Bài 17 HÔ HẤP Ở ĐỘNG

i) Hô hấp là gì? VẬT

Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để oxi hóa các
chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải CO 2 ra
ngoài.

Nguyên tắc của quá trình hô hấp:

Khuyếch tán khí từ nơi có nồng độ cao
đến nơi có nồng độ thấp.

Các quá trình hô hấp: hô hấp ngoài và hô hấp trong, vận chuyển khí.

+ Hô hấp ngoài: là quá trình trao đổi khí với
môi trường bên ngoài thông qua bề mặt trao
đổi khí (phổi, mang, da) giữa cơ thể và môi
trường → cung cấp oxi cho hô hấp tế bào, thải
CO2 từ hô hấp trong ra ngoài.
+ Hô hấp trong: là quá trình trao đổi khí trong
tế bào và quá trình hô hấp tế bào, tế bào nhận O 2,
thực hiện quá trình hô hấp tế bào và thải ra khí
CO2 để thực hiện các quá trình trao đổi khí trong
tế bào.
ii) bề mặt trao đổi
Bề mặt trao đổi khí: bộ phận cho O2 từ môi trường ngoài khuếch tán vào trong tế bào
(hoặc máu) và CO2 khuếch tán từ tế bào (hoặc máu) ra ngoài.

Các đặc điểm của bề mặt trao đổi khi quyết định hiệu quả trao đổi khí

iii) các hình thức hô

 I) Hô hấp qua bề mặt cơ thể
+ Động vật đơn bào hoặc đa bào có tổ chức thấp như: ruột khoang, giun tròn, giun dẹp có hình thức hô
hấp qua bề mặt cơ thể.

+ Sự trao đổi khí được thực hiện trực tiếp qua màng tế bào hay bề mặt cơ thể nhờ sự khuếch tán.

Ví dụ: giun đất, con đĩa, trùng biến hình, thủy tức… hô hấp qua da

II) Hô hấp bằng hệ thống ống khí

+ Gặp ở côn trùng.
+ Bao gồm nhiều hệ thống ống nhỏ, phân nhánh tiếp xúc với tế bào của cơ thể và thông ra ngoài nhờ các
lỗ thở.

 Hệ thống ống khí được cấu tạo từ những ống dẫn

khí
 Các ống dẫn khí phân nhánh nhỏ dần
 Các ống nhỏ nhất tiếp xúc trực tiếp với tế bào
của cơ thể
 Hệ thống ống khí thông ra bên ngoài nhờ lỗ thở
nằm ở phần bụng của cơ thể

III) Hô hấp bằng mang

 Mang là cơ quan hô hấp thích nghi với môi trường nước của cá, thân mềm (trai, ốc…)
và của các loài chân khớp (tôm, cua…) sống trong nước.
+ Miệng và nắp mang đóng mở nhịp nhàng làm cho dòng nước chảy một chiều và liên tục từ miệng qua
khe mang.
+ Dòng máu trong mao mạch chảy song song và ngược chiều với dòng nước chảy qua mang.

IV) Hô hấp bằng phổi

Phổi là cơ quan hô hấp của động vật sống trên cạn: bò sát, chim, thú.
+ Thú: khoang mũi → hầu → khí quản → phế quản.

+ Lưỡng cư: hô hấp bằng da và phổi.

+ Chim: hô hấp bằng phổi và hệ thống túi khí.