06 Qua Do2022mk

NGUYỄN CÔNG PHƯƠNG
LÝ THUYẾT MẠCH II
QUÁ TRÌNH QUÁ ĐỘ
Lý thuyết mạch
• Lý thuyết mạch I
1. Thông số mạch
2. Phần tử mạch
3. Mạch một chiều
4. Mạch xoay chiều
5. Mạng hai cửa
6. Mạch ba pha
7. Khuếch đại thuật toán
• Lý thuyết mạch II
1. Quá trình quá độ
2. Mạch phi tuyến
3. Đường dây dài
https://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 2
Lý thuyết mạch II
- Dòng điện
- Điện áp
- Công suất
-…
Sách tham khảo
1. C. K. Alexander, M. N. O. Sadiku. Fundamentals of Electric
Circuits. McGraw-Hill, 2001
2. J. Bird. Electrical Circuit Theory and Technology. Newnes,
2003
3. Nguyễn Bình Thành, Nguyễn Trần Quân, Phạm Khắc
Chương. Cơ sở kỹ thuật điện. Đại học & trung học chuyên
nghiệp, 1971
4. J. W. Nilsson, S. A. Riedel. Electric Circuits. Addison-
Wesley, 1996
5. J. O’Malley. Theory and Problems of Basic Circuit Analysis.
McGraw-Hill, 1992
6. A. L. Shenkman. Transient Analysis of Electric Power
Circuits Handbook. Springer, 2005
7. Nguyễn Công Phương. Lỗi thường gặp khi làm bài tập Lý
thuyết mạch. Khoa học & Kỹ thuật, 2021.
8. Nguyễn Công Phương & Nguyễn Tuấn Ninh. Giải bài tập Lý
thuyết mạch bằng Python. Khoa học & Kỹ thuật, 2022.
9. https://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home
Phương pháp dòng nhánh
VD
nK D = 3 − 1 = 2
nK A = 3 − 2 + 1 = 2
a : i1 − i2 − i3 = 0
a b
i1 i3 R3
b : i3 + J − i4 = 0 E1 E3
R1 R2 J R4
A : R1i1 + R2 i2 = E1
A i2 B i4
B : − R2 i2 + R3 i3 + R 4 i4 = E 3 c
Một mạch điện có nKD phương trình KD và nKA phương trình KA, với:
nKD = số_nút – 1
nKA = số_nhánh – số_nút + 1 (không kể nguồn dòng, nếu có)
Biến đổi tương đương
a
E1 E2 E4
R E
a b
R1 R2 R4
R3
b
E1 E2 E4
+ −
E 1 R1 R2 R4
J= E = RJ Rtd = Etd =
R 1 1 1 1 1 1 1 1
+ + + + + +
R1 R2 R3 R4 R1 R2 R3 R4
a
Etd
a R b
J
Rtd
b
I. Quá trình quá độ
1. Giới thiệu
2. Sơ kiện
3. Phương pháp tích phân kinh điển
4. Phương pháp toán tử
II. Mạch phi tuyến
III. Đường dây dài
Giới thiệu (1)
• Tất cả các mạch điện trong Lý thuyết mạch I đều ở
trạng thái/chế độ xác lập.
• Chế độ xác lập: mọi thông số trong mạch điện
(dòng điện, điện áp, công suất, năng lượng) đều là
hằng số (mạch một chiều) hoặc biến thiên chu kỳ
(mạch xoay chiều).
• Quá độ (Từ điển tiếng Việt): chuyển từ chế độ này
sang chế độ khác.
• Quá trình quá độ (kỹ thuật điện): quá trình mạch
điện chuyển từ chế độ xác lập này sang chế độ xác
lập khác.
Giới thiệu (2)
lập khác.
6Ω 6Ω
12
2H 2H i = = 2A
6
12 VDC 12 VDC i
i (A)
Chế độ xác lập mới

2
Chế độ xác lập cũ Quá trình quá độ

t
0
Giới thiệu (3)
lập khác.
6Ω 6Ω
uC = 12 V
2 µF 2 µF
12 VDC 12 VDC
uC (V)
Chế độ xác lập mới

12
Chế độ xác lập cũ Quá trình quá độ

t
0
Giới thiệu (4)
• Quá trình quá độ xảy ra khi có thay đổi đột ngột về
cấu trúc hoặc thông số của các mạch điện quán tính.
• Quán tính: có cuộn dây hoặc/và tụ điện.
• Một số giả thiết đơn giản hóa:
• Các phần tử lý tưởng (điện trở của cuộn dây bằng 0, điện
trở của tụ điện vô cùng lớn),
• Động tác đóng mở lý tưởng:
• Thay khóa (K) bằng R,
• R chỉ nhận các giá trị 0 (khi K đóng) & ∞ (khi K mở),
• Thời gian đóng mở bằng 0.
• Luật Kirchhoff luôn đúng.
Giới thiệu (5)
Chế độ cũ t =0 Chế độ mới
a b a b a b
Rab → ∞ Rab = 0
a b a b a b
Rab = 0 Rab → ∞
b 2 1 a b 2 1 a b 2 1 a
c c c
Rac = 0 Rac → ∞
Rbc → ∞ Rbc = 0
Giới thiệu (6)
uL(t)
Chế độ
Chế độ xác lập cũ Chế độ xác lập mới
Cuộn cảm quá độ
trong mạch 0 t
quá độ Ngắn mạch Không ngắn mạch Ngắn mạch
một chiều
Tụ điện iC(t)
trong mạch Chế độ
Chế độ xác lập cũ Chế độ xác lập mới
quá độ quá độ
một chiều 0 t
Hở mạch Không hở mạch Hở mạch
Giới thiệu (7)
x(t)
Sơ kiện 2
Quá trình quá độ
Sơ kiện 1 t
0
Sơ kiện 3
Sơ kiện
1. Giới thiệu
2. Sơ kiện
Sơ kiện (1)
• Định nghĩa: giá trị (& đạo hàm các cấp) ngay
sau thời điểm đóng mở của dòng điện qua
cuộn cảm & điện áp trên tụ điện.
• iL(0), uC(0), i’L(0), u’C(0), i’’L(0), u’’C(0), …
• Việc tính sơ kiện dựa vào:
• Thông số mạch ngay trước thời điểm đóng mở
(chế độ cũ): iL(–0), uC(–0),
• Hai luật Kirchhoff,
• Hai luật đóng mở.
Sơ kiện (2)
f(–0)
f(+0)
–0 0 +0
Sơ kiện (3)
Hàm bước nhảy đơn vị 1(t) (hoặc
x (t )
u(t)):
1
0 t<0 0 t
1(t ) =
1 t ≥0 1(t )
1
–0 +0 t
0 t
1
0 t <τ 1(t ) x (t )
1(t − τ ) =
1 t ≥τ
–0 +0 τ t 0 t
Sơ kiện (4)
1(t )e(t ) 1(t − 5)e (t )
0 t 0 5 t
t=0 t = 5s
a e(t) b a e(t) b
1(t)e(t) 1(t – 5)e(t)

a b a b
Sơ kiện (5)
Hàm Dirac δ(t) δ (t )
d 0 t ≤ −0 & t ≥ + 0
δ (t ) = 1(t ) =
dt → ∞ − 0 < t < +0
–0 +0 t
+∞
 δ (t ) = 1
−∞
δ (t − τ )
d
δ (t − τ ) = 1(t − τ )
dt
–0 +0 τ t
Sơ kiện (6)
• Luật/quy tắc đóng mở 1: dòng điện trong một
cuộn cảm ngay sau khi đóng mở iL(+0) bằng
dòng điện trong cuộn cảm đó ngay trước khi
đóng mở iL(–0)
iL(+0) = iL(–0)
• Luật/quy tắc đóng mở 2: điện áp trên một tụ điện

ngay sau khi đóng mở uC(+0) bằng điện áp trên
tụ điện đó ngay trước khi đóng mở uC(–0)
uC(+0) = uC(–0)
Sơ kiện (7)
VD1
E = 12 VDC; R = 6 Ω; L = 2 H. TÝnh iL (0) & i L′ (0) ?
t=0 R
Chế độ cũ Chế độ mới L
E
R R
L L
E E iL
iL ( −0) = 0 RiL + LiL′ = E

iL (0) = iL ( −0) → RiL (0) + LiL′ (0) = E
E − RiL (0) 12 − 0
→ iL (0) = 0 → iL′ (0) = = = 6 A/ s
L 2
Sơ kiện (8)
VD2
R
E = 12 VDC; R = 6 Ω; L = 2 H. TÝnh iL (0) & i L′ (0) ?
t=0
Chế độ cũ Chế độ mới R
L
R
E
R R
L L
E E iL
iL (0) = iL (−0) RiL + LiL′ = E

E 12
= = → RiL (0) + LiL′ (0) = E
R/2 6/2
E − RiL (0) 12 − 6.4
= 4A → iL′ (0) = = = −6 A/ s
L 2
Sơ kiện (9)
VD3
E = 12 VDC; R = 6 Ω; C = 1 µ F. TÝnh uC (0) & u C′ (0)?
t=0 R
Chế độ cũ Chế độ mới C
E
R R
C C uC
E E iC
uC (0) = uC ( −0) RiC + uC = E duC

→ RC + uC = E
= 0V iC = CduC / dt dt
→ RCuC′ (0) + uC (0) = E
E − uC (0) 12 − 0
′
→ uC (0) = = −6
= 2.10 6
V/ s
RC 6.1.10
Sơ kiện (10)
VD4 t=0
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω;
R1
C = 1 µ F. TÝnh uC (0) & uC′ (0) ?
R2
E
i1 R1 i2 iC
uC
R2 R2 i1 − i2 − iC = 0

 R1i1 + R2i2 = E
C C
E E
R i − u = 0
uC (0) = uC ( −0)  22 C
iC = CduC / dt
= E = 12 V
→ ( R1 + R2 )uC + R1 R2CuC′ = R2 E
→ ( R1 + R2 )uC (0) + R1 R2CuC′ (0) = R2 E
Sơ kiện (11)
VD4 t=0
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω;
R1
C = 1 µ F. TÝnh uC (0) & uC′ (0) ?
R2
E
i1 R1 i2 iC
uC
R2 R2
C C
E E
uC (0) = uC ( −0) ( R1 + R2 )uC (0) + R1 R2CuC′ (0) = R2 E

= E = 12 V R2 E − ( R1 + R2 )uC (0)
→ uC′ (0) =
R1 R2 C
3.12 − (6 + 3)12
= −6
= − 4.10 6
V/ s
6.3.1.10
Sơ kiện (12)
VD5
L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
C = 4 mF. Tính các sơ kiện?
Chế độ cũ E R1 R2
iL − iC − i2 = 0

