Kochani!

Pamiętam, jak kilka lat temu będąc na Waszym miejscu, długo szukałam czegoś, co pomogłoby mi "ogarnąć"
ogrom maturalnego materiału. Postanowiłam więc, że ułatwię Wam poszukiwania i sama stworzę coś, co
będzie w zasięgu każdego potrzebującego i zagubionego maturzysty. Moje doświadczenia pokazują, jak
ważna jest systematyczna i sumienna praca, jednak dojście do umiejętności planowania swojej nauki zajęło
mi bardzo dużo czasu. Zebrałam w całość materiał obowiązujący was do egzaminu maturalnego w roku 2022.
Moim celem było stworzenie maturalnego planera, w którym moglibyście odznaczać sobie przerobiony
materiał po to, aby wasza nauka historii była jak najbardziej efektywna i znacznie wydajniejsza niż do tej
pory.
Planer jest podzielony na 5 epok. Do każdej z nich przyporządkowałam wymagania egzaminacyjne z IV etapu
edukacyjnego, które postanowiłam uzupełnić o najważniejsze zagadnienia z III etapu edukacyjnego. Obok
każdego zagadnienia znajdziecie 2 kółeczka, które należy zakreślić w momencie opanowania materiału
(pierwsze - gdy przeczytasz, drugie - gdy nauczysz się konkretnych treści). Po lewej stronie znajdziecie
nazwę miesiąca, w którym proponuję przerobić konkretny materiał. Celowo nie rozplanowałam materiału na
dni czy tygodnie, bo nie chcę nikogo zestresować ewentualnymi obsuwami, które zdarzają się każdemu.
W związku z tym, tempo pracy narzucacie sobie sami. Po każdej epoce znajdziecie kartę "ODPOCZYNEK",
gdzie polecam m.in. filmy, czy książki, które można przeczytać, pozostając w tematyce epoki. Znajdziecie
tam naprawdę różnorodne materiały i jak sami zauważycie, nie wszystkie z nich możemy traktować jako
źródło wiedzy historycznej. Mimo to, pozwoli wam to bardziej "poczuć" klimat epoki i bardziej ją zrozumieć.
Kochani, nie można lekceważyć przerw w nauce. Zaraz po odpoczynku można zobaczyć kartę
"WYCIECZKA". Znajdziecie tam mapę z moimi propozycjami na wycieczki, na które możecie się udać
(również wirtualnie) w trakcie nauki epoki. Starałam się dobierać najbardziej charakterystyczne miejsca
w różnych częściach Polski, jednak pamiętajcie, że relikty przeszłości można znaleźć w każdym mieście.
Zachęcam was do samodzielnych poszukiwań.

Kolejna karta to - w mojej opinii - najważniejsza część tego planera. Znajdziecie tam kody QR, które po
zeskanowaniu przeniosą was do zbiorów z zadaniami maturalnymi dotyczących każdej kolejnej epoki. Są to
wszystkie zadania z matur CKE, ale także i próbnych matur z Operonu i Nowej Ery, które udało mi się
znaleźć. Nie są to zadania wyłącznie z matur w Formule 2015, ale także z lat wcześniejszych począwszy od
2003r. Jak sami zauważycie, istnieją pewne różnice miedzy zadaniami z matur starszych i nowszych, ale
pamiętajcie, że każde jedno zadanie wykonane z pełnym zaangażowaniem, przyniesie piękne efekty. Łącznie
udało mi się zgromadzić, aż ponad 1600 stron zadań. Przed konkretnymi zadaniami w zbiorach umieściłam
informacje z którego arkusza pochodzą te zadania, więc z łatwością możecie znaleźć do nich odpowiedzi
w sieci. Ja szczególnie polecam stronę arkusze.pl. Zachęcam jednak, żeby podczas wykonywania zadań NIE
sprawdzać klucza, kiedy czegoś nie potraficie. Spróbujcie poszukać tych treści w waszych podręcznikach.
Wiem! Zajmie to masę czasu, ale obiecuję, że będzie niezwykle efektywne.

Życzę wam miłej nauki (a gwarantuję, że nauka historii może taka być)!
Trzymam kciuki za najwyższe wyniki, a przynajmniej takie, które pozwolą Wam spełnić Wasze marzenia.

Julka z Histostrefy
 PRZYGOTOWANIE DO STARTU

Wejdź na stronę www.cke.gov.pl. W zakładce "Egzamin maturalny" wybierz ten w formule 2015. Przejdź
do kwadracika "Informatory" i znajdź historię. Koniecznie zwróć uwagę na aneks 2021. To właśnie
w tym miejscu znajdują się najważniejsze informacje odnośnie Twojej matury. Przeczytaj informator bardzo
wnikliwie. Jeśli chcesz, możesz go wydrukować i zaznaczyć zakreślaczem najważniejsze informacje.

Odszukaj w sieci przykładowy arkusz egzaminacyjny. Poza stroną CKE, całym sercem polecam stronę
arkusze.pl odnajdziesz tam większość arkuszy maturalnych nie tylko z CKE, ale także z różnych
wydawnictw. Pooglądaj dokładnie zadania. Zwróć uwagę na to, w jaki sposób konstruowanie są polecenia.
Zastanów się co oznaczają czasowniki operacyjne. Ich wyjaśnienie znajdziesz w przed pierwszym zbiorem
arkuszy. Sprawdź ile stron, ile zadań ma arkusz oraz ile masz czasu na napisanie egzaminu. Oswajaj się
SIERPIEŃ z arkuszem.

Zgromadź potrzebne materiały. Najważniejsze z nich to podręczniki. Warto jednak zaopatrzyć się
w dobre repetytorium i zbiór zadań maturalnych.

Kup lupę! Na maturze z historii możesz mieć lupę. Zaufaj mi, że warto.

Przygotuj zeszyt/segregator na notatki i dodatkowe materiały, w którym będziesz gromadzić najważniejsze

treści. Ja ostatecznie przed maturą nazbierałam 4 ogromne segregatory, które były dla mnie nieocenioną
pomocą.

