HİZMETE ÖZEL

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇATI KAPLAMALARINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER

Çatının fonksiyonları

Bir çatı kaplamasının iki ana görevi vardır:

-Atmosfer koşullarından koruma

- Isı yalıtımı

Atmosfer koşullarından koruma:

Bir çatı kaplamasının ana görevi, yapıyı yağmur, kar, rüzgar gibi doğal etkilerden
korumaktır.

Yağmur ve rüzgar

Yağmurun şiddeti, içinde bulundurduğu kimyasal maddelerin aşındırıcı etkisi ve buna

ek olarak, özellikle suyun kiremitlerin arasından sızmasına neden olabilecek şiddetli
yatay rüzgarlar, çatı kaplamasının etkinliginde rol oynayan elemanlardır. Braas
kiremitleri, su geçirmezliği ve çok kuvvetli ruzgarlara karşı su sızıntılarını
engelleyecek şekil ve profil yapısı sayesinde tüm olumsuz koşullara karşı yüksek
performansa sahiptir. Aynca, icerdigi malzemeler ve değişik yüzey kaplamaları
sayesinde çok kuvvetli ve agresif atmosfer etkilerine dahi karşı koyabilmektedir.
Normal şartlarda, çatı kaplamasının su geçirmezliğinin garanti altına alınması için,
doğru uygulama ve ürün kalitesinin birleştirilmesi gerekir.

Dolu
Dolunun çati kaplamasına olan etkisi, çatı üzerine düşen buz parçacıklarının hızına
ve büyüklüğüne bağlıdır. Orta ve düşük şiddette dolular çatı malzemelerinin yüzey
kaplamalarının bozulmasma, daha şiddetli dolular ise çatı kaplama elemanlarının
kırılmasına dahi yol açabilir. Aynca, dolu sonrası çatı üzerinde yüksek ağırlıklı buz
kümeleri veya bir takım su sızıntılarının meydana gelmesi de olasıdır. Braas
kiremitleri yüzeysel ve kütlesel olarak yüksek dayanıklılığı ile belirtilen zararlara karşı
yüksek dirence sahiptir.

Kar
Kar da, yarattığı önemli olumsuz etkilerle çati kaplamasi için kritik bir elemandir.
Yüksek kırılma mukavemeti sayesinde, Braas kiremitleri kar yüküne kolaylıkla
dayanabilmektedir; aynca modüler çatı sisteminin bir elemanı olan kar tutucu kiremit
sayesinde, kar katmanının büyük kütleler halinde kaymasına engel olunarak, yağmur
oluklarının kırılması ya da çevreye, insanlara vereceği zararlar önlenmiş olur.

1-1
HİZMETE ÖZEL
 HİZMETE ÖZEL

Don
Don kiremitin en büyük düşmanıdır. Braas kiremit, çok düşük (%2-3) su emme
kapasitesi sayesinde dona ve gece ile gündüz arasındaki yüksek ısı farklılıklarına
dayanıklıdır. Braas kiremitlerinin bu 1-özelliği 30 sene garanti altına alınmıştır.

Yoğuşma
Çatı kaplamalarının bir önemli sorunu ise kaplama alti ile dış ortam arasındaki ısı
farklılığından dolayı kiremit örtüsü altında oluşan yoğuşmadır. Bu sorunun önlenmesi
için, uygulama detayları doğru çözülmeli, modüler çatı sisteminin gerekli görduğü tüm
elemanlar kullanılmalı ve kiremit altında sürekli ve etkin bir havalandırma yaratılarak
kiremit örtüsü altının daima kuru kalması sağlanmalıdır..

Isı yalıtımı:

Bir yapının çatı kaplaması, aynı duvarlar gibi, iç mekanı dış mekandan ayırma işlevini
gören çok önemli bir parçasıdır. Hatta yağmur, rüzgar, kar, ultraviyole gibi tüm
atmosfer etkilerine duvar elemanlarından daha açıkır.

Bu sebepten dolayı çatılarda uygun özellikte bir su ve ısı yalıtımı yapılması tavsiye
edil-mektedir.

Bir mekanı yılın her döneminde daha konforlu hale getirmek ve ısı kayıplarını en aza
indirerek yakıt tüketimini azaltmak üzere, Braas, farklı uygulama detaylarına göre
farklı özelliklerde ısı yalıtım malzemeleri sunmaktadır.