 R1iL + u L + R2i2 = E iL L i2
R i − u = 0 uC
iC
 22 C E
C
u L = 0; iC = 0 R1 R2
 E 12
iL (0) = i2 (0) = R + R = 20 + 45 = 0,18 A
→ 1 2
u (0) = R i (0) = 45.0,18 = 8,31 V
 C 2 2
Sơ kiện (13)
VD5
L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
iL (0) = 0,18 A; uC (0) = 8,31 V E R1 R2
Chế độ mới
 R1iL + Li′L + uC = E

iL = iC = CuC ′ iL
L
iC
 R1iL (0) + LiL′ (0) + uC (0) = E E uC
→ C
i
L (0) = Cu ′
C (0)
R1
 E − R1iL (0) − uC (0) 12 − 20.0,18 − 8,31

iL′ (0) = L
=
20.10 −3
= 0 A/ s
→
u′ (0) = iL (0) = 0,18 = 46,15 V/ s
 C C 4.10−3
Sơ kiện (14)
VD5
L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
E R1 R2
iL L i2 2
1 u iC iL (0) = 0,18 A
E C → 1. Xét mạch ở chế độ cũ (khóa ở vị trí cũ),
C uC (0) = 8, 31 V
R1 R2 2. Tìm iL(0) & uC(0),
3. Xét mạch ở chế độ mới (khóa ở vị trí mới),
4. Viết hệ phương trình dòng nhánh, thay thế
u L = LiL′ & iC = CuC′ ,
iL L 4 5. Xét hệ phương trình với t = 0,
3 u iC  R1iL + Li L′ + uC = E 6. Thay số (với iL(0) & uC(0) ở bước 2) &
E C → giải hệ để có iL′ (0) & uC′ (0).
C iL = iC = CuC′
R1
 R i (0) + LiL′ (0) + uC (0) = E i′ (0) = 0 A/ s
→ 1L → L 6
iL (0) = CuC′ (0) 5 u
 C′ (0) = 46,15 V/ s
Sơ kiện (15)
VD6
L t=0
e = 60sin100t V; R1 = 20 Ω; R2 = 100 Ω; L = 0, 2 H;
C
C = 0, 4 mF. Tính các sơ kiện?
Chế độ cũ e R1 R2
ɺ
E
IɺL =
R2 (1/ jωC )
R1 + jω L + IɺL jω L Iɺ2
R2 + 1/ jωC IɺC
1
60
= Eɺ R1 jωC R2
45(1/ j100.0, 4.10−3 )
20 + j100.0, 2 +
45 + 1/ j100.0, 4.10−3
= 2, 30 7, 77o A → iL (t ) = 2,30sin(100t + 7,77o ) A
iL (0) = 2, 30sin(100.0 + 7, 77o ) = 2,30sin(7,77o ) = 0,31 A
Sơ kiện (16)
VD6
L t=0
e = 60sin100t V; R1 = 20 Ω; R2 = 100 Ω; L = 0, 2 H;
C
C = 0, 4 mF. Tính các sơ kiện?
Chế độ cũ e R1 R2
IɺL = 2,30 7, 77o A

R2 (1/ jωC ) IɺL jω L Iɺ2
ɺ ɺ
UC = I L IɺC
R2 + 1/ jωC 1
45(1/ j100.0, 4.10 −3

) Eɺ R1 jωC R2
= 2,30 7, 77 o
45 + 1/ j100.0, 4.10−3
= 55, 71 − 68, 20o V → uC (t ) = 55,71sin(100t − 68, 20o ) V
uC (0) = 55, 71sin(100.0 − 68, 20o ) = 55, 71sin( −68, 20o ) = −51, 72 V
Sơ kiện (17)
VD7 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C
L = 1 H; C = 1 mF. Tính các sơ kiện? L R3
R2
Chế độ cũ t =0
a : i1 + i2 − i3 = 0 R1 2 1

 R1i1 + R3i3 + uL = E1 E2 b E1
R i + R i + u = E
 22 3 3 C 1 a
i2 = 0, uL = 0 C
L R3
 E1 120 R2
iL (0) = i1 (0) = R + R = 10 + 30 = 3 A i1 i2 i3
→ 1 3 1
R1
u (0) = E − R i = 30 V
 C 1 33
b E1
Sơ kiện (18)
VD7 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C
R2
Chế độ mới t =0
a : i1 + i2 − i3 = 0 R1 2 1

 R1i1 − R2 i2 − uC + uL = E2 E2 b E1
R i + R i + u = E − E
 22 3 3 C 1 2 a
u L = Li1′, i2 = CuC′ C
L R3
R2
i1 + CuC′ − i3 = 0 i3
 i1 i2
→  R1i1 − R2i2 − uC + Li1′ = E2
R1
 R Cu′ + R i + u = E − E
 2 C 33 C 1 2 E2 E1
Sơ kiện (19)
VD7 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C
R2
Chế độ mới t =0
i1 + CuC′ − i3 = 0 R1 2 1

 R1i1 − R2 CuC′ − uC + Li1′ = E2 E2 b E1
 R Cu ′ + R i + u = E − E
 2 C 33 C 1 2 a
C
i1 (0) + CuC′ (0) − i3 (0) = 0 L R3
 R2
→  R1i1 (0) − R2 CuC′ (0) − uC (0) + Li1′(0) = E2
 R Cu′ (0) + R i (0) + u (0) = E − E i1 i2 i3
 2 C 33 C 1 2
R1
E2 E1
Sơ kiện (20)
VD7 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C
R2
i1 (0) + CuC′ (0) − i3 (0) = 0 t =0

 R1i1 (0) − R2CuC′ (0) − uC (0) + Li1′(0) = E2 R1 2 1
 R Cu′ (0) + R i (0) + u (0) = E − E
 2 C 3 3 C 1 2 E2 b E1
i1 (0) = 3 A; uC (0) = 30 V
a
3 + CuC′ (0) − i3 (0) = 0 C
 R3
→ 3R1 − R2 CuC′ (0) − 30 + Li1′(0) = E2 L
R2
 R Cu′ (0) + R i (0) + 30 = E − E i1 i2 i3
 2 C 33 1 2
 i1′(0) = 24 A/ s R1
→
 uC′ (0) = −800 V/ s
E2 E1
Sơ kiện (21)
VD8 t =0
a R2
J = 5 A (DC); R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; L = 2 H; 2
C = 5 mF. Tính các sơ kiện? C 1
Chế độ cũ
R1
u L = 0; iC = 0 b L J
a R2
J 5
iL (0) = R1 = 10 = 1,67 A i1 iC
R1 + R2 10 + 20 uC iL 1
C
R1
uC (0) = R2 iL (0) = 20.1,67 = 33,33 V b L J
Sơ kiện (22)
VD8 t =0
a R2
J = 5 A (DC); R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; L = 2 H; 2
C = 5 mF. Tính các sơ kiện? C 1
Chế độ mới
a : i1 + iC + iL = 0 i1 + CuC′ + iL = 0 R1
b L J
 
 R1i1 − uC = 0 →  R1i1 = uC
u − u = 0 u = Li′ a
 C L  C L i1 iC
i1 (0) + CuC′ (0) + iL (0) = 0 uC iL
 C
→  R1i1 (0) = uC (0) R1
u (0) = Li′ (0) b L
 C L
→ iL′ (0) = 16, 67 A/ s ; uC′ (0) = −1000 V/ s

Sơ kiện (23)
VD9 t=0
1 a
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω; L = 2 H;
R1 i L
C = 5 mF. Tính các sơ kiện? 2
Chế độ cũ 2i C
E R2 b
iL (0) = iC = 0
i + 2i − iR − iL = 0 1
R1 i
a
iR L
 iC
 R1i + R2 iR = E uC
2i C
→ iR = 2, 4 A → uC (0) = R2 iR = 7, 2 V E R2 b
Chế độ mới
i + 2i − iR − iC = 0 3i − iR − iL = 0 a
R1 i iR
L
  2 iC
 R1i + R2iR = 0 →  R1i + R2 iR = 0 uC
u + u − R i = 0  Li′ + u − R i = 0 2i C
 L C 2 R  L C 2 R
R2 b
Sơ kiện (24)
VD9 t=0
1 a
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω; L = 2 H;
R1 i L
C = 5 mF. Tính các sơ kiện? 2
Chế độ mới 2i C
E R2 b
3i − iR − iL = 0

 R1i + R2 iR = 0
 Li′ + u − R i = 0
 L C 2 R
3i (0) − iR (0) − iL (0) = 0 → iL′ (0) = −3,6 A/ s


→  R1i(0) + R2 iR (0) = 0
 Li′ (0) + u (0) − R i (0) = 0 i a L
 L C 2 R
R 1 iR iC
2 uC
iL (0) 0
iL = CuC′ → uC′ (0) = = = 0 2i R2 b
C
C C
Sơ kiện (25)
VD10
R1 = R2 =10 kΩ; C1 = 20 μF; C2 = 100 μF; a b
+
E = 4V. Tính các sơ kiện của ur? –
t = 0 R1 R2
ϕ a (0) = 0; ur (0) = 0 E
ur
C1 C2
ϕb − u r
= C2 ur′ ϕ a − ur
R2 → = C2 u′r
R2
ϕ a = ϕb
ϕ a (0) − ur (0)
→ = C2 ur′ (0) → ur′ (0) = 0
R2
Sơ kiện (26)
VD11
a R2
E = 120 V; J = 5.1(t ) A; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω;
R1
L = 0,2 H; C = 0,4 mF. Tính các sơ kiện? C
iL R3
Chế độ cũ
J =0
E b L J
E 120
iL (0) = = = 4A a
R1 + R2 10 + 20 R2
R1
E 120 C R3
uC (0) = uR 2 = R2 = 20 = 80 V uC iL
R1 + R2 10 + 20
E b L
Sơ kiện (27)
VD11
a R2
E = 120 V; J = 5.1(t ) A; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω;
R1
iL R3
iL (0) = 4 A; uC (0) = 80 V
Chế độ mới
E b L J
a : iR − iC − iL + J = 0
 a
 R1iR + uC = E uC R2
 R i + Li ′ − u = 0 R1
 2L L C
C
iR iL
iR − CuC′ − iL + J = 0 iC

→  R1iR + uC = E E b L J
 R i + Li ′ − u = 0
 2L L C
Sơ kiện (28)
VD11
a R2
E = 120 V; J = 5.1(t ) A; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω;
R1
iL R3
iL (0) = 4 A; uC (0) = 80 V
iR − CuC′ − iL + J = 0 E b L J

 R1iR + uC = E
 R i + Li′ − u = 0
 2L L C
iR (0) − CuC′ (0) − iL (0) = − J  iL′ (0) = 0

 
→  R1iR (0) + uC (0) = E →
 R i (0) + Li ′ (0) − u (0) = 0  uC′ (0) = 12500 V/ s
 2L L C
Sơ kiện (29)
VD12 t=0 M
E = 60 VDC; R1 = 9 Ω; R2 = 3 Ω; i2 (t )
R1 R2 i1 (t )
R3 = 12 Ω; L1 = 4H; L2 = 8H; M = 2H . L1 L2 R3
Tính các sơ kiện?
E
E
i1 (0) = = 5 A; i2 (0) = 0
R1 + R2
R2 i1 ( −0) i2 ( −0)
 R2i1 + L1i1′ + Mi2′ = 0 R1
 L1 L2 R3
 R3i2 + L2i2′ + Mi1′ = 0
E
 R2i1 (0) + L1i1′(0) + Mi2′ (0) = 0
→
 R3i2 (0) + L2i2′ (0) + Mi1′(0) = 0 M
R2 i1 (t ) i2 (t )
i1′(0) = −4, 29 A/ s
→ R3
i2′ (0) = 1, 07 A/ s
u1M u2 M
L1 L2
Sơ kiện (30) t=0 i1 i2
VD13 12VDC 2H 10Ω

 30 20
uC (0) = 12V u1 z=  u2
5mF  20 50
u1 (0) = 30i1 (0) + 20i2 (0)
u (0) = 20i (0) + 50i (0)
 2 1 2

u1 (0) = 12 i2
u2 (0) = −10i2 (0) i1
→ i1 (0) = 0, 5143A = iL (0) 12 VDC 2H 10Ω
 30 20 
i1 (0) = 5.10 u′C (0)
−3
u1 z=  u2
5mF  20 50 
→ u ′C (0) = 102, 86 V/ s
u1 = 30i1 + 20i2
u = 20i + 50i
 2 1 2 uC − 2i1′ = 30i1 + 20i2 i2
 → i1
−uC + 2i1′ + u1 = 0  −10i2 = 20i1 + 50i2
10i2 + u2 = 0 2H 10Ω
 30 20 
uC (0) − Li1′(0) = 30i1 (0) + 20i2 (0) u1 z=  u2
→ 5mF  20 50 
 −10i2 (0) = 20i1 (0) + 50i2 (0)
→ i1′ (0) = −1,67.10−4 A/ s
Sơ kiện (31) t=0
VD14 L1 R1 L2 R2
E = 120 V; R1 = 10 Ω; R2 = 30 Ω; L1 = 1 H; L2 = 2 H.
i1 i2
Chế độ cũ E
E 120
i1 ( −0) = = = 12 A
R1 10 L1 R1
i2 (−0) = 0 i1 i2
E
i1 ( −0) ≠ i2 (−0)
Chế độ mới L1 R1 L2 R2
i1 (0) = i2 (0) i1 i2
E
i1 ( −0) ≠ i1 (0) ?
Luật đóng mở tổng quát

