‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا‬

‫ﺟﺰوه ﮐﺎﻣﻞ درس‬

‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي اﯾﺮان‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ‪ :‬ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ – ﻧﮑﺎت – ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻮاﻻت ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺨﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﭘﺎﯾﻪ دﻫﻢ – دوره دوم ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ‬

‫ﻧﮑﺘﻪ! اﯾﻦ ﺟﺰوه ﮐﺎﻣﻞ و ﺟﺎﻣﻊ اﺳﺖ و ﻣﮑﻤﻠﯽ ﺑﺮاي ﮐﺘﺎب ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺳﻌﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫ﺳﻮاﻻت ﮐﺘﺎب ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻮاﻻت ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪه‬
‫اي در اﺧﺘﯿﺎر داﻧﺶ آﻣﻮزان وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل و ﺑﺎ ﺳﻌﯽ و ﮐﻮﺷﺶ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﺳﺎل ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ‬
‫ﭘﯿﺶ رو را ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺑﮕﺬارﯾﻢ ‪.‬‬
‫ﺳواﻻت ﺳﺗﺎره دار ﺑﮫ ﻣﻧظور ﻣﮭم ﺑودن آﻧﮭﺎ در اﻣﺗﺣﺎﻧﺎت اﺳت ‪.‬‬

‫ﻃﺮاح و ﺗﺎﯾﭗ ‪ :‬ﺣﻤﯿﺪرﺿﺎ دُراﻣﺎﻣﯽ‬

‫‪1‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ اول ) درس اول ‪:‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻬﺘﺮ (‬
‫‪*-1‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﺮرﺳﯽ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ از زﻣﯿﻦ ﭼﻪ ﮐﻤﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ؟ داﻧﺶ ﻣﺎ از ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮن و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﮑﺎن ھﺎ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ -3‬از ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮﯾﻦ داﻧﺶ ﻫﺎي ﺑﺸﺮي ﻣﯽ ﺗﻮان ‪ ،‬ﻋﻠﻮم ‪ ..............‬را ﻧﺎم ﺑﺮد ‪ )) .‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ((‬

‫‪ *-4‬واژه ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ ؟ ﺗﻮﺳﻂ اراﺗﻮﺳﺘﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ‬

‫‪ -5‬ﻣﻌﻨﺎي ﻟﻐﻮي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻠﻤﺎت زﻣﯿﻦ و ﺗﺮﺳﯿﻢ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ * -6‬از ﻧﻈﺮ اراﺗﻮﺳﺘﻦ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ؟ ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ زﻣﯿﻦ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﺟﺎﯾﮕﺎه اﻧﺴﺎن‬

‫‪ -7‬راﺑﻄﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻠﻮم را ﺷﺮح دﻫﯿﺪ ؟ ﺑﯿﻦ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻠﻮم راﺑﻄﮫ وﺟﻮد دارد ‪ .‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻠﻮم ﺑﮫ ﺳﻮاﻻت ﺧﻮد ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ دھﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮﺧﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ را ﭘﻠﯽ ﺑﯿﻦ رﺷﺘﮫ ھﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻋﻠﻮم ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﮫ ﻋﻠﻮم طﺒﯿﻌﯽ را ﺑﮫ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽ دھﺪ ‪.‬‬

‫‪ -8‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﻋﻠﻮم ﻃﺒﯿﻌﯽ را ﺑﻪ ﻋﻠﻮم ‪ .............‬ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽ دﻫﺪ ‪ )) .‬اﻧﺴﺎﻧﯽ ((‬

‫‪ * -9‬ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ داﻧﺶ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی طﺒﯿﻌﯽ ب( ﻓﻨﻮن ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ج( ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی‬
‫اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫‪ *-10‬ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ژﺋﻮﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژی – آب و ھﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ – ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی آب ھﺎ –‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی زﯾﺴﺘﯽ – ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی ﺧﺎک ھﺎ‬

‫‪ -11‬ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻓﻨﻮن ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ‪ .‬ﻧﻘﺸﮫ ﮐﺸﯽ – روش ھﺎی ﮐﻤﯽ در ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ – ﺳﻨﺠﺶ از دور‬

‫‪ -12‬ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی روﺳﺘﺎﯾﯽ – ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی ﺷﮭﺮی – ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی ﺟﻤﻌﯿﺖ‬
‫– ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی رﻓﺘﺎری و ﻓﺮھﻨﮕﯽ – ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی اﻗﺘﺼﺎدی – ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ – ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ‪.‬‬

‫‪ * -13‬ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اﺳﺎﺳﯽ داﻧﺶ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﻟﻒ( ﻣﮑﺎن ب ( رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ‬

‫‪2‬‬
‫‪ -14‬ﻣﮑﺎن ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﻣﺜﺎل ﺑﺰﻧﯿﺪ ‪ .‬ﺑﺴﯿﺎری از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی اﻧﺴﺎن در ﺟﺎ و ﻣﺤﻞ ﻣﻌﯿﻨﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺎ‬
‫ﻣﺤﻞ را ﻣﮑﺎن ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ‪ .‬ﺑﮫ طﻮر ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﺧﺎﻧﮫ ‪ ،‬ﻣﺰرﻋﮫ ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﮫ ھﺮ ﮐﺪام ‪ ،‬ﻣﮑﺎن اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫و‬

‫‪* -15‬رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﭼﯿﺴﺖ ؟ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﯿﻂ دوﻋﺎﻣﻞ ﻣﮭﻢ در ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﺤﯿﻂ طﺒﯿﻌﯽ ‪،‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﮫ ﻣﺘﻌﺎدل اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎ ورود اﻧﺴﺎن زﻣﯿﻨﮫ ھﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﺤﯿﻂ ﻓﺮاھﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ھﻮش و اﺳﺘﻌﺪاد اﻧﺴﺎن ﺑﮫ‬
‫او در ﺟﮭﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ از ﻣﺤﯿﻂ ﺑﮭﺮه ﻣﻨﺪ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ * -16‬دو ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ در ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﭼﯿﺴﺖ ؟ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﯿﻂ‬

‫‪ -17‬در دﻫﻪ ﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﭼﻪ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺴﺘﺮش دﺳﺘﺮﺳﯽ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﺷﺪ ؟ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻨﺎوری و ﺑﮫ ﺗﺒﻊ آن‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﺸﺮ ﺑﮫ اﻋﻤﺎق زﻣﯿﻦ ‪.‬‬

‫‪* -18‬ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺷﺪ ؟ اﻧﺴﺎن ﺑﺮای رﻓﻊ ﻧﯿﺎز ھﺎی ﺧﻮد ﺑﮫ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺤﯿﻂ‬
‫دﺳﺖ زد و در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﻣﺤﯿﻂ طﺒﯿﻌﯽ ﺑﮫ ﻣﺤﯿﻂ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ * -19‬ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻧﺴﺎن در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد ؟ ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ‬
‫دو ﮔﻮﻧﮫ ‪ :‬اﻟﻒ ( درک ﺗﻮان ھﺎ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺮای رﻓﻊ ﻧﯿﺎز ھﺎ ب ( ﻧﮕﺎه ﺳﻮدﺟﻮﯾﺎﻧﮫ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﮫ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﮫ ھﺎ‬

‫‪ -20‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻠﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ؟ ﺑﮫ ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﮫ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﺗﻮان رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻧﺴﺎن را ﺑﺎ‬
‫ﻣﺤﯿﻂ ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﻮان ھﺎ و ظﺮﻓﯿﺖ ھﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺪون داﻧﺶ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ ‪.‬‬

‫‪ -21‬ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ اﻧﺴﺎن در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﺧﺰر را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺜﺒﺖ ‪ :‬ﺗﻮﺳﻌﮫ ﮔﺮدﺷﮕﺮی و‬
‫ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﻨﻔﯽ ‪ :‬ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺟﻨﮕﻞ ھﺎ ﺑﮫ ﻣﻘﺪار ﮔﺴﺘﺮش روﺳﺘﺎ و ﺷﮭﺮﺳﺎزی – ﮐﺸﺎورزی ﺑﯽ روﯾﮫ‬

‫‪* -22‬روش ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﮐﻞ ﻧﮕﺮی ﯾﺎ دﯾﺪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ در ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ‬

‫‪ -23‬ﻋﻠﺖ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﻮدن روش ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﺑﮫ ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﮫ اﺟﺰاء و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻂ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ در‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ * -24‬اﻫﻤﯿﺖ دﯾﺪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﺮاي ﺟﻐﺮاﻓﯽ دان از ﭼﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ؟ ﻣﺜﺎل ؟ دﯾﺪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﮫ ﺟﻐﺮاﻓﯽ دان ﮐﻤﮏ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﮫ طﻮر ھﻤﮫ ﺟﺎﻧﺒﮫ و ﺟﺎﻣﻊ ‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪه ھﺎ را ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﯾﮋﮔﯽ ھﺎی آن در ﯾﮏ ﻣﮑﺎن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﻗﺮار‬
‫دھﺪ‪ .‬ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﺟﻐﺮاﻓﯽ دان ﺑﺎ ھﺪف ﺗﻮﺳﻌﮫ ﺷﮭﺮ ﺑﮫ ﺗﮭﯿﮫ ﻧﻘﺸﮫ ﺷﮭﺮ ‪ ،‬ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﮭﺮ ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺷﮭﺮ و‬
‫‪ ...‬اﻗﺪام ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺎت "" * ﺑﯿﻦ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻠﻮم ارﺗﺒﺎط وﺟﻮد دارد * در ﻫﺮ ﻣﮑﺎن ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ * ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﻋﻠﻮم ﻃﺒﯿﻌﯽ را ﺑﻪ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽ دﻫﺪ* ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬاري و ﭘﺬﯾﺮي‬
‫ﺳﺒﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﮑﺎن ﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد * اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﯿﻂ دو ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﺳﺖ‬
‫* ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ‪ ،‬ﺣﺎﺻﻞ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ * ﺟﻐﺮاﻓﯽ دان ﺑﺎ روش ﮐﻞ‬
‫ﻧﮕﺮي ﯾﺎ دﯾﺪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﻣﯽ ﭘﺮدازد ‪ .‬ﻣﺤﯿﻂ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ از ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﯿﻦ ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ وﺟﻮدآﻣﺪه‬

‫ﻓﺼﻞ اول ) درس دوم ‪ :‬روش ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ (‬

‫‪ *-1‬ﺳﺆاﻻت ﮐﻠﯿﺪي در ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺆاﻻت ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز ‪ :‬ﮐﺠﺎ ؟ ﭼﮫ ﭼﯿﺰی ؟ ﭼﺮا ؟ ﭼﮫ ﻣﻮﻗﻊ ؟‬
‫ﭼﮫ ﮐﺴﺎﻧﯽ ؟ ﭼﻄﻮر ؟‬

‫‪ -2‬ﺳﺆال ﮐﺠﺎ ﺑﺎ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﺳﺮ و ﮐﺎر دارد ؟ ﺑﺎ رﮐﻦ اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﮑﺎن وﻗﻮع ﭘﺪﯾﺪه ھﺎ ﺳﺮ و ﮐﺎر دارد‬

‫‪ -3‬ﺳﺆال ﭼﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﺮﭼﻪ ﻋﺎﻣﻠﯽ دﻻﻟﺖ دارد ؟ ﺑﺮ ﻣﺎھﯿﺖ ھﺮ ﭘﺪﯾﺪه و ﻣﺴﺌﻠﮫ‬

‫‪ -4‬ﺳﺆال ﭼﺮا ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﻣﯽ ﭘﺮدازد ؟ ﺑﮫ ﻋﻠﺖ وﻗﻮع ﭘﺪﯾﺪه ﻣﯽ ﭘﺮدازد ‪.‬‬

‫‪ -5‬ﺳﺆال ﭼﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﻣﯽ ﭘﺮدازد ؟ ﺑﺮ روﻧﺪ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﯽ ﭘﺮدازد ‪.‬‬

‫‪ -6‬ﺳﺆال ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﺎ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﭼﻪ ﭼﯿﺰي را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ؟ اﻧﺴﺎن و رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ‬

‫‪ -7‬ﺳﺆال ﭼﻄﻮر ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﻣﯽ ﭘﺮدازد ؟ ﺑﮫ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﯿﺮ ﺗﮑﻮﯾﻦ و ﺗﺤﻮل ﻣﯽ ﭘﺮدازد ‪.‬‬

‫‪ -8‬ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ اﻧﺴﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻫﺎ آﮔﺎﻫﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ ؟ ﺣﺲ ﮐﻨﺠﮑﺎوی اﻧﺴﺎن درﺑﺎره ﺟﮭﺎن و‬
‫زﻧﺪﮔﯽ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن آن ‪.‬‬

