TÜRKİYE’NİN SU KAYNAKLARI

NELER ÖĞRENECEKSİNİZ
Bu bölümde Türkiye’nin denizlerini,
göllerini, akarsularını, yeraltı sularını ve
ülkemizde su kaynaklarından yararlanma
konusunu öğreneceksiniz.

Kazanım: 10.1.10. Türkiye’deki su varlıklarının

genel özelliklerini ve dağılışını açıklar.
Kazanım: 10.1.11. Türkiye’deki su varlığını
verimli kullanmanın ekonomik, sosyal ve kültürel
etkilerini değerlendirir.
 Türkiye'nin üç tarafı Akdeniz, Karadeniz ve Ege Denizi ile çevrilidir. Ülke
TÜRKİYE’NİN sınırları içerisinde Marmara Denizi de bulunmaktadır. Türkiye, adalar
dâhil yaklaşık 8333 km’lik kıyı şeridine sahiptir. Bu kıyı şeridinin
DENİZLERİ yaklaşık %24,34'ü Karadeniz, %11,20'si Marmara Denizi, %33,66'sı Ege
Denizi ve %20,07'si de Akdeniz’de bulunmaktadır.

Karadeniz

Marmara

Ege

Akdeniz
 Yüz ölçümü 496.064 km2dir. Türkiye sınırlarındaki kıyı uzunluğu 1795 km’dir.
KARADENİZ Türkiye kıyılarında kıta sahanlığı dardır. Karadeniz’de 200 metrenin altındaki
derinliklerde, kükürtlü hidrojen gazından dolayı canlı yaşayamaz.

Karadeniz

Tuz oranı en az Tuzluluk

olan denizimizdir. %𝐨 18
Ülkemizde deniz ürünlerinin %80’i Karadeniz’den elde edilmektedir.
 Yüz ölçümü 11.350 km² olan Marmara, Türkiye’deki en küçük denizdir. Bir iç deniz
MARMARA
olan Marmara, Türkiye’nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. İstanbul
DENİZİ Boğazı ile Karadeniz’e, Çanakkale Boğazı ile de Ege Denizi’ne bağlanır.

Marmara
Denizi

Tuzluluk
%𝐨 22
Marmara Denizi balıkçılık ve liman etkinliklerinden dolayı önemli bir yere sahiptir.
İstanbul
Ambarlı
Limanı
İSTANBUL Marmara'yı Karadeniz’e bağlayan İstanbul Boğazı, dünya deniz ulaşımında önemli
bir yere sahiptir. İstanbul Limanı, Türkiye’nin ihracat ve ithalatında âdeta dünyaya
BOĞAZI açılan bir kapıdır.
ÇANAKKALE Marmara’yı Ege’ye bağlayan Çanakkale boğazı stratejik açıdan önemli bir yere
BOĞAZI sahiptir. Boğaz işlek su yollarındandır.
 Türkiye ile Yunanistan arasında yer alan Ege’nin yüz ölçümü adalarla birlikte 214.000
EGE km2dir. Yaklaşık 3000 ada bulunmaktadır. Ege’nin Türkiye kıyılarının uzunluğu 2805
DENİZİ km’dir. Kıyılarımızın toplam uzunluğunun yaklaşık 1/3’ünü bu kıyılar oluşturmaktadır.

Ege
Denizi

Kıyı şeridimizin en
Tuzluluk
uzun olduğu denizdir. %𝐨 25
Ege Denizi turizm bakımından Türkiye ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır.

Bodrum
Girintisi ve çıkıntısı fazla olan Ege’de çok sayıda koy, körfez ve yarımada yer almaktadır.
 Türkiye çevresindeki en büyük denizdir. Kapladığı alan 2.971.000 km²dir. Cebelitarık
AKDENİZ Boğazı ile Atlas Okyanusu’na, Süveyş Kanalı ile Hint Okyanusu’na bağlanmıştır.
Deniz turizmi açısından çok önemlidir.

