ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΕΝΩΠΙΟΝ: Μ. Λ. ΛΟΪΖΟΥ, Ε.Δ.

Αρ. Yπόθεσης: 2634/2018

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚατηγορούσαΑρχή
και

1. ΙΔΡΥΜΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Γ. ΛΕΒΕΝΤΗΣ (Λεβέντειος

Πινακοθήκη)
2. ΛΟΥΚΙΑ ΛΟΪΖΟΥ ΧΑΤΖΗΓΑΒΡΙΗΛ

Κατηγορούμενοι

Ημερομηνία: 6 Ιουνίου 2023

Εμφανίσεις:
Για την Κατηγορούσα Αρχή: κ. Γ. Προδρόμου.
Για την Κατηγορούμενη 1: κ. Κ. Μασουρής για
ΤΑΣΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ
Δ.Ε.Π.Ε.
Για την Κατηγορούμενη 2: κ. Η. Στεφάνου για ΗΛΙΑΣ
Α. ΣΤΕΦΑΝΟΥ Δ.Ε.Π.Ε.

1
 ΑΠΟΦΑΣΗ

Οι Κατηγορούμενοι 1 και 2 αντιμετωπίζουν τρεις

(3) κατηγορίες έκαστος που αφορούν ισχυριζόμενες
παραβάσεις του περί Ασφαλείας και Υγείας στην
Εργασία Νόμoυ τoυ 1996 (Ν. 89(I)/1996) και των περί
Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία (Γνωστοποίηση
Ατυχημάτων και Επικίνδυνων συμβάντων)
Κανονισμών του 2007, Κ.Δ.Π. 531/2007.

Ειδικότερα, με την 1η κατηγορία η

κατηγορούμενη 1 κατηγορείται ότι παρέλειψε να
διασφαλίσει την ασφάλεια, υγεία και ευημερία στην
εργασία των εργοδοτουμένων της κατά παράβαση των
άρθρων 2, 3, 13 (1) και 53 (1) του περί Ασφαλείας και
Υγείας στην Εργασία Νόμoυ τoυ 1996 (Ν.
89(I)/1996). Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες αδικήματος
της 1ης κατηγορίας, η Κατηγορούμενη 1 στις
16/3/2015 στο υποστατικό Λεβέντειος Πινακοθήκη

2
ενώ ήταν εργοδότης, παρέλειψε να διασφαλίσει την
ασφάλεια, την υγεία και την ευημερία των
εργοδοτουμένων της με αποτέλεσμα τον τραυματισμό
της εργοδοτούμενης της κας Θέμιδας Ανθοπούλου (εν
τοις εφεξής η ΘΑ) από πτώση θυρίδας πρόσβασης από
την ψευδοροφή της αίθουσας στην οποία εργαζόταν.

Με τη 2η κατηγορία, η Κατηγορούμενη 1
κατηγορείται για παράλειψη άμεσης πληροφόρησης
του Αρμόδιου Επαρχιακού Γραφείου Επιθεώρησης
Εργασίας της επαρχίας όπου συνέβη το ατύχημα κατά
παράβαση των κανονισμών 2, 3 (α) και 4 (1) (α) των
περί Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία
(Γνωστοποίηση Ατυχημάτων και Επικίνδυνων
συμβάντων) Κανονισμών του 2007, Κ.Δ.Π. 531/2007
και των άρθρων 2, 3, 38, 53 (1) και 53 (4) του περί
Ασφαλείας και Υγείας στην Εργασία Νόμoυ τoυ 1996
(Ν. 89(I)/1996). Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες
αδικήματος της 2ης κατηγορίας, η Κατηγορούμενη 1

3
από τις 16/3/2015 μέχρι τις 23/3/2015 στον ίδιο τόπο
όπως αναφέρεται στην 1η κατηγορία, ενώ ήταν
εργοδότης, παρέλειψε να πληροφορήσει αμέσως, με
τον πιο γρήγορο και πρακτικό τρόπο το Επαρχιακό
Γραφείο Επιθεώρησης Εργασίας Λευκωσίας σχετικά
με το ατύχημα που συνέβη στην ΘΑ το οποίο την
κατέστησε ανίκανη από του να εκτελεί τη
συνηθισμένη εργασία στην οποίο εργοδοτείτο κατά
τον χρόνο που αμέσως προηγείται του ατυχήματος, για
περισσότερες από τρεις ημέρες, εξαιρουμένης της
ημέρας του ατυχήματος.

Με την 3η κατηγορία, η Κατηγορούμενη 1

κατηγορείται για παράλειψη διασφάλισης από το
υπεύθυνο πρόσωπο ότι δεν θα υπάρχει οποιαδήποτε
αλλοίωση της σκηνής όπου συνέβη το ατύχημα κατά
παράβαση των κανονισμών 2, 3 και 7 (1) των περί
Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία (Γνωστοποίηση
Ατυχημάτων και Επικίνδυνων συμβάντων)

4
Κανονισμών του 2007, Κ.Δ.Π. 531/2007 και των
άρθρων 2, 3, 38, 53 (1) και 53 (6) του περί Ασφαλείας
και Υγείας στην Εργασία Νόμoυ τoυ 1996 (Ν.
89(I)/1996). Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες αδικήματος
της 3ης κατηγορίας, η Κατηγορούμενη 1 στον ίδιο τόπο
και χρόνο όπως αναφέρεται στη 2η κατηγορία, ενώ
ήταν εργοδότης, παρέλειψε να διασφαλίσει ότι δεν θα
υπάρξει οποιαδήποτε αλλοίωση της σκηνής όπου
συνέβη το ατύχημα κατά το οποίο η εργοδοτούμενη
της ΘΑ τραυματίστηκε όταν μία θυρίδα πρόσβασης
της ψευδοροφής έπεσε πάνω στην αριστερή της
ωμοπλάτη.

Με την 4η κατηγορία η Κατηγορούμενη 2

κατηγορείται για παράλειψη εκπροσώπου νομικού
προσώπου να διασφαλίσει την ασφάλεια, υγεία και
ευημερία στην εργασία των εργοδοτουμένων της κατά
παράβαση των άρθρων 2, 3, 13 (1) και 53 (1) του περί
Ασφαλείας και Υγείας στην Εργασία Νόμoυ τoυ 1996

5
(Ν. 89(I)/1996). Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες
αδικήματος της 4ης κατηγορίας η Κατηγορούμενη 2
στις 16/3/2015 στο υποστατικό Λεβέντειος
Πινακοθήκη ενώ ήταν Διευθύντρια, παρέλειψε βάσει
της εξουσίας λήψης αποφάσεων για λογαριασμό της
Κατηγορούμενης 1 να διασφαλίσει την ασφάλεια,
υγεία και ευημερία στην εργασία των εργοδοτουμένων
της με αποτέλεσμα τον τραυματισμό της
εργοδοτούμενης ΘΑ από πτώση θυρίδας πρόσβασης
από την ψευδοροφή της αίθουσας στην οποία
εργαζόταν.

Με την 5η και 6η Κατηγορία η Κατηγορούμενη 2

κατηγορείται ότι στον ίδιο τόπο και χρόνο που
αναφέρεται στην 4η κατηγορία ενώ ήταν Διευθύντρια,
παρέλειψε, βάσει της εξουσίας λήψης αποφάσεων για
λογαριασμό της Κατηγορούμενης 1, να πληροφορήσει
αμέσως, με τον πιο γρήγορο και πρακτικό τρόπο το
Επαρχιακό Γραφείο Επιθεώρησης Εργασίας

6
Λευκωσίας σχετικά με το ατύχημα που συνέβη στην
ΘΑ και να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει
οποιαδήποτε αλλοίωση της σκηνής όπου συνέβη το
ατύχημα κατά παράβαση των κανονισμών 2, 3, 4 (1)
(α) και 7 (1) των περί Ασφάλειας και Υγείας στην
εργασία (Γνωστοποίηση Ατυχημάτων και
Επικίνδυνων συμβάντων) Κανονισμών του 2007,
Κ.Δ.Π. 531/2007 και των άρθρων και των άρθρων 2,
3, 38, 53 (1) και 53 (4) (6) του περί Ασφαλείας και
Υγείας στην Εργασία Νόμoυ τoυ 1996 (Ν.
89(I)/1996).

Οι Κατηγορούμενοι 1 και 2 δεν παραδέχθηκαν τις

κατηγορίες που αντιμετωπίζουν και η υπόθεση
οδηγήθηκε σε ακρόαση. Για την πλευρά της
Κατηγορούσας Αρχής έδωσαν μαρτυρία δύο (2)
μάρτυρες. Πρώτος μάρτυρας για την Κατηγορούσα
Αρχή ήταν ο κ. Σταύρος Κατσάρης επιθεωρητής στο
Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας στο Επαρχιακό

7
Γραφείο Λευκωσίας (ΜΚ1) και δεύτερος μάρτυρας
ήταν η κα Θέμιδα Ανθοπούλου (ΜΚ2). Για την
πλευρά των Κατηγορουμένων 1 και 2 έδωσε μαρτυρία
η κατηγορούμενη 2 (ΜΥ1). Δεν θα προβώ σε εκτενή
και λεπτομερή παράθεση των όσων κατέθεσε ο κάθε
μάρτυρας στο Δικαστήριο αφού το σύνολο της
μαρτυρίας βρίσκεται καταγεγραμμένο στα πρακτικά
της διαδικασίας και το έχω κατά νου. Για σκοπούς
πληρότητας θα περιοριστώ σε μια συνοπτική αναφορά
στα ουσιώδη σημεία της μαρτυρίας έκαστου
μάρτυρα.1

Προτού προχωρήσω στη σύνοψη της μαρτυρίας

που παρουσιάσθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου θα
πρέπει να σημειώσω ότι κατά την έναρξη της
ακροαματικής διαδικασίας δηλώθηκαν και εγκρίθηκαν
από το Δικαστήριο τα ακόλουθα παραδεκτά γεγονότα:

1
Καννάουρου κ.ά ν. Σταδιώτη κ.ά. (1990) 1 Α.Α.Δ. 35.

8
1. H Κατηγορούμενη 1 είναι το νομικό πρόσωπο στο
οποίο υπάγεται η Λεβέντειος Πινακοθήκη και το
οποίο είναι νομότυπα εγγεγραμμένο στο αρχείο
του Εφόρου Εταιρειών.

2. H Κατηγορούμενη 2 κατά τον ουσιώδη ως προς

την παρούσα υπόθεση χρόνο ήταν διευθύντρια
στη Λεβέντειο Πινακοθήκη.

3. Στις 16/03/2015 έλαβε χώρα ατύχημα στη

Λεβέντειο Πινακοθήκη ως αποτέλεσμα του
οποίου τραυματίστηκε η κα Θέμιδα Ανθοπούλου.

4. Η τραυματισθείσα κα Θέμιδα Ανθοπούλου κατά

τον χρόνο του ατυχήματος εργοδοτείτο από την
Κατηγορούμενη 1 και εργαζόταν στη Λεβέντειο
Πινακοθήκη.

Για τα πιο πάνω γεγονότα προβαίνω σε ανάλογα

9
ευρήματα.

Ο ΜΚ1 κατέθεσε ως μέρος της κυρίως εξέτασής

του την έκθεση διερεύνησης ατυχήματος που ετοίμασε
το περιεχόμενο της οποίας υιοθέτησε (Έγγραφο Α).
Ανέφερε ότι είναι επιθεωρητής εργασίας στο Τμήμα
Επιθεώρησης Εργασίας από το 2009. Σε ότι αφορά τα
ακαδημαϊκά του προσόντα ανέφερε ότι είναι
μηχανολόγος μηχανικός απόφοιτος του τεχνολογικού
ιδρύματος Καβάλας και από το 2009 που εργάζεται
στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας έχει
παρακολουθήσει εκπαιδεύσεις και σεμινάρια σχετικά
με τα καθήκοντά του. Πρόσθεσε ότι είναι ο
επιθεωρητής ο οποίος χειρίστηκε το επίδικο συμβάν
εκ μέρους τους Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας.

Στην έκθεση διερεύνησης ατυχήματος (Έγγραφο

Α), συνοπτικά, αναφέρεται ότι ο ΜΚ1 ειδοποιήθηκε
στις 23/03/2015 από τον κ. Μ. Μορφίτη, επικεφαλή

10
λειτουργό πληροφοριών και λειτουργό συντήρησης
της Λεβέντειου Πινακοθήκης για το ατύχημα που
συνέβη στις 16/03/2015 στη ΘΑ μετά από πτώση
θυρίδας ψευδοροφής πάνω στον ώμο της. Σύμφωνα με
τον ΜΚ1, ο κ. Μορφίτης τον πληροφόρησε ότι για το
περιστατικό ενημερώθηκε ο εξωτερικός σύμβουλος
της Πινακοθήκης κ. Π. Χρυσός όπως επίσης και η
εταιρεία που τοποθέτησε τις ψευδοροφές και είχε
προβεί στον έλεγχο ολόκληρης της κατασκευής την
ίδια μέρα του ατυχήματος. Του ανέφερε επίσης ότι
τοποθετήθηκαν σε όλες τις θυρίδες αλυσίδες
συγκράτησης μετά από δική του εισήγηση η οποία
υιοθετήθηκε από την Κατηγορούμενη 1 παρότι η
εταιρεία που τοποθέτησε τα ψευδοτάβανα ισχυριζόταν
ότι δεν ήταν απαραίτητο αφού οι θυρίδες διέθεταν
τους δικούς τους μηχανισμούς ασφαλείας. Περαιτέρω,
ο ΜΚ1 καταγράφει στο Έγγραφο Α ότι την ίδια μέρα,
ενημέρωσε την προϊστάμενη του Επαρχιακού
Γραφείου Επιθεώρησης Εργασίας Λευκωσίας για το

11
περιστατικό και μετά από διαβουλεύσεις που είχαν
μεταξύ τους δεν κρίθηκε απαραίτητη η επίσκεψη στον
χώρο του ατυχήματος επειδή η σκηνή του ατυχήματος
είχε αλλοιωθεί αλλά και επειδή ο εργοδότης είχε
προβεί σε ενέργειες τόσο για τη διερεύνηση του
περιστατικού όσο και για τη λήψη μέτρων για
αποφυγή παρόμοιου περιστατικού.

Ακολούθως, ο ΜΚ1 καταγράφει στο Έγγραφο Α

ότι από πληροφορίες που λήφθηκαν από τους
δικηγόρους της ΘΑ στις 24/11/2016 προέκυψε
πληροφορία ότι σε προγενέστερο στάδιο είχαν πέσει
και άλλες δύο κατασκευές από την οροφή και επίσης,
σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τη ΘΑ την
ίδια περίοδο του ανάφερε ότι ο τραυματισμός της ήταν
πολύ σοβαρός. Ακολούθως, στις 28/03/2017 μετά από
οδηγίες της διεύθυνσης μέσω της προϊσταμένης του
Επαρχιακού Γραφείου Επιθεώρησης Εργασίας
Λευκωσίας, μετέβη στο υποστατικό για σκοπούς

12
διερεύνησης του ατυχήματος. Τον συνόδευσε ο κ.
Μορφίτης ο οποίος του υπέδειξε τον χώρο που συνέβη
το ατύχημα και κατά την επίσκεψη του έλαβε
φωτογραφίες του χώρου. Σε σχέση με τον χώρο του
ατυχήματος καταγράφει ότι η οροφή της αίθουσας
στην οποία επισυνέβη το ατύχημα καλύπτεται με
ψευδοτάβανο από γυψοσανίδα πάνω στην οποία
υπάρχουν θυρίδες πρόσβασης για σκοπούς
συντήρησης του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
Σε ότι αφορά τα γεγονότα του ατυχήματος, ανέφερε
ότι μετά από τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τη
ΘΑ στις 02/04/2015, του ανέφερε ότι ενώ καθόταν στο
γραφείο της έπεσε πάνελ θυρίδας ψευδοροφής πάνω
της με αποτέλεσμα να τραυματιστεί στην ωμοπλάτη
και στον αυχένα. Στη συνέχεια, μήνες αργότερα,
σύμφωνα με τον ΜΚ1, η ΘΑ του ανέφερε ότι ο
τραυματισμός της ήταν πολύ σοβαρός και
αντιμετωπίζει πρόβλημα με την κίνηση του χεριού
της.

13
 Στις παρατηρήσεις και διαπιστώσεις του ΜΚ1
όπως αυτές καταγράφονται στην έκθεση διερεύνησης
ατυχήματος Έγγραφο Α, περιγράφεται η θυρίδα και οι
μηχανισμοί που αυτή διαθέτει με τη διευκρίνιση ότι η
περιγραφή την οποία παραθέτει έγινε με βάση το
φωτογραφικό υλικό που του δόθηκε από τον κ.
Μορφίτη. Καταγράφεται επίσης ότι η θυρίδα που
αντικατέστησε αυτήν που έπεσε πάνω στη ΘΑ διέθετε
διαφορετικό μηχανισμό. Περαιτέρω, στο Έγγραφο Α
αναφέρεται ότι η τοποθέτησή της οροφής και των
θυρίδων έγιναν από την εταιρεία LIMA
MANUFACTURING LTD (εν τοις εφεξής LIMA)
και τη συγκεκριμένη περίοδο πριν το επίδικο ατύχημα
εκτελούντο στη Λεβέντειο Πινακοθήκη εργασίες
συντήρησης των συστημάτων κλιματισμού μετά από
παράπονα εργαζομένων για την ποιότητα του αέρα
στον χώρο από συνεργείο της εταιρείας
CARAMONDANI BROS PUBLIC CO LTD (εν τοις

14
εφεξής CARAMONDANI) στο πλαίσιο των οποίων
ανοίχτηκαν οι θυρίδες πρόσβασης.

Στο Έγγραφο Α αναφέρεται επίσης ότι η

Λεβέντειος Πινακοθήκη διαθέτει σύστημα διαχείρισης
για τα θέματα ασφάλειας και υγείας και γραπτή
εκτίμηση κινδύνου η οποία ετοιμάστηκε από τον
εξωτερικό σύμβουλο κ. Χρυσό και παραδόθηκε τον
Οκτώβριο του 2014. O ΜΚ1 καταγράφει στην έκθεσή
του Έγγραφο Α ότι σύμφωνα με πληροφορίες που
έλαβε από τον υπεύθυνο του εστιατορίου της
πινακοθήκης κ. Αριστείδου, τον Φεβρουάριο του 2015
έπεσε πάνελ από την οροφή της κουζίνας.