‫‪ -9‬اﻣﺮوزه ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺣﺲ ﮐﻨﺠﮑﺎوي و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺟﻬﺎن ‪ ..................،‬ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ وﺟﻮد دارد ‪)) .‬روش ھﺎی ﻋﻠﻤﯽ ((‬
‫‪4‬‬
 ‫‪* -10‬ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ // .‬طﺮح ﺳﻮال و ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺌﻠﮫ ‪ //‬ﺗﺪوﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﮫ‬
‫‪ //‬ﺟﻤﻊ آوری اطﻼﻋﺎت ‪ //‬ﭘﺮدازش اطﻼﻋﺎت ‪ //‬ﻧﺘﯿﺠﮫ ﮔﯿﺮی و اراﺋﮫ ﭘﯿﺸﻨﮭﺎدات *‬

‫‪ -11‬ﻧﮑﺎت ﻣﻬﻢ در ﻣﻮرد ﻃﺮح ﺳﻮال و ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ‪ 3‬ﻣﻮرد ﺑﯿﺎن ﺷﻮد ‪.‬‬

‫اﻟﻒ ( اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺧﻮد را ﺑﮫ ﺻﻮرت واﺿﺢ و روﺷﻦ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﺪ ‪ .‬ب( ﺑﮭﺘﺮاﺳﺖ ﺻﻮرت ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ‬
‫ﺳﻮاﻟﯽ ﻧﻮﺷﺘﮫ ﺷﻮد ‪ .‬ج( ﭘﮋوھﺸﮕﺮ از ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﺮﺳﺪ اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﭘﮋوھﺶ ﭼﮫ اھﻤﯿﺘﯽ دارد ‪.‬‬

‫‪ *-12‬ﻫﺪف از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﭘﮋوﻫﺶ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ دﯾﮕﺮان ﭼﯿﺴﺖ ؟ ھﺪف ازاﯾﻦ ﮐﺎر اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع اطﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮی ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻣﮭﻢ ﺗﺮ از ھﻤﮫ ‪ ،‬ﭘﯽ ﻣﯽ ﺑﺮد ﺳﻮاﻟﯽ ﮐﮫ ﺑﺮاﯾﺶ ﭘﯿﺶ آﻣﺪه ﻗﺒﻼ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫داده ﺷﺪه ﯾﺎ ﺧﯿﺮ ‪.‬‬

‫‪ .................. -13‬ﯾﮑﯽ از ﻣﺮاﺣﻞ ﺣﺴﺎس ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺖ ‪ )) .‬ﻓﺮﺿﯿﮫ ﺳﺎزی ((‬

‫‪ -14‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺪوﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﮔﺎم دوم در ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺖ ؟ ﻓﺮﺿﯿﮫ ﺳﺎزی ﯾﮑﯽ از ﻣﺮاﺣﻞ ﺣﺴﺎس ﭘﮋوھﺶ اﺳﺖ‬
‫زﯾﺮا ﻓﺮﺿﯿﮫ ھﺎ در ھﺮ ﭘﮋوھﺶ ‪ ،‬ﻧﻘﺶ راھﻨﻤﺎ را دارد و ﺑﮫ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎﯾﯽ ﺟﮭﺖ ﻣﯽ دھﺪ ﮐﮫ ﻗﺮار اﺳﺖ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ * -15‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ؟ اﻟﻒ ( ﻣﯿﺰان داﻧﺶ ب( ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ج( ﺳﻮاﺑﻖ‬
‫ﭘﮋوھﺸﯽ در دﺳﺘﺮس‬

‫‪* -16‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯽ دان ﮐﺪام اﺳﺖ ؟ اﻟﻒ ( روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮫ ای ب ( روش ﻣﯿﺪاﻧﯽ‬

‫‪ *-17‬روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اي را ﺷﺮح دﻫﯿﺪ ‪ .‬اﯾﻦ روش در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﮋوھﺶ ھﺎی ﻋﻠﻤﯽ ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ‬
‫ﮔﯿﺮد ‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﮭﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻼش ﭘﮋوھﺸﮕﺮ در ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮫ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و در ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ ‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از‬
‫ﭘﮋوھﺶ در آﻧﺠﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪* -18‬روش ﻣﯿﺪاﻧﯽ را ﺷﺮح دﻫﯿﺪ ‪ .‬ﭘﮋوھﺸﮕﺮ در اﯾﻦ روش ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ اﺳﺖ ﺑﮫ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﯿﺮون ﺑﺮود و ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﮫ‬
‫ﺑﮫ اﻓﺮاد ﯾﺎ ﻣﺤﯿﻂ و ﺑﺮﻗﺮاری ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﻣﮑﺎن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﺑﮫ ﮔﺮدآوری اطﻼﻋﺎت ﺑﭙﺮدازد ‪.‬‬

‫‪ *-19‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﺑﺰار ﻫﺎي روش ﻣﯿﺪاﻧﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﮫ ب( ﻣﺼﺎﺣﺒﮫ ج( ﻣﺸﺎھﺪه‬

‫‪ -20‬روش ‪ ..............‬در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪ )) .‬ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮫ ای ((‬
‫‪5‬‬
 ‫‪ * -21‬ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺬف اطﻼﻋﺎت ﻏﯿﺮﺿﺮوری و ﺣﻔﻆ اطﻼﻋﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭘﮋوھﺶ و‬
‫ﺗﺠﺰﯾﮫ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -22‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي و اراﺋﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻫﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ؟ ﭘﮋوھﺸﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﺠﺰﯾﮫ و ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫اطﻼﻋﺎت ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺴﺌﻠﮫ ﭘﮋوھﺶ را ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ‪ .‬اوﺿﻤﻦ اراﺋﮫ دﻻﯾﻞ ﻋﻠﻤﯽ و ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﮫ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﯾﺎ رد ﻓﺮﺿﯿﮫ ﯾﺎ‬
‫ﻓﺮﺿﯿﮫ ھﺎی ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﺮدازد ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺎت"" ﻋﻠﻢ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻠﻮم ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﯿﺎز دارد ‪ .‬در روش ﻣﯿﺪاﻧﯽ ‪،‬‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ اﺑﺰار ﺳﻨﺠﺶ و اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺑﺒﺮد ‪ .‬روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اي در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ ‪ ،‬ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺻﻮرت ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻮاﻟﯽ و از ﻋﺒﺎرات ﺧﺒﺮي ﯾﺎ ﺟﻤﻼت ﮐﻠﯽ و‬
‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺷﻮد ‪ .‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎ در ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﻘﺶ راﻫﻨﻤﺎ را دارﻧﺪ ‪ .‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻧﺒﺎﯾﺪ از رد ﺷﺪن ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺧﻮد دﻟﺴﺮد‬
‫ﺷﻮد و ﭘﮋوﻫﺶ ﺧﻮد را ﺑﯿﻬﻮده ﺑﺪاﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم ) درس ﺳﻮم ‪ :‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ اﯾﺮان (‬

‫‪* -1‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﻣﺤﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ھﺮ ﭘﺪﯾﺪه در ﺳﻄﺢ ﮐﺮه زﻣﯿﻦ ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آن‬
‫ﭘﺪﯾﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ب ( ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ‬ ‫‪ *-2‬اﻧﻮاع ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ رﯾﺎﺿﯽ‬

‫‪ -3‬ﻧﺎم دﯾﮕﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ رﯾﺎﺿﯽ ‪ ...................‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ )) .‬ﻣﻄﻠﻖ ((‬

‫‪ *-4‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ رﯾﺎﺿﯽ ﯾﺎ ﻣﻄﻠﻖ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﻣﺤﻞ دﻗﯿﻖ ھﺮ ﭘﺪﯾﺪه ﯾﺎ ﻣﮑﺎن ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ طﻮل و ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‬

‫‪ -5‬ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ در ﻋﺮض ﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ؟ ﺑﮫ ﺗﻨﻮع آب و ھﻮاﯾﯽ‬

‫‪ -6‬ﺗﻨﻮع آب و ﻫﻮاﯾﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﺑﺮ ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ ؟ اﻟﻒ ( در ﻧﻮع ﺗﻮﻟﯿﺪات ﮐﺸﺎورزی ب( ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬
‫ج( ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺸﻮر‬

‫‪* -7‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﻗﺮار ﮔﯿﺮی ھﺮ ﻣﮑﺎن ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ ﭘﺪﯾﺪه ھﺎی طﺒﯿﻌﯽ ﯾﺎ اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺧﻮد ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ آن ﻣﮑﺎن اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪ *-8‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻫﺮ ﮐﺸﻮر ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﻣﻨﻈﻮر از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ھﺮ ﮐﺸﻮر ‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﻗﺮار ﮔﯿﺮی آن ‪،‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸﻮر ھﺎ ‪ ،‬درﯾﺎھﺎ ‪ ،‬ﺗﻨﮕﮫ ھﺎ ‪ ،‬ﮐﺎﻧﺎل ھﺎ ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻗﺘﺼﺎدی و ‪ ....‬اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -9‬ﺟﻤﻠﻪ ) درﺷﻤﺎل اﯾﺮان درﯾﺎي ﺧﺰر واﻗﻊ اﺳﺖ ( ﺑﻪ ﮐﺪام ﻧﻮع از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﻣﯽ ﭘﺮدازد ؟‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﮐﺸﻮر‬

‫‪ *-10‬اﯾﺮان از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ‪ ...........‬ﻣﻤﺘﺎزي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ‪ )) .‬ﻧﺴﺒﯽ ((‬

‫‪ -11‬ﭼﺮا اﯾﺮان از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻣﻤﺘﺎزي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ؟ زﯾﺮا در ﻣﺠﺎورت ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﮫ ھﺮﻣﺰ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﮫ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ * -12‬دﻻﯾﻞ اﻫﻤﯿﺖ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ از ﭼﻪ ﺟﻬﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ؟ ‪ 3‬ﻣﻮرد‬

‫اﻟﻒ ( ارزش و ﻧﻘﺶ ارﺗﺒﺎطﯽ ﺑﯿﻦ ﺳﮫ ﻗﺎره اﻓﺮﯾﻘﺎ ‪ ،‬اروﭘﺎ و آﺳﯿﺎ ‪.‬‬
‫ب ( ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس در ﻣﺮﮐﺰ و ﻗﻠﺐ ﻧﺎﺣﯿﮫ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺟﮭﺎن اﺳﻼم ﻗﺮار دارد ‪.‬‬
‫ج ( ﺣﻠﻘﮫ ای اﺳﺖ از زﻧﺠﯿﺮه ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﮐﺎﻻ و ﻧﻔﺖ ‪.‬‬

‫‪ -13‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺮژي ﺟﻬﺎن ‪ ................... ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ )) .‬ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ((‬

‫‪ -14‬ﭼﺮا اﻣﺮوزه ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ‪ ،‬ﻗﺪرت ﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮد ﮐﺮده اﺳﺖ ؟ زﯾﺮا ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫ھﻤﮫ ارزش و اھﻤﯿﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮازﻧﮫ راھﺒﺮی و ﻗﺪرت در ﺟﮭﺎن را ﺗﻐﯿﯿﺮ دھﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-15‬ﻣﺮز ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﻣﮭﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﺟﺪاﯾﯽ ھﺮ ﮐﺸﻮر از ﮐﺸﻮر ھﻤﺴﺎﯾﮫ اﺳﺖ و ﻧﺸﺎن ﻣﯽ‬
‫دھﺪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﺗﺎ ﮐﺠﺎ اﻣﺘﺪاد دارد ‪.‬‬

‫‪ -16‬اﯾﺮان ﺑﺎ ‪ .......‬ﮐﺸﻮر ﻣﺮز ﺧﺸﮑﯽ ﯾﺎ آﺑﯽ دارد ‪(( 15 )) .‬‬

‫‪ -17‬اﻧﻮاع ﻣﺮز ﺳﯿﺎﺳﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ؟ ھﻮاﯾﯽ – ﺧﺸﮑﯽ – آﺑﯽ‬

‫‪ -18‬اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺮز ﻫﻮاﯾﯽ ﭼﯿﺴﺖ ؟ از طﺮﯾﻖ ﻣﺮز ھﺎی ھﻮاﯾﯽ ارﺗﺒﺎط ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ و راﺣﺖ ﺗﺮ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬

‫‪* -19‬در ﮐﺪام راه ﻫﺎ ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ارﺗﺒﺎط ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ؟ راه ھﺎی آﺑﯽ ) درﯾﺎﯾﯽ (‬

