Professional Documents
Culture Documents
FOTOWOLTAICZNE
PRZEWODNIK
INWESTYCYJNY
2020
Patroni medialni:
1
Spis treści
Wstęp 03.
1. O przewodniku 05.
2. O autorach 06.
3. Definicje i skróty 08.
4. Najważniejsze akty prawne 09.
2
Szanowny Czytelniku,
◊ inwestorach,
◊ deweloperach OZE,
◊ właścicielach projektów lub instalacji PV,
◊ osobach planujących nabyć lub zbyć projekt lub instalację PV.
Zapewne nie zdziwimy naszych Czytelników pisząc, że każda transakcja mająca za przedmiot
obrotu projekt lub instalację PV jest inna i zawiera w sobie pewne specyficzne elementy.
Dlatego też nie należy niniejszego przewodnika traktować jako instrukcji przeprowadzania
transakcji, a raczej jako poradnika wskazującego na co warto zwrócić uwagę i jakie formal-
ności należy spełnić.
3
2000
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
2014 2015 2016 2017 2018 2019 I kw. 2020
Po trzecie, odnawialne źródła energii są autorom bardzo bliskie. Kancelaria CCLaw. specjali-
zuje się w obsłudze podmiotów z branży OZE, takich jak właściciele elektrowni PV, elektrowni
wiatrowych czy biogazowni.
4
O PRZEWODNIKU
Przewodnik składa się z 4 części:
W części I wskazujemy co tak naprawdę może być przedmiotem transakcji, kiedy mówimy
o nabywaniu projektu lub instalacji PV. Wskazujemy jak może przebiegać transakcja mająca
za przedmiot projekt lub instalację PV. Jest kilka wariantów, które strony transakcji mogą
wybrać. Przybliżymy każdy z nich.
II część zawiera opis czynności, które należy podjąć przed przystąpieniem do transakcji.
W tej części przybliżymy Czytelnikom na czym polega m.in. badanie prawne projektu lub in-
stalacji PV (eng. legal due diligence) i wskazujemy dlaczego jest to jeden z najważniejszych
etapów transakcji.
Opisujemy także badanie finansowe spółki posiadającej projekt lub instalację PV.
Część III zawiera opis przebiegu samej transakcji, z uwzględnieniem sekwencji czynności,
jakie należy podjąć.
W ostatniej, IV części wskazujemy na najważniejsze czynności, jakie musi podjąć nowy wła-
ściciel projektu lub instalacji PV.
5
O AUTORACH
Emil Cieślikowski
adwokat, wspólnik
Piotr Szwarc
adwokat, specjalista ds. energetyki odnawialnej
6
O AUTORACH
Paweł Sobolak
7
DEFINICJE i SKRÓTY
przydatne przy zgłębianiu tajników odnawialnych źródeł energii:
OZE – Odnawialne źródła energii – odnawialne, niekopalne źródła energii obejmujące energię
wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, ener-
gię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z
biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów.
Instalacja OZE – instalacja odnawialnego źródła energii stanowiąca wyodrębniony zespół urzą-
dzeń służących do wytwarzania energii opisanych przez dane techniczne i handlowe, w których
energia jest wytwarzana z odnawialnych źródeł energii.
Projekt instalacji PV – przez projekt instalacji PV, na potrzeby niniejszego przewodnika, będzie-
my rozumieć instalację PV, która nie dokonała sprzedaży energii elektrycznej po raz pierwszy;
projektem instalacji PV będzie zarówno projekt, który ma zawartą umowę dzierżawy gruntu, na
którym może zostać wybudowana instalacja PV – będzie to projekt na bardzo wczesnym sta-
dium – a także projekt, który ma już wybudowaną instalację PV, a nawet uzyskaną koncesję na
wytwarzanie energii elektrycznej, jednakże nie nastąpiła jeszcze sprzedaż energii elektrycznej do
systemu elektroenergetycznego.
Prezes URE – Prezes Urzędu Regulacji Energetyki – centralny organ administracji rządowej po-
wołany na mocy ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne do realizacji zadań z zakresu
regulacji gospodarki paliwami i energią oraz promowania konkurencji. Do jego kompetencji należy
m.in. udzielanie i cofanie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej, ogłaszanie, organizowa-
nie i przeprowadzanie aukcji OZE, wydawanie zaświadczeń o dopuszczeniu do udziału w aukcji.
Cena referencyjna – maksymalna cena w złotych za 1 MWh, za jaką może zostać w danym roku
kalendarzowym sprzedana przez wytwórców w drodze aukcji energia elektryczna z OZE.
Cena skorygowana – cena energii elektrycznej z OZE wskazana w ofercie aukcyjnej pomniejszo-
na o wartość udzielonej pomocy publicznej podzieloną przez ilość zaoferowanej energii.
Ujemne saldo – rróżnica między ceną energii określoną w ofercie aukcyjnej a bieżącą uśrednio-
ną wartością energii na Towarowej Giełdzie Energii (według indeksu TGE base).
