Diralojk

Pl an g osp oda rk i od pa da m i d la Z wi ąz k u K o m una l ne go G m i n Zi e m i C he ł m s k i ej LA Ś
Spis treści
1. Wstęp.................................................................................................................... 5
1.1. Przedmiot, zakres i podstawa opracowania.......................................... 5
2. Charakterystyka Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej............. 6
2.1. Położenie geograficzne............................................................................. 7
2.2. Ukształtowanie i geomorfologia terenu.................................................. 8
2.3. Warunki hydrogeologiczne Związku Komunalnego Gmin Ziemi
Chełmskiej.................................................................................................... 9
2.4. Warunki klimatyczne................................................................................ 10
2.5. Warunki przyrodnicze.............................................................................. 10
2.6. Struktura administracyjna związku........................................................ 15
2.6.1. Miasto Chełm..................................................................................... 15
2.6.1.1. Charakterystyka miasta............................................................ 15
2.6.1.2. Podstawowe dane demograficzne......................................... 17
2.6.1.3. Podstawowe funkcje miasta.................................................... 17
2.6.1.4. Szanse i ograniczenia rozwojowe.......................................... 18
2.6.1.5. Znaczenie komunikacyjne....................................................... 20
2.6.1.6. Struktura i skala działalności gospodarczej........................ 20
2.6.2. Miasto Rejowiec Fabryczny............................................................ 21
2.6.2.1. Obszary i obiekty prawnie chronione.................................... 22
2.6.2.2. Gleby............................................................................................ 22
2.6.2.3. Ludność....................................................................................... 23
2.6.2.4. Gospodarka lokalna.................................................................. 24
2.6.3. Gmina Białopole................................................................................ 25
2.6.4. Gmina Chełm..................................................................................... 28
2.6.5. Gmina Dubienka................................................................................ 30
2.6.6. Gmina Kamień................................................................................... 32
2.6.7. Gmina Leśniowice............................................................................. 35
2.6.8. Gmina Rejowiec Fabryczny............................................................. 38
2.6.9. Gmina Ruda- Huta............................................................................ 40
2.6.10. Gmina Sawin.................................................................................... 43
2.6.11. Gmina Siedliszcze.......................................................................... 45
2.6.12. Gmina Wierzbica............................................................................. 48
2.6.13. Gmina Wojsławice.......................................................................... 50
2.6.14. Gmina Żmudź................................................................................... 53
2.7. Powiat chełmski........................................................................................ 55
3. Główne założenia do planu gospodarki odpadami ZKG w świetle
przepisów europejskich, ustawodawstwa polskiego i dokumentów
wyższego rzędu................................................................................................ 58
3.1 Dyrektywy Unii Europejskiej.................................................................... 58
3.2. Założenia do planu gospodarki odpadami ZKGZCh. .......................62
3.2.1. Odpady komunalne........................................................................... 63
3.2.2. Recykling i unieszkodliwianie odpadów. ..................................... 66
3.3. Powiatowe plany gospodarki odpadami............................................... 68
3.4. Pozostałe uwarunkowania....................................................................... 68
4. Aktualny stan gospodarki odpadami na terenie ZKGZCh. ...................... 69
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 1

4. 1. Wprowadzenie.......................................................................................... 70
4.2. Źródła powstawania i ilości odpadów komunalnych.......................... 70
4.3. Oszacowanie ilości odpadów komunalnych na podstawie
wskaźników................................................................................................. 72
4.3.1. Wskaźniki charakterystyki ilościowo- jakościowej odpadów
komunalnych....................................................................................... 72
4.3.2. Szacowana ilość odpadów komunalnych wytwarzanych
aktualnie na terenie ZKGZCh......................................................... 74
4.4. Pozostałe odpady komunalne................................................................ 78
4.4.1. Odpady wielkogabarytowe............................................................... 78
4.4.2. Odpady budowlane........................................................................... 79
4.4.3. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych.. 80
4.5 Odpady niebezpieczne.............................................................................. 82
4.5.1. Azbest.................................................................................................. 82
4.5.2. Baterie................................................................................................. 83
4.5.3. Odpady medyczne............................................................................. 83
4.6. Zbieranie, gromadzenie i transport odpadów komunalnych............ 87
4.7. Gospodarka niesegregowanymi odpadami komunalnymi na terenie
poszczególnych jednostek administracyjnych Związku.................... 88
4.7.1. Miasto Chełm..................................................................................... 88
4.7.2. Miasto Rejowiec Fabryczny............................................................ 91
4.7.3. Gmina Białopole................................................................................ 91
4.7.4. Gmina Chełm..................................................................................... 91
4.7.5. Gmina Dubienka............................................................................... 92
4.7.6. Gmina Kamień................................................................................... 92
4.7.7. Gmina Leśniowice............................................................................. 92
4.7.8. Gmina Rejowiec Fabryczny............................................................. 92
4.7.9. Gmina Ruda- Huta............................................................................ 93
4.7.10. Gmina Sawin.................................................................................... 93
4.7.11. Gmina Siedliszcze.......................................................................... 93
4.7.12. Gmina Wierzbica............................................................................. 93
4.7.13. Gmina Wojsławice.......................................................................... 93
4.7.14. Gmina Żmudź................................................................................... 93
4.8. Selektywna zbiórka odpadów................................................................. 94
4.9. Unieszkodliwianie odpadów komunalnych na terenie
poszczególnych jednostek administracyjnych wchodzących
w skład Związku........................................................................................ 97
4.10. Możliwości prawne dalszego przyjmowania odpadów na
istniejące składowiska na terenie działania ZKGZCh..................... 98
4.10.1. Składowisko w Srebrzyszczu gmina Chełm. .......................... 102
4.10.2. Składowisko w Pawłowie, gmina Rejowiec Fabryczny.........103
4.10.3. Składowisko w Strzelcach, gmina Białopole........................... 104
4.10.4. Składowisko w Dubience............................................................. 104
4.10.5. Składowisko w Strachosławiu, gmina Kamień........................ 105
4.10.6. Składowisko w Leśniowicach..................................................... 106
4.10.7. Składowisko Kolonia Rudka, gmina Ruda- Huta.................... 107
4.10.8. Składowisko w Malinówce, gmina Sawin................................. 108
4.10.9. Składowisko Władysławów, gmina Wierzbica. ...................... 109

4.10.10. Składowisko w Wojsławicach................................................... 110
4.10.11. Składowisko w Żmudzi.............................................................. 111
4.11. Nielegalne miejsca składowania odpadów .................................... 111
5. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami na terenie
ZKGZCh w latach 2004-2015...................................................................... 112
5.1. Analiza czynników demograficznych i społeczno-
gospodarczych........................................................................................ 112
5.2. Prognozy wytwarzania odpadów komunalnych z uwzględnieniem
odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów
komunalnych do 2015 roku.................................................................. 114
5.3. Cele przewidziane do realizacji w gospodarce odpadami
komunalnymi na terenie działania ZKGZCh w latach
2004-2015................................................................................................ 123
5.3.1. Cele krótkookresowe 2004- 2007................................................ 123
5.3.2. Cele długookresowe 2008- 2015................................................. 123
5.4. Proponowany system gospodarki odpadami komunalnymi
dla ZKGZCh............................................................................................ 124
5.4.1. W zakresie systemu gromadzenia odpadów;............................ 126
5.4.2. W zakresie unieszkodliwiania odpadów;.................................... 126
5.4.3. Rozwiązania w zakresie selektywnego zbierania odpadów
komunalnych na terenach Związku............................................. 127
5.4.4. Organizacja zbiórki i transportu odpadów komunalnych........ 131
5.4.4.1. Prognozy postępowania z odpadami biodegradowalnymi na
terenie działania ZKGZCh..................................................... 134
5.4.4.2. Prognozy postępowania z odpadami niebezpiecznych
występujących w strumieniu odpadów komunalnych....... 136
5.4.4.3. Zbiórka odpadów wielkogabarytowych............................... 139
5.4.4.4. Zbiórka gruzu budowlanego.................................................. 140
5.4.4.5. Zbiórka zużytych urządzeń elektrycznych
i elektronicznych..................................................................... 141
5.4.4.6. Odpady zawierające azbest.................................................. 141
5.4.4.7. Wyeksploatowane pojazdy.................................................... 142
5.4.4.8. Zużyte opony............................................................................ 142
5.4.4.9. Proponowany system zbiórki odpadów z innych źródeł.. 143
5.5. Odpady opakowaniowe.......................................................................... 143
5.5.1. Stan aktualny gospodarki odpadami opakowaniowymi........... 143
6. Odpady z sektora gospodarczego. ............................................................ 148
6.1. Odpady inne niż niebezpieczne........................................................... 148
6.1.1. Osady ściekowe.............................................................................. 149
6.1.2. Prognozy powstawania osadów ściekowych............................. 156
6.1.3. Cele przewidziane do realizacji w gospodarce osadami
ściekowymi terenie powiatu chełmskiego
w latach 2004-2015........................................................................ 156
7. Opis i charakterystyka wybranej technologii ZPOK................................ 157
7.1. Podstawowe parametry technologiczne. .......................................... 157
7.2. Projektowana technologia zakładu..................................................... 158
7.3. Opis podstawowych obiektów i urządzeń.......................................... 159
7.3.1. Zrealizowany zakres inwestycji.................................................... 159

7.3.2. Zadania planowane w ramach Zakładu Przetwarzania
Odpadów.......................................................................................... 160
7.3.2.1. Zakład segregacji.................................................................... 160
7.3.2.2. Kompostownia odpadów w systemie komorowym............ 160
7.3.2.3. Kompostownia odpadów zielonych...................................... 161
7.3.2.4. Zakład przerobu (demontażu) odpadów
wielkogabarytowych i magazyn odpadów
niebezpiecznych...................................................................... 162
7.3.2.5. Zakład przerobu gruzu budowlanego.................................. 162
7.3.2.6. Zakład produkcji paliwa z odpadów.....................................162
7.3.2.7. Elektrownia biogazowa.......................................................... 163
7.3.2.8. Linia rozdrabniania opon....................................................... 164
7.3.2.9. Składowisko odpadów azbestowych................................... 164
8. Finansowanie działań w zakresie gospodarki odpadami....................... 165
9. Edukacja ekologiczna.................................................................................... 171
10. Organizacja i zasady monitoringu systemu. .......................................... 185
10.1. Zasady zarządzania systemem......................................................... 185
10.2. Instrumenty prawne. ........................................................................... 187
10.3. Instrumenty finansowe........................................................................ 188
10.4. Instrumenty społeczne. ...................................................................... 188
10.5. Instrumenty strukturalne. ................................................................... 190
11. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów............... 190
11.1. Zasady monitoringu............................................................................. 190
11.2. Monitorowanie założonych efektów ekologicznych....................... 191
11.3. Opiniowanie projektu planu................................................................ 194
11.4. Raport z postępów we wdrażaniu planu.......................................... 194
11.5. Weryfikacja i aktualizacja planu........................................................ 195
11.6. Wskaźniki monitorowania efektywności planu............................... 195
11.7. Wdrożenie systemu ewidencji odpadów.......................................... 195
12. Wnioski i analiza oddziaływania planu na środowisko. ...................... 196
12.1. Odpady komunalne, opakowaniowe, osady ściekowe. ................ 196
12.2. Odpady niebezpieczne. ...................................................................... 197
12.3. Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów..................... 198
13. Podsumowanie............................................................................................. 198
14. Streszczenie. ............................................................................................... 199
15. Literatura:...................................................................................................... 205
16. Załącznik- Harmonogram realizacji krótko i średnioterminowych
celów i zadań w gospodarce odpadami ..............................................208

1. Wstęp.
1.1. Przedmiot, zakres i podstawa opracowania.

Przedmiotem opracowania jest Plan Gospodarki Odpadami dla
Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej. Celem niniejszego planu
jest określenie zasad i kierunków działania w zakresie rozwiązania
problemów związanych z gospodarką odpadami ze szczególnym
uwzględnieniem odpadów komunalnych w rejonie Chełma.
Zadania te Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej realizować
będzie zgodnie z wymogami obowiązującego prawa poprzez wdrażanie
wspólnej polityki w zakresie: sukcesywnego wprowadzania selektywnej
zbiórki odpadów komunalnych w miejscu ich powstawania, budowy
Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Regionu Chełma (ZPOK)
oraz rekultywacji dziewięciu istniejących obecnie składowisk odpadów
komunalnych. Niniejsze opracowanie porządkuje tworzoną koncepcję
gospodarki odpadami na terenach gmin wchodzących w skład Związku,
spełniającej wymogi prawa polskiego i unijnego oraz zgodnej z Polityką
Ekologiczną Państwa i zadania wyznaczone w Planach Gospodarki
Odpadami wyższego rzędu.
Formalną podstawą opracowania jest umowa zawarta w dniu
22 marca 2004 r. pomiędzy Związkiem Komunalnym Gmin Ziemi
Chełmskiej z siedzibą w Chełmie, a Stowarzyszeniem Lokalna Akcja na
Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej.
Podstawę prawną opracowania jest realizacja zapisów art. 14 i 15
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628
z późn. zmianami), dla osiągnięcia celów założonych w polityce
ekologicznej państwa oraz realizacji zasad, o których mowa w art. 5,
a także stworzenia w kraju zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji
i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spełniających
wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska.
Niniejszy Plany określa:
1) aktualny stan gospodarki odpadami, ze szczególnym uwzględnieniem
odpadów komunalnych,
2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,
3) działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania
odpadami,
4) instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów,
5) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.
Gminy, będące członkami związków międzygminnych, mogą
opracować jeden projekt wspólnego planu gospodarki odpadami,
obejmujący zadania gminnego planu gospodarki odpadami. Projekt tego
planu jest opiniowany przez zarządy województw i powiatów, na których
terenie położone są gminy.

Zgodnie z art. 15. ust. 2 ustawy o odpadach gminny plan
gospodarki odpadami powinien być opracowywany zgodnie z planami
wyższego szczebla.
2. Charakterystyka Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej.
Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej, utworzony na wniosek
miasta Chełma, wpisany został do rejestru związków międzygminnych pod
poz. 198 w dniu 15 maja 2000 r. i rozpoczął działalność 19 września
2000 r. W skład Związku wchodzą miasta: Chełm i Rejowiec Fabryczny
oraz gminy: Białopole, Chełm, Dubienka, Kamień, Leśniowice, Rejowiec
Fabryczny, Ruda Huta, Sawin, Siedliszcze, Wierzbica, Wojsławice
i Żmudź.
Zgodnie z Ustawą z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach oraz założeniami Krajowego
i Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami zadania z zakresu
gospodarki odpadami mogą być realizowane przez gminy samodzielnie lub
wspólnie z innymi gminami. Preferowaną przez Plany Gospodarki
Odpadami wyższego szczebla formą organizacyjną systemów gospodarki
odpadami jest forma związku gmin.
Do zadań Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej należy

w szczególności:
1) planowanie i realizacja zadania inwestycyjnego pod nazwą „Zakład

Przetwarzania Odpadów regionu Chełma”,
2) eksploatacja, konserwacja, remont i rekultywacja wysypisk gminnych,
3) wdrożenie na terenie gmin Związku efektywnego systemu
gospodarowania odpadami, dostosowanego do obowiązujących
przepisów prawa,
4) inicjowanie działań Gmin w zakresie ochrony środowiska,
5) pozyskiwanie środków finansowych na realizację działań
proekologicznych,
6) reprezentowanie wspólnych interesów członków Związku w sprawach
współpracy komunalnej z innymi jednostkami poprzez:
a) działania zmierzające do nawiązania współpracy z partnerami
zagranicznymi,
b) współpracę z innymi jednostkami samorządu terytorialnego
i administracji rządowej,
8) zawieranie porozumień i umów o współpracy gospodarczej,
9) podejmowanie działań w zakresie ochrony środowiska.
Zadania Związku mogą być realizowane przez przedsiębiorstwa lub
zakłady Związku.

W ramach Związku uzgadniane są kolejne etapy porządkowania
gospodarki odpadami i podejmowane są działania w celu utworzenia
jednolitego systemu gospodarki odpadami na terenie wszystkich gmin
należących do Związku. W najbliższej perspektywie niezbędne będzie:
opracowywanie obowiązującego na obszarze związku planu gospodarki
odpadami,
wdrożenie systemu selektywnej zbiórki odpadów, zaproponowanego
w niniejszym Planie dla całego obszaru Związku i ujęcie obowiązków
mieszkańców i gmin w znowelizowanych uchwałach o utrzymaniu
porządku i czystości w gminie.
opracowanie wspólnej strategii w zakresie udzielania zezwoleń na
zbieranie i transport odpadów z gmin ZKGZCh.
Zgodnie z zaleceniami Planów Gospodarki Odpadami wyższego szczebla:
Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej winien powołać podmiot
odpowiedzialny za realizację zadań związanych z gospodarkę odpadami
określonych w § 6 Statutu Związku:
gminy należące do Związku winny uzgodnić wspólne jednolity system
opłat za gospodarowanie odpadami we wszystkich gminach;
w ramach Związku należy zająć się kampanią edukacyjną na rzecz
podnoszenia świadomości społeczeństwa;
dla stworzenia sprawnego, zgodnego z założeniami organizacyjnymi
systemu gospodarki odpadami gminy powinny przekazać swoje
obowiązki w zakresie usuwania odpadów powołanemu podmiotowi
realizującemu te zadania.
2.1. Położenie geograficzne.

Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej w całości położny jest
na terenie miasta Chełma i powiatu chełmskiego. Powiat chełmski leży na
wschodnich krańcach Polski, a jego wschodnia granica na rzece Bug jest
jednocześnie granicą państwa między Polską a Ukrainą. Obszar powiatu
zawiera się między 23°02’15’’ a 23°57’00’’ długości geograficznej
wschodniej i między 50°52’10’’ a 51°22’30’’ szerokości geograficznej
północnej. Położony jest w obrębie dwu prowincji geograficznych: Niżu
Zachodnio-Rosyjskiego (kontynentalna Europa Wschodnia) i Wyżyny
Małopolskiej (oceaniczna Europa Zachodnia). Według podziału fizyczno-
geograficznego Kondrackiego, większa część obszaru powiatu należy do
makroregionu Polesie Wołyńskie, tylko niewielka część powiatu na
południowym zachodzie należy do makroregionu Wyżyna Lubelska. Miasto
Chełm położone jest w Związku Komunalnym Gmin Ziemi Chełmskiej
centralnie.

2.2. Ukształtowanie i geomorfologia terenu.
Charakterystyczną cechą krajobrazu Chełma i powiatu chełmskiego
jest jego duże zróżnicowanie, wynikające z położenia w obrębie dwu
makroregionów: Polesia Wołyńskiego i Wyżyny Lubelskiej.
Polesie Wołyńskie charakteryzuje się różnorodnością form
krajobrazowych, typowych zarówno dla północnych krajobrazów poleskich
jak i południowych krajobrazów wyżynnych. W obrębie Polesia
Wołyńskiego wydzielono trzy mezoregiony: Obniżenie Dorohuckie na
zachodzie, Pagóry Chełmskie w centrum oraz Obniżenie Dubienki na
wschodzie.
Obniżenie Dorohuckie jest płaską równiną denudacyjno-
akumulacyjną o słabo urozmaiconej rzeźbie, dość gęstej sieci wodnej,
wzbogaconej siecią rowów melioracyjnych, gdzie znaczne obszary zajmują
łąki, tereny stale lub okresowo podmokłe oraz bagna i torfowiska. Podłoże
geologiczne zbudowane jest z górnokredowych wapieni i margli, w których
na skutek procesów krasowych powstało wiele zagłębień, zwanych
„wertebami”, wypełnionych torfem. Obniżenie Dorohuckie przecina dolina
Wieprza, który stanowi zachodnią granicę powiatu. Do tego mezoregionu
należą zachodnie obszary gmin Rejowiec Fabryczny i Siedliszcze oraz
niewielki fragment gminy Wierzbica.
Obniżenie Dubienki, obejmujące wschodnią część obszaru powiatu
chełmskiego, jest rozległą równiną, gdzie na skutek procesów krasowych
w kredowym podłożu wytworzyły się liczne, drobne formy morfologiczne.
Przeważają rozległe, płaskie zagłębienia terenu, wypełnione torfami,
madami i utworami piaszczystymi, porośnięte łąkami i lasami. Deniwelacje
terenu są niewielkie, rzadko przekraczają 5 m. Do tego mezoregionu
należą w całości gminy: Dorohusk, Dubienka i Ruda-Huta; przeważające
obszary gmin Białopole, Kamień, Sawin i Żmudź oraz wschodnie
fragmenty gmin Chełm i Wierzbica.
Pagóry Chełmskie zdecydowanie różnią się krajobrazowo od
opisanych wyżej równin Obniżenia Dorohuckiego i Obniżenia Dubienki.
Dominują faliste powierzchnie wyżynne, rozwinięte na marglach
kredowych, rozdzielone rozległymi obniżeniami powstałymi w strefach
wychodni kredy piszącej. Ponad ich powierzchnie wznoszą się
odizolowane, ostańcowe pagóry przykryte utworami trzeciorzędowymi,
o wysokościach względnych przekraczających miejscami 50 m. Obniżenia
posiadają miejscami charakterystyczny zespół form krasu
powierzchniowego, wykształconego w postaci różnej wielkości zagłębień
bezodpływowych, wypełnionych w przewadze torfami. Do tego
mezoregionu należą przeważające obszary gmin: Chełm, Rejowiec
Fabryczny, Siedliszcze i Wierzbica oraz północna część gminy Sawin,
a także niewielkie fragmenty gmin: Białopole, Kamień, Leśniowice
i Żmudź.
Działy Grabowieckie, mezoregion Wyżyny Lubelskiej, jest
najbardziej urozmaiconą krajobrazowo częścią powiatu chełmskiego. Garb
kredowy pokryty warstwą lessu, przecinają doliny Wojsławki i jej
dopływów, tworząc naprzemian wzniesienia, zwane grzędami oraz
obniżenia, zwane padołami.
Padoły są efektem erozji pokrywy lessowej oraz miejscami podłoża
kredowego. Boczne dolinki i wąwozy tworzą urozmaiconą formę terenu
o różnicy wysokości względnych do 100 m. Grzędy osiągają maksymalną
wysokość bezwzględną ponad 300 m n.p.m. Do tego mezoregionu należy
w całości gmina Wojsławice, większa część gminy Leśniowice oraz
niewielkie fragmenty gminy Chełm i Żmudź.
2.3. Warunki hydrogeologiczne Związku Komunalnego Gmin Ziemi

Chełmskiej.
Ogólnie dla terenu ZKGZCh warunki geologiczne można przyjąć jak
dla całego powiatu chełmskiego: w podziale geostrukturalnym Polski
obszar powiatu chełmskiego w całości jest położony w obrębie platformy
wschodnioeuropejskiej. Część północna należy do obniżenia
włodawskiego, część południowa do wyniesienia chełmsko-
hrubieszowskiego, a tylko zachodnie obszary gmin Siedliszcze i Rejowiec
Fabryczny do rowu mazowiecko- lubelskiego. Są to paleozoiczne struktury
tektoniczne, uformowane głównie w dewonie i karbonie. Pokrywa osadowa
podłoża krystalicznego zbudowana jest z utworów należących do okresów
geologicznych od eokambru po karbon. Utwory karbonu tworzą formację
węglonośną Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Udokumentowane złoża
węgla kamiennego w LZW związane są z utworami westfalu. Paleozoik
przykryty jest głównie węglanowymi utworami jury i kredy oraz lokalnie
paleocenu budującymi strukturę zwaną niecką lubelsko- mazowiecką. Pod
koniec paleocenu obszar ten został wynurzony i poddany erozji. Wapienie
i margle kredy górnej wykorzystywane są jako surowiec do produkcji
cementu. Opoki lekkie stanowią złoża ziemi krzemionkowej. Transgresje
morskie w oligocenie i miocenie pozostawiły na niektórych obszarach
osady wykształcone w postaci piasków, iłów i mułków. Ruchy
młodoalpejskie ponownie spowodowały wypiętrzenie lądu. Nastąpił
długotrwały okres denudacji i erozji, powstały pagóry i zrównania, rynny
dolinne tektoniczne i doliny erozyjne.
Z utworami trzeciorzędowymi wiąże się występowanie złóż kruszywa
naturalnego (piasków) oraz złóż surowców ilastych ceramiki budowlanej
i surowców ilastych do produkcji cementu. W plejstocenie na obszar
powiatu kilkakrotnie wkraczał lodowiec. Z fazami zlodowaceń oraz
okresami deglacjacji wiązała się sedymentacja osadów piaszczystych
i piaszczysto- żwirowych rzecznych i wodnolodowcowych, mułków i iłów
akumulacji jeziornej i zastoiskowej a także pakietów glin zwałowych.
W końcowym okresie epoki lodowcowej występowały w północnej
części powiatu liczne jeziora, przekształcone później w torfowiska.
W holocenie zachodziły procesy eoliczne, których efektem są występujące
na południu pokrywy lessowe, a w części północnej nieliczne wydmy.
W dolinach rzecznych oraz obniżeniach terenu osadziły się namuły
piaszczyste, torfiaste i torfy. Utwory czwartorzędowe wykorzystywane są
jako złoża kruszywa naturalnego, surowców ilastych ceramiki budowlanej
oraz torfów.

Podstawowe znaczenie dla zaspokojenia potrzeb wodnych w rejonie
ZKGZCh posiada Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 407
o powierzchni 8 000 km 2 i szacunkowych zasobach dyspozycyjnych
1 050 tys. m 3 /d, o średniej głębokości ujęć wód podziemnych 70 m. Wody
podziemne kredowego piętra wodonośnego występują jako wody głównie
wodorowęglanowo- wapniowe, lub wodorowęglanowo- wapniowo-
magnezowe o odczynie obojętnym, średnio twarde i twarde, niekiedy
z podwyższoną zawartością żelaza. Wody podziemne kredowego
i trzeciorzędowego piętra wodonośnego są dobrej jakości, natomiast wody
czwartorzędowego piętra wodonośnego są średniej jakości i wymagają
uzdatniania. Wody GZWP nr 407 wymagają szczególnej ochrony, ze
względu na brak osadów izolujących piętra wodonośne od powierzchni
terenu, co ma szczególne znaczenie ponieważ stanowią one główne
źródło zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia.
Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących
lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać
poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549),
składowiska odpadów niebezpiecznych oraz składowiska odpadów innych
niż niebezpieczne i obojętne nie mogą być lokalizowane w strefach
zasilania głównych i użytkowych zbiorników wód podziemnych
GZWP.
2.4. Warunki klimatyczne.

Zgodnie z podziałem rolniczo-klimatycznym Polski, obszar powiatu
leży w obrębie dzielnicy chełmskiej, gdzie średnia roczna temperatura
powietrza wynosi 7,4° C, czas zalegania pokrywy śnieżnej trwa 85- 90 dni,
a długość okresu wegetacyjnego waha się od 205 do 215 dni. Okres
występowania średniej dobowej temperatury powietrza powyżej 15° C trwa
ponad 100 dni, a liczba dni bez przymrozków wynosi średnio około 170
dni w roku. Średnia roczna suma opadów atmosferycznych wynosi około
550 - 560 mm i jest niższa od średniej krajowej. Około 40 % rocznych
opadów przypada na miesiące letnie (czerwiec - sierpień) a na okres
wegetacyjny przypada 320 - 360 mm. Średnia wilgotność powietrza
wynosi ponad 81 %. Miasto i powiat chełmski zalicza się do regionów
Polski o największym nasłonecznieniu, dochodzącym do 4,5 h/d.
Przeważają wiatry południowo-zachodnie (16,4%), południowo-wschodnie
(13,9%) oraz zachodnie (12,9%). Średnia roczna prędkość wiatru wynosi
3,8 m/s.
2.5. Warunki przyrodnicze.

Powiat Chełmski charakteryzuje się dużym urozmaiceniem rzeźby
terenu. Obok nizinnego krajobrazu Obniżenia Dubienki spotykamy tutaj
krajobraz wyżynny Pagórów Chełmskich, a nawet krajobraz o cechach
podgórskich, którego fragmenty zaznaczają się szczególnie na terenie
Działów Grabowieckich.

Zasadniczym celem ochrony krajobrazu jest zabezpieczenie
wszystkich wartości przyrodniczych, których dotychczasowa gospodarka
nie zdołała przekształcić lub zniszczyć. Realizowane jest to poprzez
tworzenie parków i obszarów chronionego krajobrazu.
Na terenie Powiatu Chełmskiego utworzono 2 parki krajobrazowe
i 3 obszary chronionego krajobrazu.
Chełmski Park Krajobrazowy zajmuje pow. 14.000 ha. Położony
jest na terenie gmin: Chełm, Dorohusk, Sawin i Ruda Huta. Celem
utworzenia parku była ochrona cennych ekosystemów leśnych
i torfowiskowych obfitujących w rzadkie i chronione gatunki roślin
i zwierząt. Specyficzne cechy szaty roślinnej uwarunkowane są obfitością
węglanu wapnia w podłożu.
W zasięgu parku znajdują się cenne, nieznacznie przekształcone
kompleksy leśne z dużym bogactwem biotopów (siedliska borowe,
grądowe i łęgowe ze znaczną liczbą roślin rzadkich). Okolice Chełma są
miejscem występowania unikalnych w skali kraju torfowisk węglanowych,
z dominującym szuwarem kłoci wiechowatej. Na obrzeżach kłociowisk
występują zbiorowiska rzadkich gatunków turzyc. Z innych rzadkich roślin
należy wymienić: miłek wiosenny, wisienka stepowa, dziewięćsił bezgłowy,
gorczyczka krzyżowa, storczyk kukawka i aster gawędka.
W parku i jego sąsiedztwie rosną 53 gatunki będące pod ochroną
ścisłą i 13 pod ochroną częściową. Niektóre rosną (zwłaszcza na
torfowiskach) w populacjach liczących tysiące osobników. Są to m.in.:
kosaciec syberyjski, storczyk krwisty, zawilec wielkokwiatowy i goździk
pyszny.
Szczególne zróżnicowanie siedliskowe warunkuje niezwykłe
bogactwo faunistyczne parku. Stwierdzono tutaj gniazdowanie 152
gatunków ptaków m.in.: czarnych bocianów, żurawi, orlików krzykliwych,
wodniczki (jeden z najbardziej zagrożonych wyginięciem ptaków
europejskich), sowy błotnej, dubelta, kulika wielkiego i in. W okolicach
Stanisławowa, na torfowiskach i w obszarach Leśnictwa Sawin występuje
żółw błotny. Niezwykle bogata jest tez fauna bezkręgowców. Żyje tu
ponad 800 gatunków motyli (38 % żyjących w Polsce). Dotychczas
kilkunastu z nich poza okolicami Chełma w Polsce nie zaobserwowano.
Wiele znalazło się na Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych
w Polsce.
Na terenie parku utworzona trzy rezerwaty przyrody: leśny-
"Bachus"(rok powstania 1958) i torfowiskowe - "Brzeźno"(1973r.) i "Bagno
Serebryskie"(1991r.) o łącznej pow. 625 ha.
Na trasie ścieżek turystycznych wyznaczonych w rezerwatach
"Bagno Serebryskie" i "Brzeźno" ustawiono dwie wieże obserwacyjne.
W Brzeźnie powstał też ośrodek dydaktyczno-muzealny Zarządu
Chełmskich Parków Krajobrazowych.
W parku oraz jego sąsiedztwie za pomniki przyrody uznano
53 obiekty.
Strzelecki Park Krajobrazowy położony jest na pograniczu Powiatu
Chełmskiego i Hrubieszowskiego. Zajmuje na terenie Powiatu
Chełmskiego pow. 6.791 ha (gmina Dubienka i Białopole).

Park charakteryzuje się ubogą rzeźbą terenu. Dominują tutaj
obszary płaskie, z rzadka urozmaicone pagórkami o niewielkiej wysokości
względnej. Najbardziej czytelną formą rzeźby jest rozległa dolina Bugu,
osiągająca największą szerokość w północnej części parku. Rzeka ma
charakter naturalny, tworzy liczne zakola. Pozostałością wielu dawnych
odciętych przez rzekę zakoli są starorzecza, tzw. "bużyska", ulegające
szybkiemu zarastaniu.
Jest to typowy park leśny (92 % pow. w obrębie Powiatu
Chełmskiego stanowią lasy), z dominacją gatunkową sosny. W parku
występuje wiele rzadkich gatunków roślin, 35 znajduje się pod ścisłą
ochroną m.in.: obuwik pospolity, storczyk kukawka i goździk pyszny.
Lasy Strzeleckiego PK zostały wpisane na listę ostoi ptaków o znaczeniu
krajowym, natomiast dolina Bugu jako ostoja o znaczeniu europejskim.
Niektóre z gatunków ptaków, jak np. orlik krzykliwy znalazły tu optymalne
warunki do rozrodu. Liczne są również inne gatunki drapieżnych ptaków
leśnych: myszołowy, jastrzębie, trzmielojady.
Z innych kręgowców należy wymienić ginącego w Polsce żółwia
błotnego oraz bobra i wydrę.
Na terenie parku utworzono dwa rezerwaty przyrody: ,,Siedliszcze"
i ,,Liski", o łącznej pow. 106 ha. Za pomniki przyrody (w parku i jego
najbliższym sąsiedztwie) uznano 11 obiektów.
Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu zajmuje powierzchnię
34 tys. ha. Rozciąga się półkolem od Głębokiego (Powiat Łęczyński),
dochodząc do miejscowości Świerże nad Bugiem, a na południu w rejon
Pobołowic. W jego środkowej części zlokalizowany jest Chełmski Park
Krajobrazowy.
W granicach obszaru znajdują się charakterystyczne krajobrazy
Pagórów Chełmskich i Obniżenia Dubienki. Są to masywne wyniosłości
zbudowane ze skał wapiennych (margle kredowe) na przemian
z podmokłymi zagłębieniami, w których spotkać można wszystkie typy
torfowisk niskich, w tym charakterystyczne dla tego mezoregionu
torfowiska węglanowe. Lasy, wykształcone na żyznych siedliskach, budują
wielogatunkowe drzewostany z bogatym runem i podszytem.
Szczególną funkcją Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu
jest stworzenie regulatora warunków aerosanitamych i hydrologicznych
wokół uprzemysłowionego rejonu Chełma.
W granicach obszaru występują zatwierdzone 2 rezerwaty przyrody:
„Serniawy" i ,,Roskosz".
Grabowiecko-Strzelecki Obszar Chronionego Krajobrazu zajmuje
pow. ok. 31 tys. ha i rozciąga się pasem szerokości od 2 do 8 km wzdłuż
południowej granicy powiatu, obejmując w części zachodniej teren
Powiatu Krasnostawskiego. Jego wschodnią część zajmuje Strzelecki
Park Krajobrazowy.
Urozmaicona rzeźba terenu, o bardzo dużych walorach
krajobrazowych charakteryzuje się systemem suchych dolinek i wąwozów
wyrzeźbionych w podłożu lessowym. Lasy zajmują stosunkowo niewielką
powierzchnię tego obszaru, lecz ze względu na fakt, iż porastają
najbardziej niedostępne zakątki, wykazują duży stopień naturalności.

Wschodnia część to równinny obszar Obniżenia Dubienki z dolinami rzek
Wełnianki i Bugu.
Pawłowski Obszar Chronionego Krajobrazu położony jest
w zachodniej części Powiatu Chełmskiego i zajmuje powierzchnię 8 tys.
ha. Obejmuje doliny Wieprza i cieku Dorohucza otoczone wzniesieniami
kredowymi z półkolistym pierścieniem lasów otaczających miejscowość
Pawłów. Dodatkowego uroku temu obszarowi dodaje kompleks stawów
rybnych w rejonie Kaniego. Pawłowski Obszar Chronionego Krajobrazu
oddziela od siebie dwa zagłębia przemysłowe: cementowe w Rejowcu
Fabrycznym na południu od Lubelskiego Zagłębia Węglowego na północy.
Główną funkcją tego obszaru jest łagodzenie i zapobieganie nakładaniu
się na siebie niekorzystnych wpływów wywieranych przez przemysł na
środowisko przyrodnicze.
W 1994r. przyłączono do Poleskiego Parku Narodowego
znajdujący się na terenie gminy Wierzbica oraz Powiatu Włodawskiego
(gm. Urszulin i Hańsk) rezerwat "Bagno Bubnów". Jest to kompleks
węglanowych torfowisk niskich (bagno Bubnów i Staw) wpisany na listę
ostoi ptaków w Polsce o znaczeniu międzynarodowym. Stwierdzono tu
87 gatunków ptaków, z których 40 to lęgowe, 10 prawdopodobnie
gniazdujące, a pozostałe 37 to gatunki zalatujące. Większość
występujących tu ptaków związana jest ze środowiskami wodnymi
i bagiennymi. Spośród wszystkich gatunków lęgowych na szczególną
uwagę zasługuje wodniczka, jej liczebność oszacowana jest na ok.
400 śpiewających samców. Czyni to z omawianego obszaru jedno
z najbogatszych stanowisk tego gatunku w Polsce. Innym osobliwym
ptakiem omawianych torfowisk jest kulik wielki. Gnieździ się tu 10 jego
par. Kolejnym rzadkim ptakiem jest dubelt.
Ustawa o ochronie przyrody z 1991 roku wprowadziła nowe
kategorie ochronne, w tym również ,,użytek ekologiczny". Obecnie tą
formą ochrony objęto kilkaset obiektów, z których zdecydowana większość
położona jest na terenie Lasów Państwowych. Użytki ekologiczne
tworzone były zarówno przez wojewodę, jak również przez rady gmin
(w Sawinie, Żmudzi, Rudzie Hucie, Wierzbicy i Rejowcu Fabrycznym).
Najczęściej są to śródleśne bagna i zbiorniki wodne. Najwięcej
użytków znajduje się w Nadleśnictwie Chełm. Są to z reguły niewielkie
podmokłości w większości porośnięte przez turzycowiska z różnym
udziałem roślinności krzewiastej. Poza ochroną bagiennych zbiorowisk
roślinnych spełniają bardzo ważną funkcję retencjonowania wód.
Spośród obiektów objętych tą formą ochrony na szczególną uwagę
zasługuje zbiornik retencyjny w Husynnem, który chroni siedliska rzadkich
gatunków rybitw. Od kilku lat obserwowana jest tutaj jedyna w Polsce
mieszana lęgowa kolonia czterech gatunków rybitw: rzecznej, czarnej,
białoskrzydłej i białowąsej. Dwa ostatnie należą do bardzo rzadkich
w skali kraju.
Ochrona w formie użytków ekologicznych umożliwia zachowanie
różnorodności biologicznej w skali lokalnej, a także stanowi pewne
zabezpieczenie przed zalesianiem wszystkich terenów wyłączonych
z gospodarczego użytkowania.

Wśród istniejących na terenie Powiatu Chełmskiego 94 pomników
przyrody możemy wyróżnić: 65 pojedynczych drzew, 11 grup drzew,
7 głazów narzutowych lub ich grup, 4 zbiorowiska roślinne, 4 nisze
źródlane, 1 wzgórze widokowe, 1 stanowisko roślinne i 1 aleję drzew
(lipowa).
Pierwszym uznanym pomnikiem przyrody w granicach dzisiejszego
powiatu był dąb szypułkowy ,,Bolko" (rok uznania 1959r.) rosnący w parku
w Hniszowie (gm. Ruda Huta). Jest to jedno z najstarszych i najbardziej
okazałych drzew w Województwie Lubelskim (860 cm obwodu). W jego
sąsiedztwie znajduje się jeszcze 11 drzew pomnikowych (6 dębów,
2 jesiony, brzoza brodawkowata, klon zwyczajny i egzotyczna iglicznia
trójcierniowata).
Drugim ,,skupiskiem" pomnikowych drzew jest park w Świerżach.
Rośnie tam 7 dębów o wymiarach 320-420 cm obwodu oraz jesion
wyniosły (280 cm). Spośród pozostałych dębów objętych pomnikową na
szczególną uwagę zasługują drzewa rosnące: koło Andrzejowa i Puszczy
(gm. Żmudź) i w Petryłowie (gm. Sawin). Największe i najpiękniejsze lipy
drobnolistne rosną w Stawie (gm. Chełm). Mają one ponad 4,5m odwodu.
Wśród chełmskich pomników przyrody powszechne są również jesiony
wyniosłe, najwięcej ich można spotkać w parkach w Sielcu (gm.
Leśniowice) i w Kuliku (gm. Siedliszcze). Spośród wielu drzew objętych
ochroną na terenie Powiatu Chełmskiego jest kilka gatunków obcych
naszej rodzimej florze (tzw. aklimatyzowanych). Do najciekawszych z nich
nalezą: iglicznia trójcierniowata rosnąca w parku w Hniszowie
i tulipanowiec amerykański - park w Kaniem.
W grupie pomników przyrody nieożywionej znajduje się wzgórze
widokowe ,,Dziewicza Góra" położone w Horodyszczu.
Spośród 7 głazów narzutowych objętych ochroną na szczególną
uwagę zasługuje największy z nich - ,,Kamień Powstańców", znajdujący
się w lesie koło Sawina. Jest to granit o obwodzie ok. 7 m, pozostawiony
tutaj przez cofający się lodowiec.
Ochroną pomnikową obejmowane są również nisze źródliskowe,
ginący element naszego krajobrazu. Najpiękniejsze z nich położone są
w wąwozach na terenie Działów Grabowieckich (Wojsławice). Najbardziej
znanymi są jednak źródełka w Stołpiu oraz w Nowosiółkach. Ochroną
pomnikową objęte jest tylko to ostatnie.

2.6. Struktura administracyjna związku.
Tabela 1. Podział ZKGZCh na jednostki terytorialne

L.p . Gm i na R o dz a j P ow i erz c h ni a S oł ec twa Mi ej s c o - Lu dn o ś ć Gęs to ś ć
km2 woś c i za l udn i eni a
1. Chełm miejska 35,72 - 1 68640 1921,6

2. Rejowiec miejska 334,0
14,4 - 1
Fabryczny 4810
3. Białopole wiejska 103,6 13 17 3491 33,7
4. Chełm wiejska 221,8 37 51 12614 56,9
5. Dubienki wiejska 96,3 18 23 2936 30,5
6. Kamień wiejska 96,9 14 20 4108 42,4
7. Leśniowice wiejska 117,9 19 24 4286 36,4
8. Rejowiec wiejska 87,5 15 17 4725 54,0
9. Ruda-Huta wiejska 112,5 15 25 4967 44,1
1 0. Sawin wiejska 190,2 19 32 6123 32,1
1 1. Siedliszcze wiejska 153,9 28 39 7213 46,9
1 2. Wierzbica wiejska 146,4 19 28 5711 39,0
1 3. W ojsławice wiejska 110,2 26 25 4520 41,0
1 4. Żmudź wiejska 135,8 17 27 3625 26,7
ZKG ogółem 1623,12 x x 137769 84,9
2.6.1. Miasto Chełm.
2.6.1.1. Charakterystyka miasta.
W latach 1975-1998 Chełm pełnił funkcję stolicy województwa

chełmskiego. Po reformie administracyjnej w 1999 r. miasto odzyskało
prawa powiatu grodzkiego.
Chełm swym zasięgiem obejmuje obszar 35,72 km2 i liczy blisko
70 tys. mieszkańców. Położony jest przy ważnym szlaku komunikacyjnym
drogowym i kolejowym na trasie międzynarodowej Warszawa- Lublin-
Chełm- Kijów. Miasto posiada dogodne połączenia komunikacyjne
z przejściami granicznymi z Ukrainą w Dorohusku i Hrebennem.

Droga nr 812 łączy miasto z planowanym przejściem granicznym
z Białorusią we Włodawie.
Tabela 2. Ilość mieszkańców z rozbiciem na rodzaj zabudowy
miejscowość ilość osób w zabudowie razem

wi el or od z i n ne j j e dno ro dz i nn ej
Chełm 47018 21622 68640
Miasto posiada wewnętrznie zróżnicowaną strukturę funkcjonalno-

przestrzenną. W jego obrębie wyróżnia się sześć stref będących
obszarami wielofunkcyjnymi:
Strefy A,B i C - zainwestowania miejskiego
W obrębie tych stref znajduje się obszar Starego Miasta objęty
ścisłą ochroną konserwatorską, którego główną dominantę stanowią
zabudowania „Górki Chełmskiej”. Podstawową funkcją tego obszaru jest
mieszkalnictwo i usługi związane z handlem i gastronomią.
Stare Miasto okala obszar śródmiejski obejmujący przedwojenne
osiedla mieszkaniowe. Zlokalizowane w jego obrębie osiedle „Dyrekcja”
znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej. W części obszaru
śródmiejskiego obowiązuje zakaz lokalizacji obiektów powyżej trzech
kondygnacji przysłaniających panoramę miasta. Podstawową funkcją
Śródmieścia jest mieszkalnictwo i usługi ogólnomiejskie z możliwością
lokalizacji przemysłu i rzemiosła nieuciążliwego. W południowej części
strefy lokalizowane są usługi o charakterze centrotwórczym. Ruch kołowy
ograniczony został do niezbędnych potrzeb ruchu lokalnego
i dostawczego, zwłaszcza na odcinkach ul. Lubelskiej i Lwowskiej oraz na
Placu Łuczkowskiego.
Największą powierzchnię w mieście zajmują osiedla zabudowy
wielo- i jednorodzinnej. Osiedla z zabudową wielorodzinną zlokalizowane
są we wschodniej części miasta (Os. Dyrekcja i Cementownia), w centrum
(Os. XXX-Lecia i Słoneczne), w zachodniej (Os. Zachód) oraz południowej
części miasta (Os. Bazylany i Kościuszki).
Strefa D- podmiejska
Zasadniczą funkcją strefy jest mieszkalnictwo w zabudowie
jednorodzinnej. Osiedla z budynkami jednorodzinnymi (zabudową
wolnostojąca lub szeregową) zlokalizowane są przede wszystkim we
wschodniej części miasta (Os. Paderewskiego, Kilińskiego, Ogrodnicza)
oraz północno- zachodniej (Os. Rejowiecka - Włodawska). W obszarze
tym znajduje się większość gospodarstw rolnych miasta.
Strefa E- ekologiczna
Do strefy tej należy zaliczyć łąki nad rzeką Uherką, „Kumową
Dolinę” i kompleks leśny „Borek”. Dolina rzeki spełnia bardzo istotną
funkcję przewietrzania miasta.

W „Kumowej Dolinie” znajdują się obiekty obsługi turystyki i rekreacji
(amfiteatr, strzelnica sportowa). Docelowo „Borek” i „Kumową Dolinę” ma
połączyć ścieżka rowerowa.
Strefa F- przemysłowa
W północnej i północno- wschodniej części miasta zlokalizowana
jest dzielnica przemysłowo-składowa, w której koncentruje się przemysł
uciążliwy z wyłączeniem rozwoju przemysłu wodochłonnego. Istniejącą
zabudowę mieszkaniową pozostawiono do czasowego zachowania.
Wydzielone strefy połączone są podstawowym układem ulicznym, na który
składają się odcinki dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych (łącznie
72 km). Wyróżnia się w nich ulice główne stanowiące podstawowe
elementy układu komunikacyjnego miasta zapewniające powiązanie
poszczególnych jego rejonów oraz ulice zbiorcze, których podstawowymi
funkcjami jest obsługa zespołu osiedli czy dzielnicy przemysłowo-
składowej oraz komunikacja dróg zamiejskich. W celu udrożnienia ruchu
samochodowego w obrębie miasta planowana jest w przyszłości realizacja
dwóch obwodnic: południowej i północnej.
2.6.1.2. Podstawowe dane demograficzne.

Ludność miasta wg stanu na 31.12.2002 r. wynosiła 68 640 osób,
z czego ponad 23% w wieku przedprodukcyjnym i 13% w wieku
poprodukcyjnym.
Głównymi działami zatrudnienia w mieście jest przemysł (ponad 29%
ogółu zatrudnionych), przy sukcesywnie malejącej liczbie zatrudnionych,
handel i usługi (29%), edukacja (12%), administracja (13%). W rolnictwie
pracuje ok. 0,3% mieszkańców miasta, należy przy tym pamiętać, że
liczba ta odnosi się jedynie do mieszkańców Chełma posiadających
gospodarstwa rolne w granicach miasta. Wiele osób posiada grunty rolne
w sąsiadujących z Chełmem gminach, stąd też odsetek ludności
pracujących w rolnictwie w rzeczywistości jest znacznie wyższy. Według
stanu na 30 czerwca 2003 r. w Chełmie bez pracy pozostawało 6.435
osób, w tym 51.9% kobiet, co stanowi ok. 14,5% ludzi w wieku
produkcyjnym, a stopa bezrobocia wyniosła 23,3%. W dniu 31 grudnia
2002 r. stopa bezrobocia wynosiła 22,5%, zaś bez pracy pozostawało
6191 osób, w tym 52,9 % kobiet.
2.6.1.3. Podstawowe funkcje miasta.

Pomimo utraty praw miasta wojewódzkiego Chełm nadal jest
ważnym, wielofunkcyjnym ośrodkiem o przewadze funkcji przemysłowej
z usługami ponadlokalnymi. Największym zakładem przemysłowym jest
Cementownia „Chełm S.A.”, będąca już od ponad 40 lat jednym
z wiodących w Polsce producentów cementu. Rolniczy charakter gmin
sąsiadujących z Chełmem, stwarza dogodne warunki do rozwoju
w mieście przemysłu rolno-spożywczego, który reprezentują m.in.:
„YBBSTALER” (d. Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego),
Spółdzielnia Mleczarska „BIOMLEK”, Zespół Młynów.

Do najbardziej znaczących zakładów przemysłu lekkiego należą:
Zakłady Produkcji Skórzanej „Escott”, fabryka tektury i opakowań „SCO-
PAK”, Zakłady Meblarskie „MEBLOTAP”, zakład „SUNGBOO” i huta szkła
“MARTA”. Jedną z funkcji miasta jest obsługa międzynarodowego ruchu
turystycznego i towarowego. Chełm jest ośrodkiem obsługi ruchu
tranzytowego do granicy państwa oraz turystyki pobytowej. Wiąże się to
z położeniem miasta na międzynarodowej trasie Warszawa-Lublin-Chełm-
Dorohusk-Kijów. Miasto dysponuje zapleczem magazynowym i bocznicami
kolejowymi do przeładunków towarów w obrocie handlowym. Bazę
noclegową dla ruchu turystycznego i tranzytowego stanowią hotele i domy
wycieczkowe. Miasto jest siedzibą polskiego sekretariatu „Euroregionu
Bug” wspierającego m.in. współpracę gospodarczą pomiędzy Polską
a Ukrainą i Białorusią.
Chełm świadczy również usługi w zakresie:
administracji publicznej - miasto jest siedzibą urzędów administracji
samorządowej różnego szczebla: Urzędu Miasta i Starostwa
Ziemskiego oraz filii Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie; swe
siedziby w Chełmie mają zamiejscowe oddziały terenowej
administracji rządowej oraz administracji zespolonej (np. Urzędu
Wojewódzkiego w Lublinie, Urzędu Celnego, Prokuratury Rejonowej
i Wojewódzkiej, Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego, Kuratorium
Oświaty),
ochrony zdrowia – Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital
Specjalistyczny, Miejski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki
Zdrowotnej i NZOZ-y.
oświaty – szkolnictwo podstawowe, ponadpodstawowe i wyższe
(Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, filia Akademii Medycznej
w Lublinie, filia Wyższej Szkoły Dziennikarstwa, filia Wyższej Szkoły
Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Jońskiego), Biblioteka
Pedagogiczna,
kultury – Chełmski Dom Kultury, Chełmska Biblioteka Publiczna,
Muzeum Chełmskie,
obsługi komunikacji lokalnej - Chełm posiada dogodne połączenia
ze wszystkimi większymi miastami w regionie: Lublinem,
Zamościem, Białą Podlaską, Krasnymstawem i Włodawą oraz
sąsiadującymi gminami.
2.6.1.4. Szanse i ograniczenia rozwojowe.

Do podstawowych przesłanek aktywizacji rozwoju miasta należy
zaliczyć przygraniczne położenie miasta w strefie oddziaływania
transeuropejskiej trasy komunikacyjnej.
Podstawowym czynnikiem warunkującym rozwój miasta jest jego
położenie na bardzo ważnych międzynarodowych i regionalnych szlakach
komunikacyjnych: drogowych i kolejowych.

Przez Chełm przebiega najkrótsza droga z Europy Zachodniej na
Ukrainę przez Berlin i Warszawę. W przyszłości droga Warszawa - Kijów
ma zostać zaliczona do dróg międzynarodowej sieci europejskiej „E”.
Chełm posiada dobrą komunikację z Krasnymstawem skąd prowadzi droga
nr 17 Warszawa- Lublin- Zamość- Hrebenne (przejście graniczne
z Ukrainą i dalej najkrótsza droga do Lwowa) oraz Włodawą, gdzie
planowana jest budowa międzynarodowego przejścia drogowego
z Białorusią.
Bardzo dobrą komunikację Chełma z graniczącymi państwami
zapewnia również kolej. Największe znaczenie ma linia kolejowa biegnąca
z Warszawy i Lublina przez Chełm i Dorohusk do Kowla (dawna Kolej
Nadwiślańska). Z Chełma biegnie również bezpośrednia linia do Kijowa
tzw. „szerokim torem”. Duże potencjalne znaczenie gospodarcze ma
również linia kolejowa Chełm- Włodawa, która po planowanej odbudowie
mostu kolejowego na rzece Bug zapewni połączenie kolejowe z Białorusią.
Jako ważny węzeł kolejowy miasto dysponuje dostępnymi bocznicami,
wolną przestrzenią magazynową i placami składowymi w znacznej mierze
nie wykorzystywanymi przez ich właścicieli.
W związku z taką lokalizacją wzrośnie znaczenie Chełma jako
ważnego ośrodka ożywionych kontaktów gospodarczych inwestorów
Wspólnoty Niepodległych Państw z Polską oraz krajami Unii Europejskiej.
Chełm stanie się przez to terenem bardziej atrakcyjnym dla inwestorów
zdecydowanych na ulokowanie tutaj swego kapitału. Zachodni kapitał
zagraniczny został zainwestowany m.in. w chełmską Cementownię, czy
dawne Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego.
Chełm posiada przesłanki, aby pełnić rolę krajowego centrum
kontaktów głównie z rynkiem ukraińskim. Szereg chełmskich firm
nawiązało kontakty handlowe z partnerami zza wschodniej granicy i ma
już ugruntowaną pozycję na tamtejszych rynkach.
W Chełmie mieści się również siedziba polskiego sekretariatu
„Euroregion Bug”, utworzonego w celu ułatwienia bardzo szeroko
traktowanej międzynarodowej współpracy gospodarczo-handlowej
pomiędzy Polską, Ukrainą i Białorusią.
Wspieraniem przedsiębiorczości zajmują się również izby
gospodarcze, firmy konsultingowe i inne podmioty z tzw. otoczenia
biznesu. Chełm posiada realne szanse rozwoju turystyki jako ważnej
dziedziny gospodarki w oparciu o bogate dziedzictwo przyrodnicze
i kulturowe. W mieście i okolicach zachowało się wiele cennych zabytków
kultury materialnej- niemych świadków burzliwej i barwnej historii tych
ziem i współistnienia obok siebie różnych wyznań, głównie: katolicyzmu,
prawosławia i judaizmu oraz wielu narodowości.
W bezpośrednim sąsiedztwie Chełma (od 3 do 10 km) występują
objęte ochroną jako rezerwaty przyrody unikalne torfowiska niskie
zaliczane do tzw. torfowisk węglanowych. Chełmskie torfowiska oraz
Poleski Park Narodowy znajdujący się w odległości ok. 50 km od Chełma
na stałe wpisały się w trasę, coraz bardziej popularnych,
specjalistycznych wycieczek przyrodniczych.

Zarówno w Chełmie, jak i w miejscowościach zlokalizowanych
w niedalekiej odległości odbywa się kilka ogólnopolskich
i międzynarodowych imprez kulturalnych.
W mieście zlokalizowano szereg obiektów obsługi turystów: Ośrodek
Informacji Turystycznej, hotele, punkty gastronomiczne oraz obiekty
rekreacyjno- sportowe, w tym nowa Miejska Hala Sportowa pozwalająca
na organizację imprez sportowych o randze międzynarodowej.
2.6.1.5. Znaczenie komunikacyjne.

Przez województwo lubelskie przebiegają:
europejski korytarz transportowy na kierunku: Berlin- Warszawa-
Mińsk Białoruski- Moskwa.
linia kolejowa Gdynia/Gdańsk- Warszawa- Lublin-
Dorohusk/Jagodzin- Kowel- Odessa jako fragment ważnego
połączenia europejskiego łączącego Morze Bałtyckie (porty Gdynia/
Gdańsk) z Morzem Czarnym (port w Odessie).
linia LHS (Linia Hutniczo- Siarkowa), która jest linią kolejową
o prześwicie 1520 mm, który jest standardowy dla sieci kolejowej
Ukrainy i krajów WNP. Stanowi ona ważne połączenie między
Polską a Ukrainą.
Przez teren województwa lubelskiego przebiega 5 linii o znaczeniu
krajowym o łącznej długości 780,0 km. Na terenie województwa położone
są także linie kolejowe o znaczeniu lokalnym. Ogółem długość linii
kolejowych na terenie województwa wynosi 1056,0 km i to jest istotny
potencjał infrastruktury komunikacyjnej.
2.6.1.6. Struktura i skala działalności gospodarczej.

Zgodnie z informacjami Urzędu Statystycznego w Lublinie,
informacja o podmiotach gospodarki narodowej przedstawia się
następująco:
Tabela 3. Podmioty gospodarki narodowej według sektorów i sekcji

(wg US).
W yszczegó lnienie Ogółem Sektor publ iczny Sektor prywatny
W tym razem W t ym
razem przedsiębiorstwa spółki spółki spółki spółdzielnie fundacje osoby

państwowe prawa prawa cywil ne f izyczne
handlowego handloweg
o
C h eł m 2 00 1 57 56 16 6 4 8 55 90 2 82 3 45 47 7 46 90
2 00 2 58 40 17 1 4 8 56 69 3 14 3 24 47 7 47 54
2 00 3 57 76 17 4 4 8 56 02 3 13 3 11 45 11 46 79

Tabela 4. Podmioty gospodarki narodowej w podziale na podstawowe

formy stan w dniu 31.XII (wg US).
L .p. W ys z cze gó l n i e ni e Ogó ł e m Os o by pr aw ne

r az e m m ał e ś r ed ni e duż e r az e m m ał e ś re dn i e duż e
Mi ast a n a pr awac h
p owi a t u
1 Ch eł m 200 1 5 75 6 5 46 1 2 25 70 5 09 4 05 64 40
2 20 02 5 84 0 5 54 6 2 28 66 5 27 4 29 62 36
3 20 03 5 77 6 5 48 2 2 34 60 5 38 4 41 64 33
4 W tym :
R o l n i ct wo ,
ł owi ec tw o i 59 57 1 1 7 7 - -
5 l e śni ct wo
6 P rze m ys ł 4 75 4 16 45 14 59 33 12 14
W tym
p rze twó rs t wo 4 64 4 08 44 12 56 33 11 12
7 p rze m ys ł o we
8 B ud ow ni c t w o 4 56 4 24 23 9 51 33 11 7
9 H a nd el i na pr aw y 2 20 3 2 14 3 58 2 1 14 91 21 2
T r an spo rt ,
g osp od ar k a
4 79 4 72 5 2 15 10 3 2
m a ga zyno wa i
10 ł ą cz no ś ć
O bs ł ug a
n i eru cho m o ś c i i 6 82 6 56 23 3 64 57 4 3
11 fi r m ; na uk a
2.6.2. Miasto Rejowiec Fabryczny.
Zajmuje powierzchnię 14,3 km2 i liczy 4810 mieszkańców.

Największy zakład przemysłowy to Cementownia "Rejowiec" S.A. Posiada
dogodną lokalizację przy trasie kolejowej Warszawa- Lublin – Chełm-
Dorohusk i jest znaczącym węzłem kolejowym na trasie Chełm- Lublin-
Zamość. Miasto oferuje uzbrojone tereny i obiekty zagospodarowania.
Szczególnym ich walorem jest położenie w bezpośrednim
sąsiedztwie stacji kolejowej z bocznicą, rampami i placami składowymi.
Dla inwestorów, którzy stwarzają nowe miejsca pracy przewidziane są
znaczne ulgi podatkowe.
Obszar miasta przecina równoleżnikowo linia kolejowa i droga
międzyregionalna o kierunku wschód - północny zachód, dzieląc miasto
na dwie części:
1. południową - o charakterze rolniczym, położoną na glebach o dużej

przydatności dla rolnictwa,
2. północną - skupiającą główne funkcje usługowe miasta i zabudowę
mieszkaniową. Jest to obszar o słabszych bonitacyjnie glebach,
z rezerwą terenową na inwestycje i budownictwo mieszkaniowe.
2.6.2.1. Obszary i obiekty prawnie chronione.

Północno-zachodni fragment miasta Rejowiec Fabryczny leży
w Pawłowskim Obszarze Chronionego Krajobrazu. Obszar ten,
o powierzchni ok. 50 ha obejmuje dolinę bezimiennego cieku wpadającego
do Kanału Mokrego (gmina Rejowiec Fabryczny).
W mieście występują 3 pomniki przyrody.
Są to dwa głazy narzutowe (granitognejs i granit szary) uznane za
pomniki przyrody nieożywionej, usytuowane na terenie parafii
rzymsko-katolickiej oraz dąb szypułkowy o obwodzie pnia 427 cm,
rosnący w parku podworskim "Stajne-Polesie".
Na terenie miasta przy ul. Lubelskiej w niewielkiej odległości od

siebie położone są dwa parki podworskie wpisane do rejestru zabytków:
Park Lasek-Dębinka o pow. 2,4 ha pełniący rolę parku miejskiego.

Występuje tu cenny drzewostan głównie dębowy (k. XIX w.), a kilka
okazów drzew po wykonaniu inwentaryzacji przyrodniczej parku
powinno być uznane za pomniki przyrody. Obecnie trwa
porządkowanie i zabiegi pielęgnacyjne w celu poprawienia estetyki i
walorów parku.
Zespół dworsko-parkowy Stajne-Polesie z końca XIX w.
z zachowanym dworem (1890-1900) i założeniem parkowym o pow.
3,4 ha, stanowi atrakcyjne miejsce wypoczynku i rekreacji dla
mieszkańców miasta.
W parku zachowało się wiele cennych drzew, m.in. pomnikowy dąb,

świerkowa aleja, okazałe lipy. Niektóre drzewa powinny być uznane za
pomniki przyrody.
2.6.2.2. Gleby.
Struktura użytkowania gruntów zdominowana jest przez użytki rolne,
stanowiące 69,3 % powierzchni miasta. Duży jest również udział terenów
zajętych pod eksploatację surowców - 7,5 % pow. miasta.

Tabela 5. Struktura użytkowania gruntów
nazwa wskaźnika wartość jednostka

Powierzchnia użytków rolnych ogółem 1 034 ha
Powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwach
759 ha
indywidualnych
Grunty orne ogółem 836 ha
Grunty orne w gospodarstwach indywidualnych 629 ha
Sady ogółem 26 ha
Sady w gospodarstwach indywidualnych 629 ha
Łąki ogółem 116 ha
Łąki w gospodarstwach indywidualnych 95 ha
Pastwiska ogółem 56 ha
Pastwiska w gospodarstwach indywidualnych 12 ha
Lasy i grunty leśne ogółem 16 ha
Lasy i grunty leśne w gospodarstwach
11 ha
indywidualnych
Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 386 ha
Pozostałe grunty i nieużytki w gospodarstwach
86 ha
indywidualnych
Gleby na terenie miasta wykształcone zostały ze skał kredowych

i z utworów plejstoceńskich oraz holoceńskich.
Dominują gleby urodzajne - III i IV klasy bonitacyjnej, stanowią one
78 % gruntów ornych. Najlepsze gleby tego obszaru zaliczane do III klasy
występują na dość znacznych powierzchniach w środkowej i wschodniej
części miasta. Zajmują one 18,2 % gruntów ornych. Są to głównie rędziny
o korzystnych warunkach dla produkcji rolnej, przydatne do szerokiego
zakresu upraw (łącznie z sadownictwem i warzywnictwem).
Gleby mniej urodzajne zaliczane do IV klasy stanowią 59 % areału
gruntów ornych. Zwarte kompleksy tych gleb występują w centralnej
i południowej części miasta.
Najsłabsze gleby (klasy V i VI) wytworzone z utworów piaszczystych
dominują w północno-wschodniej części miasta i zajmują ok. 22 %
powierzchni gruntów ornych.
Użytki zielone w mieście stanowią 11,4 % powierzchni użytków
rolnych i rozciągają się głównie w południowej części miasta. Są to gleby
torfowe, murszowo-mineralne i mułowo - torfowe, zaliczane do IV i V klasy
bonitacyjnej.
2.6.2.3. Ludność.
Liczba mieszkańców Rejowca Fabrycznego wynosi 4.810 osób.
Średnia gęstość zaludnienia, po wzroście trwającym do roku 1997,
ustabilizowała się na poziomie 334 osób na km2 . Niewielki wzrost liczby
ludności występował do roku 1998 (od roku 1991 do 337 osób), natomiast
od tego momentu utrzymuje się w zasadzie na stałym poziomie.

Tabela 6 Ilość mieszkańców z rozbiciem na rodzaj zabudowy
m i e j s c o wo ś ć i l o ś ć o s ób w z ab ud o w ie r az e m
wi e l o r od z i n ne j j e dn or odz i nn ej
R ej owi ec
F a br yc z n y 26 10 2 200 4 81 0
2.6.2.4. Gospodarka lokalna.

Miasto, od początku swojego istnienia silnie związane i uzależnione
od Cementowni, miało pierwotnie charakter przemysłowo - rolniczy.
Następujące od początku lat dziewięćdziesiątych przemiany ustrojowo -
gospodarcze, w powiązaniu z lokalnymi uwarunkowaniami, doprowadziły
do marginalizacji znaczenia rolnictwa, a jednocześnie szybkiego rozwoju
sfery handlu i usług dla ludności - od 1991 r. zanotowano ponad
dwukrotny wzrost liczby osób prowadzących indywidualnie działalność
gospodarczą. Największy zakład -Cementownia "Rejowiec" S.A. (dawniej
Cementownia "Pokój") słynie z wytwarzanego tu najwyższej jakości
cementu portlandzkiego, a zwłaszcza cementów specjalnych - do budowy
dróg, autostrad, mostów, cementu hutniczego oraz na potrzeby górnictwa
nafty i gazu. W ostatnim czasie Cementownia specjalizuje się także w
produkcji mieszanek gotowych zapraw cementowych do celów
budowlanych.
Oprócz Cementowni "REJOWIEC" S.A. na terenie miasta działają
m. in. firmy:
Przedsiębiorstwo Produkcyjno - Handlowe "CEM-BET"
Firma produkcyjno - handlowa REYBUD Sp. z o.o.
POL-SCANMIX Sp. z o.o.
PKP - Stacja Kolejowa
Poczta Polska - 2 urzędy
Bank PKO BP - ekspozytura
Bank PEKAO S.A. - punkt kasowy przy Cementowni
Bank Ochrony Środowiska S.A. w Chełmie - oddział
Posterunek Gazowy - Zakład Gazowniczy w Lublinie
Posterunek Energetyczny - Zamojska Korporacja Energetyczna
Telekomunikacja Polska S.A.
Spółdzielnia Mieszkaniowa
Młodzieżowa Spółdzielnia Mieszkaniowa
PETRO-BUD Sp. z o.o.
FORUM-POL-AGRO
Spółka EKO
Spółka cywilna SKAS

osoby prowadzące indywidualną działalność gospodarczą (m. in. sklepy,
zakłady usługowe, 2 apteki, 5 zakładów gastronomicznych, kioski ruchu,
Odległość Miasta do realizowanego ZPOK wynosi ok. 30 km.
2.6.3. Gmina Białopole.
Gmina Białopole znajduje się na południowym wschodzie powiatu

chełmskiego i sąsiaduje od zachodu z gminą Wojsławice, od północy
z gminą Żmudź, a od północnego-wschodu z gminą Dubienka. Południowa
granica przebiega zgodnie z granicą powiatu chełmskiego, sąsiadując
z gminami: Uchanie, Hrubieszów i Horodło.
Gmina Białopole zajmuje pow. 103,57 km2 .
Tab.7. Struktura użytkowania gruntów.

