Carakan Madhurâ

Aksara Ghâjâng

a na ca ra/râ ka

dâ/dhâ ta sa wa/wâ la/lâ

pa ḍâ/ḍhâ jâ/jhâ ya/yâ nya

ma gâ/ghâ bâ/bhâ tha nga

Conto :

: arapa : calana

: atanya : jhâlâna

: kananga : dhârâna

: salaghâ : aḍânga

: ghâlâta : pamacana
 Pangangghuy sowara
a. : lèngè

Conto : : è : nè

: cè : saè

: anè

b. : lèngè-longo
Conto : : o : ro

: po : pao

: roma

c. : cèthak
Conto : : i : di
: ti : ḍâi

: èsita

d. : soko

Conto : : u : su

: lu : jhâu

: susu
 Pangangghuy sowara petpet
: petpet

Pangangghuy panyèghek

a. : cekcek ( … ng )

b. : bisat ( …’ )

c. : lajâr ( …r )

Conto :
: a nyekcek, èbâca ang : angka

: ca nyekcek, èbâca cang : kacang

: angka’ : la’ang

: langghâr : olar

: korsè : cangkèr

Pangangghuy sowara petpet ta’ bisa èsowara’aghi otabâ ta’ bisa

èlafallaghi manabi ta’ ètoro’è cekcek, lajâr, otabâ pang-kon/papatèn.

Conto :

: teng

: ḍâteng : ngater

: panggher : ngatep
 Pangangghuy panambâ
a. : pèdher otabâ cakkra
Conto :
karato’ → krato’

karènèng → krènèng

sarabhi → srabhi

tarèka → trèka

karonong → kronong

bhâruma → bhruma

b. : perper otabâ kerret

Conto :

Jhrengngè’ nyrenggi

angkreng akrengngè’

c. : sokomaljâ otabâ pèngkol

Conto :
kyaè pyama
d. : pangkon otabâ papatèn

Conto :
kraton trètan

kyamat nyrenggât

jhângghel ghâtel

Ḍhâ-tanḍâ bâca
a. : padhâ dhek-adhek c. : padhâ lèngsa
b. : padhâ longsè d. : padhâ pangkat

-Padhâ dhek-adhek kaangguy pamokka’na okara.

-Padhâ lèngsa paḍâ sareng koma. Padhâ lèngsa bisa èghântè’è
pangkon, manabi kennengnganna lèngsa ghâpanèka
kalerressan oca’ sè pongkasanna atotop (aksara matè), cokop
aghuna’agi pangkon ghapanèka mènangka ghântèna.
-Padhâ lèngsa paḍâ sareng titi’. Namong manabi pongkasanna
okara ghâpanèka atotop (aksara matè), cokop pangkon
ghâpanèka ètambâi lèngsa.
-Padhâ pangkat kaangghuy ngapèt angka è ḍalem okara.
Conto :
 PASANGAN

Ghântongan bân ḍhâmpèngan

a na ca ra/râ ka

dâ/dhâ ta sa wa / wâ la / lâ

pa ḍâ /ḍhâ jâ / jhâ ya / yâ nya

ma gâ / ghâ bâ / bhâ tha nga

Conto :

: ngakan apa : ghânganna

: kancana :nyaman rassa

:bâḍḍhâna : sanjhâta

: palappa :ḍâkka

: lampaddhâ : nyambhânga
 Pa-cerrek sareng nga-lellet

a. : pa cerrek, ghântèna ra metpet

Conto :

: rebbâ otabâ rebbhâ

: bulân rebbâ
: ngarep
: rep-ngarep

b. : nga lellet, ghântèna la metpet

Conto :

: leppet

: ngakan leppet

: malem rebbhu

Oca’ rèngkessan
Conto :
 Aksara Rajâ

Na Sa Pa Ka

Ta Nya Gâ / Ghâ Bâ/Bhâ

Conto :

: Nasir : Munira

: Sunar : Sampang

: Rosidi : Pakong

:Langpangghâng : Kamal

: Longkè’ : Tonjhung

: Martija : Nyormanès

: Manyar : Ghâlis

: Gheggher : Bâsir

: Bhângkalan : Brudin

: Bâddrun

: Probolinggo
 Pasanganna Aksara Rajâ

Na Sa Pa Ka

Ta Gâ / Ghâ Bâ / Bhâ Ca

Conto :
: Matnari : Rètno

: Radhin Saghârâ : Bhuk Srati

: Maskur : klèbun Kelbhung

: Lampung : Bhuk Prapti

: mas Tallib : Masturi

: camat Gheggher : mas Guntur

: dhisa Lombhâng : mas Bâkkri

: kottha Muncar : dhin Cakkra

 Parlo èyèmodhi
1. Nyerrat carakan Madhurâ kodhu aghântong ka ghâris.

