GİRİŞİMCİLİK

1
DERS NOTU
 ısnKLAL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Söruneden �dwnun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdu; parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!
Kahraman ırkıma fıir gül! Ne bu şiddet, bu celal?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal...
Ha.kkıdu; Hakk.'a tapan, milletimin istiklal!
Ben ezelden beridir hür yaşadun, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarun.
Yırtarun dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim vaı:.
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
0
Medeniyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar?
Arkadaş! Yurduma alçaktan uğratma, sakın.
Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın.
Doğacaktır sana va'dettiıti günler Hakk.'ın.•.
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yalcın.
Bastığın yerleri "toprak!" diyerek geçme, tam:
Düşün altındaki binlerce kefensiz yataru.
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.
Kim bu cennet vatanın �a olmaz ki feda?
Şüheda fışkıracak toprağı. sıksan, şüheda!
Canı, cananı, bütün varınu alsın da Huda,
Etmesin tek vatanundan beni dünyada cüda.
Ruhwnun senden, llabi, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli.
Bu ezanlar-ki şahadetle.ri. dinin temeli-
Ebedı yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşını,
Her cerihamdan, liahi, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır ruh-ı mücerred gifü yerden na'şım;
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!
Olsun artık dökülen kani.arımın he_esi helal.
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal:
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağınwı h�yet;
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal!
Mehmet .Akif ERSOY
 İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM

GİRİŞİMCİLİK VE GİRİŞİMCİLİĞİN ÖNEMİ

A. EKONOMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 11
B. GİRİŞİMCİLİĞİN TANIMI _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21
C. GİRİŞİMCİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25
Ç. GİRİŞİMCİLİK TÜRLERİ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 38
D. GİRİŞİMCİLİK İÇİN GEREKLİ KAYNAKLAR _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 49
E. GİRİŞİMCİLİĞİ TEŞVİK EDEN FAKTÖRLER _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 53
F. GİRİŞİMCİLİĞİN ÖNEMİ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 61
1. Girişimciliğin Sosyal Hayattaki Önemi _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 61
2. Girişimciliğin Ekonomik Hayattaki Önemi _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 62
G. KENDİ İŞİNİ KURMANIN AVANTAJLARI_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 63
Ğ. KENDİ İŞİNİ KURMANIN DEZAVANTAJLARI _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 64
ÖZET _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 68
DEĞERLENDİRME SORULARI _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 69

2. BÖLÜM

GİRİŞİMCİ VE BAŞARILI GİRİŞİMCİLERİN ÖZELLİKLERİ

A. GİRİŞİMCİ KİMDİR? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 75
B. GİRİŞİMCİLERİN FONKSİYONU _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 78
C. GİRİŞİMCİDE OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 82
1. Kişisel Özellikler _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 83
2. Davranışsal Özellikler _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 95
3. Sosyal Özellikler _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 96
Ç. GİRİŞİMCİ OLABİLİR MİYİM? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 99
D. GİRİŞİMCİLİK ÖRNEKLERİ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 105
1. Başarılı Girişimcilik Örnekleri _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 106
2. Başarısız Girişimcilik Örnekleri51 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 112
ÖZET _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 116
DEĞERLENDİRME SORULARI _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 116
DEĞERLENDİRME SORULARININ CEVAPLARI _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 117
SÖZLÜK _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 120
KAYNAKÇA _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 130
 1. BÖLÜM
GİRİŞİMCİLİK VE GİRİŞİMCİLİĞİN ÖNEMİ

1. Girişimci sözcüğünden ne anlıyorsunuz, bu sözcüğün anlamını çevrenize

sorarak kendi bilgilerinizle pekiştiriniz.
2. Çevrenizdeki girişimcilerden yaptıkları işin olumlu tarafları ile
karşılaştıkları zorlukları öğreniniz.
GİRİŞİMCİLİK 1

KONULAR?
Bu ünitenin sonunda;
1. Ekonomi ile ilgili temel kavramları öğrenecek,
2. Üretim faktörlerini tanıyacak,
3. Girişimciliği tanımlayacak,
4. Girişimciliğin tarihsel sürecini öğrenecek,
5. Girişimcilikle ilgili temel kavramları tanıyacak,
6. Lider ve yönetici kavramlarını öğrenecek, iki kavram arasındaki farkı anla-
yacak,
7. Girişimciliğin önemini kavrayacak,
8. Kendi işini kurmanın avantaj ve dezavantajları hakkında bilgi sahibi ola-
caksınız.

ANAHTAR KAVRAMLAR

EKONOMİ

GİRİŞİMCİLİK SOSYAL
GİRİŞİMCİLİK

ÜRETİM LİDER
FAKTÖRLERİ

YÖNETİCİ
 GİRİŞİMCİLİK 1

A. EKONOMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

1. Ekonomi, İhtiyaç, Kıtlık ve Tercih

Ekonomi, insanların ürettiği değerlerle ülkelerin zenginliklerinin nasıl orta-
ya çıktığını; bunların ülkeler ve insanlar arasında nasıl bölüşüldüğünü inceleyen bir
toplum bilimidir. İnsanlar çocukluk döneminden başlayarak her istediklerine sahip
olamayacaklarını, istekleri arasında bir seçim yapmaları gerektiğini öğrenir. Aynı şe-
kilde çok zengin bir koleksiyoncu da dünyadaki bütün değerli tabloları satın ala-
mayacağını bilir. Ekonomi biliminin temelinde ihtiyaçların giderilmesi yatmaktadır.
İnsanların sonsuz ihtiyaçlarının kaynakların akıllıca kullanılarak giderilmesi, ekono-
mistlerin uğraş alanını oluşturmaktadır. Ancak insan ihtiyaçları doğumla başlayan,
ölünceye kadar süren, çok çeşitli ve sonsuz olma özelliğindedir. İhtiyaçlarını karşıla-
yabilen insanlar mutluluk duyarken karşılanamayan ihtiyaçların değişik şiddetlerde
acıya neden olması söz konusudur. Bu açıklamalardan sonra ihtiyaç; karşılandığı za-
man zevk ve haz veren, karşılanmadığında ise acı ve üzüntüye neden olanduygular
olarak tanımlanabilir. Bir diğer ifadeyle ihtiyaç, bireyin hayatını etkileyen fizyolojik,
psikolojik ve sosyolojik unsurlardır.

Resim 01.01: İnsanların ihtiyaçları sınırsızdır.

İhtiyaçlar; çok şiddetli ve sonsuzolmakla birlikte bazı ihtiyaçların giderilmesi-

nin ekonomik kaynaklara bağlı olmadığı görülecektir. Örneğin; daha çok sevilmek
ya da daha adil bir dünyada yaşamak isteyen insanlara ekonomi biliminin yapa-
bileceği hiç bir şey yoktur. Çünkü bu ihtiyaçları karşılayabilecek bir mal ve hizmet
üretmek mümkün değildir. Bu nedenle, bu tür ihtiyaçlara ekonomi dışı ihtiyaçlar adı
verilmektedir.

11
GİRİŞİMCİLİK 1

Resim 01.02: Sevmek ya da sevilmek ekonomi dışı ihtiyaçlardandır.

Ekonomi biliminin ilgi duyduğu ihtiyaçları, uyumak ya da hava solumak gibi

serbest mallarla giderilebilen ihtiyaçlar ve yemek yemek, giyinmek gibi ekonomik
mallarla giderilebilen ihtiyaçlar olarak ikiye ayırmak mümkündür. Ekonomi biliminin
konusu ise serbest mallar değil ekonomik yani kıt mallardır.

Resim 01.03: Yemek yemek zorunlu ihtiyaçlardandır.

Kıt malların üretimi yine kıt kaynaklarla gerçekleştirilir. Kaynakların kıt olma-
sı nedeniyle de insanların sonsuz olan ihtiyaçlarının bütünüyle giderilebilmesi söz
konusu olamaz. Kıt mallarla giderilebilen ihtiyaçları, zorunlu ve kültürel ihtiyaçlar
olarak iki gruba ayırmak mümkündür. Zorunlu ihtiyaçlar, insan yaşamının devamı
için mutlaka karşılanması gereken yeme, içme, giyinme, barınma gibi ihtiyaçlardır.
Kültürel ihtiyaçlar ise zorunlu ihtiyaçlar gibi giderilmesi elzem olmayan, ihtiyacının
şiddet derecesi kişiden kişiye göre değişen ihtiyaçlardır. Bu tür ihtiyaçlara, gazete ya
da kitap okuma, bilgisayar kullanma örnek olarak verilebilir. Ancak burada unutul-
maması gereken şey; ihtiyaçlar ister zorunlu isterse kültürel olsun bunları hiyerarşik

12
 GİRİŞİMCİLİK 1

bir sıraya koymak mümkün değildir.

Çünkü ihtiyaçlar insandan insana
farklılık gösterir. Bazı insanlar yeme,
içme gibi zorunlu ihtiyaçlarını gider-
meye ağırlık verirlerken bazıları için
bunun önemi yaşamı sürdürebilecek
miktar ile sınırlı kalabilir.
İnsan ihtiyaçlarının sınırsız,
kaynakların ise kıt olması sonucun-
da ihtiyaçları karşılama niteliğine
sahip mal ve hizmetlerin yetersizliği
söz konusu olmaktadır. İnsanların ih-
tiyaçlarının daha çok giderebilme is-
teği için gösterdikleri çabalar aslında
kıtlıkla yaptıkları savaştır. Ekonomi
bilimiyle ilgilenenlerin başlıca ko-
Resim 01.04: Gazete ya da kitap okumak kültürel nusu ise insanların sınırsız olduğunu
ihtiyaçlardandır.
varsaydıkları isteklerini sınırlı gelir-
leriyle nasıl karşıladıkları; yaptıkları seçimler için ne kadar çalışmaya ve para har-
camaya hazır olduklarıdır. Çünkü dünyadaki kaynaklar tüm insanlığın ihtiyaçlarını
karşılayabilecek kadar çok olmadığı gibi, en zengin ülkelerde dahi, insanların bütün
ihtiyaçlarını karşılamaya yetebilecek kadar kaynak bulunmamaktadır. Bu gerçek bü-
tün insanlığı etkileyen temel sorunun kıt kaynak sorunu olduğunu ortaya çıkarmak-
tadır.

Resim 01.05: Dünyada bütün ihtiyaçları karşılayacak kadar kaynak bulunmamaktadır.

Kıtlık, kavram olarak farklılıklar gösteren bir deyimdir. Halk arasında kıtlık de-
yimi, herhangi bir malın piyasada bulunmasının zorlaştığı veya imkânsızlaştığı du-
rumlarda kullanılmaktadır. Burada esas olan bir malın fiziki anlamda bulunmaması
veya az bulunmasıdır. Ekonomistler ise kıtlığı; bulunabilen, ancak kolay veya güç
elde edilebilen fakat insanların bütün ihtiyaçlarını karşılayamayan bütün mallar için

13
GİRİŞİMCİLİK 1

kullanırlar. Ekonomistlere göre kıt mal; fiyatı olan ve bedelini ödemek suretiyle satın
alınabilen her türlü mal ya da hizmettir. Kaynakların kıt olması, insanları çeşitli ihti-
yaçları arasında bir tercih yapmaya zorlamaktadır. İhtiyaçları önem sırasına koymak,
bazı ihtiyaçları geri atmak, eldeki kıt kaynakları belli bir grubun ihtiyacını karşılama-
ya yönelterek diğer bir grubu veya grupları ihmal etmenin özünde, kıt kaynakların
alternatif kullanım yerleri arasında bir tercih kararı almak yatmaktadır. Alınacak bu
kararlar ile aile, işletme veya ülke ekonomileri etkilenecektir. Bu nedenle bu etkileri
inceleyerek onları sistemli ve tutarlı bir şekilde açıklamaya çalışan ekonomi bilimine
ihtiyaç duyulmaktadır.

Resim 01.06: İnsanlar ihtiyaçları arasında tercih yapmak zorundadırlar.

2. Mal, Hizmet ve Fayda

İnsan ihtiyaçlarını doğrudan veya dolaylı olarak karşılayan ve genellikle paray-
la ya da başka mal ve hizmetlerle değişimi mümkün olan araçlara mal ya da hizmet
adı verilmektedir. Sınırsız insan ihtiyaçlarının bir kısmı mallarla, diğer bir kısmı da
hizmetlerle giderilmektedir. Mal ve hizmetlerin iki önemli özelliği vardır. Bunlar;
t
İnsanların ihtiyaçlarını giderebilmeleri,
t
Kıt olmalarıdır.
Mallar, insanların ihtiyaçlarını gidermeye yarayan fiziksel unsurlardır. Ekono-
mik mallar, insan ihtiyaçlarını giderirlerken fayda getirir. Bu özelliklerinin yanı sıra
parayla alınıp satılır, yani ekonomik değerleri vardır. Bu durum insan ihtiyaçlarının
tamamını karşılayamayacak derecede kıt olmalarından kaynaklanmaktadır. Maddi
olmayan mallara ise hizmet adı verilmektedir. İnsan ihtiyaçlarının bir kısmı hizmet-
lere yöneliktir ve bu tür ihtiyaçların söz konusu olduğu yer ve zamanda hizmetin
sunulması da fayda üretilmektedir.

14
 GİRİŞİMCİLİK 1

Hizmetler talep edildikleri yer ve zamanda tüketicilere sunulur. Bu, hizmetin

satışı sırasında üretilmesi özelliğinden kaynaklanmaktadır. Hizmetlerin bir kısmı ise
bir bedel karşılığı olmaksızın insanlara sunulmaktadır. Örneğin devletin savunma
hizmetini vatandaşlar bedelsiz ve eşit olarak alırlar.

Resim 01.07: Maddi olmayan mallara hizmet adı verilir.

Mal ve hizmetlerin, insan ihtiyaçlarını karşılama özelliğine fayda adı verilir.

Ekonomik faaliyetlerin tamamı insanlara daha çok fayda sağlayarak refah düzeyinin
yükseltilmesine yöneliktir.
3. Üretim Faktörleri
İnsan ihtiyaçlarını kar-
şılamak amacıyla yapılan
üretimin gerçekleştirilmesi
için bazı faktörlere ihtiyaç
duyulmaktadır. Bu faktörler;
t
Emek,
t
Sermaye,
t
Doğa,
t
Girişimci olarak sı-
ralanabilir. Günü-
müzde teknoloji de Resim 01.08: Emek, üretim sürecine katılan her insanın
üretim faktörleri ara- gücüdür.
sında sayılmaktadır.
t
&NFL
Emek faktörü, üretimin en önemli unsuru olma özelliğini gelişmiş teknoloji-
nin kullandığı günümüzde de korumaktadır. Bir ülkenin nüfusu, emek faktörünün
kaynağını oluşturur. Ülkedeki insan gücünün niteliği; üretimin niteliğini etkilese de

15
GİRİŞİMCİLİK 1

ekonomistler; nitelikli ya da niteliksiz olsun, kafa veya kol gücüyle çalışsın üretim sü-
recine katılan her insan gücünü emek olarak tanımlamaktadırlar. Bununla beraber
iyi beslenmiş, iyi eğitilmiş, geleceğe yönelik büyük umutlar taşıyan insan gücünün
üretimi daha verimli kılacağı açıktır.
t
%PʓB
Tabiatta bulunan toprak, maden, orman vb. doğal kaynaklar doğa faktörünü
oluşturur. Çeşitli ürünlerin üretilmesi için gerekli olan doğa faktörü, her ülkede mik-
tar olarak, kalite olarak ve tür olarak farklılıklar göstermektedir. Bazı ülkelerde çok
miktarda, değişik kalite ve türlerde doğa faktörüne rastlanırken bazı ülkeler bu ba-
kımdan şansızdır. Bununla beraber doğa kaynakları açısından zengin olan ülkeler
için bile bu kaynakların bütün ihtiyaçları karşılamaya yeterli olmadığı, yani kıt oldu-
ğu gerçeği göz ardı edilmemelidir.

3FTŔN

0SNBOMBS
CBʰM‘DB
EPʓBM
LBZOBLMBSEBOE‘S

t
4FSNBZF
Sermaye, paranın yanı sıra makine ve teçhizat gibi fiziki unsurları da kapsamı-
na almaktadır. Ekonomik açıdan sermaye ise üretimde insan emeğinin üretkenliğini
artıran araçlar olarak kabul görmektedir ki buna gerçek sermaye adı da verilmekte-
dir. Doğa kaynaklarında olduğu gibi, gerçek sermayeye sahip olma açısından ülke-
ler birbirinden farklılıklar göstermektedir. Bazı ülkelerde sermaye miktarı ve buna
her yıl yeniden eklenecek yatırım miktarı yüksek oranlarda seyrederken bazı ülkeler
yetersizlik içerisindedir. Yüksek oranda gerçek sermaye sahibi ülkeler ekonomik ve
siyasal yapılarını güçlendirme sürecinde, karşılarına çıkan sorunlarla daha kolay baş
edebilmektedir. Bununla beraber sermayenin de tıpkı diğer üretim faktörleri gibi kıt
kaynaklar arasında olduğu unutulmamalıdır.

16
 GİRİŞİMCİLİK 1

t
(ŔSŔʰŔNDŔ
Üretim faktörleri arasında yerini alan girişimci; üretim faktörleri kendisinde ol-
masa bile onları bir araya getirebilen, üretim birimlerini kuran, çalıştıran ve risklere
katlanan kişi olarak tanımlanır. Girişimcinin; kâr elde etmek amacıyla her türlü riski
üstlenme, mal üretebilmek için üretim faktörlerini sağlayarak üretim amacına yö-
neltme gibi iki önemli fonksiyonu bulunmaktadır.

Resim 01.10: Girişimci üretim faktörleri kendisinde olmasa bile bir araya
getirebilendir.

t
5FLOPMPKŔ
Teknoloji genel anlamda, mal ve hizmet üretimine ilişkin bilgilerin tümü ola-
rak ifade edilebilir. Aslında teknoloji, diğer üretim faktörlerini bir araya getirerek
üretim sürecine katılmalarını sağlayan bir araçtır. Teknolojik açıdan gelişmiş ülkeler,
ekonomik yapılarının iyileştirilmesi faaliyetlerini daha kolaylıkla yerine getirebilir.
İnsanlığın kıtlıkla mücadelesinde teknoloji en etkili araçlardan birini oluşmaktadır.
Gelişmiş teknoloji aynı zamanda üretimin verimliliğini arttırır.
Ülkeler sahip oldukları üretim teknolojileri açısından farklılıklar göstermekte-
dir. Kendileri teknoloji üretemeyen ülkeler, teknoloji transferi yoluyla ileri düzeyde
teknolojiye sahip olmaya çalışmaktadır. Yapılan araştırmalar en gelişmiş teknolojile-
rin bile süratle eskimesine neden olmakta, ülkelerin ellerinde bulunan üretim bilgi-
leri (üretim teknolojisi) sınırlı kalmakta ve sürekli yenilenme ihtiyacı ortaya çıkmak-
tadır.