Sơ kiện (32)
• Luật/quy tắc đóng mở tổng quát 1: tổng từ thông
trong một vòng kín ngay sau khi đóng mở ΣΨ(+0)
bằng tổng từ thông trong vòng kín đó ngay trước
khi đóng mở ΣΨ(–0)
ΣΨ(+0) = ΣΨ(–0)
• Luật/quy tắc đóng mở tổng quát 2: tổng điện tích ở

một đỉnh ngay sau khi đóng mở Σq(+0) bằng tổng
điện tích ở đỉnh đó ngay trước khi đóng mở Σq(–0)
Σq(+0) = Σq(–0)
Sơ kiện (33) t=0
VD14 L1 R1 L2 R2
E = 100 V; R1 = 10 Ω; R2 = 30 Ω; L1 = 4 H; L2 = 1 H.
i1 i2
Chế độ cũ E
i1 ( −0) = E / R1 = 10 A; i2 (−0) = 0
L1 R1
ψ (−0) = L i (−0) + L i (−0)
11 2 2
i1 i2
E
Chế độ mới L1 R1 L2 R2
ψ (0) = L i (0) + L i (0) = L i (0) + L i (0)
11 2 2 11 21
i1 i2
ψ ( −0) = ψ (0) E
L1i1 (−0) + L2i2 ( −0) 4.10 + 2.0

→ i1 (0) = = = 8 A = i2 (0)
L1 + L2 4 +1
Sơ kiện (34) t=0
VD14 L1 R1 L2 R2
E = 100 V; R1 = 10 Ω; R2 = 30 Ω; L1 = 4 H; L2 = 1 H.
i1 i2
i(0) = 8 A E
( R1 + R2 )i + ( L1 + L2 )i′ = E L1 R1 L2 R2
i
→ ( R1 + R2 )i(0) + (L1 + L2 )i′(0) = E
E
E − ( R1 + R2 )i (0) 100 − (10 + 30)8

→ i ′(0) = = = −44 A/ s
L1 + L2 4 +1
Sơ kiện (35)
VD15 iR R t=0
i1 i2
E = 120 V; R = 10 Ω; C1 = 1 mF; C2 = 2 mF.
Chế độ cũ C1 C2
E
RiR + uC1 (−0) = E
iR = 0 → u C1 (−0) = E = 120 V iR R i1 i2
uC 2 (−0) = 0
C1 C2
 q(−0) = C u 1 C1 (−0) + C 2uC 2 (−0) = C1u C1 (−0) E
Chế độ mới
 q(0) = C1uC 1 (0) + C2uC 2 (0) = (C1 + C2 )uC 1 (0) iR R i1 i2
 q(−0) =  q(0) → C u 1 C1 ( −0) = (C1 + C2 )uC 1 (0)

E
C1 C2
C1uC 1 (−0) 1.120

→ uC 1 (0) = = = 40 V = uC 2 (0)
C1 + C 2 1+ 2
Sơ kiện (36)
VD15 iR R t=0
i1 i2
E = 120 V; R = 10 Ω; C1 = 1 mF; C2 = 2 mF.
uC1 (0) = uC 2 (0) = 40 V E
C1 C2
iR = i1 + i2

 RiR + uC 1 = E
iR = C1uC′ 1 + C2 uC′ 2 = C1uC′ 1 + C2uC′ 1 = (C1 + C2 )uC′ 1
→
RiR + uC1 = E
iR (0) = (C1 + C2 )uC′ 1 (0)
→ iR R
RiR (0) + uC1 (0) = E
i1 i2
→ R (C1 + C2 )uC′ 1 (0) + uC1 (0) = E E

C1 C2
E − u C1 (0) 120 − 40
→ uC′ 1 (0) = = −3
= 2666, 67 V/ s
R(C1 + C2 ) 10(1 + 2)10
Sơ kiện (37)
• Định nghĩa: giá trị (& đạo hàm các cấp) ngay
sau thời điểm đóng mở của dòng điện qua
cuộn cảm & điện áp trên tụ điện.
• iL(0), uC(0), i’L(0), u’C(0), i’’L(0), u’’C(0), …
• Thường tính bằng phương pháp dòng nhánh.
• Sơ kiện PHẢI là số thực.
• Sơ kiện KHÔNG PHẢI là số phức.
• Sơ kiện KHÔNG PHẢI là hàm số.
1. Giới thiệu
2. Sơ kiện
Phương pháp tích phân kinh điển (1)
R R R
e(t ) L e(t ) L L
C i (t ) C ixl (t ) C itd (t )
Nghiệm quá độ Nghiệm xác lập Nghiệm tự do
x(t ) = xxl (t ) + xtd (t ) xxl (t ) xtd (t )
VD1
E = 24 VDC; R = 25 Ω; L = 5 H; C = 50 mF. R
E L
1. iL(0) = 0; i’L(0) = 4,8 A/s; C i (t )
2. ixl(t) = 0;
3. Nghiệm tự do:
a) LCp2 + RCp + 1 = 0,
 p1 = –4, p2 = –1; 1. Tính các sơ kiện;
2. Tìm nghiệm xác lập xxl(t);
b) itd(t) = Ae–4t + Be–t;
3. Tìm nghiệm tự do:
4. A = –1,6; B = 1,6; a) lập phương trình đặc trưng & giải;
b) viết nghiệm tự do xtd(t);
5. i(t) = 0 –1,6e–4t + 1,6e–t A. 4. Tìm các hằng số tích phân;
5. Tổng hợp kết quả: x(t) = xxl(t) + xtd(t).
1. Tính các sơ kiện (đã có ở phần trước);
2. Tìm nghiệm xác lập (dùng các phương
pháp (dòng nhánh, thế nút, dòng vòng,
xếp chồng, mạng một cửa, mạng hai
cửa,...) trong Lý thuyết mạch I);
a) Lập phương trình đặc trưng & giải;
b) Viết nghiệm tự do;
4. Tìm các hằng số tích phân;
Lập phương trình đặc trưng (1)
VD1
E = 24 VDC; R = 25 Ω; L = 5 H; C = 50 mF. R
Ritd + u L + uC = 0 E L
1 C i (t )
′
→ Ritd + Litd +  itd dt = 0
C
itd = Ae pt Cách 1 R
A pt L
→ RAe + LApe +
pt pt
e =0
Cp C itd (t )
1
→ R + Lp + =0
Cp R
→ LCp + RCp + 1 = 0
2
1 Lp
Cp
VD1
E = 24 VDC; R = 25 Ω; L = 5 H; C = 50 mF. R
E L
C i (t )
Cách 1 R
1
Ritd + Litd′ +  itd dt = 0 → LCp 2 + RCp + 1 = 0 L
C
C itd (t )
Cách 2
a R
1
Zab = R + Lp + = 0 → LCp 2 + RCp + 1 = 0 1 Lp
Cp
b Cp
VD1
E = 24 VDC; R = 25 Ω; L = 5 H; C = 50 mF. R
E L
1. Xét mạch điện ở trạng thái mới
(khóa đã chuyển sang vị trí mới); C i (t )
2. Tắt (các) nguồn độc lập (nếu có);
3. Toán tử hóa các phần tử:
 1  R
 R → R ; L → Lp ; C → ;
 Cp  L
4. Chọn hai điểm bất kỳ sát nhau a
& b, tính tổng trở vào Zab(p); C itd (t )
5. Cho Zab(p) = 0  p/tr đặc trưng.
a R
1
Zab = R + Lp + = 0 → LCp 2 + RCp + 1 = 0 1 Lp
Cp
b Cp
VD2
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C
L = 1 H; C = 1 mF. L R3
R2
 1 
R3  R2 +  t =0
 Cp  p 2 + 42 p + 800 2 1
Zab = R1 + Lp + = R1
1 p + 20
R3 + R2 +
Cp E2 E1
Zab = 0 → p 2 + 42 p + 800 = 0
1
R3 ( R1 + Lp) 50( p + 42 p + 800 )
2
1
Zcd = R2 + + = Lp Cp R3
Cp R3 + R1 + Lp p ( p + 40) R2
a e
 1  c
( R1 + Lp )  R2 +  b
 Cp  50( p 2
+ 42 p + 800 ) d f
Zef = R3 + = R1
1 p 2
+ 30 p + 1000
R1 + Lp + R2 +
Cp
VD3 t =0
J = 5 A (DC); R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; L = 2 H; R2 2
C = 5 mF. C 1
R1
L J
1 R1 Lp 10( p + 10) 2 a 1
Z ab = + =
Cp R1 + Lp p( p + 5)
b Cp
Z ab = 0 → 10( p + 10)2 = 0 R1
Lp
VD4 t=0
1 a
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω; L = 2 H;
R1 i L
C = 5 mF. 2
i + 2i − i2 − i3 = 0 2i C
E R2 b
 1

 R1i + Li3′ +  i3dt = 0 a
 C i i2 L
 R1i + R2i2 = 0 R1 i3
2
i = A1e pt , i2 = A2 e pt , i3 = A3e pt 2i C
R2 b
3 Ae pt
− A e pt
− A e pt
=0 3 −1 −1 
 1  0 

1 2 3 pt
  A e
 1 1  pt  0 
→  R1 A1e pt + LpA3e pt + A3e pt = 0 →  R1 0 Lp + A e =
 Cp  Cp   2 pt   
 R A e pt + R A e pt = 0    A3e  0
 1 1 2 2  R1 R2 0 
VD4 t=0
1 a
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω; L = 2 H;
R1 i L
C = 5 mF. 2
 3 −1 −1  2i C
E R2 b
 1  0 
 pt
 A e
 R 0 Lp + 1   A e pt  = 0 a
 1 Cp   2 pt    i
   A3e  0 R1 i2 L
i3
 R1 R2 0  2
i, i2 , i3 ≠ 0 2i C
R2 b
3 −1 −1
1 LC( R1 + 3R2 ) p 2 + R1R2Cp + (R1 + 3R2 )
→ R1 0 Lp + =0→− =0
Cp Cp
R1 R2 0
→ p2 + 0,6 p + 100 = 0
VD5
a R2
E = 120 V; J = 5.1(t ) A; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω;
R1
L = 0,2 H; C = 0,4 mF. C
iL R3
E b L J
1 R1 ( R2 + Lp) a R2
Z bc = + R1
Cp R1 + R2 + Lp 1 R3
10 p2 + 3500 p + 375000 c Cp
= Ω
p( p + 150) b Lp
VD6 t=0 M
E = 60 VDC; R1 = 9 Ω; R2 = 3 Ω; R1 R2 i1 (t ) i2 (t )
R3 = 12 Ω; L1 = 4H; L2 = 8H; M = 2H . L1 L2 R3
 R2i1 + L1i1′ + Mi2′ = 0 E

 R3i2 + L2i2′ + Mi1′ = 0
M
i1 = A1e pt , i2 = A2 e pt i2 (t )
R2 i1 (t )
 R2 A1e + L1 pA1e + MpA2e = 0
pt pt pt
R3
→ u1M u2 M
 MpA1e + R3 A2e + L2 pA2e = 0
pt pt pt L1 L2
 (R2 + L1 p) Mp   A1e pt 
→   pt 
=0
 Mp ( R3 + L2 p)  A2e 
i1 , i2 ≠ 0
( R2 + L1 p) Mp
→ = 0 → (L1L2 − M 2 ) p 2 + (L1 R3 + L2 R2 ) p + R2 R3 = 0
Mp (R3 + L2 p)
→ 28 p 2 + 72 p + 36 = 0
VD7 t=0 i2
i1
u1 = 30i1 + 20i2
u = 20i + 50i 12 VDC 2H 10Ω
 2 1 2  30 20 
u1 z=  u2
 1 20 50
′
 2i1 + 5.10−3  i1dt + u1 = 0 5mF  