Zarządca Rozliczeń – Zarządca Rozliczeń Spółka Akcyjna wykonuje zadania operatora rozli-
czeń energii odnawialnej. Do obowiązków zarządcy należy m.in. weryfikacja wniosków o pokrycie
ujemnego salda i wypłata kwot przeznaczonych na pokrycie ujemnego salda.
8
Najważniejsze akty prawne
Ustawa OZE – ustawa z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Określa m.in.
zasady i warunki wykonywania działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej
z OZE, mechanizmy i instrumenty wspierające wytwarzanie energii elektrycznej z OZE (system
zielonych certyfikatów, system aukcyjny, SYSTEM FIT/FIP), zasady wydawania gwarancji po-
chodzenia energii elektrycznej wytwarzanej z OZE w instalacjach OZE oraz zasady realizacji
krajowego planu działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych.
Kodeks cywilny (KC) – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Reguluje stosunki
cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi.
Kodeks spółek handlowych (KSH) – ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlo-
wych. Reguluje tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział
i przekształcanie spółek handlowych.
Prawo budowlane – ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane - normuje działalność obej-
mującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz
określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.
9
Część I
Warianty transakcji
10
Część I – Warianty transakcji
Warianty Transakcji
KKupić, jak i sprzedać można zarówno projekt instalacji PV jak i już wybudowaną i produ-
kująca energię elektryczną instalację fotowoltaiczną.
Projekt instalacji PV może być zbyty na każdym etapie swojego rozwoju. Minimalnym stadium
projektu, który w praktyce podlega obrotowi to projekt posiadający:
wydzierżawiony grunt,
rozstrzygnięte kwestie środowiskowe,
decyzję o warunkach zabudowy (ew. dopuszczający postawienie instalacji PV miejscowy
plan zagospodarowania przestrzennego – co jest wielką rzadkością) oraz
warunki przyłączenia.
Przedmiotem transakcji są także już wybudowane i działające instalacje PV. Taka instalacja
może być z wygraną aukcją OZE, ale nie ma takiej konieczności – mogą to być instalacje
„bezaukcyjne”.
11
Część I – Warianty transakcji
Projekt lub instalację PV można nabyć kupując spółkę, która posiada tytuł prawny do projek-
tu/instalacji albo nabywając wyłącznie prawa do projektu/instalacji PV (bez spółki). Omówmy
dwa wspomniane sposoby nabycia na przykładach.
Przykład 1:
W porównaniu do zakupu praw do projektu/instalacji PV, kupno spółki celowej jest prostsze
od strony formalnej oraz nie jest wymagana zgoda Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.
Przykład 2:
Jeśli inwestor, zamiast spółki celowej PV Sun 1 sp. z o.o. z powyższego przykładu (a dokładnie
udziałów w tej spółce), chciałby nabyć tylko i wyłącznie prawa do projektu instalacji PV, który
posiada PV Sun 1 sp. z o.o., spółka PV Sun 1 sp. z o.o. i inwestor (nabywca) powinni:
12
Część I – Warianty transakcji
Aby było możliwe przeniesienie prawa do gruntu, konieczna jest zgoda wydzierżawiającego.
Może ona być wyrażona zawczasu w umowie dzierżawy – dlatego tak ważne jest powierzenie
sporządzenia dobrej, kompleksowej umowy dzierżawy doświadczonym prawnikom. Przenie-
sienie praw i obowiązków z umowy dzierżawy wymaga zawarcia umowy trójstronnej pomiędzy
wydzierżawiającym, inwestorem i dotychczasowym dzierżawcą, albo – gdy mamy już zgodę
wydzierżawiającego – wystarczy umowa dwustronna. Z punktu widzenia inwestora ważne jest,
aby wszelkie zmiany uwzględnić w księdze wieczystej nieruchomości dzierżawionej.
13
Część I – Warianty transakcji
W praktyce transakcyjnej często się zdarza, że strony zawierają dwie umowy w procesie na-
bywania praw do projektu instalacji PV.
Druga, zawierana po uzyskaniu zgody Prezesa URE, przenosi własność projektu do instalacji. Taka
umowa wymagana jest przepisami Ustawy OZE, co nie jest takie oczywiste nawet dla prawników.
Poza tym należy pamiętać o uregulowaniu licznych kwestii w umowie (umowach) zawieranej
pomiędzy zbywcą a nabywcą, jak choćby o przeniesieniu na inwestora autorskich praw ma-
jątkowych do projektu instalacji PV.
Mnogość opisanych powyżej umów, regulacji i istotnych szczegółów sprawia, że proces ten nie
należy do prostych i aby sprawnie go przejść, konieczna jest pomoc doświadczonego prawnika.
W przypadku kiedy projekt lub instalacja PV była dewelopowana w spółce, w której jest wię-
cej projektów lub instalacji, albo w spółce, która nie podlega sprzedaży, zamiast sprzedaży
praw do projektu/instalacji PV, warto rozważyć przeniesienie całego projektu/instalacji PV
do nowej spółki celowej przed transakcją.
