Professional Documents
Culture Documents
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
STAJ ÖDEVİ
(2020-2021COVID-19 PandemisiYaz Dönemi)
ÇATI YAPIMI
Çatı nedir?
Çatı yapının en üst kısmında yer alan, atmosferik etkilere karşı koyan (yağmur, kar ve dolu gibi)
yağış yüklerini taşıyabilecek ve tahliyesini sağlayacak şekilde tasarlanan, çoğunlukla kiremitle
izole edilmiş yapı elemanlarıdır. Binanın en önemli sistemleri arasında yer alan çatının tipinin
belirlenmesinde, bulunduğu Ülke, Bölge ve Kent coğrafi ve iklimsel özellikler yönünden nasıl bir
çatının yapılması gerektiğini belirler. Kent ve Kentsel Bölgeler de o kentte ki imar, yasa ve
yönetmelikler ile yerel yönetimlerin öngördüğü koşullar belirler, örneğin çatının eğimini. Bina
Kompleksleri ve Bina ise çatının genel konseptini belirler. Binanın nasıl bir çatı ile örtüleceği de
mekan tasarım seviyesinde belirlenmesi gerekmektedir.
Bu aşamaya kadar bahsedilen etmenler tasarım sürecinde uyulması zorunlu etmenler olarak
karşımıza çıkarken çatının taşıyıcı sistemi, konstrüksiyonu ve örtü malzemesi mimarın seçimine
bağlıdır. Çatı arasının kullanılıp kullanılmayacağı ise tasarım sürecinin başında verilmesi gereken
bir karar olup diğer etmenlerin seçimine de etki eder. Çatının tasarım sürecin de, uyulması zorunlu
etmenler ile mimarın seçimine bağlı kriterlerin optimum harmonizasyonu çok önemlidir. Dünyanın
çeşitli bölgelerine bakıldığında çatıların oralardaki iklimsel, kültürel ve malzeme koşullarına bağlı
olarak önemli farklılıklar göstermektedir, bu olgu bölgesel yaklaşım açısından uygun bir oluşum
olduğu ölçüde, her şeyin dünyanın her tarafında yerel koşullar göz ardı edilerek birbirine
benzetilmesi olgusu olarak adlandırılabilecek evrensellik olgusuna ters düşen bir yaklaşımdır.
1
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
2
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
5. Dört yüzeyli çolak çatı, aslında bir kırma çatıdır, planda bakıldığında mektup zarfını andıran
kırma çatıdan farkı en az iki yüzeyinin kısa iki yüzeyinin uzun olmasından anlaşılmaktadır,
çolak olmak ise bir tarafın diğer taraftan kısa veya uzun olmasını ifade etmektedir.
6. Mansard çatı, tipi François Mansart (Mansard) tarafından, 16. yüzyılda ilk kez tatbik edilmiş
olmasından dolayı bu isimle anılır, Mansard çatılar; Çatı aralarındaki ergonomiyi saçak
çizgisine en yakın noktaya taşıtan modeller olarak ön plana çıkarlar dolayısıyla bu alanların
kullanımının da en maksimum kullanım bu modelde karşımıza çıkar.
7. Bazilik çatı, dini yapılarda ( Bazilika) tercih edilmesinden dolayı bu isimle anılırlar, bir karma
çatı olarak düşünülürse, düşük kotlu bir geniş beşik çatının daha dar ve yüksek bir beşik çatı
tarafından yırtılması ile oluşmuş ve bu iki tip arasında da kottan dolayı oluşan kısımda ara
duvar ile kapatılmıştır. Bu model de kullanılan ara duvar pencereleri sayesinde yapının ortasına
doğal ışık çok rahat bir şekilde ulaşmıştır.
8. Dört yüzeyli veya kırma çatı, tipinde çatılar planda bakıldığında mektup zarfını andıran
tasarımlardır. Bir dikdörtgen son kat tabliyesinin dört köşesinden gelen eğimli mahyasının
kesiştiği ikişerli kolların düz bir ana mahya ile birleştiği çeşitlerdir.
3
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
9. Çadır veya Pramidal çatılar, kare son kat çatı tabliyesinin çatı oluşturulurken köşelerden
gelen dört eğimli mahyasının bir noktada birleşmesi ile oluşan türleridir.
10. Kule çatı, çokgen olarak çözümlenen kare veya silindirik yapının çatısının eğimli ve dik
mahyalarının sivri bir kalem ucu gibi bir noktada birleştiği türleridir.
11. Soğan çatı, dikdörtgen veya silindirik bir kulenin üstüne bir soğan yumrusunu andıracak
şekilde oturtulan çatılardır, genellikle dini yapı, çeşme ve saray gibi yapılarda tercih edilmiştir.
12. Konik çatılar, dairesel bir yapının üzerine dairesel bir saçakla başlayan sivri bir şapkayı
andıran koni şeklinde çatılardır.