10i2 + u2 = 0
i1 = A1e pt , i2 = A2 e pt i1 i2
u1 = B1e pt , u 2 = B2e pt 2H 10Ω
 30 20 
u1 z=  u2
5mF  20 50 
30 A1e + 20 A2e − B1e = 0
pt pt pt

 20 A1e pt + 50 A2e pt − B2e pt = 0

→ 1
 2 pA1 e pt
+ −3
A 1e pt
+ B1e pt
=0
 5.10 p
10 A e pt + B e pt = 0
 2 2
VD7 t=0 i2
30 A1e + 20 A2e − B1e = 0
pt pt pt i1
 2H 10Ω
 20 A1e pt + 50 A2e pt − B2e pt = 0 12 VDC
  30 20 
u1 z=  u2
 1   20 50 
 2 p +  A e pt
+ B e pt
=0 5mF
−3  1 1
 5.10 p 

10 A 2 e pt
+ B 2 e pt
=0
 30 20 −1 0 
   A1e pt  0 
 20 50 0 −1  pt  0 
A e
→ 1   pt  =  
2
 2 p + 5.10 −3 p 0 1 0   B1e  0 
   B e pt  0 
 0 10 0 1   2   
30 20 −1 0
20 50 0 −1
→ 1 = 0 → 120 p 2 + 1400 p + 12000 = 0
2p+ 0 1 0
5.10 −3 p
0 10 0 1
Viết nghiệm tự do (1)
Nghiệm thực đơn p = a: x (t ) = Ae

at
Nghiệm thực lặp p1 = p2 = a: x (t ) = ( A + Bt )e at
αt
Nghiệm phức liên hợp p1,2 = α ± jω: x (t ) = ( A cos ωt + B sin ωt )e
αt
= Me cos(ωt + θ )
Viết nghiệm tự do (2)
VD1
0, 25 p 2 + 1, 25 p + 1 = 0 → p1 = −1; p2 = −4
−t −4 t
→ x(t ) = Ae + Be
VD2
10( p + 10)2 = 0 → p1 = p2 = −10
→ x(t ) = ( A + Bt )e−10 t
VD3
p 2 + 42 p + 800 = 0 → p1,2 = −21, 00 ± j18, 95
−21t
→ x(t ) = ( A cos18,95t + B sin18, 95t )e
= Me−21t cos(18,95t + θ )
4. Tìm các hằng số tích phân (dựa vào sơ
kiện & nghiệm xác lập);
Tìm các hằng số tích phân
 x (t = 0) = x (0)
 → A, B
 x′(t = 0) = x′(0)
VD
0, 25 p 2 + 1, 25 p + 1 = 0; i(0) = 0,18 A; i′(0) = 0; ixl (t ) = 0
−t − 4t
p1 = −1; p2 = −4 → itd (t ) = Ae + Be
→ i(t ) = ixl (t ) + itd (t ) = 0 + Ae−t + Be −4t = Ae− t + Be−4t
i(t = 0) = ( Ae −t + Be−4t ) = A + B = 0,18  A = 0, 24
 t =0
 →
i ′(t = 0) = (− Ae −t
− 4 Be −4 t
) = − A − 4B = 0  B = −0,06
t =0
VD1
i L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
C = 4 mF. Tính dòng quá độ?
iL (0) = 0,18 A; iL′ (0) = 0 E R1 R2
ixl L 1. Tính các sơ kiện;

E → ixl (t ) = 0 3. Tìm nghiệm tự do:
C
R1 a) lập phương trình đặc trưng & giải;
LCp 2 + R1Cp + 1 = 0 4. Tìm các hằng số tích phân;
→ (20.10 −3 )(4.10 −3 ) p 2 + 20(4.10−3 ) p + 1 = 0 → p1 = −987, 3; p2 = 12, 66

→ itd (t ) = Ae−987,3t + Be−12,66 t
VD1
i L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
iL (0) = 0,18 A; iL′ (0) = 0 E R1 R2
ixl (t ) = 0; itd (t ) = Ae−987,3t + Be−12,66t 1. Tính các sơ kiện;

i (t ) = ixl (t ) + itd (t ) 2. Tìm nghiệm xác lập xxl(t);
= 0 + Ae−987,3t + Be−12,66t a) lập phương trình đặc trưng & giải;
−987,3t −12,66 t b) viết nghiệm tự do xtd(t);
= Ae + Be
i (0) = A + B = 0,18 5. Tổng hợp kết quả: x(t) = xxl(t) + xtd(t).

i′(0) = −987,3 A −12, 66 B = 0
→ A = −0, 0023; B = 0,1823 → i(t ) = −0, 0023e −987,3t + 0,1823e −12,66t A
VD1
i L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
i (t ) = −0,0023e −987,3t + 0,1823e −12,66 t A E R1 R2
VD2 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C uC
L = 1 H; C = 1 mF. Tính uC(t)? L R3
R2
uC (0) = 30 V; uC′ (0) = −800 V/ s t =0
a : i1 + i2 − i3 = 0 R1 2 1

 R1i1 − R2i2 − uC + uL = E2 E2 b E1
 R i + R i + u = E − E → uC = −10 V = uxl (t )
 22 33 C 1 2 a
u L = 0; i2 = 0 C
L R3
p + 42 p + 800 = 0 → p1,2 = −21, 00 ± j18,95
2
R2
−21t i1 i2 i3
→ utd (t ) = e ( A cos18,95t + B sin18,95t )
→ uC (t ) = uxl (t ) + utd (t ) R1
−21t E2 E1
= −10 + e ( A cos18,95t + B sin18,95t )
VD2 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C uC
R2
uC (0) = 30 V; uC′ (0) = −800 V/ s t =0
uC (t ) = −10 + e −21t ( A cos18,95t + B sin18,95t ) R1 2 1
uC (0) = −10 + e −21.0 ( A cos 0 + B sin 0) = −10 + A = 30 E2 b E1
→ A = 40 → uC (t ) = −10 + e −21t (40 cos18,95t + B sin18,95t )
uC′ (t ) = −21e−21t (40 cos18, 95t + B sin18, 95t )
+ e−21t ( −18,95.40sin18,95t + 18,95 B cos18,95t )
→ uC′ (0) = −21e −21.0 (40 cos0 + B sin 0) + e −21.0 ( −18, 95.40 sin 0 + 18,95B cos 0)
= −21.40 + 18,95B = −800 → B = 2,11
→ uC (t ) = −10 + e −21t (40, 00 cos18, 95t + 2,11sin18,95t ) V
VD2 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C uC
− 21t
R2
uC (t ) = −10 + e (40, 00cos18,95t + 2,11sin18, 95t ) V t =0
R1 2 1
E2 b E1
VD3 t =0
a R2
J = 5 A (DC); R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; L = 2 H; 2
C = 5 mF. Tính iL(t)? C 1
iL (0) = 1, 67 A; i′L (0) = 16, 67 A/ s iL
ixl (t ) = 0 R1
2
b L J
10( p + 10) = 0 → p1 = p2 = −10
→ itd (t ) = ( A + Bt )e −10t a
−10 t −10t
i1 iC
→ iL (t ) = ixl (t ) + itd (t ) = 0 + ( A + Bt )e = ( A + Bt )e
−10.0
uC ixl
iL (0) = ( A + B.0)e = A = 1, 67 C
i′L (t ) = Be −10t − 10( A + Bt )e −10t R1
b L
→ iL′ (0) = B − 10 A = B −16, 67 = 16, 67 → B = 33,33
→ iL (t ) = (1, 67 + 33, 33t )e −10t A
VD3 t =0
a R2
J = 5 A (DC); R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; L = 2 H; 2
C = 5 mF. Tính iL(t)? C 1
iL (t ) = (1, 67 + 33,33t )e −10t A iL
R1
b L J
VD4 t=0
1 a
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω; L = 2 H;
R1 i L
iC
C = 5 mF. Tính uC(t)? 2 uC
uC (0) = 7, 2 V; uC′ (0) = 0 C
E 2i R2 b
u xl (t ) = 0
2 p 2 + 1, 2 p + 200 = 0 → p1,2 = − 0,30 ± j10, 00
a
→ u td (t ) = ( A cos10t + B sin10t )e −0,30t R1 i iR
L
iC
2 u xl
−0,30t
→ u C (t ) = u xl (t ) + utd (t ) = ( A cos10t + B sin10t )e C
2i R2 b
−0,30.0
uC (0) = ( A cos10.0 + B sin10.0)e = A = 7, 2
uC′ (0) = (−72 sin10.0 + 10 B cos10.0)e −0,30.0 − 0, 30(7, 2cos10.0 + B sin10.0)e −0,30.0
= 10 B − 0, 30.7, 2 = 0 → B = 0, 22
→ uC (t ) = (7, 2cos10t + 0, 22sin10t )e −0,30t V
VD4 t=0
1 a
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω; L = 2 H;
R1 i L
iC
C = 5 mF. Tính uC(t)? 2
−0,30 t uC
uC (t ) = (7, 2 cos10t + 0, 22 sin10t )e V 2i C
E R2 b
VD5
R1 = R2 =10 kΩ; C1 = 20 μF; C2 = 100 μF; a b
+
E = 4V. Tính ur(t)? –
t = 0 R1 R2
ur (0) = 0; u r′ (0) = 0 ur
E
Tất cả các dòng xác lập đều bằng 0 C1 C2
→ u xl = ϕb = ϕa = 4 V a b
+
ϕb − u r –
= C2u′r ϕa − ur R1
R2
R2 → = C2u ′r uxl
R2 E
ϕb = ϕ a C1 C2
→ ϕ a = ur + R2C2ur′
E − ϕa
= C1ϕa′
R1
E − (u r + R2C2u ′r )
→ = C1 (u r + R2C2ur′ )′ = C1 (u r′ + R2C2u r′′)
R2
VD5
R1 = R2 =10 kΩ; C1 = 20 μF; C2 = 100 μF; a b
+
t = 0 R1 R2
ur (0) = 0; u r′ (0) = 0; u xl = 4 ur
E
E − (ur + R2C2u ′r ) C1 C2
= C1 (u ′r + R2C2u r′′)
R2
→ R22C1C2u ′′r + R2 (C1 + C2 )u r′ + ur = E → 0, 2u ′′r + 1, 2u r′ + u r = 4
0, 2u ′′r + 1, 2ur′ + u r = 0
→ (0, 2 p 2 + 1, 2 p + 1) Ae pt = 0 → 0, 2 p 2 + 1, 2 p + 1 = 0
ur = Ae pt → p1 = − 1; p2 = 5 → utd (t ) = Ae − t + Be− 5t
→ u r (t ) = u xl (t ) + utd (t ) = 4 + Ae− t + Be−5t
ur (0) = 4 + A + B = 0  A = −5
→ → u r (t ) = 4 − 5e− t + e −5t V
ur′ (0) = − A − 5B = 0 B = 1
VD5
R1 = R2 =10 kΩ; C1 = 20 μF; C2 = 100 μF; a b
+
t = 0 R1 R2
−t −5 t
ur (t ) = 4 − 5e + e V ur
E
C1 C2
VD6
e = 60 sin100t V; j = 5sin(100t + 30o ) A; R = 20 Ω; L t=0
L = 0, 2 H; C = 0, 4 mF. Tính i(t)? C 1 2
i0 (t ) = j (t ) → i (0) = 5sin(100.0 + 30 o ) = 2, 5 A i R j e
o
1 5 30
Uɺ 0 = Jɺ = = 125 − 60 o
V
jωC j100.0, 4.10 −3
jω L
→ u 0 (t ) = 125sin(100t − 60 o ) V 1 1
Iɺ0 jωC
→ u C (0) = 125sin(100.0 − 60 o ) = − 108, 25 V R Jɺ
Ri + Li ′ + u C = e = 60 sin100t
L
→ Ri (0) + Li ′(0) + u C (0) = 60sin(100.0) = 0 C 2
Ri (0) + uC (0) 20.2,5 −108, 25 i
→ i ′(0) = − =− = −291, 25 A/ s R e
L 0, 2
VD6
L = 0, 2 H; C = 0, 4 mF. Tính i(t)? C 1 2
iL (0) = 2, 5 A; iL′ (0) = −291, 25 A/ s i R j e
Eɺ
Iɺxl =
R + jω L + 1/ jωC jω L
60 1 2
= −3
= 2,91 14, 04 o
A
20 + j100.0, 2 + 1 / ( j100.0, 4.10 )
Iɺxl jω C
→ i xl (t ) = 2,91sin(100t + 14, 04 o ) A R Eɺ
1 LCp 2 + RCp + 1
Zab = R + Lp + = Lp a
Cp Cp 1
−5
b
→ LCp + RCp + 1 = 0 = 8.10 p + 0, 008 p + 1
2 2
Cp
→ p = −50 ± j100 → itd (t ) = ( A cos100t + B sin100t )e−50t R
VD6
L = 0, 2 H; C = 0, 4 mF. Tính i(t)? C 1 2
iL (0) = 2, 5 A; iL′ (0) = −291, 25 A/ s i R j e
ixl (t ) = 2, 91sin(100t + 14, 04 ) A
o
itd (t ) = ( A cos100t + B sin100t )e− 50t A