Przykład: PV Sun 1 sp. z o.o. jest właścicielem 10 projektów PV o mocy do 1 MW każdy. Po-
tencjalny nabywca jest zainteresowany nabyciem tylko jednego projektu o nazwie Warmia
1 o mocy 0,98 MW z wygraną aukcją.
W tym celu spółka PV Sun 1 sp. z o.o. (lub jej wspólnicy) założyli nową spółkę z o.o. o nazwie
Warmia 1 PV sp. z o.o., do której przeniosła projekt Warmia 1, a następnie PV Sun 1 sp.
z o.o. jako wspólnik Warmia 1 PV sp. z o.o. sprzedała 100 % udziałów w tej spółce inwesto-
rowi. Przewagą takiego rozwiązania jest to, że przeniesieniem całego projektu PV do nowej
spółki zajmuje się wyłącznie zbywca projektu.
14
Część II
Czynności poprzedzające
przystąpienie stron
do transakcji
15
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Gdy już ustalimy jak i według jakiego wariantu będzie przebiegać nasza transakcja – tj. czy
nabywamy prawa do projektu/instalacji PV, czy też udziały/akcje w spółce celowej, należy
przyjrzeć się czynnościom poprzedzającym transakcję.
Zamiast listu intencyjnego zdarza się, że strony podpisują obszerniejszy dokument w postaci
przedwstępnej umowy sprzedaży udziałów lub też przedwstępnej umowy sprzedaży praw do
projektu/instalacji PV.
Taka umowa zawiera zwykle zapis wskazujący, że jeśli badanie prawne (a czasami także
i techniczne) nie wykaże wad, wówczas strony zawrą ostateczną umowę sprzedaży udziałów/
praw do projektu/instalacji PV.
Umowa o zachowaniu poufności bywa nazywana umową NDA (ang. non-disclosure agreement).
Na mocy NDA strony zobowiązują się do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, da-
nych, dokumentów etc. uzyskanych w związku z transakcją. Na zawarciu umowy NDA powin-
no zależeć przede wszystkim zbywcy, który w ramach badania prawnego – o którym piszemy
poniżej – będzie zobowiązany do ujawnienia doradcom inwestora wszelkich informacji oraz
dokumentów związanych z projektem/instalacją PV oraz spółką celową – jeśli sprzedawane
będą udziały/akcje w spółce celowej.
16
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
O zakresie badania decyduje inwestor. Może ono być punktowe lub też kompleksowe. Nie-
wątpliwie większą pewność daje badanie całościowe nabywanej instalacji. Przy podejmowa-
niu decyzji o zleceniu badania, warto zwrócić uwagę na to, jak niewielki udział w kosztach
zakupu danej instalacji stanowi koszt badania prawnego, a jak znacząco zwiększa pewność
inwestycji i eliminuje ryzyka związane z nabywanym aktywem.
Raport z takiego badania prawnego to zwykle bardzo obszerny dokument. Jego najważniej-
szą częścią jest podsumowanie i rekomendacje, w których zawarte są wskazania wad praw-
nych oraz rekomendowane działania.
Dokładne omówienie badania prawnego nie jest celem niniejszego przewodnika. Poniżej zo-
staną przedstawione wybrane zagadnienia związane z przeprowadzaniem badania prawne-
go, uznane przez Autorów przewodnika za jedne z najistotniejszych.
17
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Inwestor zamierzający nabyć udziały w spółce celowej musi mieć pewność, że zarówno na-
bywane udziały, jak i spółka nie są obarczone żadnymi wadami prawnymi.
W toku badania prawnego spółki należy się upewnić, że nabywane udziały nie są obciążone
– np. nie ustanowiono na nich zastawu rejestrowego ani zastawu skarbowego.
Istotną kwestią jest również zbadanie, czy przez cały okres funkcjonowania spółki mandat
członków zarządu nie wygasł ani na moment.
kwestie korporacyjne - np. ciągłość mandatu zarządu, uchwały wspólników, umowa spółki,
zagadnienia pracownicze,
udzielone prokury i pełnomocnictwa,
zagadnienia finansowe (umowy kredytu, pożyczki, wygrodzenia zarządu),
pomoc publiczna,
własność intelektualna,
dane osobowe,
postępowania sądowe.
Zakres badania prawnego spółki celowej znacznie przekracza kryteria przedstawione po-
wyżej. Nie sposób jednak wskazać w tym opracowaniu wszystkich aspektów podlegających
badaniu w ramach legal due diligence.
18
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Jednym z aspektów, jakie koniecznie należy wziąć pod uwagę przy nabyciu projektu lub instalacji
OZE, która wygrała aukcję na sprzedaż energii elektrycznej wytworzonej z instalacji OZE, jest
oszacowanie wielkości pomocy publicznej otrzymanej dla danej instalacji przez dotychczasowe-
go wytwórcę. Dodatkowo należy także zbadać perspektywę wysokości otrzymywanego wsparcia
w okresie 15-letnim, bez względu na to, czy sprawa dotyczy instalacji nowej, czy już istniejącej.
Kolejne nowelizacje ustawy OZE zróżnicowały sposób obliczania wartości pomocy, co skut-
kuje faktem, iż od udziału w danej aukcji, przeprowadzanej w określonym porządku prawnym,
uzależniony jest sposób obliczania otrzymanej i prognozowanej pomocy publicznej.