17
GİRİŞİMCİLİK 1

3FTŔN

5FLOPMPKŔ
EŔʓFS
àSFUŔN
GBLUÚSMFSŔOŔ
CŔS
BSBZB
HFUŔSFSFL
àSFUŔN
TàSFDŔOF

LBU‘MNBMBS‘O‘
TBʓMBZBO
CŔS
BSBÎU‘S

4. Tüketim
İnsanlar her zaman faydalı mal ve hizmetlere sahip olarak ihtiyaçlarını gider-
mek ve refah düzeylerini yükseltmek amacındadırlar. Zorunlu veya kültürel tüm
ihtiyaçların giderilebilmesi için mal ve hizmet tüketimi gereklidir. Halk arasında
tüketim, bir şeyin tüketilip yok olması anlamındadır. Ekonomi bilimi ise tüketimi,
yalnızca hür insanların ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla mal ve hizmetlerin kul-
lanılması olarak tanımlanmaktadır. Herhangi bir şeyin tüketim sayılabilmesi için mal
ve hizmetlerin faydalarından insanların doğrudan yararlanması ve tüketim amacıyla
kullanılan malların yok olması gerekmektedir.
Sanayi üretiminde kullanılan çeşitli ham maddeler ve ara mallar, ekonomik mal
ve hizmetlerin üretimi amacıyla kullanıldıklarından yok olsalar bile tüketim sayılma-
yarak “ara kullanım” veya “endüstriler arası kullanım” adını almaktadır. Yine üretimi
gerçekleştirme amacına yönelik olarak gerçekleştirilen faaliyetler, örneğin, bir çiftçi-
nin ineğini beslemesi tüketim değil üretimin bir aşaması olarak kabul edilmektedir.
5. Fiyat, Talep ve Arz
Fiyat, herhangi bir mal veya hizmetin başka bir mal veya hizmetle değişim
oranıdır. Her kıt malın bir bedeli yani fiyatı vardır. Bu kıt bir malın bir başka kıt malla
değişimi ile de mümkün olabildiği gibi, karşılığında para ödemekle da olabilir Her
iki durumda da bir başka malı satın alabilmek için bir bedel, bir fiyat ödemek gerekir.
Günümüz toplumlarında mal veya hizmet genellikle para karşılığı alınıp satıl-
dığından bir malın fiyatı denildiğinde malın bir biriminin piyasadaki değerinin para
ile ifadesi anlaşılır. Malların değerleri para yerine, bir diğer malla ifade edilirse, bu

18
 GİRİŞİMCİLİK 1

takdirde o mal için söz konusu

olabilen “reel değişim oranları”
ortaya konmuş olur. (Örneğin,
bir ayakkabı 10 kg peynir yapar
gibi.)
Fiyat kavramı mutlaka
piyasa değişim oranı anlamına
gelmeyebilir. Çünkü malları ve
hizmetleri ellerinde bulundu-
ranların isteyebilecekleri arz
fiyatları olabileceği gibi, alıcıla-
rın önerebilecekleri talep fiyat-
3FTŔN

4BU‘D‘
ŔMF
BM‘D‘O‘O
LBSʰ‘MBʰU‘ʓ‘
QB[BSEBO
CŔS
ları da olabilir. Alıcı ve satıcılar
görünüm istedikleri fiyatlarda ısrarlı olur-
larsa bu durumda piyasa fiyatı oluşmaz.
Talep, bir malı satın alma isteğidir. Ekonomistler bir mal veya hizmeti elde ede-
bilme isteğini talep olarak kabul etmezler. Bu istek yeterli satın alma gücü ile des-
teklenebiliyorsa talebin varlığından söz etmek mümkündür. Bunun nedeni, istediği
bir mal veya hizmeti satın alacak gücü (parası) bulunmayan bir kimsenin o malın
gerçek alıcısı olamayacağı gerçeğidir. Ancak bir mal veya hizmetin gerçek alıcısı ola-
bilecek kimseler, o mal veya hizmetin piyasa fiyatını etkileyebilirler. Talep, malların
insan ihtiyaçlarını karşılama özelliğine sahip olmasından doğar. İnsanlar ihtiyaçları-
nı giderme özelliğine sahip olan malları edinebilmek için istek gösterirler, bu istek
yeterli satın alma gücü ile desteklendiğinde talep oluşur. Faydayı sağlayabilmek ise
ancak bir bedel ödemekle mümkündür. Bu bedel piyasa fiyatıdır.
Üreticilerin satmaya hazır oldukları mal miktarı ekonomi dilinde arz olarak ad-
landırılır. Tıpkı talepte olduğu
gibi herhangi bir üretimin arz
olabilmesi için o malı satma is-
teğinin olması gerekir.
6. Piyasa
Halk dilinde piyasa, alıcı
ile satıcının biraraya gelmesi-
ni sağlayan yerler olarak kabul
edilir. Ekonomi biliminde piyasa
kavramı ile alıcı ve satıcıların bir-
birleriyle kolayca temas etmele-
rini sağlayan bir örgütün varlığı
anlatılmaktadır. Belirli bir yer
kavramını kapsamayan piyasa Resim 01.13: Talebin artmasında arzın önemi büyüktür.
tarifi, alıcı ve satıcıların telefon,

19
GİRİŞİMCİLİK 1

İnternet vb. araçlarla ilişki kurup anlaşmaları hâlinde de hiç bir yere bağlı olmaksızın
piyasa oluşturabildikleri gerçeğini ortaya koymaktadır.
Çeşitli malların piyasalarından söz edebilmek için (altın piyasası, tütün piyasası
vb.), söz konusu malların bir takım özellikler taşıması gerekmektedir. Bunları kısaca
ifade etmek gerekirse öncelikle malların dayanıklı mallar olması, taşınmasının kolay
olması (taşınma masrafları düşük olmalı) ve bu malların aynı türden olması gerektiği
söylenebilir.

ETKİNLİK

Ekonomi
İhtiyaç Piyasa

Kıtlık Fiyat

Tercih Talep

Piyasa Arz

Girişimci

Emek Mal

Sermaye Hizmet

Doğa Tüketim

Teknoloji Fayda

Yukarıda verilen ekonomi ile ilgili temel kavramların anlamlarını ve bir-

birleriyle ilişkilerini gazete ve dergilerden araştırınız.

20
 GİRİŞİMCİLİK 1

B. GİRİŞİMCİLİĞİN TANIMI
Girişimcilik kavramı, gerek işletme gerekse ekonomi bilimde uzunca bir süredir
kullanılmaktadır. Fransız iktisatçı Jean Baptist Say’dan itibaren, girişimcilik dördün-
cü üretim faktörü olarak genel kabul görmüştür. Konu, Joseph Alois Schumpeter’in
dinamik girişimcilik kavramıyla daha büyük bir önem kazanmıştır. Schumpeter giri-
şimciyi; yeni tedarik kaynaklarını, ürünleri, süreçleri ve organizasyon şekillerini uy-
gulayarak eskiyi yeni ile değiştiren, sürekli bir yenilik süreci içinde eskiyi terk edip
daha etkin yeni yolları ve yöntemleri devreye sokarak yaşayan, ekonomik büyüme-
nin en önemli aktörü olan kişiler tanımlamıştır.
İşletmelerin kurulması, çoğalması ve büyümesi girişimciler aracılığıyla olmak-
tadır. Yeni fikirlerin üretilerek iş hayatına ve ekonomiye kazandırılması girişimcilerin
işletme kurmasıyla mümkündür. Bir ülke ekonomisinin gücü o ülkedeki girişimci ve
işletme sayısına bağlıdır. Ekonomik sistem içerisinde girişimciliğin önem kazanması,
serbest piyasa sisteminde rekabetin artmasıyla birlikte olmuş, girişimci olan her yaş-
tan kişiler yeni bir buluş ya da düşünceyi iş fikrine dönüştürerek, bir iş kurmuşlardır.
Bir işin başarılı olarak gelişmesi ve büyümesi yani işletmenin büyümesi ekonomi-
nin gelişmesi anlamına da gelmektedir. Özellikle gelişmiş ülkelerde başta üniversite
mezunu gençler olmak üzere her yaştan insanı girişimciliğe yönlendiren başarılı bir
girişimcilik sisteminin olması bu ülkelerin ekonomik yönden güçlü olmalarının en
önemli nedenidir. Bu nedenlerle girişimcilik kavramı ortaya çıkmış ve son yıllarda
önemli bir kavram hâline gelmiştir. Bunun yanında yine son yıllarda dünya ekono-
misinde görülen durgunluk da girişimciliğin daha fazla önem kazanmasına neden
olmuştur.
Günümüzde girişim-
cilik bir ülke ekonomisi için
önemli olup girişimciler, iş
hayatının lokomotifi olarak
kabul edilmektedir. Girişim-
ciler buluş yapar, yeni işler
kurar ve ekonomik büyüme-
ye yardımcı olurlar. Girişimci-
ler bir büfeci, gazete satıcısı,
manav ya da tamirci olabile-
ceği gibi perakendeci büyük
market, fabrika, tesis ya da
holding sahibi de olabilirler.
Resim 01.14: Girişimci iş hayatının lokomotifidir. Girişimciler bir ülkede büyü-
yen üretken bir ekonominin
gereği olarak risk üstlenebilen, işletmeciliğin itici güçleri olarak kabul edilmektedir.
Günümüzde her yıl birçok kişi yeni işler kurarak iktisadi gelişmenin ve kalkınmanın

21
GİRİŞİMCİLİK 1

dinamiği olmaktadırlar.
Girişimciliğin birçok ta-
nımı olmakla beraber, hemen
tamamında ortak olan nokta gi-
rişimcinin daima “başkalarının
baktığı ama göremediği fırsatları
görüp, bunları birer iş fikrine dö-
nüştürülebilmesi” ve “risk almaya
yatkınlığı”dır. Bu özellikler dün-
yanın her yerindeki girişimcilerin
ortak özelliğidir. Bu açıklamalar
ışığında girişimcilik; bir iş fikrine
sahip olarak pazardaki fırsatları
3FTŔN

(ŔSŔʰŔNDŔ
CBʰLBT‘O‘O
HÚSFNFEŔʓŔ
G‘STBUMBS‘

değerlendirerek mal ve hizmet
görendir.
üretmek amacıyla sermaye, do-
ğal kaynak, emek gibi üretim faktörlerini bir araya getirilerek işletilmesiyle ilgili faa-
liyetler olarak tanımlanabilir.
Girişimciliğin ilk örneklerinden biri, Uzak Doğu’yla bir ticaret yolu kurmaya ça-
lışan Marco Polo’dur. Marco Polo gelenek olarak o dönemin sermaye sahipleriyle,
mallarının satışı konusunda sözleşme imzalıyordu. Sermaye sahipleri genelde, risk
alma konusunda pasif davranıyor, maceracı tüccarlar bütün fiziksel ve psikolojik
riskleri alarak ticarette aktif bir rol üstleniyorlardı. Buna karşın, başarıyla geçen her
seyahatin ardından, sermaye sahipleri kârın dörtte üçünü alırken maceracı tüccara
kârın dörtte birlik kısmı kalıyordu.

Resim 01.16: Marco Polo 3FTŔN

0SUBÎBʓEB
UŔDBSFUŔ
BOMBUBO

CŔS

(1254-1324) görsel öge

22
 GİRİŞİMCİLİK 1

Ortaçağda girişimci kavramı, büyük üretim projelerinde yer alan kişileri ta-
nımlamak için kullanılmıştır. Bu tür projeleri üstlenen kişiler risk almıyor, yalnızca
kendilerine verilen kaynakları yönetiyordu. Ortaçağın belirgin girişimci tipi; kaleler,
katedraller ve diğer kamu binalarının yapımından sorumlu olan din adamlarıydı. 17.
yüzyılda; girişimci kavramının, devletle bir hizmet ya da ürün sağlamak için anlaşan
kişi kimliğine dönüşmesiyle birlikte, girişimci-risk ilişkisi gelişmeye başladı. Sözleş-
me bedeli sabit olduğundan, kâr ve zarar oranları tamamen girişimcinin çabalarına
bağlıydı. Bu dönemin girişimcilerinden biri, kendisinin bir Kraliyet Bankası kurması-
na izin verilen İskoçyalı John Law’dır. Bu banka, daha sonra Amerika’da ticari faaliyet
gösteren Mississippi Company’ye dönüşmüştür. Ancak daha sonra çeşitli nedenler-
le iflas etmiştir. 1680–1734 yılları arasında yaşayan önemli bir yazar ve ekonomist
olan Richard Cantillon, Law’ın yaptığı hataların farkına varmış, girişimcilikle ilgili ilk
kuramlardan birini geliştirmiştir. Cantillon bazı bilim adamları tarafından
girişimcilik kavramının kullanıcısı olarak görülmüştür. Cantillon’a göre girişimci;
risk alan tüccar, çiftçi, esnaf gibi mal sahiplerini izleyen kişidir, bir malı kesin bir
fiyattan satın alır ancak, girişimcilik uygulamaları risklere bağlı olduğu için kesin
olmayan bir fiyattan satar.
18. yüzyılda, sermaye sahipleri ve sermayeye ihtiyaç duyanlar farklı kavramlar-
la açıklanmaya çalışılmıştır. Başka bir anlatımla, sermaye sahibi ve girişimci kavram-
ları birbirinden ayrılmıştır. Bu farklılaşmanın nedenlerinden biri, o yüzyılda dünyayı
saran Sanayi Devrimidir. Sanayi Devriminde yapılan birçok icat, değişen dünyanın
koşul ve taleplerine cevap vermekteydi. Bu dönemin büyük mucitlerinden Eli Whit-
ney ve Thomas Alva Edison yeni teknolojiler üretebilecek bilgi ve beceriye sahiptiler.
Ancak sermayeleri yoktu. Whitney, icadı olan pamuk çırçırını İngiliz Kraliyet mülk-
leriyle finanse etti. Edison ise elektrik ve kimya alanındaki çalışmalarını geliştirmek
için, özel kaynaklardan sermaye topladı. Yani Whitney ve Edison, sermaye sahibi de-
ğil, sermayeyi kullanan girişimci kişilerdi.

Resim 01.18: Eli Whitney (1765-1825) Resim 01.19: Andrew Carnegie (1835-1919)

23
GİRİŞİMCİLİK 1

19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında girişimci kavramı, yönetici kavra-
mından ayrılmamakta, kişisel kazançları için bir girişimi organize eden ve işleten kişi
olarak görülmektedir. Bunun için kullandığı malzemenin, toprağın, iş gücünün ve
ihtiyaç duyduğu sermayenin bedelini ödemektedir. Girişime, inisiyatifini kullanarak
planlama, organizasyon ve yönetim gibi becerileriyle katkıda bulunmaktadır. Aynı
zamanda, kontrol edilemeyen ve öngörülemeyen durumlardan kaynaklanabilecek
kâr ve zararları da üstlenmektedir. Bütün masraflar düşüldükten sonra geriye kalan
girişimciye ait olmaktadır. İskoçya doğumlu ABD’li iş adamı ve sanayici Andrew Car-
negie, bu tanımın en iyi örneklerinden biridir. Carnegie herhangi bir icatta bulunma-
masına rağmen, yeni teknolojiler ve ekonomik canlılığı sağlayacak ürünler üretmiş,
Amerikan demir-çelik sanayisini dünyadaki en büyük sanayilerden biri yapmıştır.
20. yüzyılın ortalarından itibaren girişimcilik kavramı, yenilikçilik kavramıyla
birlikte kullanılmaya başlamıştır. Girişimci; yeni bir icadı kullanan ya da daha genel
olarak yeni bir ürün üreten kişidir. Girişimci, yeni bir yöntemle üretim yapısını değiş-
tirir ya da yeniden organize eder. Girişimciliğin bu tanımında, yenilik ve yenilikçilik
kavramları ana bileşenlerdir. Yenilikçilik; yalnızca yeni bir ürün üretmek değil, aynı
zamanda çevredeki bütün etmenleri anlama ve kavrama yeteneğini de gerektirir.
Yenilik, işletmelerin yapıyı değiştirebilecek yeni bir ürün ya da yeni bir dağıtım sis-
temi biçiminde olabilir. Kuzey Pasifik Bankası’nı kullanarak Ontario-Southern demir-
yolu hattını yeniden organize eden Edward Harriman ya da Amerikan sanayi ku-
ruluşlarını yeniden organize ve finanse ederek bankasını geliştiren John Pierpont
Morgan, girişimciliğin bu tanımına gösterilebilecek en iyi örneklerdir. Bu yenilikler,
genellikle yenilik deyince akla gelen bilgisayar ve lazer gibi teknolojik yenilikler ka-
dar başarılması zor yeniliklerdir.

Resim 01.20: Edward Harriman (1848-1909) Resim 01.21: John Pierpont Morgan
(1837-1913)

24
 GİRİŞİMCİLİK 1

C. GİRİŞİMCİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

Fırsatları değerlendirmek, iş fikrini tanımlamak, gerekli kaynakları bulmak ve
daha sonra bir girişimi faaliyete geçirerek sonuçlarını almak için gerekli olan faali-
yetler bütünü olarak tanımlanabilen girişimcilik kavramının dört ana bileşeni vardır.
Bunlar;
t
Yenilikçi ve üretken olma,
t
Risk alma,
t
Öncü olma,
t
Rekabetçi düşünmedir.
t
:FOŔMŔLÎŔ
WF
Üretken
0MNB
Yenilikçi ve üretici olma; problemlere ve ihtiyaçlara üretken/proaktif,
alışılmamış ve yeni çözümler aramayı ifade eder. Bu çözümler, yeni ürün ve
hizmetler, yeni tekno-lojiler veya üretim süreçleri kullanılması şeklinde olabilir.
Girişimci ruha sahip biri için yenilikçi olmamak mümkün değildir. Yenilik yapmak
ve uygulamak mümkünse girişimcilik yenilikçilik yönünde harekete geçebilir, aksi
durumda taklit ve tekrardan kurtulamaz.
Yenilikçilik (inovasyon), kavram olarak hem bir süreci hem de bir sonucu an-
latır. Yenilik, süreç olarak bir fikri pazarlanabilir bir ürün ya da hizmete, yeni ya da
geliştirilmiş bir imalât ve dağıtım yöntemine veya yeni bir toplumsal hizmet yönte-
mine dönüştürmeyi ifade eder. Bir başka ifadeyle dönüştürme süreci sonunda orta-
ya konan, pazarlanabilir yeni ya da geliştirilmiş ürün, yöntem veya hizmet olarak da
tanımlanabilir.

Resim 01.22: Yenilikçilik; problemlere alışılmamış, yeni çözümler aramak demektir.

Günümüzde yeniliğin ve ekonomik büyümenin kaynağı işletmelerdir. Burada

işletmeler için esas olan işletme içindeki organizasyon ve teknik iş bölümü sonu-
cu gerçekleşen teknolojik öğrenme ve yenilenmedir. İnsan ihtiyaçlarının önceden
belirlenerek bunların yeni veya yenilikçi ürünlerle karşılanması işletmelerin başlıca
uğraşılarıdır. Günümüz piyasalarında lider konumundaki işletmelere bakıldığında

25
GİRİŞİMCİLİK 1

en önemli özelliklerinin yeni ürün veya üretim yöntemleri geliştirmek olduğu açıkça
görülmektedir.
Üreticilik çoğu zaman icat, keşif, buluş gibi sözcüklerle eş anlamlı olarak kulla-
nılır. Çünkü bunların tanımlarında da yenilik faktörü önde gelmektedir. Dolayısıyla
üreticilik yeni bir şeyler yapabilmek ya da becerebilmek diye tanımlanabilir.
Üretkenlik yeni, uygun, faydalı, doğru ve değerli fikirleri belirli bir sonuca
ulaştıran, keşfe dayanan davranışlar oluşturulmasıyla sonuçlanan zihinsel süreçtir.
Başka bir ifade ile üreticilik yeni bir şey düşünebilme ve yapabilme becerisidir.
Johannes Gutenberg’in şarap presini alıp buna baskı harflerini ekleyerek matbaayı
dönüştürmesini üreticiliğe örnek olarak verebiliriz. Burada yeni şeylerle kastedilen
düşünce, eylem, maddesel bir ürün ya da sistem olabilir.
Girişimci bireyin en önemli özelliklerinden birisi üretici olmaktır. Girişimsel
bir olay ise büyük ölçüde bir yeniliğe dayalıdır. Bu yenilik, yeni bir ürün veya yeni
bir üretim tarzı şeklinde teknolojik bir yenilik olabileceği gibi hizmet sunumuna
ilişkin bir yenilik de olabilir. Bunun yanı sıra yenilik, işletmelerin yapısı veya
yönetimine ilişkin bir yenilik de olabilir. Yenilik sürecinde üreticiliğin rolünü
anlayabilmek son derece önemlidir.

Resim 01.23: Girişimci birey üretici olmak zorundadır.

Üreticilik konusunda yapılan bilimsel araştırmalardan elde edilecek bilgile-

rin, yeni araştırmalara vereceği değerli bulgular vardır. Üreticilik ile ilgili bilgilerimizi
geliştirmek ve arttırmak, bize hayali ve üretken uygulamaların incelenmesinde yar-
dımcı olur.
Üretken düşünme, genellikle bireylerin bir eksiklik, ihtiyaç veya bir problem
hissetmeleriyle ortaya çıkar. Üreticilik bireyin kendini gerçekleştirme ihtiyacıdır.
Bireyin üreticiliğini gerçekleştirebilmek için orijinal fikir, ürün veya hizmet ürete-
bilmesi gerekir, bu açıdan orijinallik üreticiliğin önemli bir unsurudur. Üretici dü-
şünce sadece bireysel açıdan değil yönetim açısından da çok büyük öneme
sahiptir.

26
 GİRİŞİMCİLİK 1

Üreticilik bir mutluluk faktörü olup kişisel tatminle yakından ilgilidir. Çalışanların
verimlilik ve üretkenlikleri dikkate alınarak yönetilmesi, onların iş tatminiyle yakın-
dan ilgilidir. Bir işletmenin ayakta kalabilmesi için üreticiliğe ihtiyacı vardır.
Üretici kişilik özelliklerini şöyle sıralamak mümkündür:
t
Bağımsızdır. Yeni duygu ve heyecanlara açıktır.
t
Sürekli merak içerisindedir, yeni fikirleri bir tehdit olarak algılamaz.
t
Zekidir, ancak çok yüksek düzeyli bir zekâ Üreticilik için şart değildir.
t
Çok kısa bir süre içerisinde, çok sayıda farklı fikirler üretebilir.
t
Kendine olan güven duygusu oldukça yüksektir.
t
Yaşadığı dünyaya ve diğer kişilerin duygularına duyarlılık gösterir.
t
Zor problemleri çözmek üretici insanları motive eder.
* Yaptığı işlerde grup onayı alma ihtiyacı duymaz.
t
Küçük ayrıntılarla uğraşma yerine problemi anlama ve çözme ile ilgilenir.

Resim 01.24: Üretici kişilik, girişimcilikle birlikte başarıyı da beraberinde getirir.