→ i (t ) = ixl (t ) + itd (t ) = 2, 91sin(100t + 14, 04o ) + ( A cos100t + B sin100t )e −50 t
i (0) = 2,91sin(14, 04o ) + A = 2,5 → A = 1, 79
i′(t ) = 291cos(100t + 14, 04 o ) + (−100 A sin100t + 100 B cos100t )e −50t
− 50e −50t ( A cos100t + B sin100t )
i′(0) = 291cos(14, 04 o ) + 100 B − 50 A = −291, 25 → B = −4, 84
→ i (t ) = 2,91sin(100t + 14, 04 o ) + (1, 79cos100t − 4, 84sin100t )e −50 t A
VD6
L = 0, 2 H; C = 0, 4 mF. Tính i(t)? C 1 2
i R
i (t ) = 2,91sin(100t + 14,04 ) + (1,79 cos100t − 4,84 sin100t )e
o −50 t
A j e
VD7
a R2
E = 120 V; J = 5.1(t ) A; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω;
R1
L = 0,2 H; C = 0,4 mF. Tính iL(t)? C
iL R3
iL (0) = 4 A; iL′ (0) = 0
J + E / R1 J
ϕb = 0 → ϕa = = 113,33 V E b L
1/ R1 + 1/ R2
a R2
ϕa 113,33
ixl = = = 5, 67 A R1
R2 20 C
ixl
10 p 2 + 3500 p + 375000 → p1,2 = −175 ± j82,92
E b L J
−175t
itd (t ) = ( A cos82, 92t + B sin 82,92t ) e
iL (t ) = ixl + itd (t ) = 5, 67 + ( A cos82, 92t + B sin 82,92t )e −175 t

VD7
a R2
E = 120 V; J = 5.1(t ) A; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω;
R1
L = 0,2 H; C = 0,4 mF. Tính iL(t)? C
iL R3
iL (0) = 4 A; iL′ (0) = 0
iL (t ) = 5, 67 + ( A cos82,92t + B sin 82, 92t ) e −175t E b L J

iL (0) = 5, 67 + A = 4 → A = −1, 67
i′L (t ) = ( −82,92 A sin 82, 92t + 82,92B cos82,92t ) e−175t

− 175( A cos82, 92t + B sin 82,92t )e −175 t
i′L (0) = 82,92B − 175 A = 0 → B = −3, 52
→ iL (t ) = 5, 67 − (1, 67 cos82,92t + 3,52sin 82,92t )e −175 t A
VD8 t=0
E = 100 V; R1 = 10 Ω; R2 = 30 Ω; L1 = 4 H; L2 = 1 H. L1 R1 L2 R2
Tính i1?
i1 (0) = 8 A; i1′(0) = −44 A/ s i1 i2
E
E 100
i1xl = = = 2, 5 A
R1 + R2 10 + 30
R1 + R2 + L1 p + L2 p = 0 L1 L2
R1 i1 R2
p = −( R1 + R2 ) / ( L1 + L2 ) = −8 E
i1td = Ae−8t
i1 = i1xl + i1td = 2,5 + Ae−8t L1 p L2 p
R1 R2
i1 (0) = 2,5 + A = 8 → A = 5,5
i1 = 2,5 + 5,5e −8t A

VD9
iR R t=0
E = 120 V; R = 10 Ω; C1 = 1 mF; C2 = 2 mF. Tính uC1? i1 i2
uC1 (0) = 40V; uC′ 1 (0) = 2666,67 V/ s
C1 C2
E
RiR + uC 1xl = E
iR = 0 → uC1xl = E = 120V
iR
1 1 R i1 i2
C1 p C2 p 30 p + 1000
R+ = = 0 → p = −33,33 C1 C2
1 1 3p E
+
C1 p C 2 p
uC1td = Ae −33,33t → uC 1 = uC 1xl + u C1td = 120 + Ae−33,33t

R
uC1 (0) = 120 + A = 40 → A = −80
1 1
→ uC 1 (t ) = 120 − 80e −33,33t V C1 p C2 p
VD10 t=0 M
E = 60 VDC; R1 = 9 Ω; R2 = 3 Ω; i2 (t )
R1 R2 i1 (t )
R3 = 12 Ω; L1 = 4H; L2 = 8H; M = 2H . L1 L2 R3
Tính i2(t)?
E
i2 (0) = 0; i2′ (0) = 1,07 A/ s
i2 xl = 0
28 p 2 + 72 p + 36 = 0 → p1 = −1, 89; p 2 = −0, 68 → i2 td = Ae−1,89 t + Be −0,68 t
i2 = i2 xl + i2td = 0 + Ae −1,89t + Be−0,68t
i2 (0) = A + B = 0  A = −0,88

 →
i2′ (0) = −1,89 A − 0,68B = 1, 07  B = 0,88
→ i2 = 0, 88( e−0 ,68 t − e −1,89 t ) A

VD11 t=0 i1 i2
Tính i1(t)?
12VDC 2H 10Ω
i1 (0) = 0,5143 A  30 20
z=
u1  u2
i1′(0) = −1, 67.10 A/ s
−4
5mF  20 50
i1xl = 0
120 p2 + 1400 p + 12000 = 0 → p1,2 = −5,83 ± j8,12 → i1td = Ae −5,83t cos(8,12t + θ )
i1 = i1 xl + i1td = 0 + Ae −5,83 t cos(8,12t + θ )
i1 (0) = A cos θ = 0,5143  A = 0, 63

 →
i1′(0) = −5,83A cos θ − 8,12 A sin θ = −1,67.10
−4
θ = − 35,68o
→ i1 (t ) = 0,63e −5,83t cos(8,12t − 35,68o ) A

1. Tính các sơ kiện;

a) lập phương trình đặc trưng & giải;
1. Giới thiệu
2. Sơ kiện
a) Biến đổi thuận Laplace
b) Biến đổi ngược Laplace
c) Sơ đồ toán tử
d) Giải bài toán quá độ bằng phương pháp toán tử
Giải bài toán quá độ
(Hệ) phương trình vi phân (Bộ) nghiệm trong

Mạch điện trong miền thời gian miền thời gian
f[u(t), i(t)] = 0 u(t), i(t)
Biến đổi thuận Laplace Biến đổi ngược Laplace
(Hệ) phương trình đại số (Bộ) nghiệm trong

trong miền toán tử miền toán tử
F[U(p), I(p)] = 0 U(p), I(p)
Biến đổi thuận Laplace (1)
Gốc (thời gian) Ảnh (Laplace) x (t )
1(t ) x (t ) ↔ X ( p) 0 t
∞
1(t )
X ( p) = L[x(t )] =  x (t )e − pt
dt 1
−0
τ 0 t
− pt
= lim  x(t )e dt 1(t ) x (t )
τ →∞
−0
p = σ + jω; p : toán tử Laplace 0 t
x(t) δ (t ) 1(t ) e− at t te − at sin at cos at

1 1 1 1 a p
X(p) 1
p p +a p2 ( p + a )2 p2 + a2 p2 + a2
Tính chất x(t) X(p)
1. Tỉ lệ biên độ Ax (t ) AX ( p )
2. Cộng/trừ x1 ( t ) ± x2 (t ) X 1( p) ± X 2 ( p)
1  p
3. Tỉ lệ thời gian x( at ) X 
a a
x (t − a )1(t − a ), a ≥ 0 e −ap X ( p )
4. Dịch thời gian
x( t )1(t − a), a ≥ 0 e− ap L[ x (t + a )]
5. Dịch tần số e− at x (t ) X ( p + a)
6. Vi phân d n x (t ) / dt n p n X ( p ) − p n −1 x ( −0) − p n − 2 x (1) ( −0) ...
7. Nhân với t t n x( t ) (− 1)n d n X ( p ) / dp n
∞
8. Chia cho t x (t ) / t  X ( λ) d λ
p
t
9. Tích phân
 x( λ ) d λ X ( p) / p
0
t
10. Nhân chập x1( t )* x 2 (t ) =  x1( λ ) x2 (t − λ ) d λ X 1( p) X 2 ( p)
0
VD1
Tìm ảnh Laplace của x (t ) = 5 + e −10t − cos 20t ?
x1 (t ) ± x2 (t ) → X 1 ( p ) ± X 2 ( p )
→ X ( p ) = L[5] + L[e −10t ] − L[cos 20t ]
Ax (t ) → AX ( p )
→ L[5] = 5L[1] → L[5] = 5
1 p
L[1] =
p
1
L[e −10t ] =
p + 10
p p
L[cos 20t ] = 2 =
p + 202 p 2 + 400
5 1 p 5 p 3 + 2400 p + 4000
→ X ( p) = + − 2 =
p p + 10 p + 400 p ( p + 10)( p 2 + 400)
VD2
F ( p ) = L[ u( t )] − L[u ( t − a )] 0 a t
1 u( t )
L[ u( t )] =
p 1
e − ap 0
L[u (t − a )] = t
p
− u( t − a )
1 e − ap 1 − e − ap 0
→ F ( p) = − = t
p p p −1
a
• Dùng bảng các cặp biến đổi (có sẵn) và tính chất
của biến đổi thuận Laplace để tìm ảnh Laplace X(p)
từ gốc thời gian x(t).
x(t) δ (t ) 1(t ) e− at t te − at sin at cos at
1 1 1 1 a p
X(p) 1
p p+a p2 ( p + a )2 p2 + a2 p2 + a2
1. Giới thiệu
2. Sơ kiện
Biến đổi ngược Laplace (1)
1 σ + jω
L [ X ( p) ] = x (t ) =
−1
 X ( p ) e pt
dp
2πj σ − jω
N ( p ) an p n + an −1 p n −1 + ... + a1 p + a0
X ( p) = = m −1
D( p ) bm p + bm −1 p + ... + b1 p + b0
m
VD1
p +8 K1 K2 K3 K4
X ( p) = = + + +
p ( p + 2)( p + 4) 2 p p + 2 ( p + 4) 2 p + 4
→ x(t ) = K1 + K 2e −2t + K 3te −4t + K 4e −4t
x(t) δ (t ) 1(t ) e − at t te − at sin at cos at