İKİNCİ BÖLÜM

Doğru Çatı Malzemesi Nasıl Olmalıdır?

Çatı kaplama bileşenlerinin önemli kısmını kaplama malzemeleri oluşturmaktadır.

Çatı kaplama malzemelerinin ise üç ana işlevi bulunmaktadır. Kaplama, Koruma ve
su geçirmeme. Yani kullanılacak malzeme çatıyı kaplar, örtü altında kullanılan su
yalıtımı, ısı yalıtımı gibi katmanları korur ve yağışlarda çatı örtüsü altına su girmesini
engeller. Ancak bu üç önemli özellik çatının fonksiyonel bir şekilde tüm işlevlerini
yerine getirmesini sağlaması konusunda yeterli olmamaktadır. Çünkü çatılarda çeşitli
baca – duvar dipleri, çatıya çıkış noktaları, anten boruları, mail dereler gibi detaylar
bulunmaktadır. Aynı zamanda çatı örtüsü altında yaratılacak havalandırma birçok
açıdan çatının ömrünü uzatmakta ve sağlıklı bir çatı altı ortamı yaratmaktadır. Doğru
çatı, tüm bu noktaları bir sistem garantisi içinde birbirine uyumlu bileşenlerle çözen
ve havalandırmayı destekleyen modüler bir çatı sistemidir. Aynı zamanda bu sistemin
konularında uzman sertifikalı kişilerce uygulanması, performansın garanti altına
alınması için son derece önemlidir.

Çatı Kaplamasının Kalitesi

1-2
HİZMETE ÖZEL
 HİZMETE ÖZEL

Bir çatı kaplamasının kalitesi iki ana bileşene bağlıdır;

- Çatı kaplamasının alt yapısı, (taşıyıcı sistem)

- Çatı kaplama malzemesinin yapısal ve niteliksel özellikleri.

Altyapı özellikleri

Çatının alt yapısı, gerek kullanılan çatı malzemesinin uygulama kalitesini, gerek tüm
çatı örtüsünün fonksiyonel ömrünü belirlemekte çok önemli bir yer tutar. Her şeyden
önce, eğimli çatı, yağmur suyunun tasfiyesi ve yüksek yaşam konforunun sağlanması
açısından büyük avantajlara sahiptir. Eğimli çatının oluşturduğu tavan arası, alınacak
tedbirlerle sıcak ve soğuğa karşi yalıtım görevi gören, izole edilmiş bir mekan haline
gelir. Ayrıca, tavan arası olan bu mekan, bir yaşam mekanına da dönüştürülebilir.
Eğimli bir çatının projelendirilmesi ve inşaası aşamalarında göz önünde tutulması
gereken altyapı ve uygulama özellikleri aşağıdaki gibidir:

Eğimli çatının alt yapısı

Taşıyıcı eleman görevi görür ve değişik yapım teknikleriyle uygulanabilir. Genellikle

beton, beton üzeri ahşap lata ya da ahşap olarak uygulanır.

Kiremitlerde bini uygulaması

Kiremitlerde doğru bini uygulaması, küçük parçalı ve süreksiz kaplama elemanlarıyla

oluşturulan çatı örtüsünün su geçirmemesini garanti altına almak için son derece
önemlidir; bini miktari değişik çatı eğimlerine göre ya da yapının bulunduğu iklim
şartlarına göre değişkenlik gösterir. 

Çatının eğimi ve uzunluğu

Uygulama ve kiremitlerin tespiti açısından önem taşır; ayrıca yağmur sularının tasfiye
hızı ve kar kütlelerinin olası kayma hareketi açısından da etkin rol oynar. 

Çatı kaplamasının altında hava dolaşımı 

Kiremit altında yaratılacak hava sirkülasyonu nem ve rutubetin dışan atılması ve

ısınmıs havanın tasfiyesi gibi faydalar sağlamasının yanısıra, çatının sürekli kuru ve
uzun ömürlü olmasını sağlar. Bu nedenle kiremit altında hava sirkülasyonu
yaratılabilecek boşluklar bırakılması gereklidir.