Üreticilik doğuştan olabileceği gibi sonradan da belirli ölçüde kazanılabilir,

geliştirilebilir bir özelliktir. Bunun için;
* Alışılmışın dışına çıkmaya çalışmak,
* Hep olması gereken yerine olmaması gerekeni de yakalamaya çalışmak,
* Denenmemişi yapmak, riski göze almak,
* Kişisel düşüncelerin, başkalarının düşünceleri paralelinde olması gerektiği
saplantısından kurtulmak,
* Deneyim, öğrenim ve alışkanlıkların üretkenliği nasıl sınırladığını
sorgulamak,

27
GİRİŞİMCİLİK 1

* Keşfetmeye çalışmak gerekir.

Günümüz işletmelerinin yenilikçilik ve üreticiliğe önem vermelerinin neden-
leri şu şekilde açıklanabilir:
t
Günümüzde tüketiciler giderek artan oranda üretici ve yenilikçi çözümler
istemektedir. Çünkü tüketici günlük deneyimiyle sürekli yeni fikirler üretir ve
bunun bir yenilik olarak günlük yaşamına en kısa zamanda yansımasını bek-
ler.
t
Rakip işletmeler geçmişte yapılan yenilikleri giderek daha kısa sürede taklit
etmektedir. Üretilen ürünlerin patentini almak gibi çözümler de yetersiz kal-
maktadır. Pazarda kalabilmek için sürekli yenilik gerekmektedir.
Yenilik yeni teknoloji ile mümkündür. Yeni teknolojileri kullanarak yenilik ya-
pılmaması durumunda bu yenilikleri yapacak mutlaka başka firmalar olacaktır.
Üreticiliğin
"ʰBNBMBS‘
Üreticiliğin dört aşaması vardır. Bu aşamalar aşağıdaki şekilde açıklanabilir:
* Bilgi toplama aşaması: Bu aşamada ele alınan sorunla ilgili araştırma yapılır,
bu alanda çalışan diğer insanlarla görüşülür ve çeşitli toplantılar yapılır. Böy-
lelikle ele alınan sorunla ilgili farklı bakış açıları elde edilebilir. Girişimci yeni
bir mal ve hizmet üretmek veya yeni bir iş kurmak için temel bilgilere sahip
olur.
* Kuluçka aşaması: Bu aşama genellikle insanlar sorunla ilgili olmayan faaliyet-
lerde bulunurken gerçekleşmektedir. İnsanlardan uykudayken, rutin
faaliyet-lerde bulunurken hatta spor yaparken bilinçaltının çalışmasına izin
vererek üretici olma konusunda önemli bir aşamadan geçmektedirler.
* Fikir deneyimi aşaması:
Bu aşamada, kişi artık
aradığı çözüm ile kar-
şı karşıya gelmektedir.
Bazen kuluçka aşama-
sı ile de karıştırılan bu
aşamada bireyler çö-
züme ulaştıklarını fark
edemeyebilirler.
* Değerlendirme ve uy-
gulama aşaması: Bu
aşamada, ortaya çıkan
fikirler test edilir ve
hangi fikrin uygulanıp 3FTŔN

%FʓFSMFOEŔSNF
WF
VZHVMBNB
üreticiliğin
FO

uygulanamayacağı tes- son aşamasıdır.

28
 GİRİŞİMCİLİK 1

pit edilir. Değerlendirme ve uygulama aşaması üreticiliğin en zor

aşamasıdır. Başarılı girişimciler artık hangi fikirlerin hayata geçirilebileceğini
tespit etmişlerdir ve bu fikirleri uygulayabilecek yetenekleri de mevcuttur.
Girişimcilik ve Üretkenlik
Her işletmede veya toplumda var olan ve birbiriyle üstü kapalı ya da açık bir
çatışma içinde olan iki grup vardır. Bunlardan ilki planlamaya ve yapısal sınırlamaya,
mevcut sistemin devam etmesine önem veren grup, ikincisi ise yeni fikir ve
ihtimallerin peşinde koşan üretici ve girişimci bir gruptur. Üretkenlik ve
girişimcilik birbiriyle sadece aynı gurupta yer almakla kalmaz, süreç, yöntem ve
işleyiş bakımından da büyük benzerlik gösterir. Yapılan araştırmalar girişimci ve
üretici bireylerin kişilik özelliklerinin hemen hemen aynı olduğunu ortaya
koymuştur.
Girişimcilik ve üretkenliğin ortak noktası, ikisinin de temelinde bireyciliğin
vazgeçilmez bir unsur olmasıdır. Üreticilik her ne kadar toplumsal olduğunda
daha sinerjik bir yapıya bürünse de ilk kıvılcımını bireycilikten almaktadır.
İşletmelerde üreticiliğin teşvik edilmesi ve geliştirilmesi bireyin önündeki engelleri
kaldırarak onu özüne, hayal gücüne, düşüncelerine itebilmekle mümkündür.

Resim 01.26: Üretkenlikte hayal gücünün önemi büyüktür.

Üreticilik süreci ve bu sürecin sonucu olarak ortaya çıkan yenilik (buluş), gi-
rişimcilik sürecinin anahtar fonksiyonudur. Yeni bir şey ortaya koyan veya var olan
bir ürün, süreç ve hizmeti geliştiren girişimci, bunu yaparken üreticilik sürecinden
faydalanır. Girişimci, üretici düşünceyi hayal aşamasından, sistemli, mantıklı ve uy-
gulanabilir bir hâle getirir. Bu dönüşüm, girişimcilik sürecinde önemli bir yer tutar.
Potansiyel girişimciler devamlı olarak çevresindeki istek ve ihtiyaçtan kaynaklanan
fırsatları tespit etme çabasındadır. Bu fırsatlar başkaları tarafından sadece birer
problem olarak algılanan, görülmesi, anlaşılması ve geliştirilmesi zor olan durum-
lardır. Oysa üretken ve girişimci birey problemleri çoğu zaman bir fırsat olarak
algılar.
Girişimcilik ve Üreticilik birbirini bütünleyen bir yapıya sahiptir. Birçok birey

29
GİRİŞİMCİLİK 1

sahip oldukları orijinal, yeni, farklı fikirleri uygulamakta, hayata geçirmekte ba-
şarısız olur. Bu onların girişimcilik yanlarının eksikliğinden kaynaklanır. Aynı şekilde
girişimcilik potansiyeli yüksek birçok kimse de yeni, farklı, üretici bir fikir üretmekte
zayıf olabilir.
t
3ŔTL
"MNB
Risk, bir karar özelliğidir ve kararların uygulanmasının sonucunda elde edile-
cek çıktılara ilişkin belirsizliği anlatır. Bu belirsizlik, kararların sonuçlarının hayal kı-
rıklığı oluşturacağı anlamındadır. Olabilecek kayıplar, bu kayıpların anlamlılığı ve
kayıpların belirsizliği risk yapısının kritik unsurlarıdır; risk arttıkça, olabilecek kayıp-
ların belirsizliği de artmaktadır.
Girişimciler işleri gereği risk üslenmek zorundadırlar. Özellikle işletmecilik fa-
aliyetlerinde profesyonel yöneticilerle girişimcileri birbirinden ayırırken ilk vurgu-
lanan, girişimcilerin yöneticilerden farklı olarak kâr ve zarar riskini bizzat üstlen-
meleridir. Ancak ekonomik riskler, girişimciler için sadece bir boyuttur; belirsiz bir
çevrede kariyer riski, sosyal riskler, psikolojik ve fiziksel riskler, çoğu zaman ekono-
mik risklerle bir aradadır. Üstlenilen tüm bu risklerin sonucunda girişimcinin bekle-
diği başarıdır veya başlangıçta hedeflediği sonuçlara ulaşmadır.
Girişimci risk üstlenirken teknolojik değişim, pazar yapısı, kamusal düzenle-
meler ve rekabet türü gibi konulara dikkat etmelidir.

Resim 01.27: Girişimcilikte risk üstlenilmeden başarı beklenemez.

t
½ODà
0MNB
Öncü olma, başkalarını takip etmek yerine, zaman sorumluluk üstlenip gerekli
kararları alarak harekete geçmektir.
Yeni süreçler oluşturma ve fırsatları belirleme yeteneği önemli olmakla
birlikte, bir kişinin ya da işletmenin girişimci olarak kabul edilmesi için yeterli
değildir Yenilikçi düşünürlerin birçoğu fikirlerini eyleme dönüştürememiştir. Bu
nedenle girişimci olabilmek için belirlenen fırsatların, bir iş planına dayandırılarak
eyleme dönüştürülmesi gereklidir.

30
 GİRİŞİMCİLİK 1

t
3FLBCFUÎŔ
%àʰàONF
Rekabet, gerek işletmeler gerekse tüketiciler açısından sağlıklı bir piyasa or-
tamı oluşturur. Rekabet, girişimcilerin piyasada tutunabilmeleri için kaliteli ürünler
üretmelerini, verimli çalışmalarını ve tüketici yönlü olmalarını sağlar. Gerek yeni bir
işletme kurma, gerek mevcut bir işletmeyi yeniden yönlendirme yolundaki yeni gi-
rişimler verimliliği yükseltebilir. Bu tür girişimler rekabet baskısını artırarak diğer iş-
letmeleri etkinliklerini iyileştirmeye ya da yeniliklere gitmeye zorlar.

3FTŔN

3FLBCFU
HŔSŔʰŔNDŔMFSŔO
QŔZBTBEB
UVUVONBMBS‘O‘
TBʓMBS

Yönetim biliminde bazı kavramlar kimi zaman eş anlamlı kullanılmakla birlik-

te, bunların kesin ayırımlarını yapmak mümkündür. Örneğin; girişimci ve yönetici
ya da lider ve yönetici gibi kavramlar, aynı anlamda kullanılmakla birlikte, araların-
da önemli sayılabilecek farklılıklar vardır. Bu nedenle girişimcilikle ilgili temel ko-
nulara yer vermeden önce bazı temel kavramları tanımak yerinde olacaktır. Ancak
bilinmelidir ki girişimcilerin işletme sahip ya da ortaklığının yanı sıra, teknisyenlik,
profesyonel yöneticilik ve liderlik gibi özelliklerin tamamı ya da bir kısmını bir arada
bulundurmaları da mümkündür.

Resim 01.29: İşletme sahibi ya da girişimcide
büyüme tutkusu olmalıdır.
1. İşletme Sahibi ya da
Girişimci
İşletme sahibi olmak işletme-
nin mülkiyetine sahip olmaktır. Doğal
olarak herhangi bir işletmenin mül-
kiyetine sahip olan her kişi işletme
sahibidir. Hâlbuki girişimcilik bir kav-
ram olarak kuralcı bir anlamla yük-
lüdür. Bir kişinin girişimci olabilmesi
için risk ve sorumluluk yüklenebilme,
dinamik bir kişiliğe sahip olma, yeni-

31
GİRİŞİMCİLİK 1

liklere açık olma ve büyüme tutkusu gibi bir takım niteliklere sahip olması gerekir.
Bu niteliklere sahip olmayan bir kişi, işletmenin mülkiyetine sahip sıfatı ile işletme
sahibi olsa bile girişimci değildir.
2. Yönetici ya da Girişimci
Yönetici, kâr ve riski başkalarına ait olmak üzere ekonomik mal veya hizmet
üretmek ve pazarlamak için üretim faktörlerini düzenli bir biçimde bir araya getiren
ve böylece kurulan ya da çalışmakta olan işletmeyi amacına uygun çalıştırma so-
rumluluğunu üstlenen kişidir. Girişimci kavramı ise; iş adamı, iş bilen, patron, kendi
işini kendi kurmaya çalışma çabası içinde bulunan anlamlarında kullanılmaktadır.
Girişimci başkalarının göremediği fırsatları görüp onları birer iş fikrine dönüştüre-
bilir. Ekonomik mal veya hizmet üretmek ve pazarlamak için üretim faktörlerini dü-
zenli bir biçimde bir araya getirir, kâr amacı güder ve girişimlerinin sonucu doğabi-
lecek tüm risklere katlanır.
Girişimciler, kendi girişimlerini kurdukları işletmelerin birer yöneticisi olabilir-
ler ama her yöneticinin girişimci olmayacağı bir gerçektir. Yönetici çalışmalar sonu-
cu ortaya çıkan riske katlanmaz, başka bir ifadeyle kâr veya zararın sahibi değildir.
Yönetici emeği karşılığı ücret, prim veya kârdan pay alarak işletmeyi saptanan amaç-
lara ulaştırmaya çalışır. Yönetici, kendisine bağlı olarak çalışanların işlerini planlar, eş
güdümleme ve kontrol araçlarını öngörür. Yönetici sadece emir vermekle kalmaz,
emrindeki kişileri seçerek onlara işlerini öğretir ve her bakımdan geliştirerek teşvik
eder. Yönetimi altındaki bireylere neyi, nasıl ve kiminle yapacağını, yetki ve sorum-
luluklarının ne olacağını açık ve kesin olarak bildirir. Aslında girişimci ile yönetici
arasındaki farkların temelini oluşturan en önemli neden; yapısal ve konumdan kay-
naklanan farklardır. Yani girişimcinin üretim faktörlerinin mülkiyetini elinde bulun-
durması ve taşıdığı risk alabilme sorumluluğudur.
Bu açıklamalardan sonra iyi bir
yöneticide bulunması gereken özellik-
leri şu şekilde açıklamak mümkündür:
* İyi bir yönetici öncelikle mesle-
ğini tam olarak bilmeli, işini ve
çalışanlarını iyi tanımalı, zama-
nında ve doğru kararlar alabil-
melidir.
* Sorumluluk taşımalı, yerel ve
evrensel koşulları iyi analiz ede-
bilmeli, grup çalışmasını teşvik Resim 01.30: Yönetici yol gösterici olmalıdır.
etmelidir.
* Hitabet, öğretme, yol gösterme, beden dilini anlama konularında başarılı ol-
malıdır.

32
 GİRİŞİMCİLİK 1

* Pragmatik olmalı, planlama ve düzen yöneticinin sorumluluğunda olmalıdır.

Girişimci ve yönetici arasındaki başlıca farkları şu şekilde açıklamak müm-
kündür.
* Girişimci, ekonomik mal veya hizmet üretmek ya da pazarlamak için üretim
faktörlerini ele geçirip, düzenli bir şekilde bir araya getiren, kâr amacı güden
ve girişimlerinin neticesi doğabilecek tüm risklere katlanan kişidir. Yönetici
ise; kâr ve risk başkalarına ait olmak üzere ekonomik mal ve hizmet üretmek
için veya pazarlamak için üretim faktörlerini ele geçirip düzenli bir şekilde
bir araya getiren ve böylece kurulan veya çalışmakta olan işletmeyi amacına
uygun olarak çalıştırma sorumluluğunu üstlenen kişidir.
* Girişimci değişikliklerle başarı sağlarken yönetici tam anlamıyla statükoya
bağlı kalır. Girişimci olaylardaki fırsatları yakalarken yönetici problemleri
görür. Yöneticinin işleri düzgün ve özenlidir. Girişimci ise yöneticinin sıraya
sokacağı şeyleri oluşturur. Yönetici olmazsa işler yürümez. Girişimci olmazsa
yenilik olmaz.

3. Lider
Toplumları arkalarından sürükleyen, onların ufkunu açan, yeniliklere açık olan,
basmakalıp düşüncelere takılıp kalmayan, sürekli kendini yenileyen ve sorunların
çözümüne hızlı ve pratik yollarla çözüm üreten, toplulukları pozitif olarak motive
edebilen kimselere lider denir. Liderler aynı zamanda kendi düşüncelerini, istek ve
iradesini yanındaki kişilerin sevgi, saygı ve güvenini kazanarak onlara kabul ettire-
bilen kişilerdir. Yapılan herhangi bir işte yanındaki kişilerle hareket edebilen, onları
doğru hedefe yönlendirebilen, değişik fikir ve görüşlere saygı duyan, arkasındaki ve
yanındaki kitleleri sürükleyebilen ve onlara yeni ufuklar açabilen kişidir.

Resim 01.31: Lider, hem girişimciden hem de yöneticiden farklıdır.

Liderlik, insanların hareket ve davranışlarını etkileme sanatıdır. Liderlik özel-

liklerinin önemli bir kısmı doğuştan gelir ancak bu özellikleri eğitimle geliştirmek

33
GİRİŞİMCİLİK 1

mümkündür. Liderlik, değişim ortamında değişime uymanın yanı sıra değişimi

oluşturmaktadır. Bu nedenle tüm liderlerin asıl görevi başında bulunduğu
kuruluşun geleceğini şekillendirmektir.
Günümüz iş dünyasında rekabet koşulları hızla değişmekte, gelişen teknolo-
ji, yeni olanaklarla birlikte çeşitli zorluklar da oluşturmaktadır. Firmalar değişimlere
uyum konusunda, elemanlarının teknik becerilerini ve takım çalışması
yeteneklerini sürekli geliştirmelidir. Liderlik, bu değişim ortamında değişime
uymanın yanı sıra değişimi oluşturmaktadır. Bu nedenle tüm liderlerin asıl görevi
başında bulunduğu kuruluşun geleceğini şekillendirmek olmalıdır.

Lider; doğru hedefleri seçer, takipçilerini de doğru işlere yönlendirir. Bir lider-
de dürüstlük, zekâ ve enerji ilişkisi aranır. Üç kavramdan herhangi birinin eksikliği
liderlik özelliklerinin kaybolmasına neden olur. Lider organizasyon içindeki en üst
seviyedir. Lider yöneticileri yönetir. İnsanlar işyerlerine heyecanla geliyorlarsa,
mut-luysalar, yanlış yapmaktan korkmuyorlarsa orada mutlaka bir lider vardır. Bir
liderin başlıca özellikleri şunlardır:

t
Lider etkileyendir: Lider çalışanlarına büyük önem verir, destek olur, örnek
olur ve onları geliştirmeye çalışır. Liderlik planlı hareket etmeyi gerektirir.

t
Lider esnekliği ve seçeneği en üst noktaya çıkarandır: Lider rolünün önemine

inanır, tüm kararları tek başına alır, her şeyin kontrolünü yüklenmez, etkin
olabilme ve doğru davranış geliştirebilmeye yönelik kapasitesine güvenir ve
yönettiklerine de bu şekilde yaklaşır. Çünkü lider söyler, rehberlik eder, des-
tekler ve paylaşır.

34
 GİRİŞİMCİLİK 1

t
Lider motive edicidir: Lider çalışanlarını motive

etmek için geri bildirim, esneklik sağlama, des-
tekleyici olma, görev sorumluluğu dağıtma, risk
alınmasına izin verme, eğitme ve geliştirme, yük-
sek beklentiler oluşturma, hedefler belirleme ve
elde edilen başarıları takdir etme gibi yollara
başvurur.
t
Lider sorgulayandır: Çalışanlarıyla sağlıklı bir
iletişim kurmanın ve onların etkin bir şekilde ge-
Resim 01.33: Lider farklıdır.
lişmelerine katkıda bulunmanın en iyi yolu; ne,
niçin ve nasıl gibi, açık sorular sormak ve sadece evet ya da hayır cevabı ile
cevaplandırılabilecek kapalı sorular sormaktan kaçınmaktır. Lider sağlıklı bir
diyalog kurmayı sağlamak için önce düşünür, açık sorular geliştirir, yönlen-
dirir. Mantığa hapsedilmiş, alternatifsiz sorulardan kaçınarak araştırıcı, basit
sorular sorar.

t
Lider aktif dinleyendir: Lider tarafsız, yargılamadan, uygun yüz ifadeleri ile

birlikte doğru bir beden dili kullanarak karşısındakini dinler. Aynı zamanda
ilgisini göstermek için anahtar kelimeler kullanır ve ara sıra sessiz kalarak ses-
sizliğin gücünü kullanır.

t
Lider ekip kurandır: Güçlü bir ekip, bireyleri geliştirmenin ve onlardan en iyi
verim almanın en etkili yoludur. Bu nedenle lider yüksek verimlilikte bir ekip

35
GİRİŞİMCİLİK 1

kurarak ve kendine ve her ekip üyesinin potansiyeline inanarak grup keşif

tekniğini kullanır. Bireylerin kuvvetli oldukları noktaları belirleyerek onlara
göre hareket eder, ekip vizyonu ve ortak değerler geliştirir. Liderin görevi in-
sanları kontrol etmek değil, süreci kontrol etmektir.