Powierzchnia użytków rolnych w
5 530 ha
gospodarstwach indywidualnych
Grunty orne ogółem 4 715 ha
Grunty orne w gospodarstwach
4 290 ha
indywidualnych
Sady ogółem 71 ha
Sady w gospodarstwach indywidualnych 4 290 ha
Łąki ogółem 1 220 ha
Łąki w gospodarstwach indywidualnych 1 050 ha
Pastwiska w gospodarstwach
121 ha
indywidualnych
Lasy i grunty leśne ogółem 3 576 ha
115 ha
indywidualnych
Pozostałe grunty i nieużytki w
278 ha
Gleby na obszarze gminy położony są klasyfikowanych jako średnie

i dobre. Nie występują tu w ogóle gleby I klasy bonitacyjnej, a II klasy jest
4,2% ogólnej powierzchni użytków rolnych. Dominują gleby III klasy, które
zajmują powierzchnię 41,1% użytków rolnych.

Sady i użytki zielne zajmują głównie gleby średnie IV klasy- 57,0%
ich ogólnej powierzchni. Gleb najsłabszych zaliczanych do klasy VI jest
0,8% gdzie przeważają sady i użytki zielone.
Gmina Białopole obejmuje 15 miejscowości zgrupowanych w 13– tu
sołectwach. Siedzibą gminy jest Białopole, miejscowość położona
peryferyjnie, w północnej części obszaru.
Gminę zamieszkuje około 3 491 osób, przy gęstości zaludnienia
wynoszącej 33,8 os/km 2 . Struktura wiekowa mieszkańców gminy
przedstawia się następująco:
- ludność w wieku przedprodukcyjnym 31%,
- ludność w wieku produkcyjnym 59%,
– ludność w wieku poprodukcyjnym 10%.
Tabela 8. Ilość mieszkańców gminy z rozbiciem na poszczególne
jednostki administracyjne i rodzaj zabudowy
Miejscowość ilość osób w zabudowie Miejscowość ilość osób w zabudowie
wi e lo ro dz i nn ej j ed no ro dz i nne j wi e lo ro dz i nn ej j e dn or odz i nn ej
Białopole 75 876 Raciborowice 40 315
Raciborowice
Buśno 71 363 252
Kolonia
Busieniec 8 Strzelce 65 313
Grobelki 57 Strzelce Kol. 113
Horeszkowice 162 Teremiec 131
Kicin 146 Teresin 253
Kurmanów 153 Zabudnowo 50
Maziarnia
116 - Razem 299 3192
Strzelecka
Gmina ma charakter typowo rolniczy. Znajduje się tu 572

indywidualnych gospodarstw rolnych o średniej powierzchni 7 ha.
Zlokalizowane są dwie Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne / Raciborowice
i Strzelce/. Produkcja rolna ma charakter mieszany: dominuje hodowla
krów mlecznych trzody chlewnej połączona z produkcją roślinną.
Na terenie gminy prowadzą działalność m.in. następujące zakłady
i instytucje:
1. Nadleśnictwo Strzelce w Maziarni Strzeleckiej.
2. Spółdzielnia Usług Rolniczych w Białopolu z filiami w Raciborowicach
i Horeszkowicach.
3. Gminna Spółdzielnia "SCh" w Białopolu.
4. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Raciborowicach.

5. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Strzelcach.
6. Bank Spółdzielczy w Białopolu.
7. Gminny Ośrodek Zdrowia w Białopolu.
8. Zakład Energetyczny w Białopolu.
9. Cegielnia Buśno – spółka.
10.Klinkiernia Białopole - przedsiębiorstwo prywatne.
11.Stacja CPN w Buśnie.
12.Dwa urzędy pocztowe, komisariat policji oraz szereg (ok. 20) zakładów
handlowo - usługowo - przetwórczych w sektorze prywatnym.
Duża lesistość terenu oraz fakt, że na terenie gminy znajduje się
siedziba Nadleśnictwa Strzelce powoduje, że duża liczba podmiotów
gospodarczych zajmuje się hodowlą i pozyskaniem drewna.
Sieć dróg kołowych na terenie gminy obejmuje:
- drogi wojewódzkie 9,4 km / trasa E 844 Lublin – Zamość /,
- drogi powiatowe – 32,0 km,
– drogi gminne – 48,0 km.
Gminna oświata oparta jest o:

1. Zespół Szkół w Białopolu, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa
w Białopolu i Publiczne Gimnazjum Gminne w Białopolu,
2. Szkołę Podstawową w Strzelcach,
Gmina Białopole położona jest w odległości ok. 30 km od
planowanego Zakładu Przetwarzania Odpadów w Srebrzyszczu.
W gminie istnieje szereg obiektów do zagospodarowania,
nadających się do wykorzystania pod działalność wytwórczą w różnej
branży i działalność magazynowo - handlową. Są tu też atrakcyjne tereny
pod bazę turystyczno- wypoczynkową. Rolnicy chętnie mogliby podjąć
współpracę w zakresie dostawy różnych pod względem gatunku
i asortymentu płodów rolnych. Gmina widzi szansę w rozwoju agroturystyki
i bazy turystyczno- wypoczynkowej. Ponadto marzeniem jest
doprowadzenie do powstania drobnej lub średniej wielkości bazy
przetwórczej w branży rolno- spożywczej.
W płd.-wsch. gminy znajduje się Strzelecki Park Krajobrazowy,
wraz z rozciągającym się wzdłuż płd granicy gminy Grabowiecko–
Strzeleckm Obszarem Chronionego Krajobrazu.
Strzelecki Park Krajobrazowy o powierzchni 113,96 km2 leży na
pograniczu powiatu chełmskiego i hrubieszowskiego. Do powiatu
chełmskiego należy północno zachodnia część SPK o powierzchni
67,91 km 2 . Jest to typowy park leśny z dużym udziałem drzewostanów
mieszanych. Lasy stanowią około 70% % powierzchni Parku. Tworzą one
duży, zwarty kompleks z dominującym udziałem lasu świeżego.

Skład gatunkowy drzewostanu to w przewadze sosna z dużym
udziałem dębu. Spośród wielu gatunków roślin występujących na terenie
SPK pod ścisłą ochroną jest 35 gatunków. Na terenie SPK w obrębie
gminy Białopole utworzono dwa rezerwaty, „Siedliszcze” i „Liski”.
Grabowiecko-Strzelecki Obszar Chronionego Krajobrazu przebiega
wzdłuż południowo-wschodniej granicy powiatu i rozciąga się pasem
o szerokości 2-8 km Grabowiecko-Strzelecki Obszar Chronionego
Krajobrazu (G-SOChK), zajmujący na terenie powiatu chełmskiego obszar
o powierzchni 201 km 2 . Tylko wschodni jego fragment leży w obrębie
Obniżenia Dubienki, większa część leży na terenie Działów
Grabowieckich, obszarze niezwykle urozmaiconym krajobrazowo,
z systemem suchych dolinek i wąwozów wypreparowanych w podłożu
lessowym. Występujące tu lasy charakteryzują się dużym stopniem
naturalności, aczkolwiek zajmują niewielkie powierzchnie. Obniżenie
Dubienki to obszar doliny Wełnianki oraz Bugu wraz z licznymi jego
starorzeczami, zwanymi bużyskami.
Na terenie gminy znajdują się również następujące pomniki przyrody:
- "5 Dębów" w Busieńcu,
- wisienka stepowa i kamieniołom w Teresinie
2.6.4. Gmina Chełm.
Gmina Chełm usytuowana jest na terenach wyżynnych obrzeża

Pagórów Chełmskich. Charakteryzuje się niezwykłym bogactwem
przyrodniczym. Występuje tutaj wiele rzadkich i zagrożonych wyginięciem
gatunków roślin i zwierząt.
Ogólna powierzchnia gminy wynosi 22 182 ha, w tym grunty orne
11 545 ha, sady 230 ha, łąki 2804 ha oraz pastwiska 668 ha. Na terenie
gminy, mimo że podmiejskiej, znaczny obszar zajmują lasy mieszane oraz
liściaste tj. 4 278 ha. Ogólna powierzchnia wód wynosi 686 ha.
Specyficzne położenie tj. wokół miasta Chełma kształtuje jej
charakter w zakresie rozwoju rolnictwa, jak też i innych sfer życia
gospodarczego. Na terenie gminy zarejestrowanych jest 631 podmiotów
gospodarczych, w tym 529 osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą. Większość podmiotów prowadzi działalność w zakresie
handlu i usług, zaspokajając potrzeby rolników na terenie gminy, a także
funkcjonują zakłady zajmujące się przetwórstwem rolno- spożywczym
(Browar Jagiełło).
Powierzchnia gospodarstw rolnych jest bardzo zróżnicowana i waha
się w zakresie od kilku do 500 ha, lecz zdecydowaną większość stanowią
gospodarstwa do 10 ha. Głównie uprawia się zboża, a w szczególności
pszenicę.
Część rolników zajmuje się uprawą warzyw, są również
gospodarstwa zajmujących się hodowlą trzody chlewnej.
Tabela 9. Struktura użytkowania gruntów.
13 601 ha
indywidualnych
Grunty orne w gospodarstwach indywidualnych 11 061 ha
Sady ogółem 155 ha
Lasy i grunty leśne w gospodarstwach indywidualnych 297 ha
Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 2 568 ha
947 ha
indywidualnych
Ogólna liczba ludności na koniec roku 2003 wynosiła 12614 osób.

Na terenie gminy znajduje się 39 sołectw (43 miejscowości), 4 zespoły
szkół (gimnazjum i szkoła podstaw.), 4 szkoły podstawowe.

jednostki administracyjne i rodzaj zabudowy.
ilość osób w zabudowie ilość osób w zabudowie

Miejscowość Miejscowość
wi elorodz innej j ednor odzi nnej wielor odzinnej jednor odzi nnej
Antonin 53 Rożdżałów 395
Depułtycze 202 Rożdżałów Kol. 60
Depułtycze 342 Rudka 356
Henrysin 99 Srebrzyszce 226 661
Horodyszcze 639 Stańków 105
Horodyszcze Kol. 301 Stare Depułtycze 167

Janów 345 Staw 88 455

Józefin 99 Stołpie 159
Koza Gotówka 191 Strupin Duży 557
Krzywice 96 Strupin Łanowy 164
Krzywice Kol. 49 Strupin Mały 176
Ludwinów 74 Tytusin 109
Nowe Depułtycze 236 Uher 240
Nowiny 265 113 W eremowice 338
Nowosółki 184 W ojniaki 59
Nowosiółki Kol. 282 W ólka Czułczycka 133
Ochoża Kol. 208 Zagroda 278
Okszów 708 Zarzecze 123
Okszów Kol. 218 303 Zawadówka 407
Parypse 256 Żółtańce 253
Podgórze 48 Żółtańce Kol. 383
Pokrówka 225 1186 Razem 1022 11592
2.6.5. Gmina Dubienka.
Gmina Dubienka leży na południowy-zachód od Chełma. Graniczy

z gminami: Dorohusk od północy, Żmudź od wschodu, Białopole od
południa. Wschodnia granica gminy Dubienka przebiega zgodnie z granicą
polsko-ukraińską.
Główną funkcją gminy jest rolnictwo, a pomocniczą rozwój rekreacji
i agroturystyki. Gospodarka rolna prowadzona jest przez ok. 600
indywidualnych gospodarstw rolnych. W gminie przeważają gleby
o średniej wartości użytkowej, dominują gleby żytnio – ziemniaczane
dobre.

Tabela 11. Struktura użytków rolnych.
Powierzchnia użytków rolnych w
5 518 ha
Sady ogółem 20 ha
478 ha
indywidualnych
375 ha
indywidualnych
Powierzchnia gminy wynosi 96,3 km 2 i zamieszkuje ją wg stanu na

koniec 2003 r. 2936 ludzi, co daje jedną z najmniejszych gęstości
zaludnienia we wszystkich gminach wchodzących w skład ZKGZCh,
wynoszącą ok. 30,5 osób na km 2 .
Tabela nr 12. Ilość mieszkańców gminy z rozbiciem na poszczególne

W i e l o r odz i n ne j J e dn oro dz i n ne j W i e l o r odz i n ne j J e dn or od z i n ne j

Brzozowiec 54 Radziejów 119
Dubienka 79 1004 Rogatka 8 328
Holendry 37 Siedliszcze 6 314
Jasienica 49 Skryhiczyn 230
Janostrów 37 Stanisławówka 20
Józefów 24 Starosiele 20 127
Kajetanówka 57 Tuchanie 117
Krynica 59 Uchańka 33 139
Lipinki 11 Zagórnik 29
Mateuszowo 9 Razem 146 2790
Nowokajetanówka 26

Zdecydowana większość podmiotów gospodarczych na terenie gminy
prowadzi działalność handlową i świadczy usługi dla rolnictwa.
W gminie funkcjonują takie niewielkie zakłady jak:

– piekarnia w Dubience,
– młyn w Starosielu,
– tartak w Dubience.
2.6.6. Gmina Kamień.
Gmina Kamień jest gminą podmiejską położoną w południowo-

wschodniej części powiatu chełmskiego na pograniczu dwóch
mezoregionów: Pagórów Chełmskich i Obniżenia Dubienki, przy trasie
Chełm - Hrubieszów. Jako jednostka samorządowa powstała 1 stycznia
1984 r.
Gmina rozciąga się na obszarze 9696 ha (5,44% powierzchni
powiatu). Lasy porastają powierzchnię ok. 840 ha. Tereny zabudowane
i zurbanizowane stanowią ponad 450 ha. Powierzchnię stawów i innych
terenów pod wodami szacuje się na ok. 100 ha. Pozostałe tereny to
głównie nieużytki.
Generalnie obszar gminy Kamień ma charakter równinny,
przeważają tereny płaskie o niewielkich deniwelacjach i spadkach terenu.
Nachylenie terenu w granicach do 5 Równiny o charakterze falistym lub
pagórkowatym, z licznymi formami krasowymi występują na znacznych
obszarach gminy, głównie wzdłuż doliny rzeki Udal oraz w północnej
i wschodniej części gminy w rejonie Kol. Rudolfin, Kol. Ignatów, Majdanu
Pławanickiego, Pławanic.
Gmina Kamień ma charakter rolniczy. W strukturze użytkowania
gruntów (wg danych Gł. Urz. Geol. i Kartogr. za 2001 r.) użytki rolne
stanowią 86,7 % powierzchni gminy. Grunty orne zajmują 50,6 %
powierzchni gminy, a użytki zielone aż - 30,7 %.

Bonitacja gruntów ornych w gminie Kamień (w %%) przedstawia się
następująco:
kl. I kl. II kl. IIa kl. III b kl. IV a kl. IV b kl.V kl.VI kl.VI a
— 0,8 14,7 37,3 27,4 10,6 6,6 2,5 0,1
Jak wynika z przedstawionych danych gmina Kamień posiada

korzystne warunki glebowe dla produkcji rolnej 86,8 % gruntów ornych
znajduje się w klasie od II -IV a, a zaledwie 9,2 % gruntów ornych posiada
gleby klasy V i VI. Uprawia się na nich głównie zboża, ziemniaki i buraki
cukrowe.

7 331 ha
indywidualnych
Sady ogółem 40 ha
260 ha
indywidualnych
496 ha
indywidualnych
Sieć osadniczą gminy tworzy 17 miejscowości, z których

wyodrębniono 14 sołectw. Miejsowości: Andrzejów, Czerniejów, Haliczany,
Ignatów, Ignatów Kolonia, Józefin, Kamień, Kamień Kolonia, Koczów,
Majdan Pławanice, Mołodutyn, Natalin, Pławanice, Pławanice Kolonia,
Rudolfin, Strachosław, Wolawce.
Gmina Kamień liczy 4108 mieszkańców, co stanowi 5,36% ludności
powiatu chełmskiego. W okresie 11 lat tj. od 1990 - 2001 r. liczba
ludności zmniejszyła się o 3,8 %. Średnia gęstość zaludnienia terenu
gminy w 2001 r. wynosiła 42,4 os / km2 .

W i e l or o dz i n nej J e dn or od z i n ne j W i e l o r o d z i n ne j J ed no ro dz i nn ej
Andrzejów
87 113 Mołodutyn - 185
Czerniejów
- 296 Natalin - 146
Haliczany
- 123 Pławanice 14 295
Ignatów
- 91 Pławanice Kol. - 127
Ignatów Kol. Majdan

- 173 - 46
Pławanicki
Józefin
- 126 Rudolfin - 188
Kamień
129 694 Strachosław 9 709
Kamień Kol.
10 276 W olawce - 143
Koczów
- 128 razem 249 3859
W Gminie Kamień zarejestrowanych jest 167 podmiotów

gospodarczych w większości prowadzących działalność handlową
i usługową w zakresie obsługi rolnictwa. Ważne znaczenie dla
funkcjonowania gminy ma rozwój usług o charakterze komercyjnym-
bytowych, handlowych, gastronomicznych i rzemiosła. W wyniku przemian
społeczno- gospodarczych następuje rozwój sieci usług realizowanych
przez prywatnych inwestorów. Dominują tu branże spożywcze, spożywczo-
przemysłowe, artykułami gospodarstwa domowego i artykułami do
produkcji rolnej. Na terenie gminy występuje niedobór podmiotów
gospodarczych świadczących usługi gastronomiczne. Brak jest również
wystarczającej liczby obiektów hotelowych wyspecjalizowanych
w obsłudze hotelowo- wypoczynkowej dla turystów. W gminie istnieją
możliwości rozwoju agroturystyki jako dodatkowego źródła utrzymania
ludności.
Na terenie gminy Kamień funkcjonują szkoły podstawowe
zlokalizowane w miejscowościach: Kamień, Strachosław, Pławanice,
Czerniejów, szkoła filialna w Wolawcach (dla klas 0 - III) oraz publiczne
Gimnazjum w Strachosławiu. Instytucją, która zajmuje się sprawami
oświaty jest Samorządowa Administracja Szkół w Kamieniu.

2.6.7. Gmina Leśniowice.
Gmina Leśniowice położona jest w obrębie Pagórów Chełmskich,

mezoregionu fizyczno- geograficznego charakteryzującego się licznymi,
odizolowanymi od siebie wzgórzami kredowymi dochodzącymi do 290 m.
npm. Powierzchnia gminy wynosi 118, 00 km2 i zamieszkuje ją 4286
osób. Na południe od gminy rozciągają się działy grabowieckie
wyróżniające się niezwykłą rzeźbą terenu, licznymi wąwozami i jarami
wydrążonymi w podłożu lessowym oraz lasami o starych drzewostanach
i urozmaiconym składzie gatunków. W skład administracyjny gminy
wchodzą 23 wsie połączone w 19 sołectw. Z uwagi na przewagę
kompleksu dobrych gleb gmina ma charakter wybitnie rolniczy. Użytki
rolne zajmują 9572 ha, co stanowi 81% ogólnej powierzchni gminy. Lasy
stanowią 12% powierzchni gminy.
Obszar gminy Leśniowice charakteryzuje się zdecydowaną
przewagą gleb dobrych i bardzo dobrych. Użytki rolne zajmują 81,0 %
powierzchni gminy, w tym grunty orne - 71,8 % a użytki zielone - 8,5 %.
Klasyfikacja bonitacyjna gruntów ornych w procentach przedstawia się
następująco:
kl. II IIIa IIIb IV a IVb V VI
% gruntów
ornych 0,6 13,3 42,7 34,5 7,0 1,8 0,1
Jak wynika z powyższego zestawienia ponad 56 % gruntów ornych

znajduje się w II i III klasie bonitacyjnej. Najbardziej urodzajne są rędziny
i gleby brunatne wytworzone z lessów. Rędziny powstałe ze skal
wapiennych zajmują duże powierzchnie na obszarze gminy.
Lokalnie wśród rędzin występują gleby lessowe. Gleby te zaliczone
do kompleksu pszennego dobrego i bardzo dobrego mają bardzo
korzystne warunki do produkcji rolnej w szerokim zakresie upraw. Duże
powierzchnie na obszarze gminy zajmują gleby o podobnym składzie
mechanicznym lecz o niekorzystnych stosunkach wodnych (okresowo zbyt
suche).

9 304 ha
indywidualnych
Sady ogółem 78 ha
381 ha
indywidualnych
380 ha
indywidualnych
Znaczenie Leśniowic wynika ze znacznej koncentracji usług tu

zlokalizowanych, będącej następstwem pełnienia przez tę miejscowość
funkcji ośrodka gminnego.
W ośrodku gminnym poza Urzędem Gminy i USC, zlokalizowane są
między innymi następujące obiekty: Bank Spółdzielczy, Urząd Pocztowy,
Komisariat Policji, Zakład Komunalny, Gminna Spółdzielnia „SCh",
Spółdzielnia Usług Rolniczych, Ośrodek Zdrowia, Lecznica dla zwierząt,
szkoła, stadion sportowy, kościół polsko - katolicki, cmentarz, stacja
paliw, oczyszczalnia ścieków, sieć sklepów spożywczo-przemysłowych
oraz punkty rzemiosła (piekarnia, młyn, mechanika pojazdowa)
i gastronomii.
Wśród pozostałych miejscowości gminy wyróżnić należy
miejscowość Sielec, zamieszkałą przez 598 osób oraz Kumów Majoracki
zamieszkały przez 363 osoby. Poza liczbą mieszkańców, miejscowości te
wyróżniają się większą ilością usług zlokalizowanych na ich terenie.
Pozostałe miejscowości zamieszkuje od 100 do 200 osób.

M i ej sc owoś ć i l o ś ć o s ób w z ab ud o w ie Mi ej s c o wo ś ć i l oś ć o s ób w z abu do wi e
wi el or od z i n ne j J e dn or od z i n ne j wi el oro dz i n nej j ed no ro dz i nne j
Alojzów 257 Nowy Folwark 73
Horodysko 235 Rakołupy 215

Rakołupy
Janówka 111 14
Duże
Kasiłan 206 Sarniak 109
Kumów
174 Sielec 598
Plebański
Kumów
363 Teresin 198
Majoracki
Kol.
101 Wierzbica 134
Leśniowice
Leśniowice 223 563 Wygnańce 92
Poniatówka 162 Dębina 115
Plisków 247 Plisków Kol. 64
Rakołupy Małe 32 Razem 223 4063
Na terenie gminy znajdują się 4 szkoły podstawowe, jedna szkoła

filialna oraz jedno gimnazjum, ośrodek zdrowia, apteka, 2 biblioteki,
3 wiejskie świetlice.
Ważne znaczenie dla funkcjonowania gminy ma rozwój usług
bytowych o charakterze komercyjnym- handlu, gastronomii i rzemiosła.
W wyniku przemian społeczno- gospodarczych następuje rozwój sieci
usług realizowanych przez inwestorów prywatnych. Liczba podmiotów
gospodarczych na terenie gminy wynosi 169, a zakładów osób fizycznych-
134, w większości prowadzących działalność handlową i usługową
w zakresie obsługi rolnictwa. Ważne znaczenie dla funkcjonowania gminy
ma rozwój usług o charakterze komercyjnym - bytowych, handlowych,
gastronomicznych i rzemiosła.
W usługach handlu dominują branże spożywcze i spożywczo-
przemysłowe, artykuły gospodarstwa domowego i artykuły do produkcji
rolnej. W 2002 r. w gminie funkcjonowało 21 sklepów zatrudniających
49 osób oraz 1 punkt sprzedaży paliw, gdzie pracowały 2 osoby, w 2002-
26 sklepów o powierzchni użytkowej ok. 1 000 m2 , zatrudniające ok.
60 osób.
Działalność gospodarcza w gminie głównie związana jest z obsługą
rolnictwa i ludności wiejskiej
Średnia odległość transportu odpadów do ZPOK wynosi ok. 20 km.

2.6.8. Gmina Rejowiec Fabryczny.
Zajmuje powierzchnię 88 km 2 i liczy 4725 mieszkańców. Leży

w odległości 60 km od Lublina oraz 20 km od Chełma. Jej zachodnia
granica przebiega wzdłuż doliny Wieprza i Kanału Wieprz- Krzna. Za
wyjątkiem Pawłowa i Kaniego 15 miejscowości w gminie położonych jest
wzdłuż głównych dróg. Przez teren gminy przebiega sieć połączeń
drogowych i kolejowych zapewniających dobrą komunikację z innymi
miejscowościami regionu.

wi e l o r od z i n ne j j e d n or od z i n nej wi el or od z i n ne j j e d n or od zi n nej
Gołąb 291 Kolonia Liszno 298
Józefin 139 Pawłów 878
Kanie 63 419 Toruń 190
Kanie - Stacja 61 162 Wólka Kańska 358
Krasne 197 361 Kol. Wólka Kańska 326
Krzywowola 196 Zalesie Kańskie 133
Leszczanka 103 Zalesie Kraszeńskie 61
Liszno 489 Razem 321 4 404
Gospodarkę gminy to głównie rolnictwo i leśnictwo. Użytki rolne

zajmują tu 65,7% ogólnej powierzchni. Wśród upraw przeważają zboża,
ziemniaki i rośliny pastewne. W produkcji zwierzęcej dominuje hodowla
trzody chlewnej.

4 418 ha
indywidualnych
Sady ogółem 62 ha
589 ha
indywidualnych
W północnej i zachodniej części gminy na obrzeżach Pawłowskiego

Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz w dolinie Wieprza i Kanału Wieprz-
Krzna rozwija swoją działalność stowarzyszenie agroturystyczne,
skupiające głównie rolników posiadających niewielkie obszarowo
gospodarstwa. Inną ważną dziedziną gospodarki przed którą stoją spore
możliwości i na które stawiają władze i mieszkańcy gminy jest przemysł
bazujący na lokalnych złożach margli, opoki, ziemi krzemionkowej, gliny,
iłów, piasków kwarcowych i torfów. Z zasobów tych korzysta położona
w Rejowcu Fabrycznym Cementownia "Rejowiec" SA. Na terenie gminy
zlokalizowana jest kopalnia margli, zaopatrująca w ten surowiec
cementownie "Rejowiec" i "Chełm".
We wschodniej części gmina graniczy z miastem Rejowiec
Fabryczny. W miejscowości Kanie Stacja na przyszłych inwestorów
czekają w pełni uzbrojone tereny, przygotowane pod inwestycje
gospodarcze, wykorzystujące istniejące tu zasoby.
Z walorów przyrodniczych należy wymienić Pawłowski Obszar
Chronionego Krajobrazu rozciągający się między miejscowościami Pawłów
- Kanie ze znajdującymi się na obszarze stawami hodowlanymi. Ładny
zakątek z ciekawymi okazami flory i fauny w tym także roślinności
bagiennej. Południowo-zachodnie rejony gminy to tereny o słabszych
glebach piaszczystych VI klasy z lasami sosnowymi. Na tych terenach
przewidziany jest w przyszłości zbiornik wodny Oleśniki, który
w połączeniu z istniejącymi lasami może być terenem lokalizacji usług
turystyczno-wypoczynkowych.

Na terenie gminy zarejestrowanych jest 130 podmiotów
gospodarczych prowadzących działalność w zakresie handlu, usług
i rzemiosła, w większości nastawionych na obsługę rolnictwa. W tej liczbie
funkcjonuje 96 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
Miejscowość Pawłów, dawniej miasteczko, które utraciło prawa
miejskie po powstaniu w 1863 r. Miasteczko Pawłów jako siedziba biskupa
było ważnym ośrodkiem gospodarczym znanym z rzemiosła bednarskiego
i garncarskiego, którego resztki pozostały do dnia dzisiejszego.
Z pewnością sporo mieszkańców województwa lubelskiego i nie tylko zna
wyroby rzemieślników z tej miejscowości tj. tzw. siwaki czy też beczki
dębowe.
Średnia odległość transportu odpadów z terenu gminy do ZPO
w Srebrzyszczu wynosi ok. 35 km.
2.6.9. Gmina Ruda- Huta.
Gmina Ruda Huta leży we wschodniej, przygranicznej części

województwa chełmskiego. Wschodnią, naturalną granicę gminy (na
odcinku ok. 5 km) wyznacza dolina Bugu, stanowiąca zarazem polsko-
ukraińską granicę międzypaństwową. Od wschodu i południa gmina
sąsiaduje ponadto z gminą Dorohusk (długość ok. 24 km), od zachodu
z gminą Chełm (ok. 21 km), zaś od północy z gminami: Sawin (ok. 8 km)
i Wola Uhruska (ok. 9 km).
Podstawową funkcją gminy jest produkcja rolna. Udział użytków
rolnych w ogólnej powierzchni gminy wynosi 73 % (8213 ha), z czego
46,1 % (5187 ha) stanowią grunty orne 25,8 % (2905 ha) przypada na
użytki zielone, zaś 1,1 % (121 ha) na sady.
Powierzchnia gminy ogółem - 11248 ha; w tym użytki rolne, sady
i użytki zielone - 8213 ha (73%); 1913 ha (17 %) - lasy i zadrzewienia;
153 ha (1,4 %) - wody; 2 ha (0,01 %) - użytki kopalne; 336 ha (3,0 %) -
tereny komunikacyjne; 275 ha (2,4 %) - tereny osiedlowe; 356 ha (3,2 %)
- inne tereny i nieużytki.

6 298 ha
indywidualnych
Sady ogółem 78 ha
433 ha
indywidualnych
W obrębie gminy występuje 16 sołectw i 25 miejscowości.

Zamieszkuje ją 4967mieszkańców, gęstość zaludnienia wynosi 44,1
osób/km 2 . Dominuje tu zabudowa zlokalizowana wzdłuż tras
komunikacyjnych. Miejscami, np. w południowo-zachodniej części gminy
przeważa zabudowa kolonijna.

wi e l o r od z i n ne j j ed no ro dz i nn ej wi e lo ro dz i nn ej j ed no ro dz i nne j
Ruda Huta 145 937 Marynin 81
Chromówka 206 Miłosław 50
Dobryłów 156 Poczekajka 88
Gdola 93 Ruda 487
Gotówka 231 Ruda KoKolonia 184
Hniszów 152 Ruda Opalin 332
Hniszów Kolonia 35 Rudka 212
Iłowa 56 74 Rudka Kolonia 18

Jazików 89 Tarnówka 10
Karolinów 266 Zarudnie 219
Leśnicżówka 271 Żalin 336
Marysin 33 Żalin Kolonia 206
Razem 201 4 766
Główną gałęzią gospodarki na terenie gminy Ruda Huta jest

rolnictwo. Przeważają tu indywidualne gospodarstwa chłopskie. Produkcja
rolnicza ma charakter ekstensywny; duże jest rozdrobnienie gospodarstw,
w produkcji zwierzęcej dominuje chów bydła z drugorzędnym udziałem
trzody chlewnej. W miejscowości Iłowa znajduje się duża hodowla gęsi.
Gmina jest słabo uprzemysłowiona. W Leśniczówce funkcjonuje duża
masarnia.
Na terenie gminy zarejestrowane są 162 podmioty gospodarcze
prowadzących działalność w zakresie handlu, usług i rzemiosła,
w większości nastawione na obsługę rolnictwa. W tej liczbie funkcjonuje
137 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
Zachodnia część gminy Ruda Huta o powierzchni około 2240 ha leży
w granicach Chełmskiego Parku Krajobrazowego. Część gminy- 2489 ha -
położona jest w granicach Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
W gminie Ruda Huta ochroną rezerwatową objęte jest 13,93 ha.
Jest to fragment rezerwatu „Bagno Serebryskie".
Istnieje projekt utworzenia rezerwatu w leśnictwie Czułczyce- „Cichy
Kąt” na powierzchni 96,51 ha w celu zachowania dla celów nauki
i dydaktyki śródleśnych bagien i torfowisk oraz otaczających je lasów
mieszanych i wilgotnych. W czasie prowadzenia inwentaryzacji
przeprowadzono ocenę tego terenu i stwierdzono, że nie kwalifikuje się on
do objęcia ochroną rezerwatową.
Pomniki przyrody
Tabela nr 20. Wykaz istniejących pomników przyrody.

L.p . nr ewi - ro k r odz aj p om ni k a wy m i ar y l ok a l i z a c j a
de nc yj ny utw or z en ia (o bwó d - c m )
1 1 1959 dąb szypułkowy „Bolko" 860 Hniszów

2 134 1989 dąb szypułkowy 365 Hniszów
3 135 1989 4 dęby szypułkowe 340-360 Hniszów
4 136 1989 dąb szypułkowy 320 Hniszów
5 137 1989 iglicznia trójcierniowa 144 Hniszów
6 138 1989 brzoza brodawkowata 225 Hniszów
7 139 1989 jesion wyniosły 350 Hniszów
8 140 1989 jesion wyniosły 320 Hniszów
9 141 1989 klon zwyczajny 301 Hniszów
10 142 1989 wiąz polny 335 Ruda Wieś

Użytki ekologiczne
W celu zachowania zbiorowisk wodnych i torfowiskowych Rada
Gminy Ruda Huta na wniosek Nadleśnictwa Chełm utworzyła 55 użytków
ekologicznych na terenie Leśnictw: Borek, Ostrowy, Czułczyce i Świerże
(Uchwała Nr XIX/85/96 z dnia 29 marca 1996 roku).
2.6.10. Gmina Sawin.
Gmina Sawin położona jest w północnej części powiatu chełmskiego

przy drodze wojewódzkiej nr 812 łączącej Chełm i Włodawę. Od północy
sąsiaduje z gminą Hańsk, od wschodu z Rudą Hutą i Wolą Uhruską, od
zachodu z Wierzbicą a od południa z gmina Chełm.
Z powierzchnią 19.020 ha zajmuje drugie miejsce w powiecie,
natomiast pod względem ludności trzecie. Społeczność gminy liczy 6.123
mieszkańców. Zaludnienie na 1 km 2 wynosi 32 osoby, co plasuje gminę na
11 miejscu spośród 13 gmin powiatu.
M i e j sc ow oś ć i l o ś ć o s ó b w z ab ud ow ie Mi ej s c o wo ś ć i l oś ć os ó b w za bu do wi e
wi e l o r od z i n ne j j ed no ro dz i nn ej wi e lo ro dz i nn ej j e d n or od z i n nej
Aleksandrówka 68 Łukówek 397
Bachus 174 Malinówka 121
Bukowa Mała 223 Petryłów 137
Bukowa Wielka 520 Podpakule 83
43
Chutcze 182 Przysiółek
Czułczyce 386 Radzanów 86

Czułczyce
248 Sajczyce 220
Kolonia

Czułczyce
66 Sawin 444 1771
Małe
Hredków 44 Serniawy 115
Serniawy
Jagodne 101 26
Kolonia
Krobonosz 160 Średni Łan 59
Krobonosz
51 Tomaszówka 76
Kolonia
Wólka
Łowcza 103 111
Petryłowska
Łowcza
108 Razem 444 5679
Kolonia
Gmina Sawin składa się z 28 miejscowości, skupionych w 19 sołectwach.

11 967 ha
indywidualnych
Sady ogółem 84 ha
574 ha
indywidualnych
975 ha
indywidualnych
Na terenie gminy Sawin dominują krajobrazy naturalne

o wyjątkowych walorach przyrodniczych z unikatowymi układami
ekologicznymi i reliktowymi elementami flory i fauny, niepowtarzalne
w skali Europy. W obszar gminy wkracza Poleski Park Narodowy.
Powierzchnia "sawińskiej części" otuliny PPN wynosi 225 ha. W jej skład
wchodzi m.in. rezerwat "Serniawy" (ok. 38 ha). Położony w niewielkim
kompleksie leśnym, pomiędzy wsiami Chutcze i Serniawy.

Jego zadaniem jest ochrona fragmentów łęgu olszowo-jesionowego
i grądu niskiego, pochodzenia naturalnego. Łącznie na terenie rezerwatu
występuje 14 gatunków roślin objętych ochroną prawną oraz 11
zaliczanych na niżu do rzadkich.
O znaczeniu terenu gminy dla ekologii, świadczy włączenie
północnej i zachodniej jej części w obszar Międzynarodowego Rezerwatu
Biosfery Polesie Zachodnie, którego celem jest umożliwienie
harmonijnego rozwoju regionu o wyjątkowych walorach przyrodniczych
i ochrona ogromnej różnorodności biologicznej krajobrazów nizin
bagiennych z mozaiką bagien, torfowisk, jezior, rzek i lasów.
Bogactwem gminy są lasy, które zajmują 25% jej obszaru. Szczególnej
ochronie poddano obszary leśne oraz łąki i torfowiska w pobliżu Czułczyc
i Sawina, które znalazły się w Chełmskim Parku Krajobrazowym.
Najcenniejsze ich okazy znalazły swoje miejsce w rezerwacie "Bachus"
(pow. 83,74 ha) położonym w pobliżu wsi Bachus i Malinówka. Teren
rezerwatu jest zróżnicowany pod względem wilgotności i urzeźbienia.
Chroni się w nim spore fragmenty rzadko już występującej w Polsce
dąbrowy z dębem bezszypułkowym, tworzącej tu zespół boru mieszanego
i grądu. Ciekawostką rezerwatu jest występowanie licznych (ponad 20)
lejków krasowych, okresowo wypełnionych wodą, w których żyje niezwykle
rzadki żółw błotny. Istnieje powszechna opinia, że rezerwat Bachus jest
najpiękniejszym rezerwatem leśnym w makroregionie lubelskim.
Fragment szlaku komunikacyjnego przebiegającego przez gminę
stanowi doskonałą podstawę dla rozwoju gminy. W związku
z rozdrobnieniem i dużą liczbą małych gospodarstw rolnych przewiduje się
rozwój agroturystyki, jako dodatkowego źródła przychodów. Atrakcyjność
terenu zwiększy zaplanowana na 2004 rok budowa zbiornika retencyjnego
"Niwa" o pow. 65 ha lustra wody. Przewiduje się rozwój placówek
handlowych i usługowych, szczególnie przy drodze krajowej numer 812.
Ochrona środowiska wymusza pewne działania w zakresie infrastruktury
takie jak: budowa wodociągów, kanalizacji, oczyszczalni ścieków itp.
Atrakcyjność Sawina i okolic oraz potencjał siły roboczej powinny
spowodować zainteresowanie i sprowadzenie kapitału na obszar gminy.
W planie zagospodarowania przestrzennego gminy wytypowano już
atrakcyjne miejsca pod taką działalność.
2.6.11. Gmina Siedliszcze.
Położona jest w zachodniej części pow. chełmskiego na Polesiu

Wołyńskim, w obrębie dwóch mniejszych jednostek geograficznych
zwanych mezoregionami, tj. Obniżenia Dorohuckiego i Pagórów
Chełmskich.
Od zachodu graniczy z gminami: Puchaczów, Milejów i Trawniki od
północy z gminą Cyców, od wschodu z gminami Wierzbica i Chełm, od
południa z gminą Rejowiec Fabryczny. Powierzchnia gminy wynosi 153,9
km 2 . Gminę zamieszkuje 7 213 osób, średnia gęstość zaludnienia wynosi
46,9 osoby na km 2 . Sieć osadniczą tworzy 39 miejscowości (wsi),
z których wyodrębniono 28 sołectw.

Miejscowość ilość osób w Miejscowość ilość osób w zabudowie
zabudowie
wielorodzinnej jednorodzinnej wielorodzinnej jednorodzinnej
Adolfin 58 Lipówki 168

Anusin 123 Majdan Zah. 371
Bezek 330 Marynin 259
Bezek Dębliński 119 Mogielnica 240
Bezek Kolonia 219 82 Nowe Chojno I 61 443
Brzeziny 45 200 Nowe Chojno II 375
Chojeniec 338 Romanówka 210
Chojeniec Kolonia 85 Siedliszcze 19 780
Dobromyśl 83 Siedliszcze Kolonia 13 190
Gliny 47 Siedliszcze Os. 35 300
Jankowice 46 Stare Chojno 180
Janowica 80 Stasin Dolny 124
Julianów 23 Wojciechów 55
Kamionka 148 Wola Korybutowa I 258
Krowica 103 Wola Korybutowa II 249
Wola Korybutowa
Kulik 227 236
Kolonia
Kulik Kolonia 146 Zabitek 39
Lechówka 106 Razem 392 6 821
Gmina posiada duże walory przyrodnicze, krajobrazowe

i turystyczne. Szansę dla ożywienia działalności gospodarczej stwarza
usytuowanie gminy przy trasie do przejścia granicznego w Dorohusku.
Sieć osadnicza gminy Siedliszcze charakteryzuje się dużym
rozproszeniem zabudowy, tzw. zabudowa kolonijna występuje
w 28 wsiach. Typowy układ liniowy, wzdłuż symetrycznie położonej drogi
mają wsie: Mogielnica, Bezek, Majdan Zahorodyński.

Do najludniejszych wsi należą: Siedliszcze, Bezek, Nowe Chojno
oraz Wola Korybutowa. Siedzibą gminy jest miejscowość Siedliszcze,
która pełni funkcję ośrodka administracyjnego, handlowo-usługowego
i kulturalnego dla mieszkańców gminy. Sieć usługowo-handlowa poza
miejscowością gminną jest słabo rozwinięta. Na terenie gminy
zarejestrowanych jest 236 podmiotów gospodarczych prowadzących
działalność w zakresie handlu, usług i rzemiosła, w większości
zaspakajających potrzeby rolnictwa. W tej liczbie funkcjonuje 195 osób
fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Gmina leży w pobliżu
(2 km na północ) drogi międzynarodowej łączącej Chełm z Lublinem.
W odległości 8 km na północny zachód przebiega linia kolejowa łącząca
stację Jaszczów z kopalnią węgla kamiennego w Bogdance. Od
najbliższej stacji kolejowej w Rejowcu Siedliszcze odległe jest o 12 km,
natomiast odległość od Chełma wynosi 24 km.
Podłożem macierzystym dla gleb gminy Siedliszcze są utwory
węglanowe kredy górnej i trzeciorzędu, osady lodowcowe
wodnolodowcowe (piaski i gliny) oraz namuły i torfy.
W podziale na rejony przyrodniczo-rolnicze Lubelszczyzny oraz
Gminy leży na pograniczu terenów nizinnych północnych (Rejon Obniżenie
Dorohuckie) oraz rejony terenów wyżynnych (Pagóry Chełmskie). Oba
rejony cechuje skomplikowana mozaika glebowa w postaci płatów gleb
wytworzonych z piasków i glin (na znacznych powierzchniach
niecałkowitych nakredowych), po gleby semi- i hydrogeniczne oraz rędziny
kredowe. Są to głównie gleby mineralne lekkie, lokalnie czarne ziemie
oraz w bez odpływowych zagłębieniach - gleby murszowo-torfowe.
Zmienność glebową uzupełniają skomplikowane stosunki wodne,
różnicujące dodatkowo pokrywę gleb oraz średnio nasilone zjawisko erozji
(w obrębie pagórów). Są to przeważnie gleby średniej wartości.
W obrębie Gminy występują następujące surowce mineralne: ziemia
krzemionkowa, piaski i pospółka, wapienie i margle, węgiel kamienny,
torfy. Obszar Gminy obejmują dwa obszary górnicze, utworzone dla złóż
węgla kamiennego Ludwinów i Puchaczów II. W przeszłości dla celów
opałowych i rolniczych w licznych punktach eksploatowany był torf.
Rozważana jest również budowa elektrociepłowni w Woli Korybutowej.
Siedliszcze ma typowo rolniczy charakter. Liczba gospodarstw
rolnych – 2439.
W strukturze użytkowania gruntów przeważają użytki rolne, które
zajmują 88% ogólnej powierzchni gminy (tj. 13062 ha), z czego większość
przypada na grunty orne (9330 ha). Trwałe użytki zielone zajmują 3644
ha, z czego zdecydowana większość przypada na łąki (2636 ha).
Powierzchnia sadów jest znikoma. Zajmują one zaledwie 88 ha. Nieużytki
oraz tereny różne zajmują 1630 ha. Zalesienie gminy jest niewielkie. Lasy
i grunty leśne zajmują łącznie 698 ha (3,3% ogólnej powierzchni), w tym
lasy państwowe - 306 ha i lasy prywatne 129 ha.

11 353 ha
indywidualnych
Sady ogółem 88 ha
Pastwiska ogółem 1 008 ha
709 ha
indywidualnych

2.6.12. Gmina Wierzbica.
Gmina Wierzbica położona jest w północnej części powiatu

chełmskiego, powierzchnia gminy wynosi 14.636 ha, zaś liczba
mieszkańców 5711, średnia gęstość zaludnienia wynosi 39,0.

wi e lo ro dz i nn ej j ed no ro dz i nn ej wi el or od z i n ne j j e dn or odz i nn ej
Bahus Wanda 102 Olchowiec Kolonia 146
Busówno 51 367 Pniówno 20 350
Busówno Kolonia 120 Staszyce 98 70
Buza 8 Syczyn 451
Chylin 106 Święcica 14 233
Chylin Mały 50 Tarnów 86
Chylin Wielki 138 Terenin 130
Helenów 78 W erepe 42
Kamienna Góra 114 W ierzbica 319
Karczunek 78 W ierzbica Osiedle 760 347
Kozia Góra 173 W ładysławów 81
Ochoża 273 W ólka Tarnowska 380 167
Ochoża – Pniaki 62 Wygoda 32
Olchowiec 265 Razem 1323 4388
Gmina graniczy z gminą: Sawin, siedliszze, Chełm, Cyców (Powiat

Łęczna), Urszulin (Powiat Włodawa). Dziewiętnaście sołectw skupia
dwadzieścia sześć wsi. Ponad 60 % obszaru gminy znajduje się w zasięgu
Pagórów Chełmskich. Najbardziej nizinne są północno - wschodnie części
gminy, które znajdują się w otulinie Poleskiego Parku Narodowego.
Na terenie gminy udokumentowane są zasoby naturalne: węgiel,
piasek, glina i torf.
Podstawową funkcją gminy jest rolnictwo, użytki rolne stanowią
79,9 % pow. ogólnej gminy.

10 783 ha
indywidualnych
Sady ogółem 67 ha


353 ha
indywidualnych
Przez teren gminy przebiega droga krajowa relacji Chełm-Wierzbica

W dziewięciu miejscowościach gminy założona jest sieć
wodociągowa, istnieje również oczyszczalnia ścieków. Działalność
prowadzą 4 spółdzielnie mieszkaniowe. W gminie zarejestrowano 190
podmiotów gospodarczych, w tym 149 osób fizycznych prowadzących
działalność gospodarczą. Większość podmiotów prowadzi działalność
związaną z handlem, gastronomią, budownictwem i usługami. Dominująca
część działalności nastawiona jest na obsługę rolnictwa.

2.6.13. Gmina Wojsławice.
Gmina Wojsławice jest najdalej wysuniętą na południe gminą

Związku. Jej południowa i południowo-wschodnia granica pokrywa się
z granicą powiatu chełmskiego i sąsiaduje z gminami Grabowiec (powiat
zamojski) i gminą Uchanie (powiat hrubieszowski). Od Zachodu gmina
Wojsławice graniczy z gminą Kraśniczyn (powiat krasnostawski), od
północy z gminami Leśniowice i Żmudź, a od wschodu z gminą Białopole.

Na obszarze gminy dominują gleby wytworzone na lessach.
Dominujące kompleksy gleb to: pszenno-buraczny i żytnio dobry.

8 000 ha
indywidualnych
Sady ogółem 123 ha
903 ha
indywidualnych
382 ha
indywidualnych
Podstawową działalnością mieszkańców gminy jest praca

w rolnictwie. Na terenie gminy nie ma zakładów produkcyjnych, na 178
podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na koniec 2003 r. /dane
GUS/ większość /149/ to osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą.
Wojsławice to gmina typowo rolnicza. Z rolnictwa utrzymuje się
blisko 80% ludności gminy. Warunki naturalne obszaru gminy są
charakterystyczne dla krainy Działów Grabowieckich o urozmaiconej
rzeźbie terenu i doskonałych glebach lessowych. Warunki przyrodnicze
i ekonomiczne predysponują gminę do rozwoju produkcji rolniczej,
przetwórstwa rolno-spożywczego oraz agroturystyki.
Obszar gminy obejmuje 110,2 km2 , liczba mieszkańców wynosi
4 520 a gęstość zaludnienia 41 osób/km2 .

wi el oro dz i n nej j ed no ro dz i nne j wi el or od z i n ne j j ed no ro dz i nne j

Czarnołozy 110 Putnowice Wielkie 163
Huta 300 Putnowice Kolonia 178
Krasne 63 Rozęcin 198
Kukawka 172 Stadarnia 70
Majdan 207 Stary Majdan 178
Majdan
61 Trościanka 62
Kukawiecki
Majdan Ostrowski 195 Turowiec 157
Nowy Majdan 218 Witoldów 147
Ostrów 140 Wólka Putnowicka 81
Ostrów Kolonia 95 Wojsławice 1404
Partyzancka
138 Wojsławice Kolonia 158
Kolonia
Popławy 25 Razem 4520
Gmina posiada duże walory przyrodnicze, krajobrazowe,

rekreacyjne. Gmina prawie w całości leżąca w Grabowiecko-Strzeleckim
Obszarze Chronionego Krajobrazu ma wyjątkowo malownicze pejzaże
z licznymi jarami, wąwozami i źródłami. Jest tu wiele cennych gatunków
flory i fauny objętych ochroną prawną. Piękne krajobrazy i swoisty
mikroklimat gminy zachęcają do uprawiania turystyki. Bliska odległość od
ośrodków miejskich stwarza możliwość organizacji wypoczynku
świątecznego dla mieszkańców miast. W miejscowościach Stary Majdan,
Trościanka, Nowy Majdan, Rozięcin, Majdan Ostrowski możliwa jest
realizacja zabudowy letniskowej.
Przez gminę przebiega ważna droga wojewódzka Małochwiej Duży–
Teratyń. Ponadto szkielet układu dróg w gminie stanowią drogi powiatowe
i gminne.
Średnia odległość gminy od realizowanego Zakładu Przerobu
Odpadów wynosi ok. 30 km.

2.6.14. Gmina Żmudź.
Gmina Żmudź znajduje się na południowy-wschód od Chełma

i graniczy od południa z gminami Białopole i Wojsławice, od wschodu
z gminą Dubienka, od północy z gminą Dorohusk i Kamień, a od zachodu
z gminą Leśniowice.
Użytki rolne stanowią 70,4% powierzchni gminy Żmudź, w tym
grunty orne 53,6%, a użytki zielone 16,5%. Gleby wykształcone zostały
z utworów czwartorzędowych – plejstoceńskich i holoceńskich oraz
z utworów kredowych. Udział poszczególnych klas bonitacyjnych
w procentach w omawianej gminie przedstawia się następująco:
Kl. II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIz

% pow.
gruntów 1,4 11,3 27,6 31,7 15,2 10,7 2,1 -
ornych
W dolinach rzek i kanałów występują użytki zielone III i IV kl.

O korzystnych warunkach wodnych i pokarmowych dla roślin.
W zagłębieniach bezodpływowych przeważają użytki zielone słabej jakości
– V i VI kl. Panują tu mniej korzystne warunki dla produkcji paszy.
Lasy zajmują ok. 21% powierzchni gminy. Większość stanowią lasy
państwowe. Lasy prywatne zajmują niewielki odsetek ogólnej powierzchni
leśnej i występują w dużym rozdrobnieniu. W lasach dominują siedliska
lasu mieszanego i świeżego, następnie boru mieszanego świeżego,
natomiast bór świeży występuje lokalnie. Dość duże obszary zajmują
siedliska wilgotne: bór wilgotny i mieszany wilgotny, las wilgotny i ols.

9 421 ha
indywidualnych
Sady ogółem 37 ha


441 ha
indywidualnych
Na obszarze gminy Żmudź znajduje się jeden rezerwat przyrody–

stepowy-Żmudź o powierzchni 5,81 ha utworzony Zarządzeniem MLiPD
z dnia 15.12.1980. (MP nr 30, poz.171). Rezerwat położony jest na
terenie Nadleśnictwa Chełm – Leśnictwo Podlaski. Celem ochrony jest
zachowanie unikalnych form erozyjnych na stokach zbudowanych ze skał
kredowych i najbogatszego w Polsce stanowiska lnu złocistego.
W południowej części gminy znajduje się niewielki fragment
Grabowiecko-Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Chełmski
Obszar Chronionego Krajobrazu rozciąga się w północno-zachodniej
części gminy i obejmuje kompleks leśny na północ od Kol. Pobołowice,
dolinę Krzywólki i Udalu.
Ludność gminy Żmudź wynosi 3.625 mieszkańców. Gęstość
zaludnienia – 26,7 osób na km i jest najniższa w powiecie.
2
Tabela 30 Ilość mieszkańców gminy z rozbiciem na poszczególne

miejscowość ilość osób w zabudowie miejscowość ilość osób w zabudowie
wi el or od z i n ne j j e d n or od z i n nej wi e lo ro dz i nn ej j e dn or odz i nn ej
Annopol 84 Pobołowice 338
Bielin 45 Puszcza 42
Dryszczów 145 Roztoka 180
Gałęzów 3 Rudno 111
Kazimierówka 38 Stanisławów 140
Ksawerów 60 Syczów 47
Klesztów 279 Wołkowiany 252
Leszczany 459 Wólka Leszczańska 116 217
Lipinki 95 Żmudź 419 399
Maziarnia 156 Razem 535 2475

Gmina Żmudź jest gminą, której podstawową funkcją jest rolnictwo.
W związku z tym większość pracujących zatrudniona jest w rolnictwie. Na
dzień 31.12.2003 r. w gminie zarejestrowanych było 115 podmiotów
gospodarczych w tym m.in.: 7 spółek, 4 spółdzielnie i 97 osób fizycznych.
Działalność gospodarcza gminy ukierunkowana jest na handel i obsługę
rolnictwa.
Gmina posiada dobrze rozwiniętą siec dróg wojewódzkich,
powiatowych i gminnych, przebiega przez jej teren droga wojewódzka
E 844.
Średnia odległość od Zakładu Przerobu Odpadów w Srebrzyszczu
wynosi ok. 20 km.
2.7. Powiat chełmski.
W skład ZKGZCh wchodzą, oprócz gminy Dorohusk, wszystkie

pozostałe gminy wiejskie i jedna miejska Rejowiec Fabryczny. Ogólna
charakterystyka społeczno – gospodarcza w/w gmin jest identyczna jak
dla powiatu chełmskiego, co przedstawiono poniżej:

Tabela 31. Podmioty gospodarki narodowej według sektorów
i wybranych form prawnych w roku 2003 według US w Lublinie.
W yszczegó lni enie Ogółem W t ym spółki spółdzielnie Osoby

fizyczne
razem Prawa handlowego cywilne prowadzące
działalność
razem W tym kapitałowe gospodarcza
razem akcyjne Z ograniczo ną
odpowiedzialnością
Po wi at c h eł m s k i 2 97 7 1 69 76 64 4 60 93 61 23 89
Gm i n y m i ej s k i e
R ej ow ie c F a br yc z ny 2 08 14 7 7 1 6 7 4 16 2
Gm i n y wi e j sk i e
Bi a ł op o l e 1 49 12 1 1 - 1 11 5 10 2
C he ł m 6 31 41 25 20 1 19 16 7 52 9
D or ohu s k 2 62 23 13 11 2 9 10 7 19 3
D ub i e nk a 1 13 7 1 1 - 1 6 3 81
Ka m i eń 1 67 5 3 3 - 3 2 2 14 6
Le śni o wi ce 1 69 14 8 8 - 8 6 3 13 4
R ej ow ie c F a br yc z ny 1 30 9 2 2 - 2 7 2 96
R ud a H u ta 1 62 7 3 2 - 2 4 4 13 7
Sa wi n 2 67 6 3 3 - 3 3 3 22 9
Si e d l i s zc ze 2 36 12 5 3 - 3 7 4 19 5
W i e r zbi ca 1 90 9 4 3 - 3 5 9 14 9
W o j s ł a wi c e 1 78 3 - - - - 3 4 14 9
Z m ud ź 1 15 7 1 - - - 6 4 87
Powiat chełmski położony jest we wschodniej części województwa

lubelskiego. W jego skład wchodzi 13 gmin wiejskich i jedna miejska.
Zajmuje obszar 1.765 km2 , który zamieszkuje 75,7 tys. osób, średnia
gęstość zaludnienia to 43 osoby na km2 .
Jednym z największych atutów powiatu chełmskiego jest
bezpośrednie sąsiedztwo i bardzo dobre połączenia komunikacyjne
z Ukrainą poprzez graniczne przejście drogowe i kolejowe w Dorohusku.
Położenie powiatu i posiadana infrastruktura stanowią dogodne warunki
do prowadzenia działalności gospodarczej i nawiązywania kontaktów
z partnerami gospodarczymi Ukrainy i innych krajów wschodnich.
Perspektywą w rozwoju powiatu jest jego otwartość na współpracę
z zagranicą. Powiat utrzymuje ścisłe kontakty z rejonem kowelskim,
o czym świadczy podpisana w ramach Euroregionu Bug umowa
o współpracy.
Przez teren powiatu przebiega szlak tranzytowy o znaczeniu
międzynarodowym łączący Warszawę z Kijowem poprzez Lublin, Chełm,
Łuck, Równe, Żytomierz. Droga ta wraz z przejściem drogowym
w Dorohusku została zaliczona do kategorii dróg ekspresowych a także do
sieci dróg europejskich. Dzięki prowadzeniu przez samorząd powiatu
wielu inwestycji drogowych istnieje dobra łączność drogowa między
gminami.
Powiat chełmski jest regionem o charakterze rolniczym. Gleby
uprawne zajmują 92 809 ha. Ich jakość jest bardzo zróżnicowana. Na
północy powiatu przeważają gleby słabe zaś na południu i zachodzie
gleby bardziej urodzajne. Gospodarstwa rolne znajdują się głównie
w rękach rolników indywidualnych, a dominującą grupę stanowią
gospodarstwa do 10 ha. W produkcji roślinnej największy udział mają
zboża, ziemniaki i buraki cukrowe. Produkcja zwierzęca to przede
wszystkim hodowla bydła i trzody chlewnej. Możliwości działalności
gospodarczej w obszarze rolnictwa poza produkcją roślinną i zwierzęcą
leżą w takich dziedzinach jak: rozwój rolnictwa ekologicznego
i przetwórstwo rolno- spożywcze. Działalność produkcyjna i usługowa
skoncentrowana jest wokół miasta Chełma oraz w mieście Rejowiec
Fabryczny.
Powiat chełmski stanowi dużą bazę surowców pochodzenia
roślinnego. Dlatego największe możliwości inwestowania daje przemysł
rolno- spożywczy. Niskie zanieczyszczenie środowiska naturalnego
i malejący stopień zużycia nawozów sztucznych sprzyjają produkcji
zdrowej żywności.
Udokumentowane i w niewielkim stopniu wykorzystane złoża
surowców mineralnych stanowią potencjalną szansę rozwoju przemysłu
wydobywczego i materiałów budowlanych.
Tabela 32. Podmioty gospodarki narodowej na terenie powiatu

chełmskiego w podziale na podstawowe formy wg US.
OGÓŁ E M O SOB Y P RAW N E

l.p W Y S Z C Z E G ÓL N I E N I E
raz e m mał e ś red n i e duże ra z e m m ałe ś red n ie d uż e
C heł msk i. .. ..... .. 2001
2002 26 03 2 44 4 1 45 14 2 90 2 56 27 7
2003 28 25 2 67 2 1 41 12 3 13 2 84 23 6
29 77 2 82 6 1 39 12 3 19 2 94 19 6
w tym :
1. Rolnictwo, łowiectwo 2 67 2 52 12 3 40 32 6 2
i leśnicwo
2. Przemysł 3 01 2 80 17 4 30 24 3 3
3. Budownictwo 2 94 2 92 2 - 2 2 - -
4. Handel i naprawy 10 79 1 06 0 19 - 35 28 7 -
5. Transport,
gospodarka 2 43 2 43 - - 2 2 - -
magazynowa i
łączność
6. Obsługa
nieruchomości 1 76 1 69 7 - 26 26 - -
i firm, nauka
Podstawową formą gospodarki w powiecie chełmskim jest rolnictwo,

głównie indywidualne. Większość gospodarstw produkuje na potrzeby
własne rodziny, a praca w gospodarstwach rolnych jest źródłem
utrzymania dla około 80 % mieszkańców powiatu.

Według danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 r. liczba
gospodarstw i działek rolnych w powiecie chełmskim wynosiła 17.018,
w tym 15.528 (91,2 %) to gospodarstwa prowadzące działalność rolniczą,
głównie indywidualne. Przeciętna powierzchnia gospodarstwa rolnego
wynosiła 6,47 ha, w tym 5,95 ha stanowiły użytki rolne. Dominują
gospodarstwa o powierzchni poniżej 5 ha, stanowiące 67,3 % ogólnej
liczby gospodarstw rolnych, w tym na gospodarstwa poniżej 1 ha przypada
31,1 %. Gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 10 ha stanowią ledwie
15,2 % ogólnej liczby gospodarstw, w tym na gospodarstwa ponad 30 ha
przypada zaledwie 2 %. Ogólna powierzchnia gospodarstw i działek
rolnych wynosiła 110.188 ha, z czego 101.285 ha to użytki rolne, w tym
grunty orne to 79.248 ha. Pod zasiewami znajdowało się 68.647 ha
gruntów ornych, a powierzchnia odłogów i ugorów na gruntach ornych
wynosiła 10.601 ha. Procentowy udział upraw w ogólnej powierzchni pod
zasiewami przedstawiał się następująco: 78,9 % stanowiły zboża, w tym
76,5 % zboża podstawowe; rośliny strączkowe jadalne na ziarno – 0,9 %;
ziemniaki – 5,6 %; rośliny przemysłowe – 9 %; rośliny pastewne – 3,6 %,
pozostałe – 2,1 % (w tym 1 % - warzywa gruntowe).
Według danych US w Lublinie w roku gospodarczym 2001/2002
średnie zużycie nawozów sztucznych w województwie lubelskim wynosiło
84,5 kg NPK/1 ha użytków rolnych; w tym nawozów azotowych 41,5 kg,
potasowych 23,5 kg i fosforowych 19,5 kg. Można przyjąć, że są to
wielkości miarodajne dla powiatu chełmskiego.
Według danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 r. obsada
inwentarza na 100 ha użytków rolnych wynosiła: bydła - 22,2 szt., trzody
chlewnej - 52,6 szt. oraz drobiu - 311,4 szt.; w tym kur - 239,5 sztuk.
Wyposażenie w podstawowy sprzęt rolniczy wynosiło: ciągniki
-7.263 szt., kombajny zbożowe - 571 szt., kombajny buraczane - 234 szt.,
kombajny ziemniaczane - 67 sztuk oraz samochody ciężarowe - 378 szt.
3. Główne założenia do planu gospodarki odpadami ZKG w świetle

przepisów europejskich, ustawodawstwa polskiego i dokumentów
wyższego rzędu.
3.1 Dyrektywy Unii Europejskiej.

Prawodawstwo Unii Europejskiej określa ogólne normy i zasady
gospodarki odpadami, a zadaniem krajów członkowskich jest
przenoszenie i wdrażanie postanowień dyrektyw UE do prawodawstwa
krajowego. Ogólną strukturę efektywnego gospodarowania odpadami
określono w dyrektywie „ramowej” w sprawie odpadów i uzupełniającej ją
dyrektywie w sprawie odpadów niebezpiecznych.

Struktura prawodawstwa UE dotyczącego gospodarki odpadami
przedstawia się następująco:
PODSTAWY GOSPODARKI ODPADAMI

DYREKTYWA W SPRAWIE ODPADÓW
75/442/EWG
DYREKTYWA W SPRAWIE
ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH
91/689/EWG
WYBRANE ODPADY INSTALACJE DO ODZYSKU

I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW
ODPADY ELEKTRONICZNE I ELEKTRYCZNE
COM (2000)347 SPALANIE ODPADÓW
2000/76/WE
WRAKI SAMOCHODOWE
2000/53/WE
SPALANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH
BATERIE I AKUMULATORY 89/369/EWG I 89/429/EWG
91/157/EWG
SPALANIE ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH
OPAKOWANIA I ODPADY OPAKOWANIOWE
94/62/WE
94/67/EWG
OLEJE ODPADOWE (WSZYSTKIE BĘDĄ ZASTĄPIONE:

75/439/EWG 2000/76/WE)
ODPADY Z PRZEMYSŁU DWUTLENKU TYTANU
78/176/EWG I 82/883/EWG SKŁADOWANIE ODPADÓW
99/31/WE
PCB I PCT
95/59/WE
OSADY ŚCIEKOWE WYKORZYSTANE

W ROLNICTWIE
86/278/EWG
AZBEST
87/217/EWG TRANSPORT IMPORT I EKSPORT
TRANSGRANICZNE PRZEMIESZCZANIE ODPADÓW

(NADZÓR I KONTROLA TRANSPORTU ODPADÓW
WEWNĄTRZ, DO I Z UE)
93/259/EWG

Pl an g osp oda rk i od pa da m i d la Z wi ąz k u K o m una l ne go G m i n Zi e m i C he ł m s k i ej L AŚ
Zgodnie z wymaganiami dyrektywy „ramowej” oraz uzupełniającej

91/156/EWG gospodarowanie odpadami musi odbywać się w sposób
bezpieczny dla zdrowia ludzkiego i środowiska, przy czym pożądana
hierarchia działań winna przedstawiać się następująco (od działań
najbardziej pożądanych do najmniej):
zapobieganie powstawaniu odpadów i ograniczanie ich ilości,

ponowne wykorzystanie,
recykling,
spalanie z odzyskiem energii,
unieszkodliwianie na składowiskach,
koszty zbierania, transportu i unieszkodliwiania odpadów winny
obciążać posiadacza i wytwórcę odpadów.
Zabronione jest porzucanie, „dzikie” i niekontrolowane składowanie
odpadów. Wszystkie instalacje do odzysku i unieszkodliwienia (w tym:
składowania) odpadów muszą uzyskiwać zezwolenia i być przedmiotem
okresowych kontroli.
Dyrektywa Rady 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych
ma na celu głównie wprowadzenie większej harmonizacji w zakresie
gospodarowania nimi. Kraje członkowskie UE są zobowiązane do:
zarejestrowania i zidentyfikowania każdej instalacji, do której są

dostarczane odpady niebezpieczne,
pakowania i znakowania zgodnie ze standardami Unii
i międzynarodowymi, jeśli jest prowadzona zbiórka takich odpadów,
ich transport lub są one czasowo magazynowane.
Kryteria określania odpadów jako niebezpieczne są przede
wszystkim oparte na aspektach zdrowotnych: toksyczności,
właściwościach żrących, wywołujących podrażnienia miejscowe lub
uczulenia, właściwościach rakotwórczych, mutagennych, teratogennych,
zakaźnych lub wywołujących bezpłodność. Dodatkowymi kryteriami są
właściwości ekotoksyczne, palne i wybuchowe.
Dyrektywa w sprawie składowania odpadów.
Celem dyrektywy 1999/31/WE jest zapobieganie lub redukcja

możliwych ujemnych wpływów na środowisko, wynikających z emisji do
powietrza, gleb, wód powierzchniowych i podziemnych ze strony
składowisk odpadów. Dyrektywa zobowiązuje kraje członkowskie do
podejmowania szeregu działań, w tym do obróbki odpadów przed
składowaniem, wykluczenie wspólnego składowania niebezpiecznych
odpadów z innymi, prowadzenie monitoringu podczas eksploatacji i po
zamknięciu składowiska oraz rekultywacji po zamknięciu obiektu.

Kraje członkowskie muszą przygotować i wdrożyć strategie

prowadzące do zredukowania ilości składowanych odpadów komunalnych
ulegających degradacji w celu osiągnięcia powyższych celów oraz
przygotować plany naprawcze dla istniejących składowisk w celu
dostosowania ich do wymogów dyrektywy. Kraje członkowskie muszą
zapewnić, że dotychczas eksploatowane składowiska zostaną zamknięte,
jeśli nie spełnią wymogów tej dyrektywy.
Dyrektywa określa zasady przejmowania odpadów na składowiska:
odpady muszą być poddane obróbce przed składowaniem,
odpady niebezpieczne muszą być składowane wyłącznie na
składowiskach odpadów niebezpiecznych,
składowiska odpadów innych niż niebezpiecznych należy
wykorzystywać wyłącznie do składowania odpadów komunalnych
i pozostałych innych, niż niebezpieczne,
składowiska odpadów obojętnych winny służyć wyłącznie do
składowania odpadów obojętnych,
nie wolno składować: odpadów płynnych łatwopalnych,
wybuchowych lub utleniających, zakaźnych odpadów medycznych
oraz opon całych (od lipca 2003r.) i opon rozdrabnianych (od lipca
2006r.).
Eksploatator składowiska jest odpowiedzialny za obsługę
eksploatacyjną, monitoring (w tym analizowanie składu gazu
wysypiskowego i odcieków), kontrolowanie (monitoring) po zamknięciu
obiektu w przeciągu czasu określonego przez kompetentne władze za
niezbędny. Opłaty pobierane przez eksploatatora za unieszkodliwianie
odpadów winny pokrywać wszelkie koszty związane z eksploatacją,
zamknięciem, rekultywacją obiektu oraz prowadzonym monitoringiem.
W związku z potrzebą dostosowania się Polski pod względem
prawnym i organizacyjnym do wymogów unijnych, został przyjęty
następujący krajowy harmonogram działań i okresów przejściowych:
do 30.06.2003 r.– opracowanie wojewódzkich planów gospodarki

odpadami,
do 31.12.2003 r.– opracowanie powiatowych planów gospodarki
odpadami,
do 30.06.2004 r.– opracowanie gminnych planów gospodarki odpadami,
do 31.12.2003 r.– na podstawie wykonanych przeglądów ekologicznych
wydanie decyzji:
zamknięciu składowiska, gdy brak jest możliwości dostosowania
obiektu do wymogów prawnych,
określające sposób dostosowania składowiska do wymogów prawnych,

zobowiązujące zarządzającego składowiskiem do wystąpienia

z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę lub jego zmianę, której
przedmiotem będzie przebudowa składowiska,
do 01.04.2004r. – uzyskanie pozwoleń zintegrowanych dla składowisk
przyjmujących powyżej 10Mg/dobę lub o pojemności powyżej 25000Mg
(Minister Środowiska może określić późniejsze terminy uzyskania
pozwoleń zintegrowanych, ale nie później niż do 31.10.2007r.),
do 30.06.2004r. – wytwórcy odpadów muszą uzyskać decyzje na
wytwarzanie odpadów, o ile wydane na podstawie poprzednich
przepisów decyzje nie utraciły mocy wcześniej,
do 31.12.2005r. – należy przeprowadzić „modernizację prostą”
składowiska zgodnie z decyzją „dostosowawczą”,
do 31.12.2009r. – należy wykonać „modernizację przebudowy”
składowiska zgodnie z decyzją „dostosowawczą” (do wymogów
unijnych),
do 31.12.2009r. – zamknięcie składowisk odpadów, dla których brak
jest możliwości dostosowania do wymogów prawa lub które pomimo
wykonania nałożonych obowiązków oddziałują negatywnie na
środowisko,
od 01.07.2006r. – wprowadzenie zakazu składowania opon,
do 31.12.2012r. – unieszkodliwienie odpadów zawierających PCB.
3.2. Założenia do planu gospodarki odpadami ZKGZCh.
Odpady – podstawowe zasady kwalifikacji.