Rozważając nabycie instalacji, która wygrała aukcję w latach 2016 - 2017, należy wziąć pod
uwagę, że przepisy determinują otrzymywanie wsparcia do osiągnięcia maksymalnej wartości
pomocy publicznej (MWP), określonej w momencie złożenia oferty. Wartość ta uzależniona
jest od ilości wyprodukowanej i planowanej produkcji energii, ceny referencyjnej dla danej
aukcji oraz obowiązującej w danym czasie ceny rocznej energii elektrycznej na rynku konku-
rencyjnym, ogłoszonej przez Prezesa URE.
Zgoła inne podejście do obliczania wartości pomocy publicznej dla wytwórców, których in-
stalacje wygrały aukcje w latach 2018 i następnych, przyjęto w kolejnej nowelizacji ustawy
OZE z 2018 roku. Zakłada ona sposób obliczenia ceny wytworzonej energii za każdą MWh
jako różnicę w wartości ceny zaproponowanej w aukcji i wartości otrzymanej pomocy inwe-
stycyjnej w przeliczeniu na MWh. Cena jest korygowana po wygraniu aukcji i każdorazowo
pomniejszana o tę wartość w przypadku otrzymania pomocy inwestycyjnej, zdyskontowanej
na moment złożenia oferty w aukcji. Tym samym, wypłata ujemnego salda następuje właśnie
na podstawie ceny skorygowanej.
19
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Inwestor zamierzający nabyć udziały w spółce realizującej projekt instalacji PV lub samą
instalację, winien sprawdzić czy sprzedający posiada tytuł prawny do nieruchomości. Bez
gruntu nie sposób wszak wybudować instalacji PV.
Oczywiście najkorzystniej jest, jeśli spółka, która ma być przedmiotem sprzedaży (w przy-
padku transakcji polegającej na nabyciu udziałów w spółce celowej) jest właścicielem nieru-
chomości, co jednak zwiększy koszt całej transakcji, bo cena sprzedaży wzrasta stosownie
do wartości nieruchomości. Należy jednak sprawdzić, czy dany podmiot rzeczywiście jest
właścicielem analizowanej ziemi. Można zrobić to na przykład weryfikując stan wpisów do
II działu księgi wieczystej. Nie zawsze jednak ów wpis jest zgodny z rzeczywistym stanem
prawnym. Zdecydowanie bardziej pewną metodą sprawdzenia jest wykonanie badania praw-
nego tytułu do nieruchomości – nieruchomościowe due diligence.
20
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Częściej okazuje się, że sprzedający nie jest właścicielem nieruchomości, ale korzysta
z niej na podstawie umowy (na ogół dzierżawy) zawartej z właścicielem. Wówczas należy
szczegółowo sprawdzić treść umowy dzierżawy, aby mieć pewność, że jej postanowienia są
bezpieczne dla inwestora zainteresowanego nabyciem spółki/instalacji/projektu instalacji.
Konieczna jest również ocena, czy taka umowa jest opłacalna biznesowo, a w szczególności
– czy czynsz nie jest wygórowany w stopniu wpływającym na opłacalność inwestycji.
Weryfikacja umowy dzierżawy to zadanie złożone i wbrew pozorom trudne. Dla przykładu
– omówmy weryfikację osoby podpisującej umowę dzierżawy. W przypadku właścicieli bę-
dących osobami fizycznymi jest to na ogół proste – umowę podpisuje właściciel. Problemy
pojawiają się w przypadku nieruchomości należących do innych podmiotów, gdzie mamy
do czynienia z dodatkowymi obostrzeniami; na przykład w przypadku umowy z gminą czy
Skarbem Państwa, poza podpisem wójta czy starosty, mogą być potrzebne dodatkowe zgody
czy działania podejmowane przed podpisaniem umowy, bez których nie będzie ona ważna.
Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej w przypadku gruntów należących do parafii rzym-
skokatolickich – tu sprawa wymaga znajomości przepisów prawa kanonicznego, bo czasem
do ważności zawarcia umowy nie wystarczy sama zgoda proboszcza, lecz konieczna może
być aprobata biskupa, a w skrajnych przypadkach – Stolicy Apostolskiej.
Ważne jest również zweryfikowanie z jakimi kosztami będzie wiązać się wyłączenie działki
z produkcji rolnej. Powszechnie uważa się, że najlepiej budować na gruntach rolnych IV, V
lub VI klasy, bo nie wymagają one wyłączenia z produkcji rolnej i kosztów z tym związanych.
To jednak tylko częściowo prawda – mało kto wie, że w niektórych okolicznościach również
IV lub niższa klasa może wymagać takiego kosztownego wyłączenia. Między innymi takie
szczegóły sprawiają, że weryfikację powinny przeprowadzać osoby biegłe w zagadnieniach
prawnych takich inwestycji.