1-3
HİZMETE ÖZEL
 HİZMETE ÖZEL

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çatı Tipleri

Çatının taşıyıci sistemi nasıl yapılmış olursa olsun, kiremitlerin uygulanacağı yüzey
esas olarak iki şekilde olabilir:

- Sürekli sistem (Kaplamalı)

- Aralıklı sistem (Izgaralı)

Sürekli sistem (kaplamalı)

Özellikle konut inşaatlarında kullanılır, yaygın olarak ahşap kaplama, beton ya da

panel olarak oluşturulur. Bu sistemin uygulanması durumunda kiremit döşenmeden
önce tüm eğimli altyapı hazırlıkları tamamlanmalıdır. 

Aralıklı sistem (Izgaralı)

Ahşap ya da çelik konstrüksiyon kullanılarak oluşturulan bu sistem genellikle

konutlarda, büyük binalarda ya da endüstriyel yapılarda kullanılır. Bu sistemin
uygulanması durumunda mevcut olan çatı sayesinde önceden beton veya ahşap
eğimli çatı döşemesi hazırlamaya gerek kalmaz. 

1-4
HİZMETE ÖZEL
 HİZMETE ÖZEL

BÖLÜM 4

ÇATI KAPLAMALARININ TARİHÇESİ VE KİREMİTİN DOĞUŞU

Kiremit Dünya tarihinde imalatı yapılan ilk yapı malzemelerindendir. İlk olarak pişmiş
tuğlanın kullanılmaya başlanması ile birlikte çatı malzemesi boşluğu yaşanmıştır. Bu
boşluk ise yine Korintlerin Konkav kiremiti bulmalarıyla doldurulmuştur. Çatılarımızda
kullandığımız bugünkü yuvarlak kiremitlere benzer kiremitler imal etmişlerdir. Tek
farkları biraz daha kalın ve büyük boyutlarda olmalarıdır. Yapılan araştırmalar, ilk
kullanılan kiremitlerin 2-3 cm. kalınlığında, 50 cm. eninde ve 80-100 cm. boyunda
olduğunu göstermiştir. Kiremiti daha sonra Yunanlılar geliştirmiş, onlardan da
Romalılar devralmıştır. 

Batı Avrupa' da Romalılar, Yunan kiremit formlarını olabildiğince geliştirdiler. Özellikle

yuvarlak kiremitte neredeyse bugünkü üretim kalitesine eriştiklerini söyleyebiliriz.
Kiremit ve tuğlada ilk standartlar Romalılar tarafından geliştirilmiş ve uygulanmaya
başlanmıştır. Kalınlık nedeni ile oluşan kuruma ve pişirme problemlerini çözmeye
çalışmışlar ve böylece ilk araştırma faaliyetlerini de yine onlar başlatmışlardır. Bu
çalışmalar sonucunda mümkün olduğunca ince fakat eskisine göre çok daha sağlam
malzemeler üretmişlerdir. İspanya, İngiltere, Fransa, Belçika ve Almanya' ya tuğla
kiremiti tanıtan, kullanımının yaygınlaşmasını sağlayan yine Romalılardır. Zira kiremit
ve tuğlayı bir sanayi dalı haline getirenler Romalılardır. Anadolu' ya baktığımızda
burada da gelişmelerin yukarıdaki tarihlere paralel olarak gerçekleştiğini görüyoruz.

Kiremit Anadolu' da Yunanlılardan sonra Bizanslıların katkılarıyla gelişmiştir. Bundan

sonra Osmanlı dönemine geçiş yaşanmış ve Osmanlılar zamanında kiremit ve tuğla
üretimi önemli gelişmelere sahne olmuştur. Küçük ve Konkav Osmanlı Kiremitlerinin
yapımı bu dönemde gerçekleşmiştir. Anadolu' da tuğla ve kiremitte ilk standart;
Osmanlı döneminde getirilmiştir. Her şeyden önce standardizasyon çalışmaları ve
emek yoğun çalışmanın mümkün olduğunca azaltılması konusu her dalda olduğu gibi
tuğla ve kiremit endüstrisinde de ön plandadır.

Çatı kaplamalarında pişmiş kilden üretilen kiremit kullanmanın faydaları:

Tüketiciler beklentilerini ve ilgilerini arttırarak ürünlerin teknik özellikleri hakkında
daha fazla araştırıp doğru ürünü bulmaya çalışıyorlar. Pişmiş kilden üretilen kiremitler
doğal olmaları ve sağladıkları bir çok farklı üstünlükleri nedeniyle tercih ediliyor. Kil
kiremitler yoğun yağış alan bölgelerde doğanın çetin koşullarına karşı çatıları güvenle
korumaktadır.