4
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
13. Kubbe çatılar, yarım küre kesitli çatılardır, tercih edildiği yapılar Cami, Kilise vb. dini
yapılarda tercih edilmiştir.
14. Tonoz çatı, yarım daire kesitli çatılar olup genellikle dini yapılar ve fabrika binalarında tercih
edilirken son dönemlerde konutlarda da güzel kullanılmış örnekler görüşmeye başlanmıştır.
15. Geniş Tonoz, kesitten bakıldığında yarım daireden ziyade hafif dış bükey bir formu olduğu
görülmektedir. Bu form tümsek yapısı ile geniş bir dairenin yay parçası gibi durmaktadır.
16. Sivri tonoz çatı, Mansard ile tonoz çatının informal bir birlikteliği gibide anlatılabilir, bir beşik
çatının iki yüzeyinin kavisli hale getirilmesi olarak da ifade edilebilir.
5
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
Çatı Yapımı
çatının asıl görevi altındaki yapıyı nem, soğuk, sıcak, rüzgar, kar, yağmur gibi her türlü çevresel
etkiden korumaktır. Çatı sistemleri ağırlıklı olarak coğrafi koşullara göre seçilmektedir. Siz de
binanın coğrafi koşullarına uygun çatı sistemleri arasından bütçenize uygun, sorunsuz bir çatı elde
etmek için çatı ustalarımızdan anket yapmasını isteyebilir ve keşif sonucuna birlikte karar
verebilirsiniz.
Çatı yapımında öne çıkan iki önemli kriter vardır. Bu iki çatı elemanı çatıyı oluşturmak için bir
araya gelir. Çatı sistemini oluşturan ilk iki temel unsur çatı kaplaması, ikincisi ise çatı yapısıdır.
Çatı kaplaması sizi kar, yağmur gibi hava olaylarından korurken çatı iskeleti onu ayakta tutan
unsurdur. Bir başka deyişle çatı yapım işi, çatı yapısının yapımı ve çatı kaplamasının yapımı olmak
üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Çatının bu iki önemli unsurunun önemini aşağıda daha detaylı
anlatacağız.
Çatı İskeleti Yapımı
Çatı çerçevesinin yapımı, komple mühendislik hesapları gerektiren bir iştir. Özellikle yüksek
yapılar üzerine yapılacak çatı iskeletinin projesi inşaat mühendisi tarafından detaylı olarak
hesaplanmalıdır. Bu iskelet çatı kaplamasını sabit tuttuğu için her türlü zorlayıcı çevresel etkilere
karşı dayanıklı olmalıdır. Çatı karkas projesinin uygulanması sırasında, çatı kaplamasında oluşan
fırtına, yoğun kar yağışı ve kar birikimlerine dayanma kabiliyetine sahip bir proje hazırlanmalıdır.
Proje ile çatı tipine uygun ve her türlü koşula dayanabilecek çatı çerçeve malzemesi belirlenmekte,
ardından çatı çerçevesinin yapım maliyeti ortaya çıkmaktadır. Ancak üzgünüz ki Türkiye'de birçok
müteahhit ve şirket çatı maliyetlerini düşürmeleri için inşaat mühendislerine baskı yapıyor. Sırf bu
yüzden işini bırakan inşaat mühendisleri var. Çünkü mühendisin maliyeti düşük tutmak için çatı
çerçeveleme standartlarını düşürmesi gerekiyor, bu da yoğun kar yağdığında veya kötü havalarda
uçarken çatının çökmesine neden olabilir. Bu insan hayatını tehdit eden bir durumdur ve böyle bir
durumda bu projeye imza atan mühendisin hesabı sorulacağı için birçok mühendis bunu kabul
etmez. Ancak ülkemizde diplomaların bile kiralanabildiği düşünüldüğünde, daha fazla para
kazanmak isteyen ve mühendis denilen bazı kişiler müteahhitlerin bu tür isteklerini kabul
etmektedir.
Çatı yapısının yapısını etkileyen faktörlerden biri de üzerinde kullanılacağı çatı kaplamasıdır.
Örneğin, kiremit çatı kaplama levhasının iskeleti, sac çatı kaplama levhasının iskeletinden farklıdır.
Bu nedenle önce çatı kaplama sistemi tercih edilir, ardından çatı yapısı buna göre üretilir.
6
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
7
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
Sonrasında çatı döşeme tahtası olarak kereste mi yoksa OSB mi kullanacağımıza karar veririz
Çatı ahşap karkas ve çatı döşemesinden sonra çatınızdaki en önemli konu olan su izolasyonu
aşamasına geçeriz ; mebran ,şilte veya plakalar bu iş için seçtiğimiz başlıca malzemelerdir.