Περαιτέρω, ο ΜΚ1 καταγράφει στην έκθεσή του

ότι μετά από τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον
διευθυντή της εταιρείας που τοποθέτησε τις θυρίδες
του ανέφερε ότι η επίδικη θυρίδα δεν χρειαζόταν
επιπλέον αλυσίδα ασφάλειας αφού έχει τα δικά της

15
συστήματα ασφάλειας και πως κατά την άποψή του
διευθυντή της εταιρείας που τοποθέτησε τις θυρίδες,
θα μπορούσε κάποιος να την τοποθετήσει
λανθασμένα. Καταγράφεται επίσης στην έκθεση
διερεύνησης ατυχήματος ότι οι υπάλληλοι της
εταιρείας CARAMONDANI που ανέλαβε τις εργασίες
συντήρησης, ανέφεραν στον ΜΚ1 ότι γνώριζαν καλά
τη δουλειά τους και πως δεν ήταν η πρώτη φορά που
εργάζονταν με τέτοιες θυρίδες και γνώριζαν πώς
πρέπει να τοποθετούνται. Διευκρίνισε ότι η δέσμη
φωτογραφιών Τεκμήριο 3 που κατέθεσε και οι οποίες
όπως ανέφερε, απεικονίζουν την επίδικη θυρίδα καθώς
και νέου τύπου θυρίδα, του προωθήθηκαν από τον κ.
Μορφίτη. Του αναφέρθηκε, όπως εξήγησε, ότι οι
φωτογραφίες 1 και 2 του Τεκμηρίου 3 τραβήχτηκαν
λίγο μετά τον τραυματισμό της ΘΑ και απεικονίζουν
τη θυρίδα που ενεπλάκη στον τραυματισμό της ΘΑ
και πως οι φωτογραφίες 3 και 4 απεικονίζουν τη

16
θυρίδα που αντικαταστάθηκε από την Κατηγορούμενη
1.

Σε ότι αφορά το γεγονός ότι δεν είχαν μεταβεί το

2015 στον χώρο του ατυχήματος, ανέφερε ότι μετά
την ενημέρωση που είχε τηλεφωνικώς στις 23/03/2015
από τον κ. Μορφίτη ότι έχουν ήδη αποκαταστήσει τη
θυρίδα που έπεσε και ότι είχε γίνει έλεγχος σε όλα τα
ψευδοτάβανα στη Λεβέντειο Πινακοθήκη, ο ίδιος
ενημέρωσε την προϊστάμενή του για το περιστατικό
και κρίθηκε από μέρους τους ότι εκείνην τη στιγμή
δεν υπήρχε κάτι να δουν για αυτό δεν πήγαν άμεσα
στον χώρο του ατυχήματος. Όπως εξήγησε, όταν είχαν
εκ νέου επικοινωνία με τους δικηγόρους της ΘΑ και
ενημερώθηκαν ότι ήταν πιο σοβαρός ο τραυματισμός
της ΘΑ, ζήτησαν να τους σταλούν και φωτογραφίες
από τον υπεύθυνο και πήγε και ο ίδιος στον χώρο στις
28/03/2017 όπου έβγαλε και τις φωτογραφίες
Τεκμήριο 1. Ερωτηθείς ως προς το κατά πόσο ο ίδιος

17
κατέληξε στην αιτία πτώσης της θυρίδας, ανέφερε ότι,
βλέποντας το σύστημα της θυρίδας στο οποίο
αναφέρθηκε κατά την κυρίως εξέτασή του, ο ίδιος δεν
θεωρεί ότι είναι εύκολο να πέσει μία θυρίδα λέγοντας
ότι ίσως να μην τοποθετήθηκε σωστά που πάλι είναι
δύσκολο, όπως ανέφερε, γιατί εάν δεν τοποθετηθεί
σωστά θα φαίνεται οπτικά.
Ερωτηθείς να αναφέρει κατά πόσο κατά τη θέση
του θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτό το συμβάν,
ανέφερε ότι από τη στιγμή που εκτελούνταν κάποιες
εργασίες συντήρησης θα μπορούσε μόλις είχαν
ολοκληρωθεί οι εργασίες αυτές να γίνει κάποιος
έλεγχος ότι έχουν μπει όλα στη θέση τους έτσι ώστε
να είναι έτοιμοι να μπορούν να λειτουργήσουν οι
χώροι και σίγουρα θα πρέπει να γίνεται, όπως
ανέφερε, και κάποιος περιοδικός έλεγχος. Ερωτηθείς
να αναφέρει κατά πόσο μπόρεσε το Τμήμα
Επιθεώρησης Εργασίας να ελέγξει τη θυρίδα προτού
διορθωθεί απάντησε αρνητικά λέγοντας ότι

18
ενημερώθηκαν μετά για το περιστατικό οπότε δεν
υπήρχε κάτι που μπορούσε να ελέγξει από τη στιγμή
που, σύμφωνα πάντα με τον ΜΚ1, είχε αλλαχθεί η
θυρίδα. Ακολούθως, ανέφερε ότι κατά τη διερεύνηση
φάνηκε ότι είχε πέσει παρόμοια θυρίδα πριν το
περιστατικό με τη ΘΑ και υπήρχε επίσης μία μαρτυρία
ότι είχε πέσει ένα πάνελ στο εστιατόριο,
καταλήγοντας ότι φαίνεται ότι υπήρξαν κάποιες
πτώσεις και γι' αυτό θα έπρεπε να γίνουν περισσότεροι
έλεγχοι πάνω στο συγκεκριμένο θέμα.

Αντεξεταζόμενος, ερωτηθείς σε σχέση με τα δύο

άλλα περιστατικά πτώσης από την οροφή στα οποία
αναφέρθηκε, συμφώνησε ότι μετά το περιστατικό που
έγινε στις 02/04/2014 με τον εντοπισμό άλλης θυρίδας
στο πάτωμα, έγινε έλεγχος των θυρίδων πρόσβασης
του κτηρίου. Ανέφερε επίσης ότι το πάνελ της
κουζίνας που έπεσε ήταν διαφορετικού τύπου από την
επίδικη θυρίδα. Σε σχετική ερώτηση εάν γνωρίζει

19
κατά πόσο η επίδικη θυρίδα δεν αλλάχτηκε παρά μόνο
αλλάχτηκε ο μηχανισμός της, ανέφερε ότι αυτό το
οποίο ο ίδιος γνωρίζει είναι ότι αντικαταστάθηκε με
νέα θυρίδα και πως αυτή ήταν η ενημέρωση που έλαβε
από τον κ. Μορφίτη. Στη συνέχεια της αντεξέτασής
του ανέφερε ότι ο ίδιος δεν μπορεί να γνωρίζει αν
τοποθετήθηκε απλώς στη θέση της ή αν είναι νέα
θυρίδα και πως από τη στιγμή που δεν την είδε στο
έδαφος δεν μπορεί να γνωρίζει ποια είναι. Σε άλλο
σημείο της αντεξέτασής του ανέφερε ότι η αλλοίωση
της σκηνής συνιστάται στο ότι η θυρίδα δεν ήταν στο
έδαφος για να πάει το Τμήμα να δει αν ήταν η ίδια
θυρίδα ή άλλη. Περαιτέρω, σε άλλο σημείο της
αντεξέτασής του ανέφερε ότι δεν έπρεπε να μπει η
θυρίδα και μετά να ενημερώσουν το Τμήμα
Επιθεώρησης Εργασίας, όπως έγινε εν προκειμένω.

Σε σχετική υποβολή ότι η Κατηγορούμενη 1

έπραξε όλα τα δέοντα και όσα περνούσαν από το χέρι

20
της έτσι ώστε να προσφέρει ένα ασφαλές περιβάλλον
για τους εργαζόμενούς της, ο ΜΚ1 ανέφερε ότι ακόμα
και να ήταν εντάξει οι θυρίδες σε κάποιον
προγενέστερο χρόνο θα έπρεπε να ξαναελεγχθούν
μετά από κάποιες εργασίες που έγιναν ενώ δεν έχει
στοιχεία ότι έγινε τέτοιος έλεγχος. Ερωτηθείς εκ νέου
για το αίτιο της πτώσης της θυρίδας ανέφερε ότι δεν
μπορεί ο ίδιος να ξέρει λέγοντας ότι μπορεί η οροφή
να είχε κάποιο ελάττωμα και να μην έπιαναν οι
ασφάλειες, μπορεί ο σκελετός να είχε κάποια
προβλήματα, επαναλαμβάνοντας ότι δεν πήγαν τη
μέρα του ατυχήματος για να μπορούν να ξέρουν
ακριβώς και πως ακόμα και να υπήρχε η θυρίδα από
τη στιγμή που δεν μπορούσαν να την εξετάσουν την
ώρα του ατυχήματος δεν είχε λόγο να διερευνήσει
κάτι αφού υπήρχε αλλοίωση της σκηνής για τους
ίδιους. Στη συνέχεια της αντεξέτασής του επέμεινε
στη θέση του ότι δεν θα έπρεπε να τοποθετηθεί πίσω η

21
θυρίδα και η μη τοποθέτησή της δεν επηρέαζε άλλους
εργαζόμενους στο σημείο που έγινε το ατύχημα.

Αντεξεταζόμενος από τον συνήγορο της

Κατηγορούμενης 2 σε ότι αφορά το αίτιο της πτώσης
και όταν ερωτήθηκε ως προς το κατά πόσο είτε
υπήρχε πρόβλημα όντως στο σύστημα των θυρίδων
είτε εκείνοι που έλεγξαν ή δεν έλεγξαν τις θυρίδες
μπορεί να μην τις τοποθέτησαν σωστά στην
επιστροφή, ανέφερε ότι εάν δεν κουμπώσουν καλά οι
θυρίδες θα φαίνονται αφού δεν θα είναι επίπεδη η
οροφή και πως ίσως να υπήρχε κάποιο πρόβλημα εκεί
που κουμπώνανε, λέγοντας ότι μπορεί να κούμπωσε
αλλά να έπαιζε στα όρια του να ξεκουμπώσει χωρίς να
μπορεί ο ίδιος να το ξεκαθαρίσει. Ευθαρσώς δήλωσε
ότι το σίγουρο είναι ότι η θυρίδα έπεσε χωρίς ο ίδιος
να μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα το γιατί.
Ερωτηθείς να αναφέρει κατά πόσο όταν καλείται
κάποιο συνεργείο να ελέγξει τον κλιματισμό υπάρχει

22
υποχρέωση κλήσης και ενός άλλου συνεργείου να
έρθει να ελέγξει αν εκείνος που κούμπωσε τις θυρίδες
τις κούμπωσε καλά, απάντησε ότι πρέπει να υπάρχει
μία διαδικασία όπου πρέπει να οριστεί κάποιος ο
οποίος θα ελέγχει τον χώρο. Σε άλλο σημείο της
αντεξέτασής του ανέφερε ότι το ότι συνέβησαν και
άλλα περιστατικά δείχνει ότι κάτι δεν γινόταν σωστά.
Ερωτηθείς σε σχέση με τα δύο άλλα περιστατικά στα
οποία αναφέρθηκε με την πτώση της θυρίδας ίδιου
τύπου και σε σχέση με το πάνελ του εστιατορίου,
ανέφερε ότι σε ότι αφορά το πάνελ στο εστιατόριο
πάλι είχε να κάνει με εργασίες που γίνονταν όπου
άνοιγαν και έκλειναν τα πάνελ και μετά από αυτές τις
εργασίες έπεσε το πάνελ. Στη συνέχεια της
αντεξέτασής του επέμεινε στη θέση του ότι όταν
γίνονται κάποιες εργασίες συντήρησης –
επιδιόρθωσης, ο εργοδότης θα πρέπει να ορίσει κάποιο
πρόσωπο το οποίο να προβεί σε έλεγχο για να
βεβαιωθεί ότι τελείωσαν οι εργασίες και ότι

23
μπορούσαν οι υπάλληλοι να δουλέψουν και ότι αυτό
κατά τη θέση του έπρεπε γίνει. Στη συνέχεια, ανέφερε
ότι αυτό το οποίο ζητούν από τον εργοδότη είναι να
προβεί σε έλεγχο, δηλαδή να ελέγξει κάποιος και να
καταγράψει ότι η εργασία ολοκληρώθηκε, έγινε
έλεγχος, μπήκαν οι θυρίδες στη θέση τους και ότι
μπορούν οι εργοδοτούμενοι να εργαστούν.

Η MK2 υιοθέτησε το περιεχόμενο της κατάθεσης

που έδωσε στο πλαίσιο διερεύνησης του επίδικου
ατυχήματος από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας ως
μέρος της κυρίως εξέτασής της (Τεκμήριο 4 (α) – (δ)).
Συνοπτικά, στην κατάθεσή της Τεκμήριο 4 (α)
αναφέρει ότι στις 16/03/2015 ενώ βρισκόταν
καθήμενη στο γραφείο της γύρω στις 5 το απόγευμα
άκουσε κάποιον υπάλληλο τρίτης εταιρείας που
βρισκόταν εκεί στο πλαίσιο οργάνωσης κάποιας
εκδήλωσης στη Λεβέντειο Πινακοθήκη να της
φωνάζει πρόσεχε και ενστικτωδώς η ίδια έσκυψε και

24
γύρισε προς τα δεξιά την καρέκλα της προσπαθώντας
να φύγει χωρίς να γνωρίζει που υπήρχε ο κίνδυνος,
εξηγώντας ότι δεν πρόλαβε με αποτέλεσμα μία βαριά
θυρίδα οροφής με μεταλλικές γωνίες που βρισκόταν
στην οροφή πάνω από το κεφάλι της να πέσει
απευθείας στην αριστερή της ωμοπλάτη στο ύψος του
βραχιόνιου πλέγματος. Σύμφωνα με τη MK2, ο πόνος
που ένιωσε ήταν καταλυτικός, συντριπτικός και
αφόρητος. Ακολούθως, ανέφερε ότι μεταφέρθηκε με
ασθενοφόρο στην Κλινική Ευαγγελίστριας όπου ο
γιατρός που την εξέτασε την έστειλε για
ακτινογραφίες και στην απορία γιατί είναι
μουδιασμένη η αριστερή της πλευρά από το πρόσωπο
μέχρι τον θώρακα και γιατί δεν ένιωθε το χέρι της, της
είπε ότι οφειλόταν στο κόστωμα και στο τράνταγμα.
Την παρότρυνε να διανυκτερεύσει στην κλινική και
την επόμενη μέρα να υποβληθεί σε περαιτέρω
εξετάσεις αλλά η ίδια λόγω κάποιων άσχημων
περιστατικών που γνώριζε σε σχέση με τη

25
συγκεκριμένη κλινική του απάντησε ότι δεν
επιθυμούσε να παραμείνει, της έκανε μία παυσίπονη
ένεση και ενόψει συμβουλής που έλαβε από τον
γιατρό να μην επιστρέψει στη Λεμεσό για να μην
τρανταχτεί περαιτέρω, η ίδια φιλοξενήθηκε στο σπίτι
κάποιας συναδέλφου της στη Λευκωσία στο οποίο
μεταφέρθηκε με ασθενοφόρο. Σύμφωνα με την ΘΑ, ο
γιατρός της είπε ότι σε λίγες μέρες θα γινόταν καλά.
Ακολούθως, κατόπιν προτροπής της κας
Παπαδόπουλου η οποία την επισκέφθηκε στο σπίτι της
συναδέλφου της, η ΘΑ επισκέφθηκε ορθοπεδικό
γιατρό στη Λευκωσία στο Απολλώνειο Νοσοκομείο ο
οποίος την παρέπεμψε για μαγνητική τομογραφία.

Στη συνέχεια, στη γραπτή της κατάθεση αναφέρει

ότι λίγες εβδομάδες πριν χτυπήσει είχε πέσει μία
θυρίδα στην κουζίνα του εστιατορίου της
Πινακοθήκης δίπλα από έναν εργαζόμενο. Σύμφωνα
με τη MK2, ο υπεύθυνος του εστιατορίου κ. Α.

26
Αριστείδου, ενημέρωσε τον κ. Μορφίτη και μαζί
ήρθαν να αναφέρουν το συμβάν στην κα
Αναγνωστοπούλου, υποδιευθύντρια της Πινακοθήκης
που εκείνην την ώρα βρισκόταν στον χώρο υποδοχής
μαζί με τη MK2. Ήταν υπό αυτές τις περιστάσεις που
πληροφορήθηκε και η ίδια για την πτώση αυτής της
θυρίδας. Όπως ανέφερε, τις επόμενες μέρες θυμάται
την ανησυχία της διεύθυνσης της Πινακοθήκης μήπως
διαδοθεί το περιστατικό από τον κ. Αριστείδου και
δυσφημιστεί η Πινακοθήκη. Όταν ρώτησε τη
διεύθυνση τι ακριβώς είχε συμβεί με τη θυρίδα της
απάντησαν να μην ασχολείται και ότι οι θυρίδες είναι
μία χαρά και ότι έφτιαχναν τα ηχεία τα οποία
βρίσκονται στην οροφή και γι' αυτό έπεσε η θυρίδα.
Έτσι όλοι τους, σύμφωνα πάντα με τη MK2, είχαν
εφησυχαστεί.

Η MK2 περαιτέρω αναφέρει στην κατάθεσή της

ότι στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι τον

27
τραυματισμό της, ένα μεσημέρι που έτρωγαν με τους
συναδέλφους όπως συνηθιζόταν στη μεγάλη
τραπεζαρία, που τότε βρισκόταν μέσα στη βιβλιοθήκη
της Πινακοθήκης, η Κατηγορούμενη 2 κοιτώντας
τυχαία προς την οροφή ανέφερε στον κ. Μορφίτη ότι
στη θυρίδα που βρισκόταν πάνω από το κεφάλι της
φαινόταν κάτι μαύρο σε μία από τις γωνίες της. Τότε,
ο κ. Μορφίτης ανέφερε πως οι θυρίδες είναι μία χαρά
και να μην ανησυχούν. Η ΘΑ τον ρώτησε αν είναι
σίγουρος ότι οι θυρίδες δεν έχουν πρόβλημα αφού
συσχέτισε το περιστατικό με την πτώση της πρώτης
θυρίδας και τότε η Κατηγορούμενη 2 και ο κ.
Μορφίτης αντέδρασαν έντονα και σε μορφή
επίπληξης, της συνέστησαν να μην είναι υπερβολική,
οι θυρίδες είναι μία χαρά και να ασχολείται με τη
δουλειά της.
Σύμφωνα με τη MK2, λίγες εβδομάδες μετά τον
τραυματισμό της έμαθε ότι υπήρχε ακόμα μία θυρίδα
που έπεσε εκτός από εκείνη του εστιατορίου και πριν

28
από εκείνη που χτύπησε την ίδια, δίπλα από μία
καθαρίστρια. Ρώτησε τι ενέργειες έκαναν μετά την
πτώση της θυρίδας αυτής και της είπαν ότι κάλεσαν
την εταιρεία CARAMONDANI και μαζί με τον
τεχνικό της Πινακοθήκης κ. Παπαντωνίου έλεγξαν
όλες τις θυρίδες και αποφάνθηκαν ότι δεν έχουν
κανένα πρόβλημα.

Περαιτέρω, κατά την κυρίως εξέτασή της ανέφερε

ότι καθ' όλη την επαγγελματική της πορεία μέχρι και
τα 36 της χρόνια που τραυματίστηκε δραστηριοποιείτο
στον τομέα των δημοσίων σχέσεων. Όπως εξήγησε,
στη Λεβέντειο Πινακοθήκη ξεκίνησε να εργάζεται
τον Ιανουάριο του 2014. Πρόσθεσε ότι από τον
Μάρτιο του 2015 που τραυματίστηκε έχει πλέον το
αριστερό της χέρι παράλυτο από το σύνδρομο του
χρόνιου πόνου, δεν εργάζεται και δεν μπορεί να
εργαστεί και ότι το Κράτος της έχει αναγνωρίσει 75%

29
σωματική αναπηρία με αποτέλεσμα η ίδια να
βρίσκεται στο σπίτι της.