Kup długopis z czarnym wkładem lub czarny atrament do pióra. Ja rozwiązując arkusze czarnym
długopisem, nawet siedząc w domu, czy w kawiarni, od razu byłam bardziej skupiona.
 czyli sformułuj (wydaj) opinię o faktach/zjawiskach/procesach historycznych na podstawie własnej wiedzy
OCEŃ i/lub materiału źródłowego.

czyli wskaż podobieństwa i/lub różnice między faktami/zjawiskami/procesami historycznymi, także nazwij dostrzeżone
PORÓWNAJ podobieństwa i/lub różnice.

ROZSTRZYGNIJ czyli zajmij stanowisko, czy podane informacje są: prawdziwe/fałszywe, słuszne/niesłuszne, użyteczne/nieużyteczne itp.

ROZWAŻ czyli podaj argumenty i kontrargumenty dla podanej tezy oraz oceń ich prawdziwość (słuszność).

czyli opisz przebieg wydarzeń historycznych z podaniem najważniejszych wydarzeń, przyczyn, następstw, głównych
SCHARAKTERYZUJ uczestników wydarzeń.

czyli dobierz odpowiednie argumenty dowodzące prawdziwości/ nieprawdziwości podanej tezy związanej
UDOWODNIJ z faktami/zjawiskami/procesami historycznymi.

czyli przedstaw argumenty pokazujące sposób rozumowania, a więc dochodzenia do istnienia związków/zależności między
UZASADNIJ podanymi faktami/zjawiskami/procesami historycznymi.

czyli przedstaw rozumowanie, w którym na podstawie własnej wiedzy i/lub podanego materiału źródłowego przedstawisz istotę
podanych faktów/zjawisk/procesów historycznych; także przedstaw fakty i/lub przyczyny/skutki działań ludzkich (jednostek, grup,
WYJAŚNIJ instytucji), relacje/zależności między faktami/zjawiskami/procesami historycznymi; także przedstaw przyczyny/skutki
powstawania różnych interpretacji historii.

WYKAŻ czyli udowodnij, że istnieją/nie istnieją związki/zależności między faktami/ zjawiskami/procesami historycznymi.

czyli na podstawie własnej wiedzy i/lub podanego materiału źródłowego wypisz oczekiwane cechy faktów/zjawisk/procesów
WYMIEŃ historycznych lub same fakty/zjawiska/ procesy historyczne, według podanego kryterium zawartego w poleceniu.
 NAJDAWNIEJSZE DZIEJE CZŁOWIEKA

Umiem porównać koczowniczy i osiadły tryb życia. Umiem opisać skutki przyjęcia przez
człowieka trybu osiadłego.

Umiem wyjaśnić zależność pomiędzy środowiskiem geograficznym a warunkami życia

człowieka.

CYWILIZACJE BLISKIEGO WSCHODU

WRZESIEŃ
Charakteryzuję uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim Wschodzie.

Rozpoznaję cechy charakterystyczne najważniejszych osiągnięć kulturowych cywilizacji

bliskowschodnich w zakresie architektury, sztuki, nauki i pisma.

Wyjaśniam znaczenie pisma i prawa w procesie powstawania państw.

Rozpoznaję typy pisma wykształcone na terenie Mezopotamii i Egiptu.

Charakteryzuję podstawowe symbole i główne zasady judaizmu.

 Umiem wyjaśnić różnicę pomiędzy monoteizmem, a politeizmem.
Potrafię odwołać się do przykładów.

STAROŻYTNA GRECJA

Charakteryzuję geograficzne uwarunkowania cywilizacji greckiej.

Porównuję formy ustrojowe greckich polis.

WRZESIEŃ Rozpoznaję dokonania kulturowe Greków w dziedzinie architektury, rzeźby, teatru,

literatury, filozofii, nauki i identyfikuję je z ich twórcami.

Identyfikuję dziedzictwo kultury greckiej w dorobku kulturowym Europy.

Porównuję kolonizację grecką z fenicką w basenie Morza Śródziemnego.

Charakteryzuję wojny grecko-perskie i ekspansję Aleksandra Wielkiego.

Umiejscawiam w czasie i porównuję system sprawowania władzy oraz organizację

społeczeństwa w Sparcie i Atenach peryklejskich.
 Charakteryzuję czynniki integrujące starożytnych Greków –
język, system wierzeń, teatr oraz igrzyska olimpijskie.

STAROŻYTNY RZYM

Charakteryzuję ekspansję rzymską i umiem wyjaśnić ideę imperium rzymskiego.

Charakteryzuję przemiany ustrojowe i społeczne w Rzymie republikańskim

i w cesarstwie rzymskim.

WRZESIEŃ Opisuję zmiany w położeniu religii chrześcijańskiej w państwie rzymskim

(od religii prześladowanej, poprzez tolerowaną, do panującej).

Wiem dlaczego upadło państwo rzymskie.

Rozpoznaję dokonania kulturowe Rzymian w dziedzinie prawa, literatury, nauki,

architektury i techniki.

Identyfikuję dziedzictwo kultury rzymskiej w dorobku kulturowym Europy.

Wskazuję przyczyny i przykłady prześladowania chrześcijan w państwie rzymskim.

 Podczas nauki nie możesz zapomnieć o odpoczynku. Jeśli jednak nie chcesz zupełnie odchodzić od
tematów historycznych, proponuję połączyć przyjemne z pożytecznym.

UWAGA!

Z racji tego, że znajdujemy się w strefie odpoczynku, książki i filmy, które tutaj polecam, nie zawsze będą
książkami naukowymi i nie należy traktować ich jako pierwszorzędnego źródła wiedzy historycznej.

Gladiator (Ridley Scott), Troja (Wolfgang Petersen). Aleksander (Oliver Stone).