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o odpadach, odpadem jest
każda substancja lub przedmiot należący do jednej z kategorii
określonych w załączniku nr 1 do ustawy, których posiadacz pozbywa się,
zmierza się pozbyć lub do pozbycia się jest zobowiązany. Tak więc
o zaliczeniu substancji lub przedmiotu do odpadów decyduje wola
posiadacza lub nakaz prawny. Należy przyjąć, że dowolny przedmiot lub
substancja może stać się odpadem, jeśli taka będzie wola posiadacza.
Jednakże są kategorie substancji i przedmiotów, które odpadem stają się
z mocy przepisów i wówczas ich posiadacz zobowiązany jest do
odpowiedniego z nimi postępowania, nawet jeśli jest to wbrew jego woli.
Rozstrzygnięcie problemu czy coś jest odpadem czy nie może mieć
decydujące znaczenie określające warunki i sposoby w postępowaniu
w zakresie gospodarki odpadami.
Podstawę planowania gospodarki odpadami na terenie Związku
Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej stanowią założenia Krajowego
Planu Gospodarki Odpadami i Planu Gospodarki Odpadami
dla Województwa Lubelskiego i plany powiatowe.

Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (KPGO) został przyjęty przez

Radę Ministrów w dniu 29 października 2002 r.
Uchwałą Nr IX/134/03 z dnia 16 czerwca 2003 roku Sejmik
Województwa Lubelskiego przyjął Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami
(WPGO).
Podstawowe zasady postępowania z odpadami określa KPGO jako:
1. Zapobieganie powstawaniu odpadów i ich minimalizacja.
2. Zapewnienie odzysku, głównie recyklingu, odpadów, których powstania
w danych warunkach techniczno- ekonomicznych nie udało się uniknąć.
3. Unieszkodliwianie odpadów (poza składowaniem).
4. Bezpieczne dla ludzkiego zdrowia i środowiska składowanie odpadów,
których nie da się poddać procesom odzysku lub unieszkodliwienia
z powodu warunków techniczno-ekonomicznych.
Przyjęte w planie krajowym zasady stanowią wytyczne do tworzenia
planów niższego szczebla i winny być realizowane przez podmioty
odpowiedzialne za gospodarkę odpadami. Na podstawie założeń KPGO
opracowany został Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa
Lubelskiego określający założenia polityki ekologicznej dla terenu
województwa. Cele i zadania gospodarki odpadami dla Miasta Chełma
i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego zostały również
określone w oparciu o założenia Planu Krajowego i Wojewódzkiego.
Nakreślone zadania w niniejszym opracowaniu są zgodne
z obowiązującymi przepisami i planami wyższego rzędu, które w swojej
treści wskazują na związek gmin przyjmujący do realizacji zadania
w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Chełma i gmin
związku.
3.2.1. Odpady komunalne.

Gospodarka odpadami komunalnymi regulowana jest ustawą
o utrzymaniu czystości i porządku w gminie. Jest to ustawa obowiązująca
od 1997 roku, jednakże wiele zapisów w niej zawartych zostało
zmienionych lub uzupełnionych tzw. ustawą wprowadzającą, a ostatnio
dość istotne zmiany wprowadziła tzw. ustawa czyszcząca.
Mówiąc o odpadach komunalnych – rozumie się przez to odpady
powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady (z wyłączeniem
odpadów niebezpiecznych) pochodzące od innych wytwórców, które ze
względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów
powstających w gospodarstwach domowych. Tak więc o zaliczeniu do
odpadów komunalnych decyduje charakter i skład, typowy dla odpadów
powstających w związku z “normalnym” bytowaniem.
Nie jest istotny fakt czy odpady takie powstają w domu czy
przedsiębiorstwie. Wyjątkiem są odpady niebezpieczne, które jeśli
powstają w gospodarstwie domowym to są traktowane jako komunalne.

Natomiast takie same odpady niebezpieczne powstające

w przedsiębiorstwach, muszą być zbierane selektywnie i traktowane tak
jak pozostałe odpady pochodzenia przemysłowego. Odpady komunalne,
zgodnie z katalogiem odpadów, klasyfikowane są w grupie 20. Wyjątkiem
są odpady opakowaniowe zbierane selektywnie, które są klasyfikowane
w podgrupie 15 01. Wytwarzanie odpadów komunalnych nie podlega
reglamentacji, gdyż ich powstawanie wynika z “normalnego” bytowania.
Za odpady komunalne wytwarzanie na terenie danej nieruchomości
odpowiedzialny jest jej właściciel, który ma obowiązek zbierania
powstałych odpadów zgodnie z wymaganiami określonymi w uchwale rady
gminy (art. 5 ust. 1 pkt. 3 ustawy o utrzymaniu czystości) i pozbywanie się
ich zgodnie z przepisami tej ustawy oraz przepisami odrębnymi, w tym
przypadku w szczególności dotyczy to ustawy o odpadach.
Właściciele nieruchomości muszą udokumentować wykonanie
powyższego obowiązku przez okazanie odpowiedniej umowy i dowodów
płacenia za takie usługi. Umowa musi być zawarta z przedsiębiorstwem
posiadającym zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych.
Są to właściwie jedyne obowiązki właściciela nieruchomości
w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych. Dotyczą one także
odpadów komunalnych (z wyłączeniem niebezpiecznych) pochodzących
od przedsiębiorców, gdyż zgodnie z art. 17 ust. 5 ustawy o odpadach, do
odpadów komunalnych nie stosuje się przepisów zawartych w tym samym
artykule 17 i nakładających na wytwórcę odpadów obowiązek uzyskania
pozwolenia, decyzji zatwierdzającej program lub złożenia informacji.
Odpady komunalne mogą być przekazywane wyłącznie podmiotom
posiadającym odpowiednie zezwolenia na gospodarowanie odpadami, co
wynika z art. 6 ust.1 ustawy o utrzymaniu czystości, a także z art. 25
ustawy o odpadach. Zezwolenia, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt. 1 ustawy
o utrzymaniu czystości, udziela, w drodze decyzji wójt, burmistrz lub
prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce świadczenia usług.
Gminne jednostki organizacyjne działające na terenie własnej gminy nie
muszą uzyskać zezwolenia, ale muszą spełnić wszystkie warunki
wymagane przy ich udzielaniu (art. 7 ust. 5).
Władający nieruchomością nie musi posiadać zezwolenia na
zbieranie odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie tej
nieruchomości, co wynika z art. 28 ust. 8 ustawy o odpadach. Nie musi
być także prowadzona ewidencja wytworzonych odpadów komunalnych,
gdyż w tym przypadku, zgodnie z art. 36 ust. 2 ustawy o odpadach,
ewidencję prowadzą podmioty odbierające te odpady i posiadające
odpowiednie zezwolenia wydane zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt. 1 ustawy
o utrzymaniu czystości.
Pozostałe sprawy związane z zagospodarowaniem odpadów
komunalnych w znacznym zakresie regulują przepisy ustawy o utrzymaniu
czystości. Zgodnie z art. 3 tej ustawy utrzymanie czystości i porządku
w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gmin, które
zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych
z innymi gminami instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów komunalnych (art. 3 ust. 2 pkt. 2a) oraz organizują selektywną

zbiórkę, segregację oraz magazynowanie odpadów komunalnych, w tym

odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz współdziałają
z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania
tego rodzaju odpadami (art. 3 ust. 2 pkt. 6).
Zgodnie z art. 6a ustawy o utrzymaniu czystości, gmina może
przejąć obowiązki od właścicieli nieruchomości pobierając zryczałtowaną
opłatę za wykonanie przejętych obowiązków. Jest to jednak możliwe po
przyjęciu przez Radę Gminy odpowiedniej uchwały podjętej na podstawie
akceptacji mieszkańców wyrażonej w referendum gminnym.
W ustawie czyszczącej nie uwzględniono jednak likwidacji
obowiązkowego referendum i przejmowania obowiązków tylko na
podstawie uchwały rady gminy. Ustawa czyszcząca wprowadziła natomiast
inne niezwykle istotne zmiany.
O ile poprzednio w gestii gminy było wydawanie zezwoleń na
zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych, to
obecnie gmina wydaje zezwolenia jedynie na odbieranie odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości (art. 5 pkt. 2 ustawy
czyszczącej). Równocześnie w ustawie o odpadach uchyla się art. 26 ust.
9 (art. 1 pkt. 10 lit. d ustawy czyszczącej), wyłączający odpady komunalne
z obowiązku uzyskania zezwolenia na ich odzysk i unieszkodliwianie
zgodnie z przepisami ustawy o odpadach. Tym samym wydawanie decyzji
w tym zakresie przechodzi na starostę lub wojewodę.
Należy także zauważyć, że o ile poprzednio gminne jednostki
organizacyjne prowadzące na terenie własnej gminy działalność
w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych, nie miały
obowiązku uzyskania odpowiednich zezwoleń (musiały tylko spełniać
wymagane do wydania zezwolenia warunki) to obecnie zezwolenie takie
dotyczy wyłącznie działalności w zakresie odbierania odpadów
komunalnych. Pozostałe rodzaje działalności w zakresie
zagospodarowania odpadów komunalnych, w szczególności odzysk
i unieszkodliwianie, wymagają zezwoleń wydanych na podstawie ustawy
o odpadach, która gminne jednostki organizacyjne traktuje tak samo jak
pozostałe podmioty.
Po zmianach wprowadzonych ustawą czyszczącą, w art. 7 ustawy
o utrzymaniu czystości, mowa jest wyłącznie o działalności w zakresie
odbierania odpadów komunalnych. Podstawowym problemem jest w tej
sytuacji definicja odbierania odpadów komunalnych, która nie została
w obowiązujących przepisach sprecyzowana. Biorąc pod uwagę inne
zapisy ustawowe, można przyjąć, że odbieranie jest tożsame
z transportem odpadów. Tak więc w praktyce gmina wydaje zezwolenia na
odbieranie odpadów komunalnych od wytwarzających i przewożenie do
miejsc odzysku lub unieszkodliwiania. Warto w tym miejscu zauważyć, że
zgodnie z art. 9 ust. 1a, zezwolenie powinno określać miejsca odzysku lub
unieszkodliwiania, a tym samym gminy mogą wpływać na sposób
postępowania z odpadami. Oczywiście miejsca takie powinny spełniać
wymogi określone przepisami ustawy o odpadach oraz ustawy Prawo
ochrony środowiska. Wymogi te są obecnie dość restrykcyjne i dotyczą
zarówno podmiotów gospodarczych jak i samorządów.

3.2.2. Recykling i unieszkodliwianie odpadów.
Odzysk.
Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 pkt. 9 ustawy
o odpadach, odzyskiem nazywane są wszelkie działania nie stwarzające
zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na
wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do
odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich
wykorzystania. Metody odzysku określono w załączniku nr 5 do ustawy
o odpadach.
Część wymienionych działań równocześnie można określić także
jako recykling. Wynika to z ustawy o odpadach, gdzie według art. 3 ust.
3 pkt. 14, recykling jest rozumiany jako rodzaj odzysku, polegającego na
powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych
w odpadach z zachowaniem następujących warunków:
przetworzenie odpadu musi być realizowane w procesie produkcyjnym,
uzyskana substancja lub materiał musi nadawać się do dalszego
wykorzystania (pierwotnego lub innego).
Nie jest uznawane jako recykling spalanie z odzyskiem energii, ani
składowanie na składowisku, nawet jeśli wykorzystywany jest wydzielający
się biogaz.
Selektywnie zbierane odpady poddawane winny być recyklingowi
lub unieszkodliwieniu. Zakłada się:
recykling organiczny odpadów ulegających biodegradacji poprzez

poddawanie ich procesom kompostowania lub fermentacji beztlenowej,
recykling odpadów opakowaniowych i surowcowych,
unieszkodliwianie odpadów, z których wyłączono odpady przeznaczone
do odzysku i recyklingu poprzez ich składowanie na składowiskach
odpadów.
Dla realizacji powyższych celów konieczne będzie wyposażenie
systemu w:
instalacje do kompostowania lub fermentacji odpadów ulegających
biodegradacji. Zakłada się budowę instalacji przeznaczonej do
prowadzenia procesu recyklingu organicznego większości odpadów
ulegających biodegradacji powstających na terenie Związku. Poza tym
zakłada się rozpowszechnianie kompostowania odpadów organicznych
przez mieszkańców w kompostowniach przydomowych,
instalacje do mechaniczno- ręcznego przetwarzania selektywnie
gromadzonych odpadów opakowaniowych i surowcowych
przeznaczonych do recyklingu. Z uwagi na ilość możliwych do
recyklingu odpadów zakłada się budowę jednej instalacji o zasięgu
regionalnym,
instalacje do unieszkodliwiania odpadów komunalnych
i balastowych (składowisko odpadów).
Zakłada się, że składowane odpady poddawane będą procesowi

przetwarzania mechanicznego i biologicznego. WPGO przewiduje
funkcjonowanie 19 Zakładów Zagospodarowania Odpadów. Miasto Chełm
oraz okoliczne gminy, zgodnie z przyjętym podziałem, należeć będzie do
obszaru obsługiwanego przez RZZO Srebrzyszcze;
Uwzględniając założenia Wojewódzkiego Planu Gospodarki
Odpadami w zakresie funkcjonowania składowisk odpadów zakładać
można:
1) w obszarze działania Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej
przewiduje się funkcjonowanie składowiska odpadów
w m. Srebrzyszcze. Składowisko to, po zaopatrzeniu w wymienioną
w WPGO infrastrukturę techniczną, będzie przeznaczone do obsługi
jednostek administracyjnych wchodzących w skład Związku,
2) w ramach systemu gospodarki odpadami dla Związku zgodnie z WPGO
powstanie infrastruktura do odzysku i recyklingu odpadów zbieranych
selektywnie. Odpady nie nadające się do dalszego przerobu lub
wykorzystania będą kierowane na istniejące składowisko i tam
składowane jako odpady balastowe. W związku z wydłużeniem tras
dojazdu do miejsca odzysku i składowania na terenie Związku mogą
powstać stacje przeładunkowe odpadów przeznaczonych
do składowania,
3) w m. Srebrzyszcze realizowana będzie budowa Zakładu Przetwarzania
Odpadów z wykorzystaniem wybudowanego składowiska odpadów
balastowych. Biorąc pod uwagę odległość planowanej inwestycji oraz
kompleksowość infrastruktury technicznej istnieje możliwość stworzenia
wspólnego systemu gospodarki odpadami Związku,
4) przewiduje się wykorzystanie energetyczne paliwa alternatywnego
z odpadów w instalacji Cementowni „Chełm S.A.”.
Analiza potrzeb i możliwości w zakresie budowy systemu odzysku
odpadów dla miasta Chełma i gmin wchodzących w skład Związku
wskazuje na zasadność budowy systemu odzysku w ramach Regionalnego
Zakładu Przetwarzania Odpadów pozwalającego na recykling odpadów
opakowaniowych i surowcowych, recykling organiczny odpadów
ulegających biodegradacji, recykling odpadów niebezpiecznych
i wielkogabarytowych oraz produkcję paliwa alternatywnego z frakcji
palnych odpadów. Z technologią Zakładu winien być ściśle powiązany
system selektywnej zbiórki odpadów.
Zbieranie odpadów – zgodnie z definicja zawartą w art.3 ust.2
pkt.23 ustawy o odpadach jest to każde działanie, w szczególności
umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów,
które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub
unieszkodliwiania. Zbieranie odpadów w zakresie opisanym w definicji
wymaga uzyskania zezwolenia.
Zbieranie opadów jest jednym z etapów procesu odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów.

Jest nowym określeniem nieznanym w ustawie o odpadach z 1997r ,

która to posługiwała się niezdefiniowanym pojęciem “usuwanie”. Usuwanie
należałoby uznać za czynność polegającą na zabieraniu odpadów
z miejsca ich powstawania.
3.3. Powiatowe plany gospodarki odpadami.

Aktualnie w marcu 2004 roku zostały wykonane odpowiednie plany
powiatowe: Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego, oraz
Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Chełma.
Główne priorytety tych planów są zgodne priorytetami planów
wyższych szczebli i obejmują:
objęcie zorganizowanym wywozem odpadów mieszkańców całego
regionu (jako cel krótkookresowy na lata 2004 – 2007)
zamykanie i rekultywację wszystkich składowisk nie spełniających
wymagań przepisów prawa,
wdrażanie programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych,
wielkogabarytowych, budowlanych, zielonych oraz niebezpiecznych
zawartych w strumieniu odpadów komunalnych,
wdrożenie efektywnych systemów odzysku i unieszkodliwiania
odpadów. Jako rozwiązanie prowadzące do tego celu wszystkie
plany wskazują na konieczność realizacji ZPOK w Srebrzyszczu,
z wykonaniem poszczególnych linii przerobu odpadów oraz
magazynami do czasowego gromadzenia odpadów niebezpiecznych,
wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych.
Planowana inwestycja (realizacja ZPOK Srebrzyszczu i program
rekultywacji składowisk) jest zgodna z zapisami planów powiatowych
i projektu planu dla Związku, który jest obecnie przygotowywany. Aktualna
sytuacja w zakresie gospodarki odpadami na obszarze projektu wskazuje,
że tylko realizacja ZPOK w Srebrzyszczu pozwoli na osiągnięcie celów
ekologicznych wymaganych przez KPGO oraz odpowiednie plany niższych
szczebli.
3.4. Pozostałe uwarunkowania.

Do najistotniejszych uwarunkowań lokalnych rzutujących na kształt
planowanej gospodarki odpadami na terenie Związku Komunalnego Gminy
Ziemi Chełmskiej należą:
1. Spośród jedenastu składowisk eksploatowanych na obszarze projektu,
aż osiem posiada decyzje o zamknięciu i rekultywacji. Składowiska te
zgodnie z wydanymi decyzjami administracyjnymi powinny być
zamknięte do 31 grudnia 2005 r. Największe w regionie składowisko
w Srebrzyszczu, przyjmujące rocznie ponad 100.000 m3 odpadów
w chwili obecnej nie posiada decyzji Wojewody określającej przyszłość
tej instalacji. Jednak w najbliższej perspektywie czasu z uwagi na
wyeksploatowanie obiektu, będzie on zamknięty i poddany rekultywacji.
2. Po roku 2005 będą mogły być eksploatowane tylko dwa małe

składowiska w Sawinie i Rudzie- Hucie o pojemności nie
przekraczającej 65.000 m 3 . Zabezpieczeniem przyszłych potrzeb
w zakresie składowania odpadów jest zrealizowana w 2002 roku przy
składowisku Srebrzyszcze nowa kwatera składowania odpadów
balastowych o pojemności 300.000 m3 . Zgodnie z wydanymi decyzjami
administracyjnymi kwatera będzie mogła być eksploatowana tylko jako
jeden z segmentów przyszłego Zakładu Przetwarzania Odpadów
Komunalnych.
3. Obszar Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej (ZKGZCh) leży
w granicach zbiornika wód podziemnych GZWP Nr 407. Zgodnie
z przepisami, które weszły w życie w 2003 roku, w granicach zbiornika
nie ma możliwości budowy nowych składowisk. Wskazuje to na
konieczność wyboru technologii przetwarzania odpadów, która pozwoli
zminimalizować ilość odpadów przewidywanych do składowania, tak aby
jak najdłużej eksploatować zbudowane już składowisko balastu.
4. Istnieje pilna potrzeba podjęcia działań organizacyjnych i technicznych
dla objęcia wszystkich mieszkańców z terenu Związku selektywną
zbiórką odpadów. Selektywna zbiórka odpadów wymaga stworzenia
zaplecza technicznego, gdzie zebrane odpady mogłyby być
przetwarzane i doczyszczane. Brak takiego zaplecza jest szczególnie
dotkliwy wobec wymagań przepisów, które nakazują w najbliższych
latach zbieranie selektywnie następujących strumieni odpadów:
wielkogabarytowe, budowlane, zielone, surowcowe oraz odpady
niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych.
Wymagane efekty ekologiczne zostaną osiągnięte z chwilą
uruchomienia Zakładu w roku 2008, a przed tą datą należy liczyć się
z pewnym opóźnieniem w osiąganiu zakładanych wskaźników. Do czasu
uruchomienia ZPOK Srebrzyszcze działania prowadzone na obszarze
projektu powinny koncentrować się na rozwijaniu systemów zbiorki
odpadów (surowcowych, zmieszanych i innych), tak, żeby w roku 2008
w momencie uruchomienia ZPOK, zorganizowanym odbiorem odpadów
objęte były wszystkie gospodarstwa domowe na terenie Związku. Ten
wymóg jest priorytetowym zadaniem wszystkich szczebli i w tym kierunku
do czasu realizacji ZPOK Srebrzyszczu będą koncentrowały się działania
gmin zrzeszonych w ZKGZCh.
4. Aktualny stan gospodarki odpadami na terenie ZKGZCh.

Stan aktualny gospodarki odpadami na terenie ZKGZCh
przedstawiono na podstawie materiałów i informacji otrzymanych ze
Starostwa Powiatowego w Chełmie, Urzędu Miejskiego w Chełmie, ankiet
wypełnionych przez Urząd Miasta Rejowiec Fabr. i urzędy gmin
wchodzące w skład Związku, na podstawie materiałów archiwalnych
i danych zawartych w planach gospodarki odpadami dla powiatu
chełmskiego i m. Chełma.

Ponadto uzyskane informacje dotyczące gospodarki odpadami

uzupełniane i weryfikowane były na podstawie prowadzonych rozmów
z upoważnionymi pracownikami urzędów oraz innych instytucji
uczestniczących w procesie gospodarowania odpadami na terenie objętym
niniejszym opracowaniem, ze szczególnym uwzględnieniem informacji
udzielonych przez MPGK Sp. z o.o. w Chełmie.
4. 1. Wprowadzenie.
System gospodarki odpadami komunalnymi, który jest przedmiotem
analizy, składa się obecnie z dwóch podstawowych podsystemów:
zbieranie i transport odpadów,
odzysk, unieszkodliwianie i recykling odpadów.
Podstawową technologią unieszkodliwiania odpadów na terenie
gmin wchodzących w skład ZKGZCh jest ich składowanie. Na terenie
Związku funkcjonuje jedno duże składowisko w Srebrzyszczu obsługujące
Chełm (miasto i gminę) oraz sieć małych składowisk obsługujących
poszczególne gminy. Działania związane z odzyskiem i recyklingiem
odpadów znajdują się na etapie wstępnym.
Na terenie gmin wiejskich ZKGZCh funkcjonuje nieskomplikowany
model organizacyjny gospodarki odpadami. Jest to model w którym nie
istnieją praktycznie mocniejsze prywatne firmy wywozowe, silna jest
pozycja gmin oraz brak jest składowisk prywatnych. Eksploatacja
poszczególnych składowisk gminnych jest finansowana z budżetu gminy,
za wywóz odpadów (najczęściej gromadzonych do ogólnodostępnych
kontenerów) płaci budżet gminy, tylko mały odsetek klientów
indywidualnych płaci za usługi wywozu odpadów. Taka sytuacja ma wiele
wad, jednak z drugiej strony, istnienie stabilnego rynku stwarza dużą
szansę na stosunkowo bezproblemową transformację tego systemu
w system regionalny, bazujący na współpracy gmin i eksploatacji
wspólnego ZPO. Największy problem jaki wynika z aktualnej organizacji
gospodarki odpadami na terenach wiejskich to brak opłat ze strony
mieszkańców za usługi związane z wywozem odpadów i ich składowaniem
(dotyczy to większości obszaru ZKGZCh).
4.2. Źródła powstawania i ilości odpadów komunalnych.

Zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U.
Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami) odpady komunalne definiuje się
jako: „odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady
nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych
wytwórców, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do
odpadów powstających w gospodarstwach domowych”.

W związku z powyższym, głównymi źródłami wytwarzania odpadów

komunalnych na terenie ZKGZCh są:
gospodarstwa domowe,
obiekty infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady rzemieślnicze,
targowiska, szkolnictwo, i inne.
Biorąc pod uwagę skład odpadów, właściwości technologiczne oraz
warunki i miejsca powstawania do dalszych rozważań przyjęto podział
odpadów na następujące grupy, wytwarzane przez wyżej wymienione
źródła odpadów komunalnych:
odpady z gospodarstw domowych,
odpady z obiektów infrastruktury i użyteczności publicznej,
odpady komunalne zakładów przemysłowych, rzemieślniczych
i usługowych,
odpady wielkogabarytowe,
odpady remontowo-budowlane,
odpady zielone (z pielęgnacji terenów zielonych),
odpady niebezpieczne wchodzące w skład strumienia odpadów
komunalnych.
Tabela 33. Ilość odpadów komunalnych objętych zbiórką na obszarze

poszczególnych jednostek administracyjnych Związku, kierowanych
do unieszkodliwiania (składowania) w ostatnich 3 latach.
L.p. Nazw a j ed no stki S kładow isko Il ość od padów [ Mg]
admini st racyjnej
1. Chełm - mi ast o Chełm 2001 2002 2003
2. - gm ina Srebrzyszcze* 18. 200 18. 800 19. 116
3. R ej owi ec F ab r.- m i a s to
4. R ej owi ec F ab r.- g m i na
650 1768, 2 1029, 8
5. S iedli sz c ze
Pawłów
6. B iał opol e Kolonia 14 14 14
Strzelce
7. D ubi enka Dubienka 66 60 44
8. K am ień Strachosław 232 124 80
9. Leś ni owic e Leśniowi ce 100 100 100
10. R udaH ut a Rudka Kol oni a 60 60 60
11. S awin Malinówka 69 97 99
12 W i e r z bic a W ł adysł awowo 210 220 240
13. W oj s ła wic e W o j sł awi ce 240 100 108
14. Żm udź Żmudź 31 65 74
R azem 19. 872 21. 408, 2 20. 064, 8
*W wyliczeniach masy odpadów dla składowiska w Srebrzyszczu przyjęto średnią - szacunkową
wagę 1m3 -135 kg dla miasta i 200 kg dla gminy (wg MPGK w Chełmie).

4.3. Oszacowanie ilości odpadów komunalnych na podstawie

wskaźników.
Zbilansowane ilości odpadów komunalnych na podstawie informacji
udzielonych przez firmy wywozowe, urzędy gmin itp. nie odzwierciedlają
rzeczywistej ilości odpadów wytworzonych na terenie poszczególnych
jednostek administracyjnych ZKGZCh. Z tego względu przedstawiono
szacunkowe ilości odpadów komunalnych dla powiatu chełmskiego
z uwzględnieniem ilości odpadów powstających w gminach miejskich
i wiejskich na podstawie danych wskaźnikowych. Do obliczeń przyjęto,
analogicznie jak w konstrukcji planu krajowego, wskaźniki wytwarzania
odpadów w podziale na osiemnaście strumieni odpadów komunalnych w
przeliczeniu na mieszkańca gminy.
Do obliczenia ilości wytworzonych w 2003 r. odpadów komunalnych
na terenie objętym niniejszym planem przyjęto do szacunków dane
demograficzne podane w ankietach przez poszczególne gminy
z uwzględnieniem podziału na rodzaj zabudowy miejskiej i wiejskiej. Ilości
powstających odpadów komunalnych obliczono na podstawie wskaźników
nagromadzenia odpadów w poszczególnych źródłach ich powstawania.
4.3.1. Wskaźniki charakterystyki ilościowo- jakościowej odpadów

komunalnych.
Potencjalna ilość wytwarzanych na terenie ZKGZCh odpadów
komunalnych określona została w oparciu o dane wskaźnikowe za KPGO,
które przyjęte zostały dla siedminu źródeł powstawania odpadów,
z uwzględnieniem różnic dla jednostek miejskich i wiejskich.
Tabela 34. Wskaźniki charakterystyki ilościowo- jakościowej

odpadów komunalnych.
Przyjęty wskaźnik nagromadzenia
L.p . Źródła powstawania odpadów (kg/M/rok)
miasto wieś
1. Odpady z gospodarstw domowych 224 116
2. Odpady z obiektów infrastruktury 110 45
3. Odpady wielkogabarytowe 20 15
4. Odpady z budowy, remontów i
demontażu obiektów budowlanych 40 40
5. Odpady z ogrodów i parków 12 5
6. Odpady z czyszczenia ulic i
15 -
placów
7. Odpady niebezpieczne
wytwarzane w grupie odpadów 3 2
komunalnych
Razem 424 223
Zgodnie z założeniami zawartymi w KPGO na potrzeby niniejszego

opracowania przyjęto do analiz następujące średnie wskaźniki składu
morfologicznego poszczególnych grup odpadów.

Tabela 35. Skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów

infrastruktury.
L.p . Odpady z
Odpady domowe %
obiektów
frakcje odpadów miasto wieś infrastrukury
1. Odpady organiczne
32% 13% 10%
pochodzenia roślinnego
2. Odpady organiczne
2% 1% -
pochodzenia zwierzęcego
3. Inne odpady organiczne 2% 2% -
4. Papier i tektura 19% 13% 30%
5. Tworzywa sztuczne 14% 13% 30%
6. Materiały tekstylne 3% 3% 3%
7. Szkło 8% 8% 10%
8. Metale 4% 4% 5%
9. Odpady mineralne 5% 10% 5%
10 . Frakcja drobna (pon. 10
10% 33% 7%
mm)
Razem 100% 100% 100%
Dla wyżej wymienionych strumieni odpadów komunalnych ustalono

wskaźniki charakterystyki ilościowej i jakościowej z uwzględnieniem
podziału na miasta i jednostki o charakterze wiejskim.
Wskaźniki generowania strumieni odpadów komunalnych wg Krajowego
Planu Gospodarki Odpadami, modyfikowane przez Instytut Ekologii
Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach dla miast oraz dla jednostek
wiejskich przedstawiono w poniżej w tabeli.
Tabela 36. Wskaźniki „emisji” odpadów komunalnych dla miast oraz

dla jednostek o charakterze wiejskim.
Lp. Strumień odpadów komunalnych Miasta Wieś
[kg/M/r] [kg/M/r]
1. Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 90,20 22,11
2. Odpady zielone 10,00 4,16
3. Papier i tektura (nieopakowaniowe) 28,62 10,64
4. Opakowania z papieru i tektury 41,52 15,43
5. Opakowania wielomateriałowe 4,66 1,73
6. Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 48,27 21,03
7. Opakowania z tworzyw sztucznych 15,53 6,77
8. Odpady tekstylne 12,10 4,65
9. Szkło (nieopakowaniowe) 2,00 1,00
10. Opakowania ze szkła 28,12 18,89
11. Metale 12,79 4,55
12. Opakowania z blachy stalowej 4,57 1,63
13. Opakowania z aluminium 1,33 0,47
14. Odpady mineralne 14,30 13,25

Lp. Strumień odpadów komunalnych Miasta Wieś

[kg/M/r] [kg/M/r]
15. Drobna frakcja popiołowa 46,70 40,28
16. Odpady wielkogabarytowe 20,00 15,00
17. Odpady budowlane 40,00 40,00
18. Odpady niebezpieczne 3,00 2,00
423,71 223,59
4.3.2. Szacowana ilość odpadów komunalnych wytwarzanych

aktualnie na terenie ZKGZCh.
Z przeprowadzonej analizy oszacowania ilości wytwarzanych
odpadów na terenie objętym niniejszym planem w porównaniu do
uzyskanych informacji o ilościach składowanych odpadów na
poszczególnych składowiskach wynika, że usługami wywozu odpadów nie
są objęci wszyscy mieszkańcy na obszarze działania ZKGZCh. Zebrane
informacje wskazują, że średnio ponad 60% mieszkańców terenów
wiejskich oraz ponad 20% mieszkańców miast (Chełm i Rejowiec
Fabryczny) nie jest objętych wywozem odpadów. Na składowiskach
odpadów w rejonie obsługi poszczególnych gmin nie są stosowane wagi.
Oceny ilości dowożonych odpadów na składowiska dokonuje się
szacunkowo. Na różnicę w bilansie odpadów wpływa kilka czynników: nie
uzyskanie odpowiedzi na rozesłane ankiety od wszystkich gmin i firm
wywozowych, udzielenie niespójnych informacji, różnych sposobów
zagospodarowywania odpadów remontowo- budowlanych,
wielkogabarytowych, a także niekontrolowanego spalania odpadów (np.
tworzyw sztucznych, papieru i kartonu) w paleniskach indywidualnych,
zagospodarowywanie odpadów organicznych powstających na terenach
wiejskich we własnym zakresie oraz deponowanie odpadów na tzw.
„dzikich wysypiskach”.
Wobec niedoskonałości aktualnego systemu ewidencji ilości
odpadów komunalnych dla potrzeb planistycznych zostały wykonane
analizy bilansowe nagromadzenia odpadów w omawianym obszarze
w oparciu o przyjęte wskaźniki szacunkowe.
Oszacowanie ilości odpadów komunalnych powstających na terenie
działania ZKGZCh w poszczególnych jednostkach administracyjnych
dokonane zostało w rozbiciu na poszczególne strumienie, nagromadzenie
i skład morfologiczny oraz źródła ich powstawanie, co przedstawiono
w tabelach.

Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej LAŚ
Tabela 37. Szacowana ilość odpadów komunalnych wytworzonych w roku 2003 na terenie ZKGZCh (Mg).
Strumień odpadów m. Rejowiec g. g. g. g. g. Rejowiec g. Ruda- g. g. g. g.
Lp. k o m u n a l n yc h m. Chełm Fabr. Białopole g. Chełm Dubienka Kamień Leśniowice Fabr. Huta g. Sawin Siedliszcze Wierzbica wojsławice Żmudź Ogółem
Odpady kuchenne
1. ulegające biodegradacji 6 191,3 433,9 102,2 348,5 74,9 108,0 109,9 126,3 123,5 165,6 186,2 216,4 99,9 103,0 8 38 9,5
2. Odpady zielone 686,4 48,1 16,7 58,4 13,1 18,6 19,1 21,5 21,8 28,1 32,3 31,5 18,8 15,6 1 03 0,1
Papier i tektura
3. ( n i e o p a k o wa n i o we ) 1 964,5 137,7 43,7 152,6 33,9 48,3 49,6 56,0 56,5 73,1 83,8 84,6 48,1 41,6 2 87 4,0
Opakowania z papieru i
4. tektury 2 849,9 199,7 63,4 221,3 49,1 70,0 72,0 81,3 81,9 106,1 121,5 122,6 69,7 60,4 4 16 9,0
Opakowania
5. wielomateriałowe 319,9 22,4 7,1 24,8 5,5 7,9 8,1 9,1 9,2 11,9 13,6 13,8 7,8 6,8 46 7, 8
T w o r z ywa s z t u c z n e
6. ( n i e o p a k o wa n i o we ) 3 313,3 232,2 83,4 293,1 65,7 93,4 96,2 108,1 109,9 140,9 162,4 156,1 95,1 77,9 5 02 7,6
O p a k o w a n i a z t w o r z yw
7. sztucznych 1 066,0 74,7 26,8 94,3 21,2 30,1 31,0 34,8 35,4 45,3 52,3 50,3 30,6 25,1 1 61 7,8
8. O d p a d y t e k s t yl n e 830,5 58,2 19,0 66,3 14,7 21,0 21,6 24,4 24,6 31,8 36,5 36,4 21,0 18,0 1 22 3,9
9. S z k ł o ( n i e o p a k o wa n i o we ) 137,3 9,6 3,9 13,6 3,1 4,4 4,5 5,0 5,2 6,6 7,6 7,0 4,5 3,5 21 5, 8
10. Opakowania ze szkła 1 930,2 135,3 69,3 247,7 56,8 80,1 83,0 92,2 95,7 119,8 139,9 120,1 85,4 61,8 3 31 7,2
11. Me t a l e 877,9 61,5 18,9 65,8 14,6 20,8 21,3 24,1 24,3 31,5 36,0 36,9 20,6 18,1 1 27 2,4
Opakowania z blachy
12. s t a l o we j 313,7 22,0 6,8 23,6 5,2 7,4 7,6 8,6 8,7 11,3 12,9 13,2 7,4 6,5 45 4, 9
13. Opakowania z aluminium 91,3 6,4 2,0 6,8 1,5 2,1 2,2 2,5 2,5 3,3 3,7 3,8 2,1 1,9 13 2, 1
14. Odpady mineralne 981,6 68,8 46,6 168,2 39,1 54,8 57,0 62,9 66,0 81,6 96,0 77,1 59,9 40,4 1 90 0,0
15. Drobna frakcja popiołowa 3 205,5 224,6 143,0 514,7 119,2 167,5 174,1 192,4 201,4 249,5 293,1 238,5 182,1 124,7 6 03 0,0
Razem 1 -15 24 759,1 1 735,0 652,8 2 299,8 517,4 734,4 757,3 849,5 866,5 1 106,2 1 277,7 1 208,2 753,0 605,3 38 12 2, 2
16. O d p a d y w i e l k o g a b a r yt o we 1 372,8 96,2 54,2 194,3 44,8 63,0 65,4 72,5 75,5 94,1 110,2 92,3 67,8 47,8 2 45 0,8
17. O d p a d y b u d o wl a n e 2 745,6 192,4 139,6 504,6 117,4 164,7 171,4 189,0 198,7 244,9 288,5 228,4 180,8 120,4 5 48 6,6
18. Odpady niebezpieczne 205,9 14,4 7,3 26,3 6,0 8,5 8,8 9,8 10,1 12,7 14,8 12,7 9,0 6,6 35 3, 0
R a z e m 2 9 08 3,5 2 0 38 ,0 8 54 , 0 3 02 4,9 68 5,7 9 70 , 6 1 00 2,9 1 12 0,7 1 1 50 ,8 1 45 7,9 1 6 91 ,2 1 54 1,7 1 01 0,6 7 80, 1 46 41 2, 5

Tabela 38. Nagromadzenie odpadów komunalnych na terenie działania ZKGZCh w roku 2003 (Mg).
m.
Źródła pow stawania Rejowiec g. g. g. g. g. Rejowiec g. Ruda- g. g. g. g.
L.p. odpadów m. Chełm Fabr. Białopole. g. Chełm Dubienka Kamień Leśniowice Fabr. Huta g. Sawin Siedliszcze Wierzbica wojsławice Żmudź Ogółem
Odpady z
gospodarstw
1. d o mo wy c h 9 0 32 ,3 1 0 77 ,4 44 4,6 1 57 3,6 3 56 , 3 5 04 , 6 52 1,3 58 2, 8 5 97 , 9 75 8, 2 87 9, 0 8 05, 4 52 4, 3 4 06, 9 24 40 7, 7
Odpady z obiektów
2. infrastruktury 7 5 50 ,4 5 29 , 1 18 1,0 63 4, 1 1 41 , 6 2 01 , 5 20 7,4 23 3, 5 2 36 , 6 30 4, 4 35 0, 1 3 43, 0 20 3, 4 1 70, 2 11 28 6, 1
Odpady
3. w i e l k o g a b a r yt o we 1 3 72 ,8 96 ,2 5 4,2 19 4, 3 44 ,8 63 ,0 6 5,4 7 2,5 75 ,5 9 4,1 11 0, 2 92 ,3 6 7,8 47 ,8 2 45 0,8
O d p a d y z b u d o wy,
remontów i
d e mo n t a ż u
obiektów
4. budowlanych 2 7 45 ,6 1 92 , 4 13 9,6 50 4, 6 1 17 , 4 1 64 , 7 17 1,4 18 9, 0 1 98 , 7 24 4, 9 28 8, 5 2 28, 4 18 0, 8 1 20, 4 5 48 6,6
Odpady z ogrodów
5. i parków 8 23 , 7 57 ,7 2 0,0 7 0,2 15 ,7 22 ,3 2 3,0 2 5,9 26 ,2 3 3,7 3 8,8 37 ,8 2 2,6 18 ,8 1 23 6,5
Odpady z
c z ys z c z e n i a u l i c i
6. placów 1 0 29 ,6 72 ,2 5,5 1 5,3 2 ,2 3 ,7 3,3 4,8 3 ,0 6,7 5,9 19 ,8 0,0 8 ,0 1 18 0,1
'7. Odpady
niebezpieczne
wy t wa r z a n e w
grupie odpadów
komunalnych 2 05 , 9 14 ,4 7,3 2 6,3 6 ,0 8 ,5 8,8 9,8 10 ,1 1 2,7 1 4,8 12 ,7 9,0 6 ,6 35 3, 0
2 2 7 60 , 3 2 039 ,4 85 2, 3 3 01 8, 3 6 84 , 1 96 8,4 1 00 0, 6 1 11 8, 2 11 48 1 45 4, 7 16 87, 3 15 39 , 5 1 00 8 7 78 , 8 4 6 40 0,8

Razem
Wyliczone w tabelach ilości są wielkościami szacunkowymi. Różnice w wyliczeniach pomiędzy tabelami nr 37 i 38

wynikają z uwzględnienia różnych ilości nagromadzenia odpadów komunalnych w zabudowie wielorodzinnej
i jednorodzinnej oraz zaokrągleń liczbowych w podawanych przez KPGO wskaźnikach.

Tabela 39. Szacowana ilość odpadów wytworzonych wg składu morfologicznego w gospodarstwach
domowych i z obiektów infrastruktury na terenie ZKGZCh w 2003 r. (Mg).
z g o s p o d a rs t w m. g. g. g.
g. g. g. g. g. g. g. g. g.
L.p domowych m. Chełm Rejowiec
Białopole Chełm Dubienka Kamień Leśniowice
Rejowie Ruda-
Sawin
Si edl iszc
Wierzbica wojsławice Żmudź
Ogółem
z i n f r a s t r u k t u ry Fabr. c Fabr. Huta ze
Odpady 6
organiczne 4 92 0,1 34 4,8 7 3,4 24 8, 1 52 ,5 76 ,2 7 7,3 89 ,6 86 ,3 1 17, 5 1 31 , 0 16 1,1 68 ,2 75 ,7 5 21 , 8
1. pochodzenia
roślinnego 1
75 5, 0 5 2,9 1 8,1 6 3,4 14 ,2 20 ,2 2 0,7 23 ,4 23 ,7 30 ,4 35 ,0 3 4,3 20 ,3 17 ,0 1 28 , 6
Odpady
organiczne 30 7, 5 2 1,6 5,3 1 8,0 3 ,9 5 ,6 5,7 6 ,5 6 ,4 8 ,6 9 ,7 1 1,2 5 ,2 5 ,3 4 20 , 5
2.
pochodzenia
z wi e rz ę c e g o 0,0 0,0 0,0 0,0 0 ,0 0 ,0 0,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0
Inne odpady
30 7, 5 2 1,6 8 9,0 3 1,5 7 ,1 10 ,1 1 0,4 11 ,7 12 ,0 15 ,2 17 ,6 1 6,0 10 ,5 8 ,1 5 68 , 3
3. organiczne
0,0 0,0 0,0 0,0 0 ,0 0 ,0 0,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0
Papier i tektura 4
2 92 1,3 20 4,7 6 2,7 21 8, 3 48 ,3 68 ,9 7 0,8 80 ,1 80 ,4 1 04, 5 1 19 , 5 12 2,6 68 ,2 60 ,1 2 30 , 4
4.
3
2 26 5,1 15 8,7 5 4,3 19 0, 2 42 ,5 60 ,5 6 2,2 70 ,1 71 ,0 91 ,3 1 05 , 0 10 2,9 61 ,0 51 ,1 3 85 , 9
T w o r z y wa 3
sztuczne 2 15 2,6 15 0,8 5 8,6 20 6, 9 46 ,6 66 ,2 6 8,3 76 ,5 78 ,2 99 ,6 1 15 , 1 10 7,8 68 ,2 54 ,1 3 49 , 5
5. 3
2 26 5,1 15 8,7 5 4,3 19 0, 2 42 ,5 60 ,5 6 2,2 70 ,1 71 ,0 91 ,3 1 05 , 0 10 2,9 61 ,0 51 ,1 3 85 , 9
Ma t e r i a ły
tekstylne 46 1, 3 3 2,3 1 3,3 4 7,2 10 ,7 15 ,1 1 5,6 17 ,5 17 ,9 22 ,7 26 ,4 2 7,3 15 ,7 12 ,2 7 35 , 2
6.
22 6, 5 1 5,9 5,4 1 9,0 4 ,3 6 ,0 6,2 7 ,0 7 ,1 9 ,1 10 ,5 1 0,3 6 ,1 5 ,1 3 38 , 5
Szkło 1
1 23 0,0 8 6,2 3 5,6 12 5, 9 28 ,5 40 ,4 4 1,7 46 ,6 47 ,8 60 ,7 70 ,3 6 4,5 41 ,9 32 ,6 9 52 , 7
7.
1
75 5, 0 5 2,9 1 8,1 6 3,4 14 ,2 20 ,2 2 0,7 23 ,4 23 ,7 30 ,4 35 ,0 3 4,3 20 ,3 17 ,0 1 28 , 6
Me t a l e
61 5, 0 4 3,1 1 7,8 6 2,9 14 ,3 20 ,2 2 0,9 23 ,3 23 ,9 30 ,3 35 ,2 3 2,1 21 ,0 16 ,3 9 76 , 3
8.
37 7, 5 2 6,5 9,1 3 1,7 7 ,1 10 ,1 1 0,4 11 ,7 11 ,8 15 ,2 17 ,5 1 7,2 10 ,2 8 ,5 5 64 , 5
Odpady mineralne 1
76 8, 8 5 3,9 4 0,4 14 5, 9 34 ,0 47 ,7 4 9,6 54 ,7 57 ,5 70 ,9 83 ,5 6 5,7 52 ,4 34 ,7 5 59 , 6
9.
37 7, 5 2 6,5 9,1 3 1,7 7 ,1 10 ,1 1 0,4 11 ,7 11 ,8 15 ,2 17 ,5 1 7,1 10 ,2 8 ,5 5 64 , 4
Frakcja drobna 4
1 53 7,5 10 7,7 12 7, 8 46 6, 6 1 10 , 1 1 53 , 7 16 0, 5 1 75 , 8 1 87, 0 2 27, 4 2 69 , 9 19 7,7 1 73 , 0 1 06 , 7 0 01 , 5
10. (pon. 10 mm)
52 8, 5 3 7,0 1 2,7 4 4,4 9 ,9 14 ,1 1 4,5 16 ,3 16 ,6 21 ,3 24 ,5 2 4,0 14 ,2 11 ,9 7 89 , 9
Razem
15 221,6 1066,7 523,9 1571,3 356,0 504,1 520,8 582,3 597,4 757,4 878,2 806,0 524,3 405,8 24315,8
7 550,2 529,1 181,1 634,0 141,8 201,7 207,3 233,7 236,7 304,2 350,0 343,0 203,3 170,2 11286,3
Ogółem 22 771,8 1 595,8 705,0 2205,3 497,8 705,8 728,1 816,0 834,1 1 061,6 1 228,2 1 149,0 727,6 576,0 35602,1

Z powyższych szacunków wynika, że na terenie ZKGCh w roku 2003
wytworzono następujące ilości odpadów komunalnych na terenie gmin
miejskich i wiejskich, w rozbiciu na poszczególne strumienie:
Tabela 40. Ilości odpadów komunalnych na terenie gmin miejskich

i wiejskich, w rozbiciu na poszczególne strumienie (Mg):
gminy gminy
Lp. Strumień odpadów komunalnych
miejskie wiejskie Ogółem
Odpady kuchenne ulegające
1. biodegradacji 6 625.2 1 764.4 8 389.5
2. Odpady zielone 734.5 295.6 1 030.1
3. Papier i tektura (nieopakowaniowe) 2 102.1 771.8 2 874.0
4. Opakowania z papieru i tektury 3 049.6 1 119.4 4 169.0
5. Opakowania wielomateriałowe 342.3 125.5 467.8
Tworzywa sztuczne
6. (nieopakowaniowe) 3 545.4 1 482.2 5 027.6
7. Opakowania z tworzyw sztucznych 1 140.7 477.1 1 617.8
8. Odpady tekstylne 888.7 335.2 1 223.9
9. Szkło (nieopakowaniowe) 146.9 68.9 215.8
10. Opakowania ze szkła 2 065.4 1 251.8 3 317.2
11. Metale 939.4 332.9 1 272.4
12. Opakowania z blachy stalowej 335.7 119.2 454.9
13. Opakowania z aluminium 97.7 34.4 132.1
14. Odpady mineralne 1 050.3 849.7 1 900.0
15. Drobna frakcja popiołowa 3 430.1 2 599.9 6 030.0
Razem 1 -15 26 494.1 11 628.0 38 122.2
16. Odpady wielkogabarytowe 1 469.0 981.8 2 450.8
17. Odpady budowlane 2 938.0 2 548.6 5 486.6
18. Odpady niebezpieczne 220.4 132.7 353.0
Razem 31 121.5 15 291.0 46 412.5
4.4. Pozostałe odpady komunalne.
4.4.1. Odpady wielkogabarytowe

Oszacowane ilości odpadów wielkogabarytowych oraz gruzu
budowlanego dla powiatu chełmskiego z uwzględnieniem gmin miejskich
i wiejskich Związku przedstawiono w tabelach.
Tabela 41. Oszacowane ilości odpadów wielkogabarytowych i gruzu

budowlanego w 2003 r. dla ZKGZCh.
Lp. Strumień odpadów komunalnych Mg/r

1. Odpady wielkogabarytowe 2450,8
2. Odpady budowlane 5486,6
Ogółem 7937,4
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskie- czerwiec 2004 78

Tabela 42. Oszacowane ilości odpadów wielkogabarytowych i gruzu
budowlanego w 2003 r. z uwzględnieniem miast i gmin wiejskich
wchodzących w skład ZKGZCh.
Gminy Gminy miejskie

Lp. Strumień odpadów wiejskie
Mg/r Mg/r
1. Odpady wielkogabarytowe 981,8 1469,0
2. Odpady budowlane 2548,6 2938,0
Ogółem 3530,4 4407
Zbiórka odpadów wielkogabarytowych na terenie Chełma, tak jak

w całym kraju odbywa się poprzez wystawianie przez mieszkańców zużytych
urządzeń przy pojemnikach na odpady. Może to powodować zagrożenie dla
środowiska w sytuacjach przypadkowego demontażu przez tzw. „zbieraczy”
tych urządzeń substancjami niebezpiecznymi (freony, oleje).
Odpady wielkogabarytowe na terenie gmin wiejskich wywożone są
indywidualnie przez mieszkańców, w związku z tym brak jest informacji, co do
ilości wywiezionych odpadów.
4.4.2. Odpady budowlane.

Na odpady z sektora budowlanego składają się głównie odpady obojętne
z rozbiórek obiektów, jak np. gruz ceglany, materiały ceramiczne, beton,
panele i inne elementy gipsowe oraz azbest. W tej grupie występuje także
drewno, stal, odpady opakowaniowe itp. Specyfiką tej gałęzi jest czasowa
nierównomierność ich powstawania oraz fakt, że charakteryzują się dużą masą
i objętością. Z uwagi na brak ewidencji odpadów budowlanych zachodzi
konieczność oszacowania ich masy. Przyjmując krajowe wskaźniki
nagromadzenia odpadów z sektora budowlanego na poziomie 40 kg/Mr oraz
liczbę mieszkańców bytujących na terenie ZKGZCh można szacować, że na
jego terenie powstaje rocznie ok. 5486,6Mg odpadów z sektora budowlanego
w tym na terenie gmin miejskich powstaje ich 2938,0 Mg a wiejskich 2548,6
Mg. Zakłada się, że duża część powstających odpadów wykorzystywana jest
na utwardzanie dróg oraz do przesypywania warstw odpadów na
składowiskach.
Odpady powstające w wyniku utrzymywania czystości i porządku na
terenach publicznych.
Z obowiązkiem utrzymania czystości i porządku w gminach wiąże się
konieczność sprzątania placów i ulic, utrzymania terenów zielonych, cmentarzy
i targowisk. Powstające tu odpady zaliczane są do odpadów komunalnych.
Z uwagi na brak ewidencji powstających odpadów zielonych na terenach gmin
miejskich i wiejskich Związku ich nagromadzenie w 2003 roku oszacowano
zgodnie z przyjętymi w założeniach szacunkami. Na terenach miejskich w/g
szacunków w 2003 r. powstało ok. 734,5 Mg odpadów zielonych z utrzymania
czystości i porządku targowisk, cmentarzy, parków i skwerów.
Odpowiednio na terenach gmin wiejskich Związku oszacowano ich
wytworzenie w ilości 295,6 Mg. Ocenia się, że odpady te w większości
wykorzystywane były jako pasze dla zwierząt lub na kompost.
4.4.3. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
Tabela 43. Oszacowany procentowy udział poszczególnych rodzajów
odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych.
Udział w masie
Kod
Lp. Rodzaj odpadu odpadów
klasyfikacji
niebezpiecznych
1. 20 01 13 Rozpuszczalniki 3%
2. 20 10 14
Kwasy i alkalia 1%
20 01 15
3. 20 01 17 Odczynniki fotograficzne 2%
4. Środki ochrony roślin (np. pestycydy,
20 01 19 5%
herbicydy, insektycydy)
5. Lampy fluorescencyjne i inne odpady
20 01 21 5%
zawierające rtęć
6. 20 10 23 Urządzenia zwierające freony 3%
7. 20 01 26 Oleje i tłuszcze 10%
8. Farby, tusze, farby drukarskie, kleje,
20 01 27 lepiszcza i żywice zawierające substancje 35%
niebezpieczne
9. Detergenty zawierające substancje
20 01 29 5%
niebezpieczne
10. 20 01 31 Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 4%
11. 20 01 33 Baterie i akumulatory ołowiowe 12%
12. Zużyte urządzenia elektryczne i
elektroniczne inne niż wymienione w 20
20 01 35 b.d.
01 21 i 20 01 23 zawierające
niebezpieczne składniki
13. Drewno zawierające substancje
20 01 37 b.d.
niebezpieczne

Tabela 44. Oszacowany udział poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów
komunalnych wytwarzanych na terenie ZKGZCh.
L p. K od Rodzaj odpadu
Udział m. g.
kl a s yf i ka c j % Rejowiec g. g. g. g. Rejow iec g. Ruda- g. g. g.
i m. Chełm Fabr. Białopole g. Chełm Dubienka Kamień Leśniowice Fabr. Huta g. Saw in Si edl iszcze Wierzbica wojsław ice g. Żmudź ogółem
1. 20 01 13 R ozp u s z c z al n i k i 3 6,1 8 0,4 3 0 ,22 0,7 9 0,1 8 0 ,25 0,2 6 0 ,29 0 ,30 0 ,38 0,4 4 0,3 8 0,2 7 0 ,20 1 0,5 9
2. 20 10 14 Kwa s y i al k al i a 1 2,0 6 0,1 4 0 ,07 0,2 6 0,0 6 0 ,08 0,0 9 0 ,10 0 ,10 0 ,13 0,1 5 0,1 3 0,0 9 0 ,07 3,5 3
3. 20 01 17 Odc z yn ni k i fo to g r af i c z ne 2 4,1 2 0,2 9 0 ,15 0,5 3 0,1 2 0 ,17 0,1 8 0 ,20 0 ,20 0 ,25 0,3 0 0,2 5 0,1 8 0 ,13 7,0 6
4. 20 01 19 Śr od k i o c hr ony ro ś l i n 1 0,3 0 0,7 2 0 ,37 1,3 1 0,3 0 0 ,42 0,4 4 0 ,49 0 ,51 0 ,63 0,7 4 0,6 4 0,4 5 0 ,33
(n p. pe s t y c y d y , 5
he rb i c yd y, i n s e k t y c yd y) 1 7,6 5
5. 20 01 21 La m p y fl u o r e s c en c y j n e i 1 0,3 0 0,7 2 0 ,37 1,3 1 0,3 0 0 ,42 0,4 4 0 ,49 0 ,51 0 ,63 0,7 4 0,6 4 0,4 5 0 ,33
i n n e o dp a d y z awi e r a j ą c e 5
rtę ć 1 7,6 5
6. 20 10 23 U rzą d z en ia z wi e ra j ą c e 6,1 8 0,4 3 0 ,22 0,7 9 0,1 8 0 ,25 0,2 6 0 ,29 0 ,30 0 ,38 0,4 4 0,3 8 0,2 7 0 ,20
3
fre on y 1 0,5 9
7. 20 01 26 Ol ej e i tł u s z c z e 10 2 0,5 9 1,4 4 0 ,73 2,6 3 0,6 0 0 ,85 0,8 8 0 ,98 1 ,01 1 ,27 1,4 8 1,2 7 0,9 0 0 ,66 3 5,3 0
8. 20 01 27 F ar by , t us z e , fa r b y 7 2,0 7 5,0 5 2 ,57 9,1 9 2,1 1 2 ,97 3,0 8 3 ,42 3 ,55 4 ,44 5,1 9 4,4 6 3,1 6 2 ,29
dr uk a rs k i e , k l e j e ,
l e p i sz c z a i ż ywi c e 35
zaw i e ra j ą c e s ub s ta nc j e
ni e b ez p i e c z ne 12 3, 5 5
9. 20 01 29 D ete rg ent y z awi er a j ąc e 1 0,3 0 0,7 2 0 ,37 1,3 1 0,3 0 0 ,42 0,4 4 0 ,49 0 ,51 0 ,63 0,7 4 0,6 4 0,4 5 0 ,33
sub sta nc j e n i e bez pi ec z n e 5
1 7,6 5
1 0. 20 01 31 Le ki c y to to k s yc z ne i 8,2 4 0,5 8 0 ,29 1,0 5 0,2 4 0 ,34 0,3 5 0 ,39 0 ,41 0 ,51 0,5 9 0,5 1 0,3 6 0 ,26
4
cyt o s t a t yc z n e 1 4,1 2
1 1. 20 01 33 Ba ter i e i a k u m ul a to r y 2 4,7 1 1,7 3 0 ,88 3,1 5 0,7 2 1 ,02 1,0 6 1 ,17 1 ,22 1 ,52 1,7 8 1,5 3 1,0 8 0 ,79
12
oł owi o we 4 2,3 6
1 2. 20 01 35 Zu ż y t e ur z ądz e n i a el ek tr y c z n e i br ak dan ych
el e ktr o n i c z ne i nn e ni ż w ym i e n i one w 2 0
01 21 i 2 0 0 1 2 3 z awi er a j ą c e
ni e b ez p i e c z ne s k ł a d ni k i
1 3. 20 01 37 D rewn o z awi er aj ąc e s u bs t an c j e br ak dan ych
ni eb ez pi e c z ne

P l a n go s po da rki odp ad am i dl a Zwi ąz k u K o m u na l n eg o Gm i n Z i e m i C he ł m s k i e j L AŚ
4.5 Odpady niebezpieczne

Odpady niebezpieczne, zgodnie z art.3 ust. 2 ustawy o odpadach, są
definiowane w oparciu o system kombinacji składu i właściwości odpadów,
przy czym składniki kwalifikujące odpady jako niebezpieczne zostały
wymienione w załączniku do ustawy nr 3, natomiast właściwości powodujące,
że odpady są niebezpieczne zostały wymienione w załączniku 4. Zaliczenie
odpadu do kategorii niebezpiecznych na podstawie katalogu odpadów,
wydanego w formie rozporządzenia (Dz. U. z 2001 roku, nr 112 poz. 1206) na
podstawie art. 4 ust. 1 punkt. 1 ustawy o odpadach, podobnie jak w przypadku
pozostałych odpadów, ma znaczenie pomocnicze.
Oznacza to, że nawet jeśli dany rodzaj odpadu został wymieniony
w katalogu jako niebezpieczny, to nie jest to klasyfikacja ostateczna. Należy
najpierw sprawdzić, czy spełnione są warunki wymienione w załącznikach 2-4
do ustawy o odpadach. Zgodnie z zapisami tzw. “ustawy czyszczącej” (Dz. U.
z 2003 roku, nr 7, poz. 78), na podstawie zmienionego art. 4 ust. 1 pkt 2,
minister właściwy ds. środowiska określa, w drodze rozporządzenia, sposoby
ustalania spełnienia warunków, w których uznaje się, że odpad nie jest
niebezpieczny. Można wówczas traktować go jak odpad inny niż
niebezpieczny. W katalogu odpadów, obok rodzajów odpadów klasyfikowanych
jako niebezpieczne, z reguły występują także podobne rodzaje klasyfikowane
jako inne niż niebezpieczne, gdyż nie zawierają niebezpiecznych składników.
4.5.1. Azbest
Prawo ochrony środowiska. (Dz. U. z 2001 roku, nr 62, poz. 627, z późn.
zm.) określa, że nie wolno ponownie wprowadzać do obrotu wyrobów
zawierających azbest, jako substancji stwarzających szczególne zagrożenie
dla środowiska (art. 160). Tak więc przykładowo, płyta eternitowa zdjęta
z dachu, nawet jeśli jest w bardzo dobrym stanie, nie może być wykorzystana
ponownie, a usunięte wyroby zawierające azbest są odpadami
niebezpiecznymi, z którymi postępowanie reguluje ustawa o odpadach (Dz. U.
Nr 62, poz. 628, z późn. zm).
Dane posiadane przez Urząd Miasta Chełma wskazują, ze na terenie
miasta występuje ok. 80 tys. m2 powierzchni dachowych pokrytych dachówką
azbestową. Ponadto eksploatowanych jest ok. 30 km azbestowych rur
wodociągowych. Masa pokryć dachowych to szacunkowo ok. 880 Mg wyrobów
azbestowych, oszacowanie masy rur z racji stosowania ich różnych
parametrów nie było możliwe. Na terenie niektórych gmin powiatu chełmskiego
wykonano szacunki ilości budynków pokrytych wyrobami z zawartością
azbestu, nie inwentaryzowano jednak budynków prywatnych, które
w przeważającej ilości posiadają pokrycia z zawartością azbestu. Taka
inwentaryzacja to jedno z istotnych zadań wskazanych w Planie Gospodarki
Odpadami dla Powiatu Chełmskiego. W oparciu o prognozy wykonane w 2002
roku dla województwa lubelskiego („Program usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”) określono, że na
obszarze ZKGZCh powstawać może rocznie ok. 4.800 Mg odpadów
azbestowych.

4.5.2. Baterie
Upowszechnienie przenośnych urządzeń elektrycznych
i elektrotechnicznych spowodowało masowe stosowanie małogabarytowych
chemicznych źródeł prądu, akumulatorów (ogniwa wtórne) lub baterii (ogniwa
pierwotne), do zasilania zasadniczego lub awaryjnego. Aby ograniczyć zużycie
bardzo popularnych baterii, które mogą być wykorzystane tylko raz, coraz
częściej zaleca się używanie akumulatorów nadających się do wielokrotnego
stosowania i zastępujących do kilkuset ogniw pierwotnych (baterii). Jednakże,
głównie ze względów ekonomicznych, ogniwa pierwotne są obecnie w Polsce
najpopularniejszym źródłem zasilania. Jak wynika z prezentowanych poniżej
badań, znajduje to swoje odbicie w składzie “złomu bateryjnego”, w którym
dominują ogniwa pierwotne, manganowo cynkowe z elektrolitem alkalicznych
(KOH) i solnym (ZnCl2, NH4Cl), stanowiąc jednocześnie największe źródło
skażenia środowiska związkami cynku, manganu, a także metalicznym cynkiem
i żelazem (obudowa). Udział innych układów elektrochemicznych okazał się
stosunkowo niewielki.
Uniwersalnej definicji baterii czy akumulatora małogabarytowego
praktycznie nie ma, choć potocznie używa się tego określenia. Zgodnie
z międzynarodowymi standardami, małogabarytowe źródło prądu to takie,
którego objętość jest nie większa niż 300 cm3. Natomiast dla akumulatorów
niklowo-kadmowych przyjęto jako wielkość graniczną masę 2000g. Z kolei
akumulatory ołowiowo- kwasowe nie posiadają jednoznacznej granicy masy
czy też objętości. Pośrednio można przyjąć, że granicę taką wyznacza opłata
depozytowa lub produktowa pobierana przy zakupie akumulatorów lub baterii.
Stosowane są także, głównie w rolnictwie lub jako awaryjne źródła
zasilania, baterie (ogniwa pierwotne ) o masie znacznie większej niż 2 kg.
W niektórych miastach od pewnego czasu prowadzona jest zbiórka zużytych
małogabarytowych chemicznych źródeł prądu. Gromadzone są one głównie
w specjalnych pojemnikach i przechowywane na wydzielonych stanowiskach
na składowiskach odpadów. Należy oczekiwać dalszego rozwoju systemów
zbiórki i zagospodarowania zużytych chemicznych źródeł prądu, w związku
z wprowadzeniem opłat produktowych i depozytowych. Obecnie jednak ciągle
brakuje opracowań dotyczących problemów ekologicznych związanych
z popularnymi bateriami i akumulatorami.
W gminach Ruda-Huta, Kamień prowadzona jest zbiórka akumulatorów.
Na terenie gminy Kamień zbiórka akumulatorów (gminny punkt zbiorczy)
prowadzona jest przez Spółdzielczy Zakład Usługowo Produkcyjny Walmex.
Z terenu gminy Żmudź akumulatory gromadzone są indywidualnie u rolników
i sprzedawane do prywatnych firm. W szkole w m. Rejowiec Fabryczny została
w listopadzie 2003 r. rozpoczęta zbiórka zużytych baterii.
4.5.3. Odpady medyczne

Odpady medyczne, z uwagi na ich specyficzne właściwości, niosą
niebezpieczeństwo skażenia środowiska i zagrożenia epidemiologicznego. Nie
mogą więc być traktowane na równi z odpadami komunalnymi lecz wymagają
specjalnych metod postępowania. Są niebezpieczne dla zdrowia i życia
człowieka głównie z powodu obecności w nich chorobotwórczych
drobnoustrojów: bakterii, wirusów, grzybów i pasożytów.