Κατά την κυρίως εξέτασή της αναφέρθηκε επίσης

στην ύπαρξη κτιριακών προβλημάτων που είχε η
Λεβέντειος Πινακοθήκη τα οποία ήταν γνωστά στη
διεύθυνση και ως αποτέλεσμα των οποίων ανά
διάστημα εισερχόταν νερό σε διάφορες αίθουσες της
Πινακοθήκης. Η ίδια έκανε αναφορά σε ένα
περιστατικό με τη γαλλική συλλογή που υπήρχε στην
Πινακοθήκη όπου σε μία περίπτωση έτρεχαν να
προστατεύσουν τη συλλογή λόγω της εισροής νερών
στην αίθουσα που βρισκόταν η εν λόγω συλλογή.

Σύμφωνα με τη MK2, η ίδια καθόταν κάτω από

δύο θυρίδες τις οποίες χαρακτήρισε ως ωρολογιακή
βόμβα που πρόκειται να εκραγεί και κατά την ίδια
υπήρχε ο χρόνος και ο τρόπος να μην βρίσκεται εδώ
σήμερα και να μην έχει 75% σωματική αναπηρία, είτε

30
μετακινώντας το γραφείο της από εκεί για να την
προστατεύσουν είτε με την τοποθέτηση των
επιπρόσθετων δικλείδων ασφαλείας τις οποίες
τοποθέτησαν σε όλες τις θυρίδες μετά το ατύχημα και
αυτό, όπως είπε, ανεξάρτητα από αυτά που τους
έλεγαν οι κατασκευαστές, από τη στιγμή που είχαν
πέσει δύο θυρίδες πριν το ατύχημά της, διερωτώμενη
για ποιον λόγο δεν το έπραξαν αυτό προτού
τραυματιστεί η ίδια.

Στη συνέχεια της κυρίως εξέτασής της

ερωτηθείσα ως προς το πότε επέστρεψε στα
καθήκοντά της μετά τον τραυματισμό της ανέφερε ότι
απουσίαζε για τουλάχιστον 10 μέρες συνεχόμενα μετά
τον τραυματισμό της και αφότου τραυματίστηκε μέχρι
και το χρονικό σημείο που χειρουργήθηκε
πηγαινοερχόταν στην Πινακοθήκη πλην όμως δεν
ξανάρχισε να δουλεύει. Ερωτηθείσα σε σχέση με την
κατάσταση της υγείας της ανέφερε ότι από την πρώτη

31
μέρα του ατυχήματος το πρόβλημα εστιαζόταν στο
αριστερό της χέρι και στο ότι πονούσε αφόρητα και ο
πόνος ο οποίος ένιωθε ήταν αμείωτος και
ανεξέλεγκτος μέχρι το 2018. Όπως η ίδια ανέφερε, το
πρώτο διάστημα μετά το ατύχημα ο Δρ.
Χατζηχριστοφής της είχε αναφέρει για πρώτη φορά
ότι είχε αρχίσει να παρουσιάζει ένα εξαιρετικά σπάνιο
σύνδρομο χρόνιου νευροπαθητικού πόνου, μία από τις
χειρότερες, όπως εξήγησε η ίδια, μορφές πόνου σε ότι
αφορά τα περιφερικά νεύρα με την ονομασία Reflex
Sympathetic Dystrophy. Όπως ανέφερε, είχε
τραυματιστεί το αριστερό βραχιόνιο πλέγμα και προς
τούτο ξεκίνησε να κάνει φυσιοθεραπείες και να
παίρνει φαρμακευτική αγωγή χωρίς βελτίωση.
Ακολούθως, υποβλήθηκε σε επαναληπτική μαγνητική
τομογραφία η οποία δεν έδειξε βελτίωση στο
βραχιόνιο πλέγμα και τότε αποτάθηκε σε
εξειδικευμένους γιατρούς σε σχέση με το βραχιόνιο
πλέγμα. Ο Δρ. Χατζηχριστοφής την υπέβαλε σε ένα

32
μικρό χειρουργείο στον ώμο γιατί είχε αφόρητους
πόνους και ακολούθως χειρουργήθηκε στη Βιέννη τον
Σεπτέμβριο του 2015 χωρίς να μειωθεί ο πόνος που
ένιωθε ο οποίος προοδευτικά αυξανόταν. Τότε, όπως
εξήγησε άρχισε να παίρνει μεγαλύτερες δόσεις
παυσίπονων φαρμάκων τα οποία ουσιαστικά δεν τη
βοηθούσαν τόσο στον πόνο που ένιωθε όσο στο να
ηρεμεί. Ανέφερε ότι μέχρι εκείνο το σημείο είχε κάμει
ό,τι την είχαν συμβουλεύσει οι γιατροί της στην
Κύπρο, στη Βιέννη και στην Ελλάδα. Ακολούθως, ο
γιατρός της στη Βιέννη τη συμβούλευσε να εξετάσει
το ενδεχόμενο του νευροδιεγέρτη αφού είχε φτάσει
στο σημείο να παίρνει τις ανώτατες δόσεις
παυσίπονων φαρμάκων και από τα φάρμακα είχε
αρχίσει να έχει επιδράσεις στις αναλύσεις αίματος,
ούρων καθώς και διαγνωσμένες ταχυπαλμίες. Έτσι
λοιπόν το καλοκαίρι του 2018 αποτάθηκαν σε κλινική
του Λονδίνου όπου, αφού οι γιατροί της την είχαν
κατατάξει στην ειδική κλίμακα του πόνου στο 9 με

33
μέγιστο το 10, χειρουργήθηκε και τοποθετήθηκε στη
σπονδυλική της στήλη η συσκευή του νευροδιεγέρτη
που, σύμφωνα με τη MK2, μπλοκάρει τα μηνύματα
του πόνου που πηγαίνουν στον εγκέφαλο με
αποτέλεσμα να έχεις μειωμένη αντίληψη του πόνου.
Ακολούθησε, σύμφωνα με τη MK2, η διαδικασία της
αποτοξίνωσής της από τη φαρμακευτική αγωγή που
λάμβανε. Περαιτέρω, ανέφερε ότι η ίδια ζει με τον
πόνο, εξακολουθεί να πονεί και εξαρτάται πλήρως από
τον νευροδιεγέρτη ο οποίος δουλεύει 24 ώρες το
24ωρο, έχει τηλεχειριστήριο με το οποίο μπορεί να
αλλάζει τα διάφορα προγράμματα που έχει και είναι
επαναφορτιζόμενος με την ίδια να βάζει μία πλάκα
στην πλάτη της προκειμένου να φορτίζεται η
μπαταρία. Όπως περαιτέρω εξήγησε η MK2, ο εν
λόγω νευροδιεγέρτης έχει ζωή γύρω στα 5 χρόνια και
κάθε 5 χρόνια θα πρέπει η ίδια να πηγαίνει στο
Λονδίνο να τη χειρουργούν προκειμένου να
τοποθετούν νέα συσκευή νευροδιεγέρτη.

34
 Αντεξεταζόμενη, σε σχετική ερώτηση που της
υποβλήθηκε ανέφερε ότι αυτό που η ίδια είχε
αντιληφθεί ήταν ότι είχαν ανοίξει τις θυρίδες και δεν
τις είχαν επανατοποθετήσει καλά στην οροφή όταν
έλεγξαν τους εξαερισμούς που είναι πάνω από τις
θυρίδες. Ερωτηθείσα σε σχέση με το περιεχόμενο του
Τεκμηρίου 9 το οποίο συνίσταται σε ηλεκτρονική
αλληλογραφία που είχε η ίδια με την Κατηγορούμενη
2 μετά το επίδικο ατύχημα ανέφερε ότι η Πινακοθήκη
ήταν ένα κτήριο που είχε πολλαπλά προβλήματα για
τα οποία, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η MK2, δεν
ευθυνόταν η Κατηγορούμενη 2 η οποία τα
κληρονόμησε ξέροντας ότι ήταν ένα κτήριο με πάρα
πολλά προβλήματα. Ακολούθως, με αναφορά και πάλι
στο Τεκμήριο 9 παρέπεμψε στα λεγόμενα της
Κατηγορούμενης 2 στη συγκεκριμένη ηλεκτρονική
αλληλογραφία όπου σε απάντηση σε δικό της
ηλεκτρονικό μήνυμα της έλεγε ότι θα συνέχιζαν τον

35
αγώνα στην Πινακοθήκη για να τους καταλάβουν και
να παραδεχτούν τα λάθη τους και το κυριότερο, να τα
διορθώσουν, προσθέτοντας ότι κατά την ίδια, κάποιοι
έκαναν λάθος που τραυματίστηκε και έχει 25%
αρτιμέλεια και πως η αναφορά σε διόρθωση λαθών
στο ηλεκτρονικό μήνυμα της Κατηγορούμενης 2 που
αποτελεί μέρος του Τεκμηρίου 9 αφορά κάτι που είναι
προβληματικό σύμφωνα με τη δική της αντίληψη.
Διευκρίνισε επίσης σε σχετική ερώτηση που της
υποβλήθηκε ότι μέχρι σήμερα εργοδοτείται, νομικά,
όπως το έθεσε, από την Κατηγορούμενη 1, αφού δεν
έχει παραιτηθεί και δεν την έχουν απολύσει χωρίς να
λαμβάνει μισθό από τα τέλη του 2016.

Σε άλλο σημείο της αντεξέτασής της σε σχετική

υποβολή ότι η Κατηγορούμενη 1 ενήργησε με τη
δέουσα επιμέλεια σε ότι αφορά το επίδικο ατύχημα,
διαφώνησε, επαναλαμβάνοντας ότι επρόκειτο για ένα
κτήριο με πολλά οικοδομικά προβλήματα και από τη

36
στιγμή που είχαν πέσει ήδη δύο θυρίδες, μπορούσαν
να την προστατεύσουν αφού γνώριζαν ότι υπάρχει
θέμα αξιοπιστίας με τους κατασκευαστές. Δεν
έπραξαν το ελάχιστο κατά την ίδια, είτε μετακινώντας
το γραφείο της αφού είχαν ήδη πέσει δύο θυρίδες, είτε
κάνοντας αυτό που έκαναν μετά το ατύχημα, δηλαδή,
να προσθέσουν επιπρόσθετες δικλείδες ασφαλείας
πάνω στις θυρίδες. Σε σχετική ερώτηση εάν γνωρίζει
κατά πόσο έγινε έλεγχος των θυρίδων μετά από αυτά
τα δύο περιστατικά με τις δύο προγενέστερες θυρίδες
στο πλαίσιο του οποίου έλαβαν διαβεβαίωση ότι οι
θυρίδες δεν έχουν πρόβλημα ανέφερε ότι γνώριζε
μόνο για τη μία θυρίδα πλην όμως επεσήμανε ότι η
διοίκηση και η διεύθυνση ένεκα των πολλών
προβλημάτων θεωρούσε ότι οι κατασκευαστές δεν
είχαν κάνει σωστά τη δουλειά τους και συνεπώς αυτοί
που διαβεβαίωσαν την Πινακοθήκη, σύμφωνα πάντα
με τη MK2, είτε τη μία φορά είτε και τις δύο φορές ότι
οι θυρίδες ήταν μία χαρά δεν τους θεωρούσαν

37
συνεργάτες τους στους οποίους μπορούσαν να
στηριχθούν πάνω τους δίδοντας το παράδειγμα με τη
γαλλική συλλογή όπου παρά τα όσα τους έλεγαν οι
κατασκευαστές οι ίδιοι έβαλαν μουσαμάδες πάνω στα
έπιπλα για να τα προστατεύσουν.

Στη συνέχεια της αντεξέτασής της ανέφερε ότι

γνωρίζει ότι όταν έπεσε η πρώτη θυρίδα έγινε έλεγχος
και δεν είχε λόγο να αμφισβητήσει ότι έγινε και άλλος
έλεγχος όταν έπεσε η δεύτερη θυρίδα πλην όμως
διερωτήθηκε όταν έπεσε και η δεύτερη θυρίδα δεν
σκέφτηκαν στην Πινακοθήκη ότι πάλι τους έλεγαν ότι
όλα είναι εντάξει; Σε ότι αφορά την πρώτη θυρίδα
γνώριζε ότι είχαν έρθει από την εταιρεία
CARAMONDANI και έκαναν έλεγχο της θυρίδας
πλην όμως ανέφερε ότι από τη στιγμή που βλέπεις ότι
πέφτουν δύο θυρίδες θα έπρεπε να προσπαθήσουν να
μην έχουν κόσμο κάτω από τις θυρίδες πόσο μάλλον
από τη στιγμή που είναι ο μόνιμος χώρος των

38
εργοδοτούμενων στον οποίο κάθονται περί τις 8 με 10
ώρες. Επανέλαβε και επεσήμανε ότι ήξεραν ότι
υπάρχουν τόσα δομικά προβλήματα και τόσα πολλά
λάθη, ότι οι κατασκευαστές θεωρούνταν εκ μέρους
της διοίκησης της Πινακοθήκης αναξιόπιστοι και
έπρεπε και όφειλαν να φροντίσουν να μην καθόταν η
ίδια εκεί. Στη συνέχεια της αντεξέτασής της σε
σχετική ερώτηση που της υποβλήθηκε ανέφερε ότι
είτε είχαν πρόβλημα οι θυρίδες είτε αυτοί που τις
έβαλαν πίσω δεν της έβαλαν καλά, γεγονός παραμένει
ότι το να καθόσουν κάτω από τη θυρίδα συνιστούσε
πρόβλημα και περαιτέρω, το γεγονός ότι στη συνέχεια
μετά το ατύχημα έβαλαν επιπρόσθετες δικλείδες
ασφαλείας στις θυρίδες σημαίνει, σύμφωνα πάντα με
τη MK2, ότι και οι ίδιοι δεν θεωρούσαν ότι ήταν απλό
το θέμα της επανατοποθέτησης θυρίδων.

Ακολούθως, σε σχετικές ερωτήσεις που της

υποβλήθηκαν ανέφερε ότι τις πρώτες εβδομάδες του

39
τραυματισμού της δεν ήξεραν πως θα καταλήξει το
χέρι της και ούτε μπορούσε να φανταστεί τι σημαίνει
το σύνδρομο του χρόνιου πόνου. Σε σχετική υποβολή
ότι η Κατηγορούμενη 2 δεν φέρει οποιανδήποτε
ευθύνη και πως ευθύνη φέρουν οι επαγγελματίες που
είτε έβαλαν τις θυρίδες είτε τις άνοιξαν για να
συντηρήσουν τον κλιματισμό και οι οποίοι δεν έκαναν
αυτά που όφειλαν υπό τις περιστάσεις, ανέφερε ότι
κατά τη θέση της οι εργοδότες της, γνωρίζοντας όλα
αυτά προβλήματα, θα έπρεπε να μεριμνήσουν έτσι
ώστε οι εργαζόμενοι να βρίσκονται σε έναν ασφαλές
περιβάλλον με την ίδια να υποστηρίζει ότι μετά από
δύο θυρίδες που έπεσαν για οποιονδήποτε λόγο είτε
επειδή φταίει αυτός που τις τοποθέτησε είτε αυτός που
τις κατασκεύασε και με δεδομένο ότι από τον καιρό
που μπήκαν οι επιπρόσθετες δικλείδες δεν ξαναέπεσαν
έπρεπε να ληφθούν μέτρα έτσι ώστε να μην
κινδυνεύσει οποιοδήποτε πρόσωπο.

40
 Η ΜΥ1 κατέθεσε γραπτή δήλωση ως μέρος της
κυρίως εξέτασής της το περιεχόμενο της οποίας
υιοθέτησε (Έγγραφο Β). Κατά την κυρίως εξέτασή της
ανέφερε ότι τον Απρίλιο του 2014 βρέθηκε στο
πάτωμα από την καθαρίστρια ένα πάνελ έξω από την
αίθουσα της κυπριακής συλλογής. Τότε, ο υπεύθυνος
για μηχανολογικά και τεχνικά θέματα της
Πινακοθήκης κ. Μ. Μορφίτης κάλεσε τους
εργολάβους και ειδικότερα τον υπεύθυνο επιστάτη του
έργου κ. Δ. Δραγουλή και τον υπεύθυνο εκ μέρους
των εργολάβων κ. Κ. Καραολή οι οποίοι αφού
εξέτασαν τις θυρίδες τους διαβεβαίωσαν ότι τις
έλεγξαν και ότι είναι όλες εντάξει και ότι πιθανόν
αυτή που βρήκαν στο έδαφος να την είχε αφήσει εκεί
ο ηλεκτρολόγος ο οποίος τις μέρες εκείνες έκανε έργα
ελέγχου καλωδίων. Στη συνέχεια της κυρίως εξέτασής
της ανέφερε ότι την ίδια περίοδο έπεσε ένα κομμάτι
από το ψευδοτάβανο στην κουζίνα του εστιατορίου, το
οποίο ήταν ένα τετράγωνο μεταλλικό κομμάτι το

41
οποίο και πάλι οι εργολάβοι τους διαβεβαίωσαν ότι
είχε κακά τοποθετηθεί όταν γίνονταν κάποια έργα και
ότι δεν επανατοποθετήθηκε σωστά. Πρόσθεσε ότι το
συγκεκριμένο κομμάτι ήταν σιδερένιο και δεν ήταν
θυρίδα όπως αυτή που εντοπίστηκε στο έδαφος τον
Απρίλιο του 2014.

Στη συνέχεια της κυρίως εξέτασής της ανέφερε

ότι λόγω προβλημάτων στον εξαερισμό των γραφείων
και της βιβλιοθήκης της Πινακοθήκης ζητήθηκε από
τον κ. Μορφίτη να γίνει καθαρισμός των φίλτρων και
έλεγχος των σημείων εξαερισμού, κάτι το οποίο έγινε
στις 14/03/2015 μέρα Σάββατο. Ειδικότερα, όπως
εξήγησε η ΜΥ1, τεχνικοί της εταιρείας
CARAMONDANI στην παρουσία φρουρού
ασφαλείας της Πινακοθήκης μπήκαν στα γραφεία τους
καθώς και στη βιβλιοθήκη και κατά το στάδιο των
εργασιών τους αποκαλύφθηκε κακοτεχνία και
λανθασμένη τοποθέτηση των θυρίδων οι οποίες δεν

42
εξυπηρετούσαν τα μηχανήματα και η αλλαγή φίλτρων
ήταν αδύνατη. Οπότε, όπως εξήγησε η ΜΥ1, τα
έκλεισαν για να ενημερώσουν τους τεχνικούς τους τη
Δευτέρα 16/03 καθώς και τους εργολάβους του έργου
και τους μηχανολόγους προκειμένου να γίνει
επανεξέταση του θέματος και άνοιγμα νέων θυρίδων.
Σημείωσε ότι η κακοτεχνία δεν είχε να κάνει με
ζήτημα ασφάλειας των θυρίδων αλλά με την αδυναμία
αλλαγής των φίλτρων με αποτέλεσμα να χρειαζόταν
να γίνουν νέες θυρίδες σε νέους χώρους.