Romulus (HBO) Wikingowie (Netflix), Spartakus: Krew i piach (Steven S. DeKnight) 300
(Zack Snyder)

Hurrian Hymn No. 6 (najstarsza znana melodia). Ancient Roman Music - Synaulia I (YT)
Second Delphic Hymn to Apollo (YT) Ancient Greek Music - The Lyre of Classical
Antiquity (YT) Ancient Roman Music - Musica Romana - Pugnate VIII (YT) Music from
Ancient Rome part I (YT)

Poczet cesarzy Rzymskich (Aleksander Krawczuk), SPQR (Mary Beard). Mitologia (Jan
Parandowski), Dzieje (Herodot), Wojna peloponeska (Tukidydes), Historia starożytnego
Rzymu (Maria Jaczynowska). Ludzie, zwyczaje, obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu
(Lidia Winniczuk)
 Muzea Archeologiczne:

Gdańsk: ul. Mariacka 25/26

Gdańsk
Poznań: ul. Wodna 27

Warszawa: ul. Długa 52

Łódź: plac Wolności 14

Poznań

Warszawa
Wrocław: ul. Antoniego Cieszyńskiego 9
Łódź
Kraków: ul. Senacka 3

Wrocław
Wystawy sztuki starożytnej:

Kraków
Warszawa: al. Jerozolimskie 3

Kraków: al. 3 Maja 1

 UWAGA!
Zanim zaczniesz rozwiązywać zadania, powtórz dokładnie materiał z epoki. Poza podręcznikiem
możesz wykorzystać także dowolne repetytorium maturalne z historii. To pomoże uporządkować
Ci najważniejsze wiadomości. Zadania, które sprawiają Ci trudność rozwiązuj z podręcznikiem.
W ten sposób nauczysz się o wiele więcej!

Zbiór zadań maturalnych STAROŻYTNOŚĆ

 BIZANCJUM I ZACHÓD A ŚWIAT ISLAMU

Charakteryzuję kręgi kulturowe: łaciński, bizantyjski i arabski.

Rozpoznaję najważniejsze osiągnięcia cywilizacji islamskiej w zakresie architektury,

sztuki i nauki.

Umiejscawiam w czasie i przestrzeni kierunki z zasięg podbojów arabskich.

PAŹDZIERNIK EUROPA WCZESNEGO ŚREDNIOWIECZA

Opisuję zasięg terytorialny, organizację władzy, gospodarkę i kulturę państwa Franków.

Charakteryzuję i porównuję ideę cesarstwa karolińskiego z ideą cesarstwa Ottonów.

Opisuję proces tworzenia się państw w Europie Zachodniej.

Charakteryzuję funkcjonowanie władzy, struktur społecznych i gospodarki w systemie

feudalnym. Wiem czym są stany.
 Umiem scharakteryzować działalność Karola Wielkiego. Wiem czym był renesans
karoliński.

Umiem wyjaśnić przyczyny i skutki rozłamu w Kościele w XI w.

EUROPA W OKRESIE KRUCJAT

Wyjaśniam ideowe i polityczne przyczyny rywalizacji papiestwa z cesarstwem

o zwierzchnictwo nad średniowieczną Europą.
PAŹDZIERNIK

Charakteryzuję polityczne, społeczno-gospodarcze i religijne uwarunkowania oraz

oceniam skutki wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej i rekonkwisty.

Opisuję charakterystyczne przejawy ożywienia społeczno-gospodarczego w Europie

XI–XIII w.

Opisuję kierunki i charakter oraz konsekwencje najazdów mongolskich dla Europy

Środkowo-Wschodniej.
 KULTURA ŚREDNIOWIECZA

Wyjaśniam uniwersalny charakter kultury średniowiecznej.

Oceniam znaczenie włączenia ziem polskich do cywilizacyjnego kręgu

świata zachodniego (łacińskiego).

Identyfikuję dokonania kultury okresu średniowiecza w zakresie piśmiennictwa, prawa,

PAŹDZIERNIK filozofii, architektury i sztuki, z uwzględnieniem kultury polskiego średniowiecza.

Porównuję elementy kultury rycerskiej i kultury miejskiej.

Rozpoznaję zabytki kultury średniowiecza, wskazując różnice pomiędzy stylem

romańskim, a stylem gotyckim, z uwzględnieniem przykładów z własnego regionu.

Wyjaśniam kulturotwórczą rolę Kościoła w dziedzinie nauki, architektury, sztuki i życia

codziennego.
 EUROPA PÓŹNEGO ŚREDNIOWIECZA

Charakteryzuję przemiany społeczne i gospodarcze w Europie w późnym średniowieczu.

Charakteryzuję następstwa upadku cesarstwa bizantyńskiego i ekspansji tureckiej dla
Europy.

POLSKA W OKRESIE WCZESNOPIASTOWSKIM

Wyjaśniam uwarunkowania narodzin państwa polskiego i jego chrystianizacji.

PAŹDZIERNIK

Opisuję rozwój terytorialny państwa polskiego w X–XII w.

Rozpoznaję tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa

polskiego w X–XII w.

Na podstawie państwa pierwszych Piastów umiem wyjaśnić czym jest monarchia

patrymonialna.

Oceniam dokonania pierwszych Piastów w dziedzinie polityki, gospodarki i kultury.

 POLSKA W OKRESIE ROZBICIA DZIELNICOWEGO

Umieszczam w czasie i przestrzeni Polskę z okresu rozbicia dzielnicowego.

Opisuję postanowienia statutu Bolesława Krzywoustego.

Wyjaśniam przyczyny polityczne i społeczno-gospodarcze oraz następstwa rozbicia

dzielnicowego.
PAŹDZIERNIK

Opisuję przemiany społeczno-gospodarcze na ziemiach polskich oraz oceniam

społeczno-kulturowe skutki kolonizacji na prawie niemieckim.

Charakteryzuję proces przezwyciężenia rozbicia politycznego ziem polskich,

ze wskazaniem na rolę władców i Kościoła.
 POLSKA W XIV-XV W.

Opisuję rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV–XV w.

Oceniam dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej (system

obronny, urbanizacja kraju, prawo, nauka) oraz w polityce zagranicznej.

Charakteryzuję rozwój monarchii stanowej w Polsce, uwzględniając strukturę

społeczeństwa polskiego w późnym średniowieczu i rozwój przywilejów szlacheckich.

Wyjaśniam międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski

PAŹDZIERNIK
z Węgrami i Litwą w XIV–XV w.

Charakteryzuję i oceniam stosunki polsko-krzyżackie na płaszczyźnie politycznej,

gospodarczej i kulturowej.

Wyjaśniam uwarunkowania narodzin państwa polskiego i jego chrystianizacji.