1 1 1 1 a p
X(p) 1
p p +a p2 ( p + a )2 p2 + a2 p2 + a2
• Tính K1, K2, K3, K4?
• Cách tính phụ thuộc vào kiểu nghiệm của mẫu số:
• Nghiệm thực phân biệt,
• Nghiệm thực lặp (kép),
• Nghiệm phức.
Biến đổi ngược Laplace (3), nghiệm thực phân biệt
N ( p) K1 K2 Ki Kn
X ( p) = = + + ... + + ... +
D( p ) p + p1 p + p2 p + pi p + pn
N ( p) K1 ( p + pi ) K 2 ( p + pi ) Ki ( p + pi ) K n ( p + pi )
→ ( p + pi ) = + + ... + + ... +
D( p) p + p1 p + p2 p + pi p + pn
N ( p) K1 ( p + pi ) K 2 ( p + pi ) K ( p + pi )
→ ( p + pi ) = + + ... + Ki + ... + n
D( p) p + p1 p + p2 p + pn
 N ( p)   K1 ( p + pi ) K 2 ( p + pi ) K n ( p + pi ) 
→  ( p + pi )  = + + ... + K i + ... + 
 D( p )  p =− pi  p + p1 p + p2 p + p n  p =− pi
 N ( p) 
→  ( p + pi )  = 0 + 0 + ... + K i + ... + 0
 D ( p )  p =− pi
 N ( p) 
→ K i =  ( p + pi ) 
 D ( p )  p =− pi
VD2
25 p 2 + 300 p + 640 K1 K2 K3 20 10 5
X ( p) = = + + = + −
p ( p + 4)( p + 8) p p + 4 p +8 p p+4 p+8
25 p 2 + 300 p + 640 25.02 + 300.0 + 640
K1 = = = 20
p ( p + 4)( p + 8) (0 + 4)(0 + 8)
p= 0
25 p 2 + 300 p + 640 25(−4)2 + 300(−4) + 640

K2 = = = 10
p ( p + 4) ( p + 8) (−4)(−4 + 8)
p =−4
25 p 2 + 300 p + 640 25(−8)2 + 300(−8) + 640

K3 = = = −5
p( p + 4) ( p + 8) (−8)(−8 + 4)
p =−8
→ x (t ) = 20 + 10e−4 t − 5e −8t
VD3
20 p + 120 10 p + 60 10 p + 60 K1 K2
X ( p) = 2 = 2 = = +
2 p + 8p + 6 p + 4 p + 3 ( p + 1)( p + 3) p + 1 p + 3
10 p + 60 10(−1) + 60
K1 = = = 25
( p + 1) ( p + 3) −1 + 3
p =−1
10 p + 60 10(−3) + 60
K2 = = = −15
( p + 1) ( p + 3) −3 + 1
p=−3
→ x (t ) = 25e − t − 15e −3t
Biến đổi ngược Laplace (6), nghiệm thực lặp
N1 ( p ) K11 K12 K1n
X ( p) = = + + ... + + ...
[ D1 ( p )]( p + p1 ) n
( p + p1 ) ( p + p1 ) 2
( p + p1 ) n
( p + p1 ) n X ( p )  = K1n
p =− p1
d 
 [( p + p1 ) n
X ( p )] = K1n −1
 dp  p =− p1
 d2 
 2 [( p + p1 ) X ( p )] = (2!) K1 n −2
n
 dp  p =− p1
 1 d n− j 
K1 j =  [( p + p1 ) X ( p)]
n
 ( n − j )! dp
n− j
 p =− p1
VD4
10 p2 + 34 p + 27 K11 K12 K2 7 5 3
X ( p) = = + + = − +
p( p + 3) 2
p + 3 ( p + 3) 2
p p + 3 ( p + 3) 2
p
10 p2 + 34 p + 27
K12 = = −5
p ( p + 3) 2
p =−3
 d  10 p 2 + 34 p + 27   p (20 p + 34) − (10 p 2 + 34 p + 27)

K11 =    = =7
 dp  p ( p + 3) 2 
  p =−3
p2
 p =−3
10 p 2 + 34 p + 27
K2 = =3
p ( p + 3)2 p =0
→ x (t ) = 3 + 7e −3t − 5te −3t
VD5
5( p + 3) K11 K12 K2 −10 5 10
X ( p) = = + + = − +
( p + 1)( p + 2) 2
p + 2 ( p + 2) 2
p + 1 p + 2 ( p + 2) 2
p +1
5( p + 3)
K12 = = −5
( p + 1) ( p + 2) 2
p=−2
d  5( p + 3)  ( p + 1)5 − (5 p + 15)
K11 =    = = −10
 dp  ( p + 1) ( p + 2)2 
  p =−2
( p + 1) 2
 p =−2
5( p + 3)
K2 = = 10
( p + 1) ( p + 2)2 p =−1
→ x (t ) = 10e −t − 10e −2 t − 5te −2 t
Biến đổi ngược Laplace (9), nghiệm phức
N1 ( p ) K1 K 1*
X ( p) = = + + ...
[ D1 ( p )]( p + α − jβ )( p + α + jβ ) p + α − j β p + α + j β
[( p + α − j β ) X ( p)] p =−α + j β = K1 = K1 θ
K1* = K1 −θ
K1 θ K1 −θ K 1 e jθ K1 e− jθ
→ X ( p) = + + ... = + + ...
p + α − jβ p + α + jβ p + α − jβ p + α + jβ
→ x (t ) = K1 e jθ e − (α − jβ )t + K1 e− jθ e− (α + j β ) t + ... = K1 e− α t e j ( β t+θ ) + e− j ( β t +θ )  + ...
e jφ = cos φ + j sin φ
→ x (t ) = K1 e−α t [ cos( β t + θ ) + j sin( β t + θ ) + cos( − β t − θ ) + j sin( − β t − θ ) ] + ...
= 2 K1 e−α t cos(β t + θ ) + ...
VD6
4 p2 + 76 p K1 K2 K3
X ( p) = = + +
( p + 2)( p 2 + 6 p + 25) p + 3 − j 4 p + 3 + j4 p + 2
10 − 53,1o 10 53,1o 8
= + −
p + 3 − j4 p + 3 + j4 p + 2
4 p2 + 76 p
K1 = = 10 − 53,1o
( p + 2) ( p + 3 − j 4) ( p + 3 + j 4)
p =−3 + j 4
4 p2 + 76 p
K3 = = −8
( p + 2) ( p 2 + 6 p + 25)
p =−2
→ x(t ) = 2.10e −3 t cos(4t − 53,1o ) − 8e −2 t = 20e −3t cos(4t − 53,1o ) − 8e−2 t
VD7
5( p + 2) K1 K2 K3
X ( p) = = + +
p( p + 4 p + 5)
2
p+2− j p+2+ j p
1,12 − 153, 4o 1,12 153, 4o 2
= + +
p+ 2− j p+ 2+ j p
5( p + 2)
K1 = = 1,12 − 153, 4o
p ( p + 2 − j ) ( p + 2 + j) p =− 2 + j
5( p + 2)
K3 = =2
p ( p 2 + 4 p + 5) p= 0
→ x(t ) = 2.1,12e −2 t cos(t − 153, 4o ) + 2 = 2 + 2, 24e −2 t cos(t − 153, 4o )
K
Ke − at
p+a
K
Kte − at
( p + a) 2
K θ K −θ
+ 2 Ke−α t cos( β t + θ )
p + α − jβ p + α + jβ
1. Giới thiệu
2. Sơ kiện
Sơ đồ toán tử (1)
VD1
i L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
iL ( −0) = 0,18 A; uC ( −0) = 8, 31 V E R1 R2
Chế độ mới:
R1i + Li ′ + uC = E ↔ L [ R1i + Li ′ + uC ] = L [ E ] i L
→ L [ R1i ] + L [ Li′] + L [uC ] = L [ E ] E

C
R1
i ↔ I ( p)
R1i ↔ R1 I ( p)
x ′(t ) ↔ pX ( p) − x(−0) → i ′ ↔ pI ( p) − i L (−0) → Li′ ↔ LpI ( p) − LiL (−0)
I ( p) uC (−0)
i = CuC′ ↔ I ( p) = C[ pU C ( p) − uC (− 0)] → U C ( p) = +
Cp p
VD1
i L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
iL ( −0) = 0,18 A; uC ( −0) = 8, 31 V E R1 R2
R1i + Li ′ + uC = E
i L
E
E↔
p E
C
R1i ↔ R1 I ( p ) R1
Li′ ↔ pI ( p) − iL (−0)
I ( p) uC (−0)
uC ↔ +
Cp p
I ( p) uC ( −0) E
→ R1 I ( p ) + LpI ( p ) − Li L (−0) + + =
Cp p p
VD1
i L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
iL ( −0) = 0,18 A; uC ( −0) = 8, 31 V E R1 R2
R1i + Li ′ + uC = E
վ i L
I ( p) uC (−0) E
R1I ( p) + LpI ( p) − Li L (−0) + + = E
Cp p p C
R1
 1  E uC (−0)
→  R1 + Lp +  I ( p ) = + Li L ( −0) −
 Cp  p p
 −3 1  12 −3 8, 31
→  20 + 20.10 p + −3  I ( p ) = + 20.10 .0,18 −
 4.10 p  p p
9 p + 9225 − 987,3 t − 12,66 t
→ I ( p) = A → i ( t ) = − 0, 0023e + 0,1823e A
50( p + 1000 p + 12500)
2
i L t=0
R1i + Li ′ + uC = E C
R1i ↔ R1 I ( p)
E R1 R2
Li′ ↔ L[ pI ( p ) − iL ( −0)]
I ( p) uC (−0)
uC ↔ +
Cp p


R
 1 + Lp +
1 
Cp


I ( p ) =
E
p
+ LiL (0) −
uC (0)
p
?
Sơ đồ toán tử
9 p + 9225
I ( p) = A
50( p + 1000 p + 12500)
2
Biến đổi ngược Laplace

i (t ) = −0,0023e −987,3t + 0,1823e −12,66t A
Miền thời gian Miền toán tử
i (t ) R I ( p) R
u (t ) U ( p)
u (t ) = Ri (t )
→ U ( p ) = RI ( p )
Ax(t ) → AX ( p)
Lp
i ( −0) L i (t ) Li ( −0) I ( p)
u (t ) U ( p)
u (t ) = Li′(t )
→ U ( p ) = L[ pI ( p) − i(−0)]
Ax ′(t ) → A[ pX ( p ) − x ( −0)]
= LpI ( p ) − Li (−0)
u (−0) 1
u (−0)
Cp
C i (t ) p I ( p)
u (t ) U ( p)
i (t ) = Cu′(t )
→ I ( p) = C[ pU ( p ) − u (−0)]
Ax ′(t ) → A[ pX ( p ) − x ( −0)]
1 u (−0)
→ U ( p) = I ( p) +
Cp p
L1i1 ( −0) + Mi2 ( −0) Mp L2i2 (−0) + Mi1 (−0)

M
i1 (t) i2 (t ) I 1( p ) I2 ( p)
u1 (t) L1 L2 u2 (t ) U1 ( p) L1 p L2 p U 2 ( p )
i1 (−0) i2 (−0)
u1 (t ) = L1i1′(t ) + Mi2′ (t ) → U1 ( p ) = pL1I1 ( p) − L1i1 (−0)

+ pMI 2 ( p) − Mi2 (−0)
u2 (t ) = L2i2′ (t ) + Mi1′(t ) → U 2 ( p) = pL2 I2 ( p ) − L2i2 (−0)

+ pMI1( p) − Mi1 (−0)
Miền thời gian u (−0) M
R i (−0) L i (t ) C i (t ) i1 (t ) i2 (t )
i (t )
u1 (t) L1 L2 u2 (t )
u (t ) u (t ) i1 (−0) i2 (−0)
u (t )
L1i1 ( −0) L2i2 (−0)

u (−0) 1 + Mi2 (−0) Mp + Mi1 (−0)
Li(−0) Lp p Cp I1 ( p) I 2 ( p)
I ( p) R I ( p) I ( p)
L1 p L2 p
U ( p) U ( p) U ( p) U 1 ( p) U 2 ( p)
Miền toán tử
VD1 VD2 t =0
uC (−0)
a R2 2
iL (−0) L t=0 C 1
C
uC (−0) iL ( −0)
E R1 R2 R1
b L J
Lp LiL (− 0) a 1 LiL (−0)

uC (−0) R1
Cp
p
E ( p) 1
R1 uC ( −0) Lp
Cp
p b
Tổng quát Một chiều Xoay chiều Quá độ
i R
u = Ri u = Ri Uɺ = RIɺ U ( p ) = RI ( p )
u
L i
u = Li′ u = 0 Uɺ = jω LIɺ U ( p ) = LpI ( p ) − Li (−0)
u
C i
ɺ 1 ɺ I ( p ) u (−0)
i = Cu′ i=0 U = I U ( p) = +
jωC Cp p
u
1. Giới thiệu
2. Sơ kiện
Giải bài toán quá độ bằng phương pháp toán tử (1)
KD/ KA : x1 (t ) + x2 (t ) + ... + xn (t ) = 0
KD/ KA : X 1 ( p ) + X 2 ( p) + ... + X n ( p ) = 0
Mạch điện u(t), i(t), …
Các phương pháp phân tích