‫‪7‬‬
‫‪ *-20‬ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﮐﺪام آب ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ؟ آب ھﺎی آزاد اﻗﯿﺎﻧﻮس ھﻨﺪ و درﯾﺎی ﻋﻤﺎن را ﺑﮫ ﺧﻠﯿﺞ‬
‫ﻓﺎرس ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-21‬اﻫﻤﯿﺖ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﭼﯿﺴﺖ ؟ اﯾﻦ ﺗﻨﮕﮫ دروازه ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﻔﺖ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس اﺳﺖ ‪ ،‬ﻣﮭﻢ ﺗﺮﯾﻦ آﺑﺮاھﮫ‬
‫راھﺒﺮدی و ﯾﮑﯽ از ﮔﺬرﮔﺎه ھﺎی ﺗﺠﺎری ﻣﮭﻢ ﺟﮭﺎن اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺎت "" ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ زﻣﯿﻦ اﺳﺖ ‪ .‬ﻫﺮ ﭘﺪﯾﺪه ﯾﺎ ﻣﮑﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ رﯾﺎﺿﯽ ﯾﺎ ﻣﻄﻠﻖ دارد ﮐﻪ‬
‫اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻓﻘﻂ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ آن ﭘﺪﯾﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺟﻤﻠﻪ )اﯾﺮان در ﻏﺮب آﺳﯿﺎ ﻗﺮار دارد ( ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﻣﯽ‬
‫ﭘﺮدازد ‪ .‬ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﯾﮑﯽ از ﮐﺎﻧﻮن ﻫﺎي ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ ‪.‬از ﻃﺮﯾﻖ راه ﻫﺎي ﻫﻮاﯾﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺴﯿﺎر راﺣﺖ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم‬
‫ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﺳﻔﺮ ﮐﺮد ‪ .‬ﯾﮑﯽ از اﻫﻤﯿﺖ ﻫﺎي راه ﻫﺎي درﯾﺎﯾﯽ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﺬاﯾﯽ و ﻣﻌﺪﻧﯽ و ﺳﻮﺧﺖ ﻫﺎي ﻓﺴﯿﻠﯽ اﺳﺖ‬

‫ﻓﺼﻞ دوم ) درس ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي اﯾﺮان (‬

‫‪-1‬اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎ از ﭼﻪ ﺟﻬﺎﺗﯽ اﺳﺖ ؟ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﻧﺎھﻤﻮاری ھﺎی ﮐﻨﻮﻧﯽ ﮐﺸﻮر و‬
‫ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮات آﻧﮭﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺮای آﯾﻨﺪه ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﮫ رﯾﺰی دﻗﯿﻖ ﺗﺮی داﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﯿﻢ ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي ﮐﺸﻮر ﺑﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدم را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ؟ اﯾﻦ ﻧﺎھﻤﻮاری ھﺎ ﮔﺎه در طﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ ورود‬
‫ﻣﮭﺎﺟﻤﺎن ﺑﮫ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﺎ ﺷﺪه و ﻋﻼوه ﺑﺮ آن در ﺗﺸﮑﯿﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻧﻮع زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدم ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﮔﺬار ﺑﻮده اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ *-3‬اﻫﻤﯿﺖ ﺟﻠﮕﻪ ﻫﺎ و دﺷﺖ ﻫﺎي ﮐﺸﻮر را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬دﺷﺖ ھﺎ ﻣﺤﻞ ھﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮای ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی‬
‫ﮐﺸﺎورزی و دﯾﮕﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ ‪ .‬در ﺟﻠﮕﮫ ھﺎ ‪ ،‬رود ھﺎﯾﯽ ﮐﮫ از ﮐﻮه ھﺎ ﺳﺮازﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﮫ‬
‫ﺳﻮی درﯾﺎھﺎ و درﯾﺎﭼﮫ ھﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ و ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﮭﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ ﺷﮭﺮ ھﺎ و روﺳﺘﺎ ﺑﺮ‬
‫ﮐﻨﺎره آﻧﮭﺎ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ * -4‬در ﮐﺪام دوران زﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي اﯾﺮان ﺷﮑﻞ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﯾﺎﻓﺖ ؟ دوران ﮐﻮاﺗﺮﻧﺮ‬

‫‪ * -5‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي اﯾﺮان را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬آب ھﺎی روان – ﺑﺎد – اﺧﺘﻼف دﻣﺎ‬

‫‪* -6‬ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي اﯾﺮان را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪.‬‬

‫اﻟﻒ ( ﺳﺮزﻣﯿﻦ ھﺎی ﮐﻮھﺴﺘﺎﻧﯽ ﮐﮫ اﻏﻠﺐ ﺑﯿﺶ از ھﺰار ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ درﯾﺎھﺎی آزاد ارﺗﻔﺎع دارﻧﺪ ‪.‬‬
‫ب ( ﺳﺮزﻣﯿﻦ ھﺎی ھﻤﻮار ﮐﮫ ﺷﺎﻣﻞ دﺷﺖ ھﺎ و ﺟﻠﮕﮫ ھﺎ ﮐﻢ ارﺗﻔﺎع در ﻧﻮاﺣﯽ داﺧﻠﯽ ﯾﺎ ﺳﻮاﺣﻞ درﯾﺎھﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪8‬‬
 ‫‪ -7‬ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻫﺎي ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ ﮐﺸﻮر را ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد ؟ ‪ 3‬ﺻﻮرت ‪ :‬اﻟﻒ ( آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ب(‬
‫ﺗﺎﻟﺶ ج ( اﻟﺒﺮز‬

‫‪ * -8‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ رﺷﺘﻪ ﮐﻮه ﻫﺎي آذرﺑﺎﯾﺠﺎن را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬رﺷﺘﮫ ﮐﻮه ارﺳﺒﺎران ) ﻗﺮه ﺑﺎغ ( – رﺷﺘﮫ ﮐﻮه آرارات‬
‫‪ -‬ﺳﮭﻨﺪ – ﺳﺒﻼن‬

‫‪ -9‬ﻧﺎم ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻗﻠﻪ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎن ﺗﺎﻟﺶ ﭼﯿﺴﺖ ؟ آق داغ ) ﺳﻔﯿﺪ ﮐﻮه (‬

‫‪ * -10‬دو وﯾﮋﮔﯽ ﻣﻬﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ اﻟﺒﺮز را ﺷﺮح دﻫﯿﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( داﻣﻨﮫ ھﺎی اﯾﻦ ﮐﻮه ھﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﮫ ﺳﻤﺖ‬
‫ﺷﻤﺎل و ﯾﺎ ﺟﻨﻮب اﺳﺖ و در آن دره ھﺎی وﺳﯿﻊ و ﻋﻤﯿﻘﯽ اﺳﺖ ‪ .‬ب ( ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﭼﯿﻦ ﺧﻮردﮔﯽ ھﺎی وﺳﯿﻊ ‪،‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﮐﻮه زاﯾﯽ ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﯽ طﯽ ﻣﯿﻠﯿﻮن ھﺎ ﺳﺎل اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -11‬ﻧﺎم دو رود ﻣﻬﻢ ﮐﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ اﻟﺒﺮز ﺟﺮﯾﺎن دارﻧﺪ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ‪ .‬رود ﭼﺎﻟﻮس و رود ھﺮاز‬

‫‪* -12‬ﻋﻠﻞ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار ﺷﺪن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ اﻟﺒﺮز را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ 2 .‬ﻣﻮرد‬

‫اﻟﻒ ( ﮔﺴﺘﺮش ﺷﮭﺮ ھﺎی ﭘﺮروﻧﻖ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺜﻞ ﺗﮭﺮان ‪ ،‬ﮐﺮج ‪ ،‬اﺣﺪاث ﺟﺎده ھﺎی ارﺗﺒﺎطﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻮﺳﮫ و‬
‫راه آھﻦ و اﺣﺪاث ﺳﺪ ھﺎ ‪.‬‬
‫ب ( ھﺪاﯾﺖ رودﺧﺎﻧﮫ ھﺎ و ﺑﮭﺮه ﺑﺮداری از آﻧﮭﺎ ‪ ،‬ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی ﮐﺸﺎورزی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﺑﮭﺮه ﺑﺮداری‬
‫از ﻣﻌﺎدن ﻓﺮاوان ﮐﻮه ھﺎی اﻟﺒﺮز ‪.‬‬

‫‪ *-13‬رﺷﺘﻪ ﮐﻮه ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﺨﺶ ﮐﻮه ﻫﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺧﺮاﺳﺎن را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ھﺰارﻣﺴﺠﺪ – آﻻداغ – ﺑﯿﻨﺎﻟﻮد‬

‫‪ *-14‬ﻗﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﺮوف رﺷﺘﻪ ﮐﻮه ﻫﺎي زاﮔﺮس را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬دﻧﺎ – زرد ﮐﻮه – اﻟﻮﻧﺪ‬

‫‪ *-15‬رﺷﺘﻪ ﮐﻮه زاﮔﺮس ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ ؟ رﺷﺘﮫ ﮐﻮه زاﮔﺮس از ﺑﺮﺧﻮرد دو ﺻﻔﺤﮫ ﺷﺒﮫ ﺟﺰﯾﺮه ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن‬
‫و ﺻﻔﺤﮫ اوراﺳﯿﺎ ﺑﮫ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -16‬ﮔﻨﺒﺪ ﻫﺎي ﻧﻤﮑﯽ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﻻﯾﮫ ھﺎی ﻧﻤﮏ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ ﮔﻨﺒﺪھﺎﯾﯽ ﺑﯿﻦ ﻻﯾﮫ ھﺎی رﺳﻮﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﮫ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -17‬ﯾﮑﯽ از زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ و ﻓﻌﺎل ﺗﺮﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎي رﺷﺘﻪ ﮐﻮه زاﮔﺮس ‪ ............ ،‬اﺳﺖ ‪ )) .‬ﮔﻨﺒﺪھﺎی ﻧﻤﮑﯽ((‬

‫‪ * -18‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮدﻫﻨﺪه زاﮔﺮس در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﮐﺪام اﺳﺖ ؟ ﻋﻮاﻣﻞ طﺒﯿﻌﯽ – ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ‬

‫‪9‬‬
‫‪ -19‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮدﻫﻨﺪه زاﮔﺮس را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬ﺗﻮﻓﺎن ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ‪ ،‬از دﯾﮕﺮ ﻋﻮاﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ھﻢ طﺒﯿﻌﺖ‬
‫و ھﻢ اﻧﺴﺎن در ﻣﻨﻄﻘﮫ زاﮔﺮس در اﯾﺠﺎد و ﮔﺴﺘﺮش آن ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ ‪ .‬رود ھﺎی ﺑﺴﯿﺎری از زاﮔﺮس ﺳﺮﭼﺸﻤﮫ‬
‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن آب در اﯾﻦ رود ھﺎ ﺑﮫ ﻋﻠﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻗﻠﯿﻤﯽ ‪ ،‬دﭼﺎر ﻧﻮﺳﺎﻧﺎﺗﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -20‬ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮدﻫﻨﺪه زاﮔﺮس را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬ﺑﺮ روی رودھﺎی ﺣﻮﺿﮫ زاﮔﺮس ‪ ،‬ﺳﺪ ھﺎی ﻣﺘﻌﺪدی‬
‫اﺣﺪاث ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﮭﺮ ھﺎی ﻣﺘﻌﺪدی در ﮐﻨﺎره رود ھﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘﮫ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮھﻢ ﺧﻮردن‬
‫آن ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -21‬ﺳﯿﻼب دﺷﺖ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬دﺷﺘﯽ ﮐﮫ ﺑﺎ رﺳﻮﺑﺎت ﺳﯿﻼب ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ -22‬اﻧﻮاع ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﮐﺰي اﯾﺮان را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﮐﻮه ھﺎی ﻣﺮﮐﺰی – ﮐﻮه ھﺎی ﻣﻨﻔﺮد ﻣﺮﮐﺰی‬

‫‪ -23‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﮑﺮان ﮐﺠﺎ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ؟ در ﺟﻨﻮب اﺳﺘﺎن ﺳﯿﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن و اطﺮاف ﭼﺎﻟﮫ ﺟﺎزﻣﻮرﯾﺎن ‪.‬‬

‫‪ *-24‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ رﺷﺘﻪ ﮐﻮه ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﮑﺮان ﭼﻪ ﻧﺎم دارد ؟ رﺷﺘﮫ ﮐﻮه ھﺎی ﺑﺸﺎﮔﺮد‬

‫‪ *-25‬ﻧﺎﻫﻤﻮاري ﻫﺎي ﻣﺮﯾﺨﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﻧﺪ ؟ در ﮐﻮه ھﺎی ﺑﺸﺎﮔﺮد ‪ ،‬ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ‪ ،‬ﺷﮑﻞ ھﺎی زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺑﺎ‬
‫دره ھﺎ ‪ ،‬ﭼﺎﻟﮫ ھﺎ و ﮔﻮدال ھﺎی ﻋﻤﯿﻘﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﮫ آﻧﮭﺎ ﻧﺎھﻤﻮاری ھﺎی ﻣﺮﯾﺨﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ * -26‬ارزش اﻗﺘﺼﺎدي ﻧﻮاﺣﯽ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( ذﺧﺎﯾﺮ آب ب( ﻣﻌﺪن و ذﺧﺎﯾﺮزﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ج(‬
‫داﻣﭙﺮوری‬

‫‪ *-27‬اﻧﻮاع ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻫﺎي ﻫﻤﻮار را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( دﺷﺖ ھﺎ ب( ﺟﻠﮕﮫ ھﺎ‬