Στη συνέχεια της κυρίως εξέτασής της

αναφερόμενη στη μέρα του ατυχήματος ανέφερε ότι
γύρω στις 17:30 άκουσε μία φωνή και έτρεξε να δει τι
συμβαίνει και είδε να κάθεται στο πάτωμα η ΘΑ και
δίπλα της να έχει την υποδιευθύντρια της
Πινακοθήκης κα Δ. Θεοδότου. Αναφερόμενη στον
γιατρό που εξέτασε τη ΘΑ είπε πως ο γιατρός τους
είπε ότι ο πόνος που αισθανόταν η ΘΑ προερχόταν

43
από το κόστωμα και το τράνταγμα και δεν θεωρούσε
ότι ήταν κάτι σοβαρό και το συγκεκριμένο βράδυ
αντάλλασσαν ηλεκτρονικά μηνύματα με τη ΘΑ στα
οποία η ΘΑ διαμαρτυρόταν για πόνο. Πρόσθεσε ότι η
ΘΑ εκείνο το βράδυ ολοκλήρωσε έναν επικήδειο λόγο
και η ίδια θεώρησε πως με τα όσα ανέφερε ο γιατρός η
ίαση του τραύματος ήταν θέμα χρόνου. Το ίδιο βράδυ,
η ίδια επέστρεψε στην Πινακοθήκη και ο υπεύθυνος
για μηχανολογικά θέματα της Πινακοθήκης είχε ήδη
μιλήσει με όλους τους εμπλεκόμενους εργολάβους της
GCC - Iakovou, τεχνικούς της CARAMONDANI και
τον εξωτερικό σύμβουλό τους για θέματα ασφάλειας
και υγείας κ. Π. Χρυσό και έγινε έλεγχος στη θυρίδα
που έπεσε. Παράλληλα, ζήτησε και πάλι να γίνει
έλεγχος σε όλες τις θυρίδες του κτηρίου διαδικασία η
οποία κράτησε μέχρι αργά το βράδυ.

Ακολούθως, όπως ανέφερε η ΜΥ1, δεδομένου ότι

με βάση τα όσα τους είπε ο γιατρός που εξέτασε τη

44
ΘΑ, δεν ήταν σοβαρό ατύχημα η ίδια δεν προχώρησε
σε ενημέρωση του Γραφείου Εργασίας. Την επόμενη
μέρα, μετά από δική τους πρωτοβουλία έγινε ξανά
συνάντηση με τους εργολάβους και όλους τους
εμπλεκόμενους αλλά και εκπροσώπους των εταιρειών
που έβαλαν τα μηχανήματα και τις εταιρείες που
εγκατέστησαν τα κλιματιστικά και τις θυρίδες αλλά
και τους αρχιτέκτονες και υπεύθυνους του έργου και
μετά από εισήγηση του κ. Μορφίτη συζητήθηκε η
τοποθέτηση ακόμα μίας δικλείδας ασφαλείας με
τοποθέτηση αλυσίδας εσωτερικά των θυρίδων.
Περαιτέρω, η ΜΥ1 ανέφερε ότι επειδή η ΘΑ
παραπονιόταν για πόνους τις επόμενες μέρες, με δική
της εισήγηση την παρότρυναν να δει ακόμα έναν
ορθοπεδικό στο Απολλώνειο νοσοκομείο και
κανόνισαν συνάντηση μαζί με τον γιατρό την Πέμπτη
ή την Παρασκευή μετά το ατύχημα. Η ίδια ανέφερε
ότι εκείνη την περίοδο ήταν απασχολημένη συνεχώς
σε συναντήσεις με τους εμπλεκόμενους εργολάβους

45
μηχανολόγους κλπ. γιατί δεν είχαν ακόμα καταλήξει
για την τοποθέτηση των αλυσίδων στις θυρίδες ως
επέμενε η δική τους πλευρά και θυμάται επίσης ότι η
θυρίδα επανατοποθετήθηκε την επόμενη μέρα από την
εταιρεία CARAMONDANI. Σε ότι αφορά τη νέα
ιατρική εξέταση της ΘΑ, ανέφερε ότι ο νέος
ορθοπεδικός ζήτησε να γίνουν περαιτέρω εξετάσεις
και βλέποντας πως οι πόνοι συνεχίζουν καθώς και ότι
ζητήθηκαν περαιτέρω ιατρικές εξετάσεις, τη Δευτέρα
23/03/2015 υποβλήθηκε γραπτώς η αναφορά στο
Υπουργείο Εργασίας. Ανέφερε ότι πέρασε πολύς
καιρός για να μάθουν ότι όντως η ΘΑ είχε πιο σοβαρό
τραυματισμό από ότι τους είχε λεχθεί από τους
γιατρούς αρχικά. Αυτό έγινε όταν με έξοδα του
Ιδρύματος τον Μάιο ή Ιούνιο του 2015 η ΘΑ είχε
μεταβεί με τον σύντροφό της στο Λονδίνο όπου ο
ειδικός γιατρός σε τέτοια θέματα ανέφερε ότι θα
πρέπει να κάνει για δύο χρόνια συστηματική
φυσιοθεραπεία και πολλή υπομονή.

46
 Σε ότι αφορά την αντιμετώπιση του ατυχήματος
από το Γραφείο Εργασίας ανέφερε ότι δεν
επισκέφθηκαν τον χώρο για μία αυτοψία παρά μόνο το
2018 λέγοντας ότι ακόμα και το 2018 η έκθεση που
ετοίμασαν είναι λανθασμένη δεδομένου ότι η θυρίδα
που έπεσε πάνω στη ΘΑ βρίσκεται ακόμα εκεί στην
ίδια θέση χωρίς να έχει αντικατασταθεί με καινούργια.
Εξήγησε ότι απλώς ανοίχθηκε ακόμα μία θυρίδα δίπλα
για να εξυπηρετεί την αλλαγή των φίλτρων.
Διερωτήθηκε πως έκριναν ότι αλλοιώθηκε ο χώρος
αφού δεν ήρθαν να τον δουν. Περαιτέρω, κατά την
κυρίως εξέτασή της ανέφερε ότι από τον Σεπτέμβριο
του 2014 έχουν υπογράψει σχετικό συμβόλαιο με την
εταιρεία MDA για σχέδιο ασφάλειας και υγείας για
την Πινακοθήκη με υπεύθυνο τον κ. Π. Χρυσό . Όπως
εξήγησε, ο κ. Χρυσός επιθεώρησε όλους τους χώρους
και έκανε κάποιες εισηγήσεις για τροποποιήσεις χωρίς

47
να γίνει οποιαδήποτε σύσταση για αλλαγή των θέσεων
των γραφείων τους λόγω των θυρίδων.

Αντεξεταζόμενη, σε σχέση με το ζήτημα της

αντικατάστασης της επίδικης θυρίδας, με αναφορά στο
περιεχόμενο του Τεκμηρίου 10 και 11 που είναι
ηλεκτρονικό μήνυμα εκ μέρους του κ. Μορφίτη και
ηλεκτρονική αλληλογραφία μεταξύ του ΜΚ1 και της
κας Δ. Γεωργίου εκ μέρους της Πινακοθήκης
αντίστοιχα, και ειδικότερα όταν της υποδείχθηκε ότι ο
ΜΚ1 στο Τεκμήριο 11 καταγράφει στο ηλεκτρονικό
του μήνυμα ότι η ενημέρωση που είχε από τον κ.
Μορφίτη ήταν ότι αντικαταστάθηκε η επίδικη θυρίδα,
ερωτηθείσα για ποιον λόγο δεν απάντησαν στο
ηλεκτρονικό αυτό μήνυμα του ΜΚ1 για να του πουν
ευθαρσώς ότι δεν αντικαταστάθηκε η θυρίδα και ότι
ήταν εκεί και διαθέσιμη για να την ελέγξει, απάντησε
ότι νόμιζε ότι αυτό είχε λεχθεί προφορικά από τον κ.
Μορφίτη χωρίς να ξέρει η ίδια καθώς εκείνες τις μέρες

48
ετοιμαζόταν για μία μεγάλη εγχείρηση. Σε σχετική
υποβολή ότι ουδέποτε λέχθηκε στον ΜΚ1 ότι η
θυρίδα που τραυμάτισε τη ΘΑ παραμένει η ίδια,
επέμεινε στη θέση της ότι η θυρίδα είναι ακόμη εκεί,
δεν αντικαταστάθηκε και απλώς δίπλα από τη
συγκεκριμένη θυρίδα ανοίχθηκε δεύτερη θυρίδα η
οποία εξυπηρετεί πλέον τα συστήματα εξαερισμού. Σε
νέα υποβολή ότι δεν λέχθηκε στον ΜΚ1 ότι η θυρίδα
ήταν η ίδια και ότι η πληροφόρηση που έλαβε ήταν ότι
αυτή έχει αντικατασταθεί, ανέφερε ότι ίσως να μην
διευκρινίστηκε σωστά στον ΜΚ1 τι ακριβώς έγινε με
τις θυρίδες. Σε σχετική ερώτηση σε ότι αφορά την
αλλοίωση της σκηνής ανέφερε ότι η θυρίδα έμεινε
κάτω το βράδυ που έγινε το ατύχημα και την επόμενη
μέρα είχαν καλέσει συνεδρία με όλους τους
εμπλεκόμενους μεταξύ των οποίων την εταιρεία
CARAMONDANI, την εταιρεία LIMA και τους
εργολάβους όπου στην παρουσία τους τοποθέτησαν

49
πίσω τη θυρίδα για να τους αποδείξουν, ως ανέφερε,
ότι δεν είναι εύκολο να πέσει.

Σε άλλο σημείο της αντεξέτασής της συμφώνησε

ότι η Πινακοθήκη λόγω και της μεγάλης αξίας των
έργων που φιλοξενεί διαθέτει κλειστό σύστημα
παρακολούθησης. Ερωτηθείσα ως προς το κατά πόσο
ο χώρος της κυπριακής συλλογής στον οποίο
εντοπίστηκε η άλλη θυρίδα ίδιου τύπου με την επίδικη
θυρίδα πριν την πτώση της επίδικης θυρίδας,
παρακολουθείται από το κλειστό σύστημα
παρακολούθησης, με τρόπο ώστε να μπορούσαν να
ξέρουν αν αφέθηκε ή αν έπεσε η θυρίδα, ανέφερε ότι
δεν δούλευαν οι κάμερες εκείνες τις ημέρες επειδή
διόρθωναν τα καλώδια που περνούσαν και σε
ερώτηση ως προς το κατά πόσο δούλευε η
Πινακοθήκη με κίνδυνο απάντησε πώς δούλευαν
κάποιες κάμερες και πως κάποιες από τις κάμερες
ήταν κλειστές αλλά όχι όλες. Ερωτηθείσα σε σχέση με

50
τα κτιριακά προβλήματα της Πινακοθήκης ανέφερε
ότι πράγματι δυστυχώς παρόλο που πληρώθηκαν οι
πιο σπουδαίοι, όπως τους χαρακτήρισε, σύμβουλοι για
μηχανολογικά, περιβαλλοντικά και άλλα θέματα, όταν
το κτήριο παραδόθηκε υπήρχαν πολλά προβλήματα
και γι' αυτό ακόμα και σήμερα, όπως είπε, κάνουν
βελτιώσεις σε θέματα που αφορούν τη γεωθερμία κλπ.
όπως χαρακτηριστικά ανέφερε. Ερωτηθείσα ως προς
το κατά πόσο μετά τη πτώση της πρώτης ή και της
δεύτερης θυρίδας λήφθηκε οποιοδήποτε μέτρο
προκειμένου οι χώροι εργασίας να απομακρυνθούν με
δεδομένη την αστοχία που παρατηρήθηκε τουλάχιστον
σε δύο θυρίδες πριν συμβεί το επίδικο ατύχημα,
ανέφερε ότι σε ότι αφορά την πρώτη θυρίδα ήταν ίδιου
τύπου με αυτήν που έπεσε πάνω στον ώμο της ΘΑ
αλλά, όπως είπε, βρέθηκε στο πάτωμα και δεν ξέρουν
αν όντως έπεσε ή αν την τοποθέτησε κάποιος
ηλεκτρολόγος κατά λάθος και σε ότι αφορά τη
δεύτερη θυρίδα που έπεσε από το ψευδοτάβανο του

51
εστιατορίου ανέφερε ότι ήταν ένα πολύ διαφορετικό
προϊόν, μεταλλικό και τους λέχθηκε πως το
τοποθέτησαν εκεί κακώς όταν έγινε η επιθεώρηση από
τους ανθρώπους που δούλευαν στον εξαερισμό του
εστιατορίου. Όπως περαιτέρω ανέφερε, δεν τους
λέχθηκε από τον κ. Χρυσό ότι δεν έπρεπε να υπάρχουν
γραφεία κάτω από τις θυρίδες. Σε σχετική ερώτηση αν
η ίδια νιώθει ασφαλής που κάθεται κάτω από τις
θυρίδες ανέφερε ότι έχουν ελεγχθεί και πως έχουν
μπει με δική τους πρωτοβουλία ειδικές αλυσίδες που
συνδέονται με το μπετόν έτσι ώστε σε περίπτωση που
πέσουν να μπορούν να τις κρατήσουν, καταλήγοντας
ότι υπό αυτές τις περιστάσεις, αισθάνεται ασφαλής. Η
τοποθέτηση των επιπρόσθετων αλυσίδων όπως
διευκρίνισε, έγινε μία εβδομάδα μετά το ατύχημα και
παρόλο που όλοι τους διαβεβαίωναν, όπως ανέφερε,
εντούτοις οι ίδιοι επέμειναν και με επιπρόσθετα έξοδα
μπήκαν σε όλες τις θυρίδες μικρές και μεγάλες
αλυσίδες. Σε σχετική υποβολή ότι δεν έλαβαν όλα τα

52
μέτρα που έπρεπε να λάβουν προκειμένου να μην
υπάρχει ο κίνδυνος της πτώσης της θυρίδας,
διαφώνησε λέγοντας ότι είχαν ειδικούς που
πληρώνονταν αρκετά χρήματα για να ελέγχουν και να
δίνουν πληροφορίες αν κάτι πάει λάθος ή σωστά σε
ότι αφορά τεχνικά και μηχανολογικά θέματα όπως οι
θυρίδες.

Κατά την επανεξέτασή της σε σχετική ερώτηση

που της υποβλήθηκε από τον συνήγορο της
Κατηγορούμενης 1 ανέφερε ότι πριν το επίδικο
ατύχημα, επειδή συνήθως καθόντουσαν στη
βιβλιοθήκη όπου υπήρχε μεγάλη τραπεζαρία το
μεσημέρι και έτρωγαν, πρόσεξε ότι ένα από τα πάνελ
δεν της φαινόταν ότι είναι πολύ καλά στερεωμένο και
τότε το ανέφερε αυτό στον κ. Μορφίτη και του ζήτησε
να φέρει κάποιους να το ελέγξουν κάτι το οποίο έγινε
και τους διαβεβαίωσαν ότι όλα είναι εντάξει.

53
 Μέσα στα πλαίσια της ζωντανής ατμόσφαιρας της
δίκης είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω με
προσοχή όλους τους μάρτυρες που κατέθεσαν ενώπιον
μου. Παρακολούθησα τις αντιδράσεις τους, φυσικές ή
αφύσικες, τον τρόπο που απαντούσαν, τη νευρικότητα
ή την επιφυλακτικότητά τους ή την ιδιοσυγκρασία που
εκδήλωναν, παράγοντες που, σύμφωνα με τη
νομολογία, ενέχουν ιδιαίτερη σπουδαιότητα κατά την
αξιολόγηση της μαρτυρίας.2 Δεν παραγνωρίζω βέβαια
ότι τα πιο πάνω στοιχεία μπορούν να προσδώσουν
θετικότητα στη μαρτυρία ενός μάρτυρα, αλλά δεν
μπορούν να αποτελέσουν τον αποκλειστικό λόγο για
την αποδοχή της μαρτυρίας του.3 Αξιολόγησα τη
μαρτυρία τους λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο,
την ποιότητα και τη σύγκριση της με την υπόλοιπη
μαρτυρία και έχω λάβει καθοδήγηση από σειρά
παραγόντων όπως, μεταξύ άλλων, τη σαφήνεια και
αμεσότητα των απαντήσεων των μαρτύρων, τη
2
C & A Pelecanos Associates Ltd v. Ανδρέα Πελεκάνου (1999) 1 Α.Α.Δ. 1273, Ομήρου v.
Δημοκρατίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 506.
3
Νικολάου Νίκος ν. Aντώνη Παπαϊωάνου (2011) 1 Α.Α.Δ. 1797.

54
λογικοφάνεια και αληθοφάνεια της εκδοχής τους, την
ύπαρξη ή μη υπερβολών ή ουσιωδών αντιφάσεων
όπως επίσης και την ύπαρξη οποιουδήποτε
προσωπικού συμφέροντος ή προκατάληψης. Έχω
επίσης κατά νου την αρχή ότι ένας μάρτυρας μπορεί
να γίνει πιστευτός μερικώς ή ολικώς, ενώ δεν
θεωρείται επιλήψιμη η επιλεκτική αποδοχή μέρους της
μαρτυρίας ενός μάρτυρα.4

Η αξιολόγηση της μαρτυρίας δεν έχει περιοριστεί

μόνο στην ατομική κρίση της αξιοπιστίας του κάθε
μάρτυρα ξεχωριστά αλλά την έχω συσχετίσει,
αντιπαραβάλει και διερευνήσει με την αντικειμενική
υπόσταση των εκατέρωθεν θέσεων, υποβάλλοντας τη
στη βάσανο της συνεκτίμησης στο πλαίσιο του
συνόλου της μαρτυρίας και υποβάλλοντας επίσης το
περιεχόμενο της μαρτυρίας έκαστου μάρτυρα στη
βάσανο της λογικής και της ανθρώπινης πείρας με
4
Kadis v. Nicolaou (1986) 1 C.L.R 212, 216, Ιωάννου ν. Κουννίδη (1998) 1 Α.Α.Δ. 1215, Χρίστου ν.
Khoreva (2002) 1 ΑΑΔ 454, Ανδρονίκου ν. Δημοκρατίας (2008) 2 Α.Α.Δ. 486 και  Χρυσάνθου ν.
Δημοκρατίας (2011) 2 Α.Α.Δ. 221).

55
βάση την προσέγγιση που η Νομολογία επιτάσσει στο
θέμα αυτό.5

Ο ΜK1 έκανε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο.

Όπως προκύπτει από τη σύνοψη της μαρτυρίας του, ο
εν λόγω μάρτυρας περιέγραψε με σαφήνεια,
σταθερότητα, θετικότητα και συνεκτικότητα τα
επίδικα γεγονότα όπως αυτά προέκυψαν από τη
διερεύνηση εκ μέρους του ίδιου των συνθηκών του
επίδικου ατυχήματος. Ήταν το πρόσωπο που είχε
προσωπική εμπλοκή στη διερεύνηση του επίδικου
ατυχήματος. Εκεί που δεν είχε προσωπική γνώση για
τα γεγονότα, δεν δίστασε να το αναφέρει αλλά και να
αναφέρει την πηγή της γνώσης του.

Εξετάζοντας τη μαρτυρία του ΜΚ1 στο σύνολο

της οφείλω να σημειώσω ότι ο ΜΚ1 απαντούσε
αυθόρμητα τις ερωτήσεις που του τέθηκαν και δεν
5
Στυλιανίδης ν. Χατζηπιέρα (1992) 1 Α.Α.Δ 1056, Scott Graham Brierley v. Αστυνομίας, (2012) 2 ΑΑΔ 476,
ημερ. 19/7/12, Χριστοφίνης ν. Φραντζή Πολ. Έφεση328/11, ημερομηνίας 31.5.2017. Κυριακίδης ν. Τράπεζα
Πειραιώς (Κύπρου) Λτδ, Π.Ε 185/2012, ημερομηνίας 19.4.2018.