Charakteryzuję zmiany struktury społeczno-wyznaniowej Królestwa Polskiego po

przyłączeniu ziem ruskich.

Oceniam politykę dynastyczną Jagiellonów.

Podczas nauki nie możesz zapomnieć o odpoczynku. Jeśli jednak nie chcesz zupełnie odchodzić od tematów
historycznych, proponuję połączyć przyjemne z pożytecznym.

UWAGA!

Z racji tego, że znajdujemy się w strefie odpoczynku, książki i filmy, które tutaj polecam, nie zawsze będą
książkami naukowymi i nie należy traktować ich jako pierwszorzędne źródła wiedzy historycznej.

Biała królowa (HBO), Biała księżniczka (HBO). Templariusze (HBO). Marco Polo (Netflix),
Król (Netflix). Imię Róży (J. Annaud). Król Artur (A. Fuqua). Krzyżacy (Aleksander Ford).

Ballada o Czarnej Śmierci (GreenWood). Bogurodzica (YT). Breve regnum. Polska

studencka pieśń średniowieczna (YT). Medieval Music vol. 2 (YT). Ja Nus Hons Pris by
Owain Phyfe (YT). Gaude Mater Polonia (YT) . Jak to było z tym chrztem Polski? (Grzegorz
Pac na Wszechnica.org). Początki polskiego chrześcijaństwa (Urbańczyk
na Wszechnica.org).

Życie w Średniowiecznym mieście (Frances Gies, Joseph Gies), Życie w Średniowiecznej

wsi (Frances Gies, Joseph Gies), Życie średniowiecznej kobiety (Frances Gies, Joseph
Gies) Przy stole z królem (Wika Filipowicz) Trudne początki Polski (Przemysław
Urbańczyk), Mieszko I Tajemniczy (Przemysław Urbańczyk), Polska Piastów (Paweł
Jasienica), Imię Róży (Umberto Eco).
 Miejsca związane ze średniowieczem:

Malbork: Muzeum Zamkowe. Starościńska 1

Toruń: Murywzdłuż ul. Pod Krzywą Wieżą

Malbork
Biskupin: Gród w Biskupinie. Biskupin 3

Toruń
Tum: Kolegiata. Tum 8
Biskupin
Poznań
Wrocław: Muzeum architektury.
Warszawa Cieszyńskiego 9.
Tum Cieszyn: Rotunda św. Mikołaja.
Zamkowa 3B

Wrocław Wystawy sztuki średniowiecze:

Warszawa: al. Jerozolimskie 3

Cieszyn
Kraków Kraków: al. 3 Maja 1

Poznań: ul. J. Lubrańskiego 1

 UWAGA!
Zanim zaczniesz rozwiązywać zadania, powtórz dokładnie materiał z epoki. Poza podręcznikiem
możesz wykorzystać także dowolne repetytorium maturalne z historii. To pomoże uporządkować
Ci najważniejsze wiadomości. Zadania, które sprawiają Ci trudność rozwiązuj z podręcznikiem.
W ten sposób nauczysz się o wiele więcej!

POLSKA ŚWIAT
Zbiór zadań maturalnych ŚREDNIOWIECZE
 ODKRYCIA GEOGRAFICZNE I EUROPEJSKI KOLONIALIZM DOBY NOWOŻYTNEJ

Umieszczam w czasie i przestrzeni wyprawy Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy,

Ferdynanda Magellana oraz sytuuję w przestrzeni posiadłości kolonialne Portugalii
i Hiszpanii.

Oceniam wpływ odkryć geograficznych i ekspansji kolonialnej na życie gospodarcze

i kulturowe Europy.

Oceniam długofalowe konsekwencje wielkich odkryć geograficznych dla Ameryki, Azji,

Afryki.

LISTOPAD

EUROPA W XVI-XVII WIEKU

Rozpoznaję charakterystyczne cechy renesansu europejskiego oraz wskazuje czołowych

twórców i ich dzieła. Wiem jakie są źródła rozwoju kultury renesansu.

Znam największe osiągnięcia: Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Rafaela Santi, Erazma
z Rotterdamu, Mikołaja Kopernika i Galileusza.

Wyjaśniam polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturowe uwarunkowania i następstwa

reformacji, opisując główne nurty i postaci; charakteryzuje reformę Kościoła katolickiego.
 Wyjaśniam cele zwołania soboru trydenckiego i wskazuję postanowienia służące
wzmocnieniu katolicyzmu.

Opisuję cele i charakteryzuje działalność Marcina Lutra i Jana Kalwina oraz

przedstawiam okoliczności powstania kościoła anglikańskiego.

Opisuję mapę wyznaniową Europy w XVI w.

Charakteryzuję i oceniam absolutyzm francuski.

Charakteryzuję główne europejskie konflikty polityczne w XVI–XVII w.,

LISTOPAD
z uwzględnieniem roli Turcji w Europie Środkowo-Wschodniej

Opisuję następstwa rewolucji angielskich. Kwestia angielskiego parlamentaryzmu.

Opisuję przemiany w kulturze europejskiej w XVII w. i rozpoznaję główne dokonania

epoki baroku.

OŚWIECENIE, ABSOLUTYZM OŚWIECONY I REWOLUCJE XVIII W.

Charakteryzuję główne idee europejskiego oświecenia i rozpoznaję jego główne

dokonania w myśli politycznej, nauce, literaturze, sztuce i architekturze
 Charakteryzuję zasadę trójpodziału władzy Monteskiusza i zasadę umowy społecznej
Rosseau.

Charakteryzuję absolutyzm oświecony na przykładach państw sąsiadujących

z Rzecząpospolitą

Charakteryzuję program modernizacji Rosji i rosyjską ideę imperium.

Charakteryzuję parlamentaryzm angielski i rewolucję przemysłową w Anglii.

Porównuję przyczyny oraz charakter rewolucji amerykańskiej i francuskiej.

LISTOPAD

RZECZYPOSPOLITA W OKRESIE RENESANSU I DEMOKRACJI SZLACHECKIEJ

Opisuję i wyjaśniam funkcjonowanie najważniejszych instytucji życia politycznego

w XVI-wiecznej Polsce, w tym sejmików, sejmu, senatu i sejmu elekcyjnego;
oceniam demokrację szlachecką.