‫‪ *-28‬دﺷﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺻﻮرت ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ؟ ﯾﮑﯽ اﯾﻨﮑﮫ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺸﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎد و ﺑﺎران ﻧﺎھﻤﻮاری‬
‫را ھﻤﻮار ﮐﺮده اﺳﺖ و دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﮫ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺑﯿﻦ ﮐﻮه ھﺎ ‪ ،‬رﺳﻮب ﮐﺮده و ﺳﻄﺢ ھﻤﻮاری‬
‫اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ * -29‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮﺷﮑﻞ و ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ دﺷﺖ ﻫﺎي اﯾﺮان را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ 2 .‬ﻣﻮرد ‪ .‬ﺗﻮﻓﺎن ھﺎ و ﺑﺎد ھﺎی ﺷﺪﯾﺪ ﺑﮫ‬
‫ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﺟﺎﺑﮫ ﺟﺎﯾﯽ ﻣﻮاد در دﺷﺖ ھﺎ ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ ‪ .‬رود ھﺎی اﯾﻦ ﻣﻨﺎطﻖ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ طﻐﯿﺎن ھﺎی دوره ای ﺧﻮد‬
‫‪ ،‬ﻣﻮاد را از ﺟﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﻣﯽ دارد و در ﺟﺎی دﯾﮕﺮی ﺑﺮﺟﺎی ﻣﯽ ﻧﮭﺪ ‪.‬‬
‫‪ * -‬ارزش ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي دﺷﺖ ﻫﺎ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬ﺟﺎذﺑﮫ ﮔﺮدﺷﮕﺮی – اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژی ﭘﺎک – ﮔﺬراﻧﺪن اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ – ﻣﻌﺎدن‬
‫ﮔﭻ ‪ ،‬ﻧﻤﮏ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ‬
‫‪10‬‬
‫‪ -31‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﻠﮕﻪ ﻫﺎ در ﮐﺪام ﺳﻤﺖ اﯾﺮان واﻗﻊ اﺳﺖ ؟ ﭼﺮا ؟ در ﻏﺮب اﯾﺮان زﯾﺮا ﻣﯿﺰان ﺑﺎرش از ﻣﻨﺎطﻖ دﯾﮕﺮ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪* -32‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮدﻫﻨﺪه ﺟﻠﮕﻪ ﻫﺎ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬ﺣﺮﮐﺎت درﯾﺎ ) ﺟﺰر و ﻣﺪ ‪ ،‬ﺗﻮﻓﺎن درﯾﺎﯾﯽ ‪ /‬ﺳﻮﻧﺎﻣﯽ ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ھﺎی درﯾﺎﯾﯽ و ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ آب درﯾﺎھﺎ ‪ -‬اﻧﺴﺎن در ﻧﻮاﺣﯽ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﺎ اﺳﮑﻠﮫ ﺳﺎزی ‪ ،‬ﺑﻨﺪر ﺳﺎزی ‪ ،‬دﯾﻮاره‬
‫ﺳﺎزی و ‪ ...‬و ﺑﮭﺮه ﺑﺮداری وﺳﯿﻊ از ان و ﮔﺴﺘﺮش ﺷﮭﺮ و روﺳﺘﺎ ‪.‬‬

‫‪ * -33‬ارزش ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺟﻠﮕﻪ ﻫﺎ ﮐﺸﻮر را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی ﮐﺸﺎورزی در ﺟﻠﮕﮫ ھﺎ ب (‬
‫ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ ج ( ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ د ( ﮔﺮدﺷﮕﺮی‬

‫‪ *-34‬اﻫﻤﯿﺖ ﺟﻠﮕﻪ ﻫﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ اﯾﺮان را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ 2 .‬ﻣﻮرد ‪ .‬در ﺟﻠﮕﮫ ھﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ ﮐﺸﻮر ‪ ،‬وﺟﻮد‬
‫ﺗﻨﮕﮫ ھﺮﻣﺰ و ﺳﻮاﺣﻞ طﻮﻻﻧﯽ ‪ ،‬اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﮐﺎﻻ و ﻣﺴﺎﻓﺮ را ﺑﮫ ھﻤﺮاه ﺻﯿﺪ ﻣﺎھﯽ ﻓﺮاھﻢ ﻣﯽ آورد ‪.‬‬
‫در ﺳﻮاﺣﻞ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻧﯿﺰ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﺻﯿﺪ ﻣﺎھﯽ ھﺎی ﺧﺎوﯾﺎر در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺎت اﯾﻦ درس ﻫﻤﻪ در ﺳﻮاﻻت واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم ) درس ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬آب و ﻫﻮاي اﯾﺮان (‬

‫‪-1‬اﺻﻄﻼح ﻫﻮا ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ؟ اﺻﻄﻼح ھﻮا ﺑﮫ ﺣﺎﻟﺖ آﻧﯽ و زودﮔﺬر ﺟﻮ ﮔﻔﺘﮫ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ * -2‬آب و ﻫﻮا را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬آب و ھﻮا ﺑﮫ ﻣﺠﻤﻮﻋﮫ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺟﻮی ﻏﺎﻟﺐ در ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﮫ در درازﻣﺪت ﮔﻔﺘﮫ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ آب و ﻫﻮا از ﭼﻨﺪ روش ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﻬﻤﯿﺪ ؟ ‪ 2‬روش ‪ :‬اﻋﻼم ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ھﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ – ﻧﺮم اﻓﺰار‬
‫ھﺎ و ﺳﺎﯾﺖ ھﺎی اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ ﻣﺨﺼﻮص‬

‫‪ * -4‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻨﻮع آب و ﻫﻮاﯾﯽ اﯾﺮان را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ب( ارﺗﻔﺎع و ﺟﮭﺖ ﮐﻮھﺴﺘﺎن‬
‫ج( ﺗﻮده ھﺎی ھﻮا‬

‫‪ * -5‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ آب و ﻫﻮاي ﮐﺸﻮر اﺛﺮ دارد ﮐﺪام اﺳﺖ ؟‬
‫اﻟﻒ ( ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ب ( ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ اﯾﺮان در ﮐﻤﺮ ﺑﻨﺪ ﭘﺮﻓﺸﺎر ﺟﻨﺐ ﺣﺎره ای‬
‫ج ( ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﮫ درﯾﺎھﺎ و دوری از آن و ﻣﻨﺎﺑﻊ رطﻮﺑﺘﯽ‬

‫‪11‬‬
 ‫‪ -6‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻠﺖ در ﺷﻤﺎل اﯾﺮان دﻣﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ و در ﺟﻨﻮب دﻣﺎ ﺑﺎﻻﺳﺖ ؟ ﺑﮫ ﻋﻠﺖ ﺗﺎﺑﺶ ﻋﻤﻮد ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﮐﮫ ﺑﮫ ﺧﺎطﺮ‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﺑﻮدن ﺑﮫ ﺧﻂ اﺳﺘﻮا اﺳﺖ دﻣﺎ ﺑﺎﻻﺳﺖ و در ﺷﻤﺎل ﺑﮫ ﻋﻠﺖ زاوﯾﮫ ﺗﺎﺑﺶ ﻣﺎﯾﻞ دﻣﺎی ھﻮا ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از‬
‫ﺟﻨﻮب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪* -7‬ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﮐﻢ ﻓﺸﺎر و ﭘﺮﻓﺸﺎر ﺣﺎره اي ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ؟ در اطﺮاف ﺧﻂ اﺳﺘﻮا ﺑﮫ دﻟﯿﻞ ﮔﺮم ﺑﻮدن و‬
‫ﺻﻌﻮد ھﻮا ‪ ،‬ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﮐﻢ ﻓﺸﺎر ﺣﺎره ای ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬در اطﺮاف ﻣﺪار راس اﻟﺴﺮطﺎن و راس اﻟﺠﺪی ‪ ،‬ﺑﮫ‬
‫دﻟﯿﻞ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ و ﻓﺮوﻧﺸﯿﻨﯽ ھﻮا ‪ ،‬ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﭘﺮﻓﺸﺎر ﺣﺎره ای ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -8‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻠﺖ در ﻧﻮاﺣﯽ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺷﻤﺎل و ﺟﻨﻮب ﮐﺸﻮر اﺧﺘﻼف دﻣﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ﻧﻮاﺣﯽ داﺧﻠﯽ اﺳﺖ ؟ ﺑﮫ ﻋﻠﺖ‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن ﺑﮫ درﯾﺎ‬

‫‪ -9‬ﭼﺮا در ﺟﻨﻮب ﮐﺸﻮر ‪ ،‬ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن ﺑﻪ درﯾﺎ ﻧﻘﺶ ﭼﻨﺪاﻧﯽ در ﻣﯿﺰان ﺑﺎرش ﻧﺪارد ؟ ﺑﮫ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم اﻣﮑﺎن ﺻﻌﻮد‬
‫ھﻮای ﻣﺮطﻮب‬

‫‪ -10‬ﭼﻪ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺎرش ﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ در داﻣﻨﻪ ﻫﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ اﻟﺒﺮز و داﻣﻨﻪ ﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ زاﮔﺮس ﺷﺪه اﺳﺖ ؟‬
‫ﺟﮭﺖ رﺷﺘﮫ ﮐﻮه ھﺎی اﻟﺒﺮز و زاﮔﺮس ) ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ (‬

‫‪ *-11‬ﮐﺪام ﺗﻮده ﻫﺎي ﻫﻮاﯾﯽ وارد ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ؟ ﺗﻮده ھﻮای ﻏﺮﺑﯽ – ﺗﻮده ھﻮای ﺳﯿﺒﺮی – ﺗﻮده ھﻮای‬
‫ﺳﻮداﻧﯽ – ﺗﻮده ھﻮای ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن – ﺗﻮده ھﺎی ﻣﺮطﻮب ﺳﻮداﻧﯽ‬

‫‪ *-12‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ رﯾﺰش ﺑﺮف و ﺑﺎران و ﺗﺎﻣﯿﻦ آب ﮐﺸﻮر ‪ ،‬ﺗﻮده ﻫﻮاي ‪ ............‬اﺳﺖ ‪)) .‬ﻏﺮﺑﯽ ((‬

‫‪*-13‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ داده ﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﻪ در اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ؟‬
‫دﻣﺎ ‪ ،‬ﺑﺎرش و ﻓﺸﺎر ھﻮا‬

‫‪ *-14‬اﻧﻮاع آب و ﻫﻮاي ﮐﺸﻮر را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ و وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﯾﮏ ﮐﺪام را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪.‬‬
‫اﻟﻒ ( آب و ھﻮای ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ ب ( آب و ھﻮای ﮐﻮھﺴﺘﺎﻧﯽ ج( آب و ھﻮای ﮔﺮم و ﺷﺮﺟﯽ د( آب و‬
‫ھﻮای ﻣﻌﺘﺪل ﺧﺰری ‪ :‬ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ زﯾﺎد – اﻋﺘﺪال دﻣﺎ در طﻮل ﺳﺎل – ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎھﯽ ﻏﻨﯽ‬

‫‪ * -15‬ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ ﮐﺸﻮر را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﻋﺎﻣﻞ ﭘﺮﻓﺸﺎرﺟﻨﺐ ﺣﺎره ای – ﺟﮭﺖ رﺷﺘﮫ ﮐﻮه ھﺎی‬
‫اﻟﺒﺮز و زاﮔﺮس – دورﺑﻮدن از درﯾﺎھﺎ و ﻣﻨﺎﺑﻊ رطﻮﺑﺘﯽ‬

‫‪ *-16‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ اﯾﺮان ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﻋﺎﻣﻞ ﭘﺮﻓﺸﺎر ﺟﻨﺐ ﺣﺎره ای‬
‫‪12‬‬
‫‪ * -17‬ﮐﻮﯾﺮ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ اﯾﺠﺎد آن ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﮐﻮﯾﺮ ‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از ﺑﯿﺎﺑﺎن اﺳﺖ و ﺑﮫ ﻧﻤﮑﺰار‬
‫ھﺎی ﭘﻒ ﮐﺮده ای ﮔﻔﺘﮫ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﮫ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺷﺪﯾﺪ ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ اﯾﺠﺎد آن اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -18‬ﺳﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻣﻬﻢ دﺷﺖ ﻟﻮت را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﮔﺮم ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎطﻖ ﮐﺮه زﻣﯿﻦ – ﻟﻮت در ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﯽ‬
‫اﯾﺮان ﻗﺮار دارد – وﺳﻌﺖ اﯾﻦ ﺑﯿﺎﺑﺎن ﺣﺪود ‪ 80‬ھﺰار ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ *-19‬ﺗﺎﺛﯿﺮات آب و ﻫﻮا در زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬آب و ھﻮا ﺑﺮ ﻧﻮع ﮐﺸﺎورزی ‪ ،‬ﮔﺮدﺷﮕﺮی ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎری ‪،‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ھﺎی ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﺳﻼﻣﺘﯽ اﻧﺴﺎن ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬار اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -20‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﻮاﻧﺢ آب و ﻫﻮاﯾﯽ ﺟﺎده ﻫﺎي ﮐﺸﻮر ﮐﺪام اﺳﺖ ؟ ﺑﺮف ﺳﻨﮕﯿﻦ – ﺳﻘﻮط ﺑﮭﻤﻦ – وﻗﻮع ﺳﯿﻞ –‬
‫ﯾﺨﺒﻨﺪان – ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪن ﻣﮫ ‪.‬‬