Z powyższych względów odpady te mogą być źródłem zakażeń tak

wewnątrzszpitalnych jak i poza szpitalnych .
Odpady medyczne powstają w szpitalach, klinikach specjalistycznych,
prywatnych gabinetach lekarskich stomatologicznych, ambulatoriach,
instytutach, laboratoriach badawczych i analitycznych, w punktach
weterynaryjnych, zakładach kosmetycznych, przy produkcji leków, a nawet
w gospodarstwach domowych. Odpady te stwarzają szczególne zagrożenie, nie
tylko z uwagi na możliwość kontaktu z otoczeniem występujących w nich
drobnoustrojów, ale także z powodu udziału w nich przeterminowanych
lekarstw.
Wśród odpadów medycznych związanych z szeroko pojętą opieką
medyczną można wyróżnić dwie podstawowe grupy, tzn. odpady poszpitalne
i farmaceutyczne.
Do odpadów farmaceutycznych zalicza się różnego rodzaju
przeterminowane lub wycofane ze sprzedaży środki farmaceutyczne (surowce
farmaceutyczne, substancje lecznicze i pomocnicze oraz leki). Największym
źródłem przeterminowanych leków są gospodarstwa domowe. Znacznie mniej
odpadów farmaceutycznych powstaje w hurtowniach, aptekach i placówkach
służby zdrowia. Zakłady produkcyjne wytwarzające środki farmaceutyczne
również są źródłem odpadowych leków i substancji leczniczych, które ze
względu na nieodpowiednią jakość nie mogą być skierowane do obrotu
towarowego.
W skład odpadów poszpitalnych wchodzą natomiast odpady powstające
w obiektach służby zdrowia: szpitalach, klinikach, sanatoriach, laboratoriach
medycznych, stacjach epidemiologicznych, lecznicach zwierząt itp. Odpady te
będące w kontakcie z wydzielinami lub częściami ciał (np. krew, osocze, mocz,
tkanki pooperacyjne, opatrunki, tampony, strzykawki, opakowania) wymagają
oddzielnego zbierania i unieszkodliwiania z powodu zagrożenia infekcyjnego
i sanitarnego, gdyż mogą zawierać trucizny i substancje toksyczne, substancje
wybuchowe i łatwo palne, substancje drażniące, żrące, radioaktywne
i zakaźne. Odpady z placówek służb zdrowia funkcjonujących na terenie
objętym niniejszym planem są prawidłowo gromadzone w miejscu ich
powstawania, a następnie transportowane przez upoważnione podmioty do
Samodzielnego Publicznego Szpitala Specjalistycznego w Chełmie, gdzie są
unieszkodliwiane poprzez spalenie w spalarce szpitalnej.
Tabela 45. Ilość odpadów wytworzonych i przekazanych

z poszczególnych placówek do termicznego unieszkodliwienia w spalarni
Szpitala SPWSS w Chełmie.
Lp Nazwa dostawcy Ilość w L.p. Nazwa dostawcy Ilość w
kg kg
1 In dyw.. Sp ec j ał . Pr ak . S to m a t . , 44 31 Gab i n e t St o m a t o l o gi c z n y , Mo ni k a 49
M. Ol e s z c z u k - Ku p r a c z , 22 -1 14 F a be r- Bi j ak , 2 2-1 00 C he ł m
Ż m u dź
2 Sp ec j a l i s t . Ga bi n e t Pe di at. , 9 32 N i ep ub . Z a k ł ad Opi ek i Z dr ów .,
Cz e s ł awa P oź d z i k - K ufe l , 2 2- 100 "LE K A R Z " Sp . z o.o . 2 2- 10 0 C h eł m
C h eł m 2 08
3 S P IN Sp ół dz i e l c z y Za k ł ad P ra c y 39 33 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . , 1 02
C h ro ni on ej ,22 - 100 C h eł m "P R OF . - M E D .", 22 -10 0 C he ł m
4 Gab i ne t S t o m a t o l ogi c z n y , Ew a 44 34 "M ED .- C E M" S p. z o.o . . Z ak ł ad 24
K owal c z y k , 22 -1 35 Bi a ł o po l e P rof i l a k .- Le c z . , 22- 10 0 C heł m
5 In dy w. S pec j a l i s t . Pr ak t yk a 37 35 N i ep ub. Oś r od ek D i ag no s t . - Le c z ., 3 31
Sto m a t . , M ar i a Ba j k ows k a , 22 -1 75 "L AS E R - M ED ." , 2 2- 10 0 C h eł m
D o ro hu s k

6 In dyw . P ra k t y k a S to m a t . , An na 49 36 P rak t y k a S to m a to l o gi c z n a , D an ut a 3
K raj e ws k a - Owc z ar z , 2 2- 100 C h eł m Z ał ę s k a, 2 2- 10 0 C heł m
7 Pr ywat na P ra k ty k a Le k ar s k a , Le c h 15 37 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . , PP Z 2 00
B ł azu ck i , 2 2- 10 0 C h eł m "S AL U S " S p. z o .o., 22 -1 00 C he ł m
8 P ra k t yk a S to m a r tol o gi c z na , P i o tr 31 38 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . , PP Z 3 10
P i ter a , 22 -1 00 C he ł m "L EK - DE N T " , 22 -1 00 C he ł m
9 Pr ak . St o m . J .B a t a s z e w- 1 24 39 In dy w. S pec j a l i s t . Pr ak t yk a 46
Z i el i ńsk a ,M .Z i el i ń s k i , 2 2- 100 C h eł m S to m a t. , "A - Z D E NT " , 2 2- 10 0
C he ł m
10 Pr yw at n y G ab i n et St o m a t ol o gi c z n y, 4 40 P ry wa t na P ra k t y k a 49
A nn a Z i e l i ńs k a , 2 2- 10 0 C h eł m S to m a to l o gi c z n a, M arz e na
M ro c z ek , 22 -1 00 C he ł m
11 Gab i n e t St o m a t o l o gi c z n y , D o ro t a 58 41 P ry wa t ny Ga bi ne t S t o m a t o l o g i c z ny , 13
Bł azu ck a- K l a s u r a , 2 2- 100 C h eł m S abi n a W er e s i ń s k a , 22 - 1 00 C he ł m
12 Pr yw . Gab i net S to m a t. , Z. 25 42 P ry w. Ga bi ne t Sto rn at . J o an na 52
W r z o s ek - K awk a , 2 2- 10 0 C h eł m H ryc a k - P i e c uc h , 22 - 1 00 C he ł m
13 In dyw. P ra k ty k a S t o m a t . , Be ata 85 43 P ry wa t ny Ga bi ne t S t o m a t o l o g i c z ny , 35
O l sza m o ws k a , 22 -1 00 C he ł m M on i k a H urk o - K ru pa , 2 2- 10 0 C h eł m
14 Ni e pu b. Za k ł ad Op i ek j i Z d r ów. , 62 44 Ga bi ne t Lek ars k i L ar yn go l o gi c z ny , 5
E l żbi eta S ł o wi k , 22 -1 00 C he ł m H en ryk J as i ń s k i , 22 -1 00 C heł m
15 Pr yw. Ga b i ne t S to m a t . , J . Ł uc z a k - 23 45 P ry wa t ny Ga bi ne t S t o m a t o l o g i c z ny , 49
P awto ws k a , 22 -10 0 C he ł m B ogu m i ł a Ki s z owa ra, 22 -1 07 S aw in
16 Ga bi ne t Sto m a t o l og i c z ny , Ar t ur 24 46 Gą b. S to m a t. , D . Si k o ra- J a s z c z u k , 92
S zan tyk a, 2 2- 10 0 C heł m P . J a s z c z uk , 22- 10 0 Ch eł m
17 Pr yw at n y G ab i n et St o m a t ol o gi c z n y, 1 13 47 P ry wa t ny Ga bi ne t S t o m a t o l o g i c z ny , 47
B ar ba ra M i s i e c , 22 -1 00 C he ł m J o an na Ka rg ul , 22 -1 00 C he ł m
18 N i e pu b. Z ak ł ad Opi ek j i Z d ró w. 9 48 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . , 21
ZO D D, "P I E L G - ME D ." , 22 -1 00 "A LE R GO- YI T A " , 22 -1 00 C he ł m
C h eł m
19 P rak t yk a S to m a to l o gi c z n a , A l i c j a 21 49 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . , 83
R o l e wi c z , 22 -1 00 C heł m "S A W I N M ED . ", 2 2- 10 7 S awi n
20 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . , 50 50 N i ep ubl i c z ny Z ak ł ad Op i ek i 52
"L U D I- ME D ." , 22 -1 07 Sa wi n Z dr owot nej "ME D YK " 22 -1 00 C he ł m
21 D o m Po m o c y S po ł e c z n e j w 4 53 51 G ru po wa Pr ak t y k a Le k ar s k a 77
N o wi na c h, 22 -1 05 0k s z ó w "S U R M ED " s .c . 2 2- 1 00 C he ł m
22 Gab i n e t St o m a t o l o gi c z n y , Iwo na 48 52 Pr yw at n y G ab i n et St o m a t ol o gi c z n y 18
Rz eżn i c z uk , 22 -1 00 C he ł m A l i c j a J a s i e l s k a, 2 2- 10 0 C h eł m
23 N i ep ub . Z a k ł a d Op i e k i Z dr ów . 1 01 53 Gab i n et St o m a to l o gi c z n y W i e s ł aw a 25
"S A LU S " , 22 -1 30 Si e dl i s z c z e S z c z y gi el s k a , 22 -1 00 C he ł m
24 Z a kł a d K ar ny , 22- 10 0 Ch eł m 45 54 N i ep ub . Z a k ł a d Op i e k i Z dr ów . 51
"Z D R O VI T A " , 22 - 150 W i e rz b i c a
25 Pr yw at n y G ab i n et Gi ne k ol og i c z ny , 50 55 Ni e pu bl i c z n y Z ak ł a d Opi e k i 63
P i otr W a r c h o ł , 22- 10 0 C heł m Z dr owot nej "AM IM ED " , 2 2- 11 4
Ż m u dź
26 S pec . Ga b. P r ot - S t om at . B . 62 55 Ni e pu bl i c z n y Z ak ł a d Opi e k i 63
Z a st aw na - W e r e s z c z yń s k a , 22- 10 0 Z dr owot nej "AM IM ED " , 2 2- 11 4
C h eł m Ż m u dź
27 P rywatn a Pra k t y k a Lek ars k a , 24 56 N i e pu b. Z ak ł ad Opi ek i Zd ró w. " 51
Da ri u sz Gr oc h ow s k i , 22 -1 00 C he ł m D O RM E D " , 22 -1 75 D oro hu s k
28 Gab i ne t L ek a rs k i , S ł a wo m i r 26 57 N i e pu b. Z ak ł . Op . Z d r - . T ure w i c z - 68
Opa ł c z yń s k i , 22 -1 00 C he ł m O k oń s k i , 22 -1 45 D ub ie nk a
29 Gab i n et Gi ne k ol o gi c z no - 43 58 Ni e pu bl i c z n y Z ak ł a d Opi e k i 51
Po tożn i c z y , Pi ot r Bi j ak , 22 -1 00 Z d ro wo t ne j 22 - 1 22 Le ś ni o wi c e
C h eł m
30 „ U NI DE N T " s c , 2 2-1 0 0 C h e ł m , 2 55 59 Ind yw. Pr ak t yk a St o m a t . M ał g. 51
Ś wi d er s k a , 22 - 122 L eś n i o wi c e
Lp Nazwa dostawcy Ilość w L.p. Nazwa dostawcy Ilość w
kg kg
S ta cj a R a tow ni c tw a Me dy c z n eg o 6 66 N i ep ub. Za k ł ad O pi ek i Z dr ów. 62
S P Z OZ , 22 - 1 00 C he ł m , ul . . "OM N I - M E D . " , 22- 10 0 C heł m
60 R e j o wi ec k a 84
Gru p . P ra k . Le k . A . N i d e rt a - M . . 60 N ad buż . Od dz . St r aż y Gra ni c z ., 2 2- 45
61 K uczyń s k a , 22- 10 0 Ch eł m 85 1 00 C he ł m
Ga bi ne t Sto m a t o l og i c z ny Ew a 67 P ry w. S pe c j a ł . Gą b. L ek . U 3
Pł a n da - Ba na ś , 22 -1 20 W o j s ł aw i c e B ran ec k a - K ru pa , 2 2- 10 0 C h eł m
62 86
Ind yw.. P ra k t. Sto m a t . E Bu bi ł e k - 49 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . 1 37
63 O zi e m c z u k ,22 - 11 0 Ru da H uta 87 "S I GM A " , 22 -1 00 C he ł m
Ind yw. S pe c . P ra k t . S t o m . D 32 P ry wa t ny Ga bi ne t L ek a rs k i C z es ł aw 49
64 K ęd z i era ws k a , 22 - 1 00 C he ł m 88 Z wol ak , 22 -1 00 C he ł m

Ni e pu bl i c z n y Z ak ł a d Opi e k i 51 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . 48
Z d ro wo t ne j , 2 2- 110 R u da H ut a "P I EL Ę GN I A R Z " , 22 -1 00 C he ł m
65 89
Pr ak . Le k . R odź . An dr z ej 17 Gą b. Le k . J an us z Po m i an k i ewi c z , 41
Z i ę ba kows k i , 2 2- 3 6 3 Za w ad ów k a 2 2-1 00 C he ł m
66 90
Ga bi ne t Sto m a t o l og i c z ny Ew a 38 In dy w. P rak . Lek . R o m an B or ow s k i , 50
67 P ł ate k - K ro po p, 22 -1 00 C heł m 91 2 2- 10 0 C h eł m
Gru p. Pr ak t y k a Le k ." ES K UL A P " , 51 S pec j a ł . G abi n et La ry ng ol . An drz ej 48
68 2 2- 10 0 C h eł m 92 S ant or, 2 2- 10 0 C h eł m
Ind yw. Pr ak t yk a Le k . Al i c j a P at r aj 24 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . , 22 - 51
69 Cz uwa ra, 22 -1 00 C he ł m 93 1 35 Bi ał op ol e
Pr yw . Gab i net S to m a t. M ar ia 44 P ry w. Ga bi ne t Sto m a t . J an us z 47
S ar z yńs k a , 22 -1 00 C he ł m Ś wi de re k !, 22 -1 00 C he ł m
70 94
Pr yw. Ga b i ne t S to m a t . Ma r ek 6 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . 51
W ó j c i k , 2 2- 10 0 C h eł m "Z D R O W I E " , 2 2- 10 0 C h eł m
71 95
N i ep ub . Z a k ł a d Op i e k i Z dr ów . 46 Ga bi ne t Gi n ek o l og i c z n y J a nu s z 16
B ar ba ra H oł u b, 22 -1 00 C heł m H ul a ni c k i , 2 2- 10 0 C h eł m
72 96
N i e pu b. Z ak ł ad Opi ek i Zd ró w. 2 2- 49 In dy wi d . S pe c j a ł . P ra k t . Lek ar s k a 48
1 20 W o j s ł aw i c e R en ata C h o m i c k a , 22 - 1 00 C he ł m
73 97
G ab i n et Le k ar s k i J an N i eru bc a , 22 - 57 P rak t y k a S to m a to l o gi c z n a J ar os ł aw 92
1 00 C he ł m B ana s z e k , 22- 10 0 Ch eł m
74 98
P ryw . G ab i n et Gi ne k . M i r os ł aw 42 N i ep ubl i c z . Z a k ł a d Op i ek i 28
K l ei n, 22 -1 00 C he ł m Z dr owot nej "PR O F I - D EN T ", 22 - 1 00
75 99 C he ł m
Ind yw . Pra k . S t om a t . E M os t o ws k a 48 N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ow . 17
- K i e l e c h , 2 2- 13 0 S i edl i s z c z e "A RN I K A - M ED .", 2 2-1 75 D or oh us k
76 1 00
N i ep ub. Z ak ł a d Opi e k i Z dr ów . "S A N 1 62 In dy wi d . S pe c j a ł . P ra k t . S to m a to l . 36
- M ED .", 2 2- 1 00 C he ł m M . S aw a- Sz a du rs k a , 22 -1 00 C he ł m
77 1 01
M i e j . S am o dz . P ub l i c z . Z es p . 12 04 S tud i o T a tua ż u Ar t y s t y c z ne g o 5
Op i e ki Z d ró w., 2 2-1 00 C he ł m Ir en eus z Kr up a - 22 -10 0 C heł m
78 1 02
P ryw. Gą b. S t om a t . M S tro n k o ws k a 39 Pr ywat ny Gąb . G i n ek .- Po ł ó ż . 3
- Pi etk i e wi c z , 2 2- 1 00 C he ł m J er z y W a c - 22- 1 0 0 Ch e ł m
79 1 03
Ga b. S to m . "D E N T A L U X" M i J 37 S pec j a l i s t yc z ny Gab i net L ek a rs k i 10
80 Ł uka si k , 2 2- 10 0 Ch eł m 1 04 W i e s ł aw P i e c u c h -2 2- 10 0 C h eł m
N i ep ub. Z ak ł . Op . Z d ró w. " 37 In dy wi d ual n a Pr ak t y k a Lek a rs k a 5
M ED I C U S ", 22 -1 00 C he ł m B ogu s ł aw a R ej en t 2 2- 10 0 C h eł m
81 1 05
P ryw. Gą b. S t om a t . H en ry k 57 Re g.C e nt m m Kr wio d. i Krwi ol ec z . 6 51
82 K wa śni ak , 2 2- 10 7Sa wi n 1 06 S P Z OZ Lub l i n , o / C h eł m
P ow i a t . Sta ć . Sa ni t . - Epi d e m . , 22 - 1 78 Razem 9061
83 1 00 C he ł m
Tabela 46. Produkcja i obrót odpadami niebezpiecznymi grupy 18 01 03 w

2003 r. na terenie działania ZKGZCh.
Produkcja Przyjęte z
Razem w Produkcja SP Przyjęte z zew.
Miesiąc SP WSS zewnątrz Razem w kwartale
Mg WSS w kwart. w kwart.
Mg Mg
I 6,603 0,792 7,395
II 5,864 0,612 6,476 19,402 2,148 21,55
III 6,935 0,744 7,679
IV 5,903 0,664 6,567
V 6,604 0,745 7,349 18,72 2,073 20,793
VI 6,213 0,664 6,877

VII 6,732 0,717 7,449

VIII 6,048 0,648 6,696 18,457 2,306 20,763
IX 5,677 0,941 6,618
X 6,465 0,906 7,371
XI 5,802 0,829 6,631 19,322 2,534 21,856
XII 7,055 0,799 7,854
2000 90,886 90,886
2001 66,732 7,379 74,111
2002 68,872 8,469 77,341
Razem 75,901 9,061 84,962 75,901 9,061 84,962
Spalarnia odpadów medycznych SPWSS w Chełmie – eksploatowana od

1970 r., unieszkodliwia odpady niebezpieczne z grupy: 180102, 180103,
180108, 180109, 1801082. Posiada zezwolenie na prowadzenie działalności
w zakresie unieszkodliwiania odpadów medycznych, obowiązujące do 31
grudnia 2005 r. W 2002 r. w spalarni przekształcono termicznie 84,962 Mg
odpadów.
Obecnie odpady medyczne wytwarzane w gospodarstwach domowych
w strumieniu odpadów komunalnych nie są objęte systemem selektywnej
zbiórki na obszarze objętym działaniem ZKGZCh. Oszacowano, że w roku
2003 w gospodarstwach domowych na terenie Związku powstało 14,12 Mg
tego rodzaju odpadów. W całości praktycznie trafiają one wraz
z niesegregowanymi odpadami domowymi na składowiska.
4.6. Zbieranie, gromadzenie i transport odpadów komunalnych.

Na terenie gmin miejskich i wiejskich ZKGZCh zbiórkę i transport
odpadów komunalnych prowadzą firmy, posiadające zezwolenia na
prowadzenie działalności w zakresie zbierania i transportu odpadów
komunalnych.
Tabela 47. Firmy zajmujące się zbieraniem i transportem odpadów
komunalnych z terenu Związku.
Lp. Firma transportowa Rejon wywozu Miejsce składowania
1.
Składowisko w
Miasto Chełm
Srebrzyszczu, gm. Chełm
Składowisko w
Gmina Chełm
Miejskie Przedsiębiorstwo
Gospodarki Komunalnej w Składowisko w
Chełmie Sp. z o.o. Gmina Kamień
Gmina Ruda Składowisko Rudka

Huta Kolonia, gm. Ruda Huta
Składowisko Żmudź,
Gmina Żmudź
gm. Żmudź

2. Miasto Składowisko
Rejowiec Pawłowo, gm. Rejowiec
Fabryczny Fabryczny
Gmina Składowisko
Rejowiec Pawłowo, gm. Rejowiec
Miejski Zakład Komunalny
Fabryczny Fabryczny
„EKO” Rejowiec Fabryczny
Składowisko
Gmina
Pawłowo, gm. Rejowiec
Siedliszcze
Fabryczny
Składowisko
Gmina Sawin
Malinówka, gm. Sawin
3. Przedsiębiorstwo Usługowo
Gmina Składowisko
Produkcyjne Sp. z o.o. w
Dubienka Dubienka gm. Dubienka
Dubience
4. Mechanika Pojazdowa Składowisko
Gmina
Usługi Komunalne Bogdan W ładysławowo gm.
Wierzbica
Miłosz W ierzbica W ierzbica
5. Składowisko
FirmaP.W. „Perfekt” Gmina
Leśniowice w gm.
Nieledew Leśniowice
Leśniowice
6. Gmina Kamień Składowisko Kamień
GZO Dorohusk
(mały fragment) w gm. Kamień
'7. Składowisko
Gmina
Wojsławice, gm.
Wojsławice
Wojsławice
MPGK Hrubieszów
Gmina
Leśniowice Składowisko Leśniowice
(częściowo)
8. Wywóz mieszkańcy Gmina Składowisko Kolonia
samodzielnie Białopole Strzelce gm. Białopole
9. Gmina
Skup Surowców W tórnych, Tylko zbieranie
Rejowiec
Mirosław Szczołko surowców wtórnych
Fabryczny
4.7. Gospodarka niesegregowanymi odpadami komunalnymi na terenie

poszczególnych jednostek administracyjnych Związku.
4.7.1. Miasto Chełm

Gromadzenie odpadów.
Jedynym podmiotem dokonującym wywozu odpadów komunalnych
z terenu miasta Chełma jest Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki
Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie.
W Chełmie dominuje jednopojemnikowy system gromadzenia odpadów
komunalnych zmieszanych. Od roku 2001 wdrażana jest selektywna zbiórka
odpadów w oparciu o system trójpojemnikowy (tworzywa sztuczne, szkło
i makulatura). System gromadzenia odpadów w Chełmie jest aktualnie na
etapie przebudowy, w związku z czym w mieście eksploatowane są bardzo
zróżnicowane typy pojemników. W zabudowie jednorodzinnej dominują
pojemniki o pojemności od 110 dm3 do 1,1 m 3 . W zabudowie wielorodzinnej
MPGK wprowadza systemowe pojemniki POK o pojemności 2,2 m3 .

pojemniki POK 2,2
Z eksploatacji wycofywane są dominujące dotychczas pojemniki KP-7,

o pojemności 7m 3 , uciążliwe w obsłudze ze względu na konieczność wywozu
każdego pojemnika na składowisko i długi czas przetrzymywania odpadów
w kontenerze.
Pojemniki systemu POK są to pojemniki o pojemności 2,2 m3 , opróżniane
w specyficznym, przednim systemie załadunku. Do obsługi wywozu w tym
systemie wystarcza jedna osoba– kierowca samochodu śmieciarki. Kierowca
steruje z kabiny podpięciem pojemnika do specjalnego hydraulicznego
urządzenia wrzutowego, które przenosi pojemnik ponad kabiną kierowcy
i wysypuje go z góry do komory śmieciarki, gdzie odpady ulegają
zagęszczeniu. Wdrażany system jest efektywny ekonomicznie– pozwala
zmniejszyć ilość pracowników wymaganych do obsługi wywozu odpadów.
System poprawia logistykę zbierania i transportu odpadów ograniczając ilość
kursów wywozowych, zmniejszając uciążliwość gromadzonych odpadów.
Tabela 48. Ilość i typ stosowanych aktualnie w Chełmie pojemników.

Lp Typ pojemnika Ilość [szt.] Stan techniczny*) Własność
. pojemników**)
1. PA 1,1 (poj. 1 m 3 ) 140 5,4,3, P, K
2. SM 110 (110 dm 3 ) 3520 5,2 K
3. 240 dm 3 (kubłowózki) 1430 5,2 K
4. POK 2,2 (2,2 m 3 ) 636 5,4 P,K
5. Kontenery KP 7 140 5,3 P,K
*) stan techniczny pojemników w skali 5 (bardzo dobry do 1 (bardzo zły)

**) własność pojemników: P – przedsiębiorstwa, K - klienta

pojemniki SM 110 i 240
Informacje przekazane przez MPGK, wskazują, ze aktualnie wywozem

objętych jest prawie 100% klientów instytucjonalnych w Chełmie. Znaczące
problemy występują jednak z obsługą klientów indywidualnych. Na ok. 6500
właścicieli posesji jednorodzinnych stałe umowy na wywóz odpadów posiada
2.599 właścicieli, 1600 posesji korzysta z doraźnego wywozu (okazjonalnie po
zgłoszeniu zapotrzebowania), a ok. 2300 właścicieli posesji nie jest
obsługiwanych wywozem odpadów. MPGK podkreśla, ze wywóz odpadów
w systemie doraźnym „na zgłoszenie” dezorganizuje prace przedsiębiorstwa.
Szacunki MPGK wskazują, że obsługą w zakresie wywozu odpadów nie jest
aktualnie objętych ok. 22% mieszkańców.
Transport odpadów
MPGK, główny przedsiębiorca w zakresie zbierania i transportu odpadów

odpadów z terenu miasta Chełma posiada tabor samochodowy przystosowany
do obsługi różnych systemów wywozu: od dominującego w zabudowie
jednorodzinnej systemu małych pojemników SM 110/240 odbieranych przez
samochód z nadwoziem komorowym typu SM 200, poprzez system pojemników
POK 2,2 obsługiwanych przez pojazdy z przednim systemem załadunku do
systemu kontenerowego SM 11.
W MPGK eksploatowany jest następujący tabor do wywozu odpadów

komunalnych:
Samochody Jelcz SM 11 do obsługi pojemników POK 2,2 (załadunek
przedni) – 4 szt.
Samochody bezpylne z załadunkiem tylnym i bocznym: 3 szt (Jelcz SM
200 komorowy, Jelcz „Presko” – bębnowy, Star 200 SK-1),
Samochody „hakowce” Star 200 – 4 szt.

Samochód śmieciarka SM-11
4.7.2. Miasto Rejowiec Fabryczny.

Na terenie Miasta Rejowiec Fabryczny odpady komunalne zmieszane
gromadzone są do dwóch typów pojemników SM 110 (420 szt.) oraz
kontenerów KP 7 (40 szt). Wszystkie pojemniki są własnością gminy. Wywóz
odpadów obsługuje Miejski Zakład Komunalny „EKO” w Rejowcu Fabrycznym,
który wywozi odpady na składowisko w Pawłowie.
Tabor do wywozu odpadów eksploatowany przez Miejski Zakład
Komunalny „EKO” w Rejowcu Fabrycznym to 3 pojazdy: Star SMW 1142
„hakowiec”, Star 200 z zabudową SK-1, Lublin II z zabudową SK-1.
4.7.3. Gmina Białopole.

Usuwaniem odpadów z terenu gminy Białopole zajmuje się Urząd Gminy.
Odpady komunalne zbierane są w 32 kontenerach o pojemności 1,5 m3
przystosowanych do transportu ciągnikami rolniczymi. W ciągu roku
wywożonych jest około 14 Mg odpadów. Odpady wywożone są w miarę potrzeb
(po napełnieniu pojemnika). Kosze uliczne rozstawione są co około 20-30
metrów, gęściej w centralnych punktach miejscowości gminnej. Odpady są
wywożone na gminne składowisko w Strzelcach.
4.7.4. Gmina Chełm.

Odpady stałe są gromadzone w kontenerach KP-7 (83 szt.). Usuwaniem
odpadów zajmuje się firma MPGK Sp. z o.o. z Chełma. Zorganizowane
usuwanie odpadów odbywa się ze wszystkich miejscowości gminy (14 wsi) po
napełnieniu kontenera i zgłoszeniu– na wezwanie odpady są zabierane.
Odpady są wywożone specjalistycznym samochodem na miejskie składowisko
w Srebrzyszczu. W 2002 roku zebrano 1255,5 Mg (6277,5 m3 ) odpadów
zmieszanych.

4.7.5. Gmina Dubienka.

Zbieraniem odpadów zajmuje się Przedsiębiorstwo Usługowo
Produkcyjne Spółka z o.o. w Dubience. Odpady zbierane są w kontenerach
o pojemności 1,5 m 3 (54 szt.), wywożonych na składowisko ciągnikiem.
Odpady są wywożone w miarę potrzeb (po napełnieniu kontenerów). Ponadto
gmina posiada 40 koszy ulicznych. Z terenu gminy wywożonych jest około
50 Mg odpadów rocznie. Większość gospodarstw z terenu gminy
zagospodarowuje odpady we własnym zakresie.
4.7.6. Gmina Kamień.

Odpady z terenu gminy gromadzone są głównie do kontenerów KP7,
w małej ilości do pojemników o poj. 110 dm3 . Odpady gromadzone są także na
terenach posesji w przydomowych śmietnikach.
Wywozem odpadów z terenu gminy zajmują się MPGK Sp. z o.o.
w Chełmie, które wywozi odpady na składowisko w Srebrzyszczu oraz GZO Sp.
z o.o. w Dorohusku (wywoźnik z sąsiedniej gminy Dorohusk). GZO Dorohusk
składa odpady na składowisku gminnym w Kamieniu. Z informacji uzyskanych
w gminie wynika, że większość odpadów wywożona jest bezpośrednio przez
właścicieli posesji na gminne składowisko odpadów, a tylko w małej części
wywóz odpadów realizują firmy zewnętrzne MPGK w Chełmie oraz GZO Sp.
z o.o. w Dorohusku.
4.7.7. Gmina Leśniowice.

Gmina posiada 25 kontenerów KP-7 do gromadzenia odpadów oraz
kosze uliczne (rozstawione są przy urzędzie, przystankach, stadionie
sportowym oraz szkołach). Odpady są wywożone specjalistycznym
samochodem, co kwartał na składowisko w Leśniowicach. Jednostką
wypełniającą zadania usuwania odpadów jest firma „Perfekt” z Nieledwi.
W 2003 roku wywieziono na składowisko gminne ok. 100 Mg odpadów.
Kontener KP-7
4.7.8. Gmina Rejowiec Fabryczny.

Na terenie Gminy Rejowiec Fabryczny odpady komunalne zmieszane
gromadzone są do dwóch typów pojemników SM 110 (400 szt.) oraz
kontenerów KP 7 (6 szt). Wszystkie pojemniki są własnością gminy. Wywóz
odpadów obsługuje Miejski Zakład Komunalny „EKO” w Rejowcu Fabrycznym,
który wywozi odpady na składowisko w Pawłowie. Wywóz odpadów obsługuje
Miejski Zakład Komunalny „EKO” w Rejowcu Fabrycznym.

4.7.9. Gmina Ruda- Huta.

Na terenie gminy ustawionych jest 7 kontenerów KP 7, oraz
9 pojemników POK 2,2, które są własnością gminy. Wywóz odpadów z terenu
gminy obsługuje firma MPGK z Chełma, która wywozi odpady na składowisko
gminne w miejscowości Rudka Kolonia. Wywóz odbywa się okresowo na
zlecenie telefoniczne.
4.7.10. Gmina Sawin.

Na terenie gminy ustawionych jest 14 kontenerów KP 7, z których 12 jest
własnością gminy, a 2 są własnością mieszkańców. Wywóz odpadów z terenu
gminy obsługuje Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej sp. z o.o.
w Chełmie, które wywozi odpady na składowisko w Malinówce (gm. Sawin).
Odpady są wywożone na składowisko z 20,2% gospodarstw, pozostała liczba
gospodarstw zagospodarowuje je we własnym zakresie. Na terenie gminy
rozstawionych jest 40 koszy ulicznych.
4.7.11. Gmina Siedliszcze.

Kontenery KP-7 wystawione są na terenie sołectw w ilości 60 szt. i są
własnością Urzędu Gminy Siedliszcze. Odpady wywożone są na składowisko
w gminie Rejowiec Fabryczny (gmina nie posiada własnego składowiska).
Gmina nie ma stałej umowy z firmą zajmującą się wywozem odpadów (raz na
trzy lata organizuje przetarg), obecnie wywozem odpadów zajmuje się Miejski
Zakład Komunalny „EKO” z Rejowca Fabrycznego. Odpady wywożone są
w miarę potrzeb. 90% mieszkańców gminy ma bezpośredni dostęp do miejsc
zbierania odpadów. Na terenie gminy rozstawionych jest ok. 100 szt. koszy
ulicznych przy przystankach PKS, instytucjach, boiskach sportowych oraz
zbiorniku wodnym w Majdanie Zahorodyńskim.
4.7.12. Gmina Wierzbica.

Na terenie gminy ustawionych jest 37 kontenerów KP7 oraz
12 pojemników POK 2,2, które są własnością gminy. 4 kontenery KP7 są
własnością Spółdzielni Mieszkaniowej w Wierzbicy. Wywozem odpadów
z terenu gminy zajmuje się firma Mechanika Pojazdowa Usługi Komunalne–
Bogdan Miłosz z Wierzbicy. Firma wywozi odpady na składowisko we
Władysławowie gmina Wierzbica.
4.7.13. Gmina Wojsławice.

Na terenie gminy Wojsławice odpady zmieszane zbierane są
w pojemnikach KP-7 (11 szt.) oraz pojemnikach SM-110 (10 szt.). Ponadto
na terenie gminy rozstawionych jest 20 koszy ulicznych. Wywozem odpadów
zajmuje się MPK Hrubieszów. Odpady są wywożone na składowisko
w Wojsławicach.
4.7.14. Gmina Żmudź.

Na terenie gminy ustawionych jest 10 kontenerów KP-7 oraz
5 pojemników 1,5 m 3 przystosowanych do wywozu przez ciągnik. Wszystkie
kontenery są własnością gminy. Wywozem pojemników z terenu gminy
zajmuje się MPGK w Chełmie. Odpady zmieszane wywożone są na gminne
składowisko w miejscowości Żmudź.

4.8. Selektywna zbiórka odpadów.

System selektywnej zbiórki odpadów jest dopiero wdrażany
i w większości gmin Związku jego efekty są niewielkie.
Miasto Chełm
Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest w Chełmie od roku 2001.
Selektywnie zbierany jest papier, szkło i tworzywa sztuczne. Surowce wtórne
zbierane są do pojemników POK 2,2 o pojemności 2,2 m3 . Ustawione po
3 sztuki pojemniki do selektywnej zbiórki tworzą na terenie miasta tzw. gniazda
recyklingu.
Aktualnie pojemniki służą do zbiórki następujących asortymentów surowców:

· Szkło białe,
· Szkło kolorowe,
· Butelki PET i puszki aluminiowe,
„Gniazdo” do zbiórki selektywnej odpadów
W chwili obecnej (2004 rok) na terenie miasta zostało rozstawionych 240

pojemników zgrupowanych w 80 gniazdach recyklingu. System selektywnej
zbiórki obsługiwany jest przez MPGK. Zebrane surowce wtórne sprzedawane
są lokalnym firmom skupu surowców wtórnych, które zajmuję się ich zgrubnym
doczyszczeniem, belowaniem (papieru i tworzyw sztucznych) oraz transportem
do odbiorców.

Tabela 49. Wyniki selektywnej zbiórki surowców wtórnych prowadzonej

na terenie miasta Chełma.
Szkło Szkło Tworzywa
Papier Razem
Rok białe kolorowe sztuczne
2001 --- 0,5 Mg 1,97 Mg 2,47 Mg
2002 --- 31,53 22,32 Mg 19,79 Mg 73,64 Mg
2003 3,57 Mg 28,00 27,24 Mg 27,56 Mg 86,37 Mg
Niezależnie od wdrażanego systemu selektywnej zbiórki u źródła, na

składowisku w Srebrzyszczu prowadzona jest segregacja surowców wtórnych
z odpadów przywożonych na składowisko. Grupa pracujących na składowisku
„szperaczy” jest zorganizowana, nadzorowana przez eksploatatora
składowiska (MPGK) oraz ubezpieczona. W 2003 roku odzyskano w ten
sposób 231,9 Mg surowców wtórnych (papier– 117 Mg, tworzywa sztuczne–
PET– 32 Mg, szkło– 38,6 Mg, złom– 44,3 Mg).
W sumie ilość surowców wtórnych zebranych selektywnie i wydzielonych
na składowisku wyniosła w 2003 roku 318,3 Mg, co stanowi ok. 1,7% odpadów
zmieszanych przyjmowanych na składowisku Srebrzyszcze.
Miasto Rejowiec Fabryczny.

Zbiórka surowców wtórnych na terenie miasta Rejowiec Fabryczny
została wprowadzona w maju 2003 roku. Na terenie miasta rozstawionych jest
7 kompletów pojemników na segregację odpadów: żółty– plastik, czerwony–
szkło, zielony– aluminium. Zbieraniem surowców wtórnych użytecznych
zajmuje się Miejski Zakład Komunalny „EKO” w Rejowcu Fabrycznym.
Do chwili obecnej z obszaru miasta zebrano tylko 0,3 Mg tworzywa sztucznego
oraz niewielkie ilości szkła i aluminium.
Gmina Białopole.
Selektywna zbiórka surowców wtórnych, na terenie gminy Białopole,
realizowana jest od stycznia 2003 roku. Gmina posiada 3 zestawy (składający
się z trzech pojemników) do selektywnej zbiórki. Surowce wtórne gromadzone
są w następujących pojemnikach: na szkło białe i kolorowe, papier i plastik+
metale /puszki aluminiowe/. Pojemniki te do tej pory nie były opróżniane.
Gmina Chełm.
Selektywna zbiórka realizowana jest od 2003 roku. Gmina posiada
4 zestawy po 3 szt. pojemników POK 2,2 do selektywnej zbiórki na papier,
szkło i tworzywa sztuczne. Do tej pory zebrano niewielkie ilości surowców
wtórnych (brak jest danych co do ich dokładnej ilości).
Gmina Dubienka.
W gminie selektywna zbiórka odpadów jest prowadzona od września
2003 roku. Obecnie gmina posiada 3 zestawy pojemników typu POK 1,1 do
selektywnej zbiórki na papier, tworzywa sztuczne i szkło.

Zbiórkę prowadzi Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjne Sp. z o.o.

w Dubience. Do chwil obecnej zgromadzono 0,11 Mg papieru 0,04 Mg tworzyw
sztucznych.
Gmina Kamień.
Na terenie gminy selektywna zbiórka realizowana jest od 2003 r.
Postawione są aktualnie 3 zestawy pojemników z następującym
przeznaczeniem:
makulatura – zebrano 3,5 Mg,
tworzywa sztuczne – zebrano 2,3 Mg,
szkło – zebrano 5,5 Mg.
Gmina Leśniowice.
Na terenie gminy Leśniowice zbiórka surowców wtórnych prowadzona
jest od 2002 r. Gmina posiada 3 zestawy kontenerów na segregację odpadów.
Gmina Rejowiec Fabryczny.

Gmina posiada 12 zestawów po 3 pojemniki do selektywnej zbiórki.
Zbierane są: tworzywa sztuczne, szkło, opakowania z metali i makulatura. Na
terenie gminy prowadzona jest selektywna zbiórka w pojemnikach 1100
litrowych - 41 pojemników i w workach foliowych w gospodarstwach
domowych. Selektywną zbiórką jest objętych około 10 % gospodarstw
domowych. Odbiorcą jest Skup Surowców Wtórnych Mirosław Szczółko
z Rejowca Fabrycznego.
W 2003 roku zebrano: tworzywa sztuczne – 16,1 Mg, szkło – 61 Mg,
opakowania z metali – 2,0 Mg, papier- 15,1 Mg. W 2003 r. łącznie pozyskano
94 Mg surowców wtórnych.
Gmina Ruda- Huta.

Zbiórka surowców wtórnych jest prowadzona od 2003 roku. Gmina
posiada trzy zestawy, składające się z trzech pojemników do gromadzenia
surowców wtórnych. Ponadto w gospodarstwach domowych surowce wtórne są
gromadzone w workach foliowych, wywożone są raz w miesiącu. Wywozem
surowców wtórnych zajmuje się firma "Metalpol". W tym roku nagromadzono
około 1,2 Mg tworzyw sztucznych, szkła- 3,5 i 1,3 Mg metale.
Gmina Sawin.
Gmina posiada 3 zestawy kontenerów do selektywnej zbiórki: żółty–
tworzywa sztuczne, aluminium, zielony – szkło, niebieski – makulatura. Od
2004 r. wprowadzono selekcję odpadów u mieszkańców w worki plastikowe.

Gmina Siedliszcze.
Od związku gmin gmina Siedliszcze dostała trzy zestawy pojemników
(9 sztuk) do selektywnej zbiórki (szkło, papier, plastik), które były już
opróżniane. Do chwili obecnej zebrano 2 Mg surowców wtórnych.
Gmina Wierzbica.
Na terenie gminy selektywna zbiórka surowców wtórnych: szkła,
makulatury i plastiku odbywa się w 3 zestawach pojemników. W roku 2003
zebrano 5,1 Mg makulatury, 0,6 Mg tworzyw sztucznych oraz 0,7 Mg szkła.
Gmina Wojsławice.
Gmina w grudniu 2003 roku gmina zakupiła 9 szt. kontenerów KP-7 oraz
3 zestawy po 3 szt. pojemników 2,2 m3 do selektywnej zbiórki.
Gmina Żmudź.
Na terenie gminy selektywna zbiórka realizowana jest od grudnia 2002 r.
Rozstawione są aktualnie 3 zestawy pojemników przeznaczone do zbiórki:
makulatury, tworzyw sztucznych, szkła. Pojemniki z surowcami wtórnymi
jeszcze do tej pory nie były opróżniane.
Tabela 50. Wyniki selektywnej zbiórki surowców wtórnych prowadzonej

na całym obszarze projektu w 2003 roku (wraz z odzyskiem prowadzonym
przez „szperaczy” na składowisku w Srebrzyszczu).
Obszar Papier Szkło Metale Tworzywa Razem
sztuczne
Miasto 120,57 Mg 93,84 Mg 44,3 59,56 Mg 318,27 Mg
Chełm
Pozostałe 112,15 Mg
gminy
RAZEM 430,42
Na całym obszarze ZKGZCh wydzielono łącznie ok. 430 Mg surowców

wtórnych, co stanowi ok. 4,8% odpadów odbieranych na składowiskach
w regionie.
4.9. Unieszkodliwianie odpadów komunalnych na terenie poszczególnych

jednostek administracyjnych wchodzących w skład Związku.
W chwili obecnej ponad 95% strumienia odpadów komunalnych
odbieranych od wytwórców na obszarze projektu jest składowane na
składowiskach. W drodze selektywnej zbiórki i odzysku prowadzonego przez
„szperaczy” na składowisku w Srebrzyszczu odzyskuje się ok. 4,8% (430 Mg)
strumienia odpadów. Selektywna zbiórka dotyczy w znacznej mierze odpadów
opakowaniowych (szczególnie szkła, butelek PET). Pewna część strumienia
odpadów budowlanych (trudna obecnie do oszacowania z powodu braku
systemu ewidencji) jest wykorzystywana do wykonywania podbudowy
i reperacji dróg.

W stosunku do innych możliwych do wydzielenia grup odpadów (odpady

zielone, odpady wielkogabarytowe, odpady niebezpieczne zawarte
w strumieniu odpadów komunalnych) odzysk ma charakter marginalny.
Strumienie odpadów, które mogą i powinny być wydzielane, zgodnie
z zaleceniami i wymaganiami KPGO (odpady opakowaniowe, odpady
wielkogabarytowe, budowlane, niebezpieczne, zielone) kierowane są
w dalszym ciągu przede wszystkim na składowiska odpadów komunalnych.
Na terenie ZKGZCh nie ma aktualnie instalacji, które służą do odzysku
bądź recyklingu odpadów z obszaru projektu. W związku z rozwijaną od 2002
roku selektywną zbiórką odpadów powstały i próbują rozwijać działalność małe
firmy (w większości prywatne). Ich zakres usług obejmuje zbiórkę lub skup
surowców wtórnych. Firmy te posiadają ograniczone możliwości techniczne
i wyposażone są w najprostszy sprzęt– belownice do odpadów lekkich,
samochody transportowe.
Na obszarze objętym projektowanym systemem gospodarki odpadami
zlokalizowanych jest 11 użytkowanych składowisk odpadów komunalnych.
Największym składowiskiem, które przejmuje ponad 92% odpadów z obszaru
ZKGZCh jest składowisko w Srebrzyszczu (gm. Chełm) obsługujące przede
wszystkim miasto i gminę Chełm. Dziewięć składowisk odpadów
przeznaczonych jest w najbliższych latach do zamknięcia i rekultywacji (w tym
dotychczas eksploatowane składowisko w Srebrzyszczu). Dwa pozostałe
składowiska to małe obiekty przeznaczone do obsługi gmin, na których terenie
funkcjonują (gm. Sawin, gm. Ruda Huta).
W roku 2002 na terenie sąsiadującym z przewidzianym do zamknięcia
składowiskiem w Srebrzyszczu wybudowano nową kwaterę składowania
odpadów, którą zaprojektowano jako jeden z segmentów przyszłego Zakładu
Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu. Kwatera ma
pojemność ok. 300.000 m3 i przewidziana jest do składowania odpadów
balastowych z zakładu. Kwatera nie jest aktualnie eksploatowana.
4.10. Możliwości prawne dalszego przyjmowania odpadów na istniejące

składowiska na terenie działania ZKGZCh.
Dla gospodarki odpadami na obszarze projektu bardzo duże znaczenia
miały rozporządzenia wprowadzone w latach 2002– 2003 przystosowujące
przepisy dotyczące składowisk do wymagań dyrektywy o składowaniu odpadow
31/99 EC. Wymagania rozporządzenia Ministra Środowiska definiującego
standardy lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia składowisk (Dz.U.
03.61.549) oraz przepisy tzw. ustawy wprowadzającej sprawiły, że do
31.12.2005 roku zamknięta zostanie większość składowisk funkcjonujących na
obszarze projektu, a wszystkie, które będą funkcjonowały po roku 2009 będą
musiały być zgodne z wymaganiami wspominanego rozporządzenia, które
transponuje bezpośrednio wymagania Dyrektywy 31/99.
W okresie przejściowym, do czasu zamknięcia składowisk i do czasu
uruchomienia ZPOK istnieją na eksploatowanych obiektach możliwości prawne
składowania odpadów komunalnych zmieszanych, w których zawarte są
odpady wielkogabarytowe, budowlane, zielone, biodegradowalne oraz
niebezpieczne.

Jednak aby spełnić narzucone zgodnie z KPGO wymagania dotyczące

wydzielenia w najbliższych latach określonych poziomów odzysku odpadów,
niezbędne jest zaplecze do ich przetwarzania.
Wspomniane wymagania związane z wydzieleniem określonych grup
odpadów oraz ograniczenia składowania odpadów biodegradowalnych
sprawiają, że konieczne będzie wprowadzenie technologii przetwarzania
odpadów bardziej zaawansowanych niż składowanie.
Przy aktualnym modelu gospodarki odpadami gminy zrzeszone
w ZKGZCh, mają ograniczone do najbliższych 3- 4 lat możliwości składowania
odpadów. Nie mają natomiast aktualnie żadnego zaplecza technicznego do
prowadzenia programów selektywnej zbiórki strumieni odpadów zgodnie
z wymaganiami KPGO. Gminy nie posiadają aktualnie żadnych możliwości
technicznych dla wypełnienia najtrudniejszego z wymagań KPGO–
ograniczenia składowania odpadów biodegradowalnych.
Analizując aktualny stan gospodarki odpadami oraz potrzeby
najbliższych lat należy stwierdzić, że bez realizacji ZPOK nie będzie możliwe
uporządkowanie gospodarki odpadami na obszarze ZKGZCh. Niezbędne jest
więc w perspektywie najbliższych 2- 3 lat stworzenie zakładu, który będzie
zapleczem technicznym systemu gospodarki odpadami w rejonie ZKGZCh.
Srebrzyszcze gm. Chełm
Pawłów gm. Rejowiec Fabryczny
Władysławowo gm. Wierzbica
Strachosław gm. Kamień
Żmudź gm. Żmudź
Dubienka gm. Dubienka
Strzelce gm. Białopole
Wojsławice gm. Wojsławice
Leśniowice gm. Lesniowice
Rudka Kol. gm. Ruda Huta
Malinówka gm. Sawin
Srebrzyszcze nowa kwatera – gm. Chełm

Tabela 51. Stan prawny eksploatowanych składowisk odpadów na terenie ZKGCh.
Zgodność z planem Decyzja o

W łaściciel Zarządzający Decyzja P o zwo le n i e n a Pozwolen ie na Instrukcja Przeglą d
L.p. Gmina Miejscowość zagospo. zamknięciu/data
obiektu składowiskiem lokaliza cyjna budowę użytkowanie eksploatacji ekologiczny
przestrzenne go zamknięcia
W OS. UW Lublin
MPGK Sp. 08.01.1987 Procedura pozw.
1. Chełm Srebrzyszcze MPGK Sp. z tak brak brak jest jest
z o.o. w UW W OŚiGW zintegrowanego prawd.
o.o. w Chełmie
Chełmie do 31.12.2005
ROL.
M. Miasto Miejski Zakład
7637/11/1/02 ROL. 7637/11/2/02-
2. Rejowiec Pawłów Rejowiec Komunalny "Eko" tak 12.03.1975 brak 07.06.1990 06.2002
St ar.Pow. St ar . Po w. 31 . 12 . 20 05
Fabr. Fabryczny s.c.
19.12.2002
ROL
Urząd G. Urząd G. ROL 7637/2/13/02
3. Białopole Strzelce tak brak brak brak 7637/2/2/02 21.05.2002
Białopole Białopole St ar .Pow. 31.12.2005
St ar.Pow
ROL.
Urząd G. 7637/3/2/02- ROL. 7637/3/3/02-
4. Dubienka Dubienka PUK Dubienka tak 03.04.1990 brak brak brak
Dubienka St ar. Pow. Star. Pow. 31.12.2005
23.12.2003
ROL.
Urząd G. Urząd G. 7637/4/2/02- ROL. 7637/4/3/02-
5. Kamień Strachosław tak 28.09.1989 24.10.1989 brak 30.06.2002
Kamień Kamień St ar. Pow. Star. Pow. 31.12.2005
23.12.2003
Urząd G. Urząd G. ROL ROL 7637/10/3/02
6. Leśniowice Leśniowice tak jest brak brak jest
Leśniowice Leśniowice 7637/10/1/02 St ar .Pow. 31.12.2005
Zakład Usług i ROL Dec. dos tos owawcza
Rudka Urząd G.
7. Ruda -Huta Jednostek tak jest jest brak 7637/5/2/02 2002 ROL 7637/5/3/02
Kolonia Ruda- Huta
Gminnych St ar.Pow. St ar .Pow.
ROL.
Dec. dos tos owawcza
Urząd G. Urząd G. 7637/6/1/02-
8. Sawin Malinówka tak jest 30.07.1988 23.08.1993 06.2002 ROL 7637/5/3/02
Sawin Sawin St ar. Pow.
St ar .Pow.
23.12.2002
ROL.
Urząd G. Urząd G. 7637/7/3/02- ROL. 7637/7/2/02-
9. W ierzbica W ładysławowo nie brak brak brak 06.2002
W ierzbica W ierzbica St ar. Pow. Star. Pow. 29.12.2005
29.12.2003
ROL
Urząd G. Gminny Zakład 7637/8/2/02 ROL. 7637/8/3/02-
10. W ojsłowice W ojsłowice tak jest brak brak jest
W ojsłowice Komunalny St ar.Pow. Star. Pow. 29.12.2005
23.12.2003
ROL.
Urząd G. Urząd G. 21.03.1995 - 7637/9/1/02- ROL. 7637/9/3/02-
11. Żmudź Żmudź tak 24.09.1974 brak jest
Żmudź Żmudź W ójt Gm. St ar. Pow. Star. Pow. 31.12.2005
30.12.2002
Tabela 52. Podstawowe dane techniczno- technologiczne istniejących składowisk odpadów.

Pow. Ilość odpadów Uszczelnienie
Rozpoczęcie Zakończenie
Lp. Gmina Miejscowość kwatery [ha] Po jem noś ć W ypełn ienie w 2 0 0 3 r . [ m3 l u b /odbiór
Monitoring eksploatacji eksploat acji/decyzja
[ m3] [ m3] Mg] odcieków
1.
3 1.1 2.2 00 5 – dec yzj a o
m . C h eł m S re br z ys z c z e 4 ,03 7 50 . 00 0 7 00 . 00 0 1 06. 200 m 3 B ra k T ak 19 64
za m k ni ę c i u
2. m.
3 1.1 2.2 00 5 – dec yzj a o
R e j o wi ec Pa wł ów 1 ,19 30 .00 0 2 2.0 00 2.7 80 M g B ra k B ra k 19 75
za m k ni ę c i u
Fa br ycz ny
3. gm. 3 1.1 2.2 00 5 – dec yzj a o
S trz e l c e 0 ,77 1.1 80 1.0 80 1 4 Mg B ra k B ra k 19 84
B i a ł o po l e za m k ni ę c i u
4. gm. 3 1.1 2.2 00 5 – dec yzj a o
D u bi en k a 0 ,98 2.0 00 1.8 30 4 4 Mg B ra k B ra k 19 74
D ub i e nk a za m k ni ę c i u
5. gm. 3 1.1 2.2 00 5 – dec yzj a o
Str a c h o s ł a w 2 ,36 9.0 00 7.0 67 8 0 Mg Gl i n a/ b ra k B ra k 19 93
Kamień za m k ni ę c i u
6. gm. 3 1.1 2.2 00 5 – dec yzj a o
L eś n i o wi c e 0,4 5.0 00 2.0 00 10 0 M g Br ak /b ra k T ak 19 78
Le śni owi c e za m k ni ę c i u
2 01 2 r . ( sz acu nki ) -
7.
m . Ru d a R ud k a Fo l i a D e cyz j a d osto s ow awc za
0,5 30 .00 0 70 0 6 0 Mg B ra k 19 97
Hu ta Ko l o ni a P EH D /T a k d o 31 .12 .20 05
2 01 2 r . ( sz acu nki ) -
8.
D e cyz j a d osto s ow awc za
g m . Sa wi n Ma l i nó wk a 1,0 46 .00 0 1.4 00 9 9 Mg Gl i n a/ T a k B ra k 19 92
d o 31 .12 .20 05
9. gm. 3 1.1 2.2 00 5 – dec yzj a o
W ł a d y s ł a wo wo 0 ,26 9.2 00 7.3 00 24 0 M g B ra k B ra k 19 72
W i e r zbi c a za m k ni ę c i u
10. gm. 3 1.1 2.2 00 5 – dec yzj a o
W o j s ł a wi c e 0 ,65 26 .00 0 2.3 00 10 8 M g B ra k B ra k 19 72
W o j s ł aw i c e za m k ni ę c i u
11. 3 1.1 2.2 00 5 – dec yzj a o
g m . Ż m u dź Ż m ud ź 0 ,21 6.8 00 5.5 00 7 4 Mg Gl l i na / br a k B ra k 19 75
za m k ni ę c i u
12. 2,3 nie nie
S re br z ys z c z e Mi ne ra l n e + Pl an ow an e
m . C h eł m s k ł a do wi s k o 3 01 . 00 0 r oz p oc z ę t o roz p oc z ę t o T ak S zaco wa ne 2 020 r .
P EH D /T a k 20 08 r.
b al as tu ek s p l o a ta c j i ek s p l o a tac j i
P l an go s po da rk i od pa dam i dl a Z wi ąz k u K o m u na l n eg o Gm i n Z i e m i C he ł m s k i ej L AŚ
4.10.1. Składowisko w Srebrzyszczu gmina Chełm.
Składowisko w miejscowości Srebrzyszcze (gm. Chełm) to

składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Jest
największym obiektem w regionie, przyjmuje ponad 92% odpadów
składowanych na terenie ZKGZCh. Obsługuje miasto i gminę Chełm. Na
składowisko przyjmowane są także odpady zbierane przez MPGK
w gminie Kamień. Właścicielem i eksploatatorem składowiska jest MPGK
sp. z. o.o. Jest ono oddalone ok. 8 – 9 km od rejonów wywozu odpadów
w mieście. Eksploatowane jest od 1964 roku i szacuje się, że do roku
2005 zgromadzonych zostanie na nim ok. 750 000 m3 zagęszczonych
odpadów, głównie komunalnych. Składowisko zajmuje powierzchnię 4,03
ha. Miąższość złoża odpadów to ok. 25 m, z wyniesieniem ok. 15 m ponad
poziom terenu. Odpady są składowane warstwowo, brak dokładnych
informacji o wykonywaniu przesypywania odpadów warstwami izolacyjnymi
piasku. Składowisko posiada brodzik dezynfekcyjny, jest ogrodzone, a od
2003 roku odpady są ważone na zainstalowanej wadze. Jest na nim
prowadzona rejestracja wjazdów. Prowadzona jest ewidencja ilości
i jakości odpadów. Rocznie na składowisku składowanych jest 15 000 –
19 000 Mg odpadów. Obiekt nie posiada zabezpieczenia podłoża. Piasek
występujący poniżej spągu złoża stanowi warstwę częściowo filtrującą.
Brak izolacji stanowi jednak zagrożenie dla kredowego poziomu
wodonośnego. W celu monitoringu oddziaływania na stan środowiska,
wykonano 4 piezometry. Mając na uwadze eliminację zanieczyszczenia
odciekami wód powierzchniowych ze składowiska do przydrożnego rowu,
wykonano studzienkę na odcieki, które kierowane są do miejskiej
oczyszczalni ścieków.
Składowisko znajduje się w strefie ujęcia wody „Bariera” dla m.

Chełma. Przewiduje się, że zakończenie rekultywacji składowiska nastąpi
w roku 2008.
W 2003 roku w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącego składowiska
oddano do użytku nową kwaterę składowiska (o powierzchni 2,6 ha
i pojemności 300 000 m 3 ) spełniającą wymagania przepisów o odpadach.
Obiekt posiada podwójnie uszczelnione dno, system przechwytywania
i gromadzenia odcieków. Składowisko to, wraz z realizowaną
infrastrukturą stanowić będzie jeden z elementów projektowanego ZPOK
i przeznaczone będzie do gromadzenia odpadów balastowych. Jego
eksploatacja rozpocznie się po wybudowaniu ZPOK w Srebrzyszczu.
4.10.2. Składowisko w Pawłowie, gmina Rejowiec Fabryczny.
Właścicielem składowiska jest miasto Rejowiec Fabryczny,

eksploatatorem Miejski Zakład Komunalny „Eko” s.c. Składowisko
zlokalizowane jest na terenie gminy Rejowiec Fabryczny. Uruchomione
zostało w 1975 roku. Jest zlokalizowane w wyrobisku po kopalni gliny, nie
posiada uszczelnienia. Składowisko funkcjonuje jako tymczasowe. Jego
powierzchnia to 1,19 ha, pojemność docelowa 30.000 m3 , zapełnienie
22 000 m 3 . Rocznie na składowisku składa się w ostatnich latach ok. 1800
Mg odpadów głównie komunalnych.
Na składowisko została wydana decyzja Starosty Powiatu
Chełmskiego ROL.7637/11/2/02 o zamknięciu i rekultywacji obiektu.
Ostateczny termin zamknięcia składowiska to 31 grudnia 2005 roku.
W terminie do 3 stycznia 2005 roku składowisko powinno zostać
wyposażone w otwory do prowadzenia monitoringu wód podziemnych.
4.10.3. Składowisko w Strzelcach, gmina Białopole.
Właścicielem składowiska, właścicielem terenu oraz eksploatatorem

składowiska jest Gmina Białopole. Składowisko to dawne wyrobisko po
eksploatacji piasku. Powierzchnia składowiska 0,77 ha, pojemność 1 180
m 3 . Składowisko jest nieuszczelnione, podłoże stanowią czwartorzędowe
piaski ilaste z przewarstwieniami gliny. Jest ogrodzone, posiada brodzik
dezynfekcyjny, jest bez dozoru. Nagromadzona ilość odpadów – 1.080 m3 ,
rocznie składa się ok. 14 Mg odpadów. Dla składowiska została wydana
decyzja Starosty Powiatu Chełmskiego ROL.7637/2/13/02 o zamknięciu
i rekultywacji obiektu. Składowisko funkcjonuje jako obiekt tymczasowy,
bez wymaganych pozwoleń. Ostateczny termin zamknięcia składowiska to
31 grudnia 2005 roku.
4.10.4. Składowisko w Dubience.
Właścicielem składowiska, właścicielem terenu oraz eksploatatorem

składowiska jest Gmina Dubienka. Powierzchnia składowiska 0,98 ha,
pojemność 2000 m 3 . Na składowisku gromadzone są odpady komunalne
z gospodarstw domowych i obiektów użyteczności publicznej. Jest
ogrodzone i wyposażone w brodzik. W bezpośrednim sąsiedztwie
składowiska znajduje się las. Obiekt nie posiada uszczelnienia. Na
składowisku nagromadzono ok. 500 Mg odpadów, w roku 2003 złożono ok.
40 Mg. Składowisko jest wypełnione w 57%. Jest eksploatowane bez
wymaganych zezwoleń. Dla składowiska została wydana decyzja Starosty
Powiatu Chełmskiego ROL.7637/3/3/02 o zamknięciu i rekultywacji
obiektu. Ostateczny termin zamknięcia składowiska to 31 grudnia 2005
roku. W terminie do 3 stycznia 2005 roku składowisko powinno zostać
4.10.5. Składowisko w Strachosławiu, gmina Kamień.
Właścicielem składowiska jest Urząd Gminy w Kamieniu. Część

obszaru stanowi wyrobisko po eksploatacji piasku. W otoczeniu znajdują
się grunty orne i lasy: z trzech stron tereny leśne, od strony zachodniej
pole uprawne. Najbliższa zabudowa wiejska znajduje się ok. 700 m na
północ od wsi Strachosław. Stan formalno- prawny składowiska jest
uregulowany.
Składowisko zlokalizowano na bazie naturalnej bariery geologicznej
(warstwa utworów nieprzepuszczalnych – zwietrzelina ilasta kredy
piszącej, która ma charakter utworu plastycznego i jest warstwą izolującą
przed przedostawaniem się zanieczyszczeń do kredowej warstwy
wodonośnej), z niwelacją dna wyrobiska zapobiegającą stagnowaniu wód
opadowych na dnie.
Zostało uruchomione w 1987 roku i funkcjonuje jako tymczasowe
(przewidywany okres eksploatacji składowiska – do 2005 r.).
Obiekt zajmuje powierzchnię 2,36 ha, jego pojemność wynosi ok.

9 000 m 3 . Na składowisku do chwili obecnej złożono ok. 7 000 m 3
odpadów.
Dla składowiska została wydana decyzja Starosty Powiatu
Ostateczny termin zamknięcia składowiska to 31 grudnia 2005 roku.
4.10.6. Składowisko w Leśniowicach.
Właścicielem składowiska jest Urząd Gminy w Leśniowicach. Obiekt

funkcjonuje od 1978 r. Usytuowane jest ok. 1,20 km na północ od wsi,
w zagłębieniu terenu po byłej kopalni piasku. W odległości ok. 500 m na
północny zachód znajduje się ujęcie wody dla kilku wsi. Dobowe zużycie
wody z tego wodociągu waha się między 100 do 160 m3 . Składowisko ma
nieuregulowany stan formalno- prawny. Jego powierzchnia wynosi 0,4 ha,
pojemność 5000 m 3 . Na składowisku złożono ponad 1000 Mg odpadów,
w tym ok. 100 Mg w roku 2003. Składowisko nie posiada uszczelnienia.
Jest obiektem bez stałego dozoru. Zakończenie eksploatacji składowiska,
zgodnie z obowiązującą decyzją Starosty Powiatu Chełmskiego
ROL.7637/10/13/02, ma nastąpić z końcem 2005 roku. Składowisko nie
posiada żadnej izolacji poziomej i nie jest wyposażone w system zbierania
i odprowadzania odcieków. W czwartym kwartale 2003 r. na składowisku
został wykonany system monitoringu wód (piezometry). Składowisko nie
posiada stałego dozoru, ogrodzone jest siatką metalową z bramą
i brodzikiem dezynfekcyjnym oraz komórkę na niezbędny sprzęt.
odpadów. Na składowisku nie jest prowadzona ewidencja wjazdów.
Ewidencję składowanych odpadów wykonuje szacunkowo pracownik gminy
raz w roku.
4.10.7. Składowisko Kolonia Rudka, gmina Ruda- Huta.
Właścicielem składowiska jest Urząd Gminy Ruda- Huta.

Eksploatatorem składowiska jest Zakład Usług i Jednostek Gminnych.
Składowisko zlokalizowane jest w większej enklawie terenów zalesionych
na południe od drogi Ruda Huta– Rudka. Jednym, dłuższym bokiem
przylega do lasu, pozostałe krawędzie składowiska graniczą z terenami
upraw rolniczych (grunty V i VI klasy bonitacyjnej). Składowisko
funkcjonuje od 1997 roku. Planowany rok zakończenia eksploatacji- 2050.
Powierzchnia składowiska 3,99 ha, pojemność zrealizowanej w 1997
roku pierwszej kwatery 0,5 ha. Składowisko posiada uszczelnienie z folii
PEHD 1,5 mm, wykonano także system przechwytywania i gromadzenia
odcieków (w chwili obecnej nie funkcjonuje). Pojemność docelowa
składowiska to 79.488 m 3 , pojemność pierwszej (zrealizowanej) kwatery
30.474 m 3 . W roku 2002 na składowisku złożono 59,8 Mg odpadów,
a nagromadzenie odpadów na koniec 2002 roku wynosiło 254,8 Mg.
Zgodnie z decyzją dostosowawczą Starosty Powiatu Chełmskiego
ROL.7637/5/3/02 operator składowiska Zakład Usługi Jednostek gminnych
jest zobowiązany dostosować składowisko do przepisów o odpadach
w terminie do 31.12.2005 r. Dotyczy to m.in. wyposażenia składowiska
w otwory do monitoringu wód podziemnych, zakupu wagi samochodowej,
wykonania pasa zieleni izolacyjnej, uzupełnienia uszczelnienie na
skarpach, naprawy systemu przechwytywania odcieków. Po wdrożeniu
systemu selektywnej zbiórki odpadów stałych składowisko będzie mogło
przyjąć strumień odpadów stałych od innych podmiotów.
4.10.8. Składowisko w Malinówce, gmina Sawin.
Właścicielem składowiska jest Urząd Gminy Sawin. Składowisko

zlokalizowane jest ok. 400 m od szosy Chełm – Włodawa, na działkach
całkowicie zadrzewionych drzewostanem mieszanym, w niecce po „dzikiej
eksploatacji piasku”. Obiekt ma w pełni uregulowany stan formalno-
prawny. Składowisko działa od 1993 roku. Planowane jest zakończenie
jego eksploatacji w 2008 roku. Powierzchnia składowiska wynosi 1,21 ha,
a pojemność - 46 000 m 3 . Potencjalna wielkość obszaru do rozbudowy
obejmuje 6,70 ha. Odpady składowane są w sposób niezorganizowany,
bez jakiejkolwiek segregacji odpadów. W skład deponowanych odpadów
wchodzą: odpady bytowo-gospodarcze i inne o podobnych cechach
z wyłączeniem odpadów organicznych, pochodzące z handlu, szkło,
makulatura, opakowania foliowe i plastikowe, zużyte sprzęty
i opakowania, złom, odpady ze sprzątania posesji. Odpady dowożone są
różnymi środkami lokomocji i wysypywane. Co pewien czas służby gminne
transportują je na poszczególne kwatery gdzie są deponowane
i przesypywane warstwą ziemi. Składowisko zaopatrzono w dwie bramy
wjazdową i wyjazdową, brodzik dezynfekcyjny przy bramie wyjazdowej
oraz budynek zaplecza dla obsługi.
Brak jest uszczelnienia spągu niecki folią, wykonano zaś
uszczelnienie spągu składowiska 40 cm warstwą gliny – zarówno spąg
składowiska jak i jego skarpy, z wykonanym drenażem. Brak wyposażenia
w profesjonalny system zbierania i odprowadzania odcieków. Wykonany
drenaż pozwala na gromadzenie odcieków w uszczelnionym gliną
zbiorniku. Brak jest ewidencji ilości i jakości odpadów. Dziesięcioletnia
eksploatacja składowiska nie wypełniła go nawet w 50% jego powierzchni.
Zgodnie z decyzją dostosowawczą Starosty Powiatu Chełmskiego
ROL.7637/5/3/02 operator składowiska jest zobowiązany dostosować
składowisko do przepisów o odpadach w terminie do 31.12.2005 r.
Dotyczy to m.in. wyposażenia składowiska w otwory do monitoringu

wód podziemnych oraz wprowadzenia systemu rejestracji wagi odpadów.
Planuje się eksploatację składowiska do roku 2012.
4.10.9. Składowisko Władysławów, gmina Wierzbica.
Właścicielem składowiska oraz eksploatatorem jest Gmina

Wierzbica. Teren składowiska należy do Agencji Nieruchomości Rolnych
Skarbu Państwa. Składowisko zostało uruchomione w 1972 roku
i funkcjonuje jako obiekt tymczasowy. Powierzchnia składowiska 0.26 ha,
pojemność 9200 m 3 . Na składowisku składowane są odpady komunalne
gromadzone w kontenerach KP-7 rozstawionych na trenie gminy i raz
w miesiącu transportowane na składowisko oraz odpady systematycznie
dowożone przez mieszkańców gminy Wierzbica. Odpady gromadzone bez
segregacji są co miesiąc pryzmowane i ugniatane. Cześć odpadów jest już
przesypana ziemia i zrekultywowana. Na składowisku złożono dotychczas
ok. 7.300 m 3 odpadów, w tym 240 Mg w roku 2003. Składowisko nie
posiada uszczelnienia, nie posiada systemu przechwytywania odcieków.
Dla składowiska została wydana decyzja Starosty Powiatu Chełmskiego
ROL.7637/7/2/02 o zamknięciu i rekultywacji obiektu. Ostateczny termin
zamknięcia składowiska to 31 grudzień 2005 roku. W terminie do
3 stycznia 2005 roku składowisko powinno zostać wyposażone w otwory
do prowadzenia monitoringu wód podziemnych.
4.10.10. Składowisko w Wojsławicach.
Właścicielem składowiska oraz terenu jest Gmina Wojsłowice.