56
διαπίστωσα αντιφάσεις στη μαρτυρία του η οποία
ήταν άμεση, συνεκτική, σταθερή και πειστική.
Απαντούσε ευθέως και χωρίς ενδοιασμούς στις
ερωτήσεις που του υποβάλλονταν, παραμένοντας καθ'
όλη τη διάρκεια της μαρτυρίας του σταθερός και
συνεπής στις θέσεις του, στην έκταση που αυτές
αφορούν τα εξεταζόμενα στην παρούσα υπόθεση
ζητήματα, χωρίς η μαρτυρία του αυτή να έχει
κλονιστεί ως αποτέλεσμα της αντεξέτασης του, ενώ
δεν έχω διαπιστώσει οποιαδήποτε πρόθεση ή
προσπάθεια του για αλλοίωση γεγονότων ή υπερβολή
στις θέσεις και τοποθετήσεις του ή προσπάθεια να
αποκρύψει οποιαδήποτε πτυχή της μαρτυρίας που
εξασφάλισε. Ενδεικτικό της ειλικρίνειας του ήταν και
η σαφής τοποθέτηση του ότι ο ίδιος δεν είναι σε θέση
να γνωρίζει με βεβαιότητα την αιτία της πτώσης της
επίδικης θυρίδας. Μάλιστα, ακόμα και η αναφορά του
ότι δεν του είχε ειπωθεί ότι η επίδικη θυρίδα μετά την
πτώση της παρέμεινε η ίδια, επιβεβαιώθηκε από και

57
συνάδει και με τα λεγόμενα της Κατηγορούμενης 2 η
οποία ευθαρσώς δήλωσε κατά τη δια ζώσης μαρτυρία
της ότι ενδεχομένως να μην διευκρινίστηκε σωστά
στον ΜΚ1 τι ακριβώς έγινε με τις θυρίδες όταν έγινε
το ατύχημα. Ενδεικτική της ειλικρίνειας του ήταν και
η τοποθέτηση του ότι ο ίδιος δεν μπορεί να γνωρίζει
αν τοποθετήθηκε απλώς στη θέση της η ίδια θυρίδα
μετά το ατύχημα ή αν είναι νέα θυρίδα από τη στιγμή
που δεν την είδε στο έδαφος μετά το ατύχημα.

Έχοντας κατά νου τα πιο πάνω, καταλήγω στο

συμπέρασμα ότι η μαρτυρία του ΜΚ1 ήταν ειλικρινής
και αξιόπιστη και την αποδέχομαι στην ολότητα της.
Κατά την κρίση μου η μαρτυρία του ΜΚ1 αποτελεί
ασφαλές υπόβαθρο για να στηριχθώ σε αυτή για
σκοπούς συναγωγής ευρημάτων.

Θετική ήταν η εντύπωση που το Δικαστήριο

αποκόμισε και από την ΜΚ2. Όπως προκύπτει από τη

58
σύνοψη της μαρτυρίας της, η εν λόγω μάρτυρας
περιέγραψε με σαφήνεια, σταθερότητα, θετικότητα και
συνεκτικότητα τα γεγονότα που ενέπιπταν στην
προσωπική της γνώση. Εκεί που δεν είχε προσωπική
γνώση για τα γεγονότα, δεν δίστασε να το αναφέρει
αλλά και να αναφέρει την πηγή της γνώσης της.

Εξετάζοντας τη μαρτυρία της ΜΚ2 στο σύνολο

της οφείλω να σημειώσω ότι η ΜΚ2 απαντούσε
αυθόρμητα και χωρίς ενδοιασμούς στις ερωτήσεις που
της υποβάλλονταν παραμένοντας καθ' όλη τη διάρκεια
της μαρτυρίας της σταθερή και συνεπής στις θέσεις
της χωρίς η μαρτυρία της αυτή να έχει κλονιστεί ως
αποτέλεσμα της αντεξέτασης της. Δεν διαπίστωσα
αντιφάσεις στη μαρτυρία της, η οποία ήταν άμεση,
συνεκτική, σταθερή και πειστική. Οι αναφορές της
ήταν συγκροτημένες και είχαν λογική συνοχή
εξηγώντας κατά τρόπο πειστικό και πηγαίο όλα όσα η
ίδια αντιλήφθηκε και βίωσε τόσο πριν όσο και κατά το

59
επίδικο ατύχημα αλλά και τα όσα η ίδια βίωσε
συνεπεία του τραυματισμού της μετά το επίδικο
ατύχημα, ενώ δεν έχω διαπιστώσει οποιαδήποτε
πρόθεση ή προσπάθεια της για αλλοίωση γεγονότων ή
υπερβολή στις θέσεις και τοποθετήσεις της.
Ενδεικτικό της ειλικρίνειας της αλλά και της
προσπάθειας της να μεταφέρει στο Δικαστήριο τα όσα
η ίδια ειλικρινά πίστευε ήταν και το γεγονός ότι ενώ
ευθαρσώς δήλωσε ότι δεν είχε προσωπική γνώση για
τον έλεγχο που έγινε όταν σημειώθηκε και δεύτερο
περιστατικό πτώσης πάνελ από τον ψευδοροφή του
εστιατορίου της Πινακοθήκης, εντούτοις δεν είχε
κανένα λόγο να αμφισβητήσει ότι έγινε τέτοιος
έλεγχος από την πλευρά της Πινακοθήκης,
επιμένοντας και παραμένοντας σταθερή στη θέση της
ότι αυτό δεν μπορούσε, υπό τις περιστάσεις που
εξήγησε, να διασφαλίσει την ασφάλεια των
εργαζομένων στην Λεβέντειο Πινακοθήκη.

60
 Έχοντας κατά νου τα πιο πάνω, καταλήγω στο
συμπέρασμα ότι η μαρτυρία της ΜΚ2 ήταν ειλικρινής
και αξιόπιστη και την αποδέχομαι.

Προχωρώντας στην αξιολόγηση της μαρτυρίας

της Κατηγορούμενης 2 λέγω ότι και η Κατηγορούμενη
2 μου έκανε καλή εντύπωση και εξετάζοντας τη
μαρτυρία της συνολικά δεν εντοπίζω εγγενή
προβλήματα αξιοπιστίας. Υπήρξε ειλικρινής σε ότι
αφορά τα δύο άλλα περιστατικά που σημειώθηκαν
στην Πινακοθήκη πριν την πτώση της επίδικης
θυρίδας και περαιτέρω, η θέση της ότι όταν έλαβαν
χώρα τα εν λόγω περιστατικά η Πινακοθήκη
μερίμνησε όπως διεξαχθεί έλεγχος στις θυρίδες στο
πλαίσιο του οποίου η Πινακοθήκη έλαβε διαβεβαίωση
ότι οι θυρίδες ήταν εντάξει, ουσιαστικά δεν
αμφισβητήθηκε και συνάδει και με τα λεγόμενα των
μαρτύρων της κατηγορούσας αρχής. Μάλιστα η ίδια
ευθαρσώς και ειλικρινώς δήλωσε ότι σε ότι αφορά το

61
ζήτημα του κατά πόσο αντικαταστάθηκε ή όχι η
επίδικη θυρίδα, ενδεχομένως να μην μεταφέρθηκε
στον ΜΚ1 ακριβώς τι έγινε με την επίδικη θυρίδα.

Έχοντας κατά νου τα πιο πάνω, καταλήγω στο

συμπέρασμα ότι η μαρτυρία της Κατηγορούμενης 2
ήταν ειλικρινής και αξιόπιστη.

Έχοντας κρίνει ότι η Κατηγορούμενη 2 ήταν

αξιόπιστη, για τους λόγους που θα εξηγήσω στη
συνέχεια, δεν αποδέχομαι το μέρος της μαρτυρίας της
σε ότι αφορά το ζήτημα του κλειστού κυκλώματος
παρακολούθησης στη Λεβέντειο Πινακοθήκη.6

Υπενθυμίζω ότι η θέση που προβλήθηκε σε ότι

αφορά το περιστατικό που έλαβε χώρα με τη θυρίδα
ίδιου τύπου με την επίδικη πριν το επίδικο ατύχημα
ήταν ότι εντοπίστηκε στο πάτωμα χωρίς να ξέρει η
6
FRANGOUS P.S. LIMITED κ.α. v. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ, Ποινική
Έφεση Αρ. 233/2020, 4/7/2022, Κυριάκου ν. Αστυνομίας (2002) 2 ΑΑΔ, 499

62
πλευρά των Κατηγορουμένων αν όντως έπεσε ή αν
αφέθηκε στο πάτωμα κατά λάθος από κάποιο
ηλεκτρολόγο που εκείνη την περίοδο έκανε εργασίες
ελέγχου καλωδίων. Ενώ δέχθηκε η Κατηγορούμενη 2
ότι η Πινακοθήκη διαθέτει κάμερες ασφαλείας ένεκα
και της μεγάλης αξίας των έργων που φιλοξενεί, όταν
της υποδείχθηκε ότι θα μπορούσαν να δουν από τις
κάμερες τι ακριβώς έγινε, αναδύθηκε αστάθεια στις
τοποθετήσεις της. Ειδικότερα, αρχικά, ισχυρίστηκε ότι
οι κάμερες δεν δούλευαν και στη συνέχεια,
διαφοροποιώντας αυτή της τη θέση ανέφερε ότι
κάποιες κάμερες δεν δούλευαν αλλά όχι όλες, χωρίς
να ισχυριστεί είτε ότι δεν υπήρχε κάμερα στο επίμαχο
αυτό σημείο είτε ότι η κάμερα δεν ήταν σε λειτουργία.
Ενόψει της διαπιστωθείσας αυτής αστάθειας στις επί
του προκειμένου τοποθετήσεις της, αυτό το μέρος της
μαρτυρίας της, ήτοι ότι δεν λειτουργούσαν οι κάμερες,
δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό αφού στην
πραγματικότητα η ίδια στη συνέχεια, αναίρεσε αυτή

63
της την τοποθέτηση. Η πιο πάνω ασταθής βεβαίως
αναφορά δεν πλήττει το θεμέλιο της αξιοπιστίας της
Κατηγορούμενης 2.

Στη βάση της ανωτέρω αξιολόγησης της ενώπιον

μου μαρτυρίας αλλά και με βάση τα γεγονότα εκείνα
που δεν έτυχαν αμφισβήτησης7 παραθέτω πιο κάτω τα
επιπρόσθετα ευρήματα του Δικαστηρίου σε σχέση με
τα γεγονότα που περιβάλλουν την παρούσα υπόθεση:

1. Η οροφή της αίθουσας στην οποία επισυνέβη το

επίδικο ατύχημα καλύπτεται με ψευδοτάβανο από
γυψοσανίδα πάνω στην οποία υπάρχουν θυρίδες
πρόσβασης για σκοπούς συντήρησης του
ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.

7
Κυριακίδης ν. Τράπεζα Πειραιώς (Κύπρου) Λτδ, Π.Ε 185/2012, ημερομηνίας 19.4.2018, Pissis Ltd v. La
Baguette Boulangerie- Patisserie Ltd, Πολ. Έφεση   135/10, ημερομηνίας 30.9.2015, Ιωάννης Τσιάττες v.
Kokis Solomonides (Cartridges Industries) Ltd, (2009) 1 ΑΑΔ 974, 16 Ιουλίου, 2009, STARGEL CO LTD ν.
LUTKIN κ.α., Πολιτική έφεση ΑΡ. 407/2011, 21/6/2018 και Χρίστου ν. Khoreva (2001) 1 (Γ) ΑΑΔ 1874

64
2. Στις 16/3/2015 και ενώ η ΘΑ καθόταν στο
γραφείο της έπεσε θυρίδα από την ψευδοροφή
πάνω στην αριστερή της ωμοπλάτη.

3. Το επίδικο ατύχημα διερευνήθηκε από τον κ.

Κατσάρη (ΜΚ1), επιθεωρητή εργασίας, εκ
μέρους του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας.
Στο πλαίσιο διερεύνησης του επίδικου
ατυχήματος ο ΜΚ1 ετοίμασε Έκθεση
Διερεύνησης Ατυχήματος (Έγγραφο Α).

4. Το επίδικο ατύχημα γνωστοποιήθηκε από την

Κατηγορούμενη 1 στο Τμήμα Επιθεώρησης
Εργασίας στις 23/3/2015 και προς τούτο
προωθήθηκε γραπτή γνωστοποίηση ατυχήματος
ημερομηνίας 23/03/2015 (Τεκμήριο 2).

5. Το επίδικο ατύχημα γνωστοποιήθηκε επίσης και

ως επικίνδυνο συμβάν στο Τμήμα Επιθεώρησης
Εργασίας στις 28/4/2015 και προς τούτο

65
 προωθήθηκε γραπτή γνωστοποίηση επικίνδυνου
συμβάντος (Τεκμήριο 8).

6. Όταν έλαβε χώρα το επίδικο ατύχημα ενόψει της

ενημέρωσης που έλαβε ο ΜΚ1 ότι η θυρίδα που
έπεσε αποκαταστάθηκε, ότι έγινε έλεγχος των
θυρίδων ως επίσης και τοποθέτηση επιπρόσθετων
αλυσίδων συγκράτησης των θυρίδων για σκοπούς
ασφάλειας των θυρίδων, κατόπιν εσωτερικής
συνεννόησης του με την προϊστάμενη του
Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας δεν κρίθηκε εκ
μέρους του Τμήματος
Επιθεώρησης Εργασίας σκόπιμο να επισκεφθούν
τον χώρο του ατυχήματος, καθότι κατά την
αντίληψη τους, η σκηνή είχε αλλοιωθεί και ο
εργοδότης είχε προβεί στη λήψη μέτρων για
αποφυγή παρόμοιου περιστατικού στο μέλλον.

66
7. Σε μεταγενέστερο χρόνο, όταν το Τμήμα
Επιθεώρησης Εργασίας έλαβε ενημέρωση από
τους δικηγόρους της ΘΑ ότι υπήρξαν άλλα δύο
περιστατικά με θυρίδες στη Λεβέντειο
Πινακοθήκη αφενός, και αφετέρου, ότι ο
τραυματισμός της ΘΑ ήταν πιο σοβαρός,
αποφασίστηκε η επιτόπια επίσκεψη στον χώρο
του ατυχήματος στις 28/03/2017 και ακολούθως,
στις 10/05/2017 ετοιμάστηκε εκ μέρους του ΜΚ1
η Έκθεση Διερεύνησης Ατυχήματος - Έγγραφο Α.

8. Η τοποθέτησή της οροφής και των θυρίδων στη

Λεβέντειο Πινακοθήκη έγινε από την εταιρεία
LIMA MANUFACTURING LTD (εν τοις εφεξής
LIMA).

9. Πριν το επίδικο ατύχημα και συγκεκριμένα στις

14/3/2015, εκτελούντο στη Λεβέντειο
Πινακοθήκη εργασίες συντήρησης των

67
 συστημάτων κλιματισμού μετά από παράπονα
των εργαζομένων για την ποιότητα του αέρα στον
χώρο από συνεργείο της εταιρείας
CARAMONDANI BROS PUBLIC CO LTD (εν
τοις εφεξής CARAMONDANI). Στο πλαίσιο των
εν λόγω εργασιών, ανοίχθηκαν και έκλεισαν οι
θυρίδες πρόσβασης που βρίσκονται στην
ψευδοροφή της αίθουσας στην οποία επισυνέβη
το επίδικο ατύχημα.

10. Η θυρίδα που έπεσε επανατοποθετήθηκε την

επόμενη μέρα του ατυχήματος από την εταιρεία
CARAMONDANI. Στη θυρίδα προστέθηκαν
επιπρόσθετες δικλείδες ασφαλείας, ήτοι
επιπρόσθετες αλυσίδες συγκράτησης για σκοπούς
συγκράτησης της σε περίπτωση πτώσης προς
αποφυγή παρόμοιου περιστατικού στο μέλλον.

68
11. Πριν το επίδικο ατύχημα σημειώθηκαν δύο άλλα
περιστατικά με την ψευδοροφή της Πινακοθήκης.
Ειδικότερα, τον Απρίλιο του 2014 εντοπίστηκε
στο πάτωμα έξω από την αίθουσα της κυπριακής
συλλογής μία θυρίδα ίδιου τύπου με την επίδικη
θυρίδα που έπεσε στην ωμοπλάτη της ΘΑ. Σε ότι
αφορά τη συγκεκριμένη θυρίδα παρέμεινε
άγνωστο από την πλευρά των Κατηγορουμένων
κατά πόσο έπεσε η εν λόγω θυρίδα ή κατά πόσο
αφέθηκε στο πάτωμα από τον ηλεκτρολόγο που
εκείνες τις ημέρες έκανε έργα ελέγχου καλωδίων.

12. Όταν σημειώθηκε το περιστατικό με την εν λόγω

θυρίδα, ο υπεύθυνος για μηχανολογικά και
τεχνικά θέματα της Πινακοθήκης κ. Μ. Μορφίτης
κάλεσε τους εργολάβους και ειδικότερα τον
υπεύθυνο επιστάτη του έργου και τον υπεύθυνο
εκ μέρους των εργολάβων οι οποίοι αφού

69
 εξέτασαν τις θυρίδες τους διαβεβαίωσαν ότι τις
έλεγξαν και ότι είναι όλες εντάξει.

13. Την ίδια περίοδο, έπεσε ένα κομμάτι από το

ψευδοτάβανο στην κουζίνα του εστιατορίου, το
οποίο ήταν ένα τετράγωνο μεταλλικό κομμάτι το
οποίο οι εργολάβοι τους ανέφεραν ότι είχε κακά
τοποθετηθεί όταν γίνονταν κάποια έργα στο
πλαίσιο των οποίων ανοίχθηκαν και έκλεισαν τα
συγκεκριμένα πάνελ και ότι δεν
επανατοποθετήθηκε σωστά. Το συγκεκριμένο
κομμάτι ήταν σιδερένιο και δεν ήταν θυρίδα όπως
αυτή που εντοπίστηκε στο έδαφος τον Απρίλιο
του 2014.

14. Η αιτία της πτώσης της επίδικης θυρίδας

παρέμεινε άγνωστη τόσο από πλευράς
Κατηγορουμένων όσο και από πλευράς του
Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας. Σε τηλεφωνική

70
 επικοινωνία που είχε ο ΜΚ1 με τον διευθυντή της
εταιρείας LIMA που τοποθέτησε τις θυρίδες,
εκφράσθηκε η άποψη του διευθυντή της εν λόγω
εταιρείας ότι θα μπορούσε κάποιος να
τοποθετήσει λανθασμένα τη θυρίδα.

15. Μετά το επίδικο ατύχημα με πρωτοβουλία του κ.

Μορφίτη εκ μέρους της Πινακοθήκης την οποία
αποδέχθηκε η Κατηγορούμενη 2, τοποθετήθηκαν
επιπρόσθετες δικλείδες ασφαλείας σε όλες τις
θυρίδες με τοποθέτηση αλυσίδας εσωτερικά των
θυρίδων. Οι ειδικές αυτές αλυσίδες συνδέονται με
το μπετόν έτσι ώστε σε περίπτωση που πέσουν να
μπορούν να τις κρατήσουν.