Akdeniz

Tuz oranı en fazla Tuzluluk

olan denizimizdir. %𝐨 38
Akdeniz kıyısında yer alan Antalya ilimizde deniz turizmi gelişmiştir.
Kaputaş
Plajı
Gölcük
Gölü
TÜRKİYE’NİN GÖLLERİ

Türkiye, göller bakımından zengin bir ülke değildir. Bazı alanlarda göl sayısı fazla iken bazı
alanlarda ise göl bulunmamaktadır. Van Gölü çevresi, Tuz Gölü çevresi, Göller Yöresi ve
Marmara Denizi'nin güneyinde göllerin sayıca daha fazla olduğu görülmektedir.
 Terkos
B.Çekmece
K.Çekmece Çıldır
Sapanca
İznik
Eymir Balık
Kuş Ulubat
Mogan
Nazik
Akşehir Tuz Gölü Nemrut Erçek
Marmara
Van
Eğirdir Gölü
Bafa Beyşehir
Burdur

Köyceğiz
 TEKTONİK GÖLLERİMİZ

Sapanca
İznik
Kuş Ulubat

Eber Hazar
Akşehir Tuz Gölü
Acıgöl
Beyşehir
Burdur
Tuz Ankara, Konya ve Aksaray illeri arasında bulunan Tuz Gölü, yüz ölçümü bakımından ülkemizin
ikinci büyük gölü iken, son yıllarda sularındaki azalmadan dolayı üçüncü sıraya düşmüştür.
Gölü Tektonik bir çanakta yer alan bu göl, kapalı bir havzada yer almaktadır.

Ortalama derinliği 40 cm olan

gölün büyük bir kısmı yaz
döneminde kurumaktadır.
Ülkemizin tuz ihtiyacının yarısına yakını Tuz Gölü’nden elde edilmektedir.
Beyşehir Ülkemizin ikinci büyük doğal gölü ve en büyük tatlı su gölüdür. Beyşehir gölü
Gölü tektonik bir çanakta yer almaktadır.
 Tektonik göllerden olan Burdur’un dışarıya akıntısı olmadığından tuz oranı yüksektir.
Burdur Nesli azalmakta olan Dikkuyruk Ördekleri’nin dünyadaki varlığının, yaklaşık yüzde 75’i
Gölü bu gölde kışlamaktadır.
Manyas Güney Marmara’da tektonik çanakta yer alan Kuş (Manyas) Gölü, dünyaca
(Kuş) tanınan kuş barınma alanlarından biridir.
Gölü
VOLKANİK GÖLLERİMİZ

Nemrut
Gölcük
Acıgöl

Meke
Nemrut Bitlis ili sınırlarında bulunan ve Nemrut Dağı’nın kalderasında yer alan bu göl,
Gölü en büyük volkanik gölümüzdür.
 ‘’Dünyanın nazar boncuğu’’ olarak adlandırılan Meke Tuzlası Gölü, Karapınar yakınlarında
Meke yer alır. Bir patlama çukuru içinde yer alan gölün ortasında ada şeklinde bir volkan konisi
Gölü bulunmaktadır. Meke gölünün suları on yıllarda gittikçe azalmıştır.
 KARSTİK GÖLLERİMİZ

Kızören
Kestel
Salda
Suğla

Avlan
Salda ‘’Türkiye’nin Maldivleri’’ olarak adlandırılan Salda Gölü karstik göllerimiz
Gölü arasında yer almaktadır.
Kızören Konya ili sınırlarında bulunan Kızören Gölü’nün derinliği 145 metredir.
Obruk
Gölü
 BUZUL GÖLLERİMİZ
Orta kuşakta yer alan ülkemizde buzul göllerinin örneklerine sık rastlanmamakla birlikte bu
göller, buzul aşındırmasının etkili olduğu yüksek yerlerde (Uludağ, Kaçkar Dağları, Buzul Dağı
vb.) görülmektedir.

Uludağ Kaçkar Dağları

 KARMA YAPILI GÖLLERİMİZ
Oluşumunda birden fazla faktörün etkili olduğu göllere karma yapılı göller denir. Örneğin Van
Gölü, Nemrut Dağı'ndan çıkan lavların tektonik bir çanağın önünü kapaması sonucu oluşmuştur.
Ayrıca Eğirdir ve Kovada göllerinin oluşumunda tektonik ve karstik olaylar birlikte etkili olmuştur.