1-5
HİZMETE ÖZEL
 HİZMETE ÖZEL

Kilin tamamen doğal oluşu, kiremitlerin doğa ile olan uyumunu sağlıyor. Bünyesinde
doğaya zararlı kimyasallar bulundurmadığından dolayı ekolojik dengenin
bozulmasına da neden olmuyor. Bu nedenlerle çatıların doğal örtüsü yine doğanın bir
parçası olan pişmiş kil ile örtülüyor.

BÖLÜM 5

Kiremit Döşemede Uyulması Gereken Kurallar

Çatı kesiti ve malzemesinin seçilmesi eğime,rüzgara, iklim ve seçilen kiremit çeşitine

göre farklılıklar gösterir. Bununla birlikte seçilen kesitin üstüne kiremiti döşeme işlemi
farklılıklar gösterir. Temelde tüm kiremitler çıtaya sabitlenir. Çıta boyutları mertek
aralığına bağlı olarak değişmekle birlikte genelde 2.5 x 5 cm.dir. Kiremit çıtası adı
verilen bu çıtalar saçağa paralel olarak mertek veya yoğuşma çıtası üzerine çakılır.
Saçaktaki ilk çıta 5 cm yüksekliğindedir. Bundan sonraki çıtalar 2.5 cm yükseklik
olacak şekilde sabitlenir. Çıtaların sabitlenmesi için çivi veya vida kullanılır. Bundan
sonraki işlemler kiremit cinsine göre değişir:

Granada kiremit döşenmesi sırasında, ilk çıta ile ikinci çıta mesafesi 30 cm, diğer çıta
aralıkları 33.5 cm dir. Ancak emin olmak için çıta aralığını kiremit şantiye alanına
indikten sonra yerinde tesbit etmek gerekir. Granada kiremit saçağın sağından ve
aşağıdan yukarıya doğru çırpı ipi veya mastar tutmak suretiyle yerleştirilir. Düşey ilk
sıranın ardından diğer sıralar da aynı sistemde yerleştirilir. Normal şartlarda her bir
kiremit 3 sırada bir çivi ile çıtaya çakılır. 5-6 sırada bir çırpı ipi ile hiza kontrol edilerek
çatı tamamlanır. Eğik dere ve mahyalara gelen kiremitler düzgün bir şekilde spiral
yardımıyla kesilerek yerleştirilir.

Valensiya ve Kılıçoğlu I kiremitlerinin döşenmesi de Granada ile aynıdır. Sadece

kiremitler, sağdan sola ve aşağıdan yukarı eş zamanlı olacak şekilde yerleştirilir.
Sevilla ve Kılıçoğlu IA kiremitlerinde sistem aynı olakla birlikte çıta aralıkları
değişkendir. Sevilla'da çıta aralığı 12 cm ile 33.5 cm arasında değişir. Özellikle
mahyada kiremit kesimini önleyen bu kiremit , sağdan sola doğru döşenir. Yine
hizaya almak için 5-6 sırada bir çırpı ipi kullanmak gerekir. Kılıçoğlu IA'da sevilla gibi
olmakla birlikte çıta aralığı 18 cm ile 33.5 cm arası değişir. Kılıçoğlu I ile tam uyum
sağlayan bu kiremitin döşenmesi de Sevilla ile aynıdır. Ancak hem Kılıçoğlu I, hem
de Kılıçoğlu IA özellikle mertek boyu arttıkça şaşırtmalı döşenir. Yan saçak
bitişlerinde yarım kiremit kullanmak gereklidir.

Akdeniz kiremit, kılıçoğlu IA'nın geliştirilmiş bir modeli olmasına rağmen döşeme
sistemi değişmez; çıta aralığına 34 cm dir.