Kusursuz bir su izolasyonu sonrası yapılması gereken son şey çatı kaplamasıdır.Çatılarda ana
malzeme seçimi genellikle bu yönde belirleyici olur.
Kiremit ,şıngıl,kumlu düz mebran,kumlu desenli mebran,onduline levha,metal veya seramik
kiremit,eternit ve bir çok çatı kaplama malzemesi arasından bina dış dekoruna,bina kuzey güney
konumuna ,iklim ve eğim tipine en uygun malzeme seçerek estetik ve dayanıklı bir çatı kaplama ile
yeni çatı yapımı işlemi sonlandırılır.
Tabi detaylar yeni çatı yapımında atlanmaması gereken önemli konulardır.PVC dere ve oluk
montajı ,baca ve havalandırma çıkışları,varsa aydınlatma ihtiyacı,saçak payları ,çatı havalandırma
elamanları ,çatı ısı yalıtımı yine öncelikli ve önem verdiğimiz konulardır.
Çatı Yapım Grafiği
Çatı konstrüksiyonunun yazın neredeyse iki katı sıklıkta çalıştığını söyleyebiliriz. Ülkemizde
özellikle yaz aylarında inşaat işlerinde ekonominin lokomotifi olarak görülen inşaat sektörü, yaz
aylarında faaliyet göstermektedir. İnşaat sektörünün ivmelenmesine bağlı olarak yeni çatı
konstrüksiyon grafiği de yukarı yönlü ivme kazanıyor. Müteahhitler ve kendi evleri/kulübeleri olan
kişiler, genellikle bu işte uzmanlaşmış şirketlere çatı kaplama işi yaptırırlar.
Kış aylarında inşaat sektörü yavaşlarken, çatı konstrüksiyon grafiği aşağı doğru eğiliyor ve çatı
yalıtım/tamir grafiği yükseliyor. Çünkü yazın sıcağında bazı çatı kaplamaları bozulur ve kışın
çatıdan su sızar. Bu nedenle kış aylarında çatı onarım ve yalıtım çalışmaları artmaktadır.
Çatıda Kaplama Elemanları
Çatıda kaplama elemanlarının seçilmesinde, çatı formu ve eğimi, elemanların birlikte
uygulanabilme durumları, coğrafik konum, binanın kullanım ömrü, estetik değerler ve bina
maliyeti göz önünde bulundurulmalıdır. Dik eğimli çatılarda, parçalı kaplamalarının kullanımı
tavsiye edilir. Kaplamanın cinsinin belirlenmesinde, binanın bulunduğu coğrafik bölge özellikleri
önemli faktör oluşturur. Çatı taşıyıcı sistemi içerisinde kullanılacak kaplama malzemelerinin,
birbiriyle uyumlu olması önemlidir. İki uyumsuz çatı malzemesinin birlikte uygulanması; çatlama,
yırtılma, soyulma gibi çözümlenemeyecek sorunlar doğurabilir. 53 Termal değişiklikler ve
genleşme sonucunda çatı iskeleti, yalıtım ve kaplama arasında oluşacak fiziksel değişim çatı
membranında çatlak ve yırtıklarla sonuçlanabilir. Çatı kaplama malzemeleri, çok çeşitli olmakla
beraber çatı formuna ve eğimine uygunluk göstermesi açısından dikkatle seçilmelidir. Malzeme
8
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
olarak metal, plastik, cam, elyaflı çimento, tekstil, bitüm esaslı, gazbeton, preslenmiş ahşap ve çim
çatı kaplamaları ana başlıklar şeklinde sıralanabilirler.
9
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
sahaları genişlemiş, kullanım kolaylığı, hafifliği, kimyasal açıdan nötr olması, yüksek elektrik
iletkenliği, haddelenebilme ve sertleşebilme niteliklerinden dolayı kullanım alanı gelişmiş ve inşaat
sektöründe de kullanılmaya başlanmıştır. Alüminyum; 2.7 kg/dm3 yoğunluğunda, kopma dayanımı
9 kg/mm2 (haddelenmiş iken 20 kg/mm2) olan, düşük sıcaklıkta kırılganlık göstermeyen aksine
dayanımı artan ve yüksek uzama gösteren bir malzemedir. Alüminyum, yanıcı değildir. Yapı
uygulamalarında yangının yayılmasına engel olur. Isı iletim özelliği çok yüksek bir malzemedir.
Bununla birlikte, parlak yüzeyi nedeni ile %80 oranında yansıtıcıdır. Antimanyetik özelliği vardır.
Kolay ve basit olarak biçimlendirilir. Güneş ışınlarından etkilenerek orijinal rengini kaybetmez.
Günümüzde alüminyum, ası olarak 3 cinste kullanılmaktadır:
o Düz kaplama levhası
o Trapez levha
o Sandviç panel
Düz levhalar sistemi çatı kaplamasında alüminyum levha kurşun ve bakır levha kaplamasına çok
benzer prensip detaylarda kullanılır. Alüminyum levhalar renklendirilerek de kullanılmaktadırlar.
