Toolbox

Het ongeplande plannen:

hoe zorgt een proactieve
aanpak van hydraulische
slangen voor meer
controle
Inhoud masterclass
1. Analogie autobanden en hydraulische slangen.
2. Traditioneel reactief vs proactief.
3. Wat veroorzaakt het falen van hydraulische slangen?
4. Gevolgen van slang falen op de productie.
5. Plan voor een proactieve aanpak.
6. Key takeaways .
Analogie: veroudering van de rubber
Je loopt het risico dat de slang op
een ongelegen moment defect
raakt…

Is er ooit een geschikt moment voor

slangbreuk?
Een geschikt moment voor slangbreuk?
Reactieve reacties
- “Ik kan het me niet veroorloven om mijn proces stil te leggen om een slang te vervangen.”
- “Ik wacht tot de slang faalt.”
- “Ik heb nu niet de tijd of het personeel om de slang te repareren.”
- “Waarom geld uitgeven om iets te repareren voordat het kapot is?”
Traditioneel reactief vs proactief

Reactief Proactief
➢ Voorrij en servicekosten van een ➢ Besparen op de mobiele spoeddienst
mobiele technieker oplopen

➢ De hoeveelheid downtime die men ➢ Voorkomen van ongeplande

ervaart tijdens het werk loopt op stilstanden tijdens productie

➢ De hoeveelheid olie die verloren gaat ➢ Vermijden van olieverlies

loopt op
Er is een wetgeving …
Europe wetgeving:
- 2 belangrijkste EN-normen inzake de veiligheidsvoorschriften van hydraulische slangleidingen zijn
ISO EN 12100 (voorheen EN292) en EN 982

- ISO 12100 / EN 292: “Veiligheid van machines: basisconcepten, algemene principes voor
het ontwerp”
- EN 982: “Veiligheid van machines, Veiligheidseisen voor hydraulische systemen en hun
onderdelen – hydrauliek”
Er is een wetgeving …
Vervangcriteria slangsamenstelling
• Beschadiging van de buitenmantel tot aan
de staalinlage
• Verharding van het slangmateriaal
• Scheurtjes in de buitenmantel
• Vervormingen die niet overeenkomen met
de natuurlijke vorm van de slang
• Blazen of bobbel op de slang
• ‘Zwetende’ koppelingsverbindingen
• Incorrect ingebouwde slangen
• Slangkoppeling komt deels uit de slang
• Corrosie op of beschadigingen van
slangkoppelingen
• Beoordeling van het oliefilter op vervuiling
Slangveroudering en levensduur
- De aanbevolen gebruiksduur voor slangen staat dus in een norm

- Die norm heeft een wetgevend karakter en kan in rechtszaken de basis vormen voor een
rechterlijke beslissing in relatie tot een schadevergoeding

- Factoren die de levensduur nog meer verkorten

Factoren die de levensduur verkorten

Torsie Buigradius Onjuiste montage

Torsie
- Bij een torsie van 7% zal de slang 90% sneller stukgaan

- Dit wil zeggen bij een verwringing van 7% van de slang, zal
de slang i.p.v. 10 jaar nog maar 1 jaar meegaan
Te kleine buigradius
- Bij het te kort buigen van de slang zullen onder de
buitenmantel de staaldraden open gaan staan

- Deze staaldraden zijn de versterking van de slang

- Als deze versterking open komt te staan wordt hier

een zwakke plek gecreëerd
Onjuiste montage
- Bij een onjuiste montage kan een slang schuren
tegen een andere of tegen de machine

- Hierdoor zal de rubber zeer snel afslijten en komen

de staaldraden bloot te liggen

- Dit creëert ook zwakke plekken in de slang

Slangveroudering van de buitenmantel

Craquelatie door ozon gebeurt eerst aan de buitenkant van een gebogen slangassemblage
Slangveroudering en erosie van de binnenwand
Er is méér dan enkel slangbreuk …
Méér dan enkel slangbreuk
Als een slang plotseling defect raakt, kan dit ernstige gevolgen hebben:
- ongeplande stilstand
- hogere arbeids- en materiaalkosten
- letsel van degenen die aan of in de buurt van de slang werken
- milieuschade
Kosten
Kosten
Reactieve kwadrant