Bardzo częstą wadą projektów instalacji PV jest brak dostępu do drogi publicznej. Z jednej
strony może to być brak dostępu fizycznego – instalacja ma być położona pośrodku działki,
z dala od ciągów komunikacyjnych i nikt nie zadbał o to, by ustanowić odpowiednie służeb-
ności lub w inny sposób umożliwić dostęp do drogi publicznej. Z drugiej – brak dostępu może
mieć charakter prawny. Na drogę publiczną nie można zorganizować stałego wjazdu bez
wcześniejszego uzyskania decyzji właściciela drogi. Inwestor musi zatem zweryfikować, czy
faktycznie i legalnie będzie miał jak dojechać do planowanej inwestycji zarówno na etapie jej
budowy, jak również w okresie użytkowania.
21
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Decyzja środowiskowa
22
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Zmorą inwestorów jest fakt, że terytorium Polski w bardzo niewielkim stopniu pokryte jest
miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Jeśli jednak gmina, w której zloka-
lizowana jest lub ma być interesująca nas instalacja PV, „odrobiła pracę domową” i uchwaliła
plan zagospodarowania przestrzennego obejmujący interesującą nas nieruchomość, należy
sprawdzić czy dopuszcza on budowę instalacji OZE na danym gruncie. Wbrew pozorom to
zadanie nie zawsze jest proste. Dla przykładu można wskazać, że przez wiele lat orzecznic-
two sądowe stało na stanowisku, że jeśli miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
przewiduje dla danego terenu możliwość realizacji instalacji technicznych, to można wznosić
tam instalacje OZE. Niedawno ustawodawca postanowił pomóc, ale niestety zaszkodził. Do
ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym dopisano bowiem wyraźnie możli-
wość przeznaczania terenów na realizację inwestycji OZE. Sytuacja przestaje być klarowna,
jeśli analizujemy plan powstały przed zmianą przepisów – organ gminy, który go uchwalał w
momencie przygotowywania planu, ustalił (mniej lub bardziej świadomie) możliwość realizo-
wania instalacji PV w ramach miejsca przeznaczonego na instalacje techniczne. Ale obecny
stan prawny nie pozwala na uznanie, że instalacja OZE to instalacja techniczna. Co zatem ze
starym planem? Takich pytań jest oczywiście bardzo wiele, zatem inwestor zainteresowany
określonym projektem powinien dokładnie przeanalizować kwestie planistyczne.
Jeśli zaś miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla danego terenu w ogóle
nie ma, konieczne jest uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy przewidującej wybudowanie
instalacji PV, a dla swojego bezpieczeństwa inwestor powinien sprawdzić jej poprawność.
23
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Pozwolenie na budowę
W przypadku instalacji PV bardzo ważny jest jeszcze jeden aspekt – pozwolenie na budowę
wygasa, jeżeli budowa nie rozpocznie się przed upływem trzech lat od daty, w której po-
zwolenie stało się prawomocne. W przypadku instalacji PV planowanych z myślą o systemie
aukcyjnym, wpierw uzyskuje się pozwolenie na budowę, a następnie oczekuje na wygranie
aukcji, aby dopiero wówczas rozpocząć kosztowną budowę. W takim układzie trzy lata to,
wbrew pozorom, nie jest dużo czasu.
Należy również wciąż mieć na uwadze, że jeśli transakcja ma polegać na nabyciu instalacji/
projektu, a nie udziałów w spółce, to konieczne będzie przeniesienie pozwolenia na budowę
na nowego inwestora, co również należy zweryfikować.
Sam fakt uzyskania pozwolenia na budowę nie jest wystarczający, aby legalnie
wykonać instalację. Jeśli zatem jesteśmy zainteresowani nabyciem farmy istnie-
jącej lub aktualnie budowanej, należy zweryfikować, najlepiej powierzając to
doświadczonym specjalistom, czy kolejne etapy budowy przebiegają zgod-
nie z prawem. W szczególności zamiar rozpoczęcia robót budowlanych
wymaga uprzedniego zgłoszenia do powiatowego inspektora nadzoru
budowlanego – trzeba prowadzić dziennik budowy oraz ustanowić kie-
rownika. Aby nie mieć problemów z dopuszczeniem instalacji do
użytkowania, inwestor powinien sprawdzić również spełnienie
tych wymagań.
24
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Jeśli inwestor przystępuje do nabycia instalacji lub jej projektu doprowadzonego co najmniej
do etapu pozwolenia na budowę, powinien zweryfikować czy zawarto prawidłową umowę z
autorem projektu. Jednym z najistotniejszych postanowień takiej umowy są postanowienia
dotyczące przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworu jakim jest projekt budow-
lany. Z doświadczenia wiemy, że ta niezwykle ważna część umowy jest często traktowana po
macoszemu. Brak praw do wykorzystywania projektu budowlanego na niezbędnych polach
eksploatacji może w przyszłości ściągnąć na inwestora poważne kłopoty.
Poniżej prezentujemy najważniejsze aspekty tej części badania projektu lub instalacji PV.