Biến đổi thuận Laplace Biến đổi ngược Laplace
mạch một chiều (KD, KA, thế
nút, dòng vòng, biến đổi tương
đương, xếp chồng, mạng một
cửa, mạng hai cửa, …)
Sơ đồ toán tử U(p), I(p), …
VD1
i L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; L = 20 mH;
C
iL ( −0) = 0,18 A; uC ( −0) = 8, 31 V 1 E R1 R2
LiL ( − 0)
uC (− 0) 1. Tính iL(–0) & uC(–0) khi khóa ở vị trí cũ,
Lp
p 2. Toán tử hoá sơ đồ mạch điện khi khóa ở
E ( p) 1 2 vị trí mới (sơ đồ toán tử),
I ( p) R1 Cp 3. Giải sơ đồ toán tử (bằng một trong số các
phương pháp giải mạch một chiều) để tìm
thông số X(p),
E uC (− 0) 4. Tìm gốc thời gian x(t) từ ảnh X(p).
+ LiL (−0) − 3
p p 0,18 p + 184, 50
I ( p) = = 2 A
1 p + 1000 p + 12500
R1 + Lp +
Cp → i (t ) = − 0, 0023e− 987,3t + 0,1823e− 12,66t A 4
VD2 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C uC
R2
iL (− 0) = 3 A; uC ( −0) = 30 V
Cách 1 iL t =0
a : I1( p ) + I 2 ( p ) − I 3 ( p) = 0
R1 2 1
 1  E2 uC (− 0)
( R1 + Lp ) I1 ( p) −  R2 + I
 2 ( p ) = + + LiL (−0)
 Cp  p p E2 b E1
 1  E1 uC ( −0) E2 a
R
 2 + I
 2 ( p ) + R I
3 3 ( p ) = − − I1 ( p ) 1 R3
 Cp  p p p
Cp uC (−0)
4( p + 40) Lp
→ I 2 ( p) = − A p
5( p + 42 p + 800)
2
I ( p)
I 2 ( p ) uC (− 0) 10(3 p 2 + 46 p − 800) R2 3
→ U C ( p) = + = V LiL ( − 0)
Cp p p ( p + 42 p + 800)
2 I 2 ( p)
R1
b E1 ( p)
−21t
→ uC (t ) = −10 + e (40, 00cos18,95t + 2,11sin18,95t ) V E2 ( p )
VD2 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C uC
R2
iL (− 0) = 3 A; uC ( −0) = 30 V
E2 u C (−0) E1
Cách 2 iL t =0
+ 2 1
− LiL ( −0) p p p R1
+ +
R1 + Lp R2 +
1 R3 E2 b E1
Cp
ϕa ( p ) =
1 1 1
+ + I1 ( p ) 1 a R3
R1 + Lp R + 1 R3
2
Cp Lp
Cp uC (−0)
54 p 2 + 1500 p + 24000 p
= V I ( p)
p ( p + 42 p + 800)
2
R2 3
E u ( −0) LiL ( − 0) I 2 ( p)
ϕa ( p) − 2 − C
p p 4( p + 40)
→ I 2 ( p) = =− A R1
R2 + 1/ (Cp ) 5( p + 42 p + 800)
2
E2 ( p ) b E1 ( p)
VD2 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C uC
R2
iL (− 0) = 3 A; uC ( −0) = 30 V
Cách 3 iL t =0
 1   1 
 1
R + Lp + R2 +  d
I ( p) −  2
R +  I x ( p) = R1 2 1
 Cp   Cp 
E u (−0) E2 b E1
= LiL (−0) + 2 + C
p p
I1 ( p ) 1 a R3
 1   1 
−  R2 +  d
I ( p ) +  2
R + R 3 +  I x ( p) = Cp uC (−0)
 Cp   Cp  Lp
E1 E2 uC (−0) p
= − − I ( p)
p p p R2 3
LiL ( − 0) I 2 ( p)
3( p 2 + 50 p + 800) 11 p 2 + 590 p + 12000
→ I d ( p) = A; I x ( p ) = A R1
p ( p + 42 p + 800)
2
5 p ( p + 42 p + 800)
2 E2 ( p ) b E1 ( p)
VD2 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C uC
R2
iL (− 0) = 3 A; uC ( −0) = 30 V
Cách 3 iL t =0
R1 2 1
E2 b E1
3( p + 50 p + 800)
2
11 p + 590 p + 12000
2
I d ( p) = A; I ( p) = A
p ( p + 42 p + 800)
2
5 p ( p + 42 p + 800)
2
x
I1 ( p ) 1 a R3
Lp
Cp uC (−0)
p
I ( p)
4( p + 40) R2 3
→ I 2 ( p) = I x ( p) − I d ( p) = − A
5( p + 42 p + 800)
2 LiL ( − 0) I 2 ( p)
R1
E2 ( p ) b E1 ( p)
VD2 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C uC
R2
iL (− 0) = 3 A; uC ( −0) = 30 V
Cách 4 iL t =0
− LiL (−0) E1 / p
+ R1 2 1
R + Lp R3 30
E( p ) = 1 = V E2 E1
1 1 p b
+
R1 + Lp R3
1 a Z ( p) I1 ( p ) 1 a R3
(R1 + Lp) R3 Cp Cp uC (−0)
Z ( p) = Lp
R1 + Lp + R3
uC (−0) p
30 p + 300 I ( p)
= Ω p R2 R2 3
p + 40
I 2 ( p) LiL ( − 0) I 2 ( p)
R1
E2 ( p ) b E ( p) E2 ( p ) b E1 ( p)
VD2 a
E1 = 120 V; E2 = 40 V; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω; C uC
R2
iL (− 0) = 3 A; uC ( −0) = 30 V
30 30 p + 300
Cách 4 iL t =0
E( p ) = V; Z ( p ) = Ω 2 1
p p + 40 R1
E2 b E1
1 a Z ( p) I1 ( p ) 1 a R3
u (−0)
E ( p ) − E2 ( p ) − C
p Cp Lp
Cp uC (−0)
I 2 ( p) =
1 uC (−0) p
R2 + Z ( p ) +
Cp I ( p)
p R2 R2 3
4( p + 40) LiL ( − 0)
=− A I 2 ( p) I 2 ( p)
5( p + 42 p + 800)
2
R1
E2 ( p ) b E ( p) E2 ( p ) b E1 ( p)
VD3 t =0
a R2
J = 5 A (DC); R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; L = 2 H; 2
C = 5 mF. Tính iL(t)? C uC 1
iL (−0) = 1, 67 A; uC (−0) = 33, 33 V iL
R1
uC ( −0) / p LiL (−0) b L J
−
1 / (Cp ) Lp 33, 33 p − 333, 34
ϕa ( p ) = = V
1 1 1 ( p + 10) 2
uC ( −0) a LiL (−0)
+ +
R1 1/ (Cp ) Lp p
1 I L ( p)
Li L (−0) + ϕa ( p) 1, 67 p + 50
I L ( p) = = A Cp
Lp ( p + 10) 2
R1
b Lp
→ iL (t ) = (1, 67 + 33, 33t )e −10t A
VD4 t=0
1 a
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω; L = 2 H;
R1 i L
iL
iL (−0) = 0; uC (−0) = 7, 2 V C
E 2i R2 b
u (−0) / p
2I ( p) + C
Lp + 1/ (Cp )
ϕa ( p ) =
1 1 1
+ + I ( p) Lp
R1 R2 Lp + 1 / (Cp)
a I L ( p)
ϕa ( p ) R1
I ( p) = − 1
R1
Cp uC (−0)
108 2 I ( p)
R2 b
→ ϕ a ( p) = V p
25 p + 15 p + 2500
2
ϕ ( p ) − u C (−0) / p −18
→ I L ( p) = a = A
Lp + 1 / (Cp) 5 p + 3 p + 500
2
VD4 t=0
1 a
E = 12 VDC; R1 = 6 Ω; R2 = 3 Ω; L = 2 H;
R1 i L
iL
iL (−0) = 0; uC (−0) = 7, 2 V C
E 2i R2 b
−18
I L ( p) = A
5 p + 3 p + 500
2
I ( p) Lp
1 uC (−0) a I L ( p)
U C ( p) = I L ( p) + R1
Cp p 1
7, 2 p + 4, 32 Cp uC (−0)
= 2 V 2 I ( p)
R2 b
p + 0, 60 p + 100 p
→ uC (t ) = 7, 2e −0,30t cos(10t − 1, 72 o ) V
VD5
L = 0, 2 H; C = 0, 4 mF. Tính i(t)? C 1 2
uC
iL (0) = 2, 5 A; uC (0) = −108, 25 V i R j e
60.100 uC (− 0)
+ Li L (−0) − Lp
p + 100
2 2
p
I ( p) = uC (−0)
1 LiL ( − 0)
R + Lp + p
Cp
1 I ( p)
1, 25(2 p 3 + 433 p 2 + 44000 p + 4330000) R
= A Cp E ( p)
( p + 10 )( p + 100 p + 12500)
2 4 2
→ i (t ) = 2,91sin(100t + 14, 04 o ) + 2, 05e −50t cos(100t − 28,8o ) A
VD6
a R2
E = 120 V; J = 5.1(t ) A; R1 = 10 Ω; R2 = 20 Ω; R3 = 30 Ω;
R1
L = 0,2 H; C = 0,4 mF. Tính iL(t)? C
uC iL R3
iL (−0) = 4 A; uC (−0) = 80 V
E / p uC (−0) / p LiL (−0) J
+ − + E b L J
R1 1/ Cp R2 + Lp p
ϕa ( p ) =
1 1 1
+ + a R2
R1 1/ Cp R2 + Lp 1
R1
80 p 2 + 40500 p + 4250000 Cp LiL (− 0)
= V uC ( −0)
p ( p + 350 p + 37500)
2
p I L ( p)
Li L (−0) + ϕa ( p ) 4 p 2 + 1400 p + 212500 E( p ) b Lp J ( p)
I L ( p) = = A
R2 + Lp p ( p + 350 p + 37500)
2
→ iL (t ) = 5, 67 − (1, 67 cos82,92t + 3,52sin 82, 92t )e −175t A

VD7
E = 60 VDC; R1 = 9 Ω; R2 = 3 Ω; t=0 M
R3 = 12 Ω; L1 = 4H; L2 = 8H; M = 2H . i2 (t )
R1 R2 i1 (t )
Tính i2(t)? R3
L1 L2
E
i1 (−0) = = 5 A; i2 (−0) = 0 E
R1 + R2
E1 = L1i1 (−0) + Mi2 (−0) R1 R2 i1 ( −0) i2 ( −0)
E2 = L2i2 (−0) + Mi1(−0) L1 L2 R3

E
Mp I 2 ( p ) M
R2 I1 ( p) R2 i1 (t ) i2 (t )
E2
L1 p L2 p R3 L1 L2 R3
E1
VD7
Cách 1 t=0
E = 60 VDC; R1 = 9 Ω; R2 = 3 Ω; M
R3 = 12 Ω; L1 = 4H; L2 = 8H; M = 2H . i2 (t )
R1 R2 i1 (t )
Tính i2(t)? R3
L1 L2
E
i1 (−0) = = 5 A; i2 (−0) = 0 E
R1 + R2
Mp I 2 ( p )
E1 = L1i1 (−0) + Mi2 (−0) E2
R2 I1 ( p)
E2 = L2i2 (−0) + Mi1(−0) U1M ( p ) U 2 M ( p)
U1M ( p ) = MpI 2 ( p ); U 2M ( p ) = MpI1( p ) E1 L p L2 p R3
1
 (R2 + L1 p ) I1( p ) + MpI2 ( p ) = E1