Eğirdir Gölü Kovada Gölü

Van Ülkemizin en büyük gölü olan Van Gölü, tektonik bir çanağın önünün
Gölü Nemrut’tan çıkan lavlarla kapanması sonucunda meydana gelmiştir.

Kapalı bir havza olan Van Gölü

dünyanın en büyük sodalı gölüdür.
Dünya’da yalnızca Van Gölü’nde yaşayan inci kefalleri, her yıl mayıs ve haziran aylarında üremek için
Van Gölü’ne dökülen akarsularda, akıntının ters yönünde hayranlık verici bir yolculuğa çıkmaktadır.
 DOĞAL SET GÖLLERİMİZ
Ülkemizde bir çanağın önünün doğal setlerle kapanması sonucunda
meydana gelen göllerin çeşitli örneklerine rastlanmaktadır. Bunlardan
başlıcaları:
 Kıyı set gölleri
 Heyelan set gölleri
 Alüvyal set gölleri
 Volkanik set gölleri
 Alüvyal Set Göllerimiz
Akarsuların taşıdığı alüvyonların bir derenin önünü kapatmasıyla meydana gelen
Eymir, Mogan, Bafa (Çamiçi), Marmara ve Köyceğiz gölleri, alüvyal set göllere örnektir.

Eymir Gölü Bafa Gölü

 Volkanik Set Göllerimiz
Volkanik faaliyet sırasında çıkan materyalin bir çukurluğun önünü kapaması sonucu
oluşan lav seti göllerine özellikle Doğu Anadolu’da sık rastlanmaktadır. Doğu Anadolu’daki
Nazik, Erçek, Balık, Çıldır ve Haçlı gölleri volkanik set göllerine örnek verilebilir.

Nazik Gölü Erçek Gölü

 Doğu Anadolu’nun en büyük ikinci gölüdür. Kışın tamamen donan gölün üzerinde
Çıldır
yürüyüp, atlı kızaklar ile gezilebilmektedir. Balıkçılar donan buzları kırıp, açtıkları
Gölü deliklerden balık avlamaktadır.
 Kıyı Set Göllerimiz
Durusu İstanbul kıyılarında yer alan Büyükçekmece,
(Terkos) Küçükçekmece ve Durusu (Terkos) gölleri koy veya
körfezin önünün dalga ve akıntıların getirdiği materyal
ile kapanması sonucu oluşan kıyı set göllerine örnektir.

Büyükçekmece

Küçükçekmece
Büyükçekmece Küçükçekmece

Durusu
(Terkos)
 Heyelan Set Göllerimiz
Kuzey Anadolu'da özellikle Rize, Trabzon ve Artvin gibi illerde heyelan olayının sık
yaşanmasına bağlı olarak heyelan set gölleri oluşmuştur. Abant Gölü (Bolu), Sera Gölü
(Trabzon) ve Tortum Gölü (Erzurum) ülkemizde yer alan başlıca heyelan set gölleridir.

Abant Gölü Sera Gölü

 YAPAY (BARAJ) GÖLLERİMİZ

Akarsu vadileri üzerine insanoğlu

tarafından yapılan setlerle akarsuyun
önünün kapanması sonucu baraj
gölleri oluşur. Baraj gölleri elektrik
enerjisi (hidroelektrik), içme ve
sulama suyu temini gibi çeşitli
amaçlarla oluşturulur.
 Fırat Nehri Keban, Karakaya, Atatürk, Birecik ve Karkamış

YAPAY (BARAJ) GÖLLERİMİZ

Dicle Nehri Kralkızı, Ilısu, Batman, Dicle ve Devegeçidi

Kızılırmak Nehri Hirfanlı, Derbent, Kesikköprü, Altınkaya, Kapulukaya, Çubuk 1 ve 2

Yeşilırmak Nehri Almus, Hasan Uğurlu, Suat Uğurlu ve Kılıçkaya

Sakarya Nehri Porsuk, Bayındır, Sarıyar (Hasan Polatkan) Gökçekaya ve Kurtboğazı

Seyhan Nehri Seyhan ve Çatalan

Ceyhan Nehri Sır, Aslantaş, Menzelet, Kartalkaya

B.Menderes Nehri Kemer ve Adıgüzel

Gediz Nehri Demirköprü

Çoruh Nehri Muratlı, Borçka ve Deriner

Atatürk
Barajı
Deriner
Barajı
Aşağıdaki haritada Türkiye'de yer alan başlıca göller numaralarla gösterilmiştir. Atlaslarınızdan
da yararlanarak haritadaki numaralarla aşağıda isimleri verilen gölleri örnekteki gibi eşleştiriniz.