Eksploatatorem składowiska jest Gminny Zakład Komunalny Wojsławice.
Składowisko zostało uruchomione w 1985 roku w dawnym wyrobisku
poglinowym i funkcjonuje jako obiekt tymczasowy. Powierzchnia
składowiska 0,65 ha, pojemność 26 000 m3 . Na składowisku złożono
dotychczas ok. 2.300 m3 odpadów, w tym 100 Mg w roku 2003. Odległość
od centrum siedziby gminy wynosi 3 km. Odległość składowiska od
zabudowań mieszkalnych przeznaczonych na pobyt stały wynosi około
300 m. Składowisko zostało uruchomione w 1985 roku Funkcjonuje jako
tymczasowe - przewidywany okres eksploatacji składowiska – do 2005
roku. Odpady składowane są warstwowo, a następnie przesypywane
warstwa izolacyjną ziemi. Odpady rozplantowywane są okresowo,
najczęściej raz w tygodniu. Warstwa izolacyjna z piasku oraz gliny
piaszczystej pozyskiwanej w sąsiedztwie składowiska usypywana jest
najczęściej raz w miesiącu (trudności występują w miesiącach zimowych).
Niecka składowiska nie posiada izolacji w postaci geomembrany,
uszczelnienie stanowi glina, która nie została całkowicie wybrana
z wyrobiska funkcjonującego na potrzeby miejscowej cegielni. Wyrobisko
nie jest wyposażone w system zbierania i odprowadzania odcieków.
Składowisko jest ogrodzone. Nie jest prowadzona rejestracja wjazdów ze
względu na niewielką ilość dowożonych odpadów. Pomiar przyjmowanych
ilości odpadów - ewidencja prowadzona jest według objętości odpadów.
Składowisko nie posiada uszczelnienia, nie posiada systemu
przechwytywania odcieków.
Dla składowiska została wydana decyzja Starosty Powiatu
Ostateczny termin zamknięcia składowiska to 31 grudzień 2005 roku.

4.10.11. Składowisko w Żmudzi.
Właścicielem składowiska i terenu jego lokalizacji oraz

eksploatatorem jest Gmina Żmudź. Położone jest przy drodze Żmudź-
Sielec, Składowisko zostało uruchomione w 1975 roku w dawnym
wyrobisku gliny i funkcjonuje jako obiekt tymczasowy. Powierzchnia
składowiska 0,21 ha, pojemność 6 800 m3 . Podłoże składowiska stanowi
naturalna glina, nie posiada ono systemu przechwytywania odcieków. Na
składowisku złożono dotychczas ok. 5 500 m3 odpadów, w tym 74 Mg
w roku 2003. Odpady usypywane są w pryzmy i co miesiąc ugniatane.
Cześć odpadów jest już przysypana ziemią i zrekultywowana. Stopień
zagęszczenia odpadów jest niewielki. Składowisko nie posiada izolacji w
postaci geomembrany ani żadnego innego uszczelnienia warstwa
nieprzepuszczalna. Składowisko nie jest wyposażone w system zbierania
i odprowadzania odcieków. Posiada ogrodzenie drewniane z bramą
wjazdową. Obsługa wysypiska pracuje trzy razy w tygodniu w godzinach
10- 18 i ewidencjonowane są wjazdy pojazdów dowożących odpady. Ilości
przyjmowanych odpadów określane są szacunkowo. Dla składowiska
została wydana decyzja Starosty Powiatu Chełmskiego ROL.7637/9/3/02 o
zamknięciu i rekultywacji obiektu. Ostateczny termin zamknięcia
składowiska to 31 grudzień 2005 roku. W terminie do 3 stycznia 2005 roku
składowisko powinno zostać wyposażone w otwory do prowadzenia
monitoringu wód podziemnych.
4.11. Nielegalne miejsca składowania odpadów- „dzikie składowiska”.

Dość powszechnym zjawiskiem są tzw. „dzikie wysypiska”, których
znaczna część znajduje się na terenach leśnych.
Problem ten, szczególnie mocno uwidacznia się w sąsiedztwie

szlaków komunikacyjnych przebiegających w pobliżu lasu oraz na
śródleśnych parkingach. Nadleśnictwo, z wykorzystaniem własnych
środków, stara się jednak ograniczać zaśmiecanie terenu. Akcyjnie,
w okresie wiosennym, oczyszczane są lasy, głównie położone przy
trasach komunikacyjnych. Oprócz tego sukcesywnie wywożone są śmieci
z parkingów położonych na terenach leśnych. Również nie użytkowane
piaskownie oraz małe śródpolne bagienka często stanowią miejsca
gromadzenia odpadów pochodzących z gospodarstw. Takie składowiska
stwierdzono w pobliżu miejscowości Józefin, Zagroda, Wojnaki. W wyniku
przeprowadzonych licznych rozmów z przedstawicielami urzędów
gminnych nie uzyskano informacji o lokalizacji innych „dzikich
składowisk”.
5. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami na terenie

Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej w latach 2004-2015.
5.1. Analiza czynników demograficznych i społeczno-gospodarczych
Prognozy wytwarzania odpadów w najbliższych latach na terenie
objętym niniejszym opracowaniem uwarunkowane są od wielu czynników,
spośród których największe znaczenie będą miały aspekty demograficzne
i gospodarczo-społeczne.
Czynniki demograficzne
Liczba ludności wg danych GUS w powiatach ziemskim i grodzkim
na koniec 2002 r. wynosiła 143 235 osób i zmniejszyła się w porównaniu
do roku 2000 o 3 280 osób. Odsetek spadku liczby ludzi na tym obszarze
w ciągu trzech lat wniósł 2,2%.
Tabela 53. Tendencje demograficzne na obszarze objętym projektem.

L i c z ba l udn oś c i wg GU S
lp. O bs z a r
20 00 2 00 1 2 00 2 sa ld o
1 Po wi at gr odz k i 70 808 70 812 68 672 - 2 136
2 Po wi at z i em s k i 75 707 75 543 74 563 - 1 144
R aze m 146 515 146 355 143 235 - 3 280
Tabela 54. Prognozy demograficzne dla Chełma i powiatu

chełmskiego na lata 2004-2015 (wg GUS).
O bsza r/r o k 2 002 20 04 20 07 2 011 2 01 5
Ch e ł m 68 672 68 547 68159 67542 66687
Po wi at C he ł m s k i 74 563 73 699 72772 71901 71261
Mi a st a 4 609 4 618 4 597 4 602 4 634
W i eś 69 954 69 081 68 175 67 299 66 627
Tabela 55. Prognoza demograficzna dla terenu działania Związku przyjęta do analiz /wg Studium
Wykonalności/.
Ob s za r/ r o k
2 001 20 02 2 003 2 004 2 00 5 20 06 20 07 20 08 2 00 9 20 10 2 011 20 12 20 13 2 01 4 2 015
M . Ch e ł m 70724 68672 68640 68547 68423 68294 68159 68024 67883 67712 67542 67358 67145 66934 66687
M . Re jo w iec 4762 4609 4615 4618 4595 4596 4597 4598 4592 4596 4602 4588 4608 4620 4634
Fa b r .
G. C he łm 12251 12433 12614 12537 12480 12427 12372 12345 12289 12245 12213 12167 12141 12115 12092
G. R ej o w i ec 4925 4845 4765 4736 4714 4694 4674 4664 4642 4626 4614 4596 4586 4577 4568
Fa b r .
G. B iał o p o l e 3389 3509 3629 3607 3591 3575 3560 3552 3536 3523 3514 3500 3493 3485 3479
G. D ub ie n ka 2994 2955 2916 2898 2885 2873 2860 2854 2841 2831 2823 2813 2807 2801 2795
G. K amie ń 4087 4098 4108 4083 4064 4047 4029 4021 4002 3988 3978 3962 3954 3946 3938
G. L eśn i ow i c e 4343 4323 4303 4277 4257 4239 4221 4211 4192 4177 4166 4150 4142 4133 4125
G. R ud a H u ta 4959 4942 4924 4894 4872 4851 4830 4819 4797 4780 4768 4749 4739 4729 4720
G. Sa w i n 6169 6146 6123 6086 6058 6032 6006 5993 5965 5944 5929 5906 5893 5881 5869
G. Si e d l is z cz e 7374 7294 7213 7169 7137 7106 7075 7059 7027 7002 6984 6957 6943 6928 6914
G. W i e rz b ic a 5733 5722 5711 5676 5650 5626 5602 5589 5564 5544 5530 5508 5497 5485 5474
G. W o js ła w ic e 4565 4546 4527 4499 4479 4460 4440 4431 4410 4395 4383 4366 4357 4348 4339
G. Ż mu d ź 3571 3644 3717 3694 3678 3662 3646 3638 3621 3608 3599 3585 3578 3570 3563
Gmi ny raze m 64360 64455 64550 64155 63866 63594 63314 63176 62888 62664 62500 62261 62130 61997 61876
Ra z em ZK G Z C h 139846 137736 137805 137320 136884 136484 136070 135798 135363 134972 134644 134207 133883 133551 133197
Liczba osób zamieszkujących teren obsługiwany przez Związek

w roku 2003 wynosiła 137 805 (dane GUS). W ostatnim okresie liczba
ludności na trenie objętym planowaniem systematycznie maleje. Jak
wynika z prognoz GUS ludność w powiecie ziemskim i grodzkim będzie
ulegała zmniejszaniu do 2015 roku. W/g dostępnych prognoz do tego
czasu na obszarze działania Związku liczba ludności zmniejszy się o 4608
osób. Obecnie struktura wieku ludności tego terenu posiada regresywny
charakter, co oznacza mniejszą liczebność populacji młodszego pokolenia
w stosunku do starszego. Wg GUS ludność w wieku przedprodukcyjnym
systematycznie się zmniejsza, natomiast można zaobserwować wzrost
ludności w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym.
Grupa ludności w wieku emerytalnym będzie się zwiększać w całym
prognozowanym okresie wpływając m.in.: na rozwój świadczeń
medycznych (przyczyniając się do wzrostu ilości wytwarzanych odpadów
medycznych) lub na potrzebę rozwoju placówek pomocy społecznej.
Czynniki gospodarczo-społeczne
Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami oraz Planem
Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego zakłada się, że
przez najbliższe 5 lat dominować będą wśród ludności postawy
konsumpcyjne, wysoce „odpadogenne”, następnie zaś, stopniowo, coraz
częściej obserwować będzie się postawy proekologiczne, w których
zawarty będzie również świadomy stosunek do problematyki odpadów.
Uwidoczni się to m.in. spadkiem ilości tworzyw sztucznych na korzyść
ilości szkła i wyrobów z drewna czy papieru. Wzrost prac remontowo-
budowlanych, przyczyni się do wzrostu ilości odpadów poremontowych
(w tym gruzu). Z poprawą warunków życia wzrastać będzie średnia wieku
mieszkańców miasta, co spowoduje większe zapotrzebowanie na usługi
medyczne. Skutkiem tego będzie wzrost ilości odpadów ze służby
zdrowia. Założono również, że powyżej przedstawiony scenariusz rozwijał
będzie się wolno, wobec czego założono też niewielkie w skali rocznej
zmiany „emisji” poszczególnych składników - nie większe niż 3%,
a w niektórych grupach odpadów będzie notowany spadek emisji.
5.2. Prognozy wytwarzania odpadów komunalnych z uwzględnieniem

odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów
komunalnych do 2015 roku.
Prognozę zmian wskaźników emisji odpadów wykonano dla
poszczególnych typów źródeł odpadów. Rozważając przypuszczalne
trendy zmian składu odpadów komunalnych – przyjęto, za krajowym
planem gospodarki odpadami, planem gospodarki odpadami dla
województwa lubelskiego oraz planami dla powiatów ziemskiego
i grodzkiego „optymistyczny” wariant rozwoju sytuacji, który w przyszłości
będzie wpływał na skład odpadów. Oczywiście zmiany jakości i ilości
odpadów będą następować wolno, tak jak wolno następują zmiany
w przyzwyczajeniach czy zmiany w poziomie dochodów ludności.
Na prognozowane zmiany wielkości strumienia odpadów wpływać

będzie liczba ludności oraz zmiany jednostkowych wskaźników emisji
odpadów (liczonych np. w kg odpadów na mieszkańca rocznie), których
trendy zmian wynikają z przesłanek rozwoju gospodarczo-społecznego
analizowanego regionu.
Prognozę dla Związku sporządzono oddzielnie dla każdego
składnika morfologii odpadów. Dla celów prognozy wykorzystano zmiany
wielkości wskaźników emisji odpadów przyjęte na podstawie Krajowego
Planu Gospodarki odpadami, zmodyfikowane w wyniku najnowszych
badań IETU. Zmiany te zakładają stały w określonym procencie (w skali
roku) przyrost danego wskaźnika emisji, stały regres lub stagnację
w okresach 2003-2005, 2006-2010 oraz 2011-2015. Do prognoz przyjęto
liczbę ludności wg GUS przedstawioną w tabeli 56.
Tabela 56.Procentowe zmiany wskaźnika emisji odpadów dla

obszarów miejskich i wiejskich w latach 2003 –2015 wg KPGO.
Procentowe zmiany wskaźnika Procentowe zmiany wskaźnika

Nazwa strumienia emisji odpadów dla obszarów emisji odpadów dla obszarów
miejskich w latach wiejskich w latach
2003- 2006- 2011- 2003- 2006- 2011-

2005 2010 2015 2005 2010 2015
Odpady organiczne 2,00 1,00 0,00 1,00 0,00 0,00
roślinne
Odpady organiczne 0,00 -1,00 -2,00 0,00 -1,00 -1,00
zwierzęce
Odpady organiczne 2,00 2,00 1,00 2,00 2,00 1,00
inne
Odpady zielone 2,00 2,00 1,00 2,00 2,00 1,00
Papier i tektura 2,00 1,00 0,00 2,00 1,00 0,00
(nieopakowaniowe)
Opakowania z papieru 6,80 6,80 6,80 2,00 1,00 0,00
i tektury
Opakowania 6,80 6,80 6,80 2,00 1,00 0,00
wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne 1,50 0,00 -2,00 1,00 0,00 -2,00
(nieopakowaniowe)
Opakowania z 6,80 6,80 6,80 1,00 0,00 -2,00
tworzyw sztucznych
Tekstylia 2,00 1,00 1,00 2,00 1,00 1,00
Szkło 3,00 3,00 1,00 2,00 2,00 1,00
(nieopakowaniowe)
Opakowania ze szkła 4,80 4,80 4,80 2,00 2,00 1,00
Metale 1,00 0,00 0,00 1,00 0,00 0,00
Procentowe zmiany wskaźnika Procentowe zmiany wskaźnika

Nazwa strumienia emisji odpadów dla obszarów emisji odpadów dla obszarów
miejskich w latach wiejskich w latach
2003- 2006- 2011- 2003- 2006- 2011-

2005 2010 2015 2005 2010 2015
Opakowania z blachy 3,80 3,80 3,80 1,00 0,00 0,00
stalowej
Opakowania z 3,60 3,60 3,60 1,00 0,00 0,00
aluminium
Odpady mineralne 1,00 2,00 2,00 0,00 1,00 1,00
Drobna frakcja -2,00 -3,00 -3,00 -2,00 -3,00 -3,00
popiołowa
Odpady 8,45 0,00 0,00 5,92 0,00 0,00
wielkogabarytowe
Odpady budowlane 8,45 5,92 6,58 8,45 5,92 6,58
Odpady 0,00 0,00 0,00 8,45 0,00 0,00
niebezpieczne
Ujemne wartości wskaźników procentowych oznaczają, że dla danej

frakcji przewiduje się spadek ilości powstawania odpadów.
W miarę rozwoju gospodarczego i wzrostu zamożności społeczeństwa,
skład odpadów komunalnych będzie się zmieniał w czasie, zarówno pod
względem ilości jak i składu morfologicznego. Również na skład
morfologiczny powstających odpadów wpływ ma postawa proekologiczna
ludności czyli świadomy stosunek do problematyki środowiska i odpadów.
Uwzględniając powyższe prognozy demograficzne, postawy
proekologiczne mieszkańców, rodzaj zabudowy oraz wskaźniki zmian
poszczególnych frakcji w odpadach komunalnych dla gmin miejskich i
wiejskich w latach 2004-2015 oszacowano ilości powstających odpadów
komunalnych do 2015 r. Ilość prognozowanych odpadów komunalnych
powstających w obszarze działania Związku w 2007, 2011 i 2015 roku z
podziałem na poszczególne frakcje przedstawiona została w tabeli 57, 58
i 59
Tabela 57. Prognozowana ilość nagromadzenia odpadów komunalnych w poszczególnych jednostkach

administracyjnych ZKGZCh w roku 2007 [Mg].
Strumień odpadów
m. g. g.
Rejowie g. g. g. g. g. Rejowie Ruda- g. g. g. g. g.
m. Chełm c Fabr. Białopole Chełm Dubienka Kamień Leśniowice c Fabr. Huta Sawin Siedliszcze Wierzbica wojsław ice Żmudź Ogółem
Odp ad y k u c he nn e
u l e ga j ą ce bi od eg ra da c j i 6 315,15 442,54 103,20 351,97 75,60 109,08 111,05 127,59 124,74 167,27 188,03 218,52 100,94 104,01 8 539,69
Odp ad y zi el on e 700,13 49,06 17,00 59,61 13,33 18,96 19,51 21,96 22,27 28,63 32,94 32,11 19,18 15,96 1 050,65
Pa pi er i ka r to n
n i e op ako wa ni ow e 2 003,77 140,42 44,62 155,64 34,54 49,26 50,60 57,17 57,59 74,59 85,47 86,24 49,05 42,48 2 931,44
Op ak o wa ni a z p api e ru i
te k tu ry 3 043,73 213,29 64,71 225,72 50,09 71,44 73,39 82,91 83,52 108,18 123,95 125,09 71,14 61,61 4 398,78
Opa k owa ni a
wi e lo m a ter i a ł o we 341,61 23,94 7,26 25,31 5,62 8,01 8,23 9,30 9,37 12,13 13,90 14,03 7,98 6,91 493,59
T w or zyw a s zt uc z n e
n i e op ako wa ni ow e 3 362,95 235,66 84,25 296,04 66,38 94,32 97,17 109,19 111,03 142,27 163,99 157,70 96,01 78,65 5 095,61
O pak owan a z two rz y w
sz tu czn yc h 1 138,47 79,78 27,12 95,29 21,37 30,36 31,28 35,15 35,74 45,80 52,79 50,76 30,91 25,31 1 700,11
Odp a d y t e ks t yl ne 847,15 59,37 19,35 67,59 15,03 21,42 22,02 24,85 25,09 32,42 37,19 37,14 21,44 18,34 1 248,40
Szk ł o n i eo p a ko wa ni owe 141,40 9,91 3,94 13,91 3,14 4,45 4,60 5,15 5,27 6,70 7,76 7,17 4,61 3,62 221,62
O pak owan i a ze sz k ł a 2 022,80 141,75 70,72 252,67 57,94 81,69 84,68 94,06 97,60 122,16 142,67 122,49 87,09 63,03 3 441,35
M eta l e 886,68 62,14 19,10 66,47 14,71 21,00 21,55 24,39 24,50 31,83 36,41 37,26 20,77 18,28 1 285,09
O pak owan i a z b l a c hy
st al ow ej 325,60 22,82 6,84 23,80 5,27 7,52 7,72 8,73 8,77 11,40 13,04 13,33 7,44 6,54 468,82
Opa kowa n i a z
al um i ni u m 94,58 6,63 1,98 6,88 1,52 2,17 2,23 2,52 2,53 3,29 3,76 3,86 2,15 1,89 135,99
O dpa dy m i n er al ne 991,37 69,47 46,64 168,21 39,06 54,82 57,02 62,94 66,02 81,60 95,98 77,06 59,89 40,44 1 910,53
D r ob na fra k c j a
po pi oł ow a 3 141,38 220,13 140,11 504,36 116,82 164,12 170,59 188,54 197,33 244,50 287,20 233,76 178,42 122,18 5 909,45
Odp ad y n ie bez p i ec z n e 1 488,80 104,33 57,41 205,82 47,42 66,75 69,28 76,77 79,98 99,63 116,68 97,74 71,81 50,66 2 633,08
O dp ad y
wi el kog ab ar yto we 2 977,60 208,66 151,44 547,20 127,36 178,64 185,93 204,97 215,47 265,62 312,90 247,74 196,08 130,57 5 950,17
O dp ad y bu do wl an e 205,92 14,43 7,97 28,47 6,53 9,20 9,54 10,60 10,99 13,76 16,07 13,82 9,80 7,11 364,21
R aze m
30 029,10 2 104,31 873,63 3 094,97 701,73 993,21 1 026,39 1 146,78 1 177,82 1 491,77 1 730,73 1 575,84 1 034,70 797,62 47 778,61
Tabela 58. Prognozowana ilości nagromadzenia odpadów komunalnych w poszczególnych jednostkach

Strumień odpadów m. g. g.
g. g. g. g. g. g. g. g. g. g.
m. Chełm Rejow ie Rejowie Ruda- Ogółem
Białopole Chełm Dubienka Kamień Leśniowice Saw in Siedliszcze Wierzbica wojsławice Żmudź
c Fabr. c Fabr. Huta
Odp ad y k u c he nn e 6 441,46 451,39 104,23 355,49 76,36 110,17 112,16 128,87 125,99 168,94 189,91 220,70 101,95 105,05 8 692,66
ul e g aj ą ce b i o d e g r ad ac j i
Odp ad y zi el on e 714,13 50,04 17,34 60,80 13,59 19,34 19,91 22,40 22,72 29,20 33,60 32,76 19,56 16,28 1 071,67
Pa pi er i kar ton 2 043,84 143,22 45,51 158,75 35,23 50,24 51,62 58,31 58,74 76,09 87,18 87,97 50,04 43,33 2 990,07
n i eop ako wan i o we
O pak owan i a z p ap i e ru i 3 250,70 227,80 66,00 230,24 51,10 72,87 74,86 84,57 85,19 110,35 126,43 127,59 72,56 62,84 4 643,09
te k tu ry
Opa k ow an i a 364,84 25,57 7,40 25,82 5,73 8,17 8,39 9,48 9,55 12,37 14,18 14,31 8,14 7,05 521,01
wi el o m a ter i ał ow e
T w or zyw a s zt uc zn e 3 413,40 239,20 85,09 299,00 67,04 95,26 98,14 110,28 112,14 143,69 165,63 159,28 96,97 79,44 5 164,56
n i eop ako wan i o we
Opa kowa n a z tw or zyw 1 215,88 85,20 27,39 96,25 21,58 30,66 31,59 35,50 36,10 46,25 53,32 51,26 31,22 25,57 1 787,77
sz tucz n ych
O dpa dy t ek s t yl n e 864,10 60,55 19,73 68,95 15,34 21,85 22,46 25,35 25,59 33,06 37,93 37,88 21,87 18,71 1 273,37
Szk ł o ni eo pa kowa n i owe 145,64 10,21 4,01 14,19 3,21 4,54 4,69 5,25 5,38 6,83 7,91 7,32 4,70 3,69 227,57
O pa k ow an i a ze sz k ł a 2 119,90 148,55 72,13 257,72 59,10 83,32 86,37 95,94 99,55 124,60 145,52 124,94 88,83 64,29 3 570,79
Me ta l e 895,55 62,76 19,29 67,14 14,85 21,21 21,77 24,63 24,74 32,15 36,77 37,63 20,98 18,47 1 297,94
Opa kowa n i a z bl ach y 337,98 23,68 6,91 24,04 5,32 7,59 7,80 8,82 8,86 11,51 13,17 13,46 7,52 6,61 483,27
st a l o we j
Opa k ow an i a z 97,98 6,87 2,00 6,94 1,54 2,19 2,25 2,55 2,56 3,33 3,80 3,90 2,17 1,91 139,98
al um i ni u m
O dp ad y m i ne ra l n e 1 001,28 70,17 46,64 168,21 39,06 54,82 57,02 62,94 66,02 81,60 95,98 77,06 59,89 40,44 1 921,14
D r ob na fra k cj a 3 078,55 215,73 137,31 494,27 114,48 160,84 167,18 184,77 193,39 239,61 281,45 229,09 174,86 119,74 5 791,26
p opi o ł o wa
Odp ad y n ie bez p i ec z n e 1 614,61 113,14 60,81 218,01 50,23 70,70 73,38 81,32 84,72 105,53 123,58 103,53 76,07 53,66 2 829,26
O dp ad y 3 229,21 226,29 164,24 593,43 138,13 193,73 201,64 222,29 233,68 288,06 339,34 268,68 212,65 141,61 6 452,96
wi e l ko ga ba ryto we
Od pa dy bud ow l ane 205,92 14,43 8,64 30,87 7,08 9,98 10,34 11,49 11,92 14,93 17,43 14,99 10,63 7,71 376,37
R aze m 31 034,97 2 174,80 894,67 3 170,12 718,96 1 017,50 1 051,57 1 174,75 1 206,83 1 528,10 1 773,15 1 612,35 1 060,58 816,39 49 234,75
Tabela 59. Prognozowana ilości nagromadzenia odpadów komunalnych w poszczególnych jednostkach

Strumień odpadów m. g. g.
g. g. g. g. g. g. g. g. g. g.
m. Chełm Rejow ie Rejow ie Ruda- Ogółem
Białopole Chełm Dubienka Kamień Leśniowice Saw in Si edl iszcze Wierzbica wojsławice Żmudź
c Fabr. c Fabr. Huta
Od pa dy k uc h en ne 6 570,29 455,90 105,27 359,04 76,36 110,17 112,16 128,87 700,38 346,79 871,78 389,23 214,26 222,87 19 130,23
u l e ga j ą ce bi od eg ra da c j i
Od pa dy zi e l o ne 728,41 51,04 17,69 62,02 13,87 19,72 20,30 22,85 23,17 29,78 34,27 33,41 19,95 16,60 1 093,10
P api e r i ka rto n 2 084,72 146,09 46,42 161,93 35,94 51,25 52,65 59,48 59,92 77,61 88,92 89,73 51,04 44,19 3 049,88
n i e op ako wa ni ow e
Op ak o wa ni a z p api e ru i 3 471,75 243,29 67,32 234,84 52,12 74,32 76,36 86,26 86,90 112,55 128,96 130,14 74,01 64,10 4 902,92
te k tur y
Op ak o wa ni a 389,65 27,31 7,55 26,34 5,84 8,33 8,56 9,67 9,74 12,62 14,46 14,60 8,30 7,19 550,17
wi e lo m a te ri a ł o we
T worzyw a s zt uc zn e 3 464,60 242,78 85,94 301,99 67,71 96,21 99,12 111,39 113,26 145,13 167,29 160,87 97,94 80,23 5 234,47
n i e op ako wa ni ow e
Op ak o wa na z two rzy w 1 298,56 91,00 27,66 97,21 21,80 30,97 31,91 35,85 36,46 46,72 53,85 51,78 31,53 25,82 1 881,11
sz tu cz nych
Od pa dy t ek s t yl n e 881,38 61,76 20,13 70,33 15,64 22,29 22,91 25,85 26,10 33,72 38,69 38,64 22,30 19,08 1 298,84
S zk ł o n i e op ako wa ni owe 150,01 10,51 4,09 14,47 3,27 4,63 4,78 5,35 5,48 6,97 8,07 7,46 4,80 3,76 233,68
Op ak o wa ni a ze sz kł a 2 221,65 155,68 73,58 262,87 60,29 84,99 88,10 97,86 101,54 127,09 148,43 127,44 90,61 65,58 3 705,72
M eta l e 904,51 63,38 19,48 67,81 15,00 21,42 21,99 24,88 24,99 32,47 37,14 38,00 21,19 18,65 1 310,92
Op ak o wa ni a z b l a chy 350,82 24,58 6,97 24,28 5,37 7,67 7,87 8,91 8,95 11,63 13,30 13,60 7,59 6,68 498,23
st a l o we j
Op ak o wa ni a z 101,51 7,11 2,02 7,01 1,55 2,21 2,27 2,57 2,58 3,36 3,84 3,94 2,19 1,93 144,10
a l u m i n i um
Od pa dy m i n er al ne 1 011,29 70,87 46,64 168,21 39,06 54,82 57,02 62,94 66,02 81,60 95,98 77,06 59,89 40,44 1 931,86
D ro bn a fra k cj a 3 016,98 211,42 134,57 484,39 112,19 157,62 163,83 181,07 189,52 234,81 275,82 224,51 171,36 117,35 5 675,43
p opi o ł o wa
Od pa dy ni eb ez pi ec zne 1 751,04 122,71 64,41 230,91 53,20 74,88 77,72 86,13 89,73 111,78 130,90 109,66 80,57 56,83 3 040,47
Od pa dy 3 502,08 245,41 178,11 643,58 149,80 210,10 218,68 241,07 253,42 312,40 368,01 291,38 230,61 153,57 6 998,24
wi e l k o ga ba ryto we
Od pa dy bud ow l ane 205,92 14,43 9,37 33,48 7,68 10,82 11,22 12,46 12,93 16,19 18,90 16,26 11,53 8,36 389,55
R a ze m 32 105,17 2 245,28 917,23 3 250,71 736,68 1 042,46 1 077,47 1 203,47 1 811,10 1 743,22 2 498,64 1 817,71 1 199,67 953,25 52 602,06
Tabela 60. Prognoza ilości odpadów wytwarzanych wg składu morfologicznego w gospodarstwach

domowych i w obiektach infrastruktury a terenie jednostek administracyjnych ZKGZCh w 2007 r.
odpady z
m. g. g. g. g. g.
gospodarstw g. g. g. g. g. g.
L.p. m. Chełm Rejow iec g. Chełm Rejowiec Ruda- Siedliszcz Wierzbic wojsławic Ogółem
domowych Białopole Dubienka Kamień Leśniowice Sawin Żmudź
Fabr. Fabr. Huta e a e
odpady z
infrastruktury
Odpady
organiczne 5 018,52 351,68 74,15 250,54 53,06 76,95 78,03 90,32 87,14 118,64 132,27 162,61 68,84 76,43 6 639,19
'1.
pochodzenia
roślinnego 770,14 53,97 18,28 64,04 14,30 20,35 20,94 23,58 23,89 30,74 35,36 34,64 20,54 17,19 1 147,98
Odpady
organiczne 307,51 21,55 5,27 18,03 3,89 5,60 5,71 6,55 6,43 8,58 9,67 11,02 5,24 5,27 420,30
2.
pochodzenia
zwie rzęc ego 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
Inne odpady
313,66 21,98 9,07 32,10 7,27 10,29 10,63 11,89 12,20 15,47 17,93 16,43 10,70 8,30 497,92
3. organiczne
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
Papier i tektura
2 979,74 208,81 63,98 222,67 49,25 70,32 72,18 81,68 82,03 106,63 121,94 124,93 69,52 61,29 4 314,97
4.
2 310,42 161,90 55,37 194,02 43,33 61,66 63,45 71,45 72,39 93,14 107,12 104,95 62,24 52,09 3 453,55
Tworzywa
sztuczne 2 184,84 153,10 59,21 208,93 47,12 66,81 68,95 77,24 78,96 100,56 116,31 108,74 68,84 54,64 3 394,24
5.
2 299,10 161,11 54,83 192,12 42,91 61,05 62,83 70,75 71,68 92,23 106,07 103,93 61,63 51,58 3 431,82
Materiały
tekstylne 470,49 32,97 13,60 48,15 10,90 15,44 15,95 17,83 18,30 23,20 26,90 24,64 16,04 12,45 746,88
6.
231,04 16,19 5,54 19,40 4,33 6,17 6,35 7,14 7,24 9,31 10,71 10,50 6,22 5,21 345,36
Szkło
1 266,93 88,78 36,28 128,41 29,08 41,17 42,53 47,55 48,79 61,87 71,73 65,72 42,78 33,21 2 004,83
7.
777,69 54,50 18,46 64,67 14,44 20,55 21,15 23,82 24,13 31,05 35,71 34,98 20,75 17,36 1 159,26
Metale
621,16 43,53 17,96 63,57 14,40 20,39 21,06 23,54 24,15 30,63 35,51 32,54 21,18 16,44 986,07
8.
381,30 26,72 9,14 32,02 7,15 10,18 10,47 11,79 11,95 15,37 17,68 17,32 10,27 8,60 569,95
Odpady
mineralne 776,46 54,41 40,35 145,91 34,00 47,67 49,63 54,68 57,54 70,85 83,51 65,72 52,43 34,70 1 567,86
9.
381,30 26,72 9,05 31,70 7,08 10,07 10,37 11,67 11,83 15,22 17,50 17,15 10,17 8,51 568,35
Frakcja drobna
1 506,79 105,59 125,25 457,30 107,87 150,61 157,32 172,26 183,21 222,79 264,49 193,66 169,57 104,59 3 921,28
10. (pon. 10 mm)
517,96 36,30 12,41 43,50 9,71 13,82 14,23 16,02 16,23 20,88 24,01 23,53 13,95 11,68 774,23
15 446,09 1 082,40 445,12 1 575,61 356,84 505,26 521,98 583,54 598,74 759,21 880,26 806,00 525,16 407,33 24 493,54
R a zem
7 668,94 537,41 183,07 641,48 143,27 203,85 209,79 236,22 239,35 307,96 354,16 347,00 205,78 172,22 11 450,49

domowych i w obiektach infrastruktury na terenie jednostek administracyjnych ZKGZCh w 2011 r.
odpady z
m. g. g.
gospodarstw g. g. g. g. g. g. g. g. g.
L.p m. Chełm Rejowiec g. Chełm Rejow iec Ruda- Ogółem
domowych Białopole Dubienka Kamień Leśniow ice Sawin Si edl iszcze Wierzbica wojsławice Żmudź
Fabr. Fabr. Huta
odpady z
infrastruktury
Odpady
organiczne
5 068,70 355,19 74,15 250,54 53,06 76,95 78,03 90,32 87,14 118,64 132,27 162,61 68,84 76,43 6 692,89
'1.
pochodzenia
roślinnego 777,84 54,51 18,28 64,04 14,30 20,35 20,94 23,58 23,89 30,74 35,36 34,64 20,54 17,19 1 156,22
Odpady
organiczne
304,43 21,33 5,22 17,85 3,85 5,55 5,65 6,48 6,36 8,49 9,57 10,91 5,19 5,22 416,10
2.
pochodzenia
zwierzęcego 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
Inne odpady 319,93 22,42 9,25 32,74 7,41 10,50 10,85 12,13 12,44 15,78 18,29 16,76 10,91 8,47 507,88
3. organiczne
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
Papier i
tektura
3 009,54 210,90 64,62 224,90 49,75 71,02 72,90 82,49 82,85 107,69 123,15 126,18 70,22 61,91 4 358,12
4.
2 333,53 163,52 55,92 195,96 43,77 62,27 64,09 72,16 73,12 94,08 108,19 106,00 62,86 52,61 3 488,09
Tworzywa
sztuczne
2 184,84 153,10 59,21 208,93 47,12 66,81 68,95 77,24 78,96 100,56 116,31 108,74 68,84 54,64 3 394,24
5.
2 299,10 161,11 54,83 192,12 42,91 61,05 62,83 70,75 71,68 92,23 106,07 103,93 61,63 51,58 3 431,82
Materiały
tekstylne
475,19 33,30 13,74 48,63 11,01 15,59 16,11 18,01 18,48 23,43 27,17 24,89 16,20 12,58 754,34
6.
233,35 16,35 5,59 19,60 4,38 6,23 6,41 7,22 7,31 9,41 10,82 10,60 6,29 5,26 348,81
Szkło 1 304,94 91,44 37,00 130,97 29,66 42,00 43,39 48,50 49,76 63,11 73,16 67,03 43,64 33,87 2 058,48
7.
801,02 56,13 18,83 65,97 14,73 20,96 21,57 24,29 24,61 31,67 36,42 35,68 21,16 17,71 1 190,77
Metale 621,16 43,53 17,96 63,57 14,40 20,39 21,06 23,54 24,15 30,63 35,51 32,54 21,18 16,44 986,07
8.
381,30 26,72 9,14 32,02 7,15 10,18 10,47 11,79 11,95 15,37 17,68 17,32 10,27 8,60 569,95
Odpady
m ineralne
791,98 55,50 40,75 147,37 34,34 48,15 50,12 55,23 58,11 71,56 84,35 66,38 52,96 35,05 1 591,85
9.
388,92 27,25 9,14 32,02 7,15 10,18 10,47 11,79 11,95 15,37 17,68 17,32 10,27 8,60 578,11
Frakcja
drobna (pon.
1 461,58 102,42 121,49 443,58 104,63 146,09 152,60 167,09 177,71 216,11 256,56 187,85 164,48 101,45 3 803,65
10.
10 mm)
502,42 35,21 12,04 42,19 9,42 13,41 13,80 15,54 15,74 20,26 23,29 22,82 13,53 11,33 751,00
15 542,31 1 089,14 443,40 1 569,09 355,24 503,05 519,65 581,04 595,98 756,00 876,34 803,87 522,47 406,05 24
Razem 563,62
7 717,48 540,81 183,76 643,92 143,81 204,63 210,59 237,12 240,26 309,13 355,51 348,32 206,56 172,87 11514,76

domowych i w obiektach infrastruktury na terenie jednostek administracyjnych ZKGZCh w 2015 r.
odpady z
m. g. g.
gospodarstw g. g. g. g. g. g. g. g. g.
L.p m. Chełm Rejowiec g. Chełm Rejowiec Ruda- Ogółem
domow yc h Białopole Dubienka Kamień Leśniow ice Saw in Siedliszcze Wierzbica wojsławice Żmudź
Fabr. Fabr. Huta
odpady z
infrastruktury
Odpady
organiczne 5 220,76 365,85 74,15 250,54 53,06 76,95 78,03 90,32 87,14 118,64 132,27 162,61 68,84 76,43 6 855,61
'1.
pochodzenia
roślinnego 801,18 56,14 18,28 64,04 14,30 20,35 20,94 23,58 23,89 30,74 35,36 34,64 20,54 17,19 1 181,19
Odpady
organiczne 298,34 20,91 5,16 17,67 3,81 5,49 5,60 6,42 6,30 8,41 9,48 10,80 5,14 5,16 408,68
2.
pochodzenia
zwie rzęcego 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
Inne odpady
323,13 22,64 9,34 33,07 7,49 10,60 10,95 12,25 12,57 15,93 18,47 16,93 11,02 8,55 512,95
3. organiczne
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
Papier i
tektura 3 009,54 210,90 64,62 224,90 49,75 71,02 72,90 82,49 82,85 107,69 123,15 126,18 70,22 61,91 4 358,12
4.
2 333,53 163,52 55,92 195,96 43,77 62,27 64,09 72,16 73,12 94,08 108,19 106,00 62,86 52,61 3 488,09
Tworzywa
sztuczne 2 141,14 150,04 58,02 204,75 46,18 65,48 67,57 75,70 77,38 98,55 113,98 106,56 67,47 53,55 3 326,35
5.
2 253,11 157,89 53,73 188,28 42,05 59,83 61,57 69,33 70,25 90,39 103,95 101,85 60,40 50,55 3 363,18
Materiały
tekstylne 479,94 33,63 13,88 49,12 11,12 15,75 16,27 18,19 18,66 23,67 27,44 25,14 16,37 12,70 761,89
6.
235,69 16,52 5,65 19,79 4,42 6,29 6,47 7,29 7,38 9,50 10,93 10,71 6,35 5,31 352,30
Szkło
1 317,99 92,36 37,37 132,28 29,96 42,42 43,82 48,99 50,26 63,74 73,90 67,70 44,08 34,21 2 079,07
7.
809,03 56,69 19,01 66,63 14,88 21,17 21,79 24,54 24,86 31,99 36,78 36,04 21,37 17,89 1 202,68
Metale
621,16 43,53 17,96 63,57 14,40 20,39 21,06 23,54 24,15 30,63 35,51 32,54 21,18 16,44 986,07
8.
381,30 26,72 9,14 32,02 7,15 10,18 10,47 11,79 11,95 15,37 17,68 17,32 10,27 8,60 569,95
Odpady
mineralne 807,82 56,61 41,16 148,85 34,68 48,63 50,63 55,78 58,69 72,27 85,19 67,04 53,49 35,40 1 616,24
9.
396,70 27,80 9,23 32,34 7,22 10,28 10,58 11,91 12,07 15,53 17,86 17,49 10,37 8,68 588,05
Frakcja drobna
1 417,73 99,35 117,85 430,28 101,50 141,71 148,02 162,08 172,38 209,62 248,86 182,21 159,54 98,41 3 689,54
10. (pon. 10 mm)
487,35 34,15 11,68 40,93 9,14 13,01 13,38 15,07 15,27 19,65 22,60 22,14 13,13 10,99 728,47
Razem
15 637,57 1 095,81 439,53 1 555,03 351,94 498,44 514,84 575,76 590,39 749,16 868,25 797,70 517,34 402,76 24 594,53
7 697,88 539,43 182,64 639,99 142,93 203,38 209,30 235,67 238,79 307,24 353,34 346,20 205,30 171,82 11 473,91
5.3. Cele przewidziane do realizacji w gospodarce odpadami

komunalnymi na terenie działania ZKGZCh w latach 2004-2015.
Wytyczając cele w gospodarce odpadami kierowano się strategią
wyznaczoną w Polityce ekologicznej Państwa, a także wytycznymi
zawartymi w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami oraz Planami
Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego, powiatu ziemskiego
i grodzkiego.
5.3.1. Cele krótkookresowe 2004- 2007.

objęcie zorganizowanym wywozem odpadów komunalnych wszystkich
mieszkańców na obszarze działania ZKGZCh (na podstawie
zawieranych umów z mieszkańcami poszczególnych jednostek
administracyjnych Związku uwzględniających przepisy art. 7 ust. 1 pkt.
1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach i postanowienia zwarte w uchwałach Rad Gmin wydanych
na podstawie przedmiotowej ustawy),
wprowadzanie selektywnej zbiórki odpadów użytecznych tj.: szkło,
tworzywa sztuczne, złom, makulatura,
wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów
wielkogabarytowych,
wprowadzanie selektywnej zbiórki odpadów budowlanych,
rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących
w strumieniu odpadów komunalnych,
wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji
w budownictwie jednorodzinnym z promowaniem stosowania procesów
kompostowania tych odpadów we własnym zakresie,
wprowadzanie selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji
w budownictwie wielorodzinnym,
podnoszenie świadomości wszystkich wytwórców odpadów poprzez
rozwój edukacji ekologicznej mieszkańców,
intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub
modernizacji lokalnych składowisk odpadów komunalnych; budowa
składowisk regionalnych wg standardów UE.
5.3.2. Cele długookresowe 2008- 2015.

dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji,
kontynuacja i intensyfikacja akcji szkoleń i podnoszenia świadomości
społecznej,
wdrażanie w ramach Regionalnego Zakładu Przerobu Odpadów

w Srebrzyszczu poprzez uruchomienie linii segregacji, fermentacji,
przygotowywania paliwa alternatywnego im demontażu odpadów,
intensyfikacja odzysku i unieszkodliwiania odpadów
wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych wytwarzanych
w grupie odpadów komunalnych.
5.4. Proponowany system gospodarki odpadami komunalnymi dla

ZKGZCh.
Koncepcję systemu gospodarki odpadami powstającymi na obszarze
działania Związku opracowano w oparciu o dane, prognozy i założenia
zawarte w:
planach gospodarki odpadami wyższego rzędu ( krajowy, wojewódzki,
powiatowy grodzki i ziemski ),
rozporządzeniu w sprawie opracowywania planów gospodarki
odpadami,
Studium wykonalności pt. „Zakład przetwarzania odpadów
komunalnych regionu Chełma oraz rekultywacja 9 składowisk odpadów”
sporządzone przez PROEKO Sp. Z o.o. w Warszawie – 2004 r. na
zlecenie Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej Związku
Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej,
opracowaniu pt. „Zakład Przetwarzania Odpadów Regionu Chełma–
Studium Wykonalności – Koncepcja 2004 r.„- wykonane przez
Przedsiębiorstwo Inżynieryjno – Usługowe „INŻYNIERIA PRO EKO Sp.
z o.o..
ustaleniach dyrektywy Rady 1999/31/EC z dnia 26 kwietnia 1999 r.
o składowiskach odpadów które zobowiązuj państwa członkowskie do
wypracowania strategii w zakresie ograniczania ilości deponowanych
na składowiskach odpadów, które ulegają procesom biodegradacji.
Obrana strategia powinna zagwarantować do 2006 r. redukcję
składowanych odpadów komunalnych, które ulegają tym procesom, do
75% wagowo ich masy wytwarzanej w 1995 r. i odpowiednio: do 50%
wagowo do roku 2009 oraz do 35% wagowo do 2016 r. W przypadku
państw, które - tak jak Polska w 1995 r. - składowały ponad 80%
odpadów, okres dochodzenia do powyższych wskaźników wydłuża się
o 4 lata.
W projekcie planu uwzględniono ustalenia zawarte w Krajowym
Planie Gospodarki Odpadami, z których wynika, że system gospodarki
odpadami na terenie działania Związku powinien zapewnić ograniczenie
ilości składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
w stosunku do ich masy wytwarzanej w 1995 r.:
- do 75% wagowo w 2010 r.,
- do 50% wagowo w 2013 r.,
- do 35% wagowo w 2020 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 29 maja 2003 w sprawie

rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
i poużytkowych określa dla roku 2007 następujące poziomy odzysku
i recyklingu;
dla odpadów opakowaniowych razem odzysk 50 %, dla poszczególnych
składników recykling:
- opakowań z tworzyw sztucznych - 25 %,
- opakowań z aluminium - 40 %,
- opakowań ze stali, w tym blachy stalowej - 20 %,
- opakowań z papieru i tektury - 48 %,
- opakowań ze szkła gospodarczego (poza ampułkami) - 40 %,
- opakowań z materiałów naturalnych (drewno, tekstylia) - 15 %,
- opakowań wielomateriałowych - 25 %,
w zakresie odpadów poużytkowych - dla strumienia odpadów
komunalnych można wymienić – chłodziarki i zamrażarki, dla których
odzysk i recykling powinien wynosić 50 %.
Zapisy w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami określają to
podobnie, ale z pewnym uogólnieniem, a mianowicie: odzysk odpadów
opakowaniowych od 2007 r. na poziomie 50% ich ogólnej masy oraz
recykling na poziomie 25% masy, w tym, co najmniej 15% masy opakowań
z każdego materiału. Wydzielenie na drodze selektywnej zbiórki:
odpadów budowlanych w ilości:
- w roku 2006 15 %,
- w roku 2010 40 %,
- w roku 2014 60 %,
odpadów wielkogabarytowych w ilości:
- w roku 2006 20 %,
- w roku 2010 50 %,
- w roku 2014 70 %,
odpadów niebezpiecznych w ilości:
- w roku 2005 15 %,
- w roku 2010 50 %,
- w roku 2014 80 %.
Wymienione wyżej regulacje prawne kładą szczególny nacisk na
techniki przetwarzania odpadów, jak również na system gromadzenia
odpadów u źródła.
Wymagania w zakresie ograniczenia składników biodegradowalnych

kierowanych na składowisko stwarzają potrzebę stosowania do
unieszkodliwiania technik biochemicznych lub termicznych. Obie te
techniki dla niektórych odpadów opakowaniowych mogą pozwolić na ich
odzysk (spalanie) lub recykling (kompostowanie). Odzysk i recykling
opakowań szklanych i metali jest w zasadzie możliwy tylko przez
wydzielenie tych składników ze strumienia odpadów komunalnych drogą
zbiórki selektywnej. Wobec powyższego dla jednostek administracyjnych
wchodzących w skład Związku zachodzi konieczność zintensyfikowania
systemu selektywnej zbiórki oraz zastosowania intensywnych technik
przetwarzania czy unieszkodliwiania odpadów (biochemicznych lub/i
termicznych).
Dla zapewnienia osiągnięcia wskazanych wyżej wskaźników odzysku
i przetworzenia odpadów (oraz ograniczenia składowania odpadów tylko
do odpadów balastowych i nieużytecznych) niezbędna będzie realizacja
ZPOK w Srebrzyszczu o technologii i wydajności określonej w Studium
wykonalności pt. „Zakład przetwarzania odpadów regionu Chełma”.
Zakres zadań technicznych obejmie również rekultywację wszystkich
składowisk odpadów eksploatowanych aktualnie i przewidzianych do
zamknięcia do 31 grudnia 2005 r.
System zbiórki, gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych dla poszczególnych jednostek administracyjnych
wchodzących w skład Związku proponuje się zgodny z założeniami
wskazanymi w tym zakresie w planach powiatowych dla Chełma i powiatu
ziemskiego oraz systemem przyjętym w opracowaniu Przedsiębiorstwa
Inżynieryjno – Usługowego „INŻYNIERIA PRO EKO Sp. z o.o.
w Warszawie, polegający na:
5.4.1. W zakresie systemu gromadzenia odpadów;

Zintensyfikowanie systemu selektywnej zbiórki odpadów tzw.
„wielopojemnikowej” często określanej jako „trójpojemnikowa”).
Sukcesywne wdrażanie selektywnej zbiórki w systemie
dwupojemnikowym – „mokre”, „suche”.
Selektywne gromadzenie odpadów zielonych.
Selektywne gromadzenie odpadów wielkogabarytowych i budowlanych.
Wydzielony system gromadzenia odpadów niebezpiecznych zawartych
w strumieniu odpadów komunalnych
5.4.2. W zakresie unieszkodliwiania odpadów;

Segregacja i doczyszczanie zebranych surowców wtórnych.
Demontaż odpadów wielkogabarytowych. Przetwarzanie odpadów
budowlanych.
Czasowe magazynowanie odpadów niebezpiecznych, występujących
w strumieniu odpadów komunalnych.
Kompostowanie wyłącznie masy roślinnej – odpadów tzw. „zielonych”.
Kompostowanie masy organicznej (odpadów pospożywczych).
Produkcja paliwa alternatywnego z frakcji palnej wydzielonej w linii

segregacji (tylko frakcja o niskich właściwościach surowcowych).
Wariant ten zakłada realizację całego Zakładu Przetwarzania

Odpadów Komunalnych w lokalizacji Srebrzyszcze. Został on
zarekomendowany przez Związek jako docelowy do wdrożenia i jest
przedmiotem wniosku o dofinansowanie zadania z Funduszu Spójności.
5.4.3. Rozwiązania w zakresie selektywnego zbierania odpadów

komunalnych na terenach Związku.
Zadania wskazane przez KPGO i odpowiednie plany gospodarki
odpadami niższych szczebli wskazują na konieczność bardzo
intensywnego rozwoju selektywnej zbiórki odpadów, ograniczonej nie tylko
do odpadów surowcowych lecz także budowlanych, wielkogabarytowych,
niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych.
Jednak dla obszaru projektu podstawowym obecnie niedoborem
jest:
bardzo wysoki odsetek mieszkańców terenów wiejskich nie
objętych usługami zbierania odpadów (powyżej 60%),
wysoki odsetek mieszkańców indywidualnych nie objętych
obsługą na terenie miasta Chełma - brak obsługi dotyczy około
20% mieszkańców.
Zgodnie z wymaganiami Planu Gospodarki Odpadami dla
Województwa Lubelskiego (i zadaniami KPGO) do roku 2006 wszyscy
mieszkańcy województwa powinni zostać objęci zorganizowanym
wywozem odpadów.
Również bardzo duże niedobory notuje się w zakresie dostępności
pojemników do selektywnej zbiorki.
Dostosowanie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie
działania Związku do wymagań prawa polskiego i standardów UE
wymagać będzie w najbliższych latach przede wszystkim intensyfikacji
działań związanych z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów
ulegających biodegradacji.
Konieczne będzie również sukcesywne wprowadzanie coraz bardziej
efektywniejszych systemów selektywnej zbiórki odpadów w miejscu ich
powstawania, czyli u poszczególnych wytwórców. Mając powyższe na
uwadze proponuje się sukcesywne wprowadzanie wariantowych systemów
selektywnej zbiórki odpadów na terenie poszczególnych jednostek
administracyjnych Związku.
A. Rozwiązania w zakresie zbierania odpadów wg wariantu I.

W zabudowie wielorodzinnej zarówno na terenach miejskich jak
i wiejskich proponuje się rozszerzenie prowadzonej obecnie w miastach
wielopojemnikowej, selektywnej zbiórki surowców wtórnych takich jak:
szkło, tworzywa sztuczne, makulatura i metale (głównie puszki aluminiowe
i metalowe) oraz wprowadzenie zbiórki odpadów ulegających
biodegradacji.
Obecne nasycenie punktami gromadzenia selektywnego w Chełmie
wynosi 1 punkt (wielopojemnikowy) na ok. 850 mieszkańców w Rejowcu
Fabrycznym na ok. 600 mieszkańców a w gminie Rejowiec Fabryczny
1 zestaw na 400 mieszkańców. W pozostałych jednostkach
administracyjnych Związku aktualnie rozstawione są po jednym do trzech
zestawów pojemników.
Dla zapewnienia efektywności selektywnej zbiórki odpadów
komunalnych na terenach zabudowy wielorodzinnej na poziomie 15 - 30 %
należałoby zwiększyć ilość punktów z zestawami do ok. 1 punkt na 300 -
500 mieszkańców. Odpady organiczne z gospodarstw domowych
proponuje się gromadzić w pojemnikach w kolorze brązowym z napisem
„BIO”. Do gromadzenia pozostałych „suchych” odpadów komunalnych
proponuje się zostawić obecnie funkcjonujące pojemniki. Pojemniki do
selektywnej zbiórki powinny być ustawiane w tzw. gniazdach, w których
znajdować się będą pojemniki na poszczególne frakcje, pojemnik na
odpady organiczne oraz pojemnik na pozostałe odpady. Przyjmuje się, że
1 gniazdo pojemników przypada na ok. 300-500 osób. Pojemniki powinny
być zlokalizowane w dotychczasowych miejscach na osiedlach
(tj. w miejscach gdzie aktualnie znajdują się pojemniki na odpady
zmieszane). W zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej proponuje się
wprowadzenie selektywnej zbiórki surowców wtórnych w systemie
workowym. Taki system wdrażają aktualnie na swoim terenie gminy:
Sawin i Rejowiec Fabryczny oraz miast Chełm. Każda posesja powinna
zostać wyposażona w zestaw kolorowych worków polietylenowych PE-HD
o pojemności np. 120 litrów do zbiórki surowców odpadowych
z następującym przeznaczeniem docelowo na: szkło, tworzywa sztuczne,
i makulaturę. W zakresie odpadów organicznych, w zabudowie
jednorodzinnej na terenach miejskich oraz w zabudowie jednorodzinnej
zwartej wiejskiej, proponuje się mieszkańcom dwie możliwości:
kompostowanie w ogródkach przydomowych lub włączenie do systemu
zbiórki prowadzonego jak w zabudowie wielorodzinnej. Natomiast na
terenach wiejskich w zabudowie zagrodowej proponuje się kompostowanie
frakcji organicznej we własnym zakresie. W zakresie zbiórki pozostałych
(suchych) odpadów komunalnych należy poszczególne gospodarstwa
zabudowy jednorodzinnej wyposażyć w pojemniki. Zarówno worki jak
i pojemniki do selektywnej zbiórki powinny posiadać odpowiednią
kolorystykę i oznakowanie. Zestawienie liczby pojemników i worków do
gromadzenia odpadów oraz kosztów ich zakupu w celu zapewnienia
właściwego funkcjonowania systemu zbierania odpadów komunalnych wg
wariantu I
WARIANT I
Tabela 63. Szacunkowe ilości pojemników do gromadzenia

wytworzonych odpadów.
wariant 1 ilości koszty
Zabudowa
Zabudow a wielorodzinna Zabudowa jednorodzinna Zabudowa wielorodzinna jednorodzinna Razem
Gmina Pojemniki Pojemniki Pojemniki Worki do [zł]
Pojemnik na
do Pojemniki na Worki do do na odpady segregacj
odpady
segregacji- odpady kom.- segregacji- Pojemniki- segregacji kom. i
kom.-szt.
l.p. szt. szt. szt. [zł] [zł] [zł] [zł]
1 m. Chełm 1 175 282 7 207 14 415 1 410 540 338 530 468 477 3 604 2221150
m. Rejowiec
2 Fabr. 131 45 733 1 467 78 300 54 000 47 667 367 180 333
3 B iałopole 18 30 1 041 2 083 11 010 36 000 67 687 521 115 217
4 Chełm 51 30 3 864 7 728 30 660 36 000 251 160 1 932 319 752
5 Dubienka 7 30 930 1 860 4 380 36 000 60 450 465 101295
6 Kamień 12 27 1 290 2 579 7 470 32 400 83 828 645 124 343
7 Leśniowice 11 27 1 354 2 709 6 690 32 400 88 032 677 127 799

Rejowiec
8 Fabr. 16 27 1 468 2 936 9 630 32 400 95 420 734 138 184
9 Ruda-Huta 10 24 1 589 3 177 6 030 28 800 103 263 794 138 888
10 S a wi n 22 24 1 893 3 786 13 320 28 800 123 045 947 166 112
11 S iedliszcze 20 36 2 274 4 547 11 760 43 200 147 788 1 137 203 885
12 W ierzbica 66 45 1 463 2 925 39 690 54 000 95 073 731 189 495
13 W o j s ł a wi c e 0 15 1 507 3 013 0 18 000 97 933 753 116 687
14 Żmudź 27 24 825 1 650 16 050 28 800 53 625 413 98 888

Razem ZKGZCh 1 567 666 27 438 54 875 1 645 530 799 330 1 783 448 13 719 4 242 027
B. Rozwiązania w zakresie zbierania odpadów wg wariantu II.

Proponowany w niniejszym opracowaniu system gospodarki
odpadami wg wariantu II polega na wprowadzeniu zbiórki w systemie
dwupojemnikowym (frakcja „sucha” i „mokra”).
W zabudowie wielorodzinnej proponuje się gromadzenie frakcji
„suchej” i „mokrej” w systemie pojemnikowym. Na odpady „suche”
proponuje się docelowo zastosować dotychczasowe pojemniki na odpady
niesegregowane, natomiast na odpady „mokre” proponuje się pojemniki
analogiczne jak w wariancie I. W celu ułatwienia mieszkańcom zbiórki
w systemie dwupojemnikowym proponuje się wyposażenie mieszkańców
w dwa worki – jeden na odpady „suche”, drugi na odpady „mokre”
(ulegające biodegradacji).
W zabudowie jednorodzinnej proponuje się zbierać tylko frakcję
„suchą” w systemie pojemnikowym lub workowym. Zasady postępowania
z odpadami ulegającymi biodegradacji w zabudowie jednorodzinnej,
proponuje się utrzymać tak jak w wariancie I.
Zestawienie liczby pojemników i worków do gromadzenia odpadów oraz
kosztów ich zakupu w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania
systemu zbierania odpadów komunalnych wg wariantu II.
WARIANT II
Tabela 64. Szacunkowe ilości pojemników do gromadzenia
wytworzonych odpadów.
w ariant 2 ilości koszty
Zabudowa Zabudowa Zabudow a Zabudowa
wielorodzinna jednorodzinna wielorodzinna jednorodzinna
Razem
na i do Pojemnik
(szt)
frakcja frakcja Pojemnik worki do Pojemnik pojemniki biona worki do
mokra.- sucha- bio na frakcja na f rakcja do frakcja frakcja frakcja
szt. szt. frakcja sucha- mokra sucha mokra. sucha
l.p. Gmina mokra.-szt. szt. [zł] [zł] [zł] [zł]
1 m. Chełm 1 175 1 175 7 207 21622 1 410 540 1 410 540 1 729 760 5 406 4 556 246
m. Rejowiec
2 Fabr. 131 131 733 2200 78 300 78 300 176 000 550 333 150
3 Białopole 18 18 0 3124 11 010 11 010 0 781 22 801
4 Chełm 51 51 0 11592 30 660 30 660 0 2 898 64 218
5 Dubienka 7 7 0 2790 4 380 4 380 0 698 9 458
6 Kamień 12 12 0 3869 7 470 7 470 0 967 15 907
7 Leśniowice 11 11 0 4063 6 690 6 690 0 1 016 14 396

Rejowiec
8 Fabr. 16 16 0 4404 9 630 9 630 0 1 101 20 361
9 Ruda-Huta 10 10 0 4766 6 030 6 030 0 1 192 13 252
10 Sawin 22 22 0 5679 13 320 13 320 0 1 420 28 060
11 Siedliszcze 20 20 0 6821 11 760 11 760 0 1 705 25 225
12 W ierzbica 66 66 0 4388 39 690 39 690 0 1 097 80 477
13 W ojsławice 0 0 0 4520 0 0 0 1 130 1 130
14 Żmudź 27 27 0 2475 16 050 16 050 0 619 32 719

Razem ZKGZCh 1 567 1 567 7 941 82 313 1 645 530 1 645 530 1 905 760 20 578 5217398
Przedstawione w powyższych tabelach zestawienia (w/g wariantów)

obejmują ilości pojemników i worków niezbędnych do prawidłowego
funkcjonowania systemu gospodarki odpadami na terenie poszczególnych
jednostek administracyjnych Związku. W zabudowie wielorodzinnej
zagęszczanie gniazd selektywnej zbiórki odpadów planuje się osiągać
sukcesywnie, w miarę posiadanych środków finansowych (1 gniazdo na
300 osób). Rzeczywiste koszty wdrożenia poszczególnych wariantów
systemu będą mniejsze, z uwagi na możliwość wykorzystania obecnie
użytkowanych pojemników, np. w Chełmie docelowa liczba pojemników
zmniejszy się o 240 szt. już zakupionych. Zgodnie z założeniami część
kosztów zakupu pojemników do selektywnej zbiórki odpadów zostanie
sfinansowana ze środków Funduszu Spójności (1,5 mln PLN).
Poza wyznaczonymi ilościami pojemników i worków
w poszczególnych rodzajach zabudowy mieszkaniowej wskazane jest
rozstawienie na terenie miast i siedzib gmin pojemników na makulaturę,
szkło i tworzywa sztuczne jako systemu uzupełniającego.
Byłyby one rozstawione w najbardziej uczęszczanych punktach
takich jak: ciągi handlowe, targowiska, itp. Ilość lokalizowanych punktów
systemu na terenie poszczególnych gmin powinien być dostosowany do
ich indywidualnych potrzeb i możliwości budżetowych. System
uzupełniający powinien objąć także wszystkie szkoły.
Jego głównym zadaniem byłoby wyrabianie nawyków segregacji

u dzieci i młodzieży. Byłby on uzupełnieniem treści prowadzonej
w szkołach edukacji ekologicznej. W systemie uzupełniającym brak jest
możliwości określenia okresu zapełnienia pojemników. Zapełnianie się
tych pojemników będzie cechowała duża zmienność, w związku z czym
powinny one być opróżniane w systemie „na telefon” czyli po zgłoszeniu
przez mieszkańców takiej potrzeby. Istnieje również możliwość
opróżniania pojemników według określonego harmonogramu, przy czym
zachodzić może konieczność opróżniania pojemników zapełnionych
częściowo lub nie opróżniania pojemników zapełnionych. Podsumowując
przedstawione powyżej warianty selektywnej zbiórki odpadów należy
stwierdzić, że wariant I winien stanowić obowiązujący docelowo wszystkie
jednostki administracyjne wchodzących w skład Związku.
Jego wdrożenie spowoduje:
zmniejszenie ilość zmieszanych odpadów komunalnych dowożonych na
linię sortowniczą ZPO w Srebrzyszczu,
zmniejszenie ogólnych kosztów transportu odpadów w poszczególnych
jednostkach samorządowych,
możliwość bezpośredniego odbioru wysegregowanych surowców przez
poszczególnych odbiorców z Gminnych Punktów Gromadzenia
Odpadów,
uzyskanie dodatkowych funduszy ze sprzedaży surowców
z przeznaczeniem na sukcesywne porządkowanie gospodarki
odpadowej w gminach,
ograniczenie ilości okresowo magazynowanych odzyskanych surowców
na terenie ZPO w Srebrzyszczu.
5.4.4. Organizacja zbiórki i transportu odpadów komunalnych.