Lüks kiremit, uygulaması dikkat gerektiren bir kiremittir. Öncelikle ilk çıta 5 cm
yükseklik olacak şekilde çakılır. İkinci çıta aralığı 23 cm'dir. Diğer çıtalar, 2.5 cm
yükseklikte ve 15 cm aralıkta çakılır. Daha sonra ilk çıtadan ikinci çıtaya kadar
dereser veya çinko,saç benzeri bir malzeme kaplanır. Saçağa gelen ilk sıra kiremitler,
düz saçak kiremitidir ve ikinci çıtaya çivi ile sabitlenir. İkinci sıradan itibaren normal
Lüks kiremitler kullanılır ve döşeme işlemi şaşırtmalıdır. Lüks kiremitler, kenetli
olmadığı için sağdan-sola veya soldan-sağa döşenebilir. Yan saçak bitişlerinde yarım
Lüks kiremitler kullanılır.

1-6
HİZMETE ÖZEL
 HİZMETE ÖZEL

Alaturka kiremitler diğer kiremitlerden farklı olarak döşenir. Alternatif döşeme şekilleri
mevcuttur.

İlki; 33.5 cm çıta aralığında alt alaturka kiremitleri dar kenarları saçağa bakacak
şekilde çivi ile sabitlemek, üst sıra alaturka kiremitleri ise; geniş kenarları aşağı
bakacak şekilde telle bağlamaktır.

İkincisi; su yalıtımını koruma önlemlerini alarak, mertek üzerine komple tahta

çakmak. Daha sonra her iki alt alaturka kiremit arasına girecek şekilde 2 x 6 cm
ebatındaki çıtaları saçağa dik olarak çakmak. İkinci sıra kiremitleri ise 2 x 6 cm
ebadındaki çıtaların üstüne kapatarak çivi ile çakmak şeklindedir.

Tüm kiremit uygulamalarında, eğim arttıkça veya rüzgar hızı arttıkça her bir kiremiti
çıtaya çivilemek gerekir. Çiviler, mümkünse paslanmaz olmalıdır. Çok dik eğimlerde,
çivi yerine vida kullanmak daha doğrudur.

1-7
HİZMETE ÖZEL
 HİZMETE ÖZEL

BÖLÜM 6

ÇATILARIN HAVALANDIRILMASI
Kiremit örtüsü altında etkin ve devamlı bir hava sirkülasyonu yaratmak çatı sistemleri
için çok önemlidir. Çatı altında farklı noktalarda yaratılan hava sirkülasyonunun ana
faydaları şunlardır:

- Kiremit örtüsü altında biriken su buharının yok edilmesi.

- Yaz aylarında kiremit altında bulunan ısınmış durağan hava kütlesinin dışarı atılarak
,çatı altında serin bir alan yaratılması.
- Kış aylarında yapının iç kısmından gelen ısının kontrollü bir şekilde tasfiye
edilmesiyle, kar örtüsünün doğla bir şekilde erimesinin sağlanması.
- Özel hava koşulları sonucu ,ortaya çıkması muhtemel su sızıntılarının kurutulması.

Havalandırma üç şekilde gerçekleştirilebilir:

- Kiremitin, altında kullanılacak 3-4 cm. kalınlığında yatay lata ile yükseltilmesi veya
özle profilli ısı yalıtım paneli olan thermomanto sistem ile sağlanan kiremit altı
havalandırma.

- 6 ile 10 cm. arası kalınlığa sahip dikey mertekler üzerine yapılacak yatay lata
uygulaması (çift latalı uygulama)ile sağlanan havalandırma.

- Eğimli taşıyıcı çatı konsrüksiyonu ile tavan arasında gerçekleştirilen çatı altı
havalandırması.(Bu durumda tavan arasında oturmak mümkün değildir)

1-8
HİZMETE ÖZEL
 HİZMETE ÖZEL

Çatılarda Su ve Isı Yalıtımı

Su yalıtımı:
Aşağıdaki koşulların bulunması halinde, çatılarda su yalıtımı yapılması tavsiye edilir.

- Çatı eğimi %30'dan duşükse

- (Çatı eğimi %30'dan yüksekse ve özel iklim koşulları mevcutsa (kuvvetli rüzgar)
- Çatı eğimi % 30'dan yüksekse ve teknik sorumlular gerekli görüyorsa

Isı yalıtımı:
Isı yalıtımı, yaşam konforunu arttırması açısından ve ısıtma-soğutma giderlerinde
sağladığı ekonomi bakımından daima tavsiye edilir. Çatı altı yaşam mekanı olarak
kullanıldığında ise kaçınılmaz olarak ısı yalıtımı yapılmalıdır. 

1-9
HİZMETE ÖZEL