Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để

oxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống,
đồng thời thải CO2 ra ngoài.

Nguyên tắc của quá trình hô hấp:

Khuyếch tán khí từ nơi có nồng độ

cao đến nơi có nồng độ thấp.

Các quá trình hô hấp: hô hấp ngoài và hô hấp trong, vận chuyển khí.

+ Hô hấp ngoài: là quá trình trao đổi khí
với môi trường bên ngoài thông qua bề
mặt trao đổi khí (phổi, mang, da) giữa cơ
thể và môi trường → cung cấp oxi cho hô
hấp tế bào, thải CO2 từ hô hấp trong ra
ngoài.
+ Hô hấp trong: là quá trình trao đổi khí
trong tế bào và quá trình hô hấp tế bào, tế
bào nhận O2, thực hiện quá trình hô hấp tế
bào và thải ra khí CO2 để thực hiện các quá
trình trao đổi khí trong tế bào.
 Bề mặt trao đổi khí: bộ phận cho O2 từ môi trường ngoài khuếch tán vào
trong tế bào (hoặc máu) và CO2 khuếch tán từ tế bào (hoặc máu) ra ngoài.

Các đặc điểm của bề mặt trao đổi khi quyết định hiệu quả trao đổi khí

I) Hô hấp qua bề mặt cơ thể

+ Động vật đơn bào hoặc đa bào có tổ chức thấp như: ruột khoang, giun tròn, giun dẹp có
hình thức hô hấp qua bề mặt cơ thể.

+ Sự trao đổi khí được thực hiện trực tiếp qua màng tế bào hay bề mặt cơ thể nhờ sự khuếch
tán.

giun đất, con đĩa, trùng biến hình, thủy tức… hô hấp qua da
 II) Hô hấp bằng hệ thống ống khí
+ Gặp ở côn trùng.

+ Bao gồm nhiều hệ thống ống nhỏ, phân nhánh tiếp xúc với tế bào của cơ thể và thông ra
ngoài nhờ các lỗ thở.

 Hệ thống ống khí được cấu tạo từ những

ống dẫn khí
 Các ống dẫn khí phân nhánh nhỏ dần
 Các ống nhỏ nhất tiếp xúc trực tiếp với tế
bào của cơ thể
 Hệ thống ống khí thông ra bên ngoài nhờ
lỗ thở nằm ở phần bụng của cơ thể

III) Hô hấp bằng mang

Mang là cơ quan hô hấp thích nghi với môi trường nước của cá, thân mềm
(trai, ốc…) và của các loài chân khớp (tôm, cua…) sống trong nước.

+ Miệng và nắp mang đóng mở nhịp nhàng làm cho dòng nước chảy một chiều và liên tục từ
miệng qua khe mang.

+ Dòng máu trong mao mạch chảy song song và ngược chiều với dòng nước chảy qua mang.
 IV) Hô hấp bằng phổi

Phổi là cơ quan hô hấp của động vật sống trên cạn: bò sát, chim, thú.
+ Thú: khoang mũi → hầu → khí quản → phế quản.

+ Lưỡng cư: hô hấp bằng da và phổi.

+ Chim: hô hấp bằng phổi và hệ thống túi khí.