‫‪ *-21‬ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺘﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻐﯿﯿﺮ وﺿﻌﯿﺖ آب و ﻫﻮا را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬آﻟﻮدﮔﯽ ھﻮا – ﺑﯿﺎﺑﺎن زاﯾﯽ –‬
‫ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ – اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ‬

‫‪ -22‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ارﺗﻔﺎع ‪ ،‬دﻣﺎ ‪ ..........‬ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ‪ )) .‬ﮐﺎھﺶ ((‬

‫‪ -23‬در ﺷﺮاﯾﻂ واروﻧﮕﯽ ﻫﻮا ‪ ،‬ﭼﻪ ﭼﯿﺰ ﻫﺎﯾﯽ ﺻﻮرت ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد ؟ ﻧﻤﻮدار ﺣﺮﮐﺖ ﺻﻌﻮدی – ﺟﺎﺑﮫ ﺟﺎﯾﯽ ھﻮا‬

‫‪* -24‬ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪن رﯾﺰﮔﺮد ﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﮐﺎھﺶ رﯾﺰش ھﺎی ﺟﻮی – ﺧﺸﮏ ﺷﺪن‬
‫ﺑﺎﺗﻼق ھﺎ – ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺿﻌﯿﻒ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب‬

‫‪* -25‬رﯾﺰﮔﺮد ﻫﺎي ﺑﺎﻋﺚ ﭼﻪ ﺧﺴﺎراﺗﯽ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ؟ ﻣﻮﺟﺐ ﻋﻔﻮﻧﺖ ھﺎی رﯾﻮی و اﺧﺘﻼﻻت ﺗﻨﻔﺴﯽ در اﻧﺴﺎن ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻮﺟﺐ آﺳﯿﺐ رﺳﺎﻧﺪن ﺑﮫ ﺟﻨﮕﻞ ھﺎ زاﮔﺮس و ﻣﯿﺪان دﯾﺪ را ﮐﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-26‬راه ﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ رﯾﺰﮔﺮدﻫﺎ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬اﺣﯿﺎی ﺗﺎﻻب ھﺎ و ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺣﻘﺎﺑﮫ ی رودﺧﺎﻧﮫ ھﺎی ﻣﻨﻄﻘﮫ – اﺟﺮای‬
‫طﺮح ھﺎی ﺑﯿﺎﺑﺎن زداﯾﯽ – ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺷﯿﻮه ﮐﺸﺖ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﺤﯿﺢ آب ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺎت اﯾﻦ درس ﻫﻤﻪ در ﺳﻮاﻻت واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم ) درس ﺷﺸﻢ ‪ :‬ﻣﻨﺎﺑﻊ آب اﯾﺮان (‬

‫‪-1‬آب ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺻﻮرت ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ؟ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آن ﭼﯿﺴﺖ ؟ رود ھﺎ – ﭼﺸﻤﮫ – ﭼﺎه – ﻗﻨﺎت ‪ .‬ﻣﮭﻤﺘﺮﯾﻦ رود ھﺎ‬
‫‪13‬‬
‫‪ -2‬وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي رود ﻫﺎي اﯾﺮان را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪2.‬ﻣﻮرد اﻟﻒ( در اﯾﺮان ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎرش ھﺎ در اواﺧﺮ ﭘﺎﯾﯿﺰ و اواﯾﻞ ﺑﮭﺎر‬
‫رخ ﻣﯽ دھﺪ ‪ .‬ﺑﮫ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ھﺮ ﭼﮫ ﺑﮫ ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ دوره ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ ‪ ،‬آﺑﺪھﯽ رود ھﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب ( ﺑﺎ ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ ﻧﺎھﻤﻮاری ھﺎ و ﺟﮭﺖ آﻧﮭﺎ ‪ ،‬ھﺮ ﭼﮫ از ﻏﺮب ﺑﮫ ﺷﺮق ﮐﺸﻮر ﺑﺮوﯾﻢ ‪ ،‬ﻣﻘﺪار آب رود ھﺎ ﮐﻤﺘﺮ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -3‬رود ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﮐﻮﻫﺴﺘﺎن ﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﺮف ﮔﯿﺮ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ............. ،‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ )) .‬داﺋﻤﯽ((‬

‫‪ * -4‬ﮐﺎﻧﻮن ﻫﺎي آﺑﮕﯿﺮ ﭼﯿﺴﺖ ؟ در ﻣﻨﺎطﻖ ﮐﻮھﺴﺘﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﻣﮑﺎن ھﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﮫ آب ﺑﺨﺶ ھﺎﯾﯽ ﮐﮫ از رود‬
‫ھﺎ را ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ھﺎ ﮐﺎﻧﻮن ھﺎی آﺑﮕﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪*-5‬ﮐﺎﻧﻮن ﻫﺎي آﺑﮕﯿﺮ در ﮐﺠﺎ ﻗﺮار دارﻧﺪ ؟ ﮐﺎﻧﻮن ھﺎی آﺑﮕﯿﺮ در ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﺣﻮﺿﮫ ھﺎی آﺑﺮﯾﺰ ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﺑﺮ‬
‫ﺧﻂ ﺗﻘﺴﯿﻢ آب ھﺎی ﻣﺤﻠﯽ ﻣﻨﻄﺒﻖ ھﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ -6‬در ﭼﻪ ﺻﻮرﺗﯽ رودﻫﺎي ﯾﮏ ﮐﺎﻧﻮن آﺑﮕﯿﺮ در ﺟﻬﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ؟ ﮔﺎھﯽ ﮐﺎﻧﻮن ھﺎی آﺑﮕﯿﺮ وارد‬
‫ﭼﻨﺪ ﺣﻮﺿﮫ آﺑﺮﯾﺰ ﻧﺰدﯾﮏ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ رودھﺎﯾﯽ ﮐﮫ از ﮐﺎﻧﻮن ھﺎی آﺑﮕﯿﺮ ﺳﺮﭼﺸﻤﮫ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺟﮭﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﺎﺑﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-7‬اﻧﻮاع ﮐﺎﻧﻮن ﻫﺎي آﺑﮕﯿﺮ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ و ﯾﮑﯽ را ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬ﮐﺎﻧﻮن ھﺎی داﺋﻤﯽ – ﮐﺎﻧﻮن ھﺎی‬
‫ﻓﺼﻠﯽ – ﮐﺎﻧﻮن ھﺎی اﺗﻔﺎﻗﯽ ‪ .‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺎﻧﻮن ھﺎی اﺗﻔﺎﻗﯽ ‪ :‬در ﮐﻮھﺴﺘﺎن ھﺎی ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﮫ ﻣﻨﺎطﻖ ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ‬
‫‪ ،‬ﮐﮫ ﮔﺎھﯽ ﺑﺎرش ھﺎی ﮐﻮﺗﺎه و اﺗﻔﺎﻗﯽ رخ ﻣﯽ دھﺪ ‪ ،‬ﻧﻮﻋﯽ ﮐﺎﻧﻮن آﺑﮕﯿﺮ ﻣﻮﻗﺖ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﮫ آﻧﮭﺎ را‬
‫ﮐﺎﻧﻮن ھﺎی اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-8‬ﺣﻮﺿﻪ ي آﺑﺮﯾﺰ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬ﺑﮫ ﻣﺤﺪوده ای ﮐﮫ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ زﻣﯿﻦ و ﺷﯿﺐ ﻧﺎھﻤﻮاری ھﺎ ‪ ،‬آب ھﺎی‬
‫ﺟﺎری را ﺑﮫ ﺳﻮی ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﮫ آن ھﺪاﯾﺖ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬ﺣﻮﺿﮫ ی آﺑﺮﯾﺰ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-9‬اﻧﻮاع ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي آﺑﺮﯾﺰ ﮐﺸﻮر را ﻓﻘﻂ ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( ﺣﻮﺿﮫ ی آﺑﺮﯾﺰ ﺧﺎرﺟﯽ ب( ﺣﻮﺿﮫ ی آﺑﺮﯾﺰ‬
‫داﺧﻠﯽ‬

‫‪ *-10‬ﺣﻮﺿﻪ ي آﺑﺮﯾﺰ ﺧﺎرﺟﯽ و داﺧﻠﯽ را ﺷﺮح دﻫﯿﺪ ‪ .‬ﺣﻮﺿﮫ ی آﺑﺮﯾﺰ ﺧﺎرﺟﯽ ﯾﻌﻨﯽ رود ھﺎﯾﯽ ﮐﮫ آب آﻧﮭﺎ ﺑﮫ‬
‫درﯾﺎھﺎی اطﺮاف ﮐﺸﻮر ﻣﯽ رﯾﺰد ؛ اﻣﺎ در طﻮل ﻣﺴﯿﺮ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪ .‬ﺣﻮﺿﮫ ی آﺑﺮﯾﺰ‬
‫داﺧﻠﯽ ﯾﻌﻨﯽ رودھﺎﯾﯽ ﮐﮫ ﺗﻤﺎم آب آﻧﮭﺎ در ﮐﺸﻮر ﺟﺮﯾﺎن دارد و وارد درﯾﺎﭼﮫ ھﺎی داﺧﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -11‬ﻣﺎ در ﺟﻨﻮب ﮐﺸﻮر از ﻃﺮﯾﻖ درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﺎ اﻗﯿﺎﻧﻮس ‪ .............‬ارﺗﺒﺎط دارﯾﻢ و در ﺷﻤﺎل ‪ ،‬درﯾﺎي ﺧﺰر از ﻃﺮﯾﻖ راه دن – وﻟﮕﺎ‬
‫ﺑﻪ درﯾﺎي ‪ ...............‬ارﺗﺒﺎط ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ ‪ )) .‬ھﻨﺪ – ﺳﯿﺎه ((‬
‫‪14‬‬
 ‫‪ -12‬ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ درﺑﺎره ي درﯾﺎي ﺧﺰر را ﺷﺮح دﻫﯿﺪ ‪ .‬درﯾﺎی ﺧﺰر ‪ ،‬ﭘﮭﻨﮫ ی آﺑﯽ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ در اﻣﺘﺪاد ﺷﻤﺎل‬
‫ﺑﮫ ﺟﻨﻮب ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ درﯾﺎ از ﺑﻘﺎﯾﺎی درﯾﺎی ﺗﺘﯿﺲ اﺳﺖ ‪ .‬درﯾﺎی ﺧﺰر ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ درﯾﺎﭼﮫ ی ﺟﮭﺎن‬
‫اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ *-13‬ﻧﺎم ﻫﺎي دﯾﮕﺮ درﯾﺎي ﺧﺰر را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬درﯾﺎی ﻣﺎزﻧﺪران – ﮐﺎﺳﭙﯿﻦ – ﻗﺰوﯾﻦ – ﮔﺮﮔﺎن – طﺒﺮﺳﺘﺎن –‬
‫ھﯿﺮﮐﺎﻧﯽ و درﯾﺎی دﯾﻠﻢ ‪.‬‬

‫‪ -14‬در ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ ‪ ،‬درﯾﺎي ﺧﺰر را ‪ ..............‬ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ‪ )) .‬ﮐﺎﺳﭙﯿﻦ ((‬

‫‪ *-15‬ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮﯾﻦ رودﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ درﯾﺎي ﺧﺰر ﻣﯽ رﯾﺰﻧﺪ ؟ رود وﻟﮕﺎ و اورال از ﺷﻤﺎل ‪ ،‬ﺳﻔﯿﺪ رود و ھﺮاز از‬
‫ﺟﻨﻮب ‪ ،‬رود اﺗﺮک و ﮔﺮﮔﺎن از ﺷﺮق و رود ﮐﻮرا و ارس از ﺳﻤﺖ ﻏﺮب ‪.‬‬

‫‪* -16‬دﻻﯾﻞ اﻫﻤﯿﺖ درﯾﺎي ﺧﺰر را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ 4 .‬ﻣﻮرد ‪ .‬ﺗﺠﺎرت درﯾﺎﯾﯽ – ﺑﮭﺮه ﺑﺮداری از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﻔﺘﯽ –‬
‫ﮔﺮدﺷﮕﺮی – ﺻﯿﺪ ﻣﺎھﯽ‬