3FTŔN

-ŔEFS
%ŔʓFS
ŔOTBOMBSEBO
GBSLM‘
PMBSBL
ÎPL
TBZ‘EB
Ú[FMMŔʓF
TBIŔQUŔS

t
Lider değişimin öncüsüdür: Lider duygularını kontrol eder, değişimin arka-

sındaki düşünceleri anlayabilme yeteneğini kullanır, değişimin olumlu nok-
talarını ön planda tutarak belli bir vizyonu gerçekleştirir. Değişime karşı çı-
kanlara gereken açıklamaları yaparak değişimin olumlu noktalarını gösterir,
bilgilendirir, destek verir, vizyonu paylaşarak çalışanlarına destek olur.
Yukarıda sayılan özelliklerinin yanında lider ayrıca; üretkendir disiplinlidir, ye-
teneklidir, kararlıdır, akıllıdır, planlayıcıdır, sanatsaldır, vizyon sahibidir, empati
kurabilendir, paylaşımcıdır, araştırmacıdır, sosyaldir, saygındır, değişimcidir,
fedakardır, özenlidir, naziktir, stratejiktir, çağdaştır, objektiftir, post moderndir, açık
sözlüdür, yanlışı görebilendir, takım ruhuna sahiptir, azimlidir, birleştiricidir,
hoşgörülüdür, deneyimlidir, mizahsaldır, uyumludur, inatçıdır, kültürlüdür,
inançlıdır, cesurdur, takipçidir, yenilikçidir, enerjiktir, karizma sahibidir, gerçekçidir
ve en önemlisi dürüsttür.

36
 GİRİŞİMCİLİK 1

ETKİNLİK
SORULARI CEVAPLAYALIM

Bir fikri pazarlanabilir bir ürün ya da hizmete, yeni ya da geliştirilmiş

ETKİNLİK
bir imalât ve dağıtım yöntemine veya yeni bir toplumsal hizmet
yöntemine dönüştürme işlemine ………………………………. adı
verilir.

Yeni, uygun, faydalı, doğru ve değerli fikirleri belirli bir sonuca ulaştıran,
keşfe dayanan davranışlar yoluyla üretilmesiye sonuçlanan zihinsel
süreç………………….tır.

………….bir karar özelliğidir ve kararların uygulanmasının sonucunda

elde edilecek çıktılara ilişkin belirsizliği anlatır.

……... ………, uygulama ile ilişkili bir kavramdır, başkalarını takip

etmek yerine, yenilikçi fikri zaman kaybetmeden rakiplerinden daha
fazla vizyon sahibi olduğunun bilinciyle sorumluluk üstlenip gerekli
kararları alarak harekete geçmektir.

Kâr ve riski başkalarına ait olmak üzere ekonomik mal veya

hizmet üretmek ve pazarlamak için üretim faktörlerini düzenli bir
biçimde bir araya getiren ve böylece kurulan ya da çalışmakta olan
işletmeyi amacına uygun çalıştırma sorumluluğunu üstlenen kişiye
………………..denir.

Toplumları arkalarından sürükleyen, onların ufkunu açan, yeniliklere

açık olan, basmakalıp düşüncelere takılıp kalmayan, sürekli kendini
yenileyen ve sorunların çözümüne hızlı ve pratik yollarla çözüm üreten,
toplulukları pozitif motive edebilen kimselere …………. denir.

Yukarıdaki soruların cevaplarını boşluk bırakılan yerlere yazınız.

37
GİRİŞİMCİLİK 1

Ç. GİRİŞİMCİLİK TÜRLERİ
Girişimcilik ekonomik gelişme sürecinde son derece önemli bir değişkendir ve
bu süreç içerisinde önemli roller üstlenmektedir. Girişimciliğin ekonomide bu ka-
dar önemli roller üstlenmesi girişimcilik türlerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Başlıca girişimcilik türleri aşağıda açıklanmıştır.
1. İç Girişimcilik-Dış Girişimcilik
İç girişimci, işletme içinde bir fikri, risk alma ve yenilik yapma yoluyla kârlı,
nihai bir ürüne dönüştürme sorumluluğunu üstlenen kişi olarak tanımlamaktadır.
Bir başka tanıma göre ise işletme içerisinde girişimsel özellikler gösteren bireyler
olarak tanımlanan iç girişimciler, kâr amaçlı organizasyonlarda içeriği yeniden be-
lirlenmiş bir stratejinin parçası olarak yeni fonksiyonlar geliştiren veya yeni fırsatları
zorlayan yenilikçi yöneticilerdir.

Resim 01.37: İç girişimciler, fırsatları zorlayan yenilikçi yöneticilerdir.

İç girişimcilerin mutlaka yeni ürün ve hizmetlerin mucitleri olmaları gerekmez,

ancak fikirleri veya ilk örnekleri kârlı hale getirmede yeteneklidirler, yani kârlı ürün
ya da hizmetlerin arkasındaki kişilerdir. Ekip oluşturmada ve onların fikirlerini yö-
netmede oldukça başarılıdırlar. İç girişimcilerin dışında kalan diğer girişimcilere dış
girişimci ya da girişimci adı verilir.
Girişimci ve iç girişimcinin özellikleri her ne kadar birbirinin aynı gibi gözük-
se de aldıkları sorumluluklar ve karar verebilme sınırları birbirinden farklıdır. Her
ikisinin de aldıkları risk sonucunda katlanmaları gereken kayıp ya da kazandıkları
ödülün boyutları farklıdır. Bu farklılık aldıkları sorumluluk ve yetkiden kaynaklan-
maktadır. İç girişimciyi kısıtlayan işletme çemberiyken girişimcinin hareket alanı
daha geniştir İç girişimci var olan kurulu düzende yenilikçi girişimler yapabilen ve
bunları yapabilmek için belli başlı riskleri göze alabilen kişidir. Diğer bir anlatımla,
iç girişimciler mevcut bir işletmedeki kurulu dinamiklerle çalışmak durumundadır-
lar. İşletmenin yapısı, süreçler, prosedürler ve kültür gibi değişkenlerden etkilenirler.
Çalıştıkları işletmedeki birleştiriciliğe ve koordinasyona girişimcilere göre daha fazla
önem vermek durumundadırlar.

38
 GİRİŞİMCİLİK 1

Resim 01.38: İç girişimciler işletmede koordinasyona önem verir.

Kurum içerisinde girişimci ruhuna sahip iç girişimciler, yenilik getirme fırsatını

gören ve yakalayan, sadece yeniliği getirmekle kalmayarak bu fikirlerini, bulunduk-
ları işletmenin kârlılığını ve rekabet gücünü arttıracak gerçek faaliyetlere dönüştü-
rür. İşletme içinde iç girişimciliği desteklemek; yenilik ve değişimleri gerçeğe taşı-
yarak piyasada rekabet avantajı sağlamak, girişimci ruhunu taşıyan bu bireylerin
değişim ve yenilik getirme arzularını kendi başlarına küçük işletmelere yönelerek
kısıtlı olanaklarla kullanmaları yerine, daha avantajlı biçimde işletme yararına ger-
çekleştirmelerine olanak tanımaktır.
Tablo 1.1’de geleneksel yönetici, girişimci ve iç girişimci profillerinin karşılaş-
tırması yapılmıştır.
TABLO 1.1: YÖNETİCİ, GİRİŞİMCİ VE İÇ GİRİŞİMCİ PROFİLLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI

Özellikler Geleneksel Yöneticiler Girişimciler İç Girişimciler

Temel Terfi ve diğer geleneksel Bağımsızlık, fırsat yakala- Bağımsızlık ve kurumsal ödül
Güdüler kurum ödülleridir (büro, ma ve para kazanmadır. sağlayabilmedir.
makam, güç vb.).
Zamanı Kısa dönemlidir. Büt- Orta ve uzun dönemde Girişimci ile geleneksel yö-
Yönlendirme çelerin ve kotaların ayakta kalma ve başarma netici arasındadır, işletmenin
gerçekleştirilmesi, kısa 5-10 yıllık bir dönemde zaman tablosuna ve duru-
dönemli planlama ile il- işletmenin büyümesi ile mun ciddiyetine bağlı olarak
gilidir (haftalık, aylık, altı ilgilidir. kendini kabul ettirme daha
aylık ve yıllık). önemlidir.

39
GİRİŞİMCİLİK 1

Faaliyet Direkt katılımdan çok Direkt katılım söz konu- Temsilci olmaktan çok direkt
temsilci olma ve denet- sudur. katılım söz konusudur,
leme fonksiyonu vardır.

Risk Durumu Dikkatlidir. Kabul edilebilir riskleri Kabul edilebilir riskler üstle-
üstlenir. nir.

Statü Statü sembollerine yo- Statü sembolleri ile ilgisi Geleneksel kurum statü sem-
ğunlaşmıştır. yoktur. bollerini önemsemeyen ba-
ğımsızlık arzusundadır.
Başarısızlık Hata ve başarısızlıktan Hata ve başarısızlıkların Hazır olana kadar riskli proje-
ve Hatalar kaçma çabası vardır. kabul etmez ve üzerine lerin üzerine gitmez.
gider.
Kararlar Genellikle üstlerin almış Karar almada hayallerini Hayallerini başarmada başka-
olduğu kararları kabul- izler. larını ikna etmeye çalışır.
lenir.
Kimler İçin Başkalarını memnun Kendini ve müşterileri Kendini, müşterilerini ve
Çalışır? eder. memnun eder. sponsorları memnun eder.

Aile Geçmişi Genellikle büyük orga- Girişimci, küçük işletme Girişimci, küçük işletme sa-
nizasyonlarda çalışmış sahibi, mesleki veya çift- hibi, mesleki veya çiftçilik
aile bireyleri vardır. çilik geçmişine sahip aile geçmişine sahip aile bireyleri
bireyleri vardır. vardır.
Başkaları ile Temelde hiyerarşik ilişki Temelde karşılıklı ve an- Hiyerarşi içerisinde karşılıklı
İlişki vardır. laşmaya dayalı ilişki var- ilişki söz konusudur.
dır.


,BE‘O
(ŔSŔʰŔNDŔMŔʓŔ
Girişimci kadın; işteki durumu işveren veya kendi hesabına çalışan şeklinde
belirlenen, işinin idari ve hukuki sorumluluğunu üstlenmiş olan, işinin başında fiilen
bulunan, kadınlardır. Bu tanımdan sonra girişimci kadın;
t
Ev dışında bir mekânda kendi adına kurduğu bir veya birkaç iş yeri olan,
t
Bir iş yerinde tek başına veya istihdam ettiği diğer kişilerle çalışan ve işin sa-
hibi olması sıfatıyla ortaklık kuran,
t
Herhangi bir mal veya hizmetin üretilmesiyle ilgili faaliyetleri yürüten, bu mal
veya servisin dağıtım, pazarlama ve satışını yapan ya da yaptıran,
t
İş ile ilgili olarak ilişkiye girmesi gereken kişi, örgüt, kurum ve kuruluşlarla
kendi adına ilişki kuran,
t
İş sürecinin örgütlenmesi, mal ve hizmet üretiminin planlanması, iş yerinin

40
 GİRİŞİMCİLİK 1

işletilmesi, kapatılması veya işin geliştirilmesi konusunda kendisi karar veren,

t
İşinden elde ettiği kazancın yatırım ve kullanım alanlarında söz sahibi olan
kişidir.
Kadın girişimcili-
ği ülkelerin ekonomile-
rinin büyümesinde en
önemli kaynaklardan
biridir. Kadın girişim-
ciler kendi işlerini ku-
rarak istihdam yapar
ve ekonominin büyü-
mesine katkıda bulu-
nurlar. Kadın girişim-
ciliği dünyada sosyal
gelişme ve ekonomik
büyümenin en önemli
Resim 01.39: #ŔS
LBE‘O
HŔSŔʰŔNDŔ
ÚSOFʓŔ kaynaklarından biridir.
ABD’de 1997 - 2004 yılları arasında açılan işletme sayısı % 9 artarken kadın
işletmelerindeki artış % 23’e varmıştır. Ancak ABD ve diğer ülkelerdeki kadın istihda-
mında meydana gelen bu artışlar kendiliğinden oluşmamakta, hükümetlerin çoklu
organizasyonlarla gerçekleştirdikleri projeler bu sonucu doğurmaktadır. Girişim-
ciliği geliştirmek isteyen toplumların iş kadınlarını yansız ve yalnız bırakmamaları
gerekir. Buna ilave olarak onları desteklemek, cesaretlendirmek, bilgilendirmek ve
eğitmek için mekanizmalar geliştirerek girişimci destek sistemleri oluşturmaları ge-
rekir. Bu girişimci destek sistemleri arasında öncelikli olan iş kurumlarıdır fakat her
ülke kendi içinde farklı destek projeleri oluşturabilir.
Kadın girişimciliğinin yaygınlaşmasının bir
diğer nedeni girişimciliğin işsizlik sorununa ge-
tirilebilecek çözümlerden biri olmasıdır. Kadın
toplumsal statüsü gereği çoğu zaman gerek istih-
dam konusunda gerekse toplumsal rollerde bir
ayrıma tabi tutulmaktadır. Bu nedenle de kendi
girişimini kurarak kendi koşullarını oluşturduğu
işe yönelmektedir. Özetle; kadın girişimciliğinin
son yıllarda yaygınlaşmasının nedenleri sıralana-
cak olursa:
* Sosyo-kültürel alt yapıdaki değişim sonu-
cu günümüzde çok sayıda kadının çalışma
hayatına girmesi ve öğretim düzeylerinin Resim 01.40: Kadınların bazı
desteklerden yoksun olmaları
yükselmesi, girişimci olmalarını engelleyen bir
durumdur.

41
GİRİŞİMCİLİK 1

* Orta yönetim kadrolarında bulunan kadınların çalıştıkları şirketlerde perso-

nel azaltma politikası izlemesi endişesi taşımaları ve bir gün işlerini kaybe-
decekleri düşüncesi ve dolayısıyla kendi kendilerinin patronu olmayı arzula-
maları,
* Başarılı kadın girişimcilerin sayısının artması ile örnek alabilecekleri kimsele-
rin çoğalması,
* Birçok işletmede cam tavan olarak adlandırılan ve kadınların işletmede an-
cak belli bir yere kadar yükselebilecekleri düşüncesinin geçerli olması yani iş
hayatının hâlâ erkeklerin egemenliği altında bulunması olarak sıralanabilir.
Kadın Girişimcilerin Karşılaştıkları Sorunlar
Kadın girişimciler, iş hayatının belirli dönemlerinde çeşitli sorunlarla karşılaş-
maktadır. Kadın girişimcilerin sorunları arasında ilk sırada, cinsiyete göre mesleki
ayırımın yapılması gelmektedir. Gerek ülkemizde gerekse diğer dünya ülkelerinde
bazı meslekler uygulamada erkeklere uygun ya da kadınlara uygun olarak kabul
edilmektedir. Bu durum kadınların girişimcilik yapmalarını engellemektedir. Ancak
bununla birlikte son yıllarda eğitim düzeyinin yükselmesiyle birlikte, bazı meslekler-
de cinsiyet ayrımının etkisinin azaldığı, kadınların eğitim düzeylerinin yükselmesiyle
birlikte kadın girişimci sayısında önemli bir artış olduğu gözlenmektedir.
Kadınların iş hayatında girişimci olmasını engelleyen yasal durum bulunma-
masına karşılık, kadın girişimciler uygulamada sosyo-kültürel açıdan bazı engellerle
karşılaşılmaktadır. Kadınların girişimci olmalarını engelleyen başlıca durumlar şun-
lardır;
* Kadınların aile hayatı ve iş hayatını dengeli bir şekilde yürütebilmelerini sağ-
layacak desteklerden yoksun olması, bu konuda sağlanan teşvik ve destekle-
rin geliştirilememiş olması
* İş hayatında kadınların verimli olamayacağı şeklindeki yanlış düşünce sonu-
cu işverenlerin istihdamda, öncelikle erkekleri seçmesi
* Kadının ev dışında çalışmasına olumlu bakılmaması
* Evde aile reisinin erkek olması ve erkeğin öncelikle iş sahibi olması şeklindeki
bir düşüncenin olması
Kadın girişimciler bu engelleri aşarak girişimciliğe başlama durumunda da ba-
zen çeşitli zorluklarla ve sorunlarla karşılaşmaktadır. Bu sorunlar, kadın girişimcilerin
sahip oldukları işletmelerin yaşamalarını ve devamlılığını yakından etkilemektedir.
Kadın girişimcilerin karşılaştığı diğer sorunlar; piyasada rekabetin yoğun olma-
sı, pazar araştırmasının yetersizliği, ürün ve kalite geliştirmenin zorluğu, sermaye
yetersizliği, bilgi ve tecrübe eksikliği, maliyetlerin yüksek olması, teknoloji kullanı-
mı konusunda karşılaşılan zorluklar ve kalifiye eleman eksikliği olarak sıralanabilir.
Bu sorunlarla birlikte kadın girişimcilerin uygulamada bilgi ve bilinç eksikliğinden

42
 GİRİŞİMCİLİK 1

kaynaklanan bazı sorunlar da vardır. Örneğin; kadın girişimcilerin mali kredilerden

yararlanmalarını engelleyici kurallar olmamasına ve hatta kadınları destekleyici dü-
zenlemeler yapılmasına karşılık, kadın girişimcilerin kredi kullanmada yetersiz kal-
dıkları görülmektedir.
İş hayatında kadın-
ların yaşadığı olumsuz
koşullar, girişimcilik ala-
nında da kendini göster-
mekte olup bu durum
kadın girişimciliğin ge-
lişmesini olumsuz olarak
etkilemektedir. Bu ne-
denle kadın girişimcilerin
tüm bu zorlukları bilerek
Resim 01.41: Kadın girişimciler desteklenmeli, teşvik edilmelidir. iş hayatına atılmaları ve
sorunların çözümünde
kararlı, üretken tavırlar ve uygun çözümler geliştirmeleri başarılı olmalarını
sağlayacaktır.
Kadın ve erkek arasında duygusal yönden bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bu
farklılıklar arasında yer alan; kadınların daha ihtiyatlı, üretken, önsezilerinin güçlü
olması gibi özellikler kadınların girişimcilik sorunlarını çözerek girişimcilikte başarılı
olmalarını sağlamaktadır. Bu özellikleriyle kadın girişimciler, başkalarının bakıp gö-
remediği fırsatlardan yararlanmayı bilen ve kabul edilebilir riskleri göze alan
girişim-ci niteliğine sahip olmalıdır.
Günümüzde girişimciler arasında kadın girişimcilerin sayısının artması, başa-
rılı kadın girişimci sayısının çoğalmasını sağlamıştır. Kadın girişimciler ancak; giri-
şimcilik eğilimlerinin yüksek olması, motivasyonlarının yeterli olması, ekip
çalışması ve iletişim gücünün yeterli olması durumunda başarılı olacaklardır.
Ülkemizde de başarılı kadın girişimciler ekonominin temelini ve itici gücünü
oluşturacaklardır. Ka-dının doğasında var olan sabır ve uzlaşma yeteneğini
kullanarak başarılı olan kadın girişimciler, ekonomik gelişmeye önemli bir katkı
sağlayacaklardır.
Kadınların girişimcilikle iş hayatında etkin rol alması ülkemizin de iş hayatına
canlılık getirerek ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme açısından önemli bir rol oy-
nayacaktır. Bu nedenle kadınların girişimcilik alanında başarılı olmasını engelleyen
sorunlarının
t
Kadınçözümüne yönelik öneriler
girişimci sorunlarının geliştirilebilir.
çözümüne yönelik birBu merkez
önerilerve
şunlardır:
danışmanlık bi-
rimi kurulmalıdır.
t
Kadın girişimcilerin öncelikle desteklenmesi ve teşvik edilmesi gereklidir.
t
Girişimciliğe başlamak isteyen kadın girişimcilere uygun kredi verilerek ser-
maye desteği sağlanmalıdır.

43
GİRİŞİMCİLİK 1

t
İşe başlama ve iş yeri açılmasıyla ilgili bürokratik işlemler azaltılarak kolaylaş-

tırmalıdır.
t
Kadınlara iş yeri açma, iş kurma ve girişimcilik eğitimi hizmeti verecek danış-
manlık birimleri kurulmalıdır.
t
Kadın girişimciliğin özendirilmesi amacıyla vergi oranlarının düşürülmesi
sağlanmalıdır.
t
İşletmecilikte kullanılan elektrik, su ve doğalgaz gibi girdi maliyetler aşağıya
çekilerek iç ve dış piyasada kadın girişimcilerin rekabet etmeleri sağlanmalı-
dır.
t
Kadın girişimcilerin birbirleriyle bilgi alışverişini kolaylaştıracak İnternet orta-
mında mesleki örgütlenmelere gitmeleri sağlanmalıdır.
t
Başarılı kadın girişimcilerin tanıtımına önem verilerek kadın girişimciliği
özendirilmelidir.
t
Gelişmiş ülkelerdeki düzenlemeler örnek alınarak kadın girişimciliği yeniden
yapılandırılmalıdır.
Kadın girişimciler, bir ülkenin sosyo-kültürel ve ekonomik kalkınmasının
önemli dinamiklerinden birisidir. Bu nedenle kadın girişimcilerin sorunlarının ön-
celikle çözümlenerek, ekonomik hayatta onların dinamizminden ve potansiyellerin-
den yararlanılmalıdır. Kadın girişimcilerin desteklenmesi ve toplumsal statülerinin
güçlendirilmesi ekonominin en önemli gücünü oluşturan kadın girişimci sayısında
artış sağlayacaktır.