16. H Κατηγορούμενη 2 η οποία κατά τον ουσιώδη

ως προς την παρούσα υπόθεση χρόνο ήταν
διευθύντρια στη Λεβέντειο Πινακοθήκη η οποία
υπάγεται στην Κατηγορούμενη 1 είχε την εξουσία

71
 λήψης αποφάσεων για λογαριασμό της
Κατηγορούμενης 1 και της Λεβεντείου
Πινακοθήκης.

17. Η Πινακοθήκη διαθέτει εσωτερικά του κτηρίου

κλειστό σύστημα παρακολούθησης των χώρων.

18. Όταν παραδόθηκε η Λεβέντειος Πινακοθήκη

υπήρχαν πολλά κτιριακά προβλήματα τα οποία
γνώριζαν οι Κατηγορούμενοι και γι' αυτό ακόμα
και σήμερα, γίνονται βελτιώσεις. Ως αποτέλεσμα
των εν λόγω δομικών προβλημάτων είχαν
δημιουργηθεί προβλήματα με την αξιοπιστία των
κατασκευαστών της Πινακοθήκης.

19. Σε ότι αφορά τον τραυματισμό της ΘΑ ο γιατρός

που την εξέτασε αρχικά την πληροφόρησε ότι η
ίαση του τραύματος ήταν θέμα χρόνου πλην όμως
στην πορεία διαφάνηκε ότι ο τραυματισμός ήταν

72
πιο σοβαρός από την αρχική εκτίμηση. Είχε
τραυματιστεί το αριστερό βραχιόνιο πλέγμα και
προς τούτο η ΘΑ ξεκίνησε να κάνει
φυσιοθεραπείες και να παίρνει φαρμακευτική
αγωγή χωρίς να αισθάνεται βελτίωση. Οι γιατροί
που την παρακολουθούσαν της ανέφεραν ότι είχε
αρχίσει να παρουσιάζει ένα εξαιρετικά σπάνιο
σύνδρομο χρόνιου νευροπαθητικού πόνου και
αφού υποβλήθηκε σε χειρουργείο στην Κύπρο το
2015 και ακολούθως στη Βιέννη και αφού είχε
κάμει όλα αυτά που της συνέστησαν οι γιατροί
της χωρίς να αισθάνεται βελτίωση στον πόνο
κατόπιν σχετικής ιατρικής συμβουλής που έλαβε,
υποβλήθηκε το καλοκαίρι του 2018 σε
χειρουργική επέμβαση στο Λονδίνο στο πλαίσιο
της οποίας τοποθετήθηκε στη σπονδυλική της
στήλη η συσκευή του νευροδιεγέρτη προκειμένου
να μπλοκάρει τα μηνύματα του πόνου που
πηγαίνουν στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα να έχει

73
 μειωμένη αντίληψη του πόνου. Πρόκειται για μία
επαναφορτιζόμενη συσκευή με τηλεχειριστήριο
και κάθε 5 περίπου χρόνια θα πρέπει να
χειρουργείται προκειμένου να αντικαθίσταται η
συσκευή του νευροδιεγέρτη με νέα.

Με δεδομένα τα πιο πάνω ευρήματα αναφορικά

με τα γεγονότα, στρέφομαι να εξετάσω εάν τα
γεγονότα αυτά στοιχειοθετούν τις κατηγορίες που
αποδίδονται στους κατηγορούμενους.

Αμφότεροι οι συνήγοροι των διαδίκων

αγόρευσαν υποστηρίζοντας τις εκατέρωθεν θέσεις και
εισηγήσεις τους. Έχω θέσει ενώπιον μου τα όσα
ανέφεραν οι ευπαίδευτοι συνήγοροι με τις
εμπεριστατωμένες αγορεύσεις τους. Νοείται ότι θα
εξετάσω τις θέσεις και τα επιχειρήματα της κάθε
πλευράς στο βαθμό που απαιτείται για τις ανάγκες της
παρούσας υπόθεσης έχοντας πάντα κατά νου ότι δεν

74
αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αιτιολόγησης
δικαστικής απόφασης ειδική αναφορά ή πραγμάτευση
κάθε επιχειρήματος που προβάλλεται.8 Επισημαίνω,
ωστόσο, ότι τα επιχειρήματα αμφότερων των πλευρών
υπήρξαν, σε όλη τους την εμβέλεια, αντικείμενο
σκέψης και προβληματισμού από το Δικαστήριο χωρίς
να υπάρχει ανάγκη ειδικής επίκλησης τους.9

Το βάρος απόδειξης όλων των συστατικών

στοιχείων των κατηγοριών που προσάπτονται στους
κατηγορούμενους 1 και 2 βρίσκεται επί των ώμων της
κατηγορούσας αρχής, η οποία πρέπει να αποδείξει
σωρευτικά την στοιχειοθέτησή τους με αποδεκτή
μαρτυρία, πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας, χωρίς να
επιτρέπονται υποθέσεις ως προς την ύπαρξη
γεγονότων, όσο εύλογες και εάν είναι.10 Εναπόκειται,
8
 Θεμιστοκλέους ν. Δημοκρατίας ECLI:CY:AD:2019:B4, Ποιν. Έφ. Αρ. 176/2018, ημερομηνίας
11.01.2019 και Οδυσσέα ν. Αστυνομίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 490.
9
BITONIC LTD v. BΑNK OF MOSCOW-BANK JOINT STOCK COMPANY ΠΡΩΗΝ JOINT STOCK
COMMERCIAL BANK "BANK OF MOSCOW" (OPEN JOINT-STOCK COMPANY), Πολιτική ΄Εφεση
Αρ. 117/2018, 16/3/2022.
10
Γενικός Εισαγγελέας ν. Σπύρος Σπύρου (2002) 2 Α.Α.Δ. 71, Λοΐζου ν. Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 363,
Σωτηριάδης v. Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 482,  Sener Erbekci v Δημοκρατίας (2005) 2 Α.Α.Δ. 434
και Αστυνομία ν. Βρυώνης, Ποιν. Έφεση 97/2017, ημ. 19/7/2019.

75
επίσης, στην κατηγορούσα αρχή να παρουσιάσει
μαρτυρία που να είναι και αξιόπιστη και σαφής. 11 Αν
στο τέλος της υπόθεσης παραμείνει στο μυαλό του
Δικαστηρίου έστω και η παραμικρή αμφιβολία για την
ενοχή των κατηγορουμένων, τότε αυτοί θα πρέπει να
απαλλαχθούν από τις κατηγορίες που
αντιμετωπίζουν.12

Όπως έχει ήδη αναφερθεί στο εισαγωγικό μέρος

της παρούσας απόφασης, τα αδικήματα για τα οποία
κατηγορούνται οι Κατηγορουμένοι θεμελιώνονται
στον περί Ασφαλείας και Υγείας στην Εργασία Νόμo
τoυ 1996 (89(I)/1996) (εν τοις εφεξής ο Νόμος).

Ως διαλαμβάνει το Άρθρο 2Α του Νόμου,

αντικειμενικός σκοπός αυτού είναι η εφαρμογή
μέτρων για την προαγωγή της ασφάλειας και την
υγείας των προσώπων στην εργασία καθώς και άλλων
11
Φλουρής ν. Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 401.
12
Ιωάννου Σάββας Πλαστήρα κ.α. ν. Δημοκρατίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 195.

76
προσώπων που μπορεί να επηρεαστούν από τις
δραστηριότητες στην εργασία. Για το σκοπό αυτό, ο
Νόμος παρέχει γενικές αρχές σχετικά με την πρόληψη
των επαγγελματικών κινδύνων, την προστασία της
ασφάλειας και της υγείας, την εξάλειψη των
συντελεστών κινδύνων των εργατικών ατυχημάτων
και των επαγγελματικών ασθενειών, την ενημέρωση,
τη διαβούλευση, την ισόρροπη συμμετοχή σύμφωνα
με τις διατάξεις του Νόμου, την κατάρτιση ή
εκπαίδευση των εργοδοτουμένων και των
εκπροσώπων τους, καθώς και τους κανόνες για την
εφαρμογή των γενικών αυτών αρχών.

Στο άρθρο 13 (1) του Νόμου προνοείται ότι κάθε

εργοδότης πρέπει να διασφαλίζει την ασφάλεια, υγεία
και ευημερία στην εργασία όλων των
εργoδoτoυμένων του καθώς και άλλων προσώπων που
μπορεί να επηρεάζονται από τις δραστηριότητές του ή
τον τρόπο που διευθύνει την επιχείρησή του.

77
 Σύμφωνα με το εδάφιο (2) του Άρθρου 13, χωρίς
επηρεασμό της γενικότητας των υποχρεώσεων του
εργοδότη που αναφέρονται στο εδάφιο (1), οι
υποχρεώσεις κάθε εργοδότη επεκτείνονται ώστε να
περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: την παροχή και
διατήρηση εγκαταστάσεων, συστημάτων και μεθόδων
εργασίας τα οποία να είναι ασφαλή και χωρίς
κινδύνους για την υγεία, την παροχή και τη διατήρηση
oπoιωνδήπoτε χώρων εργασίας που είναι κάτω από
τον έλεγχο του, συμπεριλαμβανομένων και των μέσων
προσπέλασης και εξόδου, σε κατάσταση που να είναι
ασφαλείς και χωρίς κινδύνους για την υγεία, την
παροχή και διατήρηση περιβάλλοντος εργασίας για
τους εργoδoτoυμένoυς τoυ, τo oπoίo είναι ασφαλές,
χωρίς κινδύνους για την υγεία και επαρκές όσον
αφορά τις διευκολύνσεις και διευθετήσεις για την
ευημερία τους στην εργασία, τη λήψη των αναγκαίων
μέτρων για την προστασία της ασφάλειας και της

78
υγείας των εργοδοτουμένων του, περιλαμβανομένων
ενεργειών για την πρόληψη των επαγγελματικών
κινδύνων, την ενημέρωση, εκπαίδευση και κατάρτιση,
καθώς και τη δημιουργία της απαραίτητης οργάνωσης
και της διασφάλισης των αναγκαίων μέσων, την
επίβλεψη της ορθής εφαρμογής των μέτρων
ασφάλειας, υγείας και ευημερίας των εργοδοτουμένων
του ή και άλλων προσώπων που μπορεί να
επηρεάζονται από τις δραστηριότητές του ή από τον
τρόπο που διευθύνει την επιχείρησή του, την
προσαρμογή των μέτρων αυτών ανάλογα με τις
μεταβολές των περιστάσεων και την επιδίωξη της
βελτίωσης των υφιστάμενων καταστάσεων.

Περαιτέρω, με το υπό κρίση κατηγορητήριο

αποδίδονται στους Κατηγορούμενους 1 και 2
παραβάσεις των Κανονισμών 2, 3 (α), 4 (1) (α) και 7
(1) των περί Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία
(Γνωστοποίηση Ατυχημάτων και Επικίνδυνων

79
συμβάντων) Κανονισμών του 2007, Κ.Δ.Π. 531/2007
(εν τοις εφεξής οι Κανονισμοί). Το άρθρο 4 (1) (α)
των Κανονισμών διαλαμβάνει τα ακόλουθα:

«Όταν συμβεί οποιοδήποτε ατύχημα το οποίο προκαλεί

απώλεια ζωής σε εργοδοτούμενο πρόσωπο ή βλάβη η
οποία τον καθιστά ανίκανο για περισσότερες από τρεις
(3) ημερολογιακές ημέρες, εξαιρουμένης της ημέρας
του ατυχήματος, από του να εκτελεί τη συνηθισμένη
εργασία του στην οποία εργοδοτείται κατά τον χρόνο
που αμέσως προηγείται του ατυχήματος αυτού, τότε το
υπεύθυνο πρόσωπο πρέπει:

(α) να πληροφορήσει αμέσως το αρμόδιο Επαρχιακό

Γραφείο Επιθεώρησης Εργασίας της Επαρχίας όπου
συνέβηκε το ατύχημα με τον πιο γρήγορο πρακτικό
τρόπο»

80
 Περαιτέρω, το άρθρο 7 (1) (α) και (β) των
Κανονισμών διαλαμβάνει τα ακόλουθα:

«Με την επιφύλαξη της παραγράφου (2), για

οποιοδήποτε ατύχημα ή επικίνδυνο συμβάν, το οποίο
είναι γνωστοποιήσιμο σύμφωνα με τους Κανονισμούς 4
ή 5 αντίστοιχα, το υπεύθυνο πρόσωπο πρέπει να
διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρχει οποιαδήποτε αλλοίωση
της σκηνής όπου συνέβηκε το ατύχημα ή το επικίνδυνο
συμβάν, εκτός εάν –

(α) ο χώρος όπου συνέβη το ατύχημα ή το συμβάν έχει

επιθεωρηθεί μετά το ατύχημα ή το συμβάν από τον
Επιθεωρητή ή

(β) έχουν παρέλθει 24 ώρες μετά την πρώτη

προφορική ή γραπτή ενημέρωση του Επαρχιακού
Γραφείου Επιθεώρησης Εργασίας της Επαρχίας

81
 όπου συνέβηκε το ατύχημα ή το συμβά σύμφωνα με
τις πρόνοιες των πιο πάνω Κανονισμών.»

Σύμφωνα με τις ερμηνευτικές διατάξεις των

Κανονισμών «υπεύθυνο πρόσωπο» στην περίπτωση
ατυχήματος το οποίο θα πρέπει να γνωστοποιηθεί
σύμφωνα με το άρθρο 4 και αφορά εργοδοτούμενο
πρόσωπο, σημαίνει τον εργοδότη.

Τη βούληση του νομοθέτη να καθιερώσει ένα

αυστηρό σύστημα για την προαγωγή της ασφάλειας
και της υγείας τόσο των εργαζομένων στους χώρους
εργασίας τους όσο και τρίτων, δυνάμενων να
επηρεασθούν από τις δραστηριότητες εργοδοτών
αντανακλούν και οι προβλεπόμενες ποινές.

Σύμφωνα με το Άρθρο 53(1) του Νόμου,

οποιοδήποτε πρόσωπο στο οποίο επιβάλλονται
υποχρεώσεις με βάση το Νόμο ή τους Κανονισμούς

82
που εκδίδονται δυνάμει αυτού, παραλείπει να
συμμορφωθεί με αυτές, είναι ένοχο ποινικού
αδικήματος και υπόκειται σε πρόστιμο που δεν
υπερβαίνει τις ογδόντα χιλιάδες ευρώ ή σε φυλάκιση
πoυ δεν θα υπερβαίνει τα τέσσερα χρόνια ή και στις
δύo αυτές πoιvές.

Σε ότι αφορά την ευθύνη νομικού προσώπου

καθώς και του φυσικού προσώπου το οποίο κατέχει
ηγετική θέση σε νομικό πρόσωπο βάσει της εξουσίας
λήψης αποφάσεων για λογαριασμό του νομικού
προσώπου, για τη διάπραξη των αδικημάτων που
προβλέπονται στον Νόμο, το άρθρο 53 (6) του Νόμου
διαλαμβάνει τα ακόλουθα:

«(6) Νομικό πρόσωπο είναι υπεύθυνο για τα αδικήματα

που προβλέπονται στον παρόντα Νόμο, όταν αυτά
διαπράττονται από οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο που
ενεργεί είτε ατομικά είτε ως μέλος συλλογικού οργάνου

83
του νομικού προσώπου και το οποίο κατέχει ηγετική
θέση στο εν λόγω νομικό πρόσωπο, είτε βάσει
εξουσιοδότησης για εκπροσώπηση του νομικού
προσώπου, είτε βάσει της εξουσίας λήψης αποφάσεων
για λογαριασμό του νομικού προσώπου, είτε βάσει της
εξουσίας άσκησης ελέγχου εντός του νομικού
προσώπου και σε τέτοια περίπτωση την ευθύνη για τη
διάπραξη του εν λόγω αδικήματος φέρει, εκτός από το
νομικό πρόσωπο, και το πιο πάνω αναφερόμενο
φυσικό πρόσωπο.»

Στην υπόθεση Mass Pack Trading Ltd v.

Επαρχιακού Λειτουργού Εργασίας Πάφου (1996) 2
Α.Α.Δ. 142, επισημάνθηκε ότι:

«Κάθε εργοδότης πρέπει να διατηρεί συνεχή έλεγχο και

επιτήρηση της πιστής εφαρμογής των κανονισμών
ασφαλείας. Το καθήκον συντήρησης των
προστατευτικών μέτρων στις οικοδομικές εργασίες

84
είναι απόλυτο. Η υποχρέωση για διατήρηση των
μέτρων ασφάλειας και η συντήρησή τους δεν είναι μόνο
απόλυτη αλλά και διαρκής (Εταιρεία Γενικών
Κατασκευών Λτδ ν. Επαρχιακού Λειτουργού
Λεμεσού (1989) 2 Α.Α.Δ. 51, Επαρχιακός Λειτουργός
Εργασίας Πάφου ν. Κώστα Κυριάκου και Υιού Λτδ
και Άλλου, (1995) 2 Α.Α.Δ. 290. Η μέριμνα για
διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανονισμούς
ασφαλείας αποτελεί αποκλειστική ευθύνη των
εργοδοτών που είναι και οι μόνοι που έχουν τον έλεγχο
των συνθηκών εργασίας.»

Περαιτέρω, στην υπόθεση Γενικός Εισαγγελέας

ν. Λατομεία Φαρμακάς Λτδ (2004) 2 Α.Α.Δ. 573,
στη σελ. 580, λέχθηκαν χαρακτηριστικά τα ακόλουθα:

«η ευθύνη για λήψη μέτρων συμμόρφωσης με τις

επιταγές ενός Νόμου ο οποίος ρυθμίζει θέματα
ασφάλειας στους τόπους εργασίας βαρύνει

85
αποκλειστικά τους εργοδότες…σε μια εποχή που οι
εργασίες διεξάγονται κυρίως με μηχανήματα με
προφανή σκοπό την αύξηση της πραγωγικότητας
προβάλλει πιο επιτακτική η υποχρέωση των εργοδοτών
για διατήρηση συνθηκών πλήρους ασφάλειας στους
τόπους εργασίας. Οι εργαζόμενοι δικαιούνται μετά τον
κάματο της ημέρας να επιστρέφουν στις οικογένειες
τους αρτιμελείς και υγιείς. Δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε
χαλάρωση αυτής της υποχρέωσης των εργοδοτών.
Παράλειψη τήρησης της θα πρέπει να αντιμετωπίζεται
με αυστηρότητα».

Στην Γενικός Eισαγγελέας της Δημοκρατίας ν.

P Pastellis Engineering Works Ltd και Άλλου
(2001) 2 ΑΑΔ 90 λέχθηκαν επίσης τα ακόλουθα:

«Κάθε εργοδότης οφείλει να διατηρεί συνεχή έλεγχο και

επιτήρηση της πιστής εφαρμογής των Κανονισμών
Ασφαλείας. Αφού αυτός είναι και ο μόνος που έχει τον

86
έλεγχο του χώρου εργασίας, αντίθετα με τους
εργοδοτούμενους που δεν έχουν εκλογή όσον αφορά τις
συνθήκες εργασίας τους, η ανάγκη προστασίας της
ζωής, σωματικής ακεραιότητας και υγείας των
εργαζομένων είναι αυταπόδεικτη.»