Conto :

2. Manabi sèttong keccap otabâ oca’ sè pongkasanna atotop (papatèn)

èsambhunga sareng keccap otabâ oca’ sè èkabidhi sareng è (lèngè), o (lèngè
longo), lèngèna kodhu serrat langkong ḍ̣ himèn, bhuru serrat aksara matèna,
ghântongan otabâ ḍ̣hâmpèngannèpon.
Conto :

: sampèr : sajân nèser

: sellè’ : tello’

: pello : man-koman

: tan-trètan

3. Ghântongannèpon ka, ta, la nyoko, otabâ kèngèng pangangghuy panambâ

(cakkra, kerret, sokomaljâ), pagghun èserrat akadhi asalla.

Conto :

: bâllu’ : ajâm kalkul

: sakkral :settrup

: ḍhâp-
kreḍḍhâbhân
:abâk tremtem

: èpakon kyaè

4. Ghântongan ta’ kèngèng asoson ḍuwâ’.

: sobbhlughân, bânnè

: lèbât Blighâ, bânnè

 Aksara swara

a i u è o

Pasangan sè bâḍâ namong : : a : i

Aksara swara bânnè aksara rajâ, dhâddhi bisa èserrat langkong ḍâri
sakalèyan .
Conto :

: Amir : Ambunten

: Asmiati : Ismail

: Ismiani : Usman

: Èrsat : Èropa

: Ombhen : Oktober

: Indonèsia

: Usman bân Ali

: Maskur bin Ismail

: Asia : Amèrika

: Australia
 Aksara Rèka’an

: f, v /
: h, kh / H, KH
F,V
: dz : gh / GH :z

Conto:

: Muhammad Kholil

: Hamid

: Samsul Arifin

: Akhmad Fudzoli

: Imam Ghozali

: Ali Ghuffron

: Siti Zainab

: Zainal Arifin

: Zabur

: Umar bin Khottob

: Siti Nur Halizah

 Angka

: 1 : 2 : 3 : 4 : 5

: 6 : 7 : 8 : 9 : 0

Conto :
: 10 : 11

: 12 : 15

: 20 : 23

: 28 : 30

: 34 : 100

: 645

Parlo èkaongè, manabi nyerrat angka neng okara:

1. Neng mamolanna okara, angka èyapèt dhek-adhek sareng
padhâ pangkat.
2. Neng nga’-tengnga’anna okara, èyapèt padhâ pangkat.
3. Neng pongkasanna okara, èyapèt padhâ pangkat sareng
padhâ longsè.

Conto :

a.

b.

c.
 Ḍhâ–tanḍhâ neng okara tembhâng

: Padhâ ghuru (gher-ogher), ḍhâ-tanḍhâ

1.
neng okara tembhâng.
: Padhâ panca’, ḍhâ-tanḍhâ neng okara
2
tembhâng.
3 Mangacapa bâḍâ 3 macem:
: Padhâ luhur, tanḍhâ neng soraddhâ
a. orèng sè lang-kong tèngghi
dhârâjhâddhâ ḍâri sè èsoradhi.
: Padhâ madya, tanḍhâ neng sorat
b.
sakanca’an sè paḍâ dhârâjhâddhâ.
: Padhâ andhep, tanḍhâ neng soraddhâ
c. orèng sè lebbi mabâ dhârâjhâddhâ ḍâ’
orèng lebbi tèngghi.

: Padhâ beccè’, kaangghuy tanḍhâ manabi

4. aobâ’â ḍâri tembhâng ḍâ’ tembhâng
laèn, sarta bâḍâ è bâgiyân aḍâ’.

: Padhâ mandrâwâ, kaangghuy tanhâ

5. manabi aobâ’â tembhâng, sarta bâḍâ è
bâgiyân tengnga.

: Padhâ iti, kaangghuy tanḍhâ panotobbhâ

6.
tembhâng otabâ tammat.