3 14
9

2
12
8
13

11
10 15 6
7 4
1
 Şemanın altında
verilen gölleri,
oluşum türlerine
göre sınıflandırarak
şemadaki Tuz Gölü Aynalı G. Kestel G. Nemrut G. Van Gölü Keban
noktalı yerlere Beyşehir G. Kilimli G. Avlan G. Eğirdir G. Hirfanlı
yazınız. Burdur G. Kızören G. Oymapınar
Ulubat G.

Erçek Gölü Bafa Gölü Tortum Gölü

Çıldır Gölü Mogan Gölü Abant Gölü
Eymir Gölü
TÜRKİYE’NİN AKARSULARI Çoruh
Nehri
 ÜLKEMİZDEKİ AKARSULARIN GENEL ÖZELLİKLLERİ
1) Akarsularımız genellikle açık havzaya sahiptir.

2) Akarsularımızın rejimleri düzensizdir.

3) Akarsularımızın üzerinde yolcu ve yük taşımacılığı yapılamaz.

4) Akarsularımızın akış hızları ve enerji potansiyeli yüksektir.

5) Akarsularımız kano, rafting gibi su sporları için uygundur.

6) Akarsularımızın boyları genel olarak kısadır.

7) Akarsularımızın önemli bir kısmı doğu-batı doğrultusunda akmaktadır.

8) Denize döküldükleri yerlerde delta oluştururlar.

9) Akarsularımızın taşıdıkları su miktarı(akım) azdır.

10) Akarsularımızın debileri ilkbaharda ve yaz başlarında daha fazladır.

 Ergene
Yenice (Filyos) Kura
Meriç
Yeşilırmak Çoruh
Sakarya Aras
Susurluk

Kızılırmak
Bakırçay
Gediz
K.Menderes

Seyhan Dicle
Dalaman Ceyhan Fırat
Göksu
Asi
Ülkemizden doğup başka ülkelere giden akarsularımız: Fırat, Dicle, Aras, Kura, Çoruh
Başka ülkelerden doğup ülkemizde denize dökülen akarsularımız: Asi ve Meriç

Meriç Kura
Çoruh
Aras

Dicle
Fırat

Asi
Fırat
Nehri
Dicle
Nehri
Kızılırmak
Nehri
Yeşilırmak
Nehri
 Aksu Akdeniz Havzası

Yeşilırmak Karadeniz Havzası Göksu Akdeniz Havzası

Filyos Karadeniz Havzası Seyhan Akdeniz Havzası

Sakarya Karadeniz Havzası Ceyhan Akdeniz Havzası
Meriç Ege Havzası Asi Akdeniz Havzası

Susurluk Marmara Havzası Fırat Basra Körfezi Havzası

Bakırçay Ege Havzası Kızılırmak Karadeniz Havzası

Gediz Ege Havzası Dicle Basra Körfezi Havzası
K.Menderes Ege Havzası Aras Hazar Gölü Havzası
B.Menderes Ege Havzası Kura Hazar Gölü Havzası
 




TÜRKİYE’NİN YER ALTI SULARI ve KAYNAKLARI

Türkiye'de alüvyal ve karstik alanlar,

geçirimli arazi özelliklerinden dolayı yer altı
suları bakımından zengindir. Yer altı suları,
yağış miktarı ile yüzey sularının yetersiz
olduğu alanlarda (özellikle Konya Ovası)
büyük bir öneme sahiptir. Türkiye’de
kaynaklar; pınar, göze, memba, eşme bulak
gibi yöresel isimlerle de anılır.
VADİ (YAMAÇ) KAYNAĞI