Η ευθύνη του εργοδότη δεν είναι απόλυτη υπό

την έννοια ότι παρέχεται σε αυτόν μέσα από τον Νόμο
υπεράσπιση προκειμένου να απαλλαγεί από την
ευθύνη. Αναφέρομαι ειδικότερα στις πρόνοιες της
επιφύλαξης του άρθρου 13 (1) καθώς και του άρθρου
54 του Νόμου τα οποία διαλαμβάνουν τα εξής:

«13.-(1) Κάθε εργoδότης πρέπει vα διασφαλίζει τηv

ασφάλεια, υγεία και ευημερία στηv εργασία όλωv τωv
εργoδoτoυμέvωv τoυ:

Νοείται ότι, ο εργοδότης απαλλάσσεται από την ευθύνη

για συμβάντα οφειλόμενα σε ανώμαλες και/ή

87
απρόβλεπτες συνθήκες που εκφεύγουν του ελέγχου του
και/ή σε έκτακτα γεγονότα οι συνέπειες των οποίων δεν
θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί παρ’ όλη την
επιδειχθείσα επιμέλεια.»

«54. Σε oπoιεσδήπoτε διαδικασίες για αδίκημα πoυ

διαπράττεται κατά παράβαση oπoιωvδήπoτε διατάξεωv
τoυ παρόvτoς Νόμoυ, τo oπoίo συvίσταται σε
παράλειψη πρoσώπoυ vα συμμoρφωθεί με υπoχρέωση
ή με απαίτηση για εκτέλεση καθήκovτoς, καθόσo η
συμμόρφωση αυτή είvαι πρακτικώς εφικτή ή είvαι
ευλόγως εφικτή, απoτελεί ευθύvη τoυ κατηγoρoύμεvoυ
vα απoδείξει ότι δεv ήταv πρακτικώς εφικτό ή δεv ήταv
ευλόγως εφικτό vα πράξει περισσότερα από όσα έπραξε
για εκπλήρωση της υπoχρέωσης ή της απαίτησης πoυ
τέθηκαv σ' αυτόv.»

Τα όσα η επιφύλαξη του Άρθρου 13 (1) καθώς

και το Άρθρο 54 του Νόμου προνοούν συνιστούν

88
υπερασπίσεις. Εάν αποδειχθεί η παράβαση, ο
κατηγορούμενος δύναται να ισχυριστεί, ανάλογα με
την περίπτωση, ότι υπήρξαν ανωμαλίες ή απρόβλεπτες
συνθήκες ή έκτακτα περιστατικά, τα οποία τον
εμπόδισαν να συμμορφωθεί με τις εκ του νόμου
απορρέουσες υποχρεώσεις του ή ότι δεν ήταν
πρακτικώς εφικτό και ούτε ευλόγως εφικτό να πράξει
περισσότερα από όσα έπραξε για να εκπληρώσει τις
νόμιμες υποχρεώσεις του. Εφόσον, λοιπόν, αποδείξει,
επί τη βάση του ισοζυγίου των πιθανοτήτων, τη
συνδρομή των σχετικών γεγονότων, τότε αίρεται ο
κατ' αρχήν αξιόποινος χαρακτήρας των πράξεων ή
παραλείψεών του.

Στην Λίγγης v. Διευθυντή Τμήματος

Επιθεώρησης Εργασίας Ποινικές Εφέσεις Αρ.
48/2011 και 49/2011, 30 Σεπτεμβρίου 2014
επισημάνθηκαν τα ακόλουθα σε σχέση με την
υπεράσπιση που έχει στη διάθεση του ο εργοδότης:

89
 «Η πιο πάνω υπεράσπιση αποτελεί, απλώς,
επιβεβαίωση ότι η εν λόγω ευθύνη του εργοδότη δεν
είναι απόλυτη και ότι αυτός μπορεί να απαλλαγεί από
αυτήν, αν αποδείξει ότι έλαβε όλα τα ευλόγως εφικτά
μέτρα για αποτροπή του κινδύνου.  Η συμπερίληψή
της, όμως, στο Νόμο δεν αναιρεί κατά το ελάχιστο
τον, κατά τα άλλα, αποκλειστικό χαρακτήρα της
ευθύνης του εργοδότη για λήψη τέτοιων μέτρων,
όπως αυτή προκύπτει, σαφώς, από τη διατύπωση
του άρθρου 13(5), (βλ. Reg. v. British Steel Plc.
(C.A.) (1995) 1 W.L.R. 1356).  Επομένως, με
δεδομένο ότι η εν λόγω ευθύνη τίθεται αποκλειστικά
στον εργοδότη, δεν είναι επιτρεπτή η ανάθεσή της
από αυτό σε άλλο πρόσωπο, όπως, για παράδειγμα,
σε έναν ανεξάρτητο εργολάβο, οπότε θα καθίστατο η
απόδοσή της σε έναν εκ των δύο θέμα διαπίστωσης
της ύπαρξης ή μη εκ προστήσεως ευθύνης.  ΄Οπως
εξηγείται στην υπόθεση R v Associated Octel Ltd,

90
ανωτέρω, το δόγμα της εκ προστήσεως ευθύνης είναι
αδιάφορο προς τις αυστηρές πρόνοιες της ανάλογης του
άρθρου 13(5) αγγλικής πρόνοιας, ανωτέρω.  Το ίδιο,
βέβαια, ισχύει και στην περίπτωση του άρθρου 13(5). 
Η εκπλήρωση δε από τον εργοδότη της ευθύνης που του
εναποθέτει το πιο πάνω άρθρο, λόγω της ανάθεσης από
αυτόν της επί μέρους εργασίας σε ανεξάρτητο
εργολάβο, ελέγχεται μέσα από τους όρους της σχετικής
μεταξύ τους συμφωνίας.  Αυτό είναι αναγκαίο,
προκειμένου να διαπιστώνεται κατά πόσο είχε γίνει
πρόνοια από τον εργοδότη, ώστε να λαμβάνονταν από
τον εργολάβο ευλόγως εφικτά μέτρα, για να
διασφαλιζόταν ότι δε θα εκτίθεντο σε κίνδυνο μη
εργοδοτούμενα από τον εργοδότη πρόσωπα.»

(η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου).

 
Ο όρος «πρακτικώς εφικτό» ερμηνεύθηκε στην
υπόθεση Βαρνάβας Νικολάου & Υιοί Λτδ ν.

91
Επαρχιακού Λειτουργού Εργασίας (1991) 2 Α.Α.Δ.
261 ως ακολούθως:

«Ο όρος σημαίνει εκείνο που μπορεί να γίνει στην

πράξη ανεξάρτητα από το κατά πόσο αυτό είναι
δύσκολο ή άβολο. Το κριτήριο είναι αντικειμενικό.
Παράγοντες όπως πιθανές δυσκολίες ή το ύψος της
δαπάνης σε σύγκριση με το μέγεθος του κινδύνου που
υπάρχει, οι οποίοι θ' αποκτούσαν σημασία αν το
ζητούμενο ήταν τί είναι εύλογα πρακτικώς εφικτό που
είναι όρος στενότερος, δεν διαδραματίζουν ρόλο. Όμως
το πρακτικώς εφικτό δεν εξομοιώνεται με το φυσικώς
αδύνατο. Το κατά πόσο κάποιο μέτρο είναι πρακτικώς
εφικτό κρίνεται κάτω από το φως των σύγχρονων
γνώσεων και εφευρέσεων. Έχει εξηγηθεί πως δεν
μπορεί να θεωρηθεί πρακτικώς εφικτό να παίρνονται
προφυλάξεις για αντιμετώπιση κινδύνων, η γνώση της
ύπαρξης των οποίων είναι αδύνατη ή να υιοθετούνται
μέτρα που δεν έχουν εφευρεθεί ακόμα και ότι η έννοια

92
του όρου πρακτικώς εφικτό εμπεριέχει κάποιο βαθμό
λογικής και κάποια σχέση με την πρακτική.... Είναι
φανερό ότι η συνάρτηση αυτή περιορίζει το απόλυτο
του καθήκοντος. Το τί είναι πρακτικώς εφικτό πρέπει
να προσδιορίζεται όχι κατ' απομόνωση αλλά σε
συσχετισμό και με την εργασία που γίνεται».

Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι το τι δύναται να

θεωρηθεί υπό τις περιστάσεις «πρακτικώς εφικτό ή
ευλόγως εφικτό» είναι θέμα πραγματικό και
αποφασίζεται με βάση τα συγκεκριμένα περιστατικά
της κάθε υπόθεσης. Θα μπορούσε όμως να λεχθεί ότι
όσο πιο προβλέψιμος και λογικά αναμενόμενος είναι ο
κίνδυνος, τόσο πιο αυξημένο είναι και το καθήκον του
εργοδότη να μεριμνήσει για την ασφάλεια των
επηρεαζόμενων προσώπων.

Τα αδικήματα που αντιμετωπίζουν οι

κατηγορούμενοι στην υπό κρίση υπόθεση είναι

93
αυστηρής ευθύνης. Από το λεκτικό των σχετικών
διατάξεων του Νόμου και των Κανονισμών ως αυτές
έχουν παρατεθεί πιο πάνω προκύπτει πως αυτά
συντελούνται με την εκδήλωση της αξιόποινης
συμπεριφοράς, χωρίς να απαιτείται η συνδρομή της
ένοχης διάνοιας (mens rea) του κατηγορουμένου.

Επανέρχομαι στα γεγονότα της υπό κρίση

υπόθεσης έχοντας κατά νου τα ευρήματα του
Δικαστηρίου και το νομικό πλαίσιο που διέπει τα
αδικήματα των κατηγοριών που αντιμετωπίζουν οι
κατηγορούμενοι 1 και 2 ως αυτό έχει παρατεθεί πιο
πάνω.

Η ενώπιον του Δικαστηρίου αποδεκτή

μαρτυρία και ευρήματα δυνάμει αυτής είναι ικανά
για να οδηγήσουν σε ασφαλές συμπέρασμα ότι οι
κατηγορούμενοι παρέλειψαν να διασφαλίσουν και
να διατηρήσουν τους χώρους εργασίας στη

94
Λεβέντειο Πινακοθήκη σε κατάσταση που να είναι
ασφαλείς και χωρίς κινδύνους για την υγεία των
εργοδοτουμένων. Στην κατάληξη μου αυτή έλαβα
υπόψη μου τα ακόλουθα: Ξεκινώ από μία
σημαντική παράμετρο. Κάτω από τις θυρίδες της
ψευδοροφής της Λεβεντείου Πινακοθήκης
βρίσκονταν τα γραφεία του προσωπικού της
γεγονός που αδιαμφησβήτητα επιβάλλει την
επίδειξη από μέρους των Κατηγορουμένων
ιδιαίτερης προσοχής και ευαισθησίας σε ζητήματα
που σχετίζονται με την ψευδοροφή και τις θυρίδες
που βρίσκονται πάνω από τα γραφεία προσωπικού.
Ήταν κοινώς αποδεκτό ότι πριν το επίδικο ατύχημα
υπήρξαν δύο άλλα περιστατικά με την ψευδοροφή
ως αυτά καταγράφονται στα ευρήματα του
Δικαστηρίου. Η θέση των Κατηγορουμένων ήταν
ότι αυτά τα δύο περιστατικά έτυχαν ορθού
χειρισμού με τρόπο ώστε αυτοί να είχαν υπό τις
περιστάσεις πράξει ό,τι ήταν ευλόγως εφικτό και

95
πρακτικό για τη διασφάλιση της υγείας του
προσωπικού τους.

Ας πάμε στο πρώτο περιστατικό που αφορούσε

ίδιου τύπου θυρίδα με αυτή που έπεσε στον ώμο της
ΘΑ. Από την ενώπιον του Δικαστηρίου μαρτυρία
προκύπτει ότι κατά τον χρόνο που έγινε αυτό το
περιστατικό και ενώ η πλευρά των κατηγορουμένων
δεν ήταν βέβαιη εάν έπεσε η θυρίδα ή εάν αφέθηκε
στο πάτωμα από τον ηλεκτρολόγο που έκανε εργασίες
ελέγχου καλωδίων εκείνη την περίοδο στην οροφή,
την ίδια στιγμή δεν προκύπτει από τη μαρτυρία ότι οι
Κατηγορούμενοι έκαναν οποιαδήποτε έρευνα
προκειμένου να διαπιστώσουν τι ακριβώς έγινε με τη
θυρίδα είτε ρωτώντας τον ηλεκτρολόγο αν πράγματι
την άφησε στο έδαφος είτε διερευνώντας το ζήτημα
μέσω του κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης που
είχε η Πινακοθήκη, ούτε δόθηκε οποιαδήποτε εξήγηση
ως προς το γιατί δεν έγινε τέτοια έρευνα, ενώ δεν

96
προσκομίστηκε μαρτυρία ότι τέτοια έρευνα δεν ήταν
δυνατόν ή εφικτό να γίνει. Η πλευρά των
κατηγορουμένων, περιορίστηκε στην κλήση των
εργολάβων οι οποίοι αφού εξέτασαν τις θυρίδες τους
διαβεβαίωσαν ότι τις έλεγξαν και ότι είναι όλες
εντάξει. Αυτή η παράλειψη διερεύνησης του κατά
ποσό επρόκειτο για περίπτωση πτώσης ή όχι τη στιγμή
που τέτοια διερεύνηση δεν φαίνεται ότι δεν ήταν
εφικτή έχει τη δική της σημασία αφού σε περίπτωση
που η διερεύνηση (για την οποία επαναλαμβάνω δεν
υπάρχει μαρτυρία ότι έγινε ούτε ότι δεν μπορούσε να
γίνει) καταδείκνυε ότι επρόκειτο περί πτώσης της
θυρίδας τότε προκύπτει το εύλογο και λογικό ερώτημα
το οποίο θα έπρεπε να τεθεί εκ μέρους των
Κατηγορουμένων προς τους εργολάβους που έλεγξαν
και διαβεβαίωσαν ότι είναι εντάξει, για ποιο λόγο
έπεσε η θυρίδα αφού είναι όλα εντάξει και πως θα
διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει παρόμοιο
περιστατικό στο μέλλον με δεδομένη την καίρια θέση

97
των θυρίδων πάνω από τα γραφεία του προσωπικού.
Περαιτέρω, με δεδομένο ότι οι θυρίδες τοποθετήθηκαν
από την εταιρεία LIMA ανακύπτει το ερώτημα ως
προς το για ποιο λόγο κλήθηκαν οι εργολάβοι που
σύμφωνα με τη μαρτυρία ήταν η εταιρεία GCC
IAKOVOU JOINT VENTURE για να ελέγξουν τις
θυρίδες οι οποίοι όχι μόνο δεν προκύπτει από τη
μαρτυρία να είχαν οποιαδήποτε ανάμιξη στα της
τοποθέτησης των θυρίδων αλλά ούτε και
παρουσιάστηκε μαρτυρία ότι οι εργολάβοι ήταν σε
θέση και είχαν την τεχνογνωσία να προβούν στη
διαβεβαίωση στην οποία φαίνεται να είχαν προβεί.
Στο σημείο αυτό επισημαίνω ότι μετά το επίδικο
ατύχημα και ειδικότερα την επόμενη μέρα σύμφωνα
με τα λεγόμενα της Κατηγορούμενης 2 είχαν κληθεί
εκ μέρους των Κατηγορουμένων και έγινε συνάντηση
με όλους τους εμπλεκόμενους, ήτοι τους εργολάβους
GCC IAKOVOU JOINT VENTURE, την εταιρεία
LIMA που τοποθέτησε τις θυρίδες και την εταιρεία

98
CARAMONDANI που έκανε εργασίες
ανοιγοκλείνοντας τις θυρίδες, τους αρχιτέκτονες, την
εταιρεία Gemac - μηχανολόγους του έργου, την
υπεύθυνη του έργου εκ μέρους των κατηγορουμένων
1, κάτι το οποίο δεν φαίνεται να έγινε στο πλαίσιο του
πρώτου περιστατικού που έλαβε χώρα με ίδιου τύπου
θυρίδα πριν την πτώση της επίδικης θυρίδας.

Προχωρώ στο δεύτερο περιστατικό που

σημειώθηκε στην Πινακοθήκη πριν την πτώση της
επίδικης θυρίδας το οποίο αφορούσε πτώση
μεταλλικού πάνελ από την ψευδοροφή του
εστιατορίου της Πινακοθήκης και που επρόκειτο για
άλλου τύπου θυρίδα από την επίδικη θυρίδα. Σε αυτήν
την περίπτωση κλήθηκαν και πάλι οι εργολάβοι οι
οποίοι ως αιτία πτώσης υπέδειξαν την κακή
τοποθέτηση της στο πλαίσιο εργασιών που γίνονταν
στην οροφή μετά το πέρας των οποίων δεν
επανατοποθετήθηκε το συγκεκριμένο πάνελ σωστά.