‫‪ *-17‬ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ؟ ﭘﯿﺸﺮوی آب اﻗﯿﺎﻧﻮس ھﻨﺪ از طﺮﯾﻖ درﯾﺎی ﻋﻤﺎن و ﺗﻨﮕﮫ ھﺮﻣﺰ‬
‫ﺑﮫ دره ھﺎی زاﮔﺮس ﺷﻤﺎﻟﯽ ‪ ،‬ﺧﻠﯿﺠﯽ ھﻼﻟﯽ ﺷﮑﻞ در ﺟﮭﺖ ﺷﺮﻗﯽ – ﻏﺮﺑﯽ ﺑﮫ وﺟﻮد آورده ﮐﮫ ﺻﺪ ھﺎ ﺳﺎل‬
‫اﺳﺖ ﺑﮫ آن ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﯾﺎ درﯾﺎی ﭘﺎرس ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ -18‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ رودﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﻣﯽ رﯾﺰد را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬رود ﮐﺎرون – ﮐﺮﺧﮫ – داﻟﮑﯽ – ُﻣﻨﺪ‬

‫‪ *-19‬ﺑﻪ ﺧﻠﯿﺞ ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﺳﻮاﺣﻞ ﮐﺎرون ‪ .............‬ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪ )) .‬ﺧﻮر ((‬

‫‪ -20‬ﭘﺮ آب ﺗﺮﯾﻦ رود اﯾﺮان ‪ ،‬رود ‪ .................‬اﺳﺖ ‪ )) .‬ﮐﺎرون ((‬

‫‪ -21‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺟﺰﯾﺮه ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ‪ ............. ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ )) .‬ﻗﺸﻢ ((‬

‫‪ * -22‬دﻻﯾﻞ اﻫﻤﯿﺖ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ 4 .‬ﻣﻮرد ‪ .‬ﺗﺠﺎرت درﯾﺎﯾﯽ – وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز – اﻧﻮاع‬
‫ﻣﺎھﯽ و ﻣﯿﮕﻮ‪ -‬ﻣﺮﮐﺰ ﺻﯿﺪ و ﭘﺮورش ﻣﺮوارﯾﺪ ‪.‬‬

‫‪ -23‬ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ درﺑﺎره درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬درﯾﺎی ﻋﻤﺎن ﺑﺨﺸﯽ از آب ھﺎی اﻗﯿﺎﻧﻮس ھﻨﺪ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎ ﺗﻨﮕﮫ ﻣﮭﻢ‬
‫ھﺮﻣﺰ از ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﺟﺪا ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺗﻨﮭﺎ درﯾﺎی آزاد اﯾﺮان ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪ -24‬وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪ ﻓﺮد درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ) ﻣﮑﺮان ( را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﺟﻨﺲ ﺳﺎﺣﻞ ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب درﯾﺎ ‪،‬‬
‫ﻋﺪم ﻧﯿﺎز ﺑﮫ اﺳﺘﻔﺎده از آﺑﺮاه و ﮐﺎﻧﺎل ھﺎی درﯾﺎﻧﻮردی و اﻣﮑﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻨﺎدر ‪.‬‬

‫‪ *-25‬دﻻﯾﻞ اﻫﻤﯿﺖ درﯾﺎي ﻋﻤﺎن را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ 3 .‬ﻣﻮرد ‪ .‬اﻣﮑﺎن دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﮫ آب ھﺎی آزاد ﺟﮭﺎن ‪ ،‬ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ‬
‫ﮐﺎﻻ ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻓﺮت از طﺮﯾﻖ راه ھﺎی درﯾﺎﯾﯽ ‪ ،‬ﺻﯿﺪ ﻣﺎھﯽ‬

‫‪* -26‬آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ 3 .‬ﻣﻮرد ‪ .‬اﻟﻒ( ﻓﺎﺿﻼب ھﺎی ﺷﮭﺮی ‪،‬‬
‫ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﮐﺸﺎورزی ب( زﺑﺎﻟﮫ ھﺎی ﺟﺎﻣﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ج( اﺳﺘﺨﺮاج و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻧﻔﺖ‬

‫‪ *-27‬درﯾﺎﭼﻪ ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد ؟ ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ 2 .‬دﺳﺘﮫ ‪ :‬درﯾﺎﭼﮫ ھﺎی داﺋﻤﯽ –‬
‫درﯾﺎﭼﮫ ھﺎی ﻓﺼﻠﯽ‬

‫‪ * -28‬اﻧﻮاع درﯾﺎﭼﻪ ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ‪ ،‬را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬درﯾﺎﭼﮫ ی آﺗﺸﻔﺸﺎﻧﯽ ‪ ،‬درﯾﺎﭼﮫ ھﺎی ﯾﺨﭽﺎﻟﯽ‪،‬‬
‫ﺗﮑﻨﻮﻧﯿﮑﯽ ‪ ،‬ﺳﺪی ‪ ،‬ﺳﺎﺣﻠﯽ ‪ ،‬ھﻼﻟﯽ ‪.‬‬

‫‪ -29‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ درﯾﺎﭼﻪ اﯾﺮان ‪ ............‬ﻧﺎم دارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻫﺎي ‪............‬و ﭼﯿﭽﺴﺖ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ ‪ )).‬اروﻣﯿﮫ –‬
‫ﮐﺒﻮدان ((‬

‫‪ *-30‬ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ درﯾﺎﭼﻪ اروﻣﯿﻪ در ﮐﺪام ﺳﻤﺖ اﺳﺖ و ﺟﺰاﯾﺮ ﻣﻬﻢ اﯾﻦ درﯾﺎﭼﻪ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪.‬‬
‫ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﮫ در ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ آن ﻗﺮار دارد ‪ .‬ﺟﺰاﯾﺮ ﮐﺒﻮدان ‪ ،‬اﺷﮏ داﻏﯽ ‪ ،‬آرزو و اﺳﭙﯿﺮو ‪.‬‬

‫‪ -31‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮﺟﻮدي ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﻓﺮوﮐﺶ آب درﯾﺎﭼﻪ اروﻣﯿﻪ ‪ ،‬در آن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺮد ؟ آرﺗﻤﯿﺎ‬

‫‪* -32‬دﻻﯾﻞ اﻫﻤﯿﺖ درﯾﺎي اروﻣﯿﻪ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬وﺟﻮد ﺟﺰاﯾﺮ ﻣﺘﻌﺪد – ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻣﮭﺎﺟﺮ‪ -‬آب‬
‫درﯾﺎﭼﮫ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺘﻌﺪل ﺷﺪن آب و ھﻮای ﻣﻨﻄﻘﮫ ﻣﯽ ﺷﻮد – درﻣﺎن اﻣﺮاض ﭘﻮﺳﺘﯽ از اﻣﻼح درﯾﺎﭼﮫ ‪.‬‬

‫‪ * -33‬دﻻﯾﻞ ﮐﺎﻫﺶ آب درﯾﺎﭼﻪ اروﻣﯿﻪ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ )) .‬ﻋﻠﻞ ﺧﺸﮏ ﺷﺪن (( ‪ 4‬ﻣﻮرد ‪.‬‬
‫ﮔﺮم ﺷﺪن ﻋﻤﻮﻣﯽ ھﻮا – ﮐﺎھﺶ ﺑﺎرش در ﺣﻮﺿﮫ آﺑﺮﯾﺰ درﯾﺎﭼﮫ – ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﯽ ﺣﺴﺎب از ﭼﺎه ھﺎی اطﺮاف‬
‫درﯾﺎﭼﮫ – وﺟﻮد ﻣﻮاﻧﻌﯽ ﮐﮫ ﭼﺮﺧﮫ آب را در درﯾﺎﭼﮫ ﺗﻐﯿﯿﺮ داده اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺎت "" ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ درﯾﺎﭼﻪ ﺟﻬﺎن درﯾﺎي ﺧﺰر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻪ درﯾﺎﭼﻪ ﻫﺎي ﻗﻠﻪ ﺳﺒﻼن و دﻣﺎوﻧﺪ درﯾﺎﭼﻪ آﺗﺸﻔﺸﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪ .‬ﻃﻮل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس‬
‫‪ 900‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ و ﻋﺮض آن ‪ 250‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺟﻬﺎن در ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ اﺳﺖ ‪ .‬ﻃﻮل درﯾﺎي ﺧﺰر ‪ 1200‬ﮐﯿﻠﻮ‬
‫ﻣﺘﺮ و ﻋﺮض آن ‪ 300‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ ‪.‬ﭼﺎﺑﻬﺎر ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻨﺪر اﻗﯿﺎﻧﻮﺳﯽ اﯾﺮان در ﺷﻤﺎل درﯾﺎي ﻋﻤﺎن )ﻣﮑﺮان ( ﻗﺮار دارد ‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ) درس ﻫﻔﺘﻢ ‪ :‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ اﯾﺮان (‬
‫‪ -1‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬ﺑﮫ ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی اﻧﺴﺎن و ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎ ‪ ،‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ب ( ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ‬ ‫‪* -2‬ﻋﻮاﻣﻞ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( ﻋﻮاﻣﻞ طﺒﯿﻌﯽ‬

‫‪ *-3‬ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﺪام ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ؟ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ارﺗﺒﺎطﺎت – ﺳﺮﻣﺎﯾﮫ و‬
‫ﻓﻨﺎوری – اﯾﺠﺎد ﻣﺮاﮐﺰ رﻓﺎھﯽ – ﭘﯿﺸﯿﻨﮫ و ﺳﺎﺑﻘﮫ ی ﺗﺎرﯾﺨﯽ‬

‫‪ -4‬ﻃﺒﻖ آﺧﺮﯾﻦ آﻣﺎر ﺳﺮﺷﻤﺎري ﻧﻔﻮس و ﻣﺴﮑﻦ در ﺳﺎل ‪ ، 1392‬ﺟﻤﻌﯿﺖ اﯾﺮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﭼﻘﺪر ﺑﻮد ؟‬
‫ﺑﮫ طﻮر ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ‪ 77‬ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻧﻔﺮ‬

‫‪ -5‬ﯾﮑﯽ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ ﺟﻤﻌﯿﺖ ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان اﻓﺰاﯾﺶ و ﮐﺎھﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ھﺮ ﮐﺸﻮر اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ * -6‬ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي رﺷﺪ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ؟ ﻣﯿﺰان ﻣﻮاﻟﯿﺪ و ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ را در ﯾﮏ‬
‫ﺳﺎل ﻣﺸﺨﺺ از ھﻢ ﮐﻢ ‪ ،‬وﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﮐﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺗﻘﺴﯿﻢ ‪ ،‬و ﺳﭙﺲ آن را ﺑﮫ درﺻﺪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﯿﺰان ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ ‪ −‬ﻣﯿﺰان ﻣﻮاﻟﯿﺪ‬

‫‪× 100‬‬
‫ﮐﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ ھﻤﺎن ﺳﺎل‬

‫‪ *-7‬دوﻋﺎﻣﻞ ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﺮ ﮐﺸﻮر را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬زاد و وﻟﺪ و ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ ‪ -‬ﻣﮭﺎﺟﺮت‬

‫‪* -8‬رﺷﺪ ﻣﻄﻠﻖ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ؟ ﻣﻮاﻟﯿﺪ وﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ ‪ ،‬رﺷﺪ طﺒﯿﻌﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دھﺪ‬
‫ﮐﮫ اﮔﺮ ﻣﮭﺎﺟﺮت را ﺑﮫ آن اﺿﺎﻓﮫ ﯾﺎ ﮐﻢ ﮐﻨﯿﻢ رﺷﺪ ﻣﻄﻠﻖ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﯿﺰان ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ ‪ −‬ﻣﯿﺰان ﻣﻮاﻟﯿﺪ‬

‫‪ × 100‬ﻣﮭﺎﺟﺮت ‪±‬‬
‫ﮐﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ ھﻤﺎن ﺳﺎل‬

‫‪ *-9‬ﻓﺮﻣﻮل ﻣﺪت زﻣﺎن دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪن ﺟﻤﻌﯿﺖ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪.‬‬

‫‪70‬‬
‫ﻣﺪت زﻣﺎن دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪن ﺟﻤﻌﯿﺖ =‬
‫ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ‬

‫‪ -10‬اﻃﻼع از وﺿﻌﯿﺖ ‪ ...........‬و ‪ ............‬ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﺮ ﮐﺸﻮر از ﻣﻮارد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰان اﺳﺖ ‪ )) .‬ﺳﻨﯽ – ﺟﻨﺴﯽ((‬

‫‪17‬‬
 ‫‪ *-11‬اﻫﻤﯿﺖ ﻫﺮم ﺳﻨﯽ ﻫﺮ ﮐﺸﻮر را ﺷﺮح دﻫﯿﺪ ‪ .‬ھﺮم ﺳﻨﯽ ھﺮ ﮐﺸﻮر ﺑﮫ ﺑﺮﻧﺎﻣﮫ رﯾﺰان ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﻨﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖ آن ﮐﺸﻮر آﺷﻨﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و از آن ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﮫ رﯾﺰی اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ؛ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﮫ ھﺎی ﺗﺎﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ‪ ،‬ﺑﮭﺒﻮد وﺿﻌﯿﺖ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ‪ ،‬ارﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﮫ ‪،‬‬
‫اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ و ‪ ...‬ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ * -12‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ اﯾﺮان را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﮔﺴﺘﺮش ﺑﮭﺪاﺷﺖ و واﮐﺴﯿﻨﺎﺳﯿﻮن ‪ ،‬ﻟﻮﻟﮫ ﮐﺸﯽ و‬
‫ﺑﮭﺒﻮد آب آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ ‪ ،‬روﻧﻖ ﺻﺎدرات ﻧﻔﺖ و واردات ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ‪.‬‬