3FTŔN

#ŔS
TPTZBM
HŔSŔʰŔNDŔMŔL
ÚSOFʓŔ
PMBO
TŔWŔM
UPQMVN
LVSVMVʰMBS‘
EFNPLSBTŔ
ŔOTBO
IBLMBS‘

ekonomik kalkınma, işsizlik gibi pek çok konuya çözüm bulmada yardımcı olmaktadır.

3. Sosyal Girişimcilik
Sosyal girişimcilik, yaşanan çevredeki toplumsal bir sorunu veya ihtiyacı be-
lirleyerek bu sorunun ortadan kaldırılmasıya da ihtiyacın giderilmesi için kalıcı çö-

44
 GİRİŞİMCİLİK 1

zümler üretmektir. Geleneksel hayat tarzından modern hayat tarzına yönelmiş olan
toplumların mesleki, kurumsal ve davranışsal değişiklikleri ve talep ve beklentiler-
deki sürekli artışlar ekonomik, siyasal ve sosyal yapıyı etkilemektedir. Bu değişimler
sonucunda; eski toplumsal, kültürel ve ekonomik bağlar yerini, Sivil Toplum Kuru-
luşları (STK) olarak kendisini gösteren ve toplumsal sorunlara etkili ve uzun dönemli
çözüm bulma sürecine aktif olarak katılmak isteyen bireylerin oluşturduğu güç ve
birliktelik odaklarına bırakmıştır. Nitekim günümüzde eğitim, sağlık, demokrasi, in-
san hakları, ekonomik kalkınma, işsizlik, turizm, yoksulluk, barış, alt yapı gibi hayatın
her alanındaki sorunlara çözüm bulmada kamu sektörü olarak devlet ve özel sektör-
le birlikte üçüncü bir dinamik olan STK’ler de faaliyet göstermeye ve gün geçtikçe
artan önemlerini daha fazla hissettirmeye başlamışlardır.
Sosyal girişimci, yaşadığı toplumda ortaya çıkan sosyal aksaklıkları fark ederek
o güne kadar akla gelmeyen ya da cesaret edilmeyen bir yaklaşımla sorunların üze-
rine giden; üretken, ısrarcı, duyarlı, gerçekçi tavırları ile fark oluşturan ve toplumun
güvenini kazanan kişidir. Sosyal girişimci bunu yaparken;
t
Bir sorunu tespit eder,
t
Yeni bir proje üretir,
t
Yeni bir yöntem geliştirir,
t
Yeni bir kaynak oluşturur,
t
Kendinden sonra projenin sürdürülebilmesi için yöntem bulur.

Resim 01.43: Sosyal girişimci toplumsal sorunların farkındadır, çözüm bulmak için çalışır.

Sosyal girişimcinin sahip olması gereken kişisel özellikleri;

t
Toplumsal sorunların farkında olma,
t
Başarılı olma isteği,
t
Mücadelecilik ve azim,
t
Sorumluluk ve risk alabilme arzu ve yeteneği,

45
GİRİŞİMCİLİK 1

t
Üreticilik ve fırsatları sezebilme yeteneği,

t
Planlı çalışma ve araştırma yeteneği,
t
Başkalarıyla çalışabilme, onlara güvenebilme ve ilişki içerisinde olduğu kişi-
lere güven verebilme,
t
Eksikliğini, sınırlarını bilme ve tavsiyelerden yararlanabilme,
t
Zor şartlarda ağır çalışmalara hazır olma,
t
Kendini geliştirme arzusu,
t
Başkalarını etkileyip onları da çalışmaya katabilme olarak sıralanabilir.
İçerisinde bulunduğumuz 21. yüzyılın küresel dünyasında; ekonomik, sosyal,
kültürel vb. amaçları gerçekleştirmek için çeşitli alanlarda kurulan ve faaliyetlerini
yürüten STK’lerin sayısı hızla artmıştır. Böylece, millî ekonomide önemli düzeylerde
yer almaya başlayan STK’ler, ulusal ve uluslararası arenada karar alma mekanizma-
larını çeşitli düzeyde ve şekilde etkilemeye başlamışlardır. Bu bağlamda, STK’lerin;
sorunların saptanması, yeni değerler ve normların ortaya konulması, ihtiyaçların
karşılanması, uluslararası çatışma ve anlaşmazlıkların çözümü ile işbirliklerinin oluş-
turulması ve toplumsal sorunların çözümünde önemli roller üstlenmesi gibi küresel
konulara karşı duyarlılıkları ve etkileri artmıştır. Böylece, uluslararası sorunların dün-
ya gündemine taşınması ve belli konularda ortak değer yargılarının oluşturulmasın-
da STK’ler önemli roller üstlenmeye başlamışlardır.

Resim 01.44: Muhammad yunus ve bangladeşli kadınlar

Tarihsel gelişim süreci İkinci Dünya Savaşı’na dek uzanan sosyal girişimcilik
kavramının uygulama boyutu Muhammad Yunus ile 1970’li yıllarda bir kez daha
önem kazanmıştır. 1974 yılında gerçekleştirdiği eylemi ve düşüncesiyle; ekonomik,
ideolojik ve siyasal ön yargıları hiçe sayarak kendi projelerini kabul ettirmeyi başa-

46
 GİRİŞİMCİLİK 1

ran Muhammad Yunus’un uygulamaya taşıdığı “Sosyal Girişimcilik” kavramı, ona bu

alanda 2006 Yılı Nobel Barış Ödülü’nü getirmiştir.
Sosyal girişimcilik kavramının kurumsallaşmasında, 1980 yılında Bill Drayton
tarafından kurulan ASHOKA’nın önemli bir payı olmuştur. Kuruluş amacı sosyal
girişimciliği desteklemek ve bir sektör olarak algılanmasını sağlayarak bu sektörü
destekleyen mekanizmaları oluşturmaya çalışmak olarak belirlenen ASHOKA, sos-
yal girişimcilere sadece değişim oluşturdukları ve içinde bulundukları toplumu ge-
liştirdikleri için değil, aynı zamanda toplumun diğer üyelerine sivil katılım yolunu
da açtıkları için yatırım yapmayı hedeflemiştir. ASHOKA; gençlik eğitimi ve gelişimi,
çevre, sağlık, insan hakları, yurttaş girişimi ve ekonomik gelişme alanlarında çalışan
tüm sosyal girişimcileri desteklemeyi amaç edinmiştir.
Yeniliklere açık girişimcilerin; sadece iş dünyası kapsamında değil, sosyal dün-
ya kapsamında üstlendikleri rolün arttığı günümüz dünyasında sosyal girişimcilik
kavramının da önemi artmıştır. Böylece, toplumsal sorunların çözümünde önemli
bir misyon üstlenen şirketler bunu sosyal girişimcilik faaliyetleriyle gerçekleştirme-
ye çalışmışlar ve tarihsel süreçte çarpıcı sosyal girişimcilik örnekleri ortaya çıkarmış-
lardır. Toplumsal dönüşümün önemli araçlarından birisi olarak ortaya çıkan sosyal
girişimcilik; sadece iş dünyası ve devletin değil; STK’lerin de toplumsal sorunlarla
mücadelesinde önemli birimler hâline gelmesine yol açmıştır.
Sosyal girişimciliğin kalkınmadaki önemi aşağıdaki gibi açıklanabilir:
1. Ekonomik kalkınma: Sosyal girişimciliğin oluşturduğu birincil ve en önemli
ekonomik değer istihdam oluşturmaktır. Çeşitli hesaplamalara göre toplam istih-
dam içinde sosyal girişimcilik sektöründe çalışanların büyüklüğü %1 ile %7 arasında
değişmektedir. İkincil olarak dikkate alınan önemli katkı, sosyal girişimlerin toplum
içerisinde istihdam dezavantajı ile karşı karşıya kalan; uzun süre işsiz kalanlar, en-
gelliler, evsizler, cinsiyet ayrımı ile karşılaşanlar gibi ayrıma tabi olmuş vatandaşlara
istihdam sağlayabilmeleridir. Örneğin; Bangladeşli bankacı ve ekonomi profesörü
Prof. Muhammad Yunus tarafından kurulan Grameen Bankın verdiği mikro krediler
ile 6 milyon mikro girişimci kadının ekonomik durumlarında iyileşme kaydedilmiştir.
2. Yeni ürün ve hizmetler: Sosyal girişimler toplum için önem arz eden sosyal
ve ekonomik kalkınma alanlarında yeni ürün ve hizmetler yapabilmektedir. AIDS,
akıl hastalıkları, düşük eğitim düzeyi, suç, uyuşturucu kullanımı gibi alanlarda bu
tip girişimlerin yenilikçi ürün ve hizmetler ortaya koyabildikleri dikkati çekmektedir.
Bu tip çalışmalar kamu sektörüne de transfer edilebilmektedir. Örneğin; Brezilyalı
sosyal girişimci Veronica Khosa, AIDS hastaları için ev bakım modeli geliştirmiş, bu
model Brezilya Hükümeti’nin sağlık politikasında da değişikliklere neden olmuştur.
3. Sosyal sermaye: Toplumsal sermaye, sosyal girişimciliğin ekonomik serma-
yenin ötesinde oluşturduğu en önemli değerdir. Toplumsal sermayeyi inşa edebilmiş
en önemli ekonomiler arasında Almanya ve Japonya ekonomileri gösterilmektedir.

47
GİRİŞİMCİLİK 1

Bu iki ülkenin ekonomik başarısının arkasında sürdürebildikleri uzun süreli ilişkiler

ve iş birliği ahlakının önemli rolü olduğu belirtilmekte, bu özgün kazanımların da
endüstriyel kalkınma ve inovasyonda önemli girdiler olduğu kabul edilmektedir.
Dünya Bankası da çalışmalarında toplumsal sermayenin fakirlik düzeyinin düşürül-
mesinde ve sürdürülebilir insani gelişmede öneminin altını çizmektedir.
4. Eşitliğin desteklenmesi: Sosyal girişimcilik, bir toplumun tüm kaynaklarının
daha eşitlikçi bir anlayışla dağıldığı yapıya kavuşmalarında destek olabilmektedir.
Örneğin; Prof. Muhammad Yunus tarafından kurulan Grameen Bank dezavantajlı
konumda bulunan kadınlara destek olmuş, Amerikalı sosyal girişimci Carl Schramm
kurduğu yapıyla düşük gelir grubundaki çok sayıda lise öğrencisinin yükseköğreti-
me devam etmelerini sağlamıştır. Bunların dışında bir sosyal girişimci olarak adını
tarihe yazdırmış kişiler şunlardır:
* Susan B. Anthony: Amerika’da kadın hakları konusunda mücadele vererek
kadınların mülk edinmeleri için savaşmış, bu konuda anayasa değişikliğinin
öncüsü olmuştur.
* Vinoba Bhave: Toprak Bağış Hareketi’nin kurucusu ve lideridir Hindistan’ın
toprak sahibi olmayan fakir köylülerine yaklaşık 3 milyon dönüm toprağın
bağışlanmasını sağlamıştır.
* Florence Nightingale: Modern hemşireliğin kurucusudur. İlk hemşirelik oku-
lunu kurmuş, hastane şartlarının iyileştirilmesi için mücadele etmiştir.

Resim 01.45: Susan B. Anthony Resim 01.46: Vinoba Bhave

(1820-1906) (1895-1982)
* John Muir: Doğasever ve korumacısıdır. Dünyada Ulusal Doğa Parkları siste-
mini kurmuş, Sierra Club’un kurulmasına yardımcı olmuştur.
* Jean Monnet: İkinci Dünya Savaşı sonrasında Fransa’nın ekonomisini yeniden

48
 GİRİŞİMCİLİK 1

yapılandırırken Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu kurmuştur. Bu topluluk,

Avrupa Birliğinin ilk tohumlarını atmıştır.
Ülkemizde sosyal girişimcilik anlamında çeşitli faaliyetlere rastlanmaktadır.
Bunlardan en bilinenleri, Arama ve Kurtarma Ekibi (AKUT), Türkiye Erozyonla Mü-
cadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA), Deniz Temiz Derne-
ği, Lösemili Çocuklar Vakfı (LÖSEV), Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma
Vakfı (ÇEKÜL)dır.


,BNV
WF
½[FM
4FLUÚS
(ŔSŔʰŔNDŔMŔʓŔ
Kamu girişimciliği, kimi zaman ekonomik kısıtlamaların ağırlık kazandığı alan-
larda; genellikle hükümetlerin ya da üst yönetimin direktifleri doğrultusunda
alınan kararlarla, işletmelerin ürettiği kaynakların değil, hazır ya da kamunun
ürettiği kay-nakların kullanıldığı girişimcilik türüdür. Bir başka anlatımla kamu
girişimcileri ge-nellikle katı bütçe kısıtlamaları ile siyasi otoritenin kararlarına bağlı
olarak çalışırlar. Özel girişimcilik ise kişinin özel mülkiyetinde bulunan kaynakları ya
da borçlanarak elde ettiği sermayeyi kullanarak üretim yapmasıdır. Kamu
girişimcisi mülkiyet sahibi değildir ve kendi parasını harcamaz, verilen yetkiler
doğrultusunda kamunun parasını harcar. Ancak zaman zaman, siyasi yetkililerin
gerekli fırsatları vermesi sonucun-da bürokratik sınırlar aşılarak kaynak kullanımı
esnetilebilir.
Herhangi bir organizasyonda etkinliği belirleyen temel faktör mülkiyet, bir
di-ğer ifadeyle sahipliktir. Özel sektörde sahiplik kamu sektörüne nazaran daha
fazla-dır. Çünkü kamu girişimciliğinde mülkiyet kamuya aittir. Sahipliğin olmadığı
ya da az olduğu her yerde maliyet ve hizmet etkinliği daha düşüktür. Bir
organizasyonda başarının temel göstergeleri kârlılık, verimlilik, kalite, maliyet,
yenilik, üretkenlik, çalışanların memnuniyeti ve müşteri memnuniyeti ile ölçülür.
Bu başarı göstergelerine ulaşmak yönünde özel girişimcilik her zaman kamu
girişimciliğine göre daha üstün-dür. Ancak tek başına özel mülkiyet, bu temel
başarı göstergelerine ulaşmak için yeterli değildir. Çünkü mülkiyet ya da sahiplik,
etkinlik için gerekli fakat yeter şart değildir. Girişimcilikte yüksek organizasyonel
performansın asıl sırrı rekabete dayalı bir özel mülkiyet sistemidir. Rekabetin
mevcut olmadığı piyasalarda tek başına özel girişimcilik olumlu sonuçlar ortaya
çıkarmaz. Aksine rekabetin olmadığı piyasalarda hem çalışanların, hem de
tüketicilerin girişimciler tarafından sömürülmesi söz ko-nusu olur.
D. GİRİŞİMCİLİK İÇİN GEREKLİ KAYNAKLAR
Doğada hazır olarak bulunan malların hemen hiç biri doğrudan doğruya tü-
ketilmeye elverişli değildir. Örneğin; ekmek yapmak için buğdayı ekip un ve daha
sonra ekmek hâline getirmek gerekir. Malların tüketime hazır bir hâle getirilmesin-
de, miktarının arttırılmasında ve bu malların ihtiyaçlara daha iyi cevap verebilecek
şekilde faydasının arttırılmasında bir takım faktörlere ihtiyaç vardır. Kıt malların ve
hizmetlerin ister miktarlarını çoğaltarak, ister yerlerini ve şekillerini değiştirerek in-

49
GİRİŞİMCİLİK 1

sanların ihtiyaçlarını daha iyi karşılar duruma getirmek istendiği zaman, bu çabala-
rın başarıya ulaşabilmesi için önemli bazı girdilere ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin,
daha bol gıda maddesi elde etmek için daha çok tohum, daha çok gübre, daha çok
emek ve daha geniş tarlaya ihtiyaç vardır. İşte insan ihtiyaçlarını karşılayacak mal
ve hizmetlerin elde edilmesinde kullanılacak bu kıt kaynaklara üretim faktörleri
denir. Bu faktörler olmadan üretim yapmak mümkün değildir.
Üretim faktörleri; doğa, emek, sermaye ve girişimci olmak üzere dört tane-
dir. Son yıllarda bunlara ek olarak teknik bilgi de üretim faktörleri arasında
sayılmaya başlanmıştır. Doğa, emek ve sermaye ekonomistler tarafından klasik
üretim faktörü olarak değerlendirirken girişimci ve teknik bilgi modern üretim
faktörü alarak kabul edilmektedir. Girişimcilik için gerekli kaynak olan bu faktörler
aşağıdaki şekilde açıklanabilir:

%PʓB
5BCŔBU
5PQSBL

Doğa üretim için gerekli olan her türlü doğal kaynağı kapsar. Yer üstündeki
akarsular, göller, ormanlar, güneş ışığı, yer altındaki madenler, gazlar, petrol, yeraltı
suları ve toprağın ürün verme gücü doğa faktörünün kapsamına girer. Hemen her
türlü malın üretiminde kullanılan demir, alüminyum gibi cevherler; enerji kaynağı
olarak kullanılan petrol, doğal gazlar gibi yakıtlar; ormanlardan elde edilen odun ve
kereste; akarsu, göl ve denizlerden sağlanan her türlü su ürünleri ve gıda maddele-
rinin üzerinde yetiştiği topraklar doğa faktörünün bize verdiği olanaklardır.
Doğa faktörü-
nün bize sunduğu
kaynakların bir kısmı
ihtiyaçlara nazaran
bol (güneş ışığı ve
ısısı, hava gibi), di-
ğer bir kısmı ise kıt
kaynaklardır. Toprak,
miktarı arttırılama-
yan kaynaklardandır.
Bataklıkların kurutul-
ması vb. yöntemlerle
Resim 01.47:
ÃSFUŔN
GBLUÚSà
PMBO
EPʓBEBO
CŔS
HÚSàOàN gerçekleşen küçük
boyuttaki toprak kazanmaları bir tarafa bırakılırsa dünyadaki mevcut toprak mikta-
rını artırma olanağı yoktur. Buna karşılık yer üstü ve yeraltı kaynaklarda değişiklikler
olabilir. Örneğin asırlardır kullanılan maden yatakları sona erebilir, ormanlar kesile-
rek yok edilebilir.
2. Emek
Üretimin en önemli unsuru insan emeğidir. İster kafa gücü ile ister kol gücü ile

50
 GİRİŞİMCİLİK 1

ister vasıflı işçi, ister düz işçi olarak; ister eğitimle elde edilmiş, ister yaratılıştan var
olan yetenek ve becerikliliği ile ister yönetici, ister uygulayıcı olarak üretime katılan
her türlü insani kaynak emek adı altında toplanır.
Üretimin en önemli un-
suru olan insan emeği, bir ülke-
nin sahip olduğu nüfus miktarı
ile sınırlıdır. Fakat genellikle
gerçek sınır, nüfus miktarının
da çok altındadır. Çocuk ve çok
genç yaştaki nüfus ile çok yaşlı,
çok hasta ve çok engelli olan
insanlar üretime katılamaz-
lar. Sağlam ve çalışacak yaşta
olanlardan da herkes üretime
emeği ile katılmak istemeye-
bilir. Anayasaların insanlara
zorunlu çalışma yükümlülüğü
konmasını yasakladığı ülkeler- Resim 01.48: Emekleriyle üretim yapan çalışanlardan bir
de üretime emeği ile yani çalı- görünüm
şarak katılmayı kendiliğinden
isteyenlerin sayısı, toplam nüfusun bir hayli altında olabilir. Bir ülkenin üretimde
kullanabileceği insani kaynak miktarı sadece çalışmak isteyenlerin sayısı ile de sınırlı
değildir. Aynı zamanda bunların günde kaç saat, haftada kaç gün ve yılda kaç hafta
çalışmak isteyecekleri de bu sınırı etkileyen önemli unsurlardır.
3. Sermaye
İnsan sadece emeğini kullanarak ne toprağın veriminden, ne de yer altı ve yer
üstü doğal kaynaklardan yararlanabilir. Eski çağlarda bile insanlar karınlarını doyu-
rabilmek için çok basit de olsa bir takım araçlardan yararlanmışlardır. Bunlar olma-
dan insanın varlığını devam ettirebilmesi oldukça zordur. Günümüzde de insanlar
mal ve hizmet üretiminde, üretimi verimli kılacak, insan emeğini daha çok değerlen-
direcek bir takım mallar kullanmaktadırlar. Bu malların tamamına sermaye malları
adı verilir. İnsan emeğinin verimliliğini arttıran her türlü alet, makine, teknik teçhizat
malzeme ve bina sermaye kavramı kapsamına girer.
Sermayeyi diğer üretim faktörlerinden ayıran en önemli özellik bu faktörün
insan yapısı olması, yani sermayenin insanlar tarafından üretilen bir faktör olmasıdır.
Oysa doğa ve emek insan yapısı olmayan faktörlerdir. Sermaye kıt bir kaynaktır ve
ekonomilerin gelişmesinde çok önemli görevler üstlenir. Gelişmiş ülkelerin sermaye
malları stoku, gelişmekte olan ülkelere göre çok yüksek düzeydedir. Buna karşın ge-
lişmiş ülkelerde de sermaye kıt kaynaktır ve miktarı sınırlıdır. Gelişmekte olan ülke-
lerin kalkınmalarını sınırlayan dar boğazlardan biri ve belki de en önemlisi sermaye
yetersizliğidir.