Niewątpliwe bardziej atrakcyjne są projekty, które dodatkowo przeszły przed Prezesem Urzę-
du Regulacji Energetyki tzw. procedurę prekwalifikacji, która zakończyła się wydaniem za-
świadczenia o dopuszczeniu do udziału w aukcji. Powyższe zaświadczenie potwierdza, że w
ocenie Prezesa URE, projekt po wygraniu aukcji OZE nadaje się do zrealizowania.
25
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
W toku badania due diligence wszystkie decyzje administracyjne oraz zawarte umowy po-
winny zostać poddane weryfikacji pod kątem ich prawidłowości oraz możliwości uzyskania
na ich podstawie zaświadczenia o dopuszczeniu do udziału w aukcji. W przypadku projek-
tów, które otrzymały takie zaświadczenie, weryfikacji podlega także proces jego uzyskania
oraz sama jego treść. Dla przykładu, wskazanie błędnego numeru działki ewidencyjnej w
zaświadczeniu może skutkować tym, że instalacja nie będzie mogła skutecznie złożyć oferty
aukcyjnej na jego podstawie.
Kolejną kategorią projektów są instalacje, które wygrały aukcję OZE, lecz nie zostały jeszcze
wybudowane. Planując zakup takiego projektu, należy przede wszystkim zweryfikować dwie
kwestie. Po pierwsze, czy zaoferowana w aukcji cena, po jakiej sprzedający projekt zobowią-
zał się sprzedawać energię elektryczną, jest na tyle wysoka, by jego zakup i realizacja wciąż
były opłacalne.
Po drugie, należy sprawdzić czas, w jakim inwestycja powinna zostać zrealizowana. Zgod-
nie z obecnym brzmieniem ustawy OZE, w przypadku instalacji fotowoltaicznych, inwestor
składając ofertę w aukcjach OZE zobowiązuje się w terminie 24 miesięcy od dnia zamknięcia
sesji aukcji do sprzedaży (a nie wytworzenia!) po raz pierwszy w ramach systemu aukcyjnego
energii elektrycznej wytworzonej w instalacji OZE.
Pamiętać także należy, że by móc dokonać sprzedaży energii elektrycznej w ramach pro-
wadzonej działalności gospodarczej, należy wpierw uzyskać koncesję na wytwarzanie
energii elektrycznej z OZE. Postępowania koncesyjne trwają zwykle około kilku miesięcy.
Czas ten należy uwzględnić w 24 miesięcznym harmonogramie realizacji inwestycji.
W ramach badania prawnego projektu instalacji, który wygrał aukcję OZE, weryfikowana jest
treść oferty aukcyjnej pod kątem zgodności z przepisami ustawy OZE oraz kwestia prawidło-
wej reprezentacji. Bardzo ważne jest sprawdzenie osoby podpisującej ofertę, gdyż nie każdy
może ją podpisać.
Kolejną kwestią, która jest weryfikowana w ramach badania prawnego jest treść umów za-
wartych z przedsiębiorstwami energetycznymi. Do tych umów zalicza się, m.in.:
26
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
W każdej z tych umów mogą być istotne detale, które należy zweryfikować.
Za projekt zrealizowany należy uznać ten, który sprzedał w terminie 24 miesięcy od dnia
zamknięcia sesji aukcji po raz pierwszy energię elektryczną wytworzoną w instalacji OZE w
ramach aukcji OZE.
Poza badaniem prawnym, które w ocenie Autorów powinno poprzedzać każdą transakcję
na rynku OZE, bardzo ważne jest sprawdzanie przyszłej inwestycji pod kątem finansowym,
o czym w kilku zdaniach piszemy poniżej.
Tak rozwinięty rynek sprawia, że jego uczestnicy mogą się specjalizować w poszczególnych
etapach rozwoju projektu fotowoltaicznego. To z kolei sprzyja ilości zawieranych transakcji
oraz wypracowywaniu standardów właściwych dla tej branży.
27
Część II – Czynności poprzedzające przystąpienie stron do transakcji
Charakterystyka transakcji
Niebagatelne znaczenie dla dalszego rozwoju projektów ma również właściwa ich ewidencja
w księgach rachunkowych oraz „oczyszczenie” bilansu przejmowanej spółki (celowej) z po-
zostałości po projektach, które nie stanowią przedmiotu transakcji. Niekompletne „oczysz-
czenie” (carve-out) przed transakcją, może wiązać się z obarczeniem spółki po transakcji
– a tym samym już inwestora – zobowiązaniami niezwiązanymi z zaplanowaną działalnością.
Due diligence finansowe pozwoli uwzględnić w ostatecznej cenie transakcji pełną wysokość
zobowiązań i koszt zadłużenia do dnia transakcji, które powinien pokryć sprzedający.
Niejednokrotnie przedmiotem dyskusji staje się model finansowy nabywanego portfela pro-
jektów. Zaufany specjalista z dziedziny due diligence finansowego nie tylko upewni się co
do poprawności samej kalkulacji, ale również zwróci uwagę na czynniki mogące w znacznym
stopniu wpłynąć na ostateczną rentowność, a co za tym idzie również wycenę poszczegól-
nych projektów. Najczęściej występujące korekty w tym zakresie dotyczą nieuwzględnionych
w pierwotnej kalkulacji kosztów wyłączenia gruntów z produkcji rolnej oraz realnego obcią-
żenia podatkiem od nieruchomości. Ponadto przeprowadzana jest weryfikacja założeń doty-
czących kosztów stałych w przewidywanym okresie inwestycji, ale nie są to jedyne obszary
podlegające weryfikacji.