Machinebeschikbaarheid en
productieverlies Kosten

Veiligheid Milieukwesties
Reactieve kwadrant

Kosten - Kosten van het energieverlies bij een beschadigde pomp

- Kosten van de schade aan kapotte hydraulische
componenten
- Kosten van olieverlies
- Kosten van productieverlies bij stilstand van de machine
- Loonkost van medewerkers die niet verder kunnen werken
Veiligheid
Hydraulische vloeistof die uit een slang lekt kan een arbeidsongeval veroorzaken
Veiligheid
De hydrauliekslang springt van de koppeling
- Hydraulische vloeistof die plots uit een slang lekt kan andere apparatuur,
materialen of mensen in de buurt schade berokkenen
Veiligheid
Hydraulische vloeistof die uit een slang lekt kan een hogedrukongeval veroorzaken
- Hogedrukongeval: ongeval waarbij in een hydraulisch systeem een lekkage optreedt waarbij
een vloeistofstraal met hoge snelheid uit de hoge drukleiding of slang ontsnapt
- “pinhole lekkage” waarbij de vloeistofstraal bijna niet zichtbaar is
Druk p in Snelheid c van vloeistof
leiding uit “pinhole”
bar m/s km/u

10 47 169

50 105 378

100 148 533

200 210 756

300 257 925

400 297 1069

Veiligheid
Hydraulische vloeistof die uit een slang lekt kan een hogedrukongeval veroorzaken
- Raakt zo’n vloeistofstraal een lichaamsdeel dan is er sprake van een hoge druk ongeval
- De vloeistof drinkt diep door in het lichaam, weefsel en anderen
- Voelt aan als een kleine speldenprik en kan grote gevolgen hebben
Reactieve kwadrant

Machinebeschikbaarheid en
productieverlies Kosten

Veiligheid Milieukwesties
Reactieve kwadrant

Veiligheid - Hydraulische vloeistof die uit een slang lekt kan een
arbeidsongeval veroorzaken
- Hydraulische vloeistof die uit een slang lekt kan een
hogedrukongeval veroorzaken
Milieukwesties
Hydraulische vloeistof die uit een slang lekt kan milieuschade veroorzaken aangezien deze
chemicaliën bevat
Reactieve kwadrant

Machinebeschikbaarheid en
productieverlies Kosten

Veiligheid Milieukwesties
Reactieve kwadrant

Milieukwesties - Hydraulische vloeistof die uit een slang lekt kan een
milieuvervuiling veroorzaken
Machinebeschikbaarheid en productieverlies
Sterke vervuiling van de hydrauliekoliefilter
- Uit gepubliceerde onderzoeken blijkt dat meer dan 75% van de optredende storingen terug is te
voeren op vervuiling van de olie
- Ongepubliceerde praktijkervaringen stelt dit percentage op 90%
Machinebeschikbaarheid en productieverlies
Vuil in het oliereservoir
- Vaste vuildeeltjes zijn niet oplosbaar in olie of andere vloeistoffen
Machinebeschikbaarheid en productieverlies
Vaste vuildeeltjes in hydrauliekolie
- Vaste vuildeeltjes maken zich in de eerste plaats kenbaar door slijtage effecten op de
componenten:
- Krassen op de loopvlakken
- Snelle oxidatie van de olie
- Vorming van harsachtige substantie
Machinebeschikbaarheid en productieverlies
Beschadiging van de cilinderstang en dichtingen
Tekenen van ernstige slijtage van de hydraulische cilinder:
- Hydraulische cilinder begint te "schudden"
- Cilinder begint te vertragen
- Cilinder wordt veel te heet
- Zuigerstang slijt

Gevolg:
- Interne en/of externe lekkage waardoor de cilinder niet
meer in zijn eindstand blijft staan
Machinebeschikbaarheid en productieverlies
Inwendige beschadiging van een tandwielpomp
- Zeer nauwe lekspleten van slechts enkele micron
(1 micron = 0,001 mm) tussen bewegende onderdelen
- Reinheid van de hydrauliekvloeistof hoogste prioriteit