Oceniam polską specyfikę w zakresie rozwiązań ustrojowych, struktury społecznej

i modelu życia gospodarczego na tle europejskim.

Opisuję zmiany terytorialne państwa polsko-litewskiego i charakteryzuję stosunki

z sąsiadami w XVI w.
 Oceniam zmiany w relacjach polsko-litewskich w XVI w.

Oceniam kulturową rolę Polski w przeniesieniu wzorców cywilizacji zachodniej

na obszary ruskie i litewskie.

Oceniam sytuację wyznaniową na ziemiach Rzeczypospolitej w XVI w.,

w tym tolerancję wyznaniową oraz unię brzeską.

Identyfikuję dzieła polskiego renesansu.

Przedstawia najważniejsze osiągnięcia piśmiennictwa polskiego renesansu

LISTOPAD (Rej, Kochanowski, Frycz Modrzewski)

Wiem jakie są zasady wolnej elekcji.

Wyjaśniam okoliczności uchwalenia oraz główne założenia konfederacji warszawskiej

i artykułów henrykowskich.

RZECZYPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW W XVII WIEKU. USTRÓJ, SPOŁECZEŃSTWO, KULTURA

Znam przyczyny oraz skutki wojen Rzeczypospolitej ze Szwecją, Turcją i Rosją.

 Znam przyczyny, cele i skutki powstania Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie.

Opisuję zmiany terytorium Rzeczypospolitej w XVII w.

Wyjaśniam przyczyny kryzysów wewnętrznych oraz załamania gospodarczego

Rzeczypospolitej w XVII w.

Oceniam polską specyfikę w zakresie rozwiązań ustrojowych, struktury społecznej

i modelu życia gospodarczego na tle europejskim.

GRUDZIEŃ
Charakteryzuję proces oligarchizacji życia politycznego Rzeczypospolitej.

Charakteryzuję sarmatyzm jako ideologię i styl życia polskiej szlachty; rozpoznaję

dzieła sztuki polskiego baroku.

RZECZPOSPOLITA W XVIII W. REFORMY OŚWIECENIOWE I ROZBIORY

Charakteryzuję politykę Rosji, Prus i Austrii wobec Rzeczypospolitej i wskazuję

przejawy osłabienia suwerenności państwa polskiego.
 Charakteryzuję działania zmierzające do naprawy Rzeczypospolitej i walkę zbrojną
o utrzymanie niepodległości w drugiej połowie XVIII w.

Charakteryzuję i oceniam dzieło Sejmu Wielkiego, odwołując się do tekstu

Konstytucji 3 maja.

Przedstawiam okoliczności powstania, zadania i osiągnięcia Komisji Edukacji Narodowej.

Wyjaśniam okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i oceniam jej następstwa.

GRUDZIEŃ

Przedstawiam cele i następstwa powstania kościuszkowskiego.

Rozróżniam wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej.

Wyjaśniam specyfikę polskiego oświecenia; opisuje i wyjaśniam uwarunkowania

wewnętrzne i międzynarodowe kolejnych rozbiorów Polski, a także analizuję
zmiany granic.

Oceniam dorobek kulturowy okresu stanisławowskiego, z uwzględnieniem reformy

szkolnictwa.
Podczas nauki nie możesz zapomnieć o odpoczynku. Jeśli jednak nie chcesz zupełnie odchodzić od tematów
historycznych, proponuję połączyć przyjemne z pożytecznym.

UWAGA!

Z racji tego, że znajdujemy się w strefie odpoczynku, książki i filmy, które tutaj polecam, nie zawsze będą
książkami naukowymi i nie należy traktować ich jako pierwszorzędne źródła wiedzy historycznej.

Hiszpańska księżniczka (HBO), Katarzyna Wielka (HBO), Kochanice króla (Justin

Chadwick), Maria, królowa Szkotów (Josie Rourke), Ogniem i mieczem, Potop, Pan
Wołodyjowski (Jerzy Hoffman), Outlander (Ronald D. Moore). Empire of the Tsars
(Netflix), Osmanowie (Netflix)

"Wspaniałe stulecie” a „złoty wiek” Imperium Osmańskiego (na Wszechnica.org), Jan III
Sobieski oczami współczesnych historyków tureckich (na Wszechnica.org). Polska
Jagiellonów (Paweł Jasienica - audiobook), Utwory kompozytorów epoki nowożytnej np.
W.A. Mozarta, J.S. Bacha, Beethovena,

Polska Jagiellonów (Paweł Jasienica), W kręgu Wazów: Ludzie i obyczaje (Bożena

Fabiani), Wazowie. Historia burzliwa i brutalna (Herman Lindqvist), Trylogia (Henryk
Sienkiewicz), Piotr I Wielki (Władysław A. Serczyk)
 Architektura nowożytna

Gdańsk Zamość: Rynek Wielki 8

Poznań: Ratusz. ul. Gronowa 22A

Kalisz: ul.Kościół św. Wojciecha i św.

Stanisława Biskupa
Poznań
ul. Kolegialna 2
Warszawa
Warszawa: Łazienki Królewskie. ul. Agrykoli 1

Kraków: Sukiennice
Kalisz Zamek na Wawelu (dziedziniec)
Kaplica Zygmuntowska
Zamość Gdańsk: Brama Wyżynna.
Wały Jagiellońskie 2A
Kraków
 UWAGA!
Zanim zaczniesz rozwiązywać zadania, powtórz dokładnie materiał z epoki. Poza podręcznikiem
możesz wykorzystać także dowolne repetytorium maturalne z historii. To pomoże uporządkować
Ci najważniejsze wiadomości. Zadania, które sprawiają Ci trudność rozwiązuj z podręcznikiem.
W ten sposób nauczysz się o wiele więcej!

POLSKA ŚWIAT
Zbiór zadań maturalnych NOWOŻYTNOŚĆ
 EUROPA NAPOLEOŃSKA

Opisuję kierunki podbojów Napoleona; charakteryzuje napoleońską ideę imperium.

Wskazuję przykłady i wyjaśniam przyczyny zaangażowania się Polaków

po stronie Napoleona.

Charakteryzuję ustrój polityczny Księstwa Warszawskiego.