28
występujące korekty w tym zakresie dotyczą nieuwzględnionych w pierwotnej kalkulacji kosztów
wyłączenia gruntów z produkcji rolnej oraz realnego obciążenia podatkiem od nieruchomośc
Ponadto, przeprowadzana Część
jest II –weryfikacja założeń dotyczących
Czynności poprzedzające kosztów
przystąpienie stron stałych w
do transakcji
przewidywanym okresie inwestycji, ale nie są to jedyne obszary podlegające weryfikacji.
Jak podnieść zysk z posiadanego portfela projektów o 12%?
Jak podnieść zysk z posiadanego portfela projektów o 12%?
Rentowność projektów fotowoltaicznych wyznacza się z reguły na dwóch poziomach:
Rentowność projektów fotowoltaicznych
EBITDA oraz faktycznych wyznacza
przepływów pieniężnych się z reguły
(upraszczając - zyskuna dwóch poziomach: EBITDA
netto).
oraz faktycznych przepływów pieniężnych (upraszczając - zysku netto).
Wysiłki deweloperów słusznie skupiają się na maksymalizacji uzysku energii z jednego MW
Słusznie, wysiłkiinwestorów
mocy, a wysiłki deweloperów skupiają się
na optymalizacji na maksymalizacji
kosztów uzyskuJest
utrzymania instalacji. energii z jednego
jednak jesz- MW mocy
a cze jedna inwestorów
wysiłki możliwość znacznego zwiększeniakosztów
na optymalizacji zysków zutrzymania
działalności, instalacji.
którą można dostrzec
Jest jednakz jeszcze jedn
dalszej perspektywy. Różnica w osiąganych zyskach odpowiada zwiększeniu ilości produko-
możliwość znacznego zwiększenia zysków z działalności, którą można dostrzec z dalsze
wanej rocznie energii o 120-130 MWh na jednym MW zainstalowanej mocy.
perspektywy. Różnica w osiąganych zyskach odpowiada zwiększeniu ilości produkowanej roczni
energii o 120-130 MWh na jednym MW zainstalowanej mocy.
25zagwarantowanej
| Strona na aukcji OZE cenie 300 zł/MWh pojedyncza spółka obejmująca projekty
o łącznej mocy do 16 MW ma szansę na podniesienie generowanych przepływów. Jednak
szczegóły najbezpieczniej konsultować indywidualnie z ekspertem.
29
Część III
Przebieg transakcji
Część III – Przebieg transakcji
Przebieg transakcji nabycia projektu lub instalacji PV zależy od wybranego wariantu (wię-
cej na ten temat piszemy w pkt 1.) Inny przebieg ma transakcja, w toku której nabywane są
udziały w spółce celowej posiadającej projekt/instalację PV, a inny gdy nabywane są jedynie
prawa do projektu/instalacji PV.
Wspomniane już wcześniej badanie prawne pozwoli ustalić, czy zbycie udziałów w spółce
celowej wymaga zgody organu spółki lub podmiotu trzeciego.
Jeśli spółka celowa zaciągnęła kredyt, może być wymagana zgoda banku. W przypadku sko-
rzystania przez spółkę z pomocy publicznej, niezbędne może się okazać uzyskanie zgody
podmiotu finansującego (zarządzającego).
W przypadku nabywania udziałów spółki celowej, która posiada instalację PV, która wygrała
aukcję OZE nie jest wymagana zgoda Prezesa URE na zbycie udziałów.
Często do zbycia udziałów w spółce z o.o. lub akcji w spółce akcyjnej wymagana jest zgoda
organu spółki – np. zarządu lub zgromadzenia wspólników/akcjonariuszy.
31
Część III – Przebieg transakcji
Znacznie mniej usystematyzowany jest przebieg transakcji, której przedmiotem jest nabycie
praw do projektu lub do instalacji PV.
W związku z tym, że nabycie praw do projektu lub instalacji PV składa się z wielu czynności
(por. pkt 2.2.) jej przebieg jest rozłożony w czasie.
Po przeprowadzonym badaniu prawnym projektu lub instalacji PV, strony transakcji powinny
rozpocząć postępowania administracyjne mające na celu przeniesienie pozwolenia na bu-
dowę oraz uzyskanie zgody Prezesa URE (por. pkt 2.2.).
Nie można wykluczyć, że przeniesienie praw do projektu lub instalacji PV będzie wymagało
także zgody podmiotu trzeciego – np. banku finansującego budowę instalacji czy organu
spółki sprzedającej prawa do projektu lub instalacji PV. Kwestie te powinny zostać zweryfi-
kowane w toku przeprowadzonego badania prawnego.
Ostatnim etapem transakcji nabycia praw do projektu lub instalacji PV jest zawarcie umowy
przenoszącej prawa i obowiązki związane z projektem lub instalacją PV na nabywcę.