99
Αυτό είπε τόσο η ΜΥ1 όσο και ο ΜΚ1 όπου
περαιτέρω ανέφερε ότι στο πλαίσιο αυτών των
εργασιών έλαβε χώρα άνοιγμα και κλείσιμο των
πάνελ. Τα ίδια ανέφερε και η ΜΚ2 στη δική της
μαρτυρία τα οποία δεν αμφισβητήθηκαν, ήτοι ότι η
ενημέρωση που η ίδια είχε κατά τον εν λόγω χρόνο
ήταν ότι η πτώση ακολούθησε κάποιων εργασιών στην
ψευδοροφή. Παρέμεινε άγνωστο εάν αυτές οι
εργασίες είχαν γίνει επίσης από την εταιρεία
CARAMONDANI που έκανε τις εργασίες στην
επίδικη θυρίδα. Από αυτό το περιστατικό όμως το
οποίο προηγήθηκε της επίδικης πτώσης καθίσταται
σαφές ότι οι Κατηγορούμενοι είχαν μία ένδειξη περί
κακών επανατοποθετήσεων κομματιών και πάνελ στη
ψευδοροφή στο πλαίσιο εργασιών που ανέθεταν σε
τρίτους και που οδήγησαν σε πτώση του μεταλλικού
αυτού πάνελ στο εστιατόριο και συνεπώς των
κινδύνων που ενείχε η διεξαγωγή τέτοιων εργασιών
στην ψευδοροφή, γεγονός που θα έπρεπε κατά λογική

100
προέκταση να κάνει τους Κατηγορούμενους πιο
επιφυλακτικούς αλλά και πιο προσεκτικούς στο πως
θα έπρεπε να χειριστούν τρίτα πρόσωπα στα οποία
ανέθεταν εργασίες στο πλαίσιο των οποίων
ανοιγόκλειναν και επανατοποθετούσαν θυρίδες καθώς
και στο πως θα έπρεπε να συμπεριφερθούν μετά την
πάροδο εργασιών στο πλαίσιο των οποίων ανοίγονταν,
έκλειναν και επανατοποθετούνταν θυρίδες και πάνελ
της ψευδοροφής έτσι ώστε να αντισταθμίσουν τους
κινδύνους που ενείχαν οι χειρισμοί που έκαναν τα
τρίτα αυτά πρόσωπα πάνω στη ψευδοροφή και στις
θυρίδες με δεδομένο ότι στο παρελθόν υπήρξε
περιστατικό κακής επανατοποθέτησης και πτώσης
συνεπεία αυτής και με δεδομένη την καίρια των
θυρίδων πάνω από τα γραφεία που κάθεται το
προσωπικό. Κατά συνέπεια, με αυτά τα δεδομένα, οι
Κατηγορούμενοι δεν φαίνεται να διασφάλισαν ότι
μετά το πέρας των εργασιών που έγιναν εν
προκειμένω από την εταιρεία CARAMONDANI έγινε

101
οποιοσδήποτε έλεγχος πριν την επάνοδο του
προσωπικού στην εργασία του σε σχέση με τη σωστή
επανατοποθέτηση ή κλείσιμο των θυρίδων, ο οποίος,
με δεδομένο το περιστατικό πτώσης που είχε
προηγηθεί στο παρελθόν μετά το πέρας εργασιών στη
ψευδοροφή του εστιατορίου, ήταν υπό τις περιστάσεις
επιβεβλημένος προς διασφάλιση της ασφάλειας και
υγείας του προσωπικού που είχε τα γραφεία του κάτω
από τις θυρίδες.
Περαιτέρω, από την ενώπιον του Δικαστηρίου
προσκομισθείσα μαρτυρία δεν προκύπτει ότι η πλευρά
των Κατηγορουμένων έλαβε οποιοδήποτε μέτρο
προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα τρίτα πρόσωπα
στα οποία ανέθεσε τις εργασίες συντήρησης των
κλιματιστικών και τα οποία, στο πλαίσιο αυτών των
εργασιών, προέβηκαν σε διάφορες εργασίες στο
πλαίσιο των οποίων φαίνεται να έλαβε χώρα άνοιγμα,
κλείσιμο και επανατοποθέτηση θυρίδων είχαν την
τεχνογνωσία να χειριστούν σωστά τις θυρίδες, ούτε

102
προκύπτει ότι ζήτησαν να λάβουν τέτοια διαβεβαίωση
πριν τη διεξαγωγή των εργασιών ειδικότερα
λαμβανομένης υπόψη της προηγούμενης εμπειρίας
που φαίνεται να είχαν οι Κατηγορούμενοι με
λανθασμένο χειρισμό των πάνελ της ψευδοροφής του
εστιατορίου στο πλαίσιο εργασιών που έγιναν ως
αποτέλεσμα του οποίου έλαβε χώρα πτώση ενός
μεταλλικού πάνελ. Δεν παραγνωρίζω την εξ ακοής
αναφορά που γίνεται στην Έκθεση διερεύνησης
ατυχήματος (Έγγραφο Α) στο σημείο 7.16 του
Εγγράφου Α ότι οι υπάλληλοι της εταιρείας
CARAMONDANI είπαν στον ΜΚ1 ότι δεν ήταν η
πρώτη φορά που εργάζονταν με τέτοιες θυρίδες και ότι
γνώριζαν πως πρέπει να τοποθετούνται. Έχοντας κατά
νου τα στοιχεία που περιβάλλουν αυτή την αναφορά 13
και ειδικότερα το γεγονός ότι οι εν λόγω υπάλληλοι
δεν κατονομάστηκαν ούτε προσήλθαν στο Δικαστήριο
προκειμένου να εξηγήσουν την αναφορά τους προς

13
Άρθρο 27, Κεφ. 9.

103
τον ΜΚ1 ώστε το Δικαστήριο να είναι σε θέση να
ελέγξει την ακρίβεια της συγκεκριμένης αναφοράς και
έχοντας κατά νου τη γενικότητα της ρηθείσας
αναφοράς και ταυτόχρονα, το γεγονός ότι στο σημείο
7.15 του Εγγράφου Α υπάρχει επίσης άλλη εξ ακοής
αναφορά από τον διευθυντή της εταιρείας που
τοποθέτησε τις θυρίδες, δηλαδή της εταιρείας LIMA
ότι θα μπορούσε να τοποθετηθεί λανθασμένα η
θυρίδα, καταλήγω ότι τα στοιχεία που έχω ενώπιον
μου σε σχέση με την εξ ακοής αυτή αναφορά δεν μου
επιτρέπουν να της αποδώσω τα εχέγγυα της
εγκυρότητας, ακεραιότητας και πιστότητας που κατά
την κρίση μου πρέπει να χαρακτηρίζουν την εξ ακοής
μαρτυρία πριν αποδοθεί σε αυτήν βαρύτητα. 14
Με
αυτά τα δεδομένα, κρίνω ότι υπό τις περιστάσεις κάτω
από τις οποίες έχει προσαχθεί η εξ ακοής μαρτυρία,
δεν διευκολύνεται η ορθή αξιολόγηση της βαρύτητας
της εν λόγω μαρτυρίας. Συνακόλουθα, δεν μπορώ να
14
 Θεοπίστη Τουμαζή ν Vandita Dixit, ECLI:CY:AD:2015:A302, Πολιτική Έφεση 274/2010, ημερομηνίας
5.5.2015. βλ. επίσης Λευκόνικο Χρηματιστηριακή Λτδ ν. Χριστοδούλου, Πολιτική Έφεση αρ. 6/11 ημερ.
15/07/2016

104
αποδώσω οποιαδήποτε βαρύτητα σε αυτή την
αναφορά.

Περαιτέρω, κατέστη επίσης σαφές ότι μετά το

πέρας των εργασιών που έκανε η εταιρεία
CARAMONDANI οι Κατηγορούμενοι δεν
μερίμνησαν να γίνει οποιοσδήποτε έλεγχος στις
θυρίδες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλα ήταν
λειτουργικά πριν την επάνοδο του προσωπικού στην
εργασία του με δεδομένο και το περιστατικό που είχε
συμβεί στο παρελθόν με τη πτώση μεταλλικού πάνελ
από τη ψευδοροφή του εστιατορίου που ακολούθησε
τη διεξαγωγή και πάλι εργασιών στη ψευδοροφή και
τη μη σωστή επανατοποθέτηση του πάνελ που έπεσε.

Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η τοποθέτηση

σε όλες τις θυρίδες επιπρόσθετων δικλείδων
ασφαλείας και ειδικότερα επιπρόσθετων αλυσίδων
συγκράτησης των θυρίδων που έλαβε χώρα μετά το

105
επίδικο ατύχημα ήταν ένα μέτρο το οποίο ήταν
πρακτικώς και ευλόγως εφικτό να ληφθεί πριν το
επίδικο ατύχημα προκειμένου να αντισταθμίσει τον
κίνδυνο ή το ενδεχόμενο πτώσης για την ύπαρξη του
οποίου οι κατηγορούμενοι είχαν ενδείξεις και
προειδοποιήσεις σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις στο
παρελθόν και οι οποίες προηγήθηκαν της επίδικης
πτώσης. Αξιοσημείωτη ήταν η αναφορά της
Κατηγορούμενης 2 στην ερώτηση εάν η ίδια
αισθάνεται ασφαλής που κάθεται κάτω από θυρίδες
ότι αισθάνεται ασφαλής ενόψει της τοποθέτησης των
επιπρόσθετων δικλείδων ασφαλείας στις θυρίδες
πέραν του ελέγχου που έγινε. Αξιοσημείωτο είναι και
το γεγονός ότι δεν έχει παρουσιαστεί μαρτυρία περί
ύπαρξης οποιασδήποτε πτώσης άλλης θυρίδας μετά
την τοποθέτηση των επιπρόσθετων δικλείδων
ασφαλείας. Πρακτικώς και ευλόγως εφικτή θα ήταν
επίσης και η μετακίνηση των γραφείων έτσι ώστε
αυτά να μην ήταν κάτω από τις θυρίδες αφού η

106
μοναδική μαρτυρία που παρουσιάστηκε ήταν το
γεγονός ότι ο σχεδιασμός των γραφείων έγινε από
τους αρχιτέκτονες και ότι σε όλα τα γραφεία υπήρχαν
από πάνω θυρίδες χωρίς να έχει υπάρξει οποιαδήποτε
αναφορά ότι δεν θα μπορούσε να λάβει χώρα τέτοια
μετακίνηση ή τοποθέτηση των γραφείων σε άλλο
χώρο, μετακίνηση οποία μάλιστα φαίνεται να έλαβε
χώρα με την επάνοδο της ΘΑ στην Πινακοθήκη όπως
ανέφερε ευθαρσώς αντεξεταζόμενη η Κατηγορούμενη
2.

Περαιτέρω, σε ότι αφορά την αναφορά ότι ο

εξωτερικός σύμβουλός των Κατηγορουμένων για
θέματα ασφάλειας και υγείας κ. Π. Χρυσός δεν τους
είπε ότι δεν έπρεπε να υπάρχουν γραφεία κάτω από τις
θυρίδες όταν ετοιμάστηκε το 2014 η γραπτή εκτίμηση
κινδύνων, δεν παρουσιάστηκε μαρτυρία ότι ο κ. Π.
Χρυσός είχε ειδοποιηθεί ή ενημερωθεί όταν έγιναν
αυτά τα δύο περιστατικά που προηγήθηκαν του

107
επίδικου ατυχήματος, όπως φαίνεται να ειδοποιήθηκε
όταν έγινε το τρίτο επίδικο περιστατικό (σχετική είναι
η παράγραφος 5 της γραπτής δήλωσης της
Κατηγορούμενης 2 - Έγγραφο Β) με δεδομένο ότι
σύμφωνα πάντα με την Κατηγορούμενη 2, ο
σύμβουλος αυτός κάνει κάθε χρόνο έλεγχο για
σκοπούς ανανέωσης του συμβολαίου. Παραμένει
λοιπόν άγνωστο πως ο ίδιος θα τοποθετείτο και τι
παρατηρήσεις θα έκανε εάν γνώριζε τα δύο
περιστατικά που προηγήθηκαν του επίδικου
ατυχήματος.

Θα πρέπει επίσης να γίνει αναφορά και σε μία

άλλη παράμετρο. Οι αναφορές της ΜΚ2 κατά τη
μαρτυρία της ότι ενόψει των πολλών κτιριακών
προβλημάτων στην Πινακοθήκη η διοίκηση της
Πινακοθήκης θεωρούσε όλους τους εμπλεκόμενους
κατασκευαστές της Πινακοθήκης αναξιόπιστους
κάνοντας μάλιστα αναφορά και σε αυτά που της έλεγε

108
η Κατηγορούμενη 2 στο ηλεκτρονικό της μήνυμα
ημερομηνίας 19/3/2015 - Τεκμήριο 9 μετά το επίδικο
ατύχημα ότι θα συνέχιζαν στην Πινακοθήκη την
προσπάθεια να παραδεχτούν τα λάθη τους και να τα
διορθώσουν, ουσιαστικά δεν αμφισβητήθηκαν και
παρέμειναν αναντίλεκτες. Μάλιστα, η ίδια η
Κατηγορούμενη 2 αντεξεταζόμενη δήλωσε ευθαρσώς
ότι πράγματι υπήρχαν πολλά κτιριακά προβλήματα
και ως εκ τούτου γίνονται μέχρι σήμερα διάφορες
βελτιώσεις. Κατά λογική, λοιπόν, προέκταση θα
έπρεπε οι κατηγορούμενοι να ήταν πιο επιφυλακτικοί
και φειδωλοί σε σχέση με τις όποιες διαβεβαιώσεις
φαίνεται να έλαβαν σε σχέση με τα δύο περιστατικά
που προηγήθηκαν του επίδικου ατυχήματος από τα
πρόσωπα τα οποία οι ίδιοι δεν θεωρούσαν αξιόπιστα.

Σε ότι αφορά την κατηγορία της παράλειψης

πληροφόρησης αμέσως του αρμόδιου Επαρχιακού
Γραφείου Επιθεώρησης Εργασίας με τον πιο γρήγορο

109
και πρακτικό τρόπο (2η και 5η κατηγορία)
διαπιστώνονται τα ακόλουθα: Το άρθρο 4 (1) (α) των
Κανονισμών, κάνει αναφορά σε υποχρέωση
πληροφόρησης αμέσως με τον πιο γρήγορο και
πρακτικό τρόπο. Στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής
Γλώσσας, 2η Έκδοση του Γ. Μπαμπινιώτη
αναφέρονται, αυτολεξεί, τα ακόλουθα σε σχέση με την
έννοια της λέξης αμέσως:

«Αμέσως επιρρ. χωρίς μεσολάβηση χρονικού

διαστήματος, χωρίς χρονοτριβή ΣΥΝ. (λόγ.) ευθύς,
αυτοστιγμεί, αυθωρεί, πάραυτα, παραχρήμα, εν ριπή
οφθαλμού, αμελλητί, (καθημ.) στη στιγμή, στο λεπτό.»

Έχοντας κατά νου το λεκτικό του άρθρου 4 (1) (α)

των Κανονισμών καθίσταται κατά την κρίση μου
σαφές ότι το εν λόγω αδίκημα συντελείται:

110
(α) την ημέρα κατά την οποία ο εργοδότης έλαβε
γραπτή ή προφορική ενημέρωση ότι ο
εργοδοτούμενος που έχει τραυματισθεί θα
απουσιάσει από την εργασία για περισσότερες
από 3 ημερολογιακές ημέρες εξαιρουμένης της
μέρας του ατυχήματος χωρίς να έχουν ακόμα
παρέλθει οι μέρες αυτές και παρέλειψε εκείνη την
ημέρα που έλαβε αυτήν την ενημέρωση να
πληροφορήσει το αρμόδιο Επαρχιακό Γραφείο
Επιθεώρησης Εργασίας, ή

(β) την επόμενη ημέρα μετά την πάροδο των τριών

ημερολογιακών ημερών εξαιρουμένης της ημέρας
του ατυχήματος κατά την οποία ο εργοδοτούμενος
δεν προσέρχεται στην εργασία του και κατά την
οποία ο εργοδότης παραλείπει να ενημερώσει το
αρμόδιο Επαρχιακό Γραφείο Επιθεώρησης
Εργασίας (χωρίς να είχε λάβει προηγουμένως

111
 οποιαδήποτε γραπτή ή προφορική ενημέρωση
περί της απουσίας του εργοδοτούμενου τους).

Επανερχόμενη στα γεγονότα της υπό κρίση

υπόθεσης, από την ενώπιον μου αποδεκτή μαρτυρία
και ευρήματα δυνάμει αυτής καθίσταται σαφές ότι το
ατύχημα έλαβε χώρα στις 16/3/15 και η πληροφόρηση
του αρμόδιου επαρχιακού γραφείου επιθεώρησης
εργασίας έλαβε χώρα στις 23/3/15. Κατέστη επίσης
σαφές ότι οι Κατηγορούμενοι δεν έλαβαν ενημέρωση
πριν την πάροδο των τριών (3) ημερολογιακών
ημερών εξαιρουμένης της ημέρας του ατυχήματος ότι
η βλάβη που η ΘΑ υπέστη θα την καθιστούσε ανίκανη
από του να εκτελεί τη συνηθισμένη εργασία της για
περισσότερες από τρεις (3) ημερολογιακές ημέρες
εξαιρουμένης της ημέρας του ατυχήματος. Η πάροδος
των τριών (3) ημερολογιακών ημερών εξαιρουμένης
της ημέρας του ατυχήματος επήλθε στις 20/3/15
ημέρα κατά την οποία η ΘΑ δεν προσήλθε στην

112
εργασία της. Κατά την εν λόγω ημέρα, οι
Κατηγορούμενοι όφειλαν κατά τα διαλαμβανόμενα
στο άρθρο 4 (1) (α) των Κανονισμών να
πληροφορήσουν το αρμόδιο Επαρχιακό Γραφείο
Επιθεώρησης Εργασίας και η παράλειψη τους να το
πράξουν στοιχειοθετεί το αδίκημα της 2 ης και 5ης
κατηγορίας.

Σε ότι αφορά τις κατηγορίες της παράλειψης

διασφάλισης ότι δεν θα υπάρχει οποιαδήποτε
αλλοίωση της σκηνής του ατυχήματος (3η και 6η
κατηγορία) διαπιστώνω τα ακόλουθα: Προς
στοιχειοθέτηση αυτών των κατηγοριών η
κατηγορούσα Αρχή όφειλε να αποδείξει την ύπαρξη
γνωστοποιήσιμου ατυχήματος σύμφωνα με τα άρθρα 4
και 5 των Κανονισμών και την αλλοίωση της σκηνής
πριν την επιθεώρηση από τον επιθεωρητή ή πριν την
πάροδο 24 ωρών μετά την πρώτη προφορική ή γραπτή
ενημέρωση του επαρχιακού γραφείου επιθεώρησης

113
εργασίας. Έχοντας κατά νου τα ευρήματα του
Δικαστηρίου καθίσταται σαφές ότι το ατύχημα ήταν
γνωστοποιήσιμο σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στο
άρθρο 4 (1) (α) των Κανονισμών αφού η ΘΑ από το
επίδικο ατύχημα κατέστη ανίκανη να εκτελεί τη
συνηθισμένη εργασία της για περισσότερες από τρεις
(3) ημερολογιακές ημέρες εξαιρουμένης της ημέρας
του ατυχήματος και καθίσταται επίσης σαφές ότι η
θυρίδα επανατοποθετήθηκε στη θέση της πριν την
ενημέρωση του επαρχιακού γραφείου επιθεώρησης
εργασίας. Συνακόλουθα, καταλήγω ότι έχει
στοιχειοθετηθεί το αδίκημα της 3ης και 6ης κατηγορίας.
Δεν θα συμφωνήσω με την εισήγηση του ευπαίδευτου
συνήγορου για την Κατηγορούμενη 2 ότι απαιτείτο η
απόδειξη ότι η αλλοίωση έγινε επί σκοπού αφού κάτι
τέτοιο δεν βρίσκει έρεισμα στη σχετική πρόνοια των
Κανονισμών.

114
 Υπό το φως των ανωτέρω, αποτελεί αναπόδραστη
κατάληξή μου ότι η Κατηγορούσα Αρχή πέτυχε να
αποδείξει πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας την ενοχή
των κατηγορουμένων στις κατηγορίες που αυτοί
αντιμετωπίζουν.

Περαιτέρω, υπό το φως των πιο πάνω

διαπιστώσεων του Δικαστηρίου κρίνω ότι δεν
προσκομίστηκε οποιαδήποτε μαρτυρία εκ μέρους των
κατηγορουμένων ικανή για να αποσείσει το βάρος
απόδειξης που είχαν στους ώμους τους ότι δεν ήταν
πρακτικώς ή ευλόγως εφικτό να πράξουν περισσότερα
από όσα έπραξαν για εκπλήρωση των εκ του Νόμου
και Κανονισμών απορρεουσών υποχρεώσεων τους.
Υπό αυτές τις περιστάσεις, είναι η κρίση και κατάληξη
του Δικαστηρίου ότι οι Κατηγορουμένοι απέτυχαν να
αποδείξουν, στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων, τη
συνδρομή είτε της υπεράσπισης που δημιουργεί η

115
πρώτη επιφύλαξη του Άρθρου 13(1) είτε της
υπεράσπισης που δημιουργεί το Άρθρο 54 του Νόμου.

Συνακόλουθα, οι κατηγορούμενοι 1 και 2

κρίνονται ένοχοι σε όλες τις κατηγορίες που αυτοί
αντιμετωπίζουν.

(Υπ.)......................................

Μ. Λ. Λοΐζου, Ε.Δ.

Πιστό Αντίγραφο

Πρωτοκολλητής

116