51
GİRİŞİMCİLİK 1

4. Girişimci ve Teknik Bilgi

Mal ve hizmet üretebilmek için gerekli bilgi, beceri ve deneyim olarak tanımla-
nabilecek teknik bilgi, son yıllarda üretim faktörleri arasında sayılmaya başlanmıştır.
Bir ekonomide teknik bilgi düzeyi yükseldikçe, üretimde daha etkin teknikler kul-
lanıldıkça aynı miktar ve kalitedeki doğa, emek ve sermaye faktörü ile daha fazla
mal ve hizmet üretmek mümkün olacaktır. Bu durum da teknik bilginin bir ekonomi
üzerindeki üretim gücünü göstermektedir.
Doğa, emek ve sermaye gibi teknik bilgi de sınırlı, diğer bir deyişle kıt bir fak-
tördür. Özellikle gelişmiş ülkeler, araştırma ve geliştirmeye ayırdıkları büyük para-
larla bilgi ve teknolojilerini geliştirmeye ve bu konuda ülkeler arasında, var olan ya-
rışı kazanmaya büyük çaba göstermektedirler. Bu konuda ön sıralarda olan ülkeler,
daha fazla, daha kaliteli mal ve hizmet üreterek halkın refah düzeyinin yükselmesini
sağlamaktadırlar.
Girişimcilik Motivasyonu
Motivasyon, kişilerin belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere kendi arzu ve is-
tekleri ile davranmaları şeklinde tanımlamak mümkündür. Başka bir ifadeyle moti-
vasyon, bireylerin ihtiyaçlarını tatminle sonuçlanacak bir iş ortamı oluşturarak
bireyin harekete geçmesi için etkilenmesi ve isteklendirilmesi süreci olarak
tanımlanabilir. Girişimcilik motivasyonu iş kurmak isteyenlerin sahip olması
gereken en önemli güçtür.
Harekete geçirilmiş ihtiyaca güdü (motive) adı verilir. Güdüler kişilerin belirli
davranışlarının nedenlerini açıklayan ve bir davranışla sonuçlanan dürtü ya da itici
güçlerdir. İnsan ihtiyaçları harekete geçirilene kadar kişi güdülenemez Kişinin bir
ihtiyacı uyarıldığında bu ihtiyacı gidermek için belirli bir davranışa geçecektir. Bu
davranış, bu ihtiyacı karşılayacak bir amaç ya da istek yönünde olacaktır. Örneğin;
aç bir insanın yiyecek ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacı gidermek için yiyecek bulma davra-
nışına yönelecektir.

Resim 01.49: Girişimci kendi kendinin patronu olmak ister.

52
 GİRİŞİMCİLİK 1

Girişimcilikte motivasyonun ayrı bir önemi vardır. Bunun en önemli nedenle-

rinden birisi girişimcinin yeni bir iş kurarken ya da mevcut bir işletmeyi devralırken
pek çok sorun ve zorlukla karşılaşacağı gerçeğidir. Girişimci gerçekten hem parasını,
hem zamanını, hem de enerjisini harcayarak iş fikrini gerçeğe dönüştürmeye çalışan
bir kişi olarak hem bazı özellik ve becerilere hem de güçlü bir motivasyona sahip
olmalıdır. Girişimcinin üstlendiği iş gerek bürokratik zorluklar, gerek yasal nedenler
ve gerekse de gerektirdiği ağır ekonomik kaynaklar itibarıyla, kimi zaman, girişim-
cinin hevesini azaltmaya uygundur. Girişimcileri kendi işini kurma kararına getiren
motivasyon kaynakları şu şekilde sıralanabilir:
1. Kendi kendinin patronu olmak, başkalarından emir alarak çalışmama isteği
2. Mevcut iş seçeneklerinin verdiği maddi ve manevi kazanımlardan daha faz-
lasına ulaşma isteği
3. Kendi geleceğini kendi karar ve çabaları ile şekillendirme isteği
4. Kendi işini kurmak dışında hayatını kazanma seçeneklerinin sınırlı olması
5. Emekli vb. gruplarda olduğu gibi iş kurarak daha çok manevi tatmin sağla-
ma çabası
6. Bağımsız ya da esnek bir iş ortamına sahip olma isteği
7. İş fırsatlarını değerlendirme isteği

Resim 01.50: Girişimcinin mutlaka bir hedefi olmalıdır.

E. GİRİŞİMCİLİĞİ TEŞVİK EDEN FAKTÖRLER

Girişimcilik çok sayıda faktörün belli koşullarda bir araya gelmesiyle ortaya çıkan
sosyo-ekonomik bir olgudur. Bu faktörleri aşağıdaki gibi açıklamak mümkündür:
1. Aile
Girişimciliğin gelişiminde ailenin önemli ölçüde etkisi vardır. Ailenin, çocukla-
rının kariyer seçiminde etkili olduğu en önemli alanlardan birisi, ailenin sosyal yapı
içindeki yeridir. Sosyal yapı içindeki yer, ailenin çocuklarını yetiştirmeleri ve onları

53
GİRİŞİMCİLİK 1

geleceğe hazırlamaları için gerekli finansal kaynaklara ulaşma derecelerini belir-

ler. Ayrıca ailenin değer yönelimi, çocuk yetiştirme tarzı, çocuk sayısı, ebeveynlerin
otoriter veya eşitlikçi olmaları gibi öğeler de çocukların sosyalleşme sürecini, buna
bağlı olarak da sonraki hayatlarını etkiler. Çocukların sosyalleşme sürecinin ailede
başlaması ve çocuğun yetiştiği aile ortamının sonraki hayatındaki etkisi dolayısıy-
la; girişimci aile yapısı serbest girişim kurma, iş yeri işletme isteğini doğrudan et-
kilemektedir. Özellikle ailenin özel sektör alanında ekonomik etkinlikte bulunması
ve girişimciliği bir değer olarak benimseyip yüceltmesi, bireyin bu konudaki yete-
neklerinin ortaya çıkmasında etken olmaktadır. Bu bakımdan pek çok girişimcinin
girişimcilik özelliklerini ailelerinde kazandıkları bilinmektedir. Girişimci özellikleri
ailede kazanan bireylerin mesleki algılarının aile mesleği ekseninde biçimlenmesi,
aile mesleğine yönelmelerinin ya da yeni iş kurma eğilimine girmelerinin başlıca ne-
denlerinden biridir. Özellikle ailenin iş kurma sermayesini temin etmesi girişimcilik
açısından önemli bir adımı oluşturmaktadır.

Resim 01.51:
(ŔSŔʰŔNDŔ
CŔS
BŔMFEFO
OPTUBMKŔL
CŔS
HÚSàOàN

Resim 01.52: Yeni nesil girişimci bir aile

54
 GİRİŞİMCİLİK 1

Girişimcilikte amaç, mevcut kaynakların en iyi şekilde kullanılmasıdır. Bu amaç

girişimcilik güdüsüyle birleştiğinde ortaya başarma azmi çıkar, bu azmin pekişme-
sindeki en önemli etmenlerden birisi ailedir. Ailede girişimci bir kişinin olması bire-
yin de girişimci olması yolunda etkilidir. Ailenin çocuğu eylemlerinde desteklemesi
de bireyin girişimcilik duygusunu geliştirmektedir. Ataerkil aile yapısının görüldüğü
tarımla uğraşan kırsal kesimde ailenin etkisi, anne-babanın sıkı denetimi ve itaatin
belirginleştiği bir ortamda gerçekleşir. Bu ailelerde aile üyelerinin meslek ve statü-
leri ailede tespit edilmektedir. Bu tür bir aile yapısı içinde yeniliklere açık, bireysel
başarıyı hedefleyen, dinamik, üretken ve risk alabilen girişimci tipinin yetişmesi
zordur. Ayrıca, kırsal kesim insanlarının kendilerine sürekli olarak güvence arama
içgüdüsüyle hareket etmeleri ve devlet kapısında çalışmak istemeleri bu kesimin
çocuklarının girişimci olmasını da engellemektedir.
Bireyleri girişimciliğe yönlendiren ailelerin bu konuya özenli yaklaşmalarının
çeşitli nedenleri vardır. Özel sektörde çalışanların sabit gelirli çalışanlara nazaran
daha yüksek gelir elde etmeleri, toplumda saygınlık sahibi olmaları, bağımsız çalış-
maları ve aile mesleklerini sürdürmeleri bu nedenlerden bazılarıdır.


$PʓSBGZB
Girişimciliği teşvik eden faktörler arasında genel olarak coğrafya ve kentleşme
de önemli bir yere sahiptir. Girişimciliğin oluşmasında ve gelişmesinde coğrafyanın
ekonomik faaliyetler üzerindeki etkisi teknolojik gelişmelere bağlı olarak azalmış ol-
makla birlikte yine de bu etkiler göz ardı etmek mümkün değildir. Özellikle, tarımsal
alanların elverişsizliği, bireylerin tarım dışı iktisadi faaliyetlere yönelmelerine neden
olmaktadır. Örneğin, Gaziantep’te gözlenen girişimcilik, bölgenin tarımsal alanda
çok kısır olanaklara sahip olmasıyla açıklanmaktadır. Ancak, coğrafyanın tarımsal et-
kinliklere elverişli olmaması bireylerin her zaman özel girişimciliğe değil, sabit gelirli

55
GİRİŞİMCİLİK 1

kamu çalışanı olmalarına ya da ticaret gibi üretici girişimcilik dışındaki alanlara yö-
nelmelerine de yol açabilmektedir.
İçinde yaşanılan bölgenin kentsel alanlar açısından bulunduğu konum ve
kentleşme durumu girişimciliğin oluşumu açısından önemlidir. Endüstriyel üretim
etkinliklerinin bulunduğu ve girişimciliğin gelişmiş olduğu kentsel alanlara yakın
olma, hem bilgilenme, hem de pazarlama açısından önemli bir avantajdır. Kentleş-
me düzeyi yüksek alanların nüfus çekim merkezi olması, bunun sonucu olarak nite-
likli iş gücü ve sermayenin bu alanlara kaymasıyla girişimsel süreç açısından önemli
olan insan kaynağı ve maddi altyapı oluşmaktadır.

Resim 01.53: İstanbul Resim 01.54: Gaziantep

3. Küreselleşme
Girişimciliğin oluşumunda etkili olan önemli faktörlerden biri de küreselleş-
medir. Küreselleşme, girişimciliği hem zihniyet, hem de somut ilişkiler açısından et-
kilemektedir. Günümüzde üretim ve tüketim değerleri de giderek küreselleşmekte,
bu durum, bireylerin tutum ve davranışlarında önemli değişmelere yol açan tek-
nolojik gelişmelerce de desteklenmektedir. Bir araştırmaya göre, çalışma koşullarını
değiştiren, bireylerin içinde çalıştıkları fiziksel ve ekonomik koşulları etkileyen ve iş
süreçleri oluşturan teknolojik değişim süreci, bireyleri doğrudan etkileyerek
değerlerde ve düşüncelerde önemli değişimlere neden olmaktadır.
Küreselleşmenin doğası gereği uluslararası sınırların büyük ölçüde ortadan
kaldırması ve uluslararası alanda var olmayı, üretilen ürünün miktarına, çeşidine ve
niteliğine bağlı kılması, uluslararası rekabeti kaçınılmaz hâle getirmiştir. Bu durum,
uluslararası alanda kendisi olarak var olmak isteyen ülkelerin, rekabet güçlerini art-
tırmaya çalışmalarına neden olmaktadır. Rekabet gücünün artmasının girişimcilikle
mümkün olabilmesi ise, girişimciliğin gelişmesini zorunlu kılmıştır. Bu amaçla, bir-
çok ülkenin özel girişimciliğe ulusal kalkınma programında merkezi bir yer verdiği
görülmektedir.

56
 GİRİŞİMCİLİK 1

Resim 01.55: Küreselleşme uluslararası sınırları kaldırmıştır.

4. Kültür
İnsanı insan yapan en önemli faktörlerden biri olduğu kültürdür. Çünkü insan-
lar içinde yetiştikleri kültürlerin birer yansımasıdırlar ve sahip oldukları kültürleri,
oluşturdukları sistemlere de taşırlar. İnsanların kültürel yansımalarının bileşimiyle
sisteme ait kültürler meydana gelir. Kültürler ise sistemlerin tanıtıcı kimliği vazifesi-
ni görür. İnsanların, grupların, örgütlerin, toplumların ve devletlerin; geçmişlerinin
bilinmesi bugünlerinin tanınması ve yarınlarının öngörülmesi sahip oldukları kültür
hakkındaki bilgi sahibi olmayı gerektirir.
Kültür; insan-
ların davranışlarına
parametre oluşturan
soyut ya da somut
anlam ifade eden
değerlerden oluşan
bir bütündür. İnsan-
ların davranışlarına
ve kişiliklerine doğ-
rudan etki eden bir
sistem olarak kültür,
sadece birey değil
grup davranışlarını
Resim 01.56: Geleneksel kültürümüzden örnekler
da şekillendirir. Bu
nedenle girişimciliğin de; kültürel değerlerden etkilenmemesi mümkün değildir.
Üyesi oldukları topluma ait kültürden aldıkları parametrelerle oluşan bir alt kültür
çerçevesinde hareket eden girişimcilerin, kişilik yapıları da bundan etkilenecektir.
Kişilik yapılarında aktif ya da pasif olacak unsurların varlığı önemli ölçüde kültürel
etkilerle oluşacaktır.

57
GİRİŞİMCİLİK 1

Yeni bir işletme kurma düşüncesi kişinin ait olduğu toplumun kültürü, etkilen-
diği alt kültürler, ailesi, arkadaşları ve öğretmenlerinden gelen ilhama bağlıdır. Bir in-
sanın yeni işletme kurarak başarılı olmasına değer veren bir kültür, önem vermeyen
kültürlere göre daha fazla işletme kurulmasına ortam hazırlayacaktır. Bir kültürde
girişimciliğin genel çerçevesini oluşturan; kişinin kendi patronu olması, bireycilik,
başarılı olmak ve para kazanmak gibi değerler ön plana çıkarılıyorsa bu kültürde gi-
rişimcilik fazlasıyla destekleniyor demektir. Böyle kültürlerde yeni işletmelerin kurul-
ma oranı yüksektir. Bununla beraber, başarılı ve yeni işletmeleri önemsemeyen, aksi-
ne başarısızlığı büyük bir itibar kaybı olarak varsayan kültürlerde, başarılı girişimcilik
örneklerinin görülmesi fazla olası değildir. Ancak hiçbir kültür; girişimciliği destekle-
yen ya da girişimciliğe karşı olan bir kültür şeklinde keskin ifadelerle ayrılamaz. Kül-
türel bütünü oluştu-
ran çok sayıdaki alt
kültür, girişimciliği
olumlu veya olum-
suz etkileyecek or-
tamlar oluşturabilir-
ler. Bu alt kültürlerin
girişimciliği destek-
leyen niteliklerinde
farklılıklar sergilen-
mektedir. Örneğin;
ailevi değerlerin
baskın olduğu bir
kültürde, eğer ai-
3FTŔN

#Bʓ‘NT‘[M‘ʓB
ÚOFN
WFSFO
BŔMFMFSŔO
CŔSFZMFSŔOEF
HŔSŔʰŔNDŔMŔL
leler bağımsızlığa
özellikleri taşımaları beklenir.
önem veriyorlarsa
çocukların da yüksek seviyede girişimcilik özellikleri taşımaları beklenir.

&ʓŔUŔN
WF
(àWFO
Girişimcilik için eğitim sistemi de teşvik unsurları taşıyabilir. Girişimciliği önem-
seyen, müfredatında yer veren ve yaşayarak öğrenmeyi ezberciliğe tercih eden eği-
tim sistemlerinden geçen bireyler, girişimcilik eğilimleri yüksek olan bireylerdir. Bi-
linmeyenlerin keşfedilmesine önem veren eğitim kurumlarında yetişen çocukların
daha üretken ve girişimcidirler. Bireyin aldığı eğitimin felsefesi, programı ve
kapsamı girişimciliği ve üretkenliği belirlemektedir. Bireylere başarı arzusu veren
eğitim sistemi, aynı zamanda o bireylerin yaşadığı ülkenin iktisadi gelişmesinde de
belirleyici olmaktadır.
Toplumun güven seviyesi de girişimciliğin başarılı olmasında önemli derece-
de etkilidir. Çevrede güven duyabilecek insanların fazla sayıda olması, toplumdaki
girişimcilik çabalarının hızla devam etmesine sebep olur. Güvenin yüksek olması gi-

58
 GİRİŞİMCİLİK 1

rişimcilerin rahatlıkla başka bireylerle iş birliği yapmalarını, yetki ve sorumluluklarını

devretmelerini kolaylaştırır. Yönetici ya da girişimci sıfatını taşıyanlar çalışanlarına
işlerini özgürce yerine getirme olanağını tanırlar. Yüksek güven; yakın denetim ve
disiplini öne çıkaran katı hiyerarşik yapılanmalar için uygun değildir.

Resim 01.58: &ʓŔUŔN
TŔTUFNŔ
CŔS
àMLFOŔO
HFMŔʰNŔʰMŔʓŔOF
EF
ÚO
BZBL
PMVS

6. Din
Toplumsal inanç sistemleri ve geleneksel değerler, başarı güdüsü ve girişken
çabaları teşvik edebilmektedir. Çoğu dinlerde üretime ve çalışmaya yapılan vurgu-
ların fazla olması, yine kişileri tembellik, faaliyetsizlik ve miskinlikten kurtarmaya yö-
nelik telkinler, kişiyi iyi bir insan olmak adına üretmeye ve çalışmaya yönelten güdü-
ler olmuştur. Bu güdüler, kişinin yapacağı her türlü faaliyet ve eyleme destek niteliği
taşımaktadır.
7. Siyaset
Girişimciliğin oluşumunu siyasal sistemin niteliği de etkilemektedir. Siyasal sis-
temin, özgür girişimciliğe bakış açısı, özel mülkiyete tanıdığı yasal statü ve uygula-
ma alanına koyduğu ekonomik sistem, girişimciliğin oluşumuyla yakından ilişkilidir.
Girişim özgürlüğünün yasal güvenceye kavuşturulması ve finansal olanaklarla des-
teklenmesi, girişimciliğin ortaya çıkmasının önemli bir itici gücünü oluşturmaktadır.
Bu da politik sistemin, özel inisiyatifi ve kazanımları ön plana çıkaracak ve piyasa
isteklerini dikkate alacak biçimde örgütlenmesini gerektirmektedir. Bu bakımdan,
piyasa taleplerinin ve trendlerinin yeterince dikkate alınmadığı merkeziyetçi sistem-
lerin girişimcilik açısından uygun koşulları sağlayamadıkları söylenebilir. Özellikle,
merkezi/bürokratik yapılara sahip olan sosyalist ekonomiler, piyasanın taleplerine
yeterince hızlı cevap veremezler. Çünkü bu sistemde insanlara, risk almalarını ve
yeni işler geliştirmelerini teşvik edecek yüksek kârlar sağlanmaz. Diğer yandan, gi-
rişimciliğin zorunlu koşullarından biri olan özel mülkiyet hakkının yasal güvenceyle
teminat altına alınması da, bireyleri girişimci olmaları yönünde motive eden temel

59
GİRİŞİMCİLİK 1

etmenlerden biridir. Çünkü özel mülkiyet hakları ne kadar iyi korunuyorsa girişimci-
ler o derece mal ve sermaye biriktirme yolunda motive olacaklardır. Bu da sermaye
birikimini arttırarak uzun dönemde ekonomik büyümeye yol açacaktır.
8. Ekonomi ve Mevzuat
Girişimciliğe toplumda değer kazandıran en önemli özellik ekonomik değer
oluşturmasıdır. Bir ülkede kalkınmayı ve gelişmeyi sağlayan başlıca etkenlerden
birisi girişimcilerdir. Bu nedenle devlet girişimciler için enerji, ulaşım ve iletişim
alanlarında kolaylıklar sağlamakta, vergi oranlarında indirime gitmekte, altyapı
hizmetleri sunmakta, bürokratik engelleri azaltılmakta ya da ortadan kaldırılmak-
tadır. Tüm bu ve buna benzer iyileştirmeler ise girişimciliği teşvik etmektedir.
Devlet hukuksal zemi-
nin tesis edilmesinde olduğu
gibi, sağladığı diğer olanak-
lar çerçevesinde teşvik kredi-
leri, faizsiz ya da düşük faizli
ve uzun vadeli iş kurma ve
geliştirme kredileri gibi gi-
rişimciliğin finansal altyapı-
sını oluşturan ve girişimcilik
açısından yaşamsal öneme
sahip sermayenin sağlanma-
sını da mümkün kılmaktadır.
Özellikle, sermaye sıkıntısı-
3FTŔN

%FWMFU
HŔSŔʰŔNDŔMŔʓŔ
UFʰWŔL
FUNFL
ŔÎŔO
NFW[VBU

kolaylaştırmalıdır.
nın önemli bir sorun olduğu
ülkelerde devletin, sermaye-
nin temini yönünde olumlu adımlar atması, girişimciliği teşvik eden başlıca unsur-
lardandır. Devlet tüm bunların yanında ayrıca;
t
Siyasal ve ekonomik istikrarı sağlayarak girişimciler için bir güven ortamı
oluşturmalı,
t
Girişimciliği esas alan eğitim programlarının geliştirilerek hayata geçirmeli
t
Adil rekabet ortamını ve adil bölüşümü sağlamalı,
t
Girişimcilere uygun üretim alanlarının ve bu alanlarda yatırımda bulunmanın
kısa, orta ve uzun vadede getirilerinin neler olabileceğine ilişkin fizibilite ça-
lışmaları yapmalı,
t
Yabancı sermayeyi teşvik edici ve ülke yararına hizmet etmesini sağlayıcı dü-
zenlemeler yapmalı,
t
Teşvik kredileri, faizsiz ya da düşük faizli ve uzun vadeli iş kurma ve geliştirme
kredileriyle girişimciliğin finansal altyapısını oluşturan ve girişimcilik açısın-
dan yaşamsal öneme sahip sermayenin sağlanmasında yardımcı olmalı,

60
 GİRİŞİMCİLİK 1

t
Uluslararası pazarlarda girişimcilerin payının artması için gerekli önlemleri

almalıdır.