Yer altı sularının vadi

yamaçlarından yüzeye
çıkmasıyla oluşan vadi
(yamaç) kaynakları
ülkemizde yaygın
olarak görülür.
KARSTİK KAYNAK

Özellikle kalkerli arazilerde,

yer altında çözünmeyle
meydana gelen kaynak veya
mağaralarda biriken suların
yüzeye çıkmasıyla oluşur.
Özellikle Batı Toroslar'da
yaygın olarak bulunan karstik
kaynakların suları soğuk ve
kireçlidir.
 Karstik Kaynak
(Kapuzbaşı Şelaleleri, Kayseri)
ARTEZYEN KAYNAK

Artezyen kaynaklar da iki

geçirimsiz tabaka arasında
sıkışmış olan yer altı sularının
sondaj veya başka yollarla yüzeye
çıkması sonucu oluşur. Türkiye'de
oldukça yaygın olan artezyen
kaynaklara daha çok Ergene,
Bursa, İnegöl, Eskişehir, Konya,
Malatya, Erzurum ve Gediz
ovalarında rastlanır.
Ülkemizde içme ve kullanma suyu sağlamak için artezyen kuyuları açılmaktadır.
FAY KAYNAKLARI

Türkiye'de sahip olunan arazi

özelliklerinden dolayı fay kaynakları
oldukça yaygındır. Suların sıcaklığı,
geldiği fay kaynağının derinliği ile
doğru orantılıdır. Suları yüksek
sıcaklıkta olan fay kaynaklarına
kaplıca, ılık olanlarına da ılıca denir.
Fay kaynaklarının yaygın olduğu
ülkemizin çoğu bölgesinde
kaplıcalara rastlamak mümkündür.
Türkiye'de yer alan başlıca kaplıca merkezleri şunlardır: Bursa, Balıkesir, Yalova,
Adapazarı, İzmir, Denizli, Kütahya, Aydın, Afyon, Ankara, Yozgat, Niğde, Kırşehir,
Mersin, Adana, Hatay, Diyarbakır, Mardin, Erzurum, Bingöl, Ağrı, Amasya ve Tokat.
Türkiye’de yer alan fay kaynakları (MTA, 2017)
Fay kaynaklarından bazılarından
elektrik enerjisi üretiminde
yararlanılmaktadır. Ülkemizdeki
ilk jeotermal santral Denizli
Sarayköy’dekidir.
TÜRKİYE’DE SU KAYNAKLARINDAN YARARLANMA
Türkiye, sahip olduğu tatlı su varlığı
açısından zengin bir ülke değildir.
Ülkemizde kişi başına düşen yıllık
kullanılabilir su miktarı 2000 m3
civarındadır. Buna göre Türkiye,
kullanılabilir su kaynaklarının az olduğu
ülkeler arasında yer almaktadır.
Ülkeler arasında yapılan ticarette taşınan ham
madde veya mamul madde, genellikle en ucuz
taşıma türü olan deniz yoluyla yapılmaktadır.
Türkiye, konumu gereği sahip olduğu deniz ve
boğazlar sayesinde deniz ulaşımı açısından son
derece önemli bir yere sahiptir. 2016 yılında
İstanbul Boğazı'ndan yaklaşık 43 000 gemi geçiş