Gevolg:
- Interne lekkage waardoor een pomp haar debiet en druk niet meer haalt
- De aandrijfmotor moet extra hard werken wat leidt tot energieverlies
Machinebeschikbaarheid en productieverlies
Beschadiging van de stuurschuif van het ventiel
Gevolg:
- Interne lekkage waardoor de druk niet op niveau
blijft
- Men verliest drukenergie waardoor bijvoorbeeld
cilinders naar beneden blijven zakken
Reactieve kwadrant

Machinebeschikbaarheid en
productieverlies Kosten

Veiligheid Milieukwesties
Reactieve kwadrant

Machinebeschikbaarheid - Sterke vervuiling van de hydrauliekoliefilter

en productieverlies
- Vuil in het oliereservoir
- Vaste vuildeeltjes in hydrauliekolie
- Beschadiging van de cilinderstang en dichtingen
- Inwendige beschadiging van een tandwielpomp
- Beschadiging van de stuurschuif van het ventiel
Reactieve kwadrant

Machinebeschikbaarheid en
productieverlies Kosten

Veiligheid Milieukwesties
Schakelen van een reactieve aanpak
naar een proactieve?
Reactief vs proactief

Reactief Proactief

Hogere materiaal –en arbeidskosten Minimaal risico op schade aan apparatuur

Langere stilstand, hogere schoonmaakkosten Kostenbeheersing van materiaal en arbeid

en olieverlies

Apparatuur kan beschadigd worden Geplande uitvaltijd

Toenemende blootstelling van werknemers aan Minimaal risico voor de veiligheid van het
veiligheidsrisico’s personeel en het milieu
Plan voor een proactieve aanpak
Proactieve aanpak betekent dat je:
- de levensduur van elke slang opvolgt en registreert
- deze regelmatig inspecteert op beschadiging of slijtage
- proactief vervangt
- de vervangingen registreert
Hoe starten?
1. Identificeer alle slangen

- Voer eerst een volledige audit uit, inclusief het identificeren en labelen van elke slang

Tips:
- Wees grondig en specifiek, noteer het slangtype, druk- of temperatuurwaarden, …
- Registreer details, waaronder de lengte, maat, koppelingen, schroefdraad, …
Hoe starten?
2. Volg de levenscyclus van elke slang

Volg een schema van regelmatige slanginspecties en onderzoek elke slang met aanbevolen
interval. Deze inspecties zijn visueel en vereisen zelden systeemuitval.

Tips:
- Zoek voornamelijk naar tekenen van slijtage, zoals: barsten, schuren, corrosie, knikken en
algemene slijtage.
Hoe starten?
3. Elimineer slangbelasting

Zoek naar slangen die tegen apparatuur wrijven, hoge pulsen ervaren, worden blootgesteld aan
externe warmtebronnen, …

Tips:
- Kijk naar situaties zoals het buigen van de slang buiten de radius, te dicht buigen bij de fitting,
…
Slangmanagement extern
Slangmanagement extern

- Professionele identificering van slangen en koppelingen

- Professioneel advies voor verbeteringen op vlak van routing,
veiligheid, …
- Tijdige verwittiging voor vervanging
- Te vervangen slangen worden tijdig geleverd
- Budgetplanning mogelijk
- …
- Volledige ontzorging
Takeaways
- Slangen zijn een kritisch onderdeel van elke machine of productieproces

- Ouderdom van slangen is een kritisch gegeven in machineonderhoud

- De gevolgen van slecht slangonderhoud zijn kostelijk op elk vlak (productiviteit, veiligheid, milieu
en kostenefficiëntie)

- Slangmanagement is de fundering om proactief te werken!

Tijd voor een proactieve aanpak
Slangmanagement =
- Productiemanagement
- Veiligheidsmanagement
- Kostenmanagement
- Milieumanagement
Vragen over een proactieve aanpak?

Benny Knapen

Product Expert Hoses & Couplings

benny.knapen@dexis.be
Dexis Belgium