Budowa systemu zbiórki odpadów winna przyczynić się do realizacji
nakreślonych celów. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia
13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
właściciel nieruchomości odpowiedzialny jest za zbieranie odpadów
komunalnych powstałych na terenie nieruchomości oraz pozbywanie się
tych odpadów w sposób zgodny z przepisami ustawy i zasadami
określonymi w uchwałach rad gmin w tym zakresie podjętymi przez
poszczególne jednostki administracyjne wchodzące w skład Związku.
Powyższy obowiązek wymaga powierzenia zadań zakładowi
będącemu gminną jednostką organizacyjną lub przedsiębiorcy
posiadającemu odpowiednie zezwolenie na świadczenie usług
(art. 6 pkt.1). Rada gminy może w drodze uchwały, na podstawie
akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio
referendum, przejąć od właścicieli nieruchomości obowiązki związane
z usuwaniem odpadów komunalnych (art. 6a ust.1).
Za świadczone usługi gmina pobiera opłaty w wysokości
uzależnionej od faktycznych kosztów organizacji i funkcjonowania
systemu zbiórki, transportu odzysku i unieszkodliwiania odpadów
(art. 6a ust.3).
Uwzględniając postanowienia cytowanej ustawy system zbiórki

odpadów może być:
organizowany przez Związek - zgodnie z zasadami nakreślonymi dla systemu
zbiórki w Planie Gospodarki Odpadami, które określają sposób gromadzenia
odpadów, częstotliwość opróżniania pojemników oraz kierunki przepływu
poszczególnych strumieni odpadów (wyznaczone miejsca odzysku
i unieszkodliwiania). Realizacja zadań związanych z usuwaniem odpadów
należeć będzie do funkcjonujących na terenie Związku firm, na zasadach
obowiązujących dotychczas (swoboda zawierania umów przez właścicieli
nieruchomości na świadczenie usług).
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach w zezwoleniu na prowadzenie działalności
w zakresie zbierania i transportu odpadów wójt, burmistrz lub prezydent miasta
określa wymagania w zakresie jakości usług objętych zezwoleniem (pkt.4) oraz
miejsca odzysku lub unieszkodliwienia odpadów komunalnych (ust. 1a). Przepis
powyższego artykułu zakazuje wydania zezwolenia, jeżeli zamierzony przez podmiot
sposób gospodarowania odpadami jest niezgodny z gminnym planem gospodarki
odpadami (ust. 1c).
Uwzględniając powyższe regulacje prawne istnieje możliwość
organizacji systemu zbierania i transportu odpadów komunalnych
opartego na gminnych jednostkach organizacyjnych i podmiotach
gospodarczych funkcjonujących aktualnie na poniższych zasadach:
na podstawie Planu Gospodarki Odpadami winny zostać opracowane

zasady funkcjonowania systemu zbiórki odpadów komunalnych
uwzględniające podział jednostek administracyjnych na obszary
funkcjonalne, sposoby zbierania odpadów (selektywna zbiórka
określonych odpadów według wybranego przez Gminę wariantu),
częstotliwość zbiórki odpadów, wskazanie miejsc czasowego
gromadzenia, odzysku i unieszkodliwiania odpadów (GPZON – ny
i ZPO Srebrzyszcze);
z chwilą wygaśnięcia terminu ważności aktualnie obowiązujących
zezwoleń winien zostać ogłoszony przetarg na świadczenie usług
w zakresie zbierania odpadów komunalnych w wyznaczonym obszarach
funkcjonalnych według zasad określonych przez Gminy;
podmioty gospodarcze ubiegające się o zezwolenie na świadczenie
usług w zakresie zbierania odpadów nie uzyskają takiego zezwolenie
w przypadku oferowania usług niezgodnych z przyjętym przez gminę
modelem.
Zaproponowany powyżej model organizacyjny ma na celu ścisłe
powiązanie systemu zbierania odpadów komunalnych z funkcjonującym na
terenie Związku systemem odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
Pozwala on również na ścisłą kontrolę realizacji zadań przez

przedsiębiorców z możliwością cofnięcia zezwolenia przedsiębiorcy
nie wypełniającego warunków zezwolenia (art.9 ust. 2);
organizowany i realizowany przez Związek - zgodnie z art. 6a Ustawy

z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
Rada gminy przejmie w drodze uchwały od właścicieli nieruchomości,
uchylających się od obowiązków właściwego gospodarowania
wytwarzanymi odpadami, wszystkie lub wskazane obowiązki. Biorąc pod
uwagę powyższe formy organizacyjne systemu zbiórki odpadów zaleca
się rozważenie możliwości przejęcia przez Gminy obowiązku usuwania,
odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych i powierzenia ich
upoważnionemu przedsiębiorstwu lub ZPO w Srebrzyszczu. Propozycja
powyższa zgodna jest z przyjętym Planem Gospodarki Odpadami dla
Województwa Lubelskiego.
Nowo-budowane składowisko w Srebrzyszczu

Rozbudowa systemu selektywnej zbiórki odpadów polega na
odrębnym gromadzeniu segregowanych „u źródła” określonych frakcji
odpadów i ich transporcie do wyznaczonych miejsc odzysku lub
unieszkodliwiania. Rozszerzenie zakresu przedmiotowego i podmiotowego
systemu zbiórki spowoduje zwiększenie obciążenia taboru
samochodowego (zwiększenie ilości kursów, wydłużenie tras).
Biorąc powyższe pod uwagę system zbiórki i transportu może być

rozpatrywany w kilku wariantach organizacyjnych:
Zbiórka odpadów prowadzona będzie przez upoważnione PGK lub
ZPO w Srebrzyszczu. Zakres zadań stojących przed firmą
rozszerzony zostanie o zadania z zakresu zbiórki selektywnie
gromadzonych odpadów opakowaniowych i surowcowych oraz
odpadów ulegających biodegradacji i odpadów wielkogabarytowych.
Konieczne inwestycje finansowane będą przez firmę.
Zbiórkę zmieszanych odpadów komunalnych prowadzić będzie PGK.
Zbiórką selektywnie gromadzonych odpadów opakowaniowych
i surowcowych zajmować się będzie dział transportu utworzony

w ramach ZPO w Srebrzyszczu powołanego przez związek gmin;
Zbiórką wszystkich rodzajów odpadów z terenu Miasta lub związku
gmin zajmować się będzie dział transportu ZPO.
Rozszerzenie zakresu zbiórki odpadów wymagać będzie
wyposażenia firm w sprzęt transportowy do zbiórki odpadów ulegających
biodegradacji. Warunkiem prowadzenia zbiórki tej grupy odpadów jest
konieczność okresowego mycia pojemników przeznaczonych do ich
gromadzenia. Dla prowadzenia zbiórki odpadów ulegających biodegradacji
konieczne jest zatem wykorzystywanie śmieciarki bezpylnej
(z zagęszczaniem bębnowym lub liniowym) wyposażonej w urządzenie do
mycia pojemników. Prowadzenie zbiórki odpadów wielkogabarytowych
prowadzone jest w oparciu o samochód skrzyniowy wyposażony w dźwig
boczny (tzw. HDS). Z uwagi na okresowość prowadzenia zbiórki tej grupy
odpadów może być ona powierzona firmie posiadającej taki sprzęt.
Zbiórka odpadów niebezpiecznych winna być powierzona firmie
specjalistycznej posiadającej odpowiednie zezwolenie i wymagany sprzęt.
5.4.4.1. Prognozy postępowania z odpadami biodegradowalnymi na

terenie działania ZKGZCh.
Dyrektywa Rady 1999/31/EC z dnia 26 kwietnia 1999 r
o składowiskach odpadów zobowiązuje państwa członkowskie do
wypracowania strategii w zakresie ograniczania ilości deponowanych na
składowiskach odpadów, które ulegają procesom biodegradacji.
Obrana strategia powinna zagwarantować do 2006 r. redukcję
składowanych odpadów komunalnych, które ulegają tym procesom, do
75% wagowo ich masy wytwarzanej w 1995 r. i odpowiednio: do 50%
wagowo do roku 2009 oraz do 35% wagowo do 2016 r. W przypadku
państw, które - tak jak Polska w 1995 r. - składowały ponad 80%
odpadów, okres dochodzenia do powyższych wskaźników wydłuża się o
4 lata.
Z zapisów zawartych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami
wynika, że system gospodarki odpadami na terenie ZKGZCh powinien
zapewnić ograniczenie ilości składowanych odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji w stosunku do ich masy wytwarzanej w 1995 r.:
do 75% wagowo w 2010 r.,

do 50% wagowo w 2013 r.,
do 35% wagowo w 2020 r.
Prognozę ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji dla

ZKGZCh przedstawiono w tabeli 63.
Tabela 63. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających

biodegradacji dla ZKGZCh.
Nazwa g.
strumienia m. g. Rejowie g. g. g. g.
g. g. g. g. g.
m. Chełm Rejowiec Leśnio c Ruda- Siedliszc Wierzbi wojsła g. Żmudź
Białopole Chełm Dubienka Kamień Sawin
Fabr. wice Fa br yc z Huta ze ca wice
ny
Rok 2007
Odpady
kuchenne
ulegające
biodegradacji 6 315,15 442,54 103,20 351,97 75,60 109,08 111,05 127,59 124,74 167,27 188,03 218,52 100,94 104,01
Odpady
zielone 700,13 49,06 17,00 59,61 13,33 18,96 19,51 21,96 22,27 28,63 32,94 32,11 19,18 15,96
Papier i karton
nieopakowanio
we 2 003,77 140,42 44,62 155,64 34,54 49,26 50,60 57,17 57,59 74,59 85,47 86,24 49,05 42,48
O pakowania z
papieru i
tektury 3 043,73 213,29 64,71 225,72 50,09 71,44 73,39 82,91 83,52 108,18 123,95 125,09 71,14 61,61
Łączna ilość
odpadów
ule ga ją c yc h
biodegra dacji 12 062,78 845,31 229,52 792,94 173,57 248,74 254,56 289,62 288,13 378,67 430,40 461,96 240,31 224,06
Rok 2010
Odpady
kuchenne
ulegające
biodegradacji 6441,458 451,39 104,23 355,49 76,361 110,17 112,16 128,866 125,99 168,94 189,913 220,702 101,95 105,05
Odpady
zielone 714,1306 50,0432 17,339 60,804 13,594 19,336 19,905 22,4005 22,719 29,198 33,6001 32,756 19,563 16,278
Papier i karton
nieopakowanio
we 2043,842 143,224 45,51 158,75 35,232 50,244 51,617 58,3098 58,744 76,086 87,1798 87,9685 50,036 43,328
O pakowania z
papieru i
tektury 3250,702 227,795 66,004 230,24 51,096 72,867 74,858 84,5654 85,193 110,35 126,433 127,592 72,561 62,843
Łączna ilość
odpadów
ule ga ją c yc h
biodegra dacji 12450,13 872,452 233,08 805,28 176,28 252,62 258,54 294,142 292,64 384,57 437,126 469,019 244,11 227,5
Rok 2015
Odpady
kuchenne
ulegające
biodegradacji 6570,287 455,904 105,27 359,04 76,361 110,17 112,16 128,866 700,38 346,79 871,781 389,232 214,26 222,87
Odpady
zielone 728,4132 51,0441 17,686 62,02 13,866 19,723 20,303 22,8485 23,173 29,782 34,2721 33,4112 19,954 16,604
Papier i karton
nieopakowanio
we 2084,718 146,088 46,42 161,93 35,937 51,248 52,649 59,476 59,919 77,608 88,9234 89,7279 51,036 44,195
O pakowania z
papieru i
tektury 3471,749 243,285 67,324 234,84 52,118 74,324 76,355 86,2567 86,897 112,55 128,962 130,144 74,012 64,1
Łączna ilość
odpadów
ule ga ją c yc h
biodegra dacji 12855,17 896,322 236,7 817,83 178,28 255,47 261,46 297,447 870,37 566,73 1123,94 642,515 359,27 347,77
Zakładane w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami wskaźniki

ilości odpadów biodegdowalnych dopuszczonych do składowania w
poszczególnych przedziałach czasowych, na terenie Związku, zostaną
osiągnięte z chwilą uruchomienia ZPO w Srebrzyszczu. Zgodnie z
Planem gospodarki odpadami dla Województwa Lubelskiego przewiduje
się kompostowanie odpadów organicznych z gospodarstw domowych we
własnym zakresie w ilości 10% wytwarzanych odpadów na terenach
miejskich i do 100 % na terenach wiejskich. Działania w powyższym
zakresie na terenie Związku będą propagowane.
Dodatkowo powinny być wdrożone zakładane działania związane

z recyklingiem odpadów opakowaniowych- biodegradowalnych i produkcją
paliw alternatywnych. Całość planowanych działań pozwoli na
zminimalizowanie ilości odpadów biodegradowalnych składowanych na
składowiskach funkcjonujących na terenie Związku.
5.4.4.2. Prognozy postępowania z odpadami niebezpiecznych

występujących w strumieniu odpadów komunalnych.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami zakłada wydzielenie ze
strumienia odpadów komunalnych w 2005 roku 15% odpadów
niebezpiecznych, w 2010 roku - 50%, a w 2014 roku - 80%. Dla uzyskania
określonych limitów konieczne jest stworzenie systemu selektywnej zbiórki
tej grupy odpadów, budowa gminnych punktów zbiórki odpadów
niebezpiecznych i rejonowych stacji przeładunkowych odpadów
niebezpiecznych.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami zakłada zapewnienie odzysku
i recyklingu olejów odpadowych, zużytych urządzeń chłodniczych
i klimatyzacyjnych, pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz urządzeń
elektronicznych. Założenia KPGO wskazują na konieczność
unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych poza składowaniem.
Dominującą formą winien być recykling (np. przepracowanych olejów) oraz
termiczne unieszkodliwianie.
Przy zbiórce odpadów niebezpiecznych WPGO zaleca
zorganizowanie gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych
(GPZON), przyjmujących bezpłatnie odpady niebezpieczne od
mieszkańców oraz odpłatnie od małych i średnich przedsiębiorstw
(zakłada się zorganizowanie co najmniej jednego punktu w każdej
gminie), regularny odbiór odpadów przez specjalny pojazd (mobilny punkt
zbiórki odpadów niebezpiecznych) objeżdżający określony obszar
w wyznaczone dni, a także zbiórkę przez podmioty gospodarcze
wytwarzające odpady niebezpieczne. Odpady olejowe powstające na
terenie działania ZKGZCh mogą być przekazywane do zakładów
prowadzących recykling olejów a także ich wykorzystanie energetyczne
(np. Rafineria Nafty „Jedlicze” SA) poprzez system zbiórki odpadów od
wytwórców rozproszonych. Proponuje się stworzenie systemu zbiórki
w oparciu o gminne punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON),
a także podmioty gospodarcze posiadające zezwolenie na zbiórkę olejów
przepracowanych.
W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego
przewiduje się budowę instalacji do unieszkodliwiania odpadów
niebezpiecznych o zasięgu wojewódzkim. W stosunku do wraków
samochodowych planuje się skierowanie ich do recyklingu
i unieszkodliwiania przez wyspecjalizowane podmioty. Co do opon
samochodowych WPGO wskazuje na brak zorganizowanego systemu
zbiórki, który umożliwiłby prowadzenie recyklingu tej grupy odpadów.
Zakłada się zatem, że zadania z zakresu recyklingu opon na terenie

Związku powierzone zostaną Zakładowi Przerobu Odpadów
w Srebrzyszczu.
Akumulatory i baterie będą zbierane w ramach zbiórki odpadowych
źródeł prądu, ze zwróceniem szczególnej uwagi na rozproszone źródła ich
powstawania. Na terenie województwa lubelskiego funkcjonują podmioty,
będące odbiorcami baterii i akumulatorów, w oparciu o które będzie
prowadzona zbiórka. Kładziony także będzie nacisk na odzysk tych
odpadów przez podmioty wprowadzające je na rynek przy zastosowaniu
opłaty produktowej.
Zakłada się 30-letni okres usuwania wyrobów azbestowo-
ceramicznych jako okres graniczny dla ich bezpiecznego użytkowania.
Przewiduje się budowę nowych składowisk odpadów azbestu w latach
2003-2032.
Zgodnie z WPGO planuje się w latach 2003-2010 stworzenie
i rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych
i elektronicznych, ich odzysku i recyklingu oraz oddzielenia substancji
będących odpadami niebezpiecznymi. Przewiduje się także odzysk
i recykling freonów (CFC, HCFC) w oparciu o planowaną w latach 2004-
2006 instalację, zgodnie z poziomami określonymi w przepisach
prawnych.
W województwie lubelskim zostanie przeprowadzona ewidencja
urządzeń zanieczyszczonych PCB. Do 2010 r. planuje się oczyszczenie,
natomiast do 2015 r. – likwidację wszystkich urządzeń i instalacji
zawierających te substancje.
Systemem odbioru odpadów niebezpiecznych winny być objęte
również odpady nie zakwalifikowane do grupy odpadów niebezpiecznych,
których właściwości wpływać mogą na przebieg procesów biologicznego
przetwarzania odpadów. Zawartość tej grupy odpadów w odpadach
przeznaczonych do biologicznego przetworzenia (np. kompostowanie)
wpływa negatywnie na rozwój drobnoustrojów odpowiedzialnych za
rozkład biomasy a tym samym na spowalnianie lub zahamowanie procesu
rozkładu. WPGO przewiduje prowadzenie zbiórki opakowań po środkach
ochrony roślin w oparciu o punkty sprzedaży.
Do odpadów niebezpiecznych zaliczana jest również część odpadów
z placówek opieki zdrowotnej i punktów weterynaryjnych. Z mocy prawa
odpady te winny być unieszkodliwiane termicznie. Planuje się stworzenie
systemu nadzoru weterynaryjnego, kontrolującego proces powstawania
i unieszkodliwiania tej grupy odpadów. Poważny problem w systemie
gospodarki odpadami stanowią padłe zwierzęta.
Na bazie stworzonego przez Ministerstwo Środowiska oraz
Ministerstwo Rolnictwa budżetu w latach 2003-2006 ma powstać sieć
instalacji do unieszkodliwiania odpadów poubojowych i padłych zwierząt.
W tej sytuacji na powiecie i gminach spocznie problem stworzenia
warunków do budowy systemu odbioru, przechowywania i transportu tej
grupy odpadów do miejsc unieszkodliwienia. Przyjąć należy, że zbiórką tej
grupy odpadów zajmować się będą zakłady unieszkodliwiania odpadów
lub wyspecjalizowane firmy wyłonione w ramach przetargów.
W wyznaczonych miejscach powstaną punkty czasowego

gromadzenia odpadów poubojowych i padłych zwierząt wyposażone
w chłodnie przeznaczone do obsługi gmin powiatu lub związku.
Selektywne gromadzenie odpadów niebezpiecznych, z uwagi na ich
małą ilość oraz potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzi, jest problemem
trudnym. System selektywnego gromadzenia odpadów niebezpiecznych
wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych można w pierwszym
okresie organizować następująco:
niewykorzystane farmaceutyki – gromadzenie w specjalnych
pojemnikach ustawionych w aptekach (wymagane jest porozumienie
gminy z aptekami, dotyczące tej formy zbiórki),
akumulatory - gromadzenie w stacjach paliw lub stacjach obsługi
pojazdów (wymagane porozumienie dotyczące tej formy zbiórki),
zużyte baterie - gromadzenie w specjalnych pojemnikach przy
szkołach, wykorzystując zaangażowanie młodzieży (wymagane jest jak
wyżej odpowiednie porozumienie),
zużyte świetlówki i inne odpady niebezpieczne powstające w zabudowie
mieszkaniowej mogą być dostarczane przez mieszkańców do
wyznaczonych punktów zbiórki.
Zgodnie z ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach
i odpadach opakowaniowych „Użytkownik substancji chemicznych (…)
jest zobowiązany zwrócić opakowanie po tych substancjach
producentowi, sprzedawcy lub importerowi.” Oznacza to, że obowiązek
odbioru i unieszkodliwienia takich opakowań spada na jednostki
wprowadzające je do obrotu. Dotyczy to również opakowań po środkach
ochrony roślin. Zgodnie z cytowanym zapisem opakowania tego typu
indywidualni rolnicy winni zwracać do punktów, w których zostały
zakupione. Za odmowę odbioru opakowań przez sprzedawców,
importerów i producentów substancji chemicznych grozi kara grzywny.
Tej samej karze podlega użytkownik substancji nie zwracający
opakowania. Dobrą formą selektywnego gromadzenia odpadów
niebezpiecznych jest tworzenie na terenie każdej gminy Gminnych
Punktów Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych, urządzonych w sposób
umożliwiający bezpieczne, czasowe gromadzenie wyselekcjonowanych ze
strumienia odpadów komunalnych odpadów niebezpiecznych. Punkty te
winne służyć również do czasowego magazynowania innych odpadów
komunalnych np. wielkogabarytowych i surowców pozyskanych w wyniku
selektywnej zbiórki.
Następnie odpady nagromadzone w GPZON mogą być odbierane
sukcesywnie celem ich wykorzystania lub unieszkodliwiania przez
upoważnionych odbiorców, lub transportowane do ZPO w Srebrzyszczu.
Teren GPZON powinien być ogrodzony, utwardzony, uszczelniony
i wyposażony w instalację kanalizacyjną ze studzienką kontrolną.
Punkt gromadzenia odpadów niebezpiecznych powinien być
wyposażony m.in. w:
stanowisko do przyjmowania i rejestracji odpadów,
pomieszczenie do magazynowania, pakowania i oznakowana

gromadzonych i przygotowywanych do wysyłki odpadów
niebezpiecznych.
Na terenie punktu powinny się znajdować środki do neutralizacji
magazynowanych odpadów niebezpiecznych. Aby proponowany system
zbierania i gromadzenia odpadów niebezpiecznych odniósł pożądany
rezultat, należy poprzedzić go intensywną akcją edukacyjną.
Tabela 64. Nagromadzenie odpadów niebezpiecznych w strumieniu

odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie ZKGZCh oraz
zakładany poziom ich wydzielenia w poszczególnych odcinkach
czasowych wg KPGO.
Odpady niebezpieczne rok Odpady niebezpieczne rok Odpady niebezpieczne rok

2007 2011 2015
l.p. Gmina Wydzielenie Wydzielenie Wydzielenie

ze ze ze
Wytworzony Wytworzony Wytworzony
składowania składowania składowania
ch ch ch
zg. KPGO – zg. KPGO- zg. KPGO-
15% 50% 80%
1. m. Chełm 2 05, 92 30 ,89 20 5, 9 2 1 02 , 96 2 05, 92 1 64 , 74
2. m. Rejowiec Fabr. 14 ,43 2 ,16 1 4,4 3 7 ,22 14 ,43 11 ,54
3. Białopole 7 ,97 1 ,20 8,6 4 4 ,32 9 ,37 7 ,50
4. Chełm 28 ,47 4 ,27 3 0,8 7 15 ,44 33 ,48 26 ,78
5. Dubienka 6 ,53 0 ,98 7,0 8 3 ,54 7 ,68 6 ,14
6. Kamień 9 ,20 1 ,38 9,9 8 4 ,99 10 ,82 8 ,66
7. Leśniowice 9 ,54 1 ,43 1 0,3 4 5 ,17 11 ,22 8 ,98
8. Rejowiec Fabr. 10 ,60 1 ,59 1 1,4 9 5 ,75 12 ,46 9 ,97
9. Ruda-Huta 10 ,99 1 ,65 1 1,9 2 5 ,96 12 ,93 10 ,34
10. Sawin 13 ,76 2 ,06 1 4,9 3 7 ,47 16 ,19 12 ,95
11. Siedliszcze 16 ,07 2 ,41 1 7,4 3 8 ,72 18 ,90 15 ,12
12. Wierzbica 13 ,82 2 ,07 1 4,9 9 7 ,50 16 ,26 13 ,01
13. Wojsławice 9 ,80 1 ,47 1 0,6 3 5 ,32 11 ,53 9 ,22
14. Żmudź 7 ,11 1 ,07 7,7 1 3 ,86 8 ,36 6 ,69
Razem ZKGZCh 364,21 3 64 , 21 5 4,6 3 3 76 , 36 1 88, 18 3 89 , 55
Osiągnięcie zakładanego przez KPGO 15 % poziomu redukcji

odpadów niebezpiecznych deponowanych z odpadami komunalnymi na
składowiskach w roku 2005 na terenie ZKGZCh, będzie możliwe tylko w
sytuacji urządzenia do końca 2004 r. we wszystkich gminach GPZON oraz
wdrożenie akcji edukacyjne w zakresie selektywnej zbiórki tych odpadów.
Problemu nie będzie stanowić natomiast osiągnięcie zakładanych
poziomów wydzielenia odpadów niebezpiecznych z frakcji odpadów
komunalnych przeznaczonych do składowania w latach 2010 i 2014
w związku rozwojem na terenie objętym niniejszym planem systemu
selektywnej zbiórki, transportu gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów.
5.4.4.3. Zbiórka odpadów wielkogabarytowych.

Odpady wielkogabarytowe należą do specyficznych odpadów,
których wymiary nie pozwalają na umieszczenie ich w tradycyjnych
pojemnikach na odpady komunalne.
Proponuje się zbiórkę odpadów wielkogabarytowych prowadzić poprzez
następujące systemy:
1. Akcyjnie, tj. okresowy odbiór bezpośrednio od mieszkańców. Akcje

najlepiej przeprowadzać dwa razy w roku (wiosna, jesień).
W przypadku zaobserwowania większego zapotrzebowania na
odbiór tego typu odpadów proponuje się zwiększenie częstotliwości
odbioru odpadów np. raz na kwartał. Mieszkańcy powinni zostać
poinformowani o formie, miejscu i terminie zbiórki tego rodzaju
odpadów.
2. Odbiór odpadów po zgłoszeniu telefonicznym, za opłatą
pokrywającą koszty transportu,
3. Bezpośredni odbiór przez producentów na zasadzie wymiany
zużytego sprzętu na nowy (dotyczy głównie sprzętu elektronicznego
oraz sprzętu AGD).
Odpady wielkogabarytowe mogą być również czasowo
magazynowane w GPZON w odpowiednio przygotowanych wiatach lub
pomieszczeniach.
Tabela 65. Nagromadzenie odpadów wielkogabarytowych w
strumieniu odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie ZKGZCh
oraz zakładany poziom ich wydzielenia w poszczególnych odcinkach
czasowych wg KPGO.
Odpady wielkogabarytowe Odpady wielkogabarytowe Odpady wielkogabarytowe rok

rok 2006 rok 2010 2014
l.p. Gmina Wydzielenie Wydzieleni

Wydzielenie ze
ze e ze
Wytworzony Wytworzonyc Wytworzonyc składowania zg.
składowania składowani
ch h h KPGO
zg. KPGO a zg. KPGO
20 % 70%
50%
1. m. Chełm 1 4 88 ,80 22 3, 3 2 1 6 14 ,61 8 07, 30 1 75 1,0 4 1 40 0,8 3
2. m. Rejowiec Fabr. 1 04 , 33 1 5,6 5 1 13 , 14 56 ,57 12 2, 7 1 9 8,1 6
3. Białopole 57 ,41 8,6 1 60 ,81 30 ,40 6 4,4 1 5 1,5 3
4. Chełm 2 05 , 82 3 0,8 7 2 18 , 01 1 09, 00 23 0, 9 1 18 4, 7 3
5. Dubienka 47 ,42 7,1 1 50 ,23 25 ,11 5 3,2 0 4 2,5 6
6. Kamień 66 ,75 1 0,0 1 70 ,70 35 ,35 7 4,8 8 5 9,9 1
7. Leśniowice 69 ,28 1 0,3 9 73 ,38 36 ,69 7 7,7 2 6 2,1 8
8. Rejowiec Fabr. 76 ,77 1 1,5 2 81 ,32 40 ,66 8 6,1 3 6 8,9 0
9. Ruda-Huta 79 ,98 1 2,0 0 84 ,72 42 ,36 8 9,7 3 7 1,7 8
10. Sawin 99 ,63 1 4,9 5 1 05 , 53 52 ,77 11 1, 7 8 8 9,4 2
11. Siedliszcze 1 16 , 68 1 7,5 0 1 23 , 58 61 ,79 13 0, 9 0 10 4, 7 2
12. Wierzbica 97 ,74 1 4,6 6 1 03 , 53 51 ,76 10 9, 6 6 8 7,7 3
13. Wojsławice 71 ,81 1 0,7 7 76 ,07 38 ,03 8 0,5 7 6 4,4 5
14. Żmudź 50 ,66 7,6 0 53 ,66 26 ,83 5 6,8 3 4 5,4 7
Razem ZKGZCh 2 6 33 ,08 3 94, 96 2 8 29 ,26 1 4 14 ,63 3 0 40 ,47 2 43 2,3 7
5.4.4.4. Zbiórka gruzu budowlanego.

Odpady budowlane (remontowe, pochodzące z zabudowy
mieszkaniowej), ze względu na miejsce powstawania (mieszkania)
powinny być usuwane na zasadzie podstawienia przez przedsiębiorstwo
wywozowe pojemnika np. KP-7 lub innego na zlecenie i koszt
wytwarzającego odpady. Jako dostosowanie tego systemu gromadzenia
do ogólnego systemu gospodarki odpadami należy przyjąć:
usuwanie odpadów w systemie „na żądanie”, w ramach
systematycznego, ogólnego porządkowania terenu,
usuwanie środkami własnymi zarządców i właścicieli posesji.
W przypadku prowadzenia robót budowlanych i remontów

w większym zakresie przez wyspecjalizowane firmy, gromadzenie i wywóz
odpadów budowlanych winny być częścią obowiązków umownych,
wynikających z zakresu robót. Proponowane rozwiązanie jest w zgodzie
z jedną z głównych zasad gospodarki odpadami - „zanieczyszczający
płaci”.
Tabela 65. Nagromadzenie gruzu budowlanego w strumieniu odpadów

komunalnych wytwarzanych na terenie ZKGZCh oraz zakładany
poziom ich wydzielenia w odcinkach czasowych wg KPGO.
Gruz budowlany rok 2006 Gruz budowlany rok 2010 Gruz budowlany rok 2014
l.p. Gmina Wydzielenie ze Wydzielenie ze Wydzielenie ze
wytworzonych składowania zg. wytworzonych składowania zg. wytworzonych składowania zg. KPGO –
KPGO – 15% KPGO – 40% 60%
1. m. Chełm 2 97 7,6 0 44 6, 6 4 3 2 2 9 ,2 1 1 6 14 ,61 3 5 02 ,08 2 80 1,6 6
2. m. Rejowiec Fabr. 20 8, 6 6 3 1,3 0 22 6,2 9 1 13 , 14 2 45, 41 19 6, 3 3
3. Białopole 15 1, 4 4 2 2,7 2 16 4,2 4 82 ,12 1 78, 11 14 2, 4 9
4. Chełm 54 7, 2 0 8 2,0 8 59 3,4 3 2 96 , 72 6 43, 58 51 4, 8 6
5. Dubienka 12 7, 3 6 1 9,1 0 13 8,1 3 69 ,06 1 49, 80 11 9, 8 4
6. Kamień 17 8, 6 4 2 6,8 0 19 3,7 3 96 ,87 2 10, 10 16 8, 0 8
7. Leśniowice 18 5, 9 3 2 7,8 9 20 1,6 4 1 00 , 82 2 18, 68 17 4, 9 4
8. Rejowiec Fabr. 20 4, 9 7 3 0,7 5 22 2,2 9 1 11 , 15 2 41, 07 19 2, 8 6
9. Ruda-Huta 21 5, 4 7 3 2,3 2 23 3,6 8 1 16 , 84 2 53, 42 20 2, 7 4
10. Sawin 26 5, 6 2 3 9,8 4 28 8,0 6 1 44 , 03 3 12, 40 24 9, 9 2
11. Siedliszcze 31 2, 9 0 4 6,9 3 33 9,3 4 1 69 , 67 3 68, 01 29 4, 4 1
12. Wierzbica 24 7, 7 4 3 7,1 6 26 8,6 8 1 34 , 34 2 91, 38 23 3, 1 0
13. Wojsławice 19 6, 0 8 2 9,4 1 21 2,6 5 1 06 , 32 2 30, 61 18 4, 4 9
14. Żmudź 13 0, 5 7 1 9,5 9 14 1,6 1 70 ,80 1 53, 57 12 2, 8 6
Razem ZKGZCh 5 95 0,1 7 89 2, 5 3 6 4 5 2 ,9 6 3 2 26 ,48 6 9 98 ,24 5 59 8,5 9
5.4.4.5. Zbiórka zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych.

Zbiórka zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych może być
realizowana akcyjnie. Odpady te mogą być również zbierane razem
z odpadami niebezpiecznymi np. do kontenerów lub pojemników
ustawionych na terenie gmin, lub akcyjnie np. raz na kwartał, jak również
dopuszcza się metodę bezpośredniego donoszenia do GPZON.
Mieszkańcy powinni być poinformowani o miejscu zbiórki i czasie trwania
akcji.
5.4.4.6. Odpady zawierające azbest.

Odpady zawierające azbest powstają głównie w budownictwie,
w wyniku prowadzenia prac rozbiórkowych lub remontowych
w budownictwie komunalnym oraz przemysłowym.
Obecnie jedyną metoda unieszkodliwiania odpadów zawierających
azbest jest ich deponowanie na składowiskach odpadów. Odpady
azbestowe powstające na terenie działania Związku będą
unieszkodliwiane przez składowanie ich na wydzielonej kwaterze
składowiska odpadów balastowych ZPO w Srebrzyszczu.
Dane posiadane przez Urząd Miasta Chełma wskazują, ze na

terenie miasta występuje ok. 80 tys. m2 powierzchni dachowych pokrytych
dachówką azbestową. Ponadto eksploatowanych jest ok. 30 km
azbestowych rur wodociągowych. Masa pokryć dachowych to szacunkowo
ok. 880 Mg wyrobów azbestowych, oszacowanie masy rur z racji
stosowania ich różnych parametrów nie było możliwe. Na terenie
niektórych gmin powiatu chełmskiego wykonano szacunki ilości budynków
pokrytych wyrobami z zawartością azbestu, nie inwentaryzowano jednak
budynków prywatnych, które w przeważającej ilości posiadają pokrycia
z zawartością azbestu. Taka inwentaryzacja to jedno z istotnych zadań
wskazanych w Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego.
W oparciu o prognozy wykonane w 2002 roku dla województwa
lubelskiego („Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest
stosowanych na terytorium Polski”) określono, że na obszarze ZKGZCh
powstawać może rocznie ok. 4.800 Mg odpadów azbestowych.
5.4.4.7. Wyeksploatowane pojazdy.

Dla obszaru Związku proponuje się wdrożenie systemu recyklingu
pojazdów w oparciu o istniejące na terenie woj. lubelskiego lub planowane
do uruchomienia na terenie pow. chełmskiego stacje demontażu
pojazdów, posiadające nadane przez wojewodę lubelskiego uprawnienia
do wydawania zaświadczeń o złomowaniu samochodu w celu
wyrejestrowania samochodu.
W ostatnich latach wraki samochodowe, a także maszyny rolnicze
na terenach wiejskich stały się coraz bardziej liczną grupą odpadów.
W związku ze złożonością swej konstrukcji składają się z wielu elementów
i zawierają szereg substancji, z których część to odpady niebezpieczne
(oleje, płyny hamulcowe, akumulatory itp.).
Jednak zdecydowaną większość stanowią metale i tworzywa
sztuczne nadające się do recyklingu. Dotychczas na terenie miasta nie
była prowadzona ewidencja ilościowa tego typu odpadów. W literaturze
brak jest współczynników pozwalających na określenie ich ilości.
5.4.4.8. Zużyte opony.

W zakresie gospodarki zużytymi oponami, na terenie powiatu
odpady te, powstające u indywidualnych użytkowników mogą być
dostarczane do zakładów wulkanizacyjnych a następnie do regeneracji.
Opony nie nadające się do regeneracji winne być dostarczane
w przyszłości do ZPO w Srebrzyszczu za pośrednictwem GPZON,
zakładów wulkanizacyjnych lub stacji demontażu wyeksploatowanych
pojazdów celem przerobienia ich na paliwo alternatywne.
Strumień zużytych opon, który trafiał dotychczas na składowiska, był
spalany lub porzucany na dzikich wysypiskach, będzie teraz stanowił
coraz poważniejszy problem. Problem ten będzie narastał w miarę
rozszerzania ewidencji systemu wytwarzania odpadów. Czynnikiem
istotnym dla zwiększania się popytu na przetwórstwo tego odpadu jest
zakaz składowania opon, który wszedł w życie od 1 lipca 2003. Aktualnie
dopuszczalne jest tylko składowanie części opon. Zakaz składowania

części opon będzie obowiązywał od 1 lipca 2006 roku.
5.4.4.9. Proponowany system zbiórki odpadów z innych źródeł.

Aby system zbiórki odpadów przyniósł efekt w postaci zmniejszenia
odpadów kierowanych na składowisko, system ten powinien również
obejmować obiekty użyteczności publicznej w tym również cmentarze
i tereny zielone w mieście: ogródki działkowe, skwery i parki.
Szkoły i przedszkola
Wdrażanie zasad selektywnej zbiórki u dzieci i młodzieży przyczynia się
do kształtowania postaw proekologicznych. Ustawienie pojemników do
segregacji poszczególnych frakcji w szkołach powinno zostać
poprzedzone akcją edukacyjną. Proponuje się rozstawienie pojemników
do selektywnej zbiórki w placówkach – wariant I. W przypadku wariantu II
proponuje się rozstawienie dwóch pojemników do gromadzenia frakcji
„suchej” i „mokrej”. Dodatkowo przy placówkach edukacji można
prowadzić zbiórkę odpadów niebezpiecznych powstających
w gospodarstwach domowych np. baterii.
Tereny zielone
W parkach i na skwerach proponuje się ustawić przy wejściu
pojemniki do selektywnej zbiórki: szkła i tworzyw sztucznych, natomiast
na terenie parków i skwerów pozostawić kosze uliczne. W przypadku
wariantu II proponuje się postawić pojemnik na odpady „suche”. Przy
cmentarzach i targowiskach należy zorganizować system selektywnej
odpadów np. w kontenery KP-7 polegający na oddzielnym gromadzeniu
odpadów organicznych – ulegających biodegradacji i odpadów suchych.
Odpady suche kierowane będą na linię segregacji ZPO
w Srebrzyszczu a odpady biodegradowalne mogą być okresowo
gromadzone na terenie gminnych oczyszczalni ścieków łącznie z osadami
ściekowymi.
Miejsca o natężonym ruchu turystycznym.
W miejscach o natężonym ruchu turystycznym (np. parkingi leśne,
obiekty wypoczynkowe, pola biwakowe plaże, kąpieliska itp.) należy
umieścić na stelażach worki o odpowiedniej kolorystyce i oznakowaniu do
selektywnej zbiórki: szkła i tworzyw sztucznych. Dodatkowo powinny
znajdować się odpowiednio znakowane pojemniki na odpady „suche”
i „mokre”.
5.5. Odpady opakowaniowe.
5.5.1. Stan aktualny gospodarki odpadami opakowaniowymi.

Ilość odpadów opakowaniowych wytworzoną na terenie ZKGZCh
w 2003 r. oszacowano na poziomie ok.10 158 Mg (przyjmując za KPGO
odpowiednie współczynniki wytwarzania przypadające na 1 mieszkańca).
Ilości odpadów opakowaniowych w strumieniu odpadów komunalnych
wynosić będą w poszczególnych okresach czasu przedstawiono w tabeli.
Tabela 66. Prognoza ilości odpadów opakowaniowych powstających na terenie ZKGZCh
w latach 2007, 2011 i 2015 [Mg].
m. g.
g. g. g. g. g. g. Ruda- g. g. g. g. g.
Strumień odpadów m. Chełm Rejow iec
Białopole Chełm Dubienka Kamień Leśniowice
Rejowiec
Huta Sawin Si edl iszcze Wierzbica wojsław ice Żmudź
Ogółem
Fabr. Fabr.
Rok 2007
Opakowania z papieru i tektury 3 043,7 213,3 64,7 225,7 50,1 71,4 73,4 82,9 83,5 108,2 124,0 125,1 71,1 61,6 4 398,8
Opakowania wielomateriałowe 341,6 23,9 7,3 25,3 5,6 8,0 8,2 9,3 9,4 12,1 13,9 14,0 8,0 6,9 493,6
Opakowana z tworzyw sztucznych 1 138,5 79,8 27,1 95,3 21,4 30,4 31,3 35,1 35,7 45,8 52,8 50,8 30,9 25,3 1 700,1
Opakowania ze szkła 2 022,8 141,7 70,7 252,7 57,9 81,7 84,7 94,1 97,6 122,2 142,7 122,5 87,1 63,0 3 441,4
Opakowania z blachy stalowej 325,6 22,8 6,8 23,8 5,3 7,5 7,7 8,7 8,8 11,4 13,0 13,3 7,4 6,5 468,8
Opakowania z aluminium 94,6 6,6 2,0 6,9 1,5 2,2 2,2 2,5 2,5 3,3 3,8 3,9 2,1 1,9 136,0
Razem 6 966,8 488,2 178,6 629,7 141,8 201,2 207,5 232,7 237,5 303,0 350,1 329,6 206,7 165,3 10 638,7
Rok 2 011
Opakowania z blachy stalowej 338,0 23,7 6,9 24,0 5,3 7,6 7,8 8,8 8,9 11,5 13,2 13,5 7,5 6,6 483,3
Opakowania z aluminium 98,0 6,9 2,0 6,9 1,5 2,2 2,3 2,5 2,6 3,3 3,8 3,9 2,2 1,9 140,0
Razem 7 387,3 517,7 181,8 641,0 144,4 204,8 211,3 236,9 241,8 308,4 356,4 335,5 210,4 168,3 11 145,9
Rok 2015
O pak owan i a z b l a chy
st a l owej 350, 8 24, 6 7,0 24, 3 5,4 7,7 7,9 8,9 9,0 11, 6 13, 3 13, 6 7,6 6,7 498, 2
O pak owan i a z a l u m i ni um 101, 5 7,1 2,0 7,0 1,6 2,2 2,3 2,6 2,6 3,4 3,8 3,9 2,2 1,9 144, 1
R a zem 7 833, 9 549, 0 185,1 652, 6 147,0 208, 5 215,1 241, 1 246, 2 314, 0 362, 8 341, 5 214, 2 171,3 11 682, 3
Na objętym niniejszym planem odpady opakowaniowe od
mieszkańców zbierane są w wyniku prowadzenia selektywnej zbiórki
w miastach i gminach. Odzysk odpadów opakowaniowych prowadzony jest
jako recykling materiałowy.
Prognozy powstawania odpadów opakowaniowych.
Oszacowano, że prognozowana ilość odpadów opakowaniowych
wytwarzanych w 2007 roku będzie kształtować się na poziomie 10,7 tys.
Mg, w 2011 roku – 11,145 tys. Mg oraz w 2015 roku na poziomie – 11,682
tys. Mg. Szczegółowe prognozy dla poszczególnych rodzajów opakowań
dla dla jednostek administracyjnych wchodzących w skład ZKGZCh
przedstawiono w tabeli 66.
Cele i zadania w gospodarce odpadami opakowaniowymi.
Określając cele w gospodarce odpadami opakowaniowymi
kierowano się strategią wyznaczoną w Polityce ekologicznej Państwa,
wytycznymi zawartymi w planach gospodarki odpadami wyższego rzędu,
a także obowiązującymi uregulowaniami prawnymi.
Cele krótkookresowe 2004-2007.
wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów użytecznych tj.:
szkło, tworzywa sztuczne, złom, makulatura,
edukacja ekologiczna mieszkańców Związku z uwzględnieniem
specyfiki terenów gmin miejskich i wiejskich w zakresie zbiórki
odpadów opakowaniowych,
osiągnięcie w 2007 r. zakładanych limitów odzysku i recyklingu
poszczególnych odpadów opakowaniowych:
opakowania z tworzyw sztucznych - 25%
opakowania z papieru i tektury - 48%
opakowania ze szkła - 40%
opakowania z aluminium - 40%
opakowania z blachy stalowej - 20%
opakowania wielomateriałowe - 25%
Cele długookresowe 2008-2015.

dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
z uwzględnieniem przede wszystkim odpadów opakowaniowych,
kontynuacja edukacji ekologicznej,
osiągnięcie docelowo zakładanych limitów odzysku i recyklingu
poszczególnych odpadów opakowaniowych:
opakowania z tworzyw sztucznych - 25%
opakowania z papieru i tektury - 50%
opakowania ze szkła - 50%
opakowania z aluminium - 48%
opakowania z blachy stalowej - 35%
opakowania wielomateriałowe - 25%
Plan działań w gospodarce odpadami opakowaniowymi.
W gospodarce odpadami opakowaniowymi kierunki działań wytycza
obowiązujące prawodawstwo w tym zakresie tj. ustawa o obowiązkach
przedsiębiorców w zakresie gospodarowania odpadami oraz o opłacie
produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639 z 2001 r.) oraz
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29.05.2003 w sprawie
rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
i poużytkowych (Dz. U. z 2003 Nr 104 poz. 982). Zgodnie
z obowiązującym prawodawstwem, niezbędne jest osiągnięcie do końca
2007 roku następujących poziomów odzysku i recyklingu:
odzysku – 50%,
recyklingu – 25%.
W okresie po 2007 roku, przewiduje się dalszy wzrost poziomów
odzysku i recyklingu, zgodnie z zapisami projektu dyrektywy
opakowaniowej, tj. odzysk na poziomie: 60-75%, a recykling – 55-70%.
Wymienione wyżej regulacje prawne kładą szczególny nacisk na
techniki przetwarzania odpadów, jak również na system gromadzenia
odpadów u źródła. Wymagania w zakresie ograniczenia składników
biodegradowalnych kierowanych na składowisko stwarzają potrzebę
stosowania do unieszkodliwiania technik biochemicznych lub termicznych.
Obie te techniki dla niektórych odpadów opakowaniowych mogą pozwolić
na ich odzysk (spalanie) lub recykling (kompostowanie). Odzysk
i recykling opakowań szklanych i metali jest w zasadzie tylko możliwy
przez wydzielenie tych składników ze strumienia odpadów komunalnych
drogą zbiórki selektywnej. W związku z tym dla Związku zachodzi
konieczność zintensyfikowania systemu selektywnej zbiórki oraz
zastosowania intensywnych technik przetwarzania czy unieszkodliwiania
odpadów (biochemicznych lub/i termicznych).
Zakładane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych na lata
2004-2007 dla przedsiębiorców wg rozporządzenia w sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych
(Dz.U. Nr 104, poz. 982 z 2003 r.) przedstawiono w tabeli 67.
Tabela 67. Zakładane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych

na lata 2004-2007 dla przedsiębiorców wg rozporządzenia w [%].
Rodzaj/Lata 2004 2005 2006 2007
Papier i tektura 39 42 45 48
Tworzywa sztuczne 14 18 22 25
Szkło 22 29 35 40
Aluminium 25 30 35 40
Blacha stalowa 11 14 18 20
Wielomateriałowe 12 16 20 25
Biorąc pod uwagę zawarty w załączniku nr 4 ustawy o obowiązkach

przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz
o opłacie produktowej i opłacie depozytowej poziom odzysku (50%)
i recyklingu (25%), można oszacować masę odpadów odpowiadającą tym
poziomom.
Tabela 68. Prognozowane ilości odpadów opakowaniowych, które powinny być poddane procesom odzysku
i recyklingu na terenie Związku w latach 2004-2007.
Rodzaj/gmina m.
g. g. g. Rejow iec g. Ruda- g. g. g.
m. Chełm Rejowie g. Białopole g. Chełm g. Kamień g. Sawin g. Żmudź Ogółem
Dubienka Leśniowice Fabr. Huta Siedliszcze Wierzbica wojsławice
c Fabr.
Rok 2004
Papier i tektura 1 111,47 77,89 24,74 86,31 19,15 27,31 28,06 31,70 31,94 41,36 47,39 47,83 27,20 23,56 1 625,92
Tworzywa sztuczne 124,75 3,14 1,00 3,47 0,77 1,10 1,13 1,28 1,29 1,67 1,91 1,93 1,09 0,95 145,46
Szkło 415,73 16,43 5,91 20,76 4,65 6,61 6,81 7,66 7,79 9,98 11,50 11,06 6,73 5,51 537,13
Aluminium 752,76 33,81 17,33 61,93 14,20 20,02 20,76 23,05 23,92 29,94 34,97 30,02 21,35 15,45 1 099,52
Blacha stalowa 122,34 2,42 0,74 2,59 0,57 0,82 0,84 0,95 0,96 1,24 1,42 1,45 0,81 0,71 137,87
Wielomateriałowe 35,60 0,77 0,23 0,82 0,18 0,26 0,26 0,30 0,30 0,39 0,45 0,46 0,25 0,22 40,50
Razem 2 562,65 134,46 49,96 175,87 39,54 56,13 57,86 64,94 66,18 84,58 97,64 92,74 57,44 46,41 3 586,39
Rok 2005
Papier i tektura 1 196,97 83,88 26,65 92,95 20,63 29,42 30,22 34,14 34,39 44,55 51,04 51,51 29,29 25,37 1 750,99
Szkło 309,13 21,66 7,79 27,36 6,14 8,72 8,98 10,09 10,26 13,15 15,16 14,57 8,87 7,27 469,15
Aluminium 579,05 40,58 20,80 74,31 17,04 24,03 24,91 27,67 28,70 35,93 41,96 36,03 25,61 18,54 995,15
Blacha stalowa 43,92 3,08 0,95 3,30 0,73 1,04 1,07 1,21 1,22 1,58 1,81 1,85 1,03 0,91 63,68
Razem 2 201,25 154,25 57,77 203,48 45,77 64,96 66,98 75,15 76,63 97,87 113,02 107,04 66,56 53,60 3 384,32
Rok 2006
Papier i tektura 1 282,47 89,87 28,55 99,58 22,10 31,52 32,38 36,58 36,85 47,73 54,69 55,19 31,38 27,18 1 876,06
Szkło 373,09 26,14 9,40 33,02 7,40 10,52 10,84 12,18 12,39 15,87 18,29 17,59 10,71 8,77 566,22
Aluminium 675,55 47,34 24,27 86,70 19,88 28,03 29,06 32,28 33,49 41,92 48,96 42,03 29,88 21,63 1 161,01
Blacha stalowa 56,46 3,96 1,22 4,24 0,94 1,34 1,38 1,56 1,56 2,03 2,32 2,38 1,33 1,17 81,88
Razem 2 476,21 173,52 65,39 230,37 51,84 73,57 75,87 85,09 86,81 110,81 128,00 120,97 75,45 60,61 3 814,51
Rok 2007
Papier i tektura 1 367,97 95,86 30,45 106,22 23,57 33,62 34,54 39,02 39,30 50,91 58,33 58,87 33,48 28,99 2 001,13
Szkło 426,39 29,88 10,74 37,74 8,46 12,02 12,39 13,92 14,15 18,14 20,91 20,10 12,24 10,03 647,11
Aluminium 772,06 54,10 27,73 99,08 22,72 32,03 33,21 36,89 38,27 47,90 55,95 48,04 34,15 24,72 1 326,87
B l a cha st al ow a 6 2,7 4 4 ,40 1,3 5 4,7 1 1,0 4 1,4 9 1,5 3 1,7 3 1,7 4 2,2 6 2,5 8 2,6 4 1,4 7 1,3 0 90 ,98
W i e l o m a t e ri ał ow e 2 2,8 2 1 ,60 0,4 9 1,7 0 0,3 8 0,5 4 0,5 5 0,6 2 0,6 3 0,8 1 0,9 3 0,9 6 0,5 3 0,4 7 33 ,03
R aze m 2 7 3 1 ,9 5 1 91 , 44 7 2,5 5 25 5, 6 7 5 7,5 6 8 1,6 7 8 4,2 3 9 4,4 5 9 6,3 9 12 3, 0 0 14 2, 1 1 13 4, 0 4 8 3,8 3 6 7,2 0 42 16 , 07
Pl an g osp oda rk i od pa da m i d la Z wi ąz k u K o m una l ne go G m i n Zi e m i C he ł m s k i ej LAŚ
Po uruchomieniu Zakładu Przerobu Odpadów w Srebrzyszczu oraz

uzyskaniu efektów planowanej akcji edukacyjnej, recykling i odzysk
odpadów opakowaniowych wytwarzanych w strumieniu odpadów
komunalnych na terenie objętym działaniem Związku będzie wyższy niż
określony celami długoterminowymi w planach gospodarki odpadami
wyższego rzędu oraz w polskich i unijnych wymaganiach prawnych w tym
zakresie. Linie technologiczne Zakładu Przerobu Odpadów
w Srebrzyszczu będą w stanie przerobić lub odzyskać całość
wytworzonych na tym terenie odpadów opakowaniowych.
6. Odpady z sektora gospodarczego.
6.1. Odpady inne niż niebezpieczne.

W Planie Gospodarki Odpadami dla Miasta Chełma (styczeń 2004)
oraz Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego (projekt
opracowany w 2003 r.), dokonano analizy gospodarki odpadami
powstającymi w sektorze gospodarczym.
Do największych wytwórców odpadów innych niż niebezpieczne
z terenu Miasta Chełma zaliczyć należy:
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. – wytwórca
20.602,5 Mg odpadów innych niż niebezpieczne w roku 2002 r.
Cementownia „Chełm” S.A. – wytwórca 1.479,6 Mg odpadów innych niż
niebezpieczne;
FRUTIMEX Sp. z o.o. – wytwórca 14.031 Mg odpadów innych niż
niebezpieczne;
Spółdzielnia Mleczarska „BIOMLEK” – wytwórca 9,588,5 Mg odpadów
innych niż niebezpieczne;
„Ybsbstaler Fruschtsaft Polska” Sp. z o.o. – wytwórca 6.675 Mg
odpadów innych niż niebezpieczne.
Najwięksi producenci odpadów z terenu powiatu (poza gminą
Dorohusk) to Cementownia Rejowiec, Zakład Przetwórstwa Mięsnego
„Kompleks”, Gm. Ruda-Huta, Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna
w Srebrzyszczu, Gm. Chełm.
Informacje o ilości i sposobach zagospodarowania odpadów
powstających w sektorze gospodarczym (oparte na danych WIOŚ z roku
2002) przedstawiono w tabelach.
Tabela 69. Ilość odpadów (poza odpadami komunalnymi)

wytworzonych na terenie powiatu grodzkiego i ziemskiego w roku
2002 w Mg (wg WIOŚ).
Ilość odpadów w Mg
Un i es z k o dl i wo ny c h
Jednostka Odz ys k a n y c h poz a S k ł a do wa ny c h
W y t w or z on yc h Ma gaz yn owanyc h
s k ł a do wa ni e m
Miasto
42.592,91 357,24 41.399,93 96,5 740,21
Chełm
Powiat
8.383,21 27,84 8.123,20 169,62 63,63
chełmski
Ogółem
50.976,12 385,08 49.523,13 266,12 803,84
W chwili obecnej w kraju istnieje dobrze rozwinięty rynek odzysku

i unieszkodliwiania odpadów z sektora gospodarczego. Praktycznie
większość strumieni odpadów powstających w tym sektorze może być
unieszkodliwiana bądź odzyskiwana w instalacjach posiadających
wymagane przepisami prawa zezwolenia na prowadzenie działalności.
W niniejszym projekcie planu nie analizowano dalej odpadów
pochodzenia gospodarczego, gdyż gminy nie są prawnie zobowiązane do
określenia sposobu gospodarowania nimi. W analizie rodzajów i ilości
odpadów powstających w sektorze gospodarczym skoncentrowano się na
strumieniach odpadów, które mogą być przerabiane bądź
unieszkodliwiane w projektowanym ZPOK Srebrzyszcze.
Do tych odpadów należą:
odpady opakowaniowe,
odpady budowlane,
zużyte opony,
osady z oczyszczalni ścieków komunalnych.
Strumień odpadów opakowaniowych oraz odpadów budowlanych

został uwzględniony w rozdziale 5.4. gdzie przedłożono prognozy
powstawania tych odpadów łącznie z systemem odpadów komunalnych
posiłkując się wskaźnikami ich nagromadzenia na jednego mieszkańca
Związku.
Poniżej scharakteryzowano pozostałe z istotnych dla przyszłego
ZPOK grup odpadów: osady z oczyszczalni ścieków komunalnych oraz
opony.
6.1.1. Osady ściekowe.

Poniżej zestawiono podstawowe informacje dotyczące komunalnych
osadów ściekowych zawarte w obowiązującej ustawie o odpadach.
Art.3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

4) komunalnych osadach ściekowych - rozumie się przez to pochodzący
z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych
instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych
ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych,
19) stosowaniu komunalnych osadów ściekowych - rozumie się przez to
rozprowadzanie na powierzchni ziemi lub wprowadzanie komunalnych
osadów ściekowych do gleby w celu ich wykorzystywania,
Art. 37.
2. Wytwórca komunalnych osadów ściekowych, o których mowa w art. 43,
jest obowiązany sporządzić na formularzu zbiorcze zestawienie danych
zawierające następujące informacje:
1) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby
wytwórcy komunalnych osadów ściekowych,
2) ilość komunalnego osadu ściekowego wytworzonego oraz
dostarczonego do stosowania,
3) skład i właściwości komunalnych osadów ściekowych,
4) rodzaj przeprowadzonej obróbki,
5) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby
stosujących komunalne osady ściekowe, wytworzone przez wskazanego
w pkt 1 wytwórcę tych osadów,
6) miejsca stosowania tych osadów.
3. Zbiorcze zestawienia danych, o których mowa w ust. 1 i 2, posiadacz
odpadów lub wytwórca komunalnych osadów ściekowych jest obowiązany
przekazać marszałkowi województwa właściwemu ze względu na miejsce
wytwarzania, zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów
w terminie do końca pierwszego kwartału za poprzedni rok kalendarzowy.
6. Na podstawie zbiorczych zestawień danych, o których mowa w ust. 1
i 2 oraz informacji uzyskanych od wojewody i starostów, marszałek
województwa prowadzi wojewódzką bazę danych dotyczącą wytwarzania
i gospodarowania odpadami wraz z rejestrem udzielonych zezwoleń
w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami oraz sporządza
raport wojewódzki i przekazuje go ministrowi właściwemu do spraw
środowiska.
9. Raport wojewódzki, o którym mowa w ust. 6, w zakresie stosowania
komunalnych osadów ściekowych może zawierać następujące dane
osobowe stosujących te osady: imię i nazwisko, adres zamieszkania lub
nazwę i adres siedziby posiadacza odpadów.
Art. 43.
1. Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane:
1) w rolnictwie, rozumianym jako uprawa wszystkich płodów rolnych
wprowadzanych do obrotu handlowego, włączając w to uprawy
przeznaczane do produkcji pasz,
2) do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne,
3) do dostosowania gruntów do określonych potrzeb wynikających
z planów gospodarki odpadami, planów zagospodarowania
przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu,
4) do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu,
5) do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz.
2. Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane, jeżeli są
ustabilizowane oraz przygotowane odpowiednio do celu i sposobu ich
stosowania, w szczególności przez poddanie ich obróbce biologicznej,
chemicznej, termicznej lub innemu procesowi, który obniża podatność
komunalnego osadu ściekowego na zagniwanie i eliminuje zagrożenie dla
środowiska lub zdrowia ludzi.
3. Przed stosowaniem komunalne osady ściekowe oraz grunty, na
których mają one być stosowane, powinny być poddane badaniom przez
wytwórcę komunalnych.
4. Wytwórca komunalnych osadów ściekowych jest obowiązany do
przekazywania właścicielowi, dzierżawcy lub innej osobie władającej
nieruchomością, na której komunalne osady ściekowe mają być
stosowane, wyników badań oraz informacji o dawkach tego osadu, które
można stosować na poszczególnych
5. Właściciel, dzierżawca lub inna osoba władająca nieruchomością, na
której komunalne osady ściekowe mają zostać zastosowane w celach
określonych w ust. 1 pkt 1, 4 lub 5, jest zwolniona z obowiązku uzyskania
zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub
obowiązku rejestracji, o którym mowa w art. 33 ust. 5 oraz prowadzenia
ewidencji tych odpadów.
6. Zakazuje się stosowania komunalnych osadów ściekowych:
1) na obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody,
2) na wewnętrznych terenach ochrony pośredniej stref ochronnych ujęć
wody,
3) w pasie gruntu o szerokości 50 m bezpośrednio przylegającego do
brzegów,
4) na terenach zalewowych, czasowo podtopionych i bagiennych,
5) na terenach czasowo zamarzniętych i pokrytych śniegiem,
6) na gruntach o dużej przepuszczalności, stanowiących w szczególności
piaski luźne i słabogliniaste oraz piaski gliniaste lekkie, jeżeli poziom
wód gruntowych znajduje się na głębokości mniejszej niż 1,5 m poniżej
gruntu,
7) na gruntach rolnych o spadku przekraczającym 10%,

8) na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych,
9) na terenach objętych pozostałymi formami ochrony przyrody nie
wymienionymi w pkt 1, jeżeli osady ściekowe zostały wytworzone poza
tymi terenami,
10)na terenach położonych w odległości mniejszej niż 100 m od ujęcia
wody, domu mieszkalnego lub zakładu produkcji żywności,
11)na gruntach, na których rosną rośliny sadownicze i warzywa,
z wyjątkiem drzew owocowych,
12)na gruntach przeznaczonych pod uprawę roślin jagodowych i warzyw,
których części jadalne bezpośrednio stykają się z ziemią i są
spożywane w stanie surowym - w ciągu 18 miesięcy poprzedzających
zbiory i w czasie zbiorów,
13)na gruntach wykorzystywanych na pastwiska i łąki,
14)na gruntach wykorzystywanych do upraw pod osłonami.
7. Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw rolnictwa kierując się zasadami ochrony środowiska
oraz ochrony gruntów rolnych określi, w drodze rozporządzenia, warunki,
jakie muszą być spełnione przy wykorzystywaniu komunalnych osadów
ściekowych na cele, o których mowa w ust. 1, w tym dawki tych osadów,
które można stosować na gruntach, a także zakres, częstotliwość
i metody referencyjne badań komunalnych osadów ściekowych i gruntów,
na których osady te mają być stosowane.
Tabela 70. Wykaz oczyszczalni ścieków funkcjonujących na terenie
ZKGZCh.
Gmin a, Li czb a Przep ust o Rzeczyw i st a Ilość R oczna Uw od nieni e
Lp . miejsco w o ść ob sł ug iw anyc w o ść il ość osadó il ość %
h oczyszczal n ści eków w osadów ,
miesz kań có w i (Qśr/rok) Mg/ d Mg
m 3 /d
Che łm -
65000 19700 317000 148, 2 54. 085 82- 87
1. B ieław in
2. S awin 1715 280, 0 b.d. 0,059 21, 6 75 – 80
3. S iedli szc ze 700 70, 0 50, 0 0,001 05 95
Rejowi ec
5000 800, 0 300, 0 0,200 42 80
4. Fabr yc zny
5. B iał opole 2000 100 55, 0 0,003 1,0 95
6. K am ień * 400 214, 0 50 0,001 0,35* 80
7. Ruda Huta 450 100, 0 20, 0 0,082 2,5 - 3,0 95
8. W i e r zbic a 1045 190, 0 95, 0 0,003 1,0 95
9. W oj s ła wic e 420 160, 0 40, 0 0,003 1,1 80
Gm . Żm udź ,
- W ól k a 130 69, 0 5, 0 – 6,0 0,001 0,3 80
10. Leszc zańs k a
Żm udź, gm. 804 130, 0 45, 0 1,7 95
0,005
11. Żm udź
12. Leś niowic e 247 88, 7 b.d. 0,076 28, 0 b.d.
Gm . Chełm ,
1589 200 b.d. 0,0235 8,6 99
13. ocz . Ok szów
Gm . Rej owiec
200 29 14 0,001 0,3 b.d.
14 Fabr yc zny
Raz em 79700 22130, 7 317669 148,66 110, 6 x
* oczyszczalnia oddana do użytkowania w lipcu 2003 r.
W Chełmie funkcjonuje oczyszczalnia ścieków typu biologiczno-

chemicznego o przepustowości do 25.000 m 3 /dobę. Według danych
uzyskanych z Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp.
z o.o. ilość wytwarzanych osadów przez oczyszczalnię wynosi 2.960
Mg/rok. Powstające tu osady stabilizowane są beztlenowo co umożliwia
ich wykorzystanie na cele rolnicze.
Osady ściekowe z oczyszczalni ścieków poddawane są higienizacji
przy pomocy technologii mieszania z popiołami z elektrociepłowni.
Otrzymywana mieszanka osadowo-popiołowa stanowi materiał
wykorzystywany do celów rolniczych. Uzyskiwany koncentrat nawozowy
posiada atest Instytutu Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach.
Skratki i piasek unieszkodliwiane są na składowisku odpadów
komunalnych w Srebrzyszczu.
Oczyszczalnia ścieków w gminie Sawin.

Jest to oczyszczalnia typu mechaniczno- biologicznego, funkcjonuje
od 1992 r. Przepustowość oczyszczalni wynosi 280 m3 /d. Obsługuje 1715
osób. Na oczyszczalni powstaje 0,059 Mg s.m./dobę (% uwodnienia 75-
80). Powstające osady ściekowe są odsączane, dezynfekowane
i wykorzystywane do rekultywacji terenów.
Oczyszczalnia ścieków w Rejowcu Fabrycznym.

Oczyszczalnia typu mechaniczno-biologicznego funkcjonuje od 1991
roku, w 2003 r. Była zmodernizowana. Przepustowość oczyszczalni
wynosi 800 m 3 /d. Obsługuje 5000 osób z Rejowca Fabrycznego. Na
oczyszczalni powstaje 0,2 Mg s.m./dobę (% uwodnienia 80). Powstające
osady ściekowe są odwadniane na prasie i wywożone na składowisko.
Oczyszczalnia ścieków w gminie Białopole.

Oczyszczalnia funkcjonuje od 1994 roku, jest to oczyszczalnia typu
mechaniczno-biologicznego Przepustowość oczyszczalni wynosi 100 m3 /d.
Obsługuje 2000 osób z całej gminy Białopole. Na oczyszczalni powstaje
rocznie 1,0 Mg osadów (% uwodnienia osadu wynosi 95). Osady są
wykorzystywane rolniczo.
Oczyszczalnia ścieków w gminie Kamień.

Oczyszczalnia została oddana do użytku w lipcu 2003 r.
Przepustowość oczyszczalni wynosi 214 m3 /d. Obsługuje 400 osób (45
posesji z terenu gminy Kamień). Na oczyszczalni powstaje 0,001 Mg
s.m./dobę (uwodnienie osadu wynosi 80%). Osady ściekowe są
odwadniane i składowane na terenie oczyszczalni.
Oczyszczalnia ścieków Ruda- Huta.

Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia, wg technologii „BIOKON”
została oddana do użytku w 1994r. Przepustowość oczyszczalni wynosi
100 m 3 /d. Obsługuje 450 osób (110 przyłączy). Na oczyszczalni powstaje
0,082 Mg s.m./dobę (uwodnienie osadu wynosi 95%). Powstające osady
są odwadniane na poletkach osadowych, wywożone są na składowisko.
Oczyszczalnia ścieków Wierzbica.
Jest to oczyszczalnia typu mechaniczno-biologicznego
Przepustowość oczyszczalni wynosi 190 m /d. Obsługuje 1045 osób. Na
3
oczyszczalni powstaje 0,003 Mg s.m./dobę, natomiast uwodnienie osadu

wynosi 95%.
Oczyszczalnia ścieków – Wojsławice.

Jest to oczyszczalnia typu mechaniczno-biologicznego, funkcjonuje
od 1997 r. Przepustowość oczyszczalni wynosi 160 m3 /d. Obsługuje 420
osób z terenu miejscowości Wojsławice. Na oczyszczalni powstaje 0,003
Mg s.m./dobę (uwodnienie osadu wynosi 80%), które są wykorzystywane
do rekultywacji gruntów.
Oczyszczalnia ścieków w Wólce Leszczańskiej, gm. Zmudź.

Oczyszczalnia została oddana do użytku w 2001 r. Przepustowość
oczyszczalni wynosi 69 m 3 /d. Obsługuje 130 osób (cztery bloki z osiedla
mieszkaniowego w Wólce Leszczańskiej). Na oczyszczalni powstaje
0,001 Mg s.m./dobę (uwodnienie osadu wynosi 80%). Osad jest
odwadniany na prasie, wapnowany i składowany na składowisku w Wólce
Leszczańskiej.
Oczyszczalnia ścieków w Żmudzi, gm. Zmudź.

Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna, została
zmodernizowana w 1999 r. Przepustowość oczyszczalni wynosi 130 m3 /d.
Obsługuje 804 osób z miejscowości Żmudź i Kolonia Żmudź. Na
oczyszczalni powstaje 0,005 Mg s.m./dobę (uwodnienie osadu wynosi
95%). Osady są wapnowane i składowane na składowisku.
Osiedlowa oczyszczalnia ścieków w miejscowości Staw.

Oczyszczanie ścieków realizowane jest na drodze biologicznego
rozkładu zanieczyszczeń z zastosowaniem nisko obciążonego osadu
czynnego. Oczyszczalnia obsługuje 110 osób, maksymalna ilość
doprowadzanych ścieków wynosi 8 m3 /d. Powstające osady ściekowe są
kompostowane i przekazywane do rekultywacji.
Oczyszczalnia ścieków w miejscowości Okszów gm. Chełm.

Oczyszczalnia mechaniczno– biologiczna z podwyższonym
usuwaniem biogenów, o przepustowości 200 m /d, została przekazana do
3
eksploatacji w 1989 roku. Została wykonana w technologii „BIOBLOK” PS-

100x2. W 1998 roku była modernizowana. Obsługuje 1589 mieszkańców
z następujących miejscowości: Okszów, Okszów Kolonia, Nowiny.
Ilość dopływających ścieków do oczyszczalni:
w czasie pogody bezopadowej: 110 m3 /d,
w czasie opadów: 130 m 3 /d
Na oczyszczalni powstaje 0,0235 Mg s.m./dobę U= 99%. Osady
ściekowe są kompostowane i wykorzystywane do rekultywacji.
Oczyszczalnia ścieków w Siedliszczu.

Oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna funkcjonuje od 30 lat,
została wykonana wg technologii „BIOKON”. Przepustowość oczyszczalni
wynosi 70 m 3 /d. Oczyszczalnia obsługuje 700 osób. Na oczyszczalni
powstaje rocznie 0,5 Mg s.m/rok. Powstające osady ściekowe są
odsączane, dezynfekowane i wykorzystywane do rekultywacji terenów
wokół oczyszczalni. W grudniu 2003 r. planowane jest zamknięcie
oczyszczalni, a od 2004 roku w Siedliszczu będzie funkcjonować nowa
oczyszczalnia typu SBR.
Oczyszczalnia ścieków w miejscowości Dubienka.

Gminna Oczyszczalnia Ścieków Przedsiębiorstwa Usług
Produkcyjnych Sp. z o.o. w Dubience została przekazana do eksploatacji
w 1975 r. (ostatnia modernizacja miała miejsce w 1993 r.). Obsługuje 600
osób. Przepustowość oczyszczalni wynosi 50,5 m 3 /d. Oczyszczalnia
ścieków w Dubience składa się z dwóch oczyszczalni. Jedna w chwili
obecnej pracująca oczyszczalnia oddana do użytku w 1975 r. składająca
się z kosz-kraty, studni zbiorczej, przepompowni ścieków, osadnika
Imhoffa ze zbiornikiem do dezynfekcji osadu, spłukiwanego złoża
biologicznego, osadnika wtórnego, zbiornika do dezynfekcji osadu,
poletek osadowych (4 szt. o pow. 88,2 m2 ).
Druga oczyszczalnia typu MIKROREAKTOR pracuje doraźnie
w przypadkach awaryjnych na bazie osadu czynnego.
Ilość dopływających ścieków do oczyszczalni:
w czasie pogody bezopadowej: 31,5 m3 /d,
w czasie opadów: - b.d.
Na oczyszczalni powstaje 0,05 Mg s.m./dobę U= 80%. Osady
ściekowe są wykorzystywane w sposób rolniczy.
Oczyszczalnia ścieków w miejscowości gminnej Leśniowice.

Oczyszczalnie ścieków sanitarnych typu „BIOKON” o przepustowości
88,7 m 3 /d. Do oczyszczalni tej doprowadzane są ścieki siecią kanałów
sanitarnych z Leśniowice oraz znajduje się punkt zlewowy, do którego
dowożone są ścieki z terenu gminy.
Długość kanałów sanitarnych około– 2,30 km. Przy obiektach
użyteczności publicznej znajdują się osadniki bezodpływowe typu „Imhoff”
lub szamba. „INTER– POM” Sielec – 24 m3 /d Szkoła Podstawowa w
Rakołupach – 9,5 m 3 /d. Pozostali mieszkańcy korzystający z wodociągów
odprowadzają ścieki do własnych osadników (szamb), a następnie ścieki
wywożone są do oczyszczalni. Osady przeznaczane są do rekultywacji
gruntów.
Oczyszczalnia ścieków w gminie Rejowiec Fabryczny.