Trapez levhalarda, alüminyum levhaya, boyuna trapezoidal kanal formu vermekle levhanın yük
taşıma ve açıklık geçme yeteneği doğmaktadır. Böylece alt kaplamaya 55 gerek olmadan, hafif bir
taşıyıcı aşık veya ızgaraya monte edilen kaplama sistemi oluşturulmaktadır. Alüminyum trapez çatı
levhaları, doğa koşullarına dayanıklı olması, su emmeme, don olayından etkilenmeme, uzun
ömürlülük, hafiflik, kolay şekil verilebilme gibi nedenlerden dolayı geniş açıklıklı yapılarda çatı örtü
malzemesi olarak tercih edilirler
Çatı kaplama malzemeleri, çatı yüzeyine sabitlenen elemanlar olduklarına göre, malzemenin
bünyesinde bu hareketleri karşılayacak elastisitenin varlığı önemlidir. Aksi takdirde, kırılma ve
çatlamalar ortaya çıkar. Çatı kaplaması olarak, korozyon tehlikesi ile karşı karşıya olan alüminyum
trapez levhalar, korozyona karşı yüksek dayanım gösteririler. Montajdan sonra, levha yüzeyinde
oluşan oksit tabakası diğer metal malzemelerde gözlenenin aksine kararlı yapıda koruyucu bir film
oluşturmakta ve malzemeyi uzun ömürlü kılmaktadır. Çelik konstrüksiyon üzerine uygulanacak
alüminyum levhalar, demir-alüminyum temasından dolayı elektron akımı pillenme denilen
aşınmaya neden olur. Bunu önlemek için, çelik konstrüksiyon boyanabilir veya araya izole edici
sünger bant yerleştirilebilir. Baca dibi detaylarda ise, alüminyum levhalarla bini teşkil edilerek ve
bini aralarının silikon türü malzemelerle izole edilerek çözülmesi gerekir.
Sandviç paneller yapıyı su, rüzgar ve sıcaklık farklılıklarından korumak amacıyla özel bir teknoloji
ile üretilen kompozit malzemelerdir. Alt ve üst yüzeyleri, alüminyum levha ve arasına enjekte
10
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
edilmiş poliüretandan meydana gelmiştir. Kullanım gerekliliğine göre alüminyum levha çeşitli
kalınlıklarda, poliüretan da çeşitli yoğunluk ve kalınlıklarda olabilir. Bu sistemin temel amacı,
elemanı oluşturan malzemelerin teknik özelliklerinden ayrı ayrı yararlanabilmektir.
Sandviç paneller, kesintisiz olarak üretilirler. Bunu sonucunda, homojen köpük yoğunluğu elde edilmesini
sağlar. Metal ile poliüretan arasında ayrılma olmaz. Panel, kompozit tek bir malzeme özelliği ile çalışır.
sandviç paneller, en ekonomik ve etkin ısı izolasyonunu sağlarlar. Hafif olmasına karşın yüksek değerde
yayılı yük taşıma gücüne sahip oluşu, ana taşıyıcı sistemde kullanılan çelik veya betonarmeden
ekonomi sağlar. Alüminyum sandviç panellerin net kaplama eni 100 cm.’dir. Bu montaj süresini
kısaltır, daha az adette panel ve daha az bini yeri oluşması demektir. Süratli montaj, işçilik ve
zamandan kazandırır
Kenetli alüminyum çatı örtüleri prefabrikasyon imalat ile üretilmiş, özel makinesi ile birbirlerine
kenetleme yoluyla monte edilen yekpare örtü malzemeleridir. Tespit delikleri ve boy ekleri
olmadığından, yüksek geçirimsizlik özelliği vardır. Profil boyu 2 metre ile 300 metre arasında
değişir. Gerilme mukavemeti; 18 kg/mm2’dir. Elastisite modülü 7000 kg/mm2’dir. Hafif, geniş
açıklıkları geçebilme ve taşıyıcı sistemde hafiflik gibi özelliklerinden dolayı alt taşıyıcı sistemde de
tasarruf sağlarlar. 57 Bakım kolaylığı vardır. Dış tesirlere dayanıklıdır. Yekpare sistem oldukları için
bakım masrafları çok azdır. Eksiz alüminyum çatılarda ortalama eğim 3’dir. Boyuna ek yapmak
gerekirse, eğim 5 olmalıdır. Kenetli alüminyum levhaları, renklendirme imkanı da vardır. 6
metreye kadar elektrolitik kahverengi tonlarda renkli solmaz boya uygulanabilir. 6 metreden uzun
levhalarda boyanabillir, hazır elemanlardırlar. Buzlu veya düz olmak üzere iki ayrı tipte
olduğundan estetik özelliği vardır. Tek kat çatı örtü levhası altında ısı izolasyonu imkanı vardır. Isı
izolasyonlu çatı örtülerinde, seçilen izolasyon plağına göre kalınlık belirlenmeli ve kenet yüksekliği
buna göre seçilmelidir. Kenet yüksekliği, 2-3 cm. kalınlıkta izolasyon plaklarının çatı elemanları ile
birlikte monte edilmesine imkan verecek şekilde dizayn edilmiştir
11
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
ısıya dayanıklıdır. = 12.55x10-4 Çinko çatı kaplamaları, metal olmalarından dolayı korozyondan
etkilenme özellikleri vardır. Üzerleri boyanabilir. İşlenme zorluğu az da olsa vardır. Ağırlığı 2.54
kg/m2’den 16.1kg/m2’ye kadar malzeme kalınlığına göre değişmektedir. Kırılgan değildir, eğimli yüzeylerde
kullanılabilir. Çinko çatı kaplamaları, çeşitli profillerde üretilebilirler (stor, trapez, düz, oluklu). Stor
profillerden maksimum 3m., trapez, düz ve oluklu levhalardan ise istenilen uzunlukta üretmek imkanı
vardır. Genişlikleri, 810-860-875-1000-1200 mm.’dir. Isı izolasyonu amacıyla, sandviç paneller üretilebilir.
Ancak bunlarda ısı köprüleri önlenememektedir. Ses yutuculuğu yoktur. Fener, baca, mahya gibi bağlantı
detayları yoktur. Montaj esnasında delinen malzeme, çinkosu zedelendiğinden dış etkilere maruz
kalacağından, korozyona açık hale gelmektedir.
12
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
Çatı Gereksinimleri
1. Olumsuz etkilere karşı dayanıklı olmalıdır rüzgar, yağmur, güneş vb. çeşitli ajanslar
2. karşı istenen yalıtımı sağlamalıdırses ve ısı.
3. Yapısal olarak sağlam ve sağlam olmalıdır,muhtemel yükleri kaldırabilecek kapasitede
olmalıdır.
4. İyi drene edilmelidir.
5. Etkin su yalıtımına sahip olmalıdır aranjman.
13
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
1. YALIN ÇATIYA:
Çatıya yalıtmanın en basit şeklidir.eğimli çatıdır ve çatı katı olarak bilinir. Bunda
çatı tipi, bir duvar yeterince yukarı taşınıyorgerekli eğimi vermek için diğerinden daha
yüksekçatı
2. ÜÇGEN ÇAT
Bu yaygın tiptir.iki yöne eğimli eğimli çatı.iki yamaç sırtta buluşuyor.
3. GAMBREL ÇATI
Beşik çatı, eğimler gibi iki yönde ama her eğimde kırılma var.
4. KALÇA ÇATI
Bu çatı dört eğimli çatıdan oluşmaktadır.dört yönde yüzeyler.
5. MANSARD ÇATI
kalça çatı gibi, eğimlidört yönde ama her eğimde bir mola var
6. GÜVERTE ÇATI
Bir güverte çatısının tüm cephelerinde eğimleri vardır.Kalça çatı gibi dört yön, ancak düz bir
yüzey üstte oluşur.
Çatı tipleri
Çatı tipleri çatının yapısına, kullanım şekline, konstrüksiyonuna, kaplamasına, yalıtımına bağlı
olarak çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir.
Kullanım şekline göre
• Üzerinde gezilen çatılar
• Üzerinde gezilemeyen çatılar
14
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
Çatı tipleri çatının yapısına, kullanım şekline, konstrüksiyonuna, kaplamasına, yalıtımına bağlı
olarak çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir.
Konstrüksiyona göre
• Oturtma çatılar
• Asma çatılar
• Karma çatılar
15
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
• Sandviç Paneller, en iyi seviyede ısı ve su yalıtımının yanında ses yalıtımı da sağlar.
• Sandviç panel üretiminde iç dolgu malzemesi ile paneli oluşturan metal tercihi farklı yapılara
ve sistemlere uyum sağlayacak şekilde üretilebilir.
• Bu paneller, PVDF, poliüretan veya polyester boya kullanılarak boyanır.
• Yüzeylerde kullanılan galvaniz sac sandviç panel, dış ortama uzun yıllar boyunca dayanması
için özel bir teknoloji (Coil Coating) ile boyanır.
• AVM, spor faaliyetleri yapıları kullanım alanlarından bazılarıdır.
• İzolasyona gerek duyulmadığı zamanlarda tek kat trapez olarak çatı ve cephelerde kaplama
malzemesi olarak da kullanılabilir.
16
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
3. PVC Paneller
Esas olarak dış cephe kaplaması, çatı kaplama için kullanılan PVC paneller, farklı ve çok yönlü
çözümler sunarak muazzam bir ticari uygulama alanı vardır. Bu sağlam,PVC paneller değer
açısından etkilidir ve en sert iklim ve kötü koşullar altında renk ve yapısalbütünlüğü koruyan çatı
kaplama malzemesidir. PVC Paneller, üstün korozyon direnci, ultraviyole ışık direnci sağlar ve
sararma veya kırılganlık yapmaz.
4. Onduline HR
Onduline, en yaygın hidrokarbon çatı kaplama levhalarındandır. Yoğun basınç ve sıcaklık altında
üretildiğinden en zor hava koşullarına dirençlidir. Onduline çatı kaplama levhalarının kullanımı
basit ve onarımı kolaydır, hiçbir uzmanlık bilgisi veya araç gerektirmez. Bu da onu popüler çatı
kaplama malzemesi haline getiriyor.
Onduline HR Özellikleri
• Onduline oluklu çatı kaplama panelleri, hafif yapıya sahip malzemelerdendir.
• Yoğun basınç ve sıcaklık altında hidrokarbon ile gübrelenmiş tek katmanlı organik liflerden
üretilir.
• Onduline çatı kaplama levhaları çürümeye ve mantarlara karşı dayanıklıdır.
• Ultraviyole ışınlarına dirençli bir reçine ile tabakası boyanır.
• Su geçirmezdir.
5. Shingle
Türkiye’de çatı kaplamalarında genelde sert yapıya sahip çatı kaplama malzemeleri kullanılır. Bu
kaplama malzemelerinin bazı dezavantajlarından dolayı shingle kullanımı avantajları sebebiyle
yaygınlaşıyor. Shingle sert hava koşullarına dayanıklı olmanın yanı sıra diğer malzemelere göre
daha hafiftir ve bu nedenle tercih edilir.
Shingle Özellikleri
• Kullanılan yapıda yük oluşturmaz
• Esnek ve sağlamdır
• Uzun ömürlüdür.
• İşlevine göre oldukça ekonomik
• Çatı kaplama konusuna sanatsallık getir
17
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
DUVAR İŞLERİ
Duvar nedir?
Doğal veya yapay yapı malzemelerinin örülmesi, istiflenmesi, istiflenmesi veya birleştirilmesi
teknikleri ile yapı temeline yüklerin aktarılması; Binanın iç kısımlarını ayıran ve yapıları dış
etkilerden koruyan düşey yapı elemanlarına duvar denir. Duvarlar genel olarak taş duvarlar ve
taşıyıcı olmayan duvarlar olarak ikiye ayrılmakta olup, taşıyıcı ve taşıyıcı olmayan duvarlar olarak
iki gruba ayrılabilir. Artık duvarları kategorize ettiğimize göre duvarın görevlerini açıklayabiliriz.
duvarlar, bölme, bölme ve binanın bölümlerini oluşturacak şekilde dikey yönde boşluk düzenleme,
iletim, çekirdek ısı ve ses yalıtımı; Nem itici, nem aşındırıcı ve yangın geciktirici görevleri arasında
yer alırken estetik bir görünüm sağlamalıdır.
18
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
girintilerle sıvanacak şekilde bırakıyoruz. Daha sonra uzunluğu eklediğimiz duvarlara dişler
bırakıyoruz ve duvarın yüksekliği 140 cm'ye ulaştığında bir iskele kuruyoruz ve duvar yapma
işlemine devam ediyoruz. Bir bütün olarak ördüğümüz duvarların çökmemesi için birleşim
yerlerinin epoksi veya sıvı köpük ile traverslerle güçlendirilmesi işlemini gerçekleştiriyoruz.
4. Taş Duvar : Ocaklardan alınan taşlar, yapılacakları yere göre üslup ve yargıya göre yapılır.
Taş duvarlar genellikle bahçe, istinat, temel vb. olarak kullanılmaktadır. Taş duvarları elde
etme ve işleme yöntemine göre gruplara ayırabiliriz. Bunları moloz taş duvarlar, kaba yontma
taş duvarlar, ince yontma taş duvarlar ve kesme taş duvarlar olarak 4 başlık altında
sıralayabiliriz.
19
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
1. Panel Duvarlar:
Yalnız yük taşımayan bölme duvarlarında uygulanan ve hafif agregali betondan yapılmış,
donatısız panellerden oluşan duvarlardır.
20
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
yerlerde duvarın boyutlarına uygun olarak hazırlanan kalıplar içerisine gerekli demir
donatı yerleştirilerek betonarme betonu dökülmesi yoluyla uygulanan duvarlardır.
"Perde Duvar" olarak tanımlanan bu tip duvarlara yukarıdaki
3. Tuğla duvar
Tuğla, harç ile biribirine tutturularak duvar inşasında kullanılan, pişmiş veya kurutulmuş kil bazlı
topraktan elde edilen yapı malzemesidir.Yapı malzemeleri dendiğinde bu sektörün içinde olmayan
kişiler için bile ilk akla gelen inşaat malzemesidir.
21
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
Tuğlanın Özellikleri:
• Kil ile suyun karışımdan oluşur.
• Kil ile suyun karışımı olan balçık kalıplara dökülür ve yüksek sıcaklıklarda pişirilir.
• Doğal bir malzemedir ve kanserojen maddeler içermez.
• İnşaatta, şantiyelerde yapı malzemesi olarak kullanışlıdır ve ekonomiktir.
• Dünya tarihinin en eski yapı malzemelerindendir.
• Kullanım amaçlarına göre pek çok çeşiti ve aynı zamanda oldukça geniş bir kullanım alan vardır.
• Her tür tuğlanın yapı malzemesi olarak kullanımında birbirlerine yapışmaları gerekli olduğu için
harç da gerekir.
4. TAŞ DUVAR
Taş duvarlar, genel olarak bahçeler için inşa edilen ve dekoratif olarak işlem gören yapı ürünleridir.
Moloz taş duvarlar, kaba yonu taş duvarlar, ince yonu taş duvarlar ve kesme taş duvarlar ve Kesme
Taş Duvar ve Kesme Blok Taş Duvar olarak 4'e ayrılan taş duvarlar, gördükleri işleme göre
değişiklik gösterir.
Her taş çeşidine farklı işlem uygulandığı için taş duvar isteyen kişilerin, tam olarak beklentilerini
dile getirmesi ve taş duvar taşlarını dikkatli bir şekilde incelemesi, buna göre karar vermesi gerekir.
Taş duvar tiplerinin çeşitleri, kullanım alanlarına göre de değişiklik gösterir.
22
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
bulunmayacaktır. Çok kenarlı yüzeylerde hiçbir köşe açısı 60 derecenin altına düşmeyecektir.
Dikdörtgen yüzeyli taşların yüksekliği en az 20 cm, genişliği en az 30 cm ve derinliği de en az 25
cm olacaktır. Çok köşeli taşlarda en küçük kenar 15 cm ve taşın duvara giren kısmı 25 cm'den az
olamaz. Bu taşların yatak ve yan yüzeylerinde 15 cm derinliğe kadar hiçbir kesit daralması
olmayacaktır. Bunun gerisinde her kenardan itibaren 2 cm’den çok olmamak şartıyla bir kesit
daralması kabul edilebilir. Ayrıca; Her taşın görünen yüzeylerinin ölçüleri projelerinde belirtilebilir
ve yonu şekli kaba yonu taş esasları istenilebilir.
23
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
24
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
Malzemelerine göre;
25
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
• Taş duvarlar,
• Tuğla duvarlar,
• Kerpiç blok veya dolgu duvarlar,
• Çimento blok (briket) veya dolgu duvarlar,
• Betonarme perdeler,
• Gazbeton blok veya panel duvarlar,
• Alçı duvarlar,
• Ahşap duvarlar,
• Cam duvarlar,
• Plastik duvarlar,
• Kombine duvarlar,
Uygulanmalarına göre;
• Bloklarla örülen duvarlar (taş, tuğla, kerpiç, briket, gazbeton, cam)
• Dolgu duvarlar (kerpiç, çimento)
• Panel duvarlar (betonarme, gazbeton, alçı, kombine duvarlar, hazır elemanlar)
Yapımlarına göre;
• Şantiyede uygulanan duvarlar
• Hazır (prefabrike duvarlar)
Duvarların İşlevleri:
1. Duvarların Taşıyıcılık
Yığma yapılarda duvarlar yapının taşınmasını tümüyle yükenirler. Bütün yükler taşıyıcı iç ve dış
duvarlarda toplanıp düşey olarak temel ayaklarına iletilirler
Dolayısıyla duvarlaryığma yapılarda taşıyıcı elemanlardır.
İskelet yapılarda ise duvarlar yalnızca kendi kendilerini ve bir de üstlerine asılmış bir şey
varsa bunun yükünü taşımak durumundadırlar. Ana taşıyıcılar betonarme, çelik, ahşap gibi
malzemelerin oluşturduğu iskelet strüktür elemanlarıdır.
2. Su Yalıtımı
Gerek yığma, gerekse iskelet sistemlerde dış duvarlar her türlü yağış suyunu bünyesine zarar
verecek miktarlarda almayacak nitelikle olmalıdır. Bu miktar duvarı oluşturan malzeme ve
26
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
kompozisyonlara göre değişir. Söz konusu nitelik doğru seçilmiş (gereklise katkı maddeli) bir dış
sıva ve boya veya kaplama ile sağlanabilir. Mutfak, banyo, wc gibi ıslak hacimler olarak
adlandırılan ve içlerinde normalin üstünde su ve su buharı bulunan yerlerde de duvarların iç
yüzlerinde de benzer önlemler almak gerekir.
3. Yangın Denetimi
Duvarlar ahşap olanların dışında yanıcı malzemelerden yapılmadığından yangına karşı
dayanıklıdırlar. Ancak duvar kaplamalarının da çabuk tutuşmayan ve yanarken zehirli ve veya aşırı
duman çıkaran malzemelerden yapılmamasına dikkat edilmelidir Duvar boşluklarındaki kapı ve
pencerelerde de aynı özen gösterilmelidir. Yangın tehlikesinin fazla olduğu laboratuvar, yanıcı
malzeme depoları gibi yerlerde kapı kanatlarının da madeni yapılması gerekir.
Ahşap duvarlarda ise dikmeler taşıyıcı elemanlar oldukları için önemlidirler Ancak ahşabın cinsine
göre dıştan belirli bir kısmı yandıktan sonra geri kalan kısmının yanması daha uzun sürmektedir.
Bu özelliğinden yararlanılarak ahşabın cinsine göre kesiti arttırılarak binanın çökme süresi
uzatılabilir.
4. Isı ve Buhar Denetimi
İç ve dış hava sıcaklığı ve buna bağlı su buharı miktarı çoğunlukla farklı olduğundan, dış
duvarlarda sürekli ısı ve buhar akımları oluşur. Bu akımar kilerler, soğuk depolar banyolar ve
benzeri yerlerin iç duvarlarında da oluşurlar. Bütün enerji cinslerinde olduğu gibi ısı enerjisi ve
buhar basıncı da dengelenmek üzere fazla oldukları ortamdan daha düşük değerlerde bulundukları
ortamlara akarlar. Buna göre kış döneminde fazla oldukları iç mekânlardan daha az oldukları dış
mekâna doğru akarak ısı kayıplarına neden olurlar. Yaz döneminde ise tersine oluşan koşullar
nedeniyle dış mekândan içeri akarak iç mekânlarda aşırı ve rahatsız edici sıcaklıklar oluştururlar.
Ayrıca güneş radyasyonu dış yüzeylerde çok yüksek sıcaklıklara ve ultraviyole ışınları da özellikle
plastik kökenliler olmak üzere bazı yüzey malzemelerinin bozulmasına yol açar.
Yüzey rengine ve pürüzlülük güne bağlı olarak değişen ve solair (soleyr) sıcaklık denilen bu
sıcaklık, bazı durumlarda 80°C dolaylarında değerlere varabilir. Bu kadar yüksek sıcaklıklar;
gündüz ve gece, yaz ve kış arasında aşırı sıcaklık farklarına ve binanın kendisinde ve dış
yüzeylerinde aşırı genleşme-büzülmelere neden olurlar, Sonuçta dış yüzeylerde çatlamalar,taşıyıcı
elemanlarda hasar oluşturabilecek gerilmeler ortaya çıkar.Solair sıcaklık değerlerini düşük tutmak
için dış yüzeyler en ideali beyaz olmak üzere açık renklere boyanmalı ve olabildiğince pürüzlü
yapılmalıdır.
5. Ses Denetimi
Gerek dış ve iç, gerekse iki iç mekan arasında olsun, duvarların en önemli işlevlerinden biri
27
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
kullanıcıları rahatsız edici oranda yüksek ses ve gürültülerden korumaktır. Duvarlar daha çok hava
ortamında oluşan ve dağılan konuşma, müzik, uçak sesi gibi sesleri denetlerler. Mekan sesi de
denilen ve hava ortamında iletilen bu sesler, bir konutun iki odası arasında konuşma sesleri
olabileceği gibi, bir konferans veya konser salonundaki konuşma veya müzik sesleri de olabilir.
Mekan seslerini yoğun malzemeler daha az geçirirler. Dolayısıyla dolu tuğlalar deliklilerden ilaha
iyi ses yalıtımı sağlarlar büyük mekânlarda sesin duvarlardan yansıması önem kazanır.
Bu yansıma sonucu sesin ortamda duyulur seviyede kaldığı süre uzar ve sonradan çıkan seslerle
karışarak konuşma veya müziğin zor anlaşılmasına neden olur.
Bu olayı önlemek için mekânın duvarlar da dahil yüzeyleri ses yutucu malzemelerle (kumaş, taş
veya camyünü, düşük yoğunluklarda plastik ürünleri gibi) kaplanırlar.
28
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
KAYNAKLAR
https://www.timas.net/
Catider.org.tr
YÜCESOY L. Temeller,duvarlar,döşemeler
https://www.timas.net/
Düz Çatılarda Isı ve Su Yalıtım Malzemelerinin Performans Yaklaşımı İle Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans
Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
29
Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2019-2020 Yaz Dönemi Staj Ödevi
30