Umowa ta co do zasady nie wymaga szczególnej formy. Jest to umowa nienazwana, stąd
żadne przepisy prawa nie określają jej minimalnych elementów. Jej podstawowa treść została
wypracowana przez praktykę transakcyjną i zależy od tego, czy strony poprzedziły ją umową
przedwstępną.
Powinny się w niej znaleźć standardowe zapisy odnoszące się do każdej transakcji – takie jak
cena, sposób oraz terminy jej płatności, zabezpieczenie płatności.
Przy zbyciu praw do projektu lub instalacji PV należy także pamiętać o konieczności uzy-
skania koncesji na wytwarzanie energii przez nabywcę. Z doświadczenia wiemy, że otrzy-
manie koncesji jest dość czasochłonnym procesem, stąd należy jest przewidzieć w harmo-
nogramie transakcji.
32
Część IV
Czynności
potransakcyjne
Część IV – Czynności potransakcyjne
Zawarcie umowy przenoszącej własność udziałów spółki celowej lub praw i obowiązków do
projektu lub instalacji PV nie kończy czynności transakcyjnych.
Ad. 1.
W toku badania prawnego lub technicznego projektu lub instalacji PV mogą zostać ujawnione
pewne wady prawne lub techniczne instalacji. Czasami ich korekta polega na uzupełnieniu
braków w dokumentacji inwestycyjnej lub też dokonaniu pewnych napraw instalacji PV. Usu-
nięcie wad prawnych lub technicznych może być czasochłonne. Aby nie odwlekać finalizacji
transakcji do czasu eliminacji wszystkich wad, strony mogą w ramach umowy sprzedaży
udziałów spółki celowej lub praw do projektu lub instalacji PV postanowić, że wady te zosta-
ną usunięte po zawarciu umów przenoszących własność udziałów lub praw. W takim przy-
padku strony dołączają do umowy załącznik w postaci wykazu czynności potransakcyjnych
zawierający terminy realizacji tych czynności.
Ważne jest, aby określić w umowie odpowiedzialność zbywcy za brak realizacji którejkolwiek
z czynności transakcyjnych. Można również przewidzieć sposób zabezpieczenia finansowego
dla nabywcy (np. poprzez obniżenie ceny) na wypadek niezrealizowania czynności potrans-
akcyjnej.
Ad. 2.
Punkt drugi – czyli obowiązki prawne związane ze zbyciem projektu/instalacji PV lub spółki
celowej posiadającej taki projekt lub instalację – dotyczy projektu lub instalacji PV, która po-
siada już koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej z OZE lub jest w trakcie jej uzyskiwania.
W przypadku nabycia projektu instalacji, który nie wchodzi w skład spółki celowej, pojawia
się pytanie, czy jej nabywca powinien wystąpić o koncesję, skoro zbywca instalacji już taką
koncesję otrzymał?
34
Część IV – Czynności potransakcyjne
Odpowiedź brzmi „tak”. Nie jest również możliwe przeniesienie istniejącej koncesji. Wynika
to z faktu, że w ramach postępowania o udzielenie koncesji Prezes URE weryfikuje nie tylko
możliwości techniczne gwarantujące prawidłowe wykonywanie działalności, a więc nie tylko
to czy przyszły wytwórca dysponuje odpowiednimi środkami w postaci instalacji, przyłącza
itd., ale także weryfikuje kwestie podmiotowe takie jak to, czy wnioskujący o koncesję nie
został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe
związane z prowadzoną działalnością oraz czy dysponuje odpowiednimi środkami finanso-
wymi, a także zasobami ludzkimi o właściwych kwalifikacjach zawodowych. Zatem nabywca
samego projektu zobowiązany jest do uzyskania nowej koncesji.
W przypadku nabycia udziałów w spółce celowej, która jest właścicielem instalacji OZE,
dotychczasowa koncesja pozostaje wciąż ważna. Wytwórcą nadal jest ta sama spółka, po-
mimo tego, że zmienia się jej właściciel. W tej sytuacji nie jest konieczne uzyskanie nowej
koncesji ani zmiana dotychczasowej. Warto jednak zwrócić uwagę na treść samej decyzji
koncesyjnej. W praktyce Prezes URE w treści decyzji koncesyjnej zobowiązuje koncesjo-
nariusza do informowania Prezesa URE o istotnych zmianach dotyczących działalności
objętej koncesją. Do takich zmian można zaliczyć zarówno zmiany np. w składzie zarządu
spółki, jak również zmiany np. wspólników spółki.
35
Po więcej informacji zapraszamy na stronę
www.cclaw.com.pl oraz www.doradcatransakcyjny.pl
lub do kontaktu bezpośredniego z autorami
Witold Chmarzyński
+48 694 638 529
witold.chmarzynski@cclaw.com.pl
Emil Cieślikowski
+48 693 950 570
emil.cieslikowski@cclaw.com.pl
Piotr Szwarc
+48 603 618 835
piotr.szwarc@cclaw.com.pl
2020 ©
36