Jest to oczyszczalnia typu mechaniczno-biologicznego, funkcjonuje
od grudnia 2002 r. Przepustowość oczyszczalni wynosi 29 m3 /d, obsługuje
200 osób. Na oczyszczalni powstaje 0,001 Mg s.m./dobę. Powstające
osady ściekowe są wywożone do oczyszczalni Trawniki.
6.1.2. Prognozy powstawania osadów ściekowych.

Wg informacji uzyskanych z gmin, planuje się budowę
i systematyczne podłączanie mieszkańców do sieci kanalizacyjnej oraz
budowę oczyszczalni ścieków.
Aktualnie liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie
wynosił na terenie Związku ok. 69 700 i będzie wzrastać. Obecnie nie
wiadomo jaki procent mieszkańców docelowo będzie objętych system
kanalizacji podłączonym do oczyszczalni ścieków. Dlatego też określenie
prognozy ilości powstających osadów ściekowych do roku 2015 jest
utrudnione i na obecnym stanie wiedzy obarczone byłoby dużym błędem.
6.1.3. Cele przewidziane do realizacji w gospodarce osadami

ściekowymi terenie powiatu chełmskiego w latach 2004-2015.
Zgodnie z założeniami KPGO w roku 2014 winno nastąpić
zmniejszenie ilości osadów ściekowych unieszkodliwianych na
składowiskach odpadów o 50% przy jednoczesnym zwiększeniu
wykorzystania kompostowanych osadów ściekowych na cele rolnicze do
20%. Zgodnie z WPGO zakłada się także przeznaczenie osadów
do rekultywacji składowisk i terenów poprzemysłowych oraz na potrzeby
zieleni miejskiej, zwiększenie ilości osadów unieszkodliwianych metodami
termicznymi. Biorąc pod uwagę powyższe założenia oraz zwiększone
ilości osadów ściekowych wynikające z rozbudowy sieci kanalizacyjnych
konieczne będzie:
zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi
celem zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego
i środowiskowego;
stworzenie możliwości przetwarzania biologicznego osadów

ściekowych na produkt o wysokich walorach nawozowych
i higienicznych (kompost I klasy czystości) możliwy do wykorzystania
w rolnictwie;
potwierdzenie wysokich walorów uzyskanego produktu poprzez
uzyskanie odpowiednich certyfikatów i wprowadzenie systemu kontroli
jakości;
prowadzenie kampanii edukacyjnej wskazującej na korzyści wynikające
ze stosowania przetworzonych osadów ściekowych.
7. Opis i charakterystyka wybranej technologii ZPOK.
7.1. Podstawowe parametry technologiczne.

W opracowanej przez Konsorcjum Pro- Eko i inzynierii Pro- Eko
koncepcji punktem wyjściowym do opracowania rozwiązań
technologicznych Zakładu Przetwrzania Odpadów Regionu Chełma były
analizy zaległości w zakresie gospodarki odpadami, które występują
obecnie oraz wymagania jakie będzie musiał spełniać projektowany
system gospodarki odpadami w perspektywie krótko, średnio
i długookresowej.
Polska przyjęła w ostatnich latach przepisy, które są pełną
transformacją prawa ochrony środowiska UE w zakresie gospodarki
odpadami. Najistotniejsze wymagania technologiczne, które zostały
uwzględnione w projekcie ZPOK to:
· konieczność ograniczenia ilości odpadów biodegradowalnych, które
mogą być kierowane do składowania,
· konieczność stworzenia zaplecza technologicznego dla systemu
odzysku i recyklingu wszystkich rodzajów odpadów
opakowaniowych, selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych
zawartych w strumieniu odpadów komunalnych, selektywnej zbiórki
odpadów budowlanych oraz wielkogabarytowych
Wpływ na dobór technologii zakładu miało sąsiedztwem cementowni

Chełm, która zainteresowane jest odbiorem balastowych odpadów frakcji
lekkiej do wykorzystania energetycznego w produkcji klinkieru. Dzięki
takiej możliwości wzrasta efektywność ekologiczna zakładu przy
wprowadzeniu mechanicznego sortowania odpadów zmieszanych.
Możliwość zagospodarowania wydzielonej w sortowni frakcji lekkiej
pozytywnie wyróżnia rozwiązania technologiczne proponowane w ZPOK
w Srebrzyszczu w stosunku do większości projektowanych lub
zrealizowanych w ostatnich latach w kraju zakładów unieszkodliwiania
odpadów komunalnych, gdzie brak opcji zagospodarowania tej frakcji
powoduje konieczność jej składowania, przez co obniża się efektywność
przerobu odpadów.
Projektowana technologia ZPOK została w pełni skorelowana
z planowanym systemem zbiórki odpadów na obszarze projektu.
Elementy technologiczne ZPOK mają za zadanie zapewnić

przetworzenie wydzielanych selektywnie strumieni odpadów. Priorytetem
jest rozwijanie zbiórki selektywnej ukierunkowanej na uzyskiwanie
stosunkowo mało zanieczyszczonych strumieni
· odpadów surowcowych (papier, szkło, tworzywa sztuczne, tekstylia,
metale)
· odpadów zielonych
· odpadów wielkogabarytowych
· odpadów budowlanych
· odpadów niebezpiecznych (ze strumienia odpadów komunalnych),
Należy się jednak liczyć z tym, że w dalszym ciągu do zakładu
będzie trafiał znaczący strumień odpadów komunalnych zmieszanych,
który powinien zostać poddany obróbce w celu pozyskania wartościowych
frakcji i zmniejszenia uciążliwości składowanych odpadów, stąd niezbędny
jest system mechanicznego sortowania odpadów przed ich złożeniem na
składowisku balastu.
W ZPOK przewiduje się także przyjmowanie klika rodzajów odpadów
z sektora gospodarczego, których zagospodarowanie jest istotne z punktu
widzenia gospodarki regionu, a równocześnie stwarzać będzie szanse
uzyskiwania korzystniejszego wyniku finansowego eksploatacji zakładu.
Przewidziane do przyjęcia strumienie odpadów to odpady azbestowe,
osady ściekowe z komunalnych oczyszczalni ścieków, opony.
7.2. Projektowana technologia zakładu.

Technologia projektowanego zakładu zapewnia przetworzenie
i zagospodarowanie całego strumienia odpadów komunalnych powstających na
obszarze projektu. Zakład obsługiwać będzie ok. 135 000 mieszkańców. Ilość
odpadów przyjmowanych do zakładu w okresie bilansowym (2008 – 2020 rok) to
średnio 46.000 Mg/rok. W zakładzie zatrudnionych będzie na dwóch zmianach 84
pracowników.
Podstawowe obiekty technologiczne zakładu to:
· Sortownia odpadów z liniami sortowania odpadów zmieszanych
i odpadów surowcowych o przepustowości docelowej ok. 32.000
Mg/rok
· Kompostownia odpadów w systemie zamkniętym (bioreaktory –
przepustowość ok. 7.400 Mg/rok)
· Kompostownia odpadów zielonych (przepustowość ok. 1000
Mg/rok),
· Segment przerobu odpadów wielkogabarytowych (przepustowość
ok. 2000 Mg/rok),
· Segment przerobu odpadów budowlanych (przepustowość ok. 3100
Mg/rok),
· Zakład produkcji paliwa z odpadów (przepustowość ok. 7.000
Mg/rok)
· Magazyn odpadów niebezpiecznych (przepustowość ok. 200
Mg/rok),
· Kwatera składowania balastu (obiekt istniejący, pojemność ok.

300.000m3 ),
· Kwatera składowania odpadów azbestowych (pojemność 72.000
m3),
· Linia przerobu opon (przepustowość 600 Mg/d),
· Elektrownia biogazowa,
Funkcjonowanie zakładu pozwoli na ograniczenie ilości odpadów kierowanych
do składowania o ok. 50% (z 44.089 Mg do 23.200 dla roku 2008) oraz osiągnięcie
narzuconego prawem ograniczenia w składowaniu odpadów biodegradowalnych,
odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych.
7.3. Opis podstawowych obiektów i urządzeń.
7.3.1. Zrealizowany zakres inwestycji.

Przygotowania do przebudowy systemu gospodarki odpadami w regionie
Chełma rozpoczęto przed 4 laty. Miasto Chełm wykonało już na terenie
sąsiadującym ze składowiskiem w Srebrzyszczu nową kwaterę przewidzianą do
składowania odpadów balastowych wraz z podstawową infrastrukturą. Zrealizowane
już obiekty zostaną przekazane w aporcie nowej spółce, która będzie eksploatatorem
ZPOK. Zrealizowany zakres inwestycji obejmuje:
· Kwaterę składowiska odpadów balastowych o kubaturze 300.000
tys m3, z podwójnym uszczelnieniem, drenażem odsączającym
i monitorującym oraz z instalacją monitoringu sensorowego,
· Wagę samochodową, budynek portierni oraz brodzik
dezynfekcyjny
· Zbiornik na odcieki (poj. 150 m3) z przepompownią,
· Zasilanie ZPOK w energię elektryczną i wode (z uwzględnieniem
etapu budowy głównych obiektów technologicznych ZPOK)<
· Wykonanie wjazdu na teren ZPOK,
· Wykonanie monitoringu wód podziemnych (3 piezometry),
· Ogrodzenie i zieleń ochronna przy niecce składowiska,
Składowisko odpadów balastowych posiada pojemność 300.000 m3. Przy
założeniu znacznego zagęszczenia składowanych odpadów przy użyciu kompaktora
można zakładać, ze gęstość składowanych odpadów osiągnie ok. 1 Mg/m3. Przy
ilości odpadów kierowanej na składowisko (średnio ok. 22.500 Mg/rok) okres
eksploatacji zrealizowanej kwatery składowiska wyniesie ok. 13 lat. Przy założeniu
uruchomienia ZPOK w IV kwartale 2007 roku, kwatera zapewni możliwość
składowania odpadów balastowych do roku 2020.
7.3.2. Zadania planowane w ramach Zakładu Przetwarzania Odpadów.
7.3.2.1. Zakład segregacji.

Uniwersalna linia sortownicza przeznaczona jest do sortowania
dwóch strumieni odpadów:
• Odpady zmieszane (ok. 29.000 Mg/rok) będą kierowane na linię
segregacji poprzez sito rozdzielające odpady na frakcje:
- 0 – 10 mm (frakcja bezużyteczna na składowisko)
- 10 – 80 mm (do przetwarzania poprzez kompostowanie)
- > 80 mm (do segregacji)
• Odpady surowcowe (docelowo ok. 4000 Mg/rok) kierowane będą
bezpośrednio do kabiny sortowniczej w celu doczyszczenia zebranych
odpadów lub dodatkowego rozsortowania na frakcje handlowe. Do
kabiny sortowniczej trafiać też będzie frakcja > 80 mm wydzielona na
sicie w celu wysortowania odpadów surowcowych),
Szacuje się, ze podczas segregacji w kabinie sortowniczej odzysk
surowców wyniesie:
Rok 2008 - 7.505 Mg/rok
Rok 2013 - 8 500 Mg/rok
Rok 2020 - 8 982 Mg/rok
Podstawowe urządzenia linii sortowniczej to:

· linia sortownicza o wydajności rocznej - ok. 20 tys. ton, z zespołem
przenośników, elektromagnesem, rozrywarką do worków worków,
kabiną sortowniczą z 18 stanowiskami sortowniczymi,
· sito obrotowe o wydajności rocznej - ok. 29 tys. ton, dwusekcyjne
(oczko ø 10 mm, oczko ø 80 mm) z zespołem przenośników,
· separator metali dla frakcji 10 – 80 mm
· ładowarka kołowa,
· nośnik teleskopowy
· samochód samozaładowczy do kontenerów z osprzętem hakowym
(trzyosiowy o ładowności 16 t),
· rozdrabniacz wolnoobrotowy do tworzyw sztucznych, wydajność ok.
6 m3/h (alternatywnie do decyzji Inwestora)
· prasa do belowania makulatury,
· kontenery do załadunku surowców wtórnych i odpadów
· zestaw palet i pojemników
7.3.2.2. Kompostownia odpadów w systemie komorowym.
Przepustowość kompostowni komorowej (ok. 9.300 Mg/rok) została określona

w oparciu o:
· bilans odpadów z wysoką zawartością frakcji organicznej
wydzielonych w sortowni (ok. 7.700 Mg/rok)
· bilans ilości osadu wytwarzanego w małych oczyszczalniach

ścieków funkcjonujących na terenie ZKGZCh (ok. 1600 Mg osadu
o uwodnieniu ok. 78%)
Proces kompostowania będzie podzielony na 3 fazy. Faza pierwsza

to proces kompostowania intensywnego, który prowadzony będzie
w systemie zamkniętych w bioreaktorach zapewniających pełną kontrolę
procesu kompostowania. Dla przyjętych w dokumentacji projektowej
pojemności bioreaktora – ok. 126 m3 , oraz założonego czasu
kompostowania intensywnego – 14 dni niezbędne będzie zastosowanie
8 komór bioreaktorów.
II faza kompostowania – dojrzewanie, prowadzona będzie
w pryzmach z okresowym przerzucaniem kompostu. II faza
kompostowania będzie trwała 14 – 28 dni. Po dojrzewaniu kompost
zostanie poddany przesianiu i oczyszczeniu, po czym zostanie ułożony
w hałdy gdzie następować będzie proces końcowego dojrzewania
kompostu (II faza) trwający 4 – 6 tygodni.
Szacuje się, ze po procesie kompostowania uzyskiwać się będzie
ok. 4.200 Mg/rok gotowego kompostu.
Przewiduje się następujące wyposażenie technologiczne dla
kompostowni komorowej:
· komory bioreaktorów uzbrojone w kompletny osprzęt technologiczny

– 8 kompletów
· kompletna instalacja do oczyszczania odcieków oraz oczyszczania
powietrza z bioreaktorów,
· rębarka (rębarka i mieszarka),
· ładowarka kołowa,
· sito obrotowe – mobilne
· przerzucarka kompostu.
7.3.2.3. Kompostownia odpadów zielonych.

Na podstawie bilansu odpadów zielonych w obszarze obsługi
projektu przepustowość kompostowni określono na ok. 1.100 Mg/rok.
Ponieważ dostawy odpadów zielonych występują w okresie od kwietnia do
października, średnia miesięczna ilość odpadów przyjmowanych do
kompostowni wynosić będzie ok. 200 Mg/miesiąc.
Średnio z ok. 1000 Mg/rok dostarczanych do zakładu odpadów zielonych
powstawać będzie ok. 600 Mg/rok wysokiej jakości kompostu.
Jako optymalną technologię do kompostowania odpadów zielonych
wybrano kompostowanie pryzmowe z mechanicznym przerzucaniem masy
przerzucarką czołową (która służyć będzie równolegle do przerzucania
kompostu z kompostowni komorowej (w fazie dojrzewania).
7.3.2.4. Zakład przerobu (demontażu) odpadów wielkogabarytowych

i magazyn odpadów niebezpiecznych.
Odpady wielkogabarytowe
Odpady wielkogabarytowe kierowane do zakładu będą demontowane na
specjalistycznych stanowiskach przeznaczonych do obróbki różnych rodzajów
odpadów takich jak: sprzęt gospodarstwa domowego (pralki, lodówki, kuchnie
gazowe i elektryczne, sprzęt RTV), meble, złom stalowy.
Szacuje się, że rocznie do zakładu kierowane będą następujące ilości odpadów:
Rok 2008 - 1 425 Mg/rok - (odzysk surowców – 997 Mg)
Rok 2013 - 1 951 Mg/rok - (odzysk surowców – 1 366 Mg)
Rok 2020 - 1 979 Mg/rok - (odzysk surowców – 1 385 Mg)
Odpady niebezpieczne
Odpady niebezpieczne przewidziane do przyjęcia w magazynie to odpady
wydzielone w drodze selektywnej zbiórki u źródła pochodzące ze strumienia
odpadów komunalnych. Odpady będą w magazynowane czasowo aż do
zgromadzenia partii transportowej, która zostanie skierowana do firmy
unieszkodliwiającej lub przetwarzającej dany rodzaj odpadów.
Szacuje się, że rocznie do zakładu kierowane będą następujące ilości odpadów:
Rok 2008 - 120 Mg/rok
Rok 2013 - 169 Mg/rok
Rok 2020 - 173 Mg/rok
7.3.2.5. Zakład przerobu gruzu budowlanego.

Przewiduje się, że rocznie w zakładzie przerabianych będzie od
2.500 do 3.100 Mg odpadów budowlanych. Odpady będą gromadzone w
zakładzie składowo-magazynowym o powierzchni ok. 1000 m2. Przewiduje
się, ze rozdrabnianie i frakcjonowanie odpadów budowlanych odbywać się
będzie z zastosowaniem wynajmowanych okresowo agregatów krusząco
przesiewających.
Podstawowym wyposażeniem zakładu będzie ładowarka
z dodatkowym wyposażeniem chwytakowym pracująca równolegle na
składowisku.
7.3.2.6. Zakład produkcji paliwa z odpadów.

W zaproponowanym systemie przetwarzania odpadów w ZPOK występują
w znacznych ilościach odpady, które ze względu na jakość nie przedstawiają
wartości jako surowce wtórne, ale posiadają właściwości paliwowe. Są to zwłaszcza
frakcje lekkie, takie jak papier i tworzywa sztuczne, w tym folie.
Takie frakcje odpadów o właściwościach paliwowych powstają w linii
segregacji, w biochemicznym przetwarzaniu, na stanowisku demontażu
odpadów wielkogabarytowych, na stanowisku przetwarzania odpadów

budowlanych.
Frakcje te we wszystkich zrealizowanych w ostatnich latach
w Polsce zakładach unieszkodliwiania odpadów komunalnych stanowią
poważny problem i są składowane na składowiskach.
Lokalizacja ZPOK Srebrzyszcze w sąsiedztwie cementowni Chełm
sprawiła, ze od dłuższego czasu analizowano poważnie możliwość
podjęcia współpracy z cementownią i odbioru przez nią balastowej frakcji
lekkiej odpadów komunalnych. Wykonane zostały w tym celu wstępne
prace studialne wykazujące wykonalność analizowanego zamierzenia.
Inicjatywa współpracy i podpisane stosowne porozumienie z cementownią
Chełm.
Cementownia Chełm gwarantuje obecnie odbiór balastowej frakcji
lekkiej odpadów komunalnych w ilości ok. 7000 Mg/rok (ok. 27 Mg/d).
Z uwagi na pneumatyczny system dozowania paliwa do pieca należy
rozdrobnić frakcję lekką do wymiarów max. 40 mm.
Określona w założeniach projektowych ilość składników palnych możliwych do
wykorzystania jako paliwo są następujące:
- Rok 2008 - 6 600 Mg/rok
- Rok 2013 - 6 600 Mg/rok
- Rok 2020 - 6 400 Mg/rok
Wartość opałowa dla wydzielonej frakcji lekkiej odpadów o uwodnieniu ok. 20%
szacowana jest na ok. 16 000 – 20 000 kJ/kg.
Proces przygotowania paliwa z frakcji lekkiej odpadów polegać będzie na:
- Podaniu odpadów na linię rozdrabniania
- Rozdrobnieniu odpadów
- Czasowym magazynowaniu
Podstawowe wyposażenie zakładu produkcji paliwa to rozdrabniarka z systemem
nadawczym oraz ładowarka.
7.3.2.7. Elektrownia biogazowa.
Kwatera aktualnie eksploatowanego składowiska w Srebrzyszczu

przewidziana jest do zamknięcia i rekultywacji. W ramach rekultywacji zrealizowany
zostanie system odgazowania czynnego składowiska z odzyskiem biogazu. Prace te
zrealizowane zostaną w ramach oddzielnego zadania, a zrealizowana w ramach tego
zadania elektrownia biogazowa wraz z infrastrukturą stanowić będzie jeden z
segmentów technologicznych ZPOK. Zgodnie z założonym harmonogramem
realizacji ZPOK rekultywacja składowiska i realizacja (uruchomienie) elektrowni
nastąpi w roku 2008. Elektrownia produkować będzie energię elektryczną
sprzedawaną do sieci krajowej oraz będzie ciepło wykorzystywane w ZPOK.
Wykonane w ramach prac projektowych szacunki możliwości

odzysku biogazu z kwatery dotychczas eksploatowanego składowiska
wskazują, ze możliwa do pozyskania ilość biogazu wyniesie ok. 1200 tys.
Nm 3 /rok (140 Nm 3 /godz.)
Odzysk energii elektrycznej jest szacowany na ok. 280 kW i dla
takiego odzysku został zaprojektowany moduł agregatu prądotwórczego.
Cały system elektrowni biogazowej składać się będzie z następujących
urządzeń i:
- Studnie odgazowująco – odwadniające
- System przewodów gazowych
- Moduł przygotowania biogazu
- Pochodnia gazu
- Moduł agregatu prądotwórczego
- Trafostacja
- Sieć elektryczna przesyłowa.
7.3.2.8. Linia rozdrabniania opon.

Możliwości odbioru przez cementownię frakcji palnych odpadów
sprawia, ze inwestycje w zaplecze techniczne przygotowania paliwa są
szczególnie uzasadnione. Problem zagospodarowania opon
samochodowych staje się w ostatnich latach szczególnie istotny. Od
1 lipca 2003 obowiązuje zakaz składowania opon, od 1 lipca 2006 będzie
obowiązywał zakaz składowania części opon.
W takiej sytuacji zdecydowano, że w ramach ZPOK powstanie
pilotażowa instalacja do rozdrabniania opon zgodnie z wymaganiami
cementowni Chełm. ZPOK dzięki współpracy z cementownią posiadać
będzie gwarancję zbytu na wytworzony produkt. Przyjęto, że
przepustowość instalacji będzie stosunkowo niewielka- 600 Mg/rok
i w miarę rozszerzania się rynku zużytych opon może zostać zwiększona.
Podstawowe wyposażenie linii stanowić będzie rozdrabniarka do
opon z nadawą oraz ładowarka (wykorzystywana wspólnie z innymi
segmentami technologicznymi).
7.3.2.9. Składowisko odpadów azbestowych.

Na podstawie analiz bilansowych wykonanych w ramach „Programu
usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na
terytorium Polski” można oszacować, że na terenie ZK GZCh powstawać
będzie rocznie ok. 5.000 Mg odpadów azbestowych.
Dla okresu 2008 – 2020 niezbędna pojemność czynna składowiska
odpadów azbestowych powinna wynosić ok. 72.000 m3 .
Zgodnie z obowiązującymi przepisami zaprojektowano konstrukcje
składowiska o powierzchni czynnej 10.500 m2 (założono pionową obudowę
ścian składowiska i niezbędne przykrycie gruntem min. 2,0 m.
Przewiduje się realizacje składowiska etapami (działkami

o powierzchni 625 m ) i coroczne rozszerzanie składowiska o kolejną
2
działkę.
8. Finansowanie działań w zakresie gospodarki odpadami.
Zadania wytyczone w Planie Gospodarki Odpadami wymagają poniesienia
dużych nakładów inwestycyjnych i pozainwestycyjnych. Większość instytucji, które
udzielają dotacji lub korzystnie oprocentowanych kredytów na inwestycje
w dziedzinie ochrony środowiska, w tym gospodarki odpadami, wymaga osiągnięcia
odpowiednio dużego efektu ekologicznego i objęcia swym zasięgiem możliwie
największej liczby mieszkańców aglomeracji, powiatu lub związku komunalnego.
Regionalne rozwiązania systemów gospodarki odpadami preferowane są
w założeniach Polityki Ekologicznej Państwa oraz w Krajowym Planie Gospodarki
Odpadami, co ma istotne znaczenie przy ubieganiu się o fundusze pomocowe.
W przypadku Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej podejmowane są
działania o charakterze regionalnym, co ma niewątpliwy wpływ nie tylko na
obniżenie kosztów, które musiałaby ponieść pojedyncza gmina przy
finansowaniu podobnej inwestycji, ale również obniżenie kosztów
eksploatacyjnych przyszłego gospodarowania odpadami.
Przy finansowaniu przedsięwzięć inwestycyjnych przewidziano
wykorzystanie następujących źródeł finansowania:
– Dotacja z Funduszu Spójności.

Fundusz Spójności, stanowi czasowe wsparcie finansowe dla krajów
Unii Europejskiej, których Produkt Krajowy Brutto nie przekracza 90%
średniej dla wszystkich krajów członkowskich (Grecja, Portugalia,
Hiszpania i Irlandia). Fundusz ten nie należy do grupy Funduszy
Strukturalnych, ze względu na określony czas w którym działa. Realizację
Funduszu Spójności zaplanowano na lata 1993-99. Na szczycie UE
w Berlinie postanowiono przedłużyć jego działanie do 2006 r. Z chwilą
wejścia Polski do UE stał się on dostępny także dla naszego kraju.
Fundusz Kohezji (Spójności) redystrybuowany jest przez Komisję
Europejską na podstawie składanych wniosków w odpowiednich
terminach. Tak więc to nie instytucje krajowe, ale stosowne organy Unii
Europejskiej rozpatrują konkretne projekty, akceptując je, a następnie
finansując.
Pomoc w ramach Funduszu obejmuje finansowanie projektów dotyczących
inwestycji w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej
(w tym wspieranie rozwoju sieci korytarzy transeuropejskich). Budżet
Funduszu Spójności na lata 2000 - 2006 wynosi 18 mld Euro
(w latach1994 1999 wynosił 15,5 mld Euro).
Fundusz może przyczyniać się do finansowania:
projektów;
etapów projektu, które są technicznie lub finansowo niezależne;
grupy projektów powiązanych ze sobą widoczną strategią
tworzącą spójną całość.
Finansowanie przedsięwzięć z Funduszu Spójności opiera się na

zasadzie współfinansowania. Projekty inwestycyjne ubiegające się
o dofinansowanie mogą być wsparte w ramach Funduszu Spójności
maksymalnie do wysokości 85 % wydatków publicznych lub innych
równoważnych wydatków, włączając w to wydatki jednostek, których
działalność jest podjęta w ramach administracyjnych lub prawnych, na
mocy których mogą być uważane za równoważne jednostkom publicznym
(tzw. wydatków kwalifikowanych). Strona polska musi zagwarantować
środki na pozostałe finansowanie z jednego lub kilku źródeł. W ramach
jednego projektu nie można korzystać jednocześnie z Funduszu Spójności
oraz funduszy strukturalnych. Pomoc doradcza może być finansowana ze
środków Funduszu Spójności w 100%.
Wielkość potencjalnej dotacji z Funduszu Spójności dla Związku
Komunalnego określona została, zgodnie z regulacjami Unii Europejskiej
dotyczącymi dofinansowywania komercyjnych Funduszu Spójności, do
kwoty maksymalnej dopuszczalnej dotacji, która wynosi 85% wydatków
kwalifikowanych. Mając na uwadze ograniczenia czasowe dla uzyskania
dotacji przewiduje się, że potencjalne dofinansowanie z tego funduszu
nastąpi najwcześniej w roku 2005.
Pożyczka preferencyjna.
Polskie miasta i gminy najczęściej korzystają z pomocy finansowej
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
(NFOŚiGW). Pożyczki, kredyty, dotacje i dopłaty do oprocentowania
preferencyjnych kredytów ze środków finansowych Narodowego Funduszu
przeznacza się na cele określone w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r.
Prawo ochrony środowiska zgodnie z priorytetami Narodowego Funduszu.
Jako priorytetowe traktuje się te przedsięwzięcia, których realizacja
wynika z konieczności wypełnienia zobowiązań Polski wobec Unii
Europejskiej związanych z członkostwem Rzeczpospolitej Polskiej w Unii
Europejskiej.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
odpowiada za absorpcję środków unijnych i za stworzenie możliwości
finansowych, ułatwiających realizację inwestycji, które zapewnią
wykonanie unijnych zobowiązań w zakresie ochrony środowiska.
W celu zapewnienia ciągłości finansowania przedsięwzięć
w dziedzinie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, które otrzymały
pomoc z funduszy Unii Europejskiej, może być udzielona pożyczka
płatnicza. Przeznacza się ją na opłacenie faktur lub równoważnych
dokumentów finansowych, wystawionych w związku z realizacją
przedsięwzięcia, do czasu refundacji kosztów ze środków unijnych.
Oprocentowanie pożyczki płatniczej ustalono na poziomie 0,5 s.r.w. (stopy
redyskonta weksli określonej przez NBP około 0,6%) w stosunku rocznym.
Pożyczka ze środków Narodowego Funduszu może być udzielona do
80% kosztów inwestycji. Przewidziana jest również karencja (od 6 do 18
miesięcy) w spłacie rat liczona od terminu wykonania zadania. Okres
kredytowania nie może być dłuższy niż 15 lat, ale przy dofinansowaniu
zadań z wpływów pochodzących z opłat produktowych wynosi 10 lat.
Preferencyjne zasady udzielania pożyczek dostosowane są do

możliwości finansowych samorządów i podmiotów gospodarczych
i motywują do podjęcia ekologicznych inwestycji spełniających unijne
standardy w najważniejszych dziedzinach ochrony środowiska
i gospodarki wodnej.
Środki Narodowego Funduszu są również wypłacane w formie dopłat
do oprocentowania preferencyjnych kredytów, przeznaczonych na
realizację ekologicznych przedsięwzięć. Ich celem jest zmniejszenie
obciążenia, jakie ponosi inwestor z tytułu kredytu udzielonego przez bank.
Dopłata pokrywa bowiem różnicę pomiędzy odsetkami liczonymi na
podstawie oprocentowania komercyjnego, stosowanego przez bank,
a odsetkami płaconymi przez kredytobiorcę.
Istnieje także możliwość uzyskania umorzenia, które uzależnione
jest od terminowej spłaty rat i odsetek oraz wykonania przedsięwzięcia
w terminie ustalonym w umowie.
Prawo do ubiegania się o umorzenie przysługuje pożyczkobiorcy,
który po uzyskaniu określonego w umowie efektu ekologicznego spłaci
50% kwoty udzielonej pożyczki lub kredytu, a w przypadku jeśli były one
udzielone z wpływów, pochodzących z opłat produktowych po spłacie
70%.
Wysokość umorzonej kwoty nie może przekraczać 15% pożyczki
wypłaconej gminom lub ich związkom i 10% innym podmiotom. Jeśli
pożyczka udzielona była z wpływów z tytułu opłat produktowych
umorzenie wynosi 30%.
Oprócz powyższego z funduszy NFOŚiGW można uzyskać dotacje,
które przeznaczane są głównie na dofinansowanie inwestycji wieloletnich.
Dotacje udzielane będą także na wspieranie programów edukacyjnych,
popularyzowanie wiedzy ekologicznej, monitoring środowiska, likwidację
starych składowisk przeterminowanych środków ochrony roślin, a także na
dofinansowanie przedsięwzięć pilotowych i nowych technologii służących
ochronie środowiska i gospodarce wodnej.
– O pomoc finansową ze środków Narodowego Funduszu może ubiegać się

każdy podmiot, który realizuje ekologiczne przedsięwzięcie zgodne z listą
17 programów priorytetowych. Wnioski o dofinansowanie kierowane są
do rozpatrzenia zgodnie z kolejnością wpływu.
W przypadku Związku Komunalnego i przewidywanym
dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej pożyczka z Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej nie może
przekroczyć 70% różnicy między planowanymi kosztami inwestycyjnymi
przedsięwzięcia a dofinansowaniem ze środków zagranicznych. Zgodnie
z § 9 Zasad stopa procentowa dla pożyczek udzielanych spółkom
jednostek, których udział jednostek samorządu terytorialnego w kapitale
zakładowym wynosi co najmniej 51%, osiąga 0,4 stopy redyskonta weksli
ogłaszanej przez NBP. Maksymalny okres kredytowania wynosi 15 lat
z karencją spłaty kapitału w okresie realizacji inwestycji.
Podobnie jak w przypadku kredytów komercyjnych ograniczeniem

w skorzystaniu z tego źródła kapitału jest możliwość zagwarantowania
spłat, lecz pozostałe warunki są znacznie korzystniejsze.
Środki jednostek samorządu terytorialnego.

Są to środki przewidziane w planach budżetowych Miast i Gmin
ZKGZCh w związku z przewidywanymi do realizacji wydatkami
inwestycyjnych. W przypadku Miasta Chełma środki te mogą pochodzić
częściowo z opłaty dzierżawnej za eksploatowane przez spółkę
operatorską w roku 2005 składowisko odpadów.
Środki własne Przedsiębiorstwa.
W obecnym stanie są to środki równoznaczne z wyposażeniem
powstającego Przedsiębiorstwa w kapitał obrotowy i podstawowy.
W okresie realizacji inwestycji i ograniczonym zakresie działalności
Przedsiębiorstwa może ono generować jedynie niewielką nadwyżkę
finansową, która może być wykorzystana dla celów inwestycyjnych.
Środki inwestora strategicznego.
Środki w tym zakresie mogą być pozyskane w wyniku emisji przez
spółkę operatorską akcji/udziałów, celem zbycia prywatnemu inwestorowi
zewnętrznemu. Istotnym ograniczeniem w korzystaniu z tego źródła jest
konieczność zapewnienia inwestorowi oczekiwanej (wysokiej dla sektora
gospodarki odpadami) stopy zwrotu, co na obecnym etapie rozwoju
regionu i Przedsiębiorstwa dyskwalifikuje to źródło kapitału.
Emisja obligacji przez Przedsiębiorstwo.
Emisja obligacji jest nowo wprowadzanym sposobem gromadzenia
środków finansowych. Daje ona emitentowi środki na rozwój,
a kupującemu obligacje - korzystnie ulokowane środki pieniężne na
określony czas. Istnieje możliwość emisji obligacji na inwestycje służące
ochronie środowiska. Obligacja jest wyrazem zobowiązań podmiotu
emitującego i jednocześnie praw nabywców obligacji do otrzymywania ich
spłaty wraz z odsetkami i innych świadczeń o charakterze rzeczowym.
Jest zatem zbliżona do transakcji kredytowej w banku.
Przez emisję obligacji realizuje się przepływ kapitału. Kredyt
uzyskany wdrodze emisji obligacji nie jest łatwy ani tani, gdyż zysk
zamierzonego przedsięwzięcia musi być na tyle wysoki, aby pokrył
związane z obligacją zobowiązania. Można przewidywać, że
zainteresowanie obligacjami – dotąd znikome – będzie wzrastać w miarę
wykształcenia się myślenia kategoriami majątkowymi (kapitałowymi).
W przypadku udzielenia eminentowi gwarancji przez jednostki
samorządu terytorialnego, nie są wymagane dodatkowe gwarancje
majątkowe.
Kredyt komercyjny.
W zależności od źródła zaciągnięcia kredytu, warunki zaciągnięcia
są zróżnicowane. Orientacyjne oprocentowanie (odsetki, marża, opłaty)
wynoszą 12-18%, wymagany jest udział własny w wysokości od 0-50%,
dopuszczalna jest minimalna karencja, relatywnie krótki okres spłaty,
wiarygodne zabezpieczenia kredytu w postaci gwarancji spłat oraz
efektywności finansowej ubiegającego się o dofinansowanie projektu.
W przypadku niniejszego projektu możliwości wykorzystanie tego źródła
finansowania są nieznaczne, w związku z ograniczoną zdolnością
jednostek samorządowych (w tym Związku Komunalnego) do zaciągania
zobowiązań i udzielania poręczeń i gwarancji (które byłyby niezbędne,
w przypadku udzielania kredytów Przedsiębiorstwu o trudnej do określenie
wiarygodności kredytowej).
System finansowania zadań z zakresu projektu Związku Komunalnego
Gmin Ziemi Chełmskiej proponowany przez Konsorcjum Pro-eko
i inżynieria Pro-eko.
Poziom wsparcia środkami pomocowymi Unii Europejskiej kształtuje
się następująco:
dla zadań związanych z rekultywacją składowisk odpadów
realizowanych przez ZKGZCh – 85% dotacji.
dla zadań związanych z budową ZPOK realizowanych przez spółkę
operatorską– 50% dotacji.
W stosunku do pozostałej części źródeł kapitału przyjęto:
dla zadań związanych z rekultywacją składowisk odpadów gminy na
których obszarze realizowane są zadania rekultywacji wniosą
niezbędny pieniężny wkład do realizującego zadania ZKGZCh. Gminy
potwierdzą dostępność środków na realizację swojego udziału w
finansowaniu w drodze porozumienia z ZKGZCh oraz odpowiednich
uchwał Rady Gminy.
dla zadań związanych z budową ZPOK pozostałe środki będą
uzupełnione preferencyjną pożyczką NFOŚiGW w wysokości
niezbędnej dla finansowej wykonalności Projektu tj. 40% różnicy
między kwalifikowaną wartością nakładów a dotacją Funduszu
Spójności. Pozostała część środków jest wnoszona przez Miasto Chełm
poprzez podniesienie kapitału zakładowego.
Budżet miasta Chełm jest największym, poza dotacją Funduszu
Spójności, źródłem kapitału dla sfinansowania nakładów na zadania
związane z budową ZPOK. W celu potwierdzenia wykonalności przyjętych
założeń niezbędne jest zweryfikowanie prognoz dochodów i wydatków
budżetowych pod kątem możliwości pokrycia udziału własnego.
Przeprowadzona w oparciu o powyższe założenia optymalizacja
dostępnych źródeł kapitału pozwoliła na opracowanie wariantu
finansowania, który stanowi przedmiot zawartej w Studium analizy
finansowej.
W poniższych tabelach przedstawiono zoptymalizowaną strukturę
finansowania poszczególnych elementów przedsięwzięcia.
Dla części związanej z rekultywacją składowisk przedstawiono

środki własne niezbędne do pełnego finansowania prac prowadzonych na
każdym z nich z osobna. Z uwagi na to, że wydatki na edukację
ekologiczną nie mają charakteru inwestycji w rzeczowy majątek trwały, ich
strukturę finansowania pokazano odrębnie.
Tabela 71. Harmonogram i struktura finansowania rekultywacji

składowisk, ceny bieżące, tys. PLN.
Wyszczególnienie razem 2005 2006 2007 2008
dotacja FS 17 066 0 3 347 7 694 6 024
kwalifikowane 17 066 0 3 347 7 694 6 024
niekwalifikowane 0 0 0 0 0
środki własne 4 295 0 854 1 964 1 476
kwalifikowane 3 012 0 591 1 358 1 063
niekwalifikowane 1 283 0 264 606 413
CAŁOŚĆ 21 361 0 4 201 9 659 7 501
kwalifikowane 20 077 0 3 938 9 052 7 088
Tabela 72. Harmonogram wydatków ze środków własnych gmin na

rekultywację poszczególnych składowisk, ceny bieżące, tys. PLN.
Lokalizacja razem 2005 2006 2007 2008
Srebrzyszcze 2 911 0 579 1 331 1 000
Pawłów 242 0 48 110 83
Kol. Strzelce 156 0 31 71 54
Dubienka 199 0 40 91 68
Strachosław 479 0 95 219 165
Leśniowice 81 0 16 37 28
Władysławowo 53 0 10 24 18
Wojsłowice 132 0 26 60 45
Żmudź 43 0 8 19 15
Razem 4 295 0 854 1 964 1 476
Tabela 73 Harmonogram i struktura finansowania nakładów

inwestycyjnych realizowanych przez ZPOK, ceny bieżące, tys. PLN.
Wyszczególnienie razem 2005 2006 2007 2008
dotacja FS 17 091 1 069 7 708 8 314 0
kwalifikowane 17 091 1 069 7 708 8 314 0
pożyczka
NFOŚiGW 7 433 489 3 446 3 498 0
kwalifikowane 6 836 428 3 083 3 325 0
środki własne 11 344 740 5 222 5 383 0

kwalifikowane 10 254 641 4 625 4 988 0
CAŁOŚĆ 35 868 2 299 16 376 17 194 0
kwalifikowane 34 181 2 138 15 416 16 627 0
Tabela 74. Harmonogram i struktura finansowania wydatków na

edukację ekologiczną, ceny bieżące, tys. PLN.
Wyszczególnienie razem 2006 2007
dotacja FS 294 96 197
kwalifikowane 294 96 197
niekwalifikowane 0 0 0
pożyczka NFOŚiGW 128 39 90
środki własne 196 58 137
CAŁOŚĆ 618 193 424
9. Edukacja ekologiczna.
EDUKACJA W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI

Edukacja ekologiczna jako niezwykle ważny czynnik polityki
proekologicznej znalazła stosowną rangę zarówno w Konstytucji RP (art. 5
i 74), jak i sektorowych uregulowaniach prawnych, przede wszystkim
w ustawach: Prawo ochrony środowiska, ochronie przyrody i o systemie
oświaty. W II Polityce Ekologicznej Państwa, przyjętej przez Sejm RP
w 2001r. znalazły się zapisy dotyczące zasady uspołeczniania polityki
ekologicznej poprzez stworzenie warunków do udziału obywateli, grup
społecznych i organizacji w procesie kształtowania modelu
zrównoważonego rozwoju. W wyniku realizacji ustaleń Agendy 21 powstał
w 2000r. dokument stworzony przez MEN i MOŚZNiL, pn. Narodowa
Strategia Edukacji Ekologicznej. Zostały w nim określone cele, z których
do podstawowych należą między innymi, upowszechnianie idei ekorozwoju
we wszystkich sferach życia oraz wdrożenie edukacji ekologicznej jako
edukacji interdyscyplinarnej.
Na podstawie postanowień tego dokumentu powinna być

realizowana edukacja ekologiczna na obszarach jednostek
samorządowych.
Edukacji ekologiczna musi docierać do wszystkich grup wiekowych
i społecznych. W związku z tym, ważne jest znalezienie odpowiednich
środków przekazu tak, aby w najprostszy i najskuteczniejszy sposób
przekazywać informację ekologiczną.
Ważnym elementem realizacji Programu Gospodarki Odpadami jest
świadomość ekologiczna społeczeństwa, biorącego aktywny udział
w procesie wytwarzania i zagospodarowania odpadów. Edukacja
ekologiczna jest procesem, którego głównym celem jest ukształtowanie
aktywnej i odpowiedzialnej postawy mieszkańców Związku Komunalnego
Gmin Ziemi Chełmskiej w sferze konsumpcji, a także postępowania
z odpadami. Edukacja jest typowym procesem kształcenia, który nie
powinien ograniczać się do środowiska szkolnego, lecz powinien
obejmować szerszy krąg ludzi pochodzących z różnych środowisk.
W zakresie gospodarki odpadami świadomość ekologiczna
społeczeństwa jest nadal niewystarczająca, dlatego też konieczne jest
informowanie społeczeństwa o wprowadzanych zmianach formalno –
prawnych i ciążących obowiązkach nie tylko na przedsiębiorcach ale też
i przeciętnych obywatelach. W zależności od przyjętej koncepcji problem
może być rozwiązany w dość zróżnicowany sposób. Dla przykładu istnieje
możliwość prowadzenia selektywnej zbiórki odpadami w miejscu ich
powstawania lub na dowolnym etapie przemieszczania odpadów. Trzeba
jednak zdawać sobie sprawę z konieczności ponoszenia kosztów które
zgodnie z obowiązującą ustawą o odpadach ponoszą wytwórcy.
Wytwórcami w gospodarstwie domowym są mieszkańcy. Koszty segregacji
rosną w miarę przesuwania selekcji na dalsze etapy. Przy wprowadzeniu
selektywnej zbiórki odpadów w miejscu ich powstawania są najniższe.
Można też uzyskać największy procent powtórnego ich wykorzystania, co
również jest czynnikiem wpływającym na cenę odbioru każdego metra
sześciennego odpadów. Prowadzona edukacja winna przedstawiać
rzeczowo i konkretnie: możliwe do zastosowania warianty, przewidywane
koszty ale również konieczność określonego postępowania i uzyskiwane
efekty bezpośrednie i pośrednie. Należy zwrócić uwagę, że dbałość
o czyste środowisko zależy przede wszystkim od nas i rozpoczyna się już
w naszych domach. Główną przyczyną stałego wzrostu ilości odpadów jest
polepszający się poziom życia, a co za tym idzie wzrost zużycia różnego
rodzaju artykułów – obecnie jest dużo towarów jednorazowych lub takich,
które po krótkim czasie są wymieniane na nowe, ze względu na dość
drogie i kłopotliwe naprawy (dotyczy to np. sprzętu gospodarstwa
domowego). Coraz więcej towarów otrzymuje opakowania reklamowe ze
względu na prawa rynku. Producenci starając się o zwiększenie sprzedaży
uatrakcyjniają swoje produkty opakowaniami. W końcowym efekcie
w zastraszającym tempie rośnie ilość odpadów trafiająca na składowiska.
Ekolodzy określają takie działania marketingowe jako „towary nadmiernie
opakowane”. W biznesie bardziej liczą się jednak względy ekonomiczne,
ekologia pozostaje na uboczu.
Stosuje się dwa rodzaje edukacji ekologicznej:

– formalną obejmującą kształcenie dzieci i młodzieży oraz dorosłych na
wszystkich szczeblach kształcenia,
– nieformalną, która stanowi uzupełnienie edukacji formalnej i jest
organizowana wspólnie z organizacjami o profilu ekologicznym.
Edukacja nieformalna odbywa się poprzez organizowanie imprez,
konkursów, wycieczek.
Wprowadzając system edukacji ekologicznej należy określić
następujące elementy:
- Cel prowadzenia edukacyjnego programu gospodarki odpadami,
- Organizatorzy edukacyjnego programu gospodarki odpadami,
- Odbiorcy edukacyjnego programu gospodarki odpadami,
- Sposoby i metody realizacji edukacyjnego programu gospodarki
odpadami,
- Pomoc specjalistycznych instytucji i organizacji w edukacji
ekologicznej,
- Analiza odzewu społecznego po przeprowadzonej akcji edukacyjnej.
Cel prowadzenia edukacyjnego programu gospodarki odpadami.
Celem programu jest wykształcenie wśród wszystkich grup
społecznych odpowiedzialnych i świadomych zachowań w zakresie
racjonalnej gospodarki odpadami, poprzez:
- realizację polityki edukacyjnej i informacyjnej na temat selektywnej
zbiórki odpadów i przez to prowadzenie ekologicznego sposobu życia we
własnym domu,
- świadome dokonywanie zakupów (minimalizacja wpływu reklam),
- przekonywanie do kupowania rzeczy trwałych,
- wybieranie towarów bezodpadowych oraz posiadających opakowanie
łatwo ulegające całkowitej degradacji lub nadające się do utylizacji,
- rozpowszechnienie wiedzy, dotyczącej możliwości powtórnego
wykorzystania odpadów (recykling) oraz wynikających z tego korzyści
ekonomicznych,
- wskazywanie konkretnych działań poprawiających efektywność
gospodarki odpadami.
Realizacja edukacyjnego programu gospodarki odpadami powinna
być finansowana ze środków powiatowych i gminnych funduszy zgodnie
z obowiązującą ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony
środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 623), art. 406 ÷ 408.
Realizowanie edukacyjnych programów gospodarki odpadami
powinno być:
- wieloetapowe: krótka kampania (6 miesięcy) w celu osiągnięcia
największych i najwcześniej dostrzegalnych efektów, program podstawowy
(2 lata) i długoterminowy (10 lat i więcej),
- dwutorowe, realizowane w formie biernej-informacyjnej i formie czynnej

polegającej na perswazji (np. uczestnictwie w warsztatach
szkoleniowych),
- skoncentrowane na rozbudzeniu osobistej odpowiedzialności za opłaty
naliczane za składowanie odpadów na składowiskach,
- upowszechniające wiedzę teoretyczną i praktyczną, dotyczącą
zagospodarowania odpadów,
- informujące o sposobach, miejscach i punktach zbiorki odpadów
w najbliższej okolicy,
- propagujące proekologiczne wzorce zachowań.
Uwzględniając konieczne zróżnicowanie form i treści przekazu,
należy przyjąć podział mieszkańców na cztery główne grupy, do których
trafiać będą odpowiednio przygotowane formy edukacyjne:
dzieci i młodzież,
dziennikarze i nauczyciele,
pracownicy samorządowi gminy (zarząd i pracownicy urzędów),
mieszkańcy w grupach zawodowych: urzędnicy administracji
państwowej, pracownicy spółdzielni mieszkaniowych, przedstawiciele
biznesu,
pozostali dorośli mieszkańcy
Należy również określić cele i efekty z zakresu gospodarki
odpadami, jakie ma przynieść prowadzona akcja edukacyjno-
informacyjna. Są nimi przede wszystkim:
· ograniczenie masy odpadów wytwarzanych przez gospodarstwa
domowe,
· wydłużenie okresu wykorzystania składowiska odpadów;
· zwiększenie ilości odzyskiwanych i przetwarzanych surowców
wtórnych;
· likwidacja dzikich wysypisk odpadów;
· zaangażowanie mieszkańców we współpracy z samorządem
lokalnym w podejmowaniu nowych wyzwania w zakresie edukacji
ekologicznej;
· pozytywne nastawienie społeczności lokalnej do realizacji właściwej
Prowadzone działania edukacyjne powinny objąć trzy zasadnicze
elementy:
edukację ekologiczną dzieci i młodzieży opartą na współpracy
z placówkami oświaty
edukację ekologiczną obejmującą pracowników samorządowych:
wójta, sołtysów i radnych oraz osoby mające przekazywać
informacje pozostałym grupom społecznym - nauczycieli,
dziennikarzy, pracowników służb komunalnych;
edukację ekologiczną dorosłych członków społeczności lokalnych

przez akcji ekologicznych obejmujących wszystkich mieszkańców
Prawidłowe i efektywne przeprowadzenie procesu edukacji, w celu

uzyskania optymalnych osiągnięć, wymaga stosowania środków
dydaktycznych, nazywanych formami przekazu .
Formy przekazu dzielą się na:
1) imprezy promocyjne, m. in.: konferencje prasowe, zebrania
mieszkańców, imprezy specjalne (festiwale, akcje), promocję należy
łączyć z organizowanymi warsztatami, seminariami i konferencjami.
2) audiowizualne: wywiady dla radio i telewizji, pokazy foliogramów,
krótkich filmów wideo i programów komputerowych oraz wystawy np.
fotograficzne lub plastyczne o tematyce ekologicznej,
3) materiały drukowane: ulotki, wkładki prasowe, broszury, obwieszczenia,
powiadomienia służb komunalnych /Związku Komunalnego/, publikacje
w prasie (artykuły, komentarze, stałe rubryki), plakaty, biuletyny,
raporty, materiały kształceniowe (np. autorskie programy nauczania)
okolicznościowe pamiątki (znaczki, kalendarzyki, długopisy i in.).
Broszury i inne drukowane materiały informacyjne należą do najczęściej
używanych środków promocji i edukacji, ze względu na niską cenę oraz
fakt, że przemawiają do odbiorcy równocześnie poprzez tekst jak
i obraz,
Wszystkie z wymienionych form przekazu mają swoją specyfikę.
Często wybór form przekazu jest kompromisem między przydatnością,
a możliwościami finansowymi organizatorów. Często też stosuje się
łączenie różnych form przekazu, np. na dużych imprezach promocyjnych
można oprócz referatów przedstawić krótkie filmy (tzw. pętle filmowe) czy
zorganizować wystawę plakatu lub fotografii albo też wystawę rysunków
dzieci przedszkolnych i z młodszych klas szkół podstawowych. Duże
imprezy promocyjne są też doskonałym miejscem rozpowszechniania
ulotek i broszur.
Niezmiernie ważną rolę w procesie edukacji spełniają również
modele (wśród nich foliogramy, jako modele wyobrażeniowe). Modele
w procesie nauczania pełnią rolę poznawczą i ilustratywną, a także
odgrywają dużą rolę w procesie modelowania, który jest cennym
bezpośrednim sposobem poznawania rzeczywistości przez odbiorców
w procesie edukacyjnym.
Niektóre wydawnictwa edukacyjne oferują gotowe pakiety
foliogramów. Dla przykładu wydawnictwo „JANGAR” z Warszawy
proponuje: pakiet 20 kolorowych foliogramów pt. „Powierzchnia Ziemi
Recykling”, zawierający foliogramy w postaci rysunków i schematów, do
których dołączony jest tekst z omówieniem danego tematu. Pakiet ułatwia
realizację problematyki związanej m. in. z recyklingiem papieru, szkła,
wraków samochodów, butelek PET, rekultywacji oraz porządkowania
powierzchni ziemi.
Programy komputerowe podobnie jak filmy spełniają także istotną

rolę w procesie kształcenia ekologicznego.
Jednak wprowadzenie do procesu nauczania tego typu środków
dydaktycznych wymaga zakupienia odpowiedniego sprzętu
komputerowego, wyposażonego w nowe media interaktywne (dyskietka
komputerowa i komputerowa płyta kompaktowa), które obecnie konkurują
z kasetą wideo. Niektóre programy dydaktyczne wymagają środowiska
sieciowego.
Dostępne programy edukacyjne dotyczące problematyki odpadów to
m. in.:
– „Gospodarka stałymi odpadami komunalnymi” Fundacja „Czysta –
Woda” z Warszawy,
– EkoKon, wyd. CEMG w Łodzi,
– „Sortowanie na ekranie”, wyd. ABRYS Technika Sp. z o.o.
– Expolorer’s Club US EPA (www. epa.gov/region5/kids/index.htm),
a w nim „Klub Odkrywców”, który jest specjalną, edukacyjną stroną
internetową EPA, przeznaczoną dla dzieci w wieku od 5 do 12 lat,
dotyczy grupy problemów ekologicznych: woda, powietrze, odpady
i recykling, znajdują się tam również interaktywne gry, animacje i quizy
związane z daną tematyką.
W realizacji tego przedsięwzięcia powinno się korzystać z pomocy
organizacji i instytucji, zajmujących się edukacją ekologiczną.
Na terenie Związku Komunalnego funkcjonują różne organizacje
ekologiczne i stowarzyszenia organizujące bądź mogące zorganizować
szkolenia z zakresu ochrony środowiska – gospodarki odpadowej.
Adresaci edukacji:
Dzieci i młodzież
Prowadzenie edukacji ekologicznej wśród dzieci i młodzieży to
najważniejszy segment działań edukacyjnych. Dzięki wyrobieniu w nich
nawyków właściwego postępowania w zakresie szeroko rozumianej
ochrony środowiska można się spodziewać, że wprowadzane inwestycje
i zmiany będą znajdowały w przyszłości przychylne przyzwolenie
społeczeństwa. Dzieci i młodzież mogą stać się swoistym strażnikiem
treści ekologicznych w swoich rodzinach. Mogą „upominać” i nakłaniać
rodziców do właściwego postępowania z odpadami powstającymi
w gospodarstwie domowym, prowadzenia właściwej gospodarki wodno-
ściekowej itp. W pewnym stopniu poprzez swą świadomość ekologiczną
dzieci i młodzież będą kształtować także model konsumpcyjny w rodzinie.
Dzięki temu podczas zakupów będą wybierane np. opakowania
wielokrotnego użytku.
Edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży w dużej mierze powinna
opierać się na placówkach oświatowych wszystkich szczebli. Z uwagi na
brak odrębnego przedmiotu obejmującego tylko zagadnienia edukacji
ekologicznej, treści te powinny być włączane w realizowane w ramach
programów większości nauczanych przedmiotów. Powinny to być krótkie
„nawiązania ekologiczne” w ramach, np. fizyki, chemii, geografii,
matematyki. Dodatkowo wskazane jest poświęcenie np. jednej godziny

wychowawczej w miesiącu wyłącznie lub w większości, na zagadnienia
związane z edukacją ekologiczną.
Poza przekazywaniem treści ekologicznych w czasie lekcji wskazane
jest zastosowanie także innych form przekazu. Powinny to być różnego
rodzaju konkursy, np. rywalizacje między klasami czy szkołami, wycieczki,
np. na składowisko, do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów, oczyszczalni
ścieków, stacji uzdatniania wody czy podczas różnych wyjazdów
młodzieży szkolnej należy zwracać uwagę na dzikie wysypiska śmieci.
Aby prowadzone działania edukacyjne wśród dzieci i młodzieży
przyniosły efekty, niezbędna jest ścisła współpraca z samorządem
lokalnym. Przekazywane informacje powinny w dużej mierze odnosić się
do najbliższego otoczenia. Przykłady powinny pochodzić z „własnego
podwórka” i to zarówno właściwe – godne naśladowania oraz wymagające
wprowadzenia istotnych zmian. Wymiernym efektem prowadzonej edukacji
będzie ostatecznie poprawa stanu środowiska na terenie gminy.
Nauczyciele i uczniowie, otrzymując programowe jak i finansowe
wsparcie gminy w tym zakresie, mogą i podejmują w praktyce szereg
działań na rzecz środowiska lokalnego, które znacznie przekraczają
zadania programowe szkoły. Należy tylko ten potencjał ukierunkować
i wykorzystać. Przykładami wspierania ekologicznych działań szkół jest
między innymi współfinansowanie, wspólna organizacja i pomoc
merytoryczna w realizacji takich przedsięwzięciach jak:
– organizacja Dnia Ziemi czy Światowego Dnia Ochrony Środowiska;

– prowadzenie programów autorskich czy innowacji pedagogicznych
w szkołach;
– programy edukacyjne związane z gospodarowaniem odpadami
w gminie lub innym realizowanym przez gminę przedsięwzięciem na
rzecz środowiska;
– konkursy związane z tematyką lokalnej gospodarki odpadowej;
– udział pracowników samorządowych w zajęciach terenowych klas
w charakterze specjalistów;
– udostępnianie i popularyzacja informacji na temat zagrożeń
i prośrodowiskowych działań gminy,
– prenumerata czasopism przyrodniczych i ekologicznych;
– wzbogacanie bibliotek szkolnych w materiały dydaktyczne przydatne
w realizacji zagadnień związanych z ekologią i ochroną środowiska;
– wspieranie programów i ekologicznych przedsięwzięć szkół
w niezbędne pomoce naukowe wykorzystywane podczas realizacji
tych działań.
Przy prowadzeniu edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży zasadne
jest także podjęcie współpracy z ekologicznymi organizacjami
pozarządowymi. Współpraca taka przyczyni się do wzbogacenia zakresu
merytorycznego prowadzonych działań, oraz pozwoli na obniżenie jej
kosztów. Wielokrotnie bowiem z racji swych działań statutowych
organizacje te świadczą swą pomoc w formie nieodpłatnej lub przy
niewielkim wsparciu finansoym.
Do organizacji ekologicznych działających na terenie Związku

Komunalnego należ zaliczyć między innymi: Ligę Ochrony Przyrody,
Polski Klub Ekologiczny, Federację Zielonych, Stowarzyszenie Lokalna
Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej, Szkolne Koła Młodych
Ekologów, towarzystwa, kluby i wspólnoty.
Program edukacyjny dla dzieci winien objąć poszczególne grupy
wiekowe np. w wieku przedszkolnym może przewidywać przygotowanie
gazetek ściennych i przedstawień na temat segregacji odpadów.
Wskazanym byłoby zorganizowanie tzw. ścieżki dydaktycznej
(wycieczki) do najbliższego istniejącego punktu skupiającego pojemniki do
segregacji odpadów. Przed przystąpieniem do zorganizowania ścieżki
dydaktycznej należy przeprowadzić pogadankę na temat rodzajów
odpadów powstających w domu i na terenie przedszkola oraz
postępowania z nimi.
Ścieżka dydaktyczna jest naturalnym środkiem dydaktycznym, która
kształtuje postawy i osobowość dzieci poprzez konfrontacje zdobytej
wiedzy teoretycznej i informacji z rzeczywistością oraz osobistym
doświadczeniem dziecka (zasada wiązania teorii z praktyką).
Trasa ścieżki dydaktycznej powinna być dokładnie zaplanowana
wraz z wykreśleniem planu ułatwiającego dojście do celu. Po powrocie ze
ścieżki dydaktycznej dzieci uczestniczą w konkursie plastycznym,
poprzedzonym omówieniem wrażeń z wycieczki.
W młodszych klasach szkoły podstawowej (kl. I÷III), na zajęciach
nauczania zintegrowanego, proponuje się stworzenie podobnej ścieżki
dydaktycznej oraz przygotowanie przedstawień i konkursów na temat
segregacji śmieci.
Program edukacyjno - informacyjny dla starszych uczniów szkół
wszystkich typów oprócz realizowania treści ekologicznych zawartych
w programach nauczania będzie polegał na:
- przeprowadzaniu pogadanek przez nauczycieli i specjalistów ds.
gospodarki odpadami wraz z rozpropagowaniem ulotek, broszur,
kalendarzyków, planów lekcji i innych materiałów reklamowych,
- cykliczne powtarzanie tematów dotyczących gospodarki odpadami ze
szczególnym uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów.
W ramach zajęć dodatkowych proponuje się np.:
- wykonanie przez uczniów filmów o tematyce ekologicznej przy użyciu
kamery amatorskiej w ramach działalności operatorskiego kółka
zainteresowań,
- przeprowadzanie konkursów fotograficznych, plastycznych,
- wykonanie broszur, ulotek i plakatów o tematyce ekologicznej przez
uczniów na zajęciach kółka plastycznego czy informatycznego; tworząc
broszurę należy pamiętać aby sprawiała wrażenie „broszury otwartej” -
dynamicznej i nowoczesnej, czyli przejrzystej i nie przeładowanej tekstem
czy też przypadkowymi rysunkami,
- wykonanie foliogramów przez uczniów, np. na zajęciach kółka
plastycznych czy prezentacji w ramach zajęć z podstaw informatyki,
- przeprowadzanie prostych ćwiczeń praktycznych w ramach kółka
chemicznego, dotyczących np. sposobów wykorzystania odpadów,
- organizowanie sesji filmów dydaktycznych oraz wprowadzanie gier

komputerowych w celu uatrakcyjnienia zajęć dodatkowych o tematyce
Decydenci
W związku z ich umocowaniem organizacyjnym osoby te powinny
zostać przeszkolone w pierwszej kolejności. Do nich w dużej mierze
należy podejmowanie działań z zakresu planowania, programowania
i rozwoju. Przekładają się one później na działania inwestycyjne
i organizacyjne, związane z ochroną środowiska na obszarze danej
jednostki organizacyjnej.
Właściwy poziom ich świadomości ekologicznej oraz zrozumienie
zasad rządzących się zrównoważonym rozwojem pozwoli na łatwiejsze
wprowadzanie niezbędnych działań. Do pierwszej grupy decydentów
należy zaliczyć przede wszystkim wójta, sołtysów oraz radnych. Akcja
edukacyjna prowadzona wśród decydentów nie może mieć charakteru
jednostkowego. Powinna być prowadzona w sposób cykliczny,
zapewniając ciągłe doskonalenie się i dokształcanie tej grupy osób.
Elementami edukacji ekologicznej tej grupy powinny być
organizowane spotkania ze specjalistami, udział w konferencjach
i szkoleniach, konsultacje z praktykami, którzy realizują podobne zadania
z zakresu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska na własnym
terenie. Drugą grupą osób, które powinny zostać objęte akcją edukacyjną
w pierwszej kolejności są osoby, które z racji wykonywanego zawodu mają
częsty kontakt z szerszą grupą mieszkańców. Do grupy tych osób zaliczyć
możemy między innymi nauczycieli, dziennikarzy, a także pracowników
służb komunalnych.
Prowadzenie edukacji wśród tej grupy osób powinno koncentrować
się głównie na objęciu ich cyklem spotkań i szkoleń, a także zapewnieniu
dostępu do jak najszerszych zasobów materiałów literatury fachowej
(czasopisma, periodyki, książki, wydawnictwa multimedialne).
Uzupełnieniem mogłyby być także wyjazdy terenowe pozwalające
naocznie zapoznać się z wybranymi zagadnieniami z tematyki ochrony
środowiska. Bardzo istotne jest, aby w zaplanowanym cyklu spotkań
znalazło się co najmniej jedno dotyczące form przekazywania informacji.
Dotyczy to głównie osób mających bezpośredni kontakt z większą liczbą
osób. Nabyta wiedza powinna im ułatwić przekazywanie informacji
w formie prowadzenia spotkań, czy wykładów, przekonywania do
własnego stanowiska. Istotne jest, aby osoby szczególnie z tej grupy, jako
grupy dużego zaufania społecznego, w sposób rzetelny przedstawiały
wszystkie aspekty planowanych do wprowadzenia inwestycji. Muszą być
przygotowani do spotkania z ludźmi o różnym poziomie świadomości
ekologicznej i umieć odpowiednio dostosować formę i zakres
przekazywanych informacji.
Dorośli
Nauczyciele stanowią najbardziej specyficzną grupę dorosłych, która
kształtuje postawy ekologiczne dzieci i młodzieży oraz pośrednio postawy
rodziców.
Wobec powyższego proponuje się przeprowadzenie warsztatów
ekologicznych z zakresu gospodarki odpadami dla nauczycieli.
Tematyka szkoleń powinna zawierać następujące zagadnienia:
odpady, rodzaje odpadów, selektywna zbiórka odpadów, sposoby
postępowania z odpadami, kompostowanie, sortowanie, składowiska
odpadów, utylizacja, recykling, oraz zagadnienia prawne dotyczące
odpadów obowiązujące w Polsce i krajach UE.
Zachęca się także nauczycieli do tworzenia programów autorskich
oraz wprowadzania pojedynczych lekcji w ramach kształcenia szkolnego
z zakresu gospodarki odpadami, a także nawiązywania kontaktów
międzyszkolnych w formie przedstawień, konkursów, olimpiad i in.
Sposobem zbliżania rodziców do problemów edukacji ekologicznej
jest ich udział w zajęciach otwartych o tematyce gospodarki odpadami
(selektywnej zbiórki), pogadankach ekologicznych połączonych z projekcją
przeźroczy i krótkich filmów, prowadzenie gazetek ekologicznych
dotyczących gospodarki odpadami.
Edukacja osób dorosłych wymaga znalezienia właściwego sposobu
kształtowania świadomości ekologicznej. Specjalnie organizowane
spotkania, wykłady czy kluby dyskusyjne nie zawsze przynoszą
zamierzone rezultaty. Krąg odbiorców tego typu form edukacyjnych bywa
bardzo zawężony (pojawiają się tylko zainteresowani). Z badań wynika, że
na kształtowanie świadomości ekologicznej duży wpływ wywierają media.
Edukacja ekologiczna dorosłych powinna być połączona z rozrywką
społeczności lokalnych, w czasie której mogą być propagowane treści
ekologiczne. Imprezy takie jak festyny, wystawy, konkursy, wycieczki czy
koncerty zazwyczaj przeznaczone są dla całych rodzin. Istnieje tym
samym sposobność do włączenia dzieci w prezentacje ekologiczne
i przekazywanie wiedzy rodzicom zaangażowanym w występy dzieci. Taki
sposób edukowania dorosłych jest bardzo skuteczną formą przekazywania
treści ekologicznych. Proponuje się aby formy przekazu treści
ekologicznych mogą mieć charakter cykliczny, np. przechodzący z gminy
do gminy w ramach Związku Komunalnego. Można do ich organizacji
wykorzystać Gminne Ośrodki Kultury czy remizy strażackie, także boiska
czy sceny widowiskowe. Prowadząc tak szeroko zakrojoną edukację nie
powinno się omijać festynów, wystaw i innych uroczystości na które
należy odpowiednio dobrać formę przekazu informacji.
Nie można zapominać o ogólnopolskich „akcjach ekologicznych”, dla
przykładu: Sprzątanie Świata, Dzień Ziemi, Dzień Bez Samochodu i inne.
Są one związane tematycznie. Stawiają sobie one za cel szeroko
rozumianą ochronę środowiska, ostrzegają przed zagrożeniami,
uświadamiają szkodliwość niektórych zachowań człowieka.
Kampanie informacyjne
Działania edukacyjne powinny kłaść duży nacisk na realizację
szerokich kampanii edukacyjnych, których celem byłoby propagowanie
idei zrównoważonego rozwoju. Realizacja takich zadań prowadzona
powinna być z wykorzystaniem wszystkich lokalnie dostępnych form.
Media w kampanii
Niezbędnym elementem pomyślnego promowania zagadnień jest
wsparcie prowadzonych działań w środkach masowego przekazu poprzez
realizację odpowiedniej polityki medialnej. Prowadzona właściwie polityka
medialna ma na celu dotarcie z treściami ekologicznymi głównie do osób
dorosłych. W celu osiągnięcia pożądanych efektów prowadzona polityka
medialna powinna być oparta w głównej mierze o media lokalne: prasa,
radio, a także z racji znacznego wzrostu jego znaczenia - również
o internet. Na stronach internetowych gmin, firm komunalnych i lokalnych
organizacji pozarządowych winny znaleźć się opracowania dotyczące
realizowanych przez gminę przedsięwzięć.
Prasa lokalna
Współpracując z prasą władze samorządowe dysponują
specyficznymi formami edukowania społeczeństwa, m. in. poprzez:
1) ogłoszenie - poprzez tę formę w prosty, hasłowy sposób można
informować np. o wprowadzanym systemie segregacji odpadów.
Ogłoszenie może zawierać informacje edukujące co do sposobów
korzystania z pojemników na odpady.
2) wkładkę informacyjną do gazety, skonstruowaną w formie
ulotki/broszury tematycznej np. w zakresie gospodarki odpadami.
Wkładka ma za zadanie informować o tym, jak unikać wytwarzania
odpadów, jak je segregować, co robić, aby na składowisko trafiało jak
najmniej śmieci. Ulotka ta stanowiłaby więc „kodeks ekologiczny”,
z którą powinni się zapoznać mieszkańcy gminy. Pomoże ona również
społeczeństwu szerzej spojrzeć na różne aspekty produkcji odpadów
i uzmysłowić, jak mogą temu przeciwdziałać. Wskazane jest także, aby
na łamach lokalnej prasy utworzyć rubrykę (stronę) poświęconą szeroko
rozumianej ochronie środowiska. Publikowane byłyby tam artykuły
poświęcone poszczególnym zagadnieniom ochrony środowiska, w tym
także gospodarce odpadami. Autorami mogą być lokalni specjaliści,
przedstawiciele pozarządowych organizacji ekologicznych czy władz
samorządowych itp.
Lokalne rozgłośnie radiowe

Sposobami wykorzystania lokalnych rozgłośni radiowych o zasięgu
regionalnym (Radio Lublin, Radio BonTon) w celu propagowania
wybranych zagadnień ochrony środowiska mogą być:
wyprodukowanie przez agencję reklamową radiowego spotu
informacyjnego (reklamowego) dot. np. selektywnej zbiórki odpadów
w gospodarstwie domowym. Ważne, by informacja ta była

zrozumiała dla słuchaczy w różnym wieku. Można emitować też kilka
informacji (o różnym stopniu ich złożoności) kierowanych do różnych
odbiorców, należy jednak pamiętać wtedy o znacznie rosnących
kosztach. Informacje te powinny być emitowane najlepiej
w najbardziej atrakcyjnych godzinach i podkreślać hasło kampanii
edukacyjnej, np. Segregacja się opłaca, Mamy rady na odpady;
zaproponowanie dziennikarzom przeprowadzenia w studio dyskusji
z udziałem specjalistów, przedstawicieli władz gminnych
i mieszkańców. Goście odpowiadają na zadawane przez telefon
pytania słuchaczy. Tego typu dyskusje przyciągają zazwyczaj uwagę
społeczności. Dzięki takiemu sposobowi informowania władze
poznają stosunek mieszkańców do podejmowanych decyzji, mając
jednocześnie możliwość wyjaśnienia społeczności wszelkich
pojawiających się wątpliwości i niejasności.
Internet
Ważną inicjatywą służącą komunikacji społecznej i informowaniu
mieszkańców o podejmowanych przez władze samorządowe działaniach
jest wykorzystanie możliwości, jakie daje internet. Istnieje duża szansa
dotarcia do młodzieży poprzez:
stronę WWW - stworzenie strony internetowej, na której znalazłyby
się wszystkie bieżące informacje dotyczące ochrony środowiska.
W przypadku tworzenia strony internetowej należy pamiętać
o ograniczonym zasięgu oddziaływania tego medium. Treści
edukacyjne można umieścić na stronach gminy. Należy je uzupełnić
o informacje dotyczące recyklingu i ochrony środowiska. Na stronie
internetowej można również zamieszczać w porozumieniu
z lokalnymi gazetami artykuły dotyczące np. gospodarki, wcześniej
publikowane na ich łamach (w tradycyjnej, papierowej wersji).
pocztę elektroniczną - wysyłka listów elektronicznych zawierających
informacje np. na temat selektywnej zbiórki odpadów do tych
mieszkańców gminy, którzy korzystają z internetu /np. na zasadzie
przekazywania informacji do znajomych/. Dodatkowo poczta
elektroniczna daje możliwość zgłaszania przez internautów
postulatów związanych z ochroną środowiska do samorządu.
Odpowiedzi na te pytania mogą być publikowane na stronie WWW
lub w lokalnej prasie.
Współpraca z mediami ma na celu uzyskanie aktywnego poparcia
mieszkańców dla realizowanych przez samorząd działań. Chodzi o taką
profesjonalną działalność z zakresu public relations, której celem jest nie
tylko przeforsowanie trudnych decyzji, lecz przede wszystkim promowanie
pożądanych postaw społecznych. Promocja zachowań proekologicznych
z zakresu gospodarki odpadami oraz ogólnie ochrony środowiska za
pośrednictwem mediów odgrywa bardzo ważną rolę i jest jednym
z podstawowych źródeł informacji. Dzięki pomocy mediów w trakcie
realizacji programu możliwe będzie również przeprowadzenie rozmaitych

akcji i kampanii edukacyjnych.
Akcja ulotkowa
Akcja ulotkowa to najpopularniejsza forma przekazu treści
ekologicznych. Jest ona zawsze wsparciem przy wprowadzaniu
konkretnych działań związanych z ochroną środowiska. Z założenia ulotki
(broszury informacyjne) trafiają bezpośrednio do adresatów czyli
mieszkańców. Bezpośrednie dostarczanie informacji wybranej grupie daje
większą gwarancję osiągnięcia zamierzonego celu. Istotną sprawą jest,
aby kolportaż ulotek był przeprowadzony przed podjęciem konkretnych
działań „technicznych”, dzięki czemu mieszkańcy będą mieli właściwe
przygotowanie merytoryczne w chwili wprowadzanych zmian.
Kolportowane ulotki powinny zawierać tylko najważniejsze elementy
wprowadzanych działań – pełen zakres informacji powinien być
przekazany za pośrednictwem innych form przekazu. Ulotki winny
wyjaśniać i uzasadniać wprowadzane przedsięwzięcia, a także
przedstawiać korzyści z nich płynące. Przekazywane treści powinny być
zredagowane w sposób jasny i skrótowy (najlepiej hasłowo), a forma
ulotki powinna być przejrzysta i czytelna.
Tematyka ulotek i plakatów powinna być różnorodna i dotyczyć
następujących zagadnień: rodzaje surowców wtórnych, selektywna zbiórka
surowców wtórnych, charakterystyka firm prowadzących selektywną
zbiórkę, rodzaje pojemników - oznaczenia, harmonogramy wywozu oraz
instrukcja określająca jakie odpady i w jakiej postaci należy wrzucać do
określonego pojemnika, a jakich nie wolno tam umieszczać oraz sposoby
pozbywania się odpadów szczególnie uciążliwych lub niebezpiecznych
(zużyte akumulatory, baterie, świetlówki, przeterminowane lekarstwa oraz
farby i rozpuszczalniki) oraz selektywna zbiórka w systemie
dwupojemnikowym, frakcja „sucha” i „mokra (które rodzaje odpadów
domowych należą do frakcji „suchej” i do frakcji „mokrej”), rodzaje
pojemników do zbierania frakcji „suchej” i mokrej”, oznakowania, miejsca
rozstawienia, harmonogram wywozu, proces kompostowania.
Festyny
Festyny są z założenia imprezą rodzinną, na której spotykają się
wszyscy mieszkańcy danej miejscowości i okolic. Oprócz typowej rozrywki
w czasie trwania festynu mogą być przekazywane mieszkańcom także
informacje ekologiczne, np. w formie różnego rodzaju konkursów:
sprawnościowych, dot. wiedzy z danej dziedziny itp. Wskazane, aby
proponowane formy edukacji poprzez zabawę angażowały w nią dzieci
i rodziców.
W trakcie trwania festynu można propagować treści z szeroko

rozumianej ochrony środowiska i gospodarki odpadami:
1. prezentację gospodarstw agroturystycznych z terenu gminy;
2. warsztaty ceramiki;
3. wystawę zdrowej żywności połączoną z degustacją;
4. prezentację miejscowego nadleśnictwa;
5. prezentację parków krajobrazowych z terenu gminy;
6. prezentację pojemników, worków do zbiórki i segregacji odpadów
oraz kompostowników na odpady organiczne dla gospodarstw
indywidualnych;
7. prezentację sprzętu wykorzystywanego w gospodarce odpadami;
8. wystawę sadzonek drzew, krzewów, kwiatów;
9. prezentację literatury ekologicznej i nagrodzonych prac plastycznych
związanych z ekologią wykonanych przez młodzież.
Gminna debata
Jedną ze skuteczniejszych form przekazu wśród różnego rodzaju
społecznych okresowych akcji informacyjnych w dziedzinie gospodarki
odpadami jest przeprowadzenie za pośrednictwem lokalnej rozgłośni
radiowej tzw. Gminnej Debaty. Gminna Debata powinna być sformułowana
na zasadzie dialogu władz samorządowych z mieszkańcami. Celem
programu jest sprowokowanie dyskusji na tematy związane z ochroną
środowiska na terenie gminy. W przypadku podjęcia tej formy przekazu
należy zaangażować w nią wszystkie lokalne media. Przed datą samej
debaty powinna być rozpoczęta wcześniej kampania informacyjna.
W prasie lokalnej, w internecie lub na billboardach umieszczonych
na terenie gminy można zaprezentować hasła – tematy publicznej
dyskusji. Jednocześnie powinny zostać podane adresy i telefony redakcji
współdziałających w przygotowaniu debaty, pod które mieszkańcy mogą
zgłaszać swoje uwagi dotyczące poruszanych tematów. Mogą nimi być m.
in.:
„czystość” – czy nasza gmina jest czysta?
„ekologia” – jakie są odczucia mieszkańców co do stanu środowiska
w gminie?
„rozwój - inwestycje” – jakie oczekiwania mają mieszkańcy wobec
kierunków rozwoju gminy?
Równolegle z częścią informacyjną w lokalnej prasie winny ukazać
się artykuły omawiające poruszane problemy. W trakcie samej debaty na
żywo omawiane byłyby przy udziale zaproszonych gości zgłoszone przez
mieszkańców uwagi do przedmiotowego problemu (np. prowadzonej
segregacji odpadów). Efektem przeprowadzonej debaty, poza
nagłośnieniem danego tematu, powinny być także jakieś wymierne efekty,
np. likwidacja dzikich wysypisk śmieci i wylewisk ścieków. W związku
z tym wskazany jest po pewnym czasie (np. po pół roku) powrót
do omawianego w czasie debaty problemu i przedstawienie mieszkańcom
efektów podjętych działań.
Analiza odbioru społecznego po akcji edukacyjnej.