‫‪ -13‬ﮐﺎﻫﺶ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ اﯾﺮان در ﺳﺎل ‪ 1390‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ در آﯾﻨﺪه ﺑﺮاي ﮐﺸﻮر اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ ؟‬
‫ﺑﺮھﻢ ﺧﻮردن ﺗﻌﺪل ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ – ﮐﺎھﺶ ﻧﯿﺮوی ﻓﻌﺎل – ﺗﻀﻌﯿﻒ ﻧﯿﺮوی دﻓﺎﻋﯽ ﮐﺸﻮر ‪.‬‬

‫‪ -14‬در ﮐﺪام ﺳﺎل ﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ را داﺷﺘﻪ اﯾﻢ ؟ در ﺳﺎل ‪ ) 1365‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ( و در ﺳﺎل‬
‫‪ ) 1390‬ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ (‬

‫‪ -15‬اﮔﺮ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺟﻤﻌﯿﺖ در اﺑﻌﺎد ﺷﺪﯾﺪ اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ؟ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﺸﻮر ﺑﮫ ﺗﺪرﯾﺞ‬
‫دﭼﺎر ﭘﯿﺮی و در ﻧﮭﺎﯾﺖ ﻣﺸﮑﻼت دﯾﮕﺮی در ﺑﺮ ﺧﻮاھﺪ داﺷﺖ ‪ .‬و ھﺮم ﺳﻨﯽ ﮐﺸﻮر ﺑﮫ ﺳﻤﺖ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪی ﻣﯽ‬
‫رود ‪.‬‬

‫‪ -16‬ﻋﻠﻞ راﺣﺖ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮐﺮدن در اﯾﻦ دوره ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻓﻨﺎوری و وﺳﺎﯾﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‬

‫‪ *-17‬ﺳﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻬﺎﺟﺮت از اﺑﺘﺪاي ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬اﻟﻒ ( ﻣﮭﺎﺟﺮت روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﺑﮫ ﺷﮭﺮ ﮐﮫ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺬب‬
‫ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺟﻮان از روﺳﺘﺎ ﺑﮫ ﺷﮭﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ب ( ﻣﮭﺎﺟﺮت ھﺎی ﮔﺮوھﯽ ﮐﮫ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ج ( ﻣﮭﺎﺟﺮت ﮐﮫ اﻓﺮاد از ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﺑﮫ ﮐﺸﻮر دﯾﮕﺮ ﺟﺎﺑﮫ ﺟﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-18‬ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻓﺮﺳﺖ و ﻣﻬﺎﺟﺮ ﭘﺬﯾﺮ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬ﺑﮫ ﮐﺸﻮری ﮐﮫ اﻓﺮاد از آن ﺑﺮای ﻣﮭﺎﺟﺮت ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪ ،‬ﻣﮭﺎﺟﺮ ﻓﺮﺳﺖ و ﺑﮫ ﮐﺸﻮری ﮐﮫ اﻓﺮاد ﺑﺮای ﻣﮭﺎﺟﺮت وارد آن ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﮭﺎﺟﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -19‬ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻫﺎ در دﻫﻪ ﻫﺎي اﺧﯿﺮ در اﯾﺮان را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﻣﮭﺎﺟﺮت روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﺑﮫ ﺷﮭﺮھﺎ‬

‫‪ -20‬ﻣﻬﺎﺟﺮ ﭘﺬﯾﺮﺗﺮﯾﻦ اﺳﺘﺎن اﯾﺮان ‪ ،‬ﮐﺪام اﺳﺖ ؟ اﺳﺘﺎن ﺗﮭﺮان‬

‫‪*-21‬ﻣﮭﺎﺟﺮت ھﺎی ﻣﮭﻢ اﯾﺮان ﮐﮫ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ و طﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮده را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪.‬ﻣﮭﺎﺟﺮت آرﯾﺎﯾﯽ ھﺎ‬
‫از ﺷﻤﺎل ﺑﮫ ﺟﻨﻮب اﯾﺮان – ﻣﮭﺎﺟﺮت ﻗﺒﺎﯾﻞ ﮐﺮد ﺑﮫ ﺷﻤﺎل ﺷﺮق اﯾﺮان ﺑﮫ دﺳﺘﻮر ﺷﺎه ﻋﺒﺎس – ﻣﮭﺎﺟﺮت‬
‫روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﺑﮫ ﺷﮭﺮ ھﺎ – ﻣﮭﺎﺟﺮت ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ ھﺎ ﺑﮫ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﮔﺮﮔﺎن ‪-‬‬
‫‪18‬‬
‫ﻧﮑﺎت "" ﻧﻘﺸﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖ ‪ ،‬ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ در ﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺮاي دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان اﻓﺰاﯾﺶ و ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ‪ ،‬رﺷﺪ‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖ را اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺖ ‪ .‬ﺟﻤﻌﯿﺖ در ﺟﻬﺎن ﯾﮑﺴﺎن ﻧﯿﺴﺖ ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ‪ ، 70‬زﻣﺎن دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪن ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﺮ ﮐﺸﻮر را‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ‪ .‬ﻣﺎﻧﻊ اﺻﻠﯽ ﺑﺮ ﺳﺮ راه ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺟﺎﻣﻌﻪ ‪ ،‬ﭘﯿﺮﺷﺪن ﺟﻤﻌﯿﺖ آن ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪.‬اﻏﻠﺐ ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﺮت اﺟﺒﺎري در آﺑﺎدان ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آﻏﺎز ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﯿﻠﯽ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻬﺎﺟﺮت ‪ :‬ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﯿﻦ دو واﺣﺪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﺗﺮك ﺳﺮزﻣﯿﻦ و اﺳﮑﺎن در ﺳﺮزﻣﯿﻦ دﯾﮕﺮ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ) درس ﻫﺸﺘﻢ ‪ :‬ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮري اﯾﺮان (‬

‫‪*-1‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ي ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮري اﯾﺮان ﺑﻪ ﭼﻪ دوره اي ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد ؟ ﺑﮫ دوره ی دارﯾﻮش اول ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎه ھﺨﺎﻣﻨﺸﯽ‬

‫‪ *-2‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﺳﺎﺗﺮاپ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ ؟ در دوره ھﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ‪ ،‬دارﯾﻮش ﮐﺸﻮر را ﺑﮫ ﺳﯽ ﺷﮭﺮﺑﯽ ﮐﮫ ھﻤﺎن ﺷﮭﺮ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد و ﺑﺮای ھﺮ ﯾﮏ از آﻧﺎن ﻣﺄﻣﻮرﯾﻨﯽ ﮔﻤﺎﺷﺖ ﮐﮫ آﻧﮭﺎرا ﺳﺎﺗﺮاپ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-3‬در زﻣﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎن ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮري ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮرت ﺑﻮد ؟ در زﻣﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎن ‪ ،‬ﮐﺸﻮر ﺑﮫ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ) اﯾﺎﻟﺖ‬
‫( ‪ ،‬ﺣﻮزه )اﺳﺘﺎن( ‪ ،‬ﺗﺴﻮگ ﯾﺎ ﺗﺴﻮج )ﺷﮭﺮﺳﺘﺎن( و ُرﺳﺘﺎک )دھﺴﺘﺎن( ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد ‪.‬‬

‫‪ *-4‬ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮري در دوره ﺻﻔﻮﯾﻪ ‪ ،‬اﻓﺸﺎرﯾﻪ و زﻧﺪﯾﻪ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬اﯾﺎﻟﺖ ‪ ،‬وﻻﯾﺖ ‪ ،‬ﺑﻠﻮک و ﻗﺼﺒﮫ ‪.‬‬

‫‪ -5‬ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮري در دوره ﻗﺎﺟﺎرﯾﻪ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬دارای ‪ 4‬اﯾﺎﻟﺖ و ‪ 23‬وﻻﯾﺖ ﺑﻮد ‪.‬‬

‫‪ *-6‬اﯾﺎﻟﺖ ﻫﺎي اﯾﺮان در زﻣﺎن ﻗﺎﺟﺎرﯾﻪ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬آذرﺑﺎﯾﺠﺎن – ﺧﺮاﺳﺎن و ﺳﯿﺴﺘﺎن – ﻓﺎرس و ﺑﻨﺪر – ﮐﺮﻣﺎن‬
‫و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ‪.‬‬

‫‪ *-7‬ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮري ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﯾﺮان را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬اﺳﺘﺎن – ﺷﮭﺮﺳﺘﺎن – ﺑﺨﺶ – دھﺴﺘﺎن ‪.‬‬

‫‪* -8‬اﺳﺘﺎن را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬واﺣﺪی از ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮری اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﻌﯿﻦ ‪ ،‬از ﺑﮫ ھﻢ‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﭼﻨﺪ ﺷﮭﺮﺳﺘﺎن ھﻢ ﺟﻮار ﺑﺎ ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ‪ ،‬ﻓﺮھﻨﮕﯽ ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدی و طﺒﯿﻌﯽ‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -9‬اﺳﺘﺎن ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ ..........‬اداره ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ )) .‬اﺳﺘﺎﻧﺪار((‬

‫‪ *-10‬ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬واﺣﺪی از ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮری ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﻌﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ از ﺑﮫ ھﻢ‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﭼﻨﺪ ﺑﺨﺶ ھﻢ ﺟﻮار ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ *-11‬ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ ...........‬اداره ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ )).‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار((‬
‫‪19‬‬
 ‫‪ *-12‬ﺑﺨﺶ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬واﺣﺪی از ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮری ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﻌﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ از ﺑﮫ ھﻢ‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﭼﻨﺪ دھﺴﺘﺎن ھﻢ ﺟﻮار ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺰرﻋﮫ ‪ ،‬ﻣﮑﺎن ‪ ،‬روﺳﺘﺎ و اﺣﯿﺎﻧﺎ ﺷﮭﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -13‬ﺑﺨﺶ ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ ..........‬اداره ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ )) .‬ﺑﺨﺸﺪار((‬

‫‪ -14‬دﻫﺴﺘﺎن را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ واﺣﺪ ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮری ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﻌﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ از ﺑﮫ‬
‫ھﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﭼﻨﺪ روﺳﺘﺎ ‪ ،‬ﻣﮑﺎن و ﻣﺰرﻋﮫ ھﻢ ﺟﻮار ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ *-15‬دﻫﺴﺘﺎن ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ ..........‬اداره ﻣﯽ ﺷﻮد ‪)) .‬دھﺪار((‬

‫‪ -16‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮري را ﮐﺎﻣﻞ ﮐﻨﯿﺪ ‪.‬‬

‫دھﺳﺗﺎن‬ ‫ﺑﺧش‬ ‫ﺷﮭﺮﺳﺘﺎن‬ ‫اﺳﺘﺎن‬
‫ﻧﮑﺎت ""در زﻣﺎن آرﯾﺎﯾﯿﺎن ‪ ،‬ﺗﻘﺴﯿﻤﺎت ﮐﺸﻮري ﺑﻪ ﺻﻮرت آﺑﺎدي ﮐﻮﭼﮏ ) وﯾﺲ ( و آﺑﺎدي ﺑﺰرﮔﺘﺮ ) ﮔﺌﻮ ( ﺑﻮد ‪ .‬در دوران‬
‫ﺳﻠﻮﮐﯿﺎن ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ‪ 72‬ﺑﺨﺶ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪ ‪ .‬در زﻣﺎن ﻋﺒﺎﺳﯿﺎن ﮐﺸﻮر ﺑﻪ اﯾﺎﻟﺖ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ) درس ﻧﻬﻢ ‪ :‬ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺷﻬﺮي و روﺳﺘﺎﯾﯽ(‬

‫‪-1‬ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎ از داﻧﺶ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ﭼﯿﺴﺖ ؟ ﺑﺎﻣﺜﺎل ‪ .‬از دﯾﺪﮔﺎه داﻧﺶ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎ ‪ ،‬ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺖ‬
‫از ﻣﺠﻤﻮﻋﮫ ﻣﺴﺎﮐﻦ ﮐﮫ ﻋﻮاﻣﻞ طﺒﯿﻌﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮی آن ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ ‪ .‬ﺷﮭﺮ و روﺳﺘﺎ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه‬
‫ھﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ *-2‬ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ در ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﻧﻘﺶ دارد ؟ آب و ﺧﺎک‬

‫‪ *-3‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ در ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﮐﺪام اﺳﺖ ؟ آب‬