GRUDZIEŃ
Charakteryzuję decyzje kongresu wiedeńskiego, z uwzględnieniem sprawy polskiej.

Znam okoliczności utworzenia Legionów Polskich i Księstwa Warszawskiego oraz

umiem opisać cechy ustrojowe i terytorium Księstwa Warszawskiego.
 EUROPA I STANY ZJEDNOCZONE W EPOCE REWOLUCJI PRZEMYSŁOWEJ

Oceniam gospodarcze, społeczne, kulturowe i ekologiczne skutki rewolucji przemysłowej.

Wymieniam charakterystyczne cechy rewolucji przemysłowej.

Identyfikuję najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśniam następstwa

ekonomiczne i społeczne zastosowanie.

STYCZEŃ Opisuję zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych z XIX wieku na podstawie
źródeł pisanych, ikonograficznych i statystycznych.

IDEOLOGIE XIX W.

Charakteryzuję i porównuję ideologie: konserwatyzm, liberalizm, nacjonalizm,

socjalizm utopijny, marksizm i anarchizm.

Wyjaśniam związki pomiędzy ideologiami liberalnymi i nacjonalistycznymi

a europejskimi ruchami niepodległościowymi i zjednoczeniowymi, Wiosnę Ludów,
zjednoczenie Włoch i Niemiec.
 EUROPA I ŚWIAT W XIX W.

Charakteryzuję kierunki przemian społecznych i politycznych w państwach

europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych.

Analizuję polityczne, gospodarcze i społeczne przyczyny oraz następstwa podbojów

kolonialnych państw europejskich w Azji i Afryce.

Rozpoznaję największe osiągnięcia nauki i techniki XIX w.

STYCZEŃ
Rozpoznaję dorobek kulturowy XIX w.

WALKA O NIEPODLEGŁOŚĆ POLSKI W OKRESIE NIEWOLI NARODOWEJ

Charakteryzuję i porównuję cele oraz metody polityki zaborców wobec społeczeństwa

polskiego w okresie niewoli narodowej.

Rozpoznaję działania społeczeństwa sprzyjające rozwojowi tożsamości narodowej

Wyjaśnia przyczyny, charakter i skutki powstań narodowych.

 Charakteryzuję koncepcje polityczno-społeczne Wielkiej Emigracji XIX w. i ich wpływ na
życie polityczno-społeczne w trzech zaborach.

Oceniam dorobek kultury polskiej XIX w. i jej wpływ na kształtowanie się tożsamości
narodowej Polaków.

SPOŁECZEŃSTWO POLSKIE W OKRESIE ZABORÓW XIX WIEK

Wyjaśniam wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny odmiennego rozwoju gospodarczego

ziem polskich w trzech zaborach.
STYCZEŃ

Analizuje strukturę społeczeństwa w trzech zaborach.

Wyjaśniam przyczyny, charakter i skutki emigracji w XIX w. oraz oceniam aktywność

polityczną, militarną i kulturalną Polaków w Europie.

Porównuję programy ruchu narodowego, ruchu ludowego oraz partii socjalistycznych.

Porównuję dynamikę zmian gospodarczych i społecznych na ziemiach polskich

z przemianami europejskimi.
Podczas nauki nie możesz zapomnieć o odpoczynku. Jeśli jednak nie chcesz zupełnie odchodzić od tematów
historycznych, proponuję połączyć przyjemne z pożytecznym.

UWAGA!

Z racji tego, że znajdujemy się w strefie odpoczynku, książki i filmy, które tutaj polecam, nie zawsze będą
książkami naukowymi i nie należy traktować ich jako pierwszorzędne źródła wiedzy historycznej.

Wjazd pociągu na stację w La Ciotat oraz Wyjście robotników z fabryki (Bracia Lumiere),
Victoria (HBO), Lalka (serial), The Aeronauts (Amazon Prime), Harriet (Netflix), Własnymi
rękoma: Historia Madam C.J. Walker (miniserial Netflix), Twój Vincent (Netflix)

Boże coś Polskę (YT), Marsylianka (YT), Hymn Polski (YT), Utwory Fryderyka Chopina
m.in. może być to Etiuda c-moll op. 10 nr 12 nazywana Etiudą Rewolucyjną (YT)

Lalka (Bolesław Prus), Życie towarzyskie w XIX wieku (Agnieszka Lisak), Trzy powstania
narodowe (Stefan Kieniewicz, Andrzej Zahorski, Władysław Zajewski). Chłopi (Władysław
Reymont), Dziady ( Adam Mickiewicz), Kordian (Juliusz Słowacki), Polecam też
zapoznanie się z pamiętnikami z tamtych czasów.
 Galerie Sztuki XIX Wieku
Warszawa: al. Jerozolimskie 3

Kraków: Rynek Główny 3

Miejsca związane z XIX wiekiem:

Łódź: Manufaktura. Drewnowska 58

Pałac Izraela Poznańskiego
Warszawa
Łódź: Muzeum Tradycji Niepodległościowych
Łódź ul. Gdańska 13
Łódź: Muzeum Miasta Łodzi
ul. Ogrodowa 15

Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu

Kraków
Ludowego
al. Wilanowska 204
 UWAGA!
Zanim zaczniesz rozwiązywać zadania, powtórz dokładnie materiał z epoki. Poza podręcznikiem
możesz wykorzystać także dowolne repetytorium maturalne z historii. To pomoże uporządkować
Ci najważniejsze wiadomości. Zadania, które sprawiają Ci trudność rozwiązuj z podręcznikiem.
W ten sposób nauczysz się o wiele więcej!

POLSKA ŚWIAT
Zbiór zadań maturalnych XIX WIEK
 PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA I REWOLUCJE W ROSJI

Wyjaśniam genezę I wojny światowej i opisuje charakter działań wojennych.

Omawiam polskie orientacje polityczne oraz działalność polskich formacji wojskowych

w okresie I wojny światowej.

Przedstawiam genezę i charakteryzuję przebieg rewolucji rosyjskich w 1917 r.

LUTY

Opisuję zmiany na mapie politycznej Europy i świata po I wojnie światowej.

Wyjaśniam zmiany zachodzące w polityce mocarstw wobec sprawy polskiej.