yapmış ve aynı yıl içinde ülkemizdeki limanlara
yaklaşık 70 000 gemi uğramıştır. Deniz ulaşımı
anlamında ilk sırayı Marmara Denizi alırken
onu sırasıyla Akdeniz, Ege Denizi ve Karadeniz
takip etmektedir.
Türkiye'deki Limanlara Uğrayan
Gemi Sayıları (TÜİK, 2016)
Denizlerimizde avlanan balıkların
%80,6’sı Karadeniz, %8,9’u Ege Denizi,
%8'i Marmara Denizi ve %2,5'i de
Akdeniz'e aittir. Denizlerin yanı sıra
akarsu ve göllerde de (Beyşehir,
Uluabat, İznik, Çıldır, Eğirdir vb.)
balıkçılık yapılmaktadır. Toplam su
ürünleri üretiminin %51,4'ünü deniz
balıkları , %7,7'sini diğer deniz ürünleri,
%5,1'ini iç su ürünleri ve %35,8'ini de
yetiştiricilik ürünleri oluşturmaktadır.
Türkiye'deki Denizlerde Avlanan Balık
Türlerive Avlanma Miktarları (TÜİK, 2016)
Konyaaltı Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye; kıyı uzunluğu, doğal plajları, güneşlenme süresinin
Plajı, uzun olması ve deniz suyu sıcaklığı gibi faktörlerin etkisiyle deniz turizmi açısından yüksek bir
potansiyele sahiptir. Özellikle Ege Denizi ve Akdeniz kıyılarımızda deniz turizmi gelişmiştir.
ANTALYA
 Bodrum Türkiye, yat turizmi açısından çok sayıda uygun koy ve körfeze sahiptir. İzmir,
Yat Limanı, Kuşadası, Bodrum, Datça, Marmaris, Göcek, Fethiye, Kemer ve Antalya kıyıları
MUĞLA en donanımlı yat limanlarının (marina) bulunduğu yerlere örnek gösterilebilir.
Çamaltı Türkiye’de tuz üretiminin %64’ü göllerden (Tuz Gölü, Seyfe Gölü, Palas Gölü vb.)
Tuzlası, %28’i deniz suyundan (İzmir Çamaltı ve Balıkesir Ayvalık), kalan %8'lik kısmı da
İZMİR kaya tuzu yataklarından (Çankırı, Iğdır vb.) elde edilmektedir.
Türkiye'de içme ve kullanma suyu olarak daha çok yer altı sularından yararlanılır. Ancak son yıllarda
nüfusun artması, kentleşme ve sanayileşmeye bağlı olarak baraj gölleri ve akarsulardan da içme ve
kullanma suyu bağlamında faydalanılmaktadır. Su kaynaklarının bir başka kullanım alanı ise sanayi
faaliyetleridir. Sanayi tesislerinde daha çok soğutma, yıkama ve boyama faaliyetlerinde kullanılan su,
meşrubat sanayisi gibi bazı sanayi dallarında da ham madde olarak kullanılmaktadır. Su
kaynaklarından tarımsal faaliyetlerde ise tarım alanlarının sulanması şeklinde yararlanılmaktadır.