‫‪ *-4‬ﻧﻘﺶ آب در ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه را ﺷﺮح دﻫﯿﺪ ‪ .‬ﺑﺴﯿﺎری از ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ھﺎی اوﻟﯿﮫ در ﮐﻨﺎر رود ھﺎ ﺑﮫ‬
‫وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ ‪ .‬آب در ھﺮ ﻣﮑﺎن ‪ ،‬در ﺗﻤﺎﯾﻞ اﻧﺴﺎن ﺑﮫ ﮐﺎر ﮐﺸﺎورزی و ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪن ﺑﮫ ﺻﻮرت داﺋﻢ در‬
‫ﻣﮑﺎن ‪،‬ﻋﺎﻣﻞ ﻣﮭﻤﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ *-5‬روﺳﺘﺎ و ﺷﻬﺮﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪﻧﺪ ؟ ﺑﺎ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪن اﻧﺴﺎن در ﯾﮏ ﻣﮑﺎن ‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ھﺎ ﺑﮫ ﻧﺎم‬
‫روﺳﺘﺎ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪ ‪ .‬اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ در ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ھﺎی روﺳﺘﺎﯾﯽ ‪ ،‬زﻣﯿﻨﮫ ﺳﺎز اﯾﺠﺎد ﺷﮭﺮھﺎی اوﻟﯿﮫ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫‪ *-6‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺛﺮﮔﺬار در ﮔﺴﺘﺮش ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬آب ‪ ،‬ﺧﺎک ‪ ،‬ﺷﯿﺐ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ارﺗﻔﺎﻋﺎت ‪.‬‬

‫‪ -7‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﯾﺎ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺜﺎل ‪ .‬ﮔﺎھﯽ ﻋﻮاﻣﻞ طﺒﯿﻌﯽ ﯾﺎ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﺑﮫ وﺟﻮد ﻣﯽ آورد ﮐﮫ ﯾﮏ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽ دھﺪ ﯾﺎ از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ رود ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﺷﮭﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺎﭘﻮر ‪ ،‬ﮐﮫ در ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﮐﺎزرون ﻗﺮار دارد ﮐﮫ در زﻣﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎن از‬
‫اھﻤﯿﺖ ارﺗﺒﺎطﯽ ﻣﮭﻤﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد ‪ .‬ﺟﻨﮓ و ﺑﯿﻤﺎری ﺳﺒﺐ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ اﯾﻦ ﺷﮭﺮﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-8‬اﻧﻮاع ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﺷﮭﺮی – روﺳﺘﺎﯾﯽ – ﻋﺸﺎﯾﺮی ‪.‬‬

‫‪ *-9‬ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه در اﯾﺮان ﭼﻪ ﺑﻮد ؟ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻋﺸﺎﯾﺮی‬

‫‪-10‬وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﻋﺸﺎﯾﺮي را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬در اﯾﻦ ﺷﯿﻮه زﻧﺪﮔﯽ ‪ ،‬ﺳﮑﻮﻧﺖ و ﯾﮏ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﯽ داﺋﻤﯽ دﯾﺪه ﻧﻤﯽ‬
‫ﺷﻮد ‪ .‬ﻋﺸﺎﯾﺮ ﺑﮫ طﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ﻣﻨﺒﻊ طﺒﯿﻌﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬ﻋﺸﺎﯾﺮ زﻧﺪﮔﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﺒﯿﻠﮫ ای دارﻧﺪ و از‬
‫اﯾﻞ و طﺎﯾﻔﮫ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ و راﺑﻄﮫ ی ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪی دارﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ -11‬ﮐﺪام ﻋﻮاﻣﻞ در اﯾﺮان زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺴﺎﻋﺪي را ﺑﺮاي داﻣﭙﺮوري اﯾﺠﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ ؟ وﺟﻮد ﮐﻮه ھﺎی اﻟﺒﺮز و زاﮔﺮس‬
‫و ﻧﯿﺰ دﺷﺖ ھﺎی ﭘﺴﺖ و ھﻤﻮار ﻣﺠﺎور آﻧﮭﺎ ‪.‬‬

‫‪ *-12‬اﯾﻼت ﻋﻤﺪه ﮐﺸﻮر را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬اﯾﻞ ﺳﻮن – اﯾﻞ ﺑﺨﺘﯿﺎری – اﯾﻞ ﻗﺸﻘﺎﯾﯽ – اﯾﻞ ﺗﺮﮐﻤﻦ‬

‫‪ *-13‬روﺳﺘﺎ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ ‪ .‬روﺳﺘﺎ ‪ ،‬ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ھﺎی اﻏﻠﺐ ﺳﺎﮐﻨﺎن آن ﺑﮫ زﻣﯿﻦ واﺑﺴﺘﮫ اﺳﺖ و‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﺑﮫ ﮐﺸﺎورزی و داﻣﺪاری اﺷﺘﻐﺎل دارﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ -14‬وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ روﺳﺘﺎﯾﯽ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬ﻓﻀﺎی ﺑﺎز اطﺮاف روﺳﺘﺎھﺎ ‪ ،‬ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز طﺒﯿﻌﯽ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺑﺮای‬
‫روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﻓﺮاھﻢ ﮐﺮده و روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ آداب و رﺳﻮم ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﭘﺎﯾﺒﻨﺪ ھﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬آب و ھﻮای ﭘﺎک‬
‫‪ ،‬اوﺿﺎع زﻧﺪﮔﯽ ﺑﮭﺘﺮ و ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺮ را ﺑﺮای روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﻓﺮاھﻢ آورده اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ *-15‬ﺷﻬﺮرا ﺗﻌﺮﯾﻒ و وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﻤﻌﯿﺖ ھﺮ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﺑﮫ ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﯿﻨﯽ ﺑﺮﺳﺪ ‪،‬‬
‫آن را ﺷﮭﺮ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻼک ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﮭﺮﺑﮫ روﺳﺘﺎ ﺑﮫ ﺗﺸﺨﯿﺺ وزارت ﮐﺸﻮر ‪ ،‬ﺟﻤﻌﯿﺖ ‪ 10000‬ﻧﻔﺮ و‬
‫داﺷﺘﻦ ﺷﮭﺮداری اﺳﺖ ‪ .‬ﺟﻤﻌﯿﺖ زﯾﺎد ﺷﮭﺮھﺎ ﺑﮫ ﺧﺪﻣﺎت و ﺗﺴﮭﯿﻼت ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﯿﺎز دارد ‪ .‬ﺟﻤﻌﯿﺖ زﯾﺎد ﺳﺴﺐ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﺧﺎﻧﮫ ھﺎ ﻓﺸﺮده و ﻣﺤﻠﮫ ھﺎ ﭘﺮﺗﺮاﮐﻢ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -16‬اﺟﺰاي ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎي روﺳﺘﺎﯾﯽ و ﺷﻬﺮي را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ھﺎی روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺎﻧﮫ ھﺎ ‪ ،‬ﻣﺰارع ‪،‬‬
‫ﭼﺮاﮔﺎه ھﺎ ‪ ،‬ﺑﺎغ ھﺎ ‪ ،‬ﻣﮑﺎن ھﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺟﺪ و ‪ . ....‬ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ھﺎی ﺷﮭﺮی ﺷﺎﻣﻞ‪ ،‬ﮐﺎﺷﺎﻧﮫ ھﺎ ‪،‬‬
‫‪21‬‬
 ‫ﺧﯿﺎﺑﺎن ھﺎ ‪ ،‬ﻣﯿﺪان ھﺎ ‪،‬ﻣﮑﺎن ھﺎی آﻣﻮزﺷﯽ و ﺗﻔﺮﯾﺤﯽ ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎھﯽ ‪ ،‬ﺑﺎزار و ‪ ....‬اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ *-17‬ﺷﮑﻞ ) اﻧﻮاع ( ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎي روﺳﺘﺎﯾﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ – ﭘﺮاﮐﻨﺪه – ﺧﻄﯽ – ﻣﯿﺪان ﮔﺎھﯽ –‬
‫ﭘﻠﮑﺎﻧﯽ‬

‫‪ *-18‬ﺷﮑﻞ ) اﻧﻮاع ( ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎي را ﺷﻬﺮي ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﺷﻄﺮﻧﺠﯽ – ﺧﻄﯽ – ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ‪ -‬ﺷﻌﺎﻋﯽ ‪.‬‬

‫‪ -19‬ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎي اﯾﺮان ﭼﯿﺴﺖ ؟ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ‬

‫‪ *-20‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ در اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ ﭼﯿﺴﺖ ؟ رﺷﺪ ﺳﺮﯾﻊ ﺟﻤﻌﯿﺖ – ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺷﮭﺮداری‬

‫‪ -21‬ﻋﻠﻞ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﯿﻠﯿﻮﻧﯽ در ﮐﺸﻮر ﭼﯿﺴﺖ ؟ در دھﮫ ھﺎی اﺧﯿﺮ ‪ ،‬ﺷﮭﺮﻧﺸﯿﻨﯽ در ﺟﮭﺎن ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘﮫ و رﺷﺪ‬
‫ﺷﺘﺎﺑﺎن ﺷﮭﺮﻧﺸﯿﻨﯽ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﺷﮭﺮھﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﯿﻠﯿﻮﻧﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ *-22‬ﭘﺪﯾﺪه ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﮐﺪام ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﺸﻮر رخ داده اﺳﺖ ؟ ﺑﺎ ﻣﺜﺎل ‪ .‬ﭘﺪﯾﺪه ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﮫ‬
‫ﺷﮭﺮﻧﺸﯿﻨﯽ در ھﻤﮫ ﺟﺎی اﯾﺮان ﺑﮫ ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد ؛ اﻣﺎ در ﺳﺎل ھﺎی اﺧﯿﺮ ﺷﮭﺮ ھﺎی ﺗﮭﺮان ‪ ،‬ﻣﺸﮭﺪ ‪،‬‬
‫اﺻﻔﮭﺎن ‪ ،‬ﮐﺮج ‪ ،‬ﺗﺒﺮﯾﺰ و دﯾﮕﺮ ﮐﻼن ﺷﮭﺮھﺎ ‪ ،‬ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی در ﺧﻮد ﺟﺎی داده اﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪* -23‬ﻣﺸﮑﻼت ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ ‪ .‬ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ – ﺗﺮاﻓﯿﮏ ﺳﻨﮕﯿﻦ – آﻟﻮدﮔﯽ ﺻﻮﺗﯽ‬
‫و ﻣﺤﯿﻄﯽ – ﻣﺸﮑﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ھﻨﺠﺎری‬

‫‪ *-24‬ﻧﻘﺶ ﻫﺮ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﺑﺮ ﭼﻪ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ؟ ﻣﺜﺎل ﺑﺰﻧﯿﺪ ‪ .‬ﻧﻘﺶ ھﺮ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﺑﺮ اﺳﺎس وﺿﻊ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آن‪ ،‬اﻋﻢ از اﻧﺴﺎﻧﯽ ﯾﺎ طﺒﯿﻌﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺷﮭﺮھﺎی ﻣﻘﺪس ﻣﺸﮭﺪ و ﻗﻢ ﺑﮫ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد زﯾﺎرﺗﮕﺎه‬
‫ھﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﮫ زاﺋﺮﯾﻦ اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﮭﺮھﺎ را زﯾﺎرﺗﮕﺎھﯽ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ‪ .‬ﺷﮭﺮ ﺗﮭﺮان ﺑﮫ دﻟﯿﻞ ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﺑﻮدن و‬
‫ﻣﺮاﮐﺰ ﺑﺰرگ اداری دارای ﻧﻘﺶ اداری – ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ *-25‬درﺑﺎره ﻧﻘﺶ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻧﮑﺎﺗﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ؟ اﻣﺮوزه اﻏﻠﺐ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ھﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ و اﯾﻦ‬
‫ﻧﻘﺶ ھﺎرا ﺑﺎھﻢ اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻧﻘﺶ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه در ﭼﮭﺮه و ﺳﯿﻤﺎی آﻧﮭﺎ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺳﯿﻤﺎی ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه‬
‫داﻧﺸﮕﺎھﯽ ﺑﺎ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺗﻔﺎوت دارد ‪ .‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﻘﺶ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه در طﻮل زﻣﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﮫ ﯾﺎ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﯾﺎﺑﺪ‬

‫‪ *-26‬ﺷﻬﺮﮔﺮﯾﺰي ﯾﺎ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻣﻌﮑﻮس را ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﻋﻠﻞ آن را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ ﻣﺸﮑﻼت ﺷﮭﺮھﺎی ﺑﺰرگ‬
‫در ﺳﺎل ھﺎی اﺧﯿﺮ از ﺟﻤﻠﮫ آﻟﻮدﮔﯽ ھﻮا ‪ ،‬ﮔﺮاﻧﯽ ﻣﺴﮑﻦ و آﺳﯿﺐ ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ ﺟﻤﻌﯿﺖ از ﺷﮭﺮھﺎی‬
‫ﺑﺰرگ ﺑﮫ ﻣﮑﺎن ھﺎی ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﯾﺎ روﺳﺘﺎھﺎ آﻏﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه را ﺷﮭﺮﮔﺮﯾﺰی ﯾﺎ ﻣﮭﺎﺟﺮت ﻣﻌﮑﻮس ﻣﯽ‬
‫ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪22‬‬