 KRYZYS DEMOKRACJI I SYSTEMY TOTALITARNE

Wyjaśniam przyczyny zwycięstwa bolszewików w Rosji oraz charakteryzuję

najistotniejsze przemiany zachodzące w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym
w ZSRR do końca lat trzydziestych dwudziestego wieku.

Wyjaśniam społeczne, gospodarcze, polityczne i kulturowe uwarunkowania rządów

autorytarnych w Europie Środkowo-Wschodniej, faszyzmu włoskiego i nazizmu oraz
charakteryzuję aktywność międzynarodową Włoch i Niemiec w latach trzydziestych
dwudziestego wieku.

Porównuję systemy totalitarne oraz charakteryzuję ich imperialne cele.

LUTY

Oceniam politykę świata zachodniego wobec totalitaryzmu nazistowskiego i komunizmu,

a także wyjaśniam genezę II wojny światowej.

EUROPA I ŚWIAT MIĘDZY WOJNAMI. SPOŁECZEŃSTWO, GOSPODARKA, KULTURA

Charakteryzuję życie gospodarcze okresu międzywojennego i wyjaśniam mechanizm

wielkiego kryzysu gospodarczego oraz porównuje sposoby przezwyciężania jego skutków
w Stanach Zjednoczonych i w Europie.

Rozpoznaję dorobek kulturowy okresu międzywojennego.

 ODBUDOWA NIEPODLEGŁOŚCI I ŻYCIE POLITYCZNE II RZECZYPOSPOLITEJ

Opisuję proces kształtowania się terytorium II Rzeczypospolitej, w tym powstanie

wielkopolskie i powstania śląskie oraz plebiscyty, a także wojnę polsko-bolszewicką.

Rozpoznaję charakterystyczne cechy ustroju II Rzeczypospolitej w oparciu

o konstytucje z 1921 i 1935 r.

Opisuję główne ugrupowania polityczne II Rzeczypospolitej, ich aktywność w życiu

politycznym oraz przywódców.
LUTY

Wyjaśniam przyczyny kryzysu demokracji parlamentarnej w II Rzeczypospolitej;

charakteryzuję przyczyny i konsekwencje przewrotu majowego

Wyjaśniam uwarunkowania polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej.

II RZECZPOSPOLITA. SPOŁECZEŃSTWO, GOSPODARKA, KULTURA

Charakteryzuję i ocenia dorobek gospodarczy II Rzeczypospolitej.

 Analizuję strukturę społeczeństwa II Rzeczypospolitej, w tym strukturę
narodowościowo-wyznaniową oraz charakteryzuję politykę II Rzeczypospolitej
wobec mniejszości narodowych i jej uwarunkowania

Charakteryzuję dorobek kulturowy II Rzeczypospolitej.

EUROPA I ŚWIAT PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ

Opisuję główne etapy II wojny światowej i wskazuje przełomowe wydarzenia dla jej
przebiegu

LUTY
Wyjaśniam uwarunkowania współpracy niemiecko-radzieckiej w latach 1939–1941
i jej konsekwencje dla państw i narodów Europy Środkowej

Charakteryzuję uwarunkowania militarne i polityczne konferencji Wielkiej Trójki

oraz ich ustalenia.

EUROPA POD OKUPACJĄ NIEMIECKĄ I HOLOKAUST

Charakteryzuję politykę III Rzeszy wobec społeczeństw okupowanej Europy, w tym

nazistowski plan eksterminacji Żydów oraz innych narodowości i grup społecznych
 Opisuję postawy Żydów wobec polityki eksterminacji, w tym powstanie w getcie
warszawskim, a także opisuje postawy społeczeństwa polskiego wobec Holokaustu.

Oceniam stosunek społeczeństw i rządów świata zachodniego oraz Kościoła

katolickiego do Holokaustu.

OKUPACJA NIEMIECKA I RADZIECKA NA ZIEMIACH POLSKICH

Opisuję przebieg i następstwa wojny obronnej Polski w 1939 r.

MARZEC
Opisuję międzynarodowe uwarunkowania działalności polskiego rządu na wychodźstwie.

Wskazuję podobieństwa i różnice w polityce obu okupantów wobec narodu polskiego.

Opisuję organizację polskiego państwa podziemnego oraz różne formy ruchu oporu,
ze szczególnym uwzględnieniem działalności Armii Krajowej.

Wyjaśniam działania Stalina zmierzające do utworzenia komunistycznego ośrodka

władzy w Polsce.

Wyjaśniam uwarunkowania polityczne i charakteryzuję powstanie warszawskie.

 EUROPA I ŚWIAT W OKRESIE RYWALIZACJI ZSRR I STANÓW ZJEDNOCZONYCH

Opisuję demograficzne, społeczno-gospodarcze i polityczne skutki wojny.

Rozpoznaję zmiany polityczne na mapie Europy i świata po II wojnie światowej.

Wyjaśniam genezę zimnej wojny i rozpoznaje jej przejawy w stosunkach pomiędzy

ZSRR a Stanami Zjednoczonymi.

Charakteryzuję problem niemiecki po II wojnie światowej.

MARZEC

Wyjaśniam cele utworzenia NATO i Układu Warszawskiego oraz charakteryzuję te bloki

militarne.

Charakteryzuję proces integracji Europy Zachodniej.

Wyjaśniam cele utworzenia ONZ.

Charakteryzuję przyczyny i skutki przełomowych konfliktów zimnej wojny: wojny

koreańskiej, kryzysu kubańskiego, wojny w Wietnamie i wojny w Afganistanie.
Wyjaśniam źródła i rozwój konfliktu arabsko-izraelskiego po II wojnie światowej.
 ROZPAD SYSTEMU KOLONIALNEGO

Opisuję główne etapy procesu dekolonizacji Azji i Afryki.

Oceniam polityczne i społeczno-gospodarcze skutki procesu dekolonizacji.

EUROPA ŚRODKOWO-WSCHODNIA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

Charakteryzuję proces uzależniania państw Europy Środkowo-Wschodniej od ZSRR,

z uwzględnieniem sowietyzacji i stalinizacji.
MARZEC

Wyjaśniam przyczyny zmian w polityce zagranicznej ZSRR i w polityce wewnętrznej

państw satelickich ZSRR po 1956 r.