Türkiye su kaynaklarının kullanım oranları

Türkiye, Alp Orojenez Kuşağı olarak bilinen genç bir dağ zinciri ve
aynı zamanda önemli bir jeotermal kuşak üzerinde yer almaktadır.
Ülkemiz; sıcaklıkları 20-100 °C, debileri de 2-500 l/sn arasında
değişen 1500'den fazla termal kaynağa sahip olması açısından
dünyadaki ilk yedi ülke arasında değerlendirilmektedir. Bu
değerlere sahip olan Türkiye, aynı zamanda sağlık açısından da
önemli bir termal turizm merkezidir.
Mevcut su kaynaklarının en verimli şekilde kullanılabilmesi amacıyla inşa edilen
barajlardan tarımda sulama, içme ve kullanma suyu temini, balıkçılık, turizm ve su
sporları gibi alanlarda yararlanılmaktadır. Türkiye, ayrıca sahip olduğu bu
kaynaklardan elektrik enerjisi üretme anlamında da faydalanmaktadır. Bu bağlamda
ülkemizde elde edilen elektrik enerjisinin %25,6'sı (2015) barajlardan sağlamıştır.
2013-YGS

Yukarıdaki Türkiye haritasında numaralarla gösterilen alanlardaki akarsular denge

profiline ulaşmamıştır.
Bu durum aşağıdaki özelliklerden hangisiyle çelişir?
A) Akış hızlarının fazla olmasıyla
B) Enerji potansiyelinin yüksek olmasıyla
C) Derine aşındırmanın yüksek olmasıyla
D) Yük miktarının düşük olmasıyla
E) Vadilerinin genellikle ‟V” profilli olmasıyla
 2014 – LYS3
I. Anadolu aktif deprem kuşakları üzerinde yer alır.
II. Anadolu’da volkanik alanlarla fay hatlarının çakıştığı bölgeler vardır.
III. Anadolu’da çok sayıda göl vardır.
IV. Anadolu’daki yeryüzü şekilleri çok engebelidir.
“Türkiye, sıcak su kaynakları bakımından zengindir.” diyen bir
araştırmacı, yukarıdakilerden hangilerine dayanarak bu yargıya
ulaşmış olabilir?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
 2021 – TYT
Türkiye’de yer alan göllerin özellikleri ile ilgili,
I. Ülke genelinde dengeli bir dağılıma sahiptir.
II. Yükseklikleri, batıdan doğuya doğru genellikle artmaktadır.
III. Bazıları taşımacılık yapmaya elverişlidir.
IV. Tamamı tektonik aktivitelere bağlı olarak gelişmiştir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
 BOŞLUK DOLDURMA
tektonik kökenli göl grubunda
Uluabat ve Manyas Gölleri, oluşum itibarıyla …………………..
yer alır.
Ege
Bakırçay, Gediz, Meriç, Küçük ve Büyük Menderes ırmakları ……………… Denizi’ne
dökülmektedir.

Fırat
Keban, Karakaya ve Atatürk baraj gölleri ........................ Nehri üzerinde yer alır.

Çanakkale
……………….…………. Boğazı, Ege Denizi ile Marmara Denizi’ni birbirine bağlar.

Meriç
Türkiye ve Yunanistan arasındaki kara sınırını ........................ Nehri belirler.
 DOĞRU-YANLIŞ
Bolu, Kızılcahamam, Afyonkarahisar çevresinde kaplıcaların yaygın
olması, bu arazilerdeki fay hatlarının göstergesidir.

Türkiye çevresindeki en büyük deniz, Akdeniz’dir.

Türkiye, kişi başına düşen su miktarı bakımından zengin ülkeler arasında

yer almaktadır.

Kemer ve Adıgüzel barajı Kızılırmak Nehri üzerinde kurulmuştur.

Güney Marmara’da tektonik çanakta yer alan Kuş (Manyas) Gölü,

dünyaca tanınan kuş barınma alanlarından biridir.
I. Kızılırmak Nehri
II. Çoruh Nehri
III. Göksu Nehri
IV. Seyhan Nehri
1) Yukarıdaki akarsularımızdan hangileri Karadeniz’e dökülür?
A) I ve II
B) II ve III
C) II ve IV
D) I ve III
E) III ve IV
Yıllık güneşlenme süresi 2000 saat kadardır.
Deniz suyu sıcaklığı yaz mevsiminde 20 oC civarındadır.
Denize girme süresi kısadır.
Tutulan balık miktarı en fazladır.
Tuzluluk oranı en düşüktür.
2) Yukarıdaki bazı özellikleri verilen denizimiz aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Akdeniz
B) Ege
C) Karadeniz
D) Marmara
E) Hazar
Tuz Gölü
Manyas Gölü
İznik Gölü
3) Yukarıdaki göllerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ortalama yükseltilerinin fazla olması
B) Kapalı havzada bulunmaları
C) Tektonik oluşumlu çanaklarda bulunmaları
D) Sularının tuzlu veya acı olması
E) Derinliklerinin fazla olması
4) Aşağıdakilerden hangisi kaynağını başka bir ülkeden alıp,
ülkemiz sınırları içerisinde denize dökülen akarsulara örnek olarak
gösterilebilir?
A) Meriç
B) Aras
C) Kura
D) Çoruh
E) Fırat
Dalga biriktirme faaliyetleri sonucunda oluşan göllere kıyı set gölü
denilmektedir.
5) Aşağıda verilen göllerden hangisinin oluşumu üzerinde dalga
biriktirme faaliyetleri etkili olmuştur?
A) Mogan
B) Tortum
C) Abant
D) Uzungöl
E) Büyük Çekmece
 KAYNAKLAR
MEB Coğrafya 10
GÜN Yayınları
Ders Kitabı, 2021
Coğrafya 10, 2019
Yazarlar
Kenan TÜRKEZ
Mutlu KARAKOÇ Yazarlar
Nurullah BALŞEN Mehmet BARANAYDIN
Tolga PEKTAŞ Yusuf AYDIN
İsmail ÖZDOĞAN Gülten TEKBAŞ