F. GİRİŞİMCİLİĞİN ÖNEMİ
Sanayi devrimi ile başlayan teknolojik ilerleme ve bilgi toplumuna geçiş; üre-
tim, dağıtım, ulaşım, yönetim süreçlerinde köklü değişmelere sebep olmuştur. Bu
süreçte ulusal ekonomiler, yerini dünya ekonomisine bırakmıştır. Globalleşme, re-
kabet sisteminin değişmesi, rakiplerin stratejilerindeki farklılaşma, teknolojik yeter-
liliğin sınırlarındaki gelişme, nüfus yapısındaki değişim, iş süreçlerinin farklılaşması
gibi bir dizi yeni konu çalışma hayatına girmiştir. Bu konular, ulusal ölçekte, yaşamın
yeniden örgütlenmesi, eski şirket yapılarının çözülmesi, özelleştirme eğiliminin güç-
lenmesi, ülkelerin gündemine, mevcut sanayi yapısının rekabet edilebilecek biçim-
de yeniden düzenlenmesini, siyasi, ekonomik ve hukuk altyapılarının uluslararası
uyumu gibi çok köklü bir dönüşüm gerektirmektedir.
Kendi zayıf ve güçlü yanlarına doğru teşhisler koyan, uluslararası rekabet sis-
temini doğru algılayan, rakiplerin uyguladığı stratejileri yakından gözleyen, insan
ve sermaye kaynaklarını doğru yönlendiren toplumlar, zenginlik üreterek refah
elde etme konusunda bir adım öne geçebilirler. Dünya genelinde de, iş yaşamının
gündemindeki temel konu; bilgi teknolojisine dayanan gelişmeleri doğru
algılamak, öngörme ve önlem almada hata yapmamaktır. Bu da ancak akılcı
kaynak planlaması yapmak ve girişimciliğe önem vermekle sağlanır.
Girişimcilik, sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçerken daha fazla önem
kazanmıştır, çünkü artık insanın fiziksel gücündense fikri emeğinin ekonomik açı-
dan daha değerli olduğu kabul edilmektedir.

(ŔSŔʰŔNDŔMŔʓŔO
4PTZBM
)BZBUUBLŔ
½OFNŔ
Girişimcilik toplumun kalkınması için çok
önemli ve gereklidir. Girişimciler hem bireysel
hem toplumsal düşünmek zorundadırlar. Bu-
nun sonucu olarak girişimcilerin içinde yaşa-
dıkları topluma karşı önemli misyonları vardır.
Örneğin; az gelişmiş ülkelerdeki en önemli so-
runlardan biri işsizliktir. Bunu doğuran neden
ise ürün ya da hizmet üretimi için yeni yatırım-
Resim 01.60: Girişimcilik hayat ların yapılmamasıdır. Kişiler kendi işlerini kura-
standartlarını yükseltir. rak işsizliğin önüne bir ölçüde geçebilirler. Bu
sayede girişimci sayısı arttıkça istihdam oranı
da artacaktır. Girişimci sayısının artması toplumsal refah düzeyini, insanların hayat
standartlarını yükseltecektir. Girişimcilikte amaç, daha çok para kazanmak olarak
düşünülse de asıl olan toplumsal yaşam kalitesini artırmaktır. Girişimcilik aynı za-
manda kişisel gelişime ve sosyal sorunları çözmeye yardımcı olabilir.

61
GİRİŞİMCİLİK 1

Girişimciler bilim ve teknolojiyi kullanarak ve bu alanlara kaynak aktararak bi-

lim ve teknolojinin gelişmesine yardımcı olurlar. Aynı zamanda atıl kaynakları kul-
lanarak bunları kullanılır hâle getirirler. Araştırma kurumları, üniversiteler ve diğer
ARGE kuruluşları ne kadar üretken olursa olsun, geliştirdikleri yeni teknolojilerin
hayata geçirilmesi girişimcilere bağlıdır. Girişimciler, teknolojik buluşları hayata ge-
çirdikçe bilim ve teknoloji ilerlemeye devam edecek, aksi takdirde duraklama ve ge-
rileme olacaktır.

(ŔSŔʰŔNDŔMŔʓŔO
&LPOPNŔL
)BZBUUBLŔ
½OFNŔ
Girişimcilik, ülke eko-
nomisinin gelişmesinde vaz-
geçilmez unsurlardan biridir.
Girişim, günümüzde yeni iş
alanları oluşturma, rekabet
edebilme ve ekonomik bü-
yümeyi sağlama aracı olarak
görülmektedir. Girişimcilik,
yeni kaynaklarla, yeni tekno-
lojilerle toplumu tanıştırır ve
böylece daha önce kullanıl-
mayan ya da daha az kullanı-
lan kaynaklar ekonomiye ka-
Resim 01.61: Girişimcilik büyüme ve kalkınmayı hızlandırır. zandırılır. Kullanılmakta olan
üretim araçlarının ve mevcut
girdilerin değişik biçimlerde kullanılmasıyla üretimi arttırılmış olur.
Ekonomi teorisinin en önemli konularından biri olan büyüme ve kalkınma
sorununa tarihsel açıdan bakılırsa girişimciliğin önemi büyüktür. Uluslararası geliş-
mişlik düzeyleri incelendiğinde, geri kalmış ülkelerin kaynak dağılımının, gelişmiş
ülkeler kadar iyi olmadığı görülür çünkü etkin bir kaynak dağılımı, onu geliştire-
bilen, diğer ülkelerden bilgi ve teknoloji transferini yapabilen, başarılı girişimcileri
gerektirir. Dolayısıyla, başarılı girişimcilere sahip olan ülkeler, diğerlerine göre daha
avantajlıdır.
Girişimcilik, serbest rekabet ekonomisinin veya serbest pazar ekonomisinin
en önemli unsurlarından birisidir. Bir ülkede girişimcilik olmaksızın serbest rekabet
sistemi tam anlamıyla işlemeyecektir. Bu noktada girişimcilik birçok yönden önem
taşımaktadır. Örneğin, özelleştirme ancak girişimciliğin başarısı ve etkinliğine bağ-
lı olarak yapılabilecektir. Devletin, kuralları koyan kurum olması nedeniyle pazar-
da kendisiyle rekabet edilmesi olanaksızdır. Dolayısıyla ekonomide devletin hakim
olması pazarda rekabetin bulunmaması anlamına gelecektir. Devletin görevi geliş-
miş ülkelerde olduğu gibi, pazarda tam rekabetçi bir serbest pazar ortamının kurul-
masını sağlamak olmalıdır. Bu amaçla gerekli yasalar çıkarılarak bu yasalara işlerlik

62
 GİRİŞİMCİLİK 1

kazandırılmalı, teşvik ve kredi

mekanizmalarıyla girişimcilik
merkezli sistemin başarılı bir şe-
kilde çalışması sağlanmalıdır.
Devlet asli görevlerini yapacağı
role çekildiğinde halen üretmek-
te olduğu mal ve hizmetleri tam
rekabet kuralları içerisinde giri-
şimciler üretmeye başlayacaktır.
Bu durumda rekabetin etkisiyle
üretilen mal ve hizmetlerin ka-
litesi artacak, fiyatı düşecek ve
müşteriler bu durumdan olum- 3FTŔN

(ŔSŔʰŔNDŔMŔL
LÚLMà
EFʓŔʰŔLMŔLMFSF
PMBOBL

lu etkilenecektir. Üretilen mal ve TBʓMBS
hizmetlerin dünya pazarlarında
rekabeti daha kolay olabilecektir.
Girişimcilik faaliyetleri yalnızca ekonomiye yeni bir dinamizm kazandıran et-
kinlik olarak kalmamakta bunun yanında bir ülkenin ekonomik olarak ilerlemesi ve
ekonomik zenginlik sağlaması içinde büyük önem taşımaktadır. Kendi işinin sahibi
olmak kişinin kendi işsizliğine karşı bir çözüm oluştururken, aynı zamanda yaptığı
iş sayesinde kendi dışındaki diğer bireyler içinde istihdam olanağı tanımaktadır.
Özellikle küçük girişimciler işlerinde köklü yeniliklerin gerçekleşmesine olanak ta-
nımakta ve bu doğrultuda çoğunlukla çalışanlarının yenilikçi fikirlerinden yararlan-
maktadırlar.

G. KENDİ İŞİNİ KURMANIN AVANTAJLARI

Bir girişimcinin kendi işini kurmasının avantajları aşağıdaki gibi açıklanabilir:
t
Bağımsız çalışmayı sağlar: Girişimciliğin en büyük avantajı bağımsız çalışma-
yı sağlamasıdır. Kendi işine sahip olma, kendi kendinin patronu olma çok sa-
yıda bireyi girişimci olmaya yönlendirmektedir.
t
İzlemek yerine liderlik yapma şansı verir: Girişimcilik bireye başkalarının emir-
lerini yerine getirmektense lider olma fırsatı verir.
t
Fikirleri uygulama olanağı sağlar: Girişimcilik bireylere fikirlerini rahatça uy-
gulama esnekliği sağlar.
t
Üretkenliği ön plana çıkarır:Girişimciler üretken, çözüm odaklı, alternatif ve
çözüm üreten ve sonuç odaklı çalışırlar. Dolayısıyla başkaları direktifleriyle
hareket etme zorunluluğunu ortadan kaldırarak fikirlerini rahatça
uygulama, etkin düşünme olanağı sağlar.
t
Yüksek kazanç elde etme olasılığı vardır: Başarılı bir girişimcinin sabit gelirli
diğer çalışanlara nazaran her zaman daha fazla kazanma şansı vardır.

63
GİRİŞİMCİLİK 1

t
İş ortamını kontrol altın-

da tutmak mümkündür:
Girişimcilik bireylere ken-
di çalışanlarını ve çalışma
ortamını kontrol olanağı
sağlar.
t
Saygınlık elde etmeyi
sağlar: Başarılı bir giri-
şimci gerek yaptığı çalış-
malar gerekse elde ettiği
kazançlarla başkalarının
saygı ve hayranlığını ka-
zanır. Resim 01.63: (ŔSŔʰŔNDŔMŔL
LFOEŔ
ŔʰŔOF
TBIŔQ
PMNBZ‘
TBʓMBS

Ğ. KENDİ İŞİNİ KURMANIN DEZAVANTAJLARI

Kendi işini kuran girişimciler için iş fikri aşamasında bilgi eksikliği, iş kurma
sürecinde yer alan resmi kurumların bürokratik yapıları, yasal işlemlerin uzunluğu
ve karmaşıklığı, kuruluş masrafları, işletme döneminde enflasyon baskısı ile düşen
kâr ve azalan işletme sermayeleri ve bunlara eklenebilecek birçok faktör girişimci-
nin başarısını ve karlılığını sürekli zorlamaktadır. İşini kurduktan sonra da girişimciyi
bekleyen bir takım dezavantajlar vardır. Bunları şu şekilde açıklamak mümkündür:
t
Nakit akışındaki aksamalar: Piyasa koşulları, alacakların tahsilatından dolayı
yaşanan zorluklar, işletme giderleri, devlete yapılacak olan ödemeler, üçüncü
şahıs ve firmalara olan borçlar girişimciyi etkileyen ve sıkıntıya neden olan
unsurlardır.
t
Stres: Bazı girişimciler strese dayanıklı
olup stresli bir ortamda iş çıkarabilir ve
mutlu olabilir. Bazları ise stresli ortamlara
hiç alışkın değillerdir. Yoğun iş temposu
ve bilgi bombardımanı, hızla gelişen tek-
noloji ve değişimleri takip etme telaşı,
bitmeyen rekabet ve düzelmeyen ekono-
mi, başarılı olma hırsı, zaman yetersizliği,
yetişmeyen işler, gelecek belirsizliği ve
bunlar gibi çok sayıda neden strese yol
açar. Çok fazla sorumluluk, yetersiz kişisel
enerji, mesleki ilerlemeyle ilgili endişe, iş
tatminsizliği, dinlenmeye ve eğlenceye Resim 01.64: Stres ve yalnızlık
zaman ayıramamak, yalnızlık ve başarısız HŔSŔʰŔNDŔMŔʓŔO
EF[BWBOUBKMBS‘OEBOE‘S
olma korkusu da stere neden olan başlıca
konulardandır.

64
 GİRİŞİMCİLİK 1

t
Yalnızlık: Girişimci karşılaştığı her durumdan, aldığı her karardan ve bu kara-

rın sonuçlarından sorumlu ve aynı zamanda yalnızdır.
t
Yeterli zamanın olmaması: Yoğunluk, artan tempo, zamana karşı yarış giri-
şimcilerin sürekli karşılaştıkları problemlerdendir. Ücretle çalışanlar gibi belli
saatlerde çalışıp işini bürosunda bırakma şansı yoktur.
t
Çalışamazsa para kazanamayacak olması: Özellikle küçük ölçekli işletmeler-
de ve de yeni kurulan küçük organizasyonlarda girişimci her şeyi düşünüp
uygulamak zorundadır. Çalışmaması durumunda kazanç elde etme şansı
yoktur.
t
Aile huzurunun bozulması: Girişimci için her zaman işin daha ön planda ol-
ması, ailesine yeterince zaman ayıramaması, dolayısıyla aile huzurunun bo-
zulması da kendi işini kurmanın dezavantajlarındandır.
t
Hayır diyememenin getirdiği zor-
luklar: Girişimci her zaman müşte-
rilerine ve çalışan personele karşı
sorumluluklarını yerine getirmek
zorunda olması ve hayır diyeme-
mesi nedeniyle zor durumlarla kar-
şı karşıya kalmaktadır. Bu nedenle
her zaman soğukkanlı, prensipli
ama aynı zamanda adil ve doğru
davranmalıdır. Hem kendini hem
şirketinin hem personelinin men- Resim 01.65: Girişimcilikte hayır diyememek
faatlerini ön planda tutmalıdır. Bu ya da çalışmayınca para kazanamayacak olmak
kişiler üstünde baskı yapan unsurlardır.
da girişimcinin zorlayan bir başka
nedendir.
t
Satıcı ve tedarikçilerle uğraşma: Girişimci her zaman mal ve hizmet aldığı sa-
tıcılarla ve tedarikçilerle uğraşmak durumunda kalacaktır, bu durum da ayrı
bir stres kaynağı olacaktır. Yetki devri ile bu tür konulardan bir miktar uzaklaş-
sa da önemli kararlarda mutlaka kendisi olmak zorundadır.
t
Risk almak: girişimcinin aldığı her kararda risk faktörü vardır. Bu riskleri ve
olumsuz sonuçlarını tolore edebilmek ise yorucu ve yıpratıcı bir süreçtir.
t
Daima finansmanla uğraşma zorunluluğu: Girişimcilikte ödemeler, alacaklar,
nakit akışı planlaması banka ilişkileri, devlet ödemeleri, satış, maliyetler gibi
sürekli para ile uğraşma zorunluluğu vardır.
t
Sürekli öğrenme gereği: Girişimci gerek teknolojiye gerekse günün koşulları-
na ayak uydurabilmek için sürekli kendini geliştirmek, öğrenmek ve tecrübe
kazanmak zorundadır.
t
Başarının çalışanlara da bağlı olması: Girişimciliğin başarısı sadece kendisine
değil diğer çalışanlarına da bağlıdır. Bu da çalıştırdığı personeli iyi seçmek,
uzun süreli doğru insanlarla çalışmak, yönlendirmek ve motive etmek zorun-
luluğunu doğurmaktadır.

65
GİRİŞİMCİLİK 1

ETKİNLİK
GİRİŞİMCİLİĞİN AVANTAJLARI VE DEZAVENTAJLARI ÜZERİNE
BİR ANKET

Yakın çevrenizde işini kuran girişimcilere aşağıda verilmiş olan, Girişimcili-

ğin Avantajları ve Dezavantajları” konulu anketi ya da buna benzer hazırladığınız
bir başka anketi uygulayınız. Elde ettiğini verilerden bir sonuç elde ediniz.

1. Aşağıdakilerden hangisi iş kurmanızda size motivasyon kaynağı oldu?

A. Kendimin patronu olmak
B. İşsizlik
C. Daha çok para kazanmak
D. Ailemin işi olduğu için

2. Girişimciliğin dışında başka bir iş yapmak ister miydiniz?

A. Evet kesinlikle isterdim.
B. Hayır istemezdim, işimi seviyorum.
C. Hiç düşünmedim.
D. Belki başka bir iş yapsam daha iyi olurdu.

3. Kazancınızdan memnun musunuz?

A. Evet, çok iyi kazanıyorum.
B. Keşke sabit gelirli bir işim olsaydı.
C. Riskleri var ama yine de iyi kazanıyorum.
D. Hiç kazanamıyorum, işimiz çok zor.

4. İşinizde en çok hangi durum sizi mutsuz ediyor?

A. Müşterilerin bitmek bilmeyen istekleri
B. Siparişleri zamanında yetiştirememe
C. Çalışanlarla uğraşmanın zorluğu
D. Aileme yeterince vakit ayıramamak

66
 GİRİŞİMCİLİK 1

5. İşinizde en çok hangi durum sizi mutlu ediyor?

A. İyi kazanıyor olmam.
B. Başkalarını yönetiyor olmam.
C. Bağımsız çalışıyor olmam.
D. Saygınlık kazanıyor olmam.

6. Girişimciliğin size kazandırdığı başlıca konu ne oldu?

A. Para
B. Çevre ve saygınlık
C. Hayallerimi gerçekleştirmiş olmanın mutluluğu
D. Patronluk ve liderlik

7. Girişimciliğin size kaybettirdiği ne oldu?

A. Bana hiç zaman bırakmadı.
B. Beni hırslı ve mutsuz yaptı.
C. Kaybedeceğim korkusuyla sürekli stres altındayım.
D. insanlarla uğraşmaktan çok yoruldum.

8. İş yaşamına yeniden başlasanız girişimci olur muydunuz?

A. Evet kesinlikle yine girişimci olurdum.
B. Bilmiyorum.
C. Belki daha fazla mutlu olacağım başka bir işi yapardım.
D. Kesinlikle girişimci olmak istemem.