Charakteryzuję proces uniezależnienia się państw satelickich od ZSRR.

Wyjaśniam przyczyny rozpadu ZSRR i bloku wschodniego.

Opisuję przeobrażenia ustrojowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej

i rozpoznaję charakterystyczne cechy procesu dekomunizacji w państwach bloku
wschodniego po 1989 r.
 CHINY PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

Opisuję główne etapy w dziejach komunistycznych Chin.

POLSKA W LATACH 1944-1948

Porównuję terytorium Polski powojennej z terytorium II Rzeczypospolitej oraz analizuję

polityczno-społeczne i gospodarcze skutki zmiany granic.
MARZEC

Charakteryzuję główne etapy przejmowania władzy przez komunistów w Polsce,

z uwzględnieniem działań opozycji legalnej i podziemia antykomunistycznego; opisuję
represje stosowane przez radziecki i polski aparat bezpieczeństwa.

Rozpoznaję charakterystyczne cechy okresu odbudowy i przebudowy gospodarki,

z uwzględnieniem reformy rolnej i nacjonalizacji przemysłu.
 POLSKA W LATACH 1948-1956

Porównuję procesy stalinizacji państwa polskiego i państw Europy

Środkowo-Wschodniej.

Charakteryzuję system polityczny i społeczno-gospodarczy Polski

w okresie stalinowskim.

Rozpoznaję charakterystyczne cechy gospodarki centralnie planowanej i ocenia

MARZEC
jej skutki.

Charakteryzuję zjawisko socrealizmu w literaturze i sztuce.

 POLSKA W LATACH 1956-1980

Charakteryzuję i porównuję etapy: 1956–1970 i 1970–1980.

Wyjaśniam przyczyny kryzysów społeczno-politycznych: 1968 r., 1970 r., 1976 r. i 1980 r.

Charakteryzuję działalność
Charakteryzuję relacje państwo-Kościół i oceniam rolę Kościoła w życiu społecznym.
opozycji w PRL-u.

Charakteryzuję kulturę i życie codzienne w Polsce Ludowej.

KWIECIEŃ

POLSKA W LATACH 1980–1989

Wyjaśniam ideę Solidarności i jej wpływ na przemiany społeczno-polityczne w Polsce.

Charakteryzuję państwo i społeczeństwo w czasie stanu wojennego oraz oceniam

społeczno-gospodarcze i polityczne skutki stanu wojennego.

Opisuję przyczyny i skutki obrad „Okrągłego Stołu”.

 NARODZINY III RZECZYPOSPOLITEJ

Wyjaśniam międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania procesu odbudowy

demokratycznego państwa po 1989 r.

Charakteryzuję proces reformowania gospodarki polskiej.

Oceniam dokonania III Rzeczypospolitej w polityce zagranicznej.

KWIECIEŃ

PRZEMIANY CYWILIZACYJNE W DRUGIEJ POŁOWIE XX W.

Charakteryzuję społeczno-gospodarcze i techniczne skutki rewolucji naukowo-

technicznej, rozpoznając osiągnięcia nauki i techniki drugiej połowy XX w.

Rozpoznaję charakterystyczne cechy kultury masowej i elitarnej oraz przemiany

obyczajowe drugiej połowy XX w.
Podczas nauki nie możesz zapomnieć o odpoczynku. Jeśli jednak nie chcesz zupełnie odchodzić od tematów
historycznych, proponuję połączyć przyjemne z pożytecznym.

UWAGA!

Z racji tego, że znajdujemy się w strefie odpoczynku, książki i filmy, które tutaj polecam, nie zawsze będą
książkami naukowymi i nie należy traktować ich jako pierwszorzędne źródła wiedzy historycznej.

Westerplatte (Stanisław Różewicz), Jak rozpętałem drugą wojnę światową, Pianista

(Roman Polański). (Tadeusz Chmielewski), II wojna światowa w kolorze (YT), Wołyń
(YT), Ostatni carowie (Netflix) Dunkierka (Netflix), Dywizjon 303 ( Denis Delić) Dyktator
(Ch. Chaplin), Miś (S. Bareja)

Rewolucja październikowa – dlaczego bolszewikom udało się sięgnąć po władzę?

(na Wszechnica.org), Chłopi w II Rzeczpospolitej. Rzeczpospolita nie dla chłopów
(na Wszechnica.org), O Holokauście: Jak doszło do ludobójstwa? (na Wszechnica.org),
Polska i Europa w 1989 r. Przełomowe wydarzenia i pamięć o nich (na Wszechnica.org),
Początek zmian – Okrągły Stół w oczach uczestników (na Wszechnica.org). Rota (YT).
Twórczość Jacka Kaczmarskiego (YT)

Inny świat (Gustaw Herling-Grudziński), Zdążyć przed Panem Bogiem (Hanna Krall),
Opowiadania (Tadeusz Borowski), Medaliony (Zofia Nałkowska) Romans Teresy
Hennert (Zofia Nałkowska).
 Muzea związane z XX wiekiem
Warszawa:
POLIN Muzeum Historii Żydów Polskich
Mordechaja Anielewicza 6
Gdańsk
Muzeum Powstania Warszawskiego
Grzybowska 79

Gdańsk:
Muzeum II Wojny Światowej
pl. Władysława Bartoszewskiego 1
Poznań

Warszawa Europejskie Centrum Solidarności

pI. Solidarności 1

Poznań:
Muzeum Powstania Poznańskiego
Święty Marcin 80/82

Gliwice Miejsca związane z XX wiekiem:

Gliwice:
Radiostacja: ul. Tarnogórska 127

Gdańsk:
Wsterplatte
 UWAGA!
Zanim zaczniesz rozwiązywać zadania, powtórz dokładnie materiał z epoki. Poza podręcznikiem
możesz wykorzystać także dowolne repetytorium maturalne z historii. To pomoże uporządkować
Ci najważniejsze wiadomości. Zadania, które sprawiają Ci trudność rozwiązuj z podręcznikiem.
W ten sposób nauczysz się o wiele więcej!

POLSKA ŚWIAT
Zbiór zadań maturalnych XX WIEK