 MpI1( p ) + (R3 + L2 p ) I2 ( p ) = E2
15 −0,6796t −1,8918t
→ I2 ( p ) = A → i (t ) = 0,8838(e − e )A
2(7 p + 18 p + 9)
2 2
VD7
Cách 2 t=0
E = 60 VDC; R1 = 9 Ω; R2 = 3 Ω; M
R3 = 12 Ω; L1 = 4H; L2 = 8H; M = 2H . i2 (t )
R1 R2 i1 (t )
Tính i2(t)? R3
L1 L2
60
i1 (−0) = i3 ( −0) = = 5A; i2 (−0) = 0 E
12
t=0 i1 ( t ) i2 (t )
ϕb ( p) = 0 L1 − M L2 − M
9Ω 3Ω
10 10
− 12Ω
2p + 3 2p
→ ϕa ( p) = 60 VDC M i3 ( t )
1 1 1
+ +
2 p + 3 2 p 6 p + 12 I1 ( p )
a I2 ( p)
−ϕ a ( p ) 15 2p 6p
I 2 ( p) = = A 3
6 p + 12 2(7 p + 18 p + 9) 2 p I 3 ( p)
2
12
10
→ i2 (t ) = 0,8838(e −0,6796 t − e −1,8918 t ) A 10
b
VD8
t=0 i2
i1
Tính i1(t)? Cách 1
12VDC 2H 10Ω
u C (0) = 12V  30 20
u1 z=  u2
u1 (0) = 30i1 (0) + 20i2 (0) 5mF  20 50
u (0) = 20i (0) + 50i (0)
 2 1 2

u1 (0) = 12
u2 (0) = −10i2 (0) 1, 03
I1 ( p ) I 2 ( p)
→ i1 (0) = 0,5143A = iL (0) 2p
12 10
U1 ( p) = 30I1 ( p ) + 20 I2 ( p)  30 20 
p U1 ( p) z=  U 2 ( p)
 200
U 2 ( p) = 20I1 ( p) + 50 I2 ( p )  20 50 
 p
 200  12
 2 p +  1
I ( p ) + U1 ( p ) = 1,03 +
  p  p
U 2 ( p) = −10I 2 ( p)
0, 515 p + 6
→ I1 ( p ) = A → i1 (t ) = 0, 6334e− 5,83t cos(8,12t − 35, 6o ) A
p 2 + 11, 667 p + 100
VD8
t=0 i2
i1
Tính i1(t)? Cách 2
12VDC 2H 10Ω
u C (0) = 12V  30 20
u1 z=  u2
(30 + 10)20 5mF  20 50
Rtd = 10 + = 23, 33Ω
30 + 10 + 20
t=0 i1
12
i1 (0) = = 0, 5143A = iL (0)
23, 33 12 VDC 2H 10Ω 30Ω
12 20Ω
1, 03 + 5mF
p
I1 ( p ) = 10Ω
200
+ 2 p + 23,33
p
0,515 p + 6 12
2p I1 ( p ) 10 30
= 2 A 1, 03
p + 11,667 p + 100 p
200 20
→ i1 (t ) = 0, 6334e− 5,83t cos(8,12t − 35, 6o ) A p 10
K1
VD9
L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; R3 = 10 Ω;
C
L = 20 mH; C = 4 mF. Tính iL(t)?
0 ≤ t < 1ms : i (t ) = −0, 0023e −987 ,3t + 0,1823e − 12,66t A E R1 R3 R2
uC (t ) = 12 + 0, 0018e −987 ,3t − 3, 69 e −12,66t V K 2 t = 1ms
i (t = 10 −3 ) = 0,18 A; uC (t = 10 −3 ) = 8,36 V
t ≥ 1ms
K1
L t=0 L
C C
E R1 R2 E R1 R3
K 2 t = 1ms
K1
VD9
L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; R3 = 10 Ω;
C
−3 −3 E R1 R3 R2
t ≥ 1ms : i (t = 10 ) = 0,18 A; uC (t = 10 ) = 8, 36 V
−3 −3
K 2 t = 1ms
E / p + Li(10 ) + uC (10 ) / p 9 p + 9100
I ( p) = = A
R1 + R3 + Lp + 1 / Cp 50( p + 1500 p + 12500)
2
→ i(t ) = 0, 0583e−1491,6t + 0,1217e−8,38t A

uC (10− 3 )
Lp p L
Li (10 −3 ) C
1
E R1 R3 E R1 R3
Cp
K 2 t = 1ms
K1
VD9
L t=0
E = 12 VDC; R1 = 20 Ω; R2 = 45 Ω; R3 = 10 Ω;
C
−987,3t − 12,66t E R1 R3 R2
0 ≤ t < 1ms : i (t ) = −0, 0023e + 0,1823e A
−1491,6( t −10−3 ) −8,38( t −10−3 ) K 2 t = 1ms
t ≥ 1ms : i (t ) = 0, 0583e + 0,1217 e A
VD10 t=0
E = 100 V; R1 = 10 Ω; R2 = 30 Ω; L1 = 4 H; L2 = 1 H. L1 R1 L2 R2
Tính i1?
i1 ( −0) = 10 A; i2 (−0) = 0 i1 i2
E
E
Li1 (−0) +
p 8 p + 25
I1 ( p ) = = A → i1 (t ) = 2,5 + 5,5e −8t A
L1 p + R1 + L2 p + R2 p( p + 8)
L1 p R1 L2 p R2
L1i1 ( −0) I1 ( p )
E ( p)
VD11
E = 120 V; R = 10 Ω; C1 = 1 mF; C2 = 2 mF. Tính uC1? iR R t=0
i1 i2
uC1 (−0) = 120 V; uC 2 (−0) = 0
C1 C2
E
u C1 (−0) / p E/p
+
R 1/ (C1 p ) 40 p + 4000
U C1 ( p ) = ϕa ( p ) = = V
1 1 1 p ( p + 33,33)
+ +
R 1/ (C1 p ) 1/ (C 2 p )
a
R
E ( p)
→ uC 1 (t ) = 120 − 80e −33,33t V 1
uC1 (−0) 1
C1 p
p C2 p
Quá trình quá độ
1. Tính các sơ kiện; 1. Tính iL(–0) & uC(–0) khi khóa ở vị trí cũ,
2. Tìm nghiệm xác lập xxl(t); 2. Toán tử hoá sơ đồ mạch điện khi khóa ở
3. Tìm nghiệm tự do: vị trí mới (sơ đồ toán tử),
a) lập phương trình đặc trưng & giải; 3. Giải sơ đồ toán tử (bằng một trong số các
b) viết nghiệm tự do xtd(t); phương pháp giải mạch một chiều) để tìm
4. Tìm các hằng số tích phân; thông số X(p),
5. Tổng hợp kết quả: x(t) = xxl(t) + xtd(t). 4. Tìm gốc thời gian x(t) từ ảnh X(p).

06 Qua Do2022mk

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

06 Qua Do2022mk

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NGUYỄN CÔNG PHƯƠNG

Chế độ xác lập mới

Chế độ xác lập cũ Quá trình quá độ

Chế độ xác lập mới

Chế độ xác lập cũ Quá trình quá độ

1(t )e(t ) 1(t − 5)e (t )

1(t)e(t) 1(t – 5)e(t)

• Luật/quy tắc đóng mở 2: điện áp trên một tụ điện

iL ( −0) = 0 RiL + LiL′ = E

iL (0) = iL (−0) RiL + LiL′ = E

uC (0) = uC ( −0) RiC + uC = E duC

uC (0) = uC ( −0) ( R1 + R2 )uC (0) + R1 R2CuC′ (0) = R2 E

 E − R1iL (0) − uC (0) 12 − 20.0,18 − 8,31

IɺL = 2,30 7, 77o A

45(1/ j100.0, 4.10 −3

→ iL′ (0) = 16, 67 A/ s ; uC′ (0) = −1000 V/ s

3i (0) − iR (0) − iL (0) = 0 → iL′ (0) = −3,6 A/ s

iR (0) − CuC′ (0) − iL (0) = − J  iL′ (0) = 0

VD13 12VDC 2H 10Ω

Luật đóng mở tổng quát

• Luật/quy tắc đóng mở tổng quát 2: tổng điện tích ở

L1i1 (−0) + L2i2 ( −0) 4.10 + 2.0

E − ( R1 + R2 )i (0) 100 − (10 + 30)8

 q(−0) =  q(0) → C u 1 C1 ( −0) = (C1 + C2 )uC 1 (0)

C1uC 1 (−0) 1.120

→ R (C1 + C2 )uC′ 1 (0) + uC1 (0) = E E

Nghiệm quá độ Nghiệm xác lập Nghiệm tự do

x(t ) = xxl (t ) + xtd (t ) xxl (t ) xtd (t )

Nghiệm thực đơn p = a: x (t ) = Ae

Nghiệm thực lặp p1 = p2 = a: x (t ) = ( A + Bt )e at

ixl L 1. Tính các sơ kiện;

→ (20.10 −3 )(4.10 −3 ) p 2 + 20(4.10−3 ) p + 1 = 0 → p1 = −987, 3; p2 = 12, 66

ixl (t ) = 0; itd (t ) = Ae−987,3t + Be−12,66t 1. Tính các sơ kiện;

itd (t ) = ( A cos100t + B sin100t )e− 50t A

iL (t ) = ixl + itd (t ) = 5, 67 + ( A cos82, 92t + B sin 82,92t )e −175 t

iL (t ) = 5, 67 + ( A cos82,92t + B sin 82, 92t ) e −175t E b L J

i′L (t ) = ( −82,92 A sin 82, 92t + 82,92B cos82,92t ) e−175t

i′L (0) = 82,92B − 175 A = 0 → B = −3, 52

→ iL (t ) = 5, 67 − (1, 67 cos82,92t + 3,52sin 82,92t )e −175 t A

i1 = 2,5 + 5,5e −8t A

uC1td = Ae −33,33t → uC 1 = uC 1xl + u C1td = 120 + Ae−33,33t

28 p 2 + 72 p + 36 = 0 → p1 = −1, 89; p 2 = −0, 68 → i2 td = Ae−1,89 t + Be −0,68 t

i2 = i2 xl + i2td = 0 + Ae −1,89t + Be−0,68t

i2 (0) = A + B = 0  A = −0,88

→ i2 = 0, 88( e−0 ,68 t − e −1,89 t ) A

120 p2 + 1400 p + 12000 = 0 → p1,2 = −5,83 ± j8,12 → i1td = Ae −5,83t cos(8,12t + θ )

i1 = i1 xl + i1td = 0 + Ae −5,83 t cos(8,12t + θ )

i1 (0) = A cos θ = 0,5143  A = 0, 63

→ i1 (t ) = 0,63e −5,83t cos(8,12t − 35,68o ) A

1. Tính các sơ kiện;

(Hệ) phương trình vi phân (Bộ) nghiệm trong

Biến đổi thuận Laplace Biến đổi ngược Laplace

(Hệ) phương trình đại số (Bộ) nghiệm trong

Gốc (thời gian) Ảnh (Laplace) x (t )

p = σ + jω; p : toán tử Laplace 0 t

x(t) δ (t ) 1(t ) e− at t te − at sin at cos at

x(t) δ (t ) 1(t ) e − at t te − at sin at cos at

25 p 2 + 300 p + 640 25(−4)2 + 300(−4) + 640

25 p 2 + 300 p + 640 25(−8)2 + 300(−8) + 640

→ x (t ) = 25e − t − 15e −3t

 d  10 p 2 + 34 p + 27   p (20 p + 34) − (10 p 2 + 34 p + 27)

→ x (t ) = 3 + 7e −3t − 5te −3t

→ x (t ) = 10e −t − 10e −2 t − 5te −2 t