67
GİRİŞİMCİLİK 1

ÖZET
Ekonomi, insanların ürettiği değerlerle ülkelerin zenginliklerinin nasıl ortaya çık-
tığını; bunların ülkeler ve insanlar arasında nasıl bölüşüldüğünü inceleyen bir toplum
bilimidir. İhtiyaç; karşılandığı zaman zevk ve haz veren, karşılanmadığında ise acı ve
üzüntü veren duygular olarak tanımlanabilir. Kıt mallarla giderilebilen ihtiyaçları, zo-
runlu ve kültürel ihtiyaçlar olarak iki gruba ayırmak mümkündür. Zorunlu ihtiyaçlar,
insan yaşamının devamı için mutlaka karşılanması gereken yeme, içme, giyinme, barın-
ma gibi ihtiyaçlardır. Kültürel ihtiyaçlar ise zorunla ihtiyaçlar gibi giderilmesi elzem ol-
mayan, ihtiyacının şiddet derecesi kişiden kişiye göre değişen ihtiyaçlardır. Kaynakların
kıt olması, insanları çeşitli ihtiyaçları arasında bir tercih yapmaya zorlamaktadır.
İnsan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılan üretimin gerçekleştirilmesi için
bazı faktörlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu faktörler; emek, sermaye, doğa ve girişimci
olarak sıralanabilir. Günümüzde teknoloji de üretim faktörleri arasında sayılmaktadır.
Girişimcilik; bir iş fikrine sahip olarak pazardaki fırsatları değerlendirerek mal ve
hizmet üretmek amacıyla sermaye, doğal kaynak, emek gibi üretim faktörlerini bir ara-
ya getirilerek işletilmesiyle ilgili faaliyetler olarak tanımlanabilir. Girişimcilik
kavramının dört ana bileşeni vardır. Bunlar; yenilikçi ve üretken olma, risk alma, öncü
olma ve reka-betçi düşünmedir.
Girişimciliğin başlıca türleri; iç girişimcilik ve dış girişimcilik, kadın girişimciliği,
sosyal girişimcilik, kamu ve özel sektör girişimciliği olarak sıralanabilir. Aile, kültür, din,
sosyal yapı, siyaset, coğrafya, ekonomi ve mevzuatlar girişimciliği etkileyen başlıca fak-
törlerdendir.
Dünya genelinde de, iş yaşamının gündemindeki temel konu; bilgi teknolojisine
dayanan gelişmeleri doğru algılamak, öngörme ve önlem almada hata yapmamaktır.
Bu da ancak akılcı kaynak planlaması yapmak ve girişimciliğe önem vermekle sağlanır.
Girişimcilik, sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçerken daha fazla önem kazan-
mıştır, çünkü artık insanın fiziksel gücündense fikri emeğinin ekonomik açıdan daha
değerli olduğu kabul edilmektedir.
Girişimcilik toplumun kalkınması için çok önemli ve gereklidir. Girişimciler hem bi-
reysel hem toplumsal düşünmek zorundadırlar. Bunun sonucu olarak girişimcilerin için-
de yaşadıkları topluma karşı önemli misyonları vardır. Girişimcilik, ülke ekonomisinin
gelişmesinde de vazgeçilmez unsurlardan biridir. Girişim, günümüzde yeni iş alanları
oluşturma, rekabet edebilme ve ekonomik büyümeyi sağlama aracı olarak görülmekte-
dir. Girişimcilik, yeni kaynaklarla, yeni teknolojilerle toplumu tanıştırır ve böylece daha
önce kullanılmayan ya da daha az kullanılan kaynaklar ekonomiye kazandırılır. Kulla-
nılmakta olan üretim araçlarının ve mevcut girdilerin değişik biçimlerde kullanılmasıyla
üretimi arttırılmış olur.

68
 GİRİŞİMCİLİK 1

DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Aşağıdakilerden hangisi temel ekonomik kavramlardan değildir?

A. İhtiyaç
B. Tercih
C. Kıtlık
D. Gelişmişlik

2. Aşağıdakilerden hangisi üretim faktörlerinden değildir?

A. Doğa
B. Emek
C. Girişimci
D. Yönetim

3. Aşağıdakilerden hangisi üretkenliğin aşamalarından değildir?

A. Bilgi toplama
B. Kuluçka
C. Yorumlama
D. Değerlendirme

4. Aşağıdakilerden hangisi yöneticinin başlıca özelliklerinden değildir?

A. İyi bir yönetici öncelikle mesleğini tam olarak bilmeli, işini ve çalışanlarını uyu
tanımalı, zamanında ve doğru kararlar alabilmelidir.
B. Sorumluluk taşımalı, yerel ve evrensel koşulları iyi analiz edebilmeli, grup
çalışmasını teşvik etmelidir.
C. Kendini işletme sahibinin yerine koymalı, adeta patron gibi davranmalıdır.
D. Hitabet, öğretme, yol gösterme, beden dilini anlama konularında başarılı
olmalıdır.

5. Toplumları arkalarından sürükleyen, onların ufkunu açan, yeniliklere açık olan,

basmakalıp düşüncelere takılıp kalmayan, sürekli kendini yenileyen ve sorun-ların
çözümüne hızlı ve pratik yollarla çözüm üreten, toplulukları pozitif motive
edebilen kimselere ……………….. denir.
A. Yönetici
B. Lider
C. İşletmeci
D. Teşebbüs

69
 GİRİŞİMCİLİK 1

6. Kimi zaman ekonomik kısıtlamaların ağırlık kazandığı alanlarda; genellikle hü-

kümetlerin ya da üst yönetimin direktifleri doğrultusunda alınan kararlarla,
işletmelerin ürettiği kaynakların değil, hazır ya da kamunun ürettiği kaynakla-rın
kullanıldığı girişimcilik türü verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
A. Kadın girişimciliği
B. Özel sektör girişimciliği
C. Kamu girişimciliği
D. İç girişimcilik

7. Girişimciler için gerekli olan, kişilerin belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere kendi
arzu ve istekleri ile davranmalarına verilen ad aşağıdakilerden hangisi-dir?
A. Motivasyon
B. İstek
C. Deneyim
D. Hırs

8. Kâr ve riski başkalarına ait olmak üzere ekonomik mal veya hizmet üretmek ve
pazarlamak için üretim faktörlerini düzenli bir biçimde bir araya getiren ve böylece
kurulan ya da çalışmakta olan işletmeyi amacına uygun çalıştırma so-rumluluğunu
üstlenen kişiye verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
A. Personel
B. Tüketici
C. Yönetici
D. Lider

9. Aşağıdakilerden hangisi girişimciliği teşvik eden faktörlerdendir?

A. Aile
B. Hükümet
C. Vasiyet
D. Dış baskılar

10. Aşağıdakilerden hangisi kendi işini kurmanın dezavantajlarından değildir?

A. Yalnızlık
B. Yeterli zamanın olmaması
C. Çalışamazsa para kazanamayacak olması
D. Evet demeyi becerememek

70
 2. BÖLÜM
GİRİŞİMCİ VE BAŞARILI GİRİŞİMCİLERİN
ÖZELLİKLERİ

1. Çevrenizdeki girişimcilerden onları başarıya götüren nedenleri, varsa

başarısız girişimcilik deneyimi olanlardan da bunun nedenlerini sorunuz.
2. Sizce günümüzde hangi iş kollarında yapılan girişimler daha kârlıdır,
bunların nedenleri ne olabilir, gazete, dergi ve İnternet’ten araştırınız.
GİRİŞİMCİLİK 1

KONULAR?
Bu ünitenin sonunda;
1. Girişimciyi tanımlayacak,
2. Girişimciliğin fonksiyonlarını öğrenecek
3. Girişimcilerde olması gereken başlıca özellikleri kavrayacak,
4. Swot analizinin ne olduğunu ve nasıl yapıldığını öğrenecek,
5. Başarılı girişimcilerden bazılarını tanıyacak,
6. Başarısız girişimcilik örnekleri hakkında bilgi sahibi olacak,
7. Girişimcilikte başarısızlığı başlıca nedenlerini öğreneceksiniz.

ANAHTAR KAVRAMLAR

GİRİŞİMCİ

DAVRANIŞSAL
KİŞİSEL ÖZELLİKLER
ÖZELLİKLER

BAŞARISIZLIK
BAŞARI

SOSYAL
ÖZELLİKLER

72
 GİRİŞİMCİLİK 1

A. GİRİŞİMCİ KİMDİR?
Girişimci, insan ihtiyaçlarını karşılamak üzere ekonomik mal ve hizmet üreti-
minin gerçekleştirilebilmesi için üretim faktörlerini bir araya getiren kişi olarak ta-
nımlanabilir. Bir başka tanıma göre ise girişimci; risk ve belirsizlik ortamında yeni iş
imkânlarını üretebilmenin yanında fırsatları, kaynakları ve kazancı arttırarak büyü-
yebilmek için kullanabilen kişi olarak ifade edilmektedir.
Girişimcinin faaliyetlerin-
deki asıl hedef kâr elde etmektir.
Girişimci, bir yandan risk altına
girmekte diğer taraftan üretim
faktörlerini temin ederek işlet-
mektedir. Bu nedenle girişimci-
de yöneticilik özelliklerinin de
bulunması gerekir. Girişimci bir
ayakkabı satıcısı ya da tamir-
ci olabileceği gibi fabrika ya da
holding kuran kişi de olabilir.
Burada dikkat edilmesi gereken
nokta, girişimcinin temel unsur-
Resim. 02.01: Girişimci üretim faktörlerini bir araya larını oluşturan konuların “baş-
getiren kişidir. kalarının baktığı ama göremediği
fırsatları görüp bunları birer iş fik-
rine dönüştürebilmesi” ve “risk almaya yatkın” olmasıdır. Ancak, girişimcilik ile para
sahipliğinin birbirinden kesinlikle ayrılması gerekmektedir. Çünkü girişim kavramı,
paranın varlığından çok yeni ürün ve üretim tekniklerini, geniş bir vizyonu veya de-
ğişen koşullara uyum yeteneğini çağrıştırır. Dolayısıyla, girişimcilik yeteneklerine
sahip fakat yeterli sermayesi olmayan kişiler potansiyel birer girişimci olarak kabul
edilebilir.
Girişimcilik, 17. yüzyıla kadar aktif ve kendini riske atmaya meyilli bireyleri an-
latmak için kullanılmıştır. Daha sonraki yıllarda girişimci ile ilgili klasik tanımlar bir
işletmeyi başlatma üzerine odaklanmıştır. 18. yüzyılın başında ise ekonomist Ric-
hard Cantillon tarafından “henüz belirginleşmemiş bir bedele satmak üzere girdileri
bugünden satın alan ve üreten kişi” olarak tanımlanmıştır. Klasik anlamda girişimci,
fırsatları tanımlayıp bu fırsatlardan yararlanmak için gerekli kaynakları bir araya ge-
tiren, kâr ve büyüme amacı ile risk ve belirsizlik karşısında yeni bir işletme üreten
kişidir. Ekonomik gelişme sürecine bağlı olarak girişimci tanımına yeni nitelikler
eklenmiştir. Cantillon’dan sonra Jetin Baptise Say girişimcinin risk üstlenme kadar
üretim girdilerini örgütleme ve yönetme niteliğine sahip olması gereği üzerinde de
durmuştur Girişimcinin yenilikçi ve dinamik olma özelliğini ise ekonomik kalkınma-
da, insan kaynaklarını temel yapı taşlarından birisi olarak ilk kez vurgulayan ve gün-

73
GİRİŞİMCİLİK 1

deme getiren Joseph Schumpeter’dir. Schumpeter’in çalışmalarında girişimcilik,

yenilik oluşturma ve teknolojik buluştur şeklinde açıklanmaya çalışılmış ve yeni
ürünler, yeni hizmetler, yeni süreçler, yeni arz kaynakları ve yeni pazarlar elde
etmek için yeni kaynakların üretilmesi gibi konulara ağırlık verilmiştir.
Schumpeter’in bakış acısıyla girişimci, toplumda değişimi üretecek kişi ve
kurumlar olarak tanımlanmaktadır. Ancak günümüzde, girişimcilik anlayışı klasik
anlamını fazlası ile aşmıştır.

Resim. 02.02: Günümüz girişimcilik anlayışı klasik anlamını fazlasıyla aşmıştır.

Günümüzde girişimci, fırsatları tanıyan ve ele geçiren, gerekli olan zaman,

beceri ve çaba ile bu fırsatları işleyebilir ve pazarlanabilir fikirlere dönüştüren,
değer üreten, değer katan, rekabetçi pazarın riskini üstlenen ve yaptığı bu
faaliyetlerden ödül alan birisi olarak görülmektedir. Girişimciler; saatlerce
çalışmaya istekli, standartlara uymayan kavramları irdeleyen ve kendi kişisel
sezgilerine göre hareket etmeyi benimseyen kişiler olarak da nitelendirilmektedir.
Başarılı olmayı hedefleyen girişimcilerden, pazar payı analizlerini iyi yapmaları,
stratejilerine uygun performans planları geliştirmeleri, en gerçekçi sonuçlara
ulaşmalarını sağlayacak bütün insani, teknolojik, finansal ve diğer çevresel
kaynakları ve fırsatları gözlemleyerek doğru zamanda değerlendirmeleri beklenir.
Girişimcilikle karıştırılan kavramlardan biri, hukuki bir kavram olan işveren ya
da patrondur. Patron, girişimci olabileceği gibi sermaye sahipliği, işveren ya da yö-
neticilik kavramlarının yerine de kullanılabilir. Girişimcilik ise bunlardan farklı olarak
devamlı risk almak suretiyle diğerlerinin göremediği ya da cesaret edemediği iş fır-
satlarını değerlendiren kişidir.
Girişimci işi soyut hâlden alıp somut şekle dönüştüren ve gerçekleştiren kişidir.
Değişik üretim faktörlerini bir araya getirerek risk alan ve bu riskin sonuçlarına kat-
lanan kimsedir. Girişimci güncel olarak mevcut kaynakların ve yeteneklerin ötesine

74
 GİRİŞİMCİLİK 1

uzanarak önce fırsatları hayal eden,

fırsatları arayan, onları kovalayan,
fırsatlara hazır olan ve onları tetikte
bekleyen kişidir. Fırsatları yakala-
yan, sonradan bu fırsatlara uygun
kaynakları ve yetenekleri araştırıp
tedarik eden kişidir. Girişimci aynı
zamanda problemden fırsatı kavra-
yıp geliştiren yani problemi çözen,
onu yenilik kalıbı altında şekillen-
diren sonra bunları pazarlanabilir
hâle getiren ve bunların sonucunda
da maddi ve manevi bir ödül bekle-
yen kişidir.
Resim. 02.03: Girişimci başkalarının cesaret
FEFNFEŔʓŔ
Ŕʰ
G‘STBUMBS‘O‘
EFʓFSMFOEŔSŔS

Girişimcilik bir anlayış ve dav-

ranış biçimidir. Girişimciler girişimci
olmayanlara göre beceri, yetenek,
kapasite, deneyim, bilişsel algılama
ve fırsatı kavrama yönünden güçlü,
hızlı ve esnektir. Motive olma, fırsat-
ları keşfetme, kaynaklarının yeterli
olup olmadığına bakmaksızın fırsat-
ları kovalama, yakalama ve uygula-
ma yönünden farklı, özel, uzman,
becerikli, aktif, yöneten, esnek ve Resim. 02.04: Girişimci problemleri çözendir.
eylemci kişilerdir. Ancak işini yapar-
ken devletinin, toplumun, müşterilerin ve çalışanlarının çıkarlarını koruyan kişidir.
Girişimciler başkalarının kaos ve karışık olarak
gördüklerini fırsat olarak gören ve işletme dünyasın-
daki değişimi ortaya çıkaran bireylerdir. Onlar, pazar-
daki engelleri aşmak için mücadele eden, farklı beceri
ve sesleri bir araya getiren ve bir bütünde dengeleyen
orkestra şeflerine benzetilebilirler. İyimser, çok çalışan
ve bağımsızlıktan tatmin olan bireyler olan girişimciler,
kendilerinin ve işletmelerinin başarısını sağlamak için
risk alma yönünde güçlü bir değer yapısına ve plan-
lamayı kullanma becerisine sahiptirler. Girişimci her
zaman bilinmeyenle ilgilenen, geleceği kucaklayan,
olasılıklardan olanaklar elde eden ve kaosları uyuma
Resim. 02.05: Girişimci
risk alır, olasılıklardan çevirebilen üretken bir kişiliğe sahip kişidir.
olanak üretir.

75
GİRİŞİMCİLİK 1

Görülebileceği gibi girişimciyi tek bir cümle ile tanımlamak basit ve kolay bir
şey değildir. Ancak hemen herkesin üzerinde hemfikir olduğu belirleyici girişimci
kavramı üç önemli noktayı içine alır. Bunlar;
* Kendi yaşam tarzını değiştirme inisiyatifini kendi eline alabilme cesareti,
* Kendisinin veya çevresindeki kaynak yetenekleri organize ederek sosyal
eko-nomik ve kişisel çerçevede anlamlı, farklı ve değer üreten özelliği,
* Hayal gücünü kullanarak problemleri çözüp tüm bunların karşılığında mad-
di-manevi ödülü ve başarısızlığı (riski) göze alabilmesidir.

B. GİRİŞİMCİLERİN FONKSİYONU
Toplumda girişimci
rolünü oynayan kimselerin
yüklendikleri işlerin bütü-
nü girişimcilerin fonksiyon-
ları olarak adlandırılır. Giri-
şimci, her alandaki yeniliği
başlatan kişi olduğu gibi
yeniliklerin sürdürülmesi
ve geliştirilmesi de onun
karar ve uygulamaları so-
nucunda gerçekleşir. Bu
karar ve uygulamaları yön- Resim. 02.06: (ŔSŔʰŔNDŔ
IFS
BMBOEB
ZFOŔMŔʓŔ
CBʰMBUBO
LŔʰŔEŔS
lendiren girişimci kültür ve
zihniyetinin oluşumunda, bu kişilerin girişimci olmadan önceki uğraşıları, eğitim
düzeyleri gibi toplumsal ve ekonomik nitelikleri ile bireysel özellik ve davranış bo-
yutları etkili olur.
Çağdaş bir girişimcinin yerine getirmesi beklenen fonksiyonlar şöyle sıralanabilir:
* Yeni mal ve hizmet üretmek
veya bilinen mal ve hizmet-
lerin nitelik ve kalitelerini
yükseltmek: Girişimciler
yeni mal ve hizmet ürete-
rek ya da bilinen mal ve hiz-
metlerin nitelik ve kalitesini
yükselterek piyasaya katkı-
da bulunurlar. Örneğin; cep
telefonları iletişim hizmeti-
ne kolaylık amacıyla piya-
saya çıkarılmış, ilk yıllarda
sadece konuşmak ve mesaj Resim. 02.07: Yeni iş fikirleri üreten girişimcilerden bir
laşmak için kullanılırken görünüm

76
 GİRİŞİMCİLİK 1

bugün çok sayıda yeni özellikler eklenmiştir. Önceki yıllarda tek çeşit hatta tek
marka diş macunu kullanılırken günümüzde değişik özellikte, daha güçlü ko-
rumalı çeşitleri mevcuttur.
* Yeni üretim yöntemleri geliştirmek ve uygulayabilmek: Girişimciler bazen yeni
mal ve hizmetleri üretmek yerine, eskiden beri üretilmekte olan bir kısım mal
ve hizmetlerin üretim yöntemlerini veya pazara sunuş biçimlerini değiştirmek
suretiyle büyük kârlar sağlayabilirler. Örneğin, Amerikalı otomobil endüstri
kralı Henry Ford, o güne kadar tek tek yapılan otomobillerin üretiminde akan
iş şeridi ve montaj hattını kullanıp seri üretimi gerçekleştirmesi sonucu çok
büyük kârlar sağlamış ve otomobil endüstrisinde önderlik fonksiyonunu yük-
lenmiştir.
*

3FTŔN

:FOŔ
àSFUŔMNŔʰ
WF
QB[BSB
TVOVMNVʰ
NBM
ÎFʰŔUMFSŔOEFO
EFʓŔʰŔL
HÚSàOàNMFS
* Endüstride yeni organizasyonlar kurmak: Girişimci-
ler belirli bazı örgütlenmelere giderek gerek örgüt-
sel ve gerekse çevresel yapıyı değiştirir. Örneğin;
ekonomide birden bire tekellerin ortaya çıkması,
kartel, konsern, tröst, konsorsiyum, korner, pool,
ring, füzyon, holding, merger vb. çeşitli işveren bir-
liklerinin girişimciler veya işletmeler arası anlaşma-
lar ve birlikler şeklinde belirmesi bu duruma uygun
düşen oluşumlardır. Girişimcilerin örgütlenerek
çeşitli işletme birliklerini kurmalarının temel ama-
cı, piyasaya hâkim olmak ve bu yolla kazançlarını
mümkün olan en yüksek düzeye çıkarmaktır.
* Yeni pazarlara ulaşmak: Girişimciler ülke içinde
ve dışında yeni pazarlar bularak ve pazar payları- Resim. 02.09: Girişimci
nı genişleterek mal ve hizmet satışlarını arttırmayı amaçlarından biri yeni
amaçlar. Bunun için de değişik çözüm yolları arar- pazarlara ulaşmaktır.

77
GİRİŞİMCİLİK 1

lar. Örneğin; tüketicilerin satın alma güçlerini yükseltici çabalara girişmek,

ekonomik kalkınmayı sağlamak ve gelir dağılımını daha dengeli hâle getirmek
için mevcut engelleri kaldırmak bu yollardan bazılarıdır.
t
Ham madde ve benzeri maddelerin
sağlanabileceği yeni kaynaklar bul-
mak: Girişimciler ülke içinde veya
dışında üretim koşullarını değişti-
recek ham madde kaynakları bulup
denetimleri altında toplarlar. Petrol
ve petrol ürünlerini, demir ve çelik
madenlerini ele geçirme mücade-
leleri bunların belli başlı örneklerini
oluşturur. Bu çeşit kaynakları dene-
timi altına alan şirket veya girişim-
Resim. 02.10: Girişimci yeni kaynaklar
ciler rakiplerine oranla daha büyük bulmak zorundadır.
kârlar sağlarlar.
Yukarıda