Ostatnim etapem prowadzonej edukacji ekologicznej jest badanie
odzewu społecznego. Analiza odzewu społecznego jest sposobem oceny
skuteczności zamierzonych w programie edukacyjno-informacyjnym celów,
tj. wzrostu świadomości w dziedzinie gospodarki odpadami.
Brak protestu nie powinien być odbierany jako sygnał pozytywnego
odbioru przeprowadzonego programu. Może to także oznaczać, że
informacja nie dotarła do odbiorców lub została nieodpowiednio
zrozumiana. Dobrym sposobem sprawdzenia odzewu społecznego jest
przeprowadzenie ankiety, najlepiej przed i po zakończeniu programu.
Kolejnym sposobem sprawdzania odzewu jest uruchomienie linii
telefonicznej lub śledzenie zachowań społecznych.
10. Organizacja i zasady monitoringu systemu.
Monitoring dostarcza informacji w oparciu o które można ocenić, czy
stan środowiska ulega polepszeniu czy pogorszeniu, a także jest
podstawą oceny efektywności wdrażania planu czy też szerzej polityki
środowiskowej.
10.1. Zasady zarządzania systemem.
Warunkiem realizacji Planu Gospodarki Odpadami jest ustalenie

systemu zarządzania tym planem. Zarządzanie Planem odbywa się
z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju w oparciu
o instrumenty zarządzania zgodne z kompetencjami i obowiązkami
jednostek zarządzających w Gminach Związku Komunalnego, powinno być
zgodne z zapisami Planu Gospodarki Odpadami dla województwa
lubelskiego, Powiatu Chełmskiego Grodzkiego i Powiatu Chełmskiego
Ziemskiego wynika z:
uregulowań prawnych w których zawarto obowiązki dla
poszczególnych szczebli administracji i samorządów,
opracowanych i przyjętych - obowiązujących dokumentów na terenie
powiatów (m.in.: Programu Ochrony Środowiska, którego Plan
Gospodarki Odpadami jest integralną częścią oraz planów
zagospodarowania przestrzennego) oraz innymi planami
opracowanymi na użytek miast i gmin (np. planu uciepłownienia
miasta, planu zagospodarowania energii, planu ochrony zdrowia).
zadań określonych w Planie Gospodarki Odpadami Związku
Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej przyjętym przez Rady Gminy
z w zakresie terytorialnym oraz podmiotów gospodarczych –
w oparciu o przepisy prawa miejscowego. Zasady i tryb ogłaszania
aktów prawa miejscowego określa ustawa o ogłaszaniu aktów
normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62,
poz. 718 i Nr 46, poz. 499). W tym po zasięgnięciu opinii
państwowego terenowego inspektora sanitarnego, w drodze uchwały
Rady Gminy ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości
i porządku na terenie gminy w zakresie m. in. : prowadzenia

selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, rodzaju urządzeń
przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych oraz
częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych.
W wyniku analizy stanu aktualnego gospodarki odpadami na terenie

gmin Związku Komunalnego określono cele długo i krótkoterminowe oraz
wytyczono zadania zmierzające do poprawy stanu gospodarki odpadami.
Jako zadania priorytetowe przyjęto:
objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym wywozem odpadów
niesegregowanych,
organizację selektywnej zbiórki odpadów:
ulegających biodegradacji,
wielkogabarytowych,
budowlanych
niebezpiecznych powstających w strumieniu odpadów komunalnych,
budowę Zakładu Przetwarzania Odpadów,
edukację ekologiczną społeczeństwa,
rekultywację 9 składowisk odpadów innych niż niebezpieczne
i obojętnych.
Zadania priorytetowe realizowane będą w dwóch horyzontach czasowych:

długookresowe w latach 2008-2015
krótkookresowe w latach 2004-2007.
Opracowane w „Projekcie planu gospodarki odpadami” cele

i zadania w zakresie gospodarki odpadami wymagają określenia
podmiotów do których adresowane są obowiązki wynikające z realizacji
tych celów i zadań. Są to grupy podmiotów, których zadaniem jest:
organizacja i zarządzanie planem,
realizacja celów i zadań określonych w planie,
nadzór i monitoring realizacji planu.
W odniesieniu do Planu Gospodarki Odpadami dla Związku

Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej jednostką, na której spoczywa
zarządzanie planem oraz w głównej mierze realizacja zadań związanych
z gospodarką odpadami będzie Prezydent, Burmistrz Miasta i Wójtowie
Gmin, zgodnie z art. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie.
Część zadań związanych z realizacją planu będzie spoczywać także na
jednostkach organizacyjnych, obejmując działania podejmowane przez
podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska. Ponadto zadania
w zakresie zarządzania realizowane będą przez:
1. Starostwo Powiatowe w Chełmie,
2. Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej – mający wpływ nie tylko

na zasady zarządzania gospodarką odpadami ale również współpracę
międzygminną jak też i ujednolicenie planowanych przedsięwzięć.
Realizacja celów i zadań określonych w planie kierowana jest do:
Przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na terenie
Gmin Związku Komunalnego,
Urzędów Miast i Urzędów Gmin,
Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej,
podmiotów zajmujących się zbiórką, transportem i gromadzeniem
odpadów,
podmiotów posiadających instalacje w zakresie odzysku/
unieszkodliwiania odpadów,
Zarządu Parków Krajobrazowych w Chełmie,
Biur projektowych i Pracowni Architektonicznych,
Stowarzyszeń i Fundacji,
Inwestorów zewnętrznych.
Nadzór i kontrola przebiegu realizacji planu prowadzona będzie
również przez:
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska,
Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną,
Starostwo Powiatowe w Chełmie, Powiat Grodzki w Chełmie
/Prezydenta Miasta Chełma/.
10.2. Instrumenty prawne.

Oddziaływanie jednostek administracji odpowiedzialnych za
realizację planu będzie prowadzone gównie poprzez:
Zapewnienie racjonalnego planowania przestrzennego, opartego
o zasadę zrównoważonego rozwoju,
Kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska,
Stwarzanie organizacyjno – technicznych warunków do realizacji
zadań,
Inspirowanie działań i egzekwowanie spełnienia wymagań prawnych
przez poszczególne jednostki,
Opiniowanie i wydawanie zezwoleń na zbieranie, magazynowanie,
transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów,
Ustalanie zasad funkcjonowania instalacji do odzysku
i unieszkodliwiania odpadów,
zatwierdzanie instrukcji eksploatacji składowisk oraz projektów ich
zamknięcia,
zatwierdzanie raportów oddziaływania na środowisko planowanych
i istniejących inwestycji
wydawanie pozwoleń zintegrowanych,
Szczególnym instrumentem prawnym stał się monitoring rozumiany
jako pomiar stanu środowiska np. monitoring składowisk odpadów i to
zarówno podczas ich eksploatacji, jak i po ich zamknięciu i rekultywacji.
10.3. Instrumenty finansowe.

Do instrumentów finansowych mających istotny wpływ na prowadzenie
gospodarki odpadowej należy zaliczyć:
– opłaty za korzystanie ze środowiska – za emisję zanieczyszczeń do
powietrza, pobór wody powierzchniowej i podziemnej,
odprowadzanie ścieków do wód lub ziemi, składowanie odpadów;
– administracyjne kary pieniężne;
– odpowiedzialność cywilną, karną i administracyjną;
– kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska.
Gospodarka odpadami prowadzona przez podmioty gospodarcze opierać

się będzie na rachunku ekonomicznym i zasadzie konkurencji rynkowej,
uwzględniając tylko w części głos opinii społecznej. W tych jednostkach
możemy liczyć na:
Dotrzymywanie wymagań stawianych przez przepisy prawa,
Przestrzeganie reżimów technologicznych obsługi urządzeń
i modernizowanie bądź wprowadzanie nowych technologii –
minimalizujących wprowadzane zmiany do środowiska,
Eliminowanie technologii uciążliwych dla środowiska bądź instalowanie
urządzeń chroniących środowisko,
Stałą kontrolę wielkości /ilościową i jakościową/ wprowadzanych
zmian.
10.4. Instrumenty społeczne.

Wśród instrumentów społecznych jako najważniejszy należy
wymienić współdziałanie. Uzgodnienia i usprawnienia instytucjonalne są
ważnym elementem skutecznego zarządzania opartego o zasady
zrównoważonego rozwoju. Można je podzielić na:
narzędzia dla usprawnienia współpracy i budowania partnerstwa,
tzw. „uczenie się poprzez działanie”. Można w nich wyróżnić dwie
kategorie dotyczące:
działań samorządów (dokształcanie profesjonalne i system szkoleń,
interdyscyplinarny model pracy, współpraca i partnerstwo
w systemach sieciowych);
powiązań między władzami samorządowymi, a społeczeństwem
(udział społeczeństwa w zarządzaniu poprzez system konsultacji
i debat publicznych, wprowadzenie mechanizmów - tzw. budowanie
świadomości (kampanie edukacyjne);
narzędzia dla formułowania, integrowania i wdrożenia polityk
środowiskowych:
środowiskowe porozumienia, karty, deklaracje, statuty;
strategie i plany działań;
systemy zarządzania środowiskiem;
ocena wpływu na środowisko;
ocena strategii środowiskowych;
narzędzia włączające mechanizmy rynkowe w realizację

zrównoważonego rozwoju:
opłaty, podatki, grzywny (na rzecz środowiska);
regulacje cenowe;
regulacje użytkowania, oceny inwestycji;
środowiskowe zalecenia dla budżetowania;
kryteria środowiskowe w procedurach przetargowych;
narzędzia dla pomiaru, oceny i monitorowania skutków
zrównoważonego rozwoju:
wskaźniki równowagi środowiskowej;
ustalenie wyraźnych celów operacyjnych;
monitorowanie skuteczności procesów zarządzania.
Kolejnym bardzo istotnym elementem instrumentów społecznych jest

edukacja ekologiczna. Pod tym pojęciem należy rozumieć różnorodne
działania, które zmierzają do kształtowania świadomości ekologicznej
społeczeństwa oraz przyjaznych dla środowiska nawyków. Podstawą jest
tu rzetelne i ciągłe przekazywanie wiedzy na temat ochrony środowiska
oraz komunikowanie się władz samorządów lokalnych ze społeczeństwem
na drodze podejmowanych działań.
Niezbędne jest, aby prowadzona komunikacja społeczna objęła
swym zasięgiem wszystkie grupy społeczeństwa. Bardzo ważną sprawą
jest właściwe, rzetelne i odpowiednio wcześniejsze informowanie
mieszkańców, których planowane inwestycje będą dotyczyły w sposób
bezpośredni (np. mieszkańców, przy posesji których zostanie
zlokalizowany punkt gromadzenia surowców wtórnych). Nie należy
dopuszczać do sytuacji, w których o planowanych zamierzeniach
dowiadują się oni z innych źródeł np. z prasy. W takim przypadku
możliwe jest zajęcie postawy negatywnej w stosunku do planowanej
inwestycji. Jak uczy doświadczenie, wydłuża to lub nawet czasami
uniemożliwia realizację planowanych celów.
Należy jednak pamiętać, że głównym celem prowadzonej edukacji
ekologicznej będzie zmiana postaw (nawyków) społeczeństwa
w odniesieniu do poszczególnych dziedzin życia tak, aby były one zgodne
z zasadami zrównoważonego rozwoju. Z uwagi na specyfikę tego
zagadnienia trzeba mieć świadomość, że będzie to proces wieloletni,
wymagający działań długofalowych. Działania edukacyjne powinny być
realizowane w różnych dziedzinach, formach oraz na poziomach życia
społeczności lokalnej, począwszy od szkół wszystkich stopni,
a skończywszy na tematycznych szkoleniach adresowanych do
poszczególnych grup zawodowych, organizacji i mieszkańców
niezorganizowanych w ugrupowania formalne.
W szczególności szkolenia ekologiczne powinny być organizowane
dla:
pracowników administracji;
samorządów – mieszkańców;
nauczycieli szkół wszystkich szczebli;
dziennikarzy;
dyrekcji i kadry zakładów produkcyjnych.
Edukacja jest ściśle związana z informacją, bowiem dobra
i właściwa informacja potęguje wręcz proces edukacji.
10.5. Instrumenty strukturalne.

Do instrumentów strukturalnych należą wszelkie programy
strategiczne, np. strategie rozwoju wraz z programami sektorowymi,
a także program ochrony środowiska. To one wytyczają główne tendencje
i kierunki działań w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego
i ochrony środowiska. Nadrzędnym dokumentem powinna być strategia
rozwoju gminy jako dokument wyznaczający główne tendencje i kierunki
działań w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony
środowiska. Dokument ten jest bazą dla opracowania programów
sektorowych, np. dotyczących rozwoju obszarów wiejskich, przemysłu,
ochrony zdrowia, turystyki, ochrony środowiska itp.
W programach tych powinny być uwzględnione z jednej strony
kierunki rozwoju poszczególnych dziedzin gospodarki i ich konsekwencje
dla systemu gospodarki odpadami (przewidywane ilości i rodzaje odpadów
związanych z planowanymi inwestycjami), a z drugiej wytyczone pewne
ramy tego rozwoju, warunkowane na przykład troską o stan środowiska.
Oznacza to, że ochrona środowiska na terenie gminy wymaga
podejmowania określonych działań w określonych dziedzinach gospodarki,
jak i w codziennym życiu jego mieszkańców.
11. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.
Prezydent, Burmistrz i Wójtowie Gmin odpowiadają za wdrożenie
systemu przyjętego przez Rady Miast i Gmin w planie gospodarki
odpadami Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej. Zobowiązani są
do wdrożenia systemu monitoringu i monitorowania realizacji planu co
umożliwi ocenę prawidłowości i efektywności działań oraz szybkie
i elastyczne reagowanie na zmiany. Monitoring gospodarki odpadami
polegał będzie na działaniach organizacyjno – kontrolnych.
System monitoringu i oceny zadań oraz celów zawartych w planie
gospodarki odpadami dla Gmin Związku Komunalnego obejmuje: terminy
obligatoryjne zawarte w aktach prawnych, system sprawozdawczości
organów administracji i podmiotów gospodarczych oraz wskaźniki
realizacyjne zamierzonych działań, umożliwiające wszystkim podmiotom
z wywiązania się z nałożonych obowiązków.
11.1. Zasady monitoringu.

Podstawą właściwego funkcjonowania systemu jest dobry system
sprawozdawczości oparty o ujednolicone mierniki stanu środowiska
i wprowadzanych zmian. Nie można pominąć najistotniejszego elementu
zapewniającego osiągnięcie założonego celu jakim jest świadomość
społeczna. W procesie wdrażania Planu ważna jest również kontrola
przebiegu tego procesu oraz ocena stopnia realizacji zadań, na podstawie
którego będzie możliwe dokonanie oceny procesu wdrażania, jak i również

będą mogły być dokonane ewentualne modyfikacje Planu.
Monitoring powinien być sprawowany w następujących zakresach:
monitoring środowiska;
monitoring planu;
monitoring odczuć społecznych.
Monitoring środowiska – system kontroli środowiska, jako narzędzie

wspomagające prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzania
środowiskiem. Dostarczający informacji o efektach wszystkich działań
z zakresu gospodarki odpadami i może być traktowany jako podstawa do
oceny całej polityki ochrony środowiska. Jest jednym z najważniejszych
kryteriów, na podstawie których tworzona jest nowa polityka. Mierniki
efektów ekologicznych są w znacznym stopniu dostępne jako wielkości
mierzone w ramach istniejących systemów kontroli i monitoringu.
Monitoring planu – najważniejszym wskaźnikiem jest monitorowanie
realizacji poszczególnych zadań, które powinno się odbywać np. co roku,
na podstawie zestawienia planu działań przewidzianych do realizacji
z postępem ich wdrożenia. W przypadku nie osiągnięcia zaplanowanych
zamierzeń należy dokonać analizy sytuacji i poznać jej przyczyny.
Powodem mogą być np. brak czasu, pieniędzy, zasobów ludzkich lub też
zmiana kolejności przewidzianych w programie zadań priorytetowych.
Monitoring odczuć społecznych – jest sprawowany na podstawie badań
opinii społecznej i specjalistycznych opracowań służących jakościowej
ocenie udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu
środowiska, a także ocenie odbioru.
11.2. Monitorowanie założonych efektów ekologicznych.

W ocenie postępu wdrażania Planu Gospodarki Odpadami oraz jego
faktycznego wpływu na środowisko pomocna jest analiza i monitorowanie
założonych efektów ekologicznych, jakie powinna przynieść realizacja
wyznaczonych celów.
W efekcie realizacji wyznaczonych dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi
Chełmskiej celów ekologicznych powinno uzyskać się zamieszczone
efekty ekologiczne.
Tabela 75. Zakładane efekty działań proponowanych w Planie

Gospodarki Odpadami.
PROPONOWANE ZAKŁADANY EFEKT

DZIAŁANIA
BEZPOŚREDNI POŚREDNI
Zmiana profilu Zmniejszenie Zmniejszenie
produkcji ilości zapotrzebowania na
wytwarzanych instalacje do przerobu,
- zmniejszenie
odpadowości i odpadów wykorzystania i
Zmniejszenie unieszkodliwiania odpadów
materiałochłonności
zapotrzebowa Zmniejszenie
nia na nośniki zapotrzebowania miejsca
energii pod instalacje do
unieszkodliwiania odpadów
(składowiska)
Zmniejszenie emisji
zanieczyszczeń
Likwidacja dzikich Poprawa Zmniejszenie zagrożenia dla
wysypisk śmieci estetyki zdrowia ludzi
gminy Zmniejszenie zagrożenia dla
rozwoju fauny i flory
Zmniejszenie potencjalnych
zanieczyszczeń wód
podziemnych i
powierzchniowych
Wprowadzenie Zmniejszenie Zmniejszenie zagrożenia dla
selektywnej zbiórki ilości zdrowia ludzi
odpadów odpadów Ochrona terenu –
trafiających zmniejszenie
na zapotrzebowania na teren
składowiska pod składowiska
Pozyskiwanie Poprawa estetyki gminy
czystych Zwiększenie zatrudnienia
surowców do
przeróbki
Zmniejszenie
liczby dzikich
wysypisk
śmieci
Przerób odpadów Wydłużenie Zmniejszenie

czasu materiałochłonności i
eksploatacji energochłonności produkcji
istniejących i Wykorzystanie kompostu do
projektowany pielęgnacji terenów
ch składowisk zielonych
Produkcja
wyrobów z
odpadów, np.
kompostu
Prowadzenie akcji Unikanie Ochrona środowiska
edukacyjnej powstawania Wzrost świadomości
odpadów ekologicznej
Właściwe Wspieranie działań
postępowanie nastawionych na uzyskanie
z odpadami celu.
Proponowane w „Planie ..” działania zakładają uzyskanie efektów

bezpośrednich i pośrednich, do nich należy zaliczyć :
Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów,
Zmiana profilu produkcji - zmniejszenie „odpadowości”
i materiałochłonności
Zmniejszenie zapotrzebowania na nośniki energii,
Zwiększenie zapotrzebowania na instalacje do przerobu wykorzystania
i unieszkodliwiania odpadów
Zmniejszenie zapotrzebowania miejsca pod instalacje do
unieszkodliwiania odpadów w stosunku do zajmowanej powierzchni pod
składowiska,
Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń,
Likwidacja dzikich wysypisk śmieci,
Poprawa estetyki gminy,
Zmniejszenie zagrożenia dla zdrowia ludzi,
Zmniejszenie zagrożenia dla rozwoju fauny i flory,
Zmniejszenie potencjalnych zanieczyszczeń wód podziemnych
i powierzchniowych.
Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów ma na celu:
Zmniejszenie ilości odpadów trafiających na składowiska,
Pozyskiwanie czystych surowców do przeróbki,
Zmniejszenie liczby dzikich wysypisk śmieci,
Zmniejszenie zagrożenia dla zdrowia ludzi,
Ochrona terenu – zmniejszenie zapotrzebowania na teren pod
składowiska,
Poprawa estetyki gminy,
Zwiększenie zatrudnienia na terenie gmin - Związku Komunalnego.
Wydłużenie czasu eksploatacji istniejących i projektowanych
składowisk,
Zapewnienie surowca do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, np.

kompostowniki, sprzęt ogrodowy, itp.
Zmniejszenie materiałochłonności i energochłonności produkcji,
Wykorzystanie kompostu do pielęgnacji terenów zielonych.
Prowadzenie akcji edukacyjnej mającej na celu:
Ochronę środowiska ze względu na zagrożenia wynikające
z niewłaściwej gospodarki odpadami, zajmowanie znacznych obszarów
pod składowiska, duży koszt ich realizacji – obciążający wytwórcę.
Właściwe postępowanie z odpadami Unikanie powstawanie odpadów
Wzrost świadomości ekologiczne
11.3 Opiniowanie projektu planu.

Zgodnie z Ustawą o odpadach, plan gospodarki odpadami gmin
(stanowi część gminnego programu ochrony środowiska) powinien zostać
uchwalony przez radę gminy w terminie do 30 czerwca 2004r. Proces ten
poprzedzony jest etapem opiniowania. Zgodnie z ustawą o odpadach
projekt planu gminy podlega zaopiniowaniu przez Zarząd Województwa,
Zarząd Miasta Chełma i Zarząd Starostwa Powiatowego w Chełmie.
11.4 Raport z postępów we wdrażaniu planu.

Zarząd Gminy ma obowiązek składania co 2 lata Radzie Gminy
sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami. Pierwszy termin
złożenia sprawozdania z realizacji planu gospodarki odpadami upływa
30 czerwca 2006 roku. Sprawozdanie z realizacji powiatowego planu
gospodarki odpadami powinno obejmować:
określenie stopnia realizacji przedsięwzięć w planie,
zaawansowanie osiągnięcia celów i kierunków działań,
oceny rozbieżności między przyjętymi celami i działaniami, a ich
wykonaniem,
sprawozdanie z wykonanych zadań pozainwestycyjnych
i inwestycyjnych,
zgodność wykonanych zadań z harmonogramem prac,
analiza realizacji harmonogramu finansowania założonych
przedsięwzięć.
analiza przyczyn rozbieżności,
propozycje zmian w dalszym postępowaniu.
Sprawozdanie winno zawierać także informacje dotyczące
zaistniałych zmian w aktach prawnych, założeniach podstawowych,
planach wyższego rzędu, itp., co będzie powodować konieczność
weryfikacji planu i jego aktualizację.
Zaleca się, aby przy sporządzaniu raportu gminnego uwzględnione
zostały również sprawozdania z realizacji planów przez przedsiębiorców
i jednostki współdziałające – posiadające zezwolenia, umowy i możliwości
techniczne prowadzenia gospodarki odpadowej.
11.5. Weryfikacja i aktualizacja planu.

Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami
aktualizowane były nie rzadziej niż raz na 4 lata. Oznacza to, że następne
gminne plany gospodarki odpadami powinien zostać uchwalone przed
30 czerwca 2008r. Jeżeli zmiany w gospodarce odpadami w gminie będą
znaczące lub będzie wymagała tego sytuacja lokalna, gminny plan
gospodarki odpadami powinien być zaktualizowany przed tym terminem.
Proces aktualizacji poprzedza weryfikacja dokumentu w celu oceny,
które części planu wymagają aktualizacji i w jakim zakresie. Weryfikacji
podlega cały plan, tj. aktualny stan gospodarki odpadami, wytyczone cele
i działania, program krótko i długoterminowy, określone zadania
i harmonogram ich realizacji.
11.6. Wskaźniki monitorowania efektywności planu.

System monitoringu zamierzonych celów powinien być oparty
o wskaźniki przedstawiające stan gospodarki odpadami. W celu nadzoru
nad realizacją przyjętego planu określono wskaźniki, które będą pomocne
w przedstawianiu stopnia realizacji założonych w planie zadań.
Do zdefiniowania wskaźników należy wykorzystać zestawień ilości
przewidywanego nagromadzenia dla poszczególnych rodzajów odpadów
w roku nagromadzenia /np. Ilość odpadów ogółem na mieszkańca na rok,
ilość wysegregowanych odpadów z ogólnej ilości odpadów wytworzonych,
ilość odpadów niebezpiecznych oddanych do recyklingu bądź
unieszkodliwienia/.
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Planu jest
prawidłowy system sprawozdawczości oparty na wskaźnikach stanu
środowiska i zmiany oddziaływań na środowisko, a także na wskaźnikach
świadomości ekologicznej. Odpowiedni zestaw wskaźników zapewnia
sprawne przeprowadzenie monitoringu przedsięwzięć oraz analiz
porównawczych i tematycznych, dostarczających rzetelnej informacji
o stopniu wdrażania planu.
Przy wyborze wskaźników uwzględniono możliwość monitorowania
stopnia realizacji i efektów wdrażania Planu Gospodarki Odpadami
w poszczególnych gminach. W trakcie prowadzenia monitoringu występuje
konieczność korygowania zestawu wskaźników po przeprowadzeniu
dogłębnej analizy. Systematyczna analiza pozwoli na rozpoznanie
trudności i ewentualnych opóźnień w realizacji konkretnych przedsięwzięć,
szczególnie inwestycyjnych oraz na ocenę zaangażowania
poszczególnych ogniw odpowiedzialnych za ich wykonanie.
11.7. Wdrożenie systemu ewidencji odpadów.

Prawidłowy system ewidencji odpadów dla gminy może być prowadzony
za pomocą narzędzi informatycznych i powinien zawierać:
1. Ewidencję podmiotów gospodarczych, prowadzących działalność
w zakresie wytwarzania, odzysku, unieszkodliwiania, zbierania
i transportu odpadów.
2. Ewidencję wniosków o zatwierdzenie programów gospodarki

odpadami, zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie
odzysku, unieszkodliwiania, zbierania i transportu odpadów wraz
z kodami i ilościami odpadów zawartymi w ww. dokumentach.
3. Ewidencję decyzji zatwierdzających programy gospodarki odpadami,
zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie odzysku,
unieszkodliwiania, zbierania i transportu odpadów oraz informacji
o wytwarzanych odpadach wraz z kodami i ilościami odpadów
zawartymi w ww. dokumentach.
4. Możliwość śledzenia powiązań między dokumentami wymienionymi
w p. 2 i 3 wraz z komentarzem dla wniosków odrzuconych.
5. Możliwość przekazywania informacji wymaganych w ustawie
o odpadach do Starosty Powiatowego, a po uruchomieniu powitowej
bazy danych – również przekazywania informacji bezpośrednio do
niej zgodnie z wymogami .
6. Możliwość wyszukiwania informacji według zadanych kryteriów (np.
wg miejscowości, grup, podgrup i kodów odpadów, według ilości
odpadów, według kryteriów czasowych itp.) oraz generowania
raportów.
7. Możliwość automatycznego wyszukiwania dokumentów, dla których
upłynął termin obowiązywania.
Informacje w systemie powinny być aktualizowane na bieżąco.
System informatyczny powinien umożliwiać dostęp jedynie
uprawnionym użytkownikom (zarówno poprzez system haseł i uprawnień,
jak i poprzez ograniczenie fizycznego i zdalnego dostępu do systemu),
w tym zapewniać śledzenie wprowadzanych zmian. Powinien również
zawierać narzędzia do regularnego tworzenia kopii zapasowych.
12. Wnioski i analiza oddziaływania planu na środowisko.

Opracowany plan gospodarki odpadami jest z założenia zbiorem
działań i przedsięwzięć proekologicznych mających na celu poprawę
sytuacji w środowisku. Jednak podejmowane działania w zakresie
gospodarki poszczególnymi rodzajami odpadów mogą stwarzać
zagrożenie negatywnego oddziaływania na środowisko.
12.1. Odpady komunalne, opakowaniowe, osady ściekowe.

Stopniowe wprowadzanie zaproponowanych w planie działań
w zakresie zbiórki, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych będzie korzystnie oddziaływać na stan środowiska
w gminach Związku.
Objęcie systemem zbiórki odpadów komunalnych wszystkich
mieszkańców Związku pozwali na wyeliminowanie nielegalnego
pozbywania się odpadów przez mieszkańców i zmniejszy liczbę dzikich
wysypisk śmieci. Pozwoli również na wdrażanie
sukcesywnego zagospodarowania wszystkich powstających odpadów
komunalnych.
Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów ograniczy ilości

odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania na składowisku odpadów.
Dobór systemu zbiórki odpadów pozwoli na wyłączenie docelowo
z deponowania na składowiskach większości wytwarzanych na terenie
Związku odpadów opakowaniowych, surowcowych i ulegających
biodegradacji. Ma to szczególne znaczenie w kontekście wypełniania
założeń Krajowego Planu Gospodarki Odpadami oraz dyrektyw unijnych,
zakładających znaczne ograniczenie ilości odpadów trafiających na
składowiska. System selektywnego gromadzenia poszczególnych frakcji
odpadów pozwoli na zwiększenie ilości odpadów odzyskiwanych poprzez
recykling materiałowy. Pośrednim skutkiem takich działań będzie
zmniejszenie zapotrzebowania na surowce w gospodarce, co będzie
przyczyniać się do ochrony zasobów środowiska. Szczególnie ważną
kwestią jest selektywne gromadzenie i odzysk odpadów ulegających
biodegradacji. Zaproponowane w planie założenia systemu zbiórki,
transportu i odzysku tego rodzaju odpadów (z uwzględnieniem gospodarki
osadami ściekowymi) pozwolą na bezpieczne dla środowiska ich
zagospodarowanie i ponowne wykorzystanie w postaci kompostu (nawozu
organicznego). Działania takie w dłuższej perspektywie czasowej mogą
korzystnie wpływać na stan jakości gleb na terenie objętym projektem
planu, zasilając je w składniki organiczne. Wykorzystywanie kompostu
zmniejszy także zapotrzebowanie na nawozy sztuczne, a tym samym
pośrednio może wpływać na stan wód podziemnych i powierzchniowych
(zmniejszenie zawartości azotu).
Ograniczenie ilości odpadów ulegających biodegradacji, trafiających
na składowiska odpadów pozwoli również na zmniejszenie emisji do
atmosfery gazów powstających w wyniku beztlenowego rozkładu tych
odpadów, a w szczególności ograniczy emisję metanu.
Poddawanie odpadów balastowych przetworzeniu przed ich
składowaniem przyczyni się do rozkładu pozostałości masy organicznej
zawartej w odpadach, a tym samym do ograniczenia emisji biogazu
i osiadania składowanych odpadów. Przetworzenie odpadów zmniejszy ich
objętość oraz wpłynie na podatność na zagęszczanie kompaktorem.
W ramach uporządkowania systemu gospodarowania odpadami
w rejonie działalności Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej
planuje się rekultywację 9 składowisk odpadów przewidzianych do
zamknięcia do roku 2005. Składowiska te nie spełniają wymogów
prawnych i nie mogą być dalej eksploatowane. Ich rekultywacja poprawi
jakość środowiska, poprzez eliminację zagrożeń, zlikwiduje dysharmonię
i poprawi estetykę krajobrazu w ich rejonie .
12.2. Odpady niebezpieczne.

W przypadku odpadów niebezpiecznych najważniejszym działaniem,
zapewniającym ograniczenie negatywnego oddziaływania tego rodzaju
odpadów na środowisko, jest kontrolowanie sposobów postępowania
z powstającymi odpadami. Kontrola ta powinna obejmować całą „drogę”
danego odpadu – od miejsca jego wytworzenia, poprzez zbiórkę, transport
do miejsca jego czasowego gromadzenia, odzysku lub unieszkodliwienia.
Zagwarantowanie właściwego postępowania z odpadami

niebezpiecznymi spowoduje wyeliminowanie zagrożeń, jakie mogą
spowodować w środowisku substancje znajdujące się w odpadach
niebezpiecznych.
Ważnym zagadnieniem w kwestii ochrony środowiska jest
stworzenie na terenie Związku pełnego systemu zbiórki odpadów
niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych. Selektywna
zbiórka tego rodzaju odpadów pozwoli na wyeliminowanie składowania ich
na składowiskach odpadów komunalnych, co przyczyni się
do zmniejszenia stopnia zagrożenia tych obiektów.
12.3. Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

Zawarte w planie gminnym propozycje działań w zakresie
istniejących instalacji mają na celu zmniejszenie ilości potencjalnych
i rzeczywistych „ognisk zanieczyszczeń”. Przeprowadzenie rekultywacji
nieczynnego składowiska odpadów Cementowni „Chełm” S.A. oraz
likwidacja miejsc nielegalnego składowania odpadów ograniczy
do minimum ich negatywne oddziaływanie na stan środowiska.
Realizacja budowy ZPO w Srebrzyszczu pozwoli w sposób
zorganizowany i zgodny z zasadami ochrony środowiska zagospodarować
i unieszkodliwić większość odpadów. Zmniejszenie objętości
składowanych odpadów oraz ograniczenie ich negatywnego oddziaływania
na środowisko znacznie przyczyni się do podniesienia walorów
przyrodniczych i turystycznych regionu chełmskiego.
13. Podsumowanie.
Realizacja Zakładu Przerobu Odpadów w Srebrzyszczu pozowali
utworzyć system gospodarki odpadami w skali regionalnej i tym samym
pozwoli zlikwidować szereg źródeł negatywnego oddziaływania na
środowisko w postaci dotychczas eksploatowanego składowiska
w Srebrzyszczu oraz pozostałych lokalnych składowisk odpadów, które nie
spełniają wymagań ochrony środowiska. Uruchomienie linii sortowniczej
i przerobu odpadów w ZPO umożliwi produkcję paliwa energetycznego dla
potrzeb pobliskiej Cementowni „Chełm” z odpadów /opony, plastyki itp./
nie nadających się do odzysku surowcowego, co w sposób istotny
zmniejszy masę składowanych odpadów balastowych. Składowanie
odpadów balastowych, eksploatacja sortowni, kompostowni oraz
pozostałych obiektów ZPOK nie będą powodowały ponadnormatywnych
oddziaływań na środowisko przy popranej eksploatacji obiektów,
Eksploatacja ZPOK w powiązaniu z zamknięciem i likwidacją istniejącego
składowiska nie pogorszy warunków ochrony na terenie proponowanym do
objęcia ochroną obszarową w ramach sieci Natura 2000. Dla uzyskanie
nowego pozwolenia na budowę uwzględniającego zmianę technologii
ZPOK opracowany zostanie nowy raport o oddziaływaniu na środowisko
i przeprowadzone będzie postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na
środowisko, które pozwoli precyzyjniej, w oparciu o dane projektowe
poszczególnych obiektów ocenić ich wpływ na środowisko i przedsięwziąć
odpowiednie środki zabezpieczające.
Inwestycja przed uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie będzie

musiała uzyskać pozwolenie zintegrowane na prowadzenie działalności.
Reasumując można stwierdzić, że stopniowa realizacja
przedstawionych w planie zadań w zakresie gospodarki odpadami będzie
prowadzić do poprawy stanu środowiska przyrodniczego w regionie
chełmskim. Konieczne jest jednak zachowanie konsekwencji we wdrażaniu
poszczególnych zadań.
14. Streszczenie.
Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi
Chełmskiej powstał jako realizacja ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach
(Dz.U. Nr 62, poz. 628, z późn. zm.), która w rozdziale 3, Art. 14 – 16 wprowadza
obowiązek opracowywania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim,
powiatowym i gminnym. W skład Związku wchodzą miasta: Chełm i Rejowiec
Fabryczny oraz gminy: Białopole, Chełm, Dubienka, Kamień, Leśniowice,
Rejowiec Fabryczny, Ruda Huta, Sawin, Siedliszcze, Wierzbica,
Wojsławice i Żmudź. Gminy, będące członkami związków
międzygminnych, mogą opracować jeden projekt wspólnego planu
gospodarki odpadami, obejmujący zadania gminnego planu gospodarki
odpadami, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów komunalnych.
Opracowany plan obejmuje rozwiązania zmierzające do uporządkowania
gospodarki odpadami poprzez wdrożenie selektywnej zbiórki odpadów
użytecznych, odpadów ulegających biodegradacji, odpadów
wielkogabarytowych i budowlanych oraz odpadów niebezpiecznych
występujących w strumieniu odpadów komunalnych, a także rozwiązania
w zakresie odzysku i unieszkodliwiania pozyskanych frakcji.
Przeprowadzona analiza gospodarki odpadami w poszczególnych
miastach i gminach Związku wykazała, że nie wszystkie wytwarzane
obecnie odpady komunalne są odbierane od mieszkańców. W związku
z tym obliczono na podstawie danych wskaźnikowych (zgodnie z KPGO),
szacunkową ilość odpadów komunalnych wytworzonych w 2003 r. na
obszarze miast i gmin Związku.
Ilości odpadów komunalnych na terenie gmin miejskich i wiejskich,

w rozbiciu na strumienie:
gminy gminy
Lp. Strumień odpadów komunalnych miejskie w iejskie Ogółem
Odpady kuchenne ulegające
1. biodegradacji 6 625.2 1 764.4 8 389.5
2. Odpady zielone 734.5 295.6 1 030.1
3. Papier i tektura (nieopakowaniowe) 2 102.1 771.8 2 874.0
4. Opakowania z papieru i tektury 3 049.6 1 119.4 4 169.0
5. Opakowania wielomateriałowe 342.3 125.5 467.8
6. Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 3 545.4 1 482.2 5 027.6
7. Opakowania z tworzyw sztucznych 1 140.7 477.1 1 617.8
8. Odpady tekstylne 888.7 335.2 1 223.9
9. Szkło (nieopakowaniowe) 146.9 68.9 215.8
10. Opakowania ze szkła 2 065.4 1 251.8 3 317.2
11. Metale 939.4 332.9 1 272.4

12. Opakowania z blachy stalowej 335.7 119.2 454.9
13. Opakowania z aluminium 97.7 34.4 132.1
14. Odpady mineralne 1 050.3 849.7 1 900.0
15. Drobna frakcja popiołowa 3 430.1 2 599.9 6 030.0
Razem 1 -15 26 494.1 11 628.0 38 122.2
16. Odpady wielkogabarytowe 1 469.0 981.8 2 450.8
17. Odpady budowlane 2 938.0 2 548.6 5 486.6
18. Odpady niebezpieczne 220.4 132.7 353.0
Razem 31 121.5 15 291.0 46 412.5
W oparciu o dostępne prognozy demograficzne, wskaźniki rozwoju

społeczno– gospodarczego i zawarte w KPGO procentowe zmiany wielkości
emisji odpadów dla obszarów miejskich i wiejskich w określonych
przedziałach czasowych, oszacowano, że na terenie Związku wytworzonych
zostanie w gospodarstwach domowych i obiektach infrastruktury odpowiednio
w 2007 r.– 47 778 Mg odpadów komunalnych, w 2011 – 49 234 Mg a w 2015 –
52 602 Mg.
Wykonana analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami
komunalnymi na terenie objętym planem w aspekcie obowiązujących
przepisów prawa, wskazała na najistotniejsze problemy, które władze
samorządowe działające w ramach Związku winny uwzględnić w swoich
działaniach w perspektywie lat 2004 – 2007, oraz w działaniach
średniookresowych w latach 2008– 2015. Do najważniejszych
uwarunkowań uwzględnionych w planie zaliczono.
1. Aktualny stan gospodarki odpadami komunalnymi polegający na;
odbieraniu od wytwórców nieposegregowanych odpadów przez
upoważnionych odbiorców i składowaniu ich na 11
funkcjonujących na obszarze Związku składowiskach,
objęcie zorganizowanym wywozem jedynie ok. 40% ludności
zamieszkującej tereny wiejskie Związku i ok. 80% ludności
miejskiej,
wyłączenie ze składowania odpadów tylko ok. 4,8% ogólnej ich
masy w wyniku wdrażanego obecnie systemu selektywnej zbiorki
odpado
2. Spośród jedenastu składowisk eksploatowanych na obszarze
projektu, aż dziewięć zgodnie z wydanymi decyzjami przeznaczonych
jest do zamknięcia i rekultywacji. Jest wśród nich największe
w regionie składowisko w Srebrzyszczu, przyjmujące rocznie ponad
100.000 m 3 odpadów. Składowiska te winny być zamknięte do
31 grudnia 2005 r.
3. Po roku 2005 będą mogły być eksploatowane tylko dwa małe
składowiska gminne w Malinówce i Rudce, po wykonaniu decyzji
nakładających obowiązek dostosowania tych obiektów do wymogów
prawa.
4. Obszar Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej (ZKGZCh) leży
w granicach zbiornika wód podziemnych GZWP Nr 407. Zgodnie
z przepisami, które weszły w życie w 2003 roku, w granicach
zbiornika nie ma możliwości budowy nowych składowisk. Wskazuje to

na konieczność wyboru technologii przetwarzania odpadów, która
pozwoli zminimalizować ilość odpadów przewidywanych do
składowania, tak aby jak najdłużej eksploatować zbudowane
w Srebrzyszczu składowisko balastu.
5. Obowiązujące przepisy prawa krajowego i UE, oraz następujące cele
do osiągnięcia w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi
zakreślone w planach wyższego rzędu;
Cele krótkoterminowe na lata 2003 – 2006:

• Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców
Związku.
• Skierowanie w roku 2006 na składowiska do 83% (wagowo) całkowitej
ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do
roku 1995).
• Osiągnięcie w roku 2006 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczegól-
nych dpadów:
• opakowania z papieru i tektury: 45% recyklingu,
• opakowania ze szkła: 35% recyklingu,
• opakowania z tworzyw sztucznych: 22% recyklingu,
• opakowania metalowe: 35% recyklingu,
• opakowania wielomateriałowe: 20% recyklingu,
• odpady wielkogabarytowe: 26% zebranych selektywnie
• odpady budowlane: 20% zebranych selektywnie
• odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 22% zebra-
nych selektywnie.
• Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 77% wytworzonych odpadów
komunalnych.
Cele średniookresowe na lata 2007 – 2014:

• Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 53% wszystkich odpadów
komunalnych.
• Skierowanie w roku 2014 na składowiska nie więcej niż 47% (wagowo)
całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do
roku 1995).
• Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczegól-
nych odpadów:
• opakowania z papieru i tektury: 48% recyklingu,
• opakowania ze szkła: 45% recyklingu,
• opakowania z tworzyw sztucznych: 25% recyklingu,

• opakowania metalowe: 40% recyklingu,
• opakowania wielomateriałowe: 25% recyklingu,
• odpady wielkogabarytowe: 70% zebranych selektywnie,
• odpady budowlane: 60% zebranych selektywnie,
• odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 80% zebra-
nych selektywnie.
Realizacja wyżej wymienionych celów i spełnienie wymogów prawa
w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi przez jednostki
samorządowe wchodzące w skład Związku wymagać będzie
konsekwentnej realizacji zadań zarówno organizacyjnych, prawnych
i inwestycyjnych określonych w niniejszym planie. Do najważniejszych
przedsięwzięć należeć będzie:
1. Pilna potrzeba podjęcia działań organizacyjnych i technicznych dla
zwiększenia zakresu obsługi mieszkańców zbieraniem odpadów, w tym
zbiórką selektywną.
2. Ograniczenie składowania odpadów biodegradowalnych(Dyrektywa
o składowiskach). Wypełnienie tych wymagań nie będzie możliwe bez
wprowadzenia technologii przetwarzania odpadów zdecydowanie bardziej
zaawansowanych niż składowanie.
Selektywna zbiórka odpadów wymagająca stworzenia zaplecza
technicznego, gdzie zebrane odpady mogłyby być przetwarzane
i doczyszczane.
Brak takiego zaplecza jest szczególnie dotkliwy wobec wymagań
przepisów, które nakazują w najbliższych latach zbieranie selektywnie
następujących strumieni odpadów: wielkogabarytowe, budowlane, zielone,
surowcowe oraz odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów
komunalnych. W planie zaproponowano wariantowe rozwiązania systemu
gospodarki odpadami uwzględniające charakterystykę zabudowy gmin
i miast Związku. W wariancie I w zabudowie wielorodzinnej zarówno na
terenach miejskich jak i wiejskich proponuje się rozszerzenie prowadzonej
obecnie w miastach wielopojemnikowej, selektywnej zbiórki surowców
wtórnych takich jak: szkło, tworzywa sztuczne, makulatura i metale
(głównie puszki aluminiowe i metalowe) oraz wprowadzenie zbiórki
odpadów ulegających biodegradacji. W zabudowie jednorodzinnej
i zagrodowej proponuje się wprowadzenie selektywnej zbiórki surowców
wtórnych w systemie workowym. Taki system wdrażają aktualnie na swoim
terenie gminy: Sawin i Rejowiec Fabryczny oraz miast Chełm. W zakresie
odpadów organicznych, w zabudowie jednorodzinnej na terenach
miejskich oraz w zabudowie jednorodzinnej zwartej wiejskiej, proponuje
się mieszkańcom dwie możliwości: kompostowanie w ogródkach
przydomowych lub włączenie do systemu zbiórki prowadzonego jak
w zabudowie wielorodzinnej. Natomiast na terenach wiejskich
w zabudowie zagrodowej proponuje się kompostowanie całej frakcji
organicznej we własnym zakresie.
W zakresie zbiórki pozostałych (suchych) odpadów komunalnych

należy poszczególne gospodarstwa zabudowy jednorodzinnej wyposażyć
w pojemniki.
Proponowany w niniejszym opracowaniu system gospodarki
odpadami wg wariantu II polega na wprowadzeniu zbiórki w systemie
dwupojemnikowym (frakcja „sucha” i „mokra”). W zabudowie
wielorodzinnej proponuje się gromadzenie frakcji „suchej” i „mokrej”
w systemie dwupojemnikowym. Na odpady „suche” proponuje się
docelowo zastosować dotychczasowe pojemniki na odpady
niesegregowane, natomiast na odpady „mokre” proponuje się pojemniki
analogiczne jak w wariancie I. W celu ułatwienia mieszkańcom zbiórki
w systemie dwupojemnikowym proponuje się wyposażenie mieszkańców
w dwa worki – jeden na odpady „suche”, drugi na odpady „mokre”
(ulegające biodegradacji). W zabudowie jednorodzinnej proponuje się
zbierać tylko frakcję „suchą” w systemie pojemnikowym lub workowym.
Zasady postępowania z odpadami ulegającymi biodegradacji w zabudowie
jednorodzinnej, proponuje się utrzymać tak jak w wariancie I.
Wdrożenie a następnie sprawne funkcjonowanie systemu
gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Związku możliwe będzie
tylko w przypadku realizacji Zakładu Przetwarzania Odpadów
w Srebrzyszczu.
Na terenie wykonane będą następujące obiekty gospodarki
odpadami:
linia segregacji i doczyszczania dla odpadów użytecznych
z selektywnej zbiórki wielopojemnikowej/workowej (wariant I) lub dla
odpadów „suchych” (wariant II),
kompostownia odpadów zielonych pochodzących z utrzymania
i porządkowania parków, ogrodów i terenów zielonych
kompostownia odpadów organicznych pospożywczych wspólnie
z osadami ściekowymi (tj. odpadów ulegających biodegradacji
z selektywnej zbiórki z zabudowy wielorodzinnej, lub opcjonalnie dla
zabudowy jednorodzinnej z terenów miejskich (wariant I), lub dla
odpadów „mokrych” (wariant II)
punkt zbiórki i magazynowania odpadów niebezpiecznych
pochodzących z gospodarstw oraz obiektów infrastruktury,
stacja demontażu odpadów wielkogabarytowych pochodzących
z gospodarstw domowych,
linia przetwarzania odpadów budowlanych,
linia do produkcji paliwa alternatywnego,
składowisko odpadów balastowych.
Podstawą organizacji gospodarki odpadami na terenie Związku

powinna być stale prowadzone działania edukacyjno – informacyjne, które
wykształcą w społeczności zamieszkującej obszar Związku postawy
proekologiczne umożliwiające wprowadzanie trudnych i kosztownych
w realizacji zasad gospodarki odpadami. Realizacja zadań nakreślonych
niniejszym planem nie będzie jednak możliwa przy pomocy własnych
środków budżetowych samorządów wchodzących w skład Związku.
Dlatego też, w planie wskazano możliwe do sięgnięcia źródła

finansowania przedsięwzięć z zakresu gospodarki odpadami. Celem
utrzymania systemu w pełnej sprawności wskazane jest również
wprowadzenie na terenach gmin wiejskich odpłatności za odbiór
i unieszkodliwianie odpadów.
Podsumowując należy stwierdzić, ze opracowany Plan Gospodarki
Odpadami dla ZKGZCh jest opracowaniem spełniającym wymagania
ustawowe w zakresie obowiązku opracowania gminnych planów
zagospodarowania odpadów oraz umożliwiającym podjęcie działań
mających na celu systematyczne porządkowanie i doskonalenie oraz
usystematyzowanie realizowanych przedsięwzięć związanych
z gospodarką odpadami na terenie poszczególnych gmin Związku
Komunalnego
15. Literatura:
1. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132/96, poz. 622

z późniejszymi zmianami) z dnia 13 września 1996 roku,
2. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62/2001, poz. 627 z późniejszymi
zmianami) z dnia 27 kwietnia 2001 roku,
3. Ustawa o odpadach (Dz. U Nr 62/2001, poz. 628 z późniejszymi zmianami)
z dnia 27 kwietnia 2001 rok,
4. Ustawa o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 16/90, poz.95 z późniejszymi
zmianami) z dnia 8 marca 1990 roku,
5. Ustawa o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o
odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 27 lipca 2001 roku ,
6. Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr 63, poz.
638) z dnia 11 maja 2001 r.
7. Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej
(Dz.U. Nr 63, poz.639) z dnia 11 maja 2001 r.
8. Ustawa o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
Nr 7 poz. 78 z 2003 r) z dnia 19 grudnia 2002 r.
9. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29.05.2003 w sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych
(Dz. U. z 2003 Nr 104 poz. 982
10. II Polityka Ekologiczna Państwa, Ministerstwo Środowiska
11. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2007-2010, Ministerstwo Środowiska, 2002
12. Strategia rozwoju województwa lubelskiego, Urząd Marszałkowski, Lublin
13. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Ministerstwo Środowiska, 2002,
14. Plan Gospodarki Odpadami dla woj. lubelskiego, Urząd Marszałkowski, 2003
15. Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego, Państwowy Instytut
Geologiczny w Warszawie, 2003,
16. Program gospodarki odpadami komunalnymi dla miast i gmin Związku
Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej, ABRYS Technika w Poznaniu, 2001.
17. Plan gospodarki odpadami dla Miasta Chełma, ABRYS Technika w Poznaniu,
2004.
18. Program ochrony środowiska dla Chełma na lata 2004- 2007, LAŚ, 2003.
19. Studium Wykonalności planowanej inwestycji pn. „Zakład przetwarzania
odpadów komunalnych regionu Chełma oraz rekultywacja 9 składowisk
odpadów”.Konsorcjum Pro Eko i inżynieria Pro Eko, Warszawa, 2004.
20. Raport o stanie środowiska dla woj. lubelskiego, WIOŚ, 2002.
21. Uchwała Nr XXV- 120/97 Rady Gminy w Wierzbicy z dnia 30 lipca 1997 roku
w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku w gminie.
22. Uchwała Nr XXXVI/167/98 Rady Gminy Białopole z dnia 19 czerwca 1998r.
w sprawie ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku
na terenie gminy Białopole.
23. Uchwała Nr XXVI/145/97 Rady Gminy w Leśniowicach z dnia 3 grudnia 1997
r. w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku w gminie.
24. Uchwała Nr XXX/190/97 Rady Gminy Rejowiec Fabryczny z dnia 17 lipca
1997 r. w sprawie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy
Rejowiec Fabryczny
25. Uchwała Nr XXIII/112/97 Rady Gminy w Żmudzi z dnia 26.06.1997 r.
w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku w gminie.
26. Uchwała Nr V/12/98 Rady Gminy Sawin z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie
ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie
gminy Sawin.
27. Uchwała Nr XLIII/271/02 Rady Miasta Rejowiec Fabryczny z dnia 10 lipca
2002 r. w sprawie ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czystości
i porządku na terenie miasta Rejowiec Fabryczny.
28. Uchwała Nr XXVI/133/97 Rady Gminy Chełm z dnia 4 sierpnia 1997 r.
w Gminie Chełm.
29. Uchwała Nr XII/68/99 Rady Gminy Dubienka z dnia 18 sierpnia 1999 r.
na terenie gminy Dubienka.
30. Uchwała Nr XXXVI/111/97 Rady Gminy Wojsławice z dnia 12 kwietnia 1997
r. w sprawie przyjęcia „Regulaminu ochrony środowiska przed odpadami
komunalnymi oraz utrzymania czystości i porządku na terenie gminy
Wojsławice”.
31. Uchwała Nr III/17/98 Rady Gminy w Siedliszczu z dnia 30.12.1998 r.
na terenie gminy Siedliszcze.
32. Uchwała Nr XXXVII/165/98 Rady Gminy w Rudzie-Hucie z dnia 28 marca
1998 r. w sprawie ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czystości
i porządku w gminie.
33. Uchwała Nr XXXI/157/98 Rady Gminy w Kamieniu z dnia 17 czerwca 1998
roku w sprawie ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czystości
i porządku w gminie Kamień.
34. Informacje uzyskane ze Starostwa Powiatowego w Chełmie, Urzędu Miasta
w Rejowcu Fabrycznym, Urzędów Gmin z terenu powiatu chełmskiego oraz
Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego
35. Informacje z Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie
36. Informacje uzyskane od firm wywozowych oraz podmiotów gospodarczych
zlokalizowanych lub obsługujących teren powiatu chełmskiego
37. Strategiczny Program Rozwoju Gminy Chełm
38. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Rejowiec Fabryczny
39. Program Gospodarki Odpadami dla Gminy Ruda-Huta, 1998
40. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Sawin
41. Strategia rozwoju gminy Wierzbica
42. Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego gminy Wojsławice, Chełm, 2002
43. Przegląd ekologiczny składowiska odpadów komunalnych w Srebrzyszczu,
gmina Chełm woj. Lubelskie, mgr Wojciech Gurba, Lublin 2002.
44. Przegląd ekologiczny składowiska odpadów stałych gminy Kamień
w Strachosławiu, mrg inż. Włodzimierz Ryszard Baluk.
45. Przegląd ekologiczny gminnego składowiska odpadów w Leśnowicach,
dr inż. Iwona Szczepanowska, mgr inż. Jerzy Rachwald, Lubin, 2002
46. Przegląd ekologiczny składowiska odpadów w Pawłowie, Konopka Wiesław,
Urząd Miasta w Rejowcu Fabrycznym, 2002
47. Przegląd ekologiczny składowiska gminy Żmudź, Antoni Landman, Zarząd
Gminy Żmudź, 2002
48. Przegląd ekologiczny gminnego wysypiska śmieci zlokalizowanego
w miejscowości Wojsławice, Zakład Komunalny w Wojsławicach, 2002
49. Ekologiczny przegląd składowiska odpadów we Władysławowie gm.

Wierzbica, mgr Michał Widomski, Jerzy Wysocki
50. Przegląd ekologiczny gminnego składowiska odpadów w Malinówce, Alfred
Nagaj, Chełm 2002
51. Przegląd ekologiczny gminnego składowiska odpadów w miejscowości
Kolonia Rudka Gminy Ruda-Huta, Powiat Chełmski, Chełm, 2002, mgr inż.
Włodzimierz Ryszard Baluk
52. „Zakład Przetwarzania Odpadów Regionu Chełma”, skrócona koncepcja–
praca konkursowa, Chełm, październik 2003
53. Rocznik Statystyczny woj. lubelskiego, GUS, 2001
54. Bień W., Stowarzyszenie Księgowych w Polsce: „Zarządzanie finansami
przedsiębiorstw”, 1993
55. Zabrzycki J., Grzybowska M., Wieczorek- Fronia M.: „Środki trwałe oraz
wartości niematerialne i prawne 2002 r.”, Unimex, Wrocław, 2002 r.
56. www.wfosigw.pl
57. www.nfosigw.pl

Diralojk

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Diralojk

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Pl an g osp oda rk i od pa da m i d la Z wi ąz k u K o m una l ne go G m i n Zi e m i C he ł m s k i ej LA Ś

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 1

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 2

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 3

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 4

1.1. Przedmiot, zakres i podstawa opracowania.

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 5

Do zadań Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej należy

1) planowanie i realizacja zadania inwestycyjnego pod nazwą „Zakład

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 6

2.1. Położenie geograficzne.

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 7

2.3. Warunki hydrogeologiczne Związku Komunalnego Gmin Ziemi

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 9

2.4. Warunki klimatyczne.

2.5. Warunki przyrodnicze.

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 10

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 11

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 12

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 13

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 14

Tabela 1. Podział ZKGZCh na jednostki terytorialne

1. Chełm miejska 35,72 - 1 68640 1921,6

2.6.1. Miasto Chełm.

2.6.1.1. Charakterystyka miasta.

W latach 1975-1998 Chełm pełnił funkcję stolicy województwa

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 15

Tabela 2. Ilość mieszkańców z rozbiciem na rodzaj zabudowy

miejscowość ilość osób w zabudowie razem

Miasto posiada wewnętrznie zróżnicowaną strukturę funkcjonalno-

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 16

2.6.1.2. Podstawowe dane demograficzne.

2.6.1.3. Podstawowe funkcje miasta.

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 17

2.6.1.4. Szanse i ograniczenia rozwojowe.

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 18

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 19

2.6.1.5. Znaczenie komunikacyjne.

2.6.1.6. Struktura i skala działalności gospodarczej.

Tabela 3. Podmioty gospodarki narodowej według sektorów i sekcji

W yszczegó lnienie Ogółem Sektor publ iczny Sektor prywatny

razem przedsiębiorstwa spółki spółki spółki spółdzielnie fundacje osoby

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 20

Tabela 4. Podmioty gospodarki narodowej w podziale na podstawowe

L .p. W ys z cze gó l n i e ni e Ogó ł e m Os o by pr aw ne

2.6.2. Miasto Rejowiec Fabryczny.

Zajmuje powierzchnię 14,3 km2 i liczy 4810 mieszkańców.

1. południową - o charakterze rolniczym, położoną na glebach o dużej

2.6.2.1. Obszary i obiekty prawnie chronione.

Na terenie miasta przy ul. Lubelskiej w niewielkiej odległości od

Park Lasek-Dębinka o pow. 2,4 ha pełniący rolę parku miejskiego.

W parku zachowało się wiele cennych drzew, m.in. pomnikowy dąb,

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 22

nazwa wskaźnika wartość jednostka

Gleby na terenie miasta wykształcone zostały ze skał kredowych

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 23

2.6.2.4. Gospodarka lokalna.

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 24

2.6.3. Gmina Białopole.

Gmina Białopole znajduje się na południowym wschodzie powiatu

Tab.7. Struktura użytkowania gruntów.

Gleby na obszarze gminy położony są klasyfikowanych jako średnie

Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej- czerwiec 2004 25

Miejscowość ilość osób w zabudowie Miejscowość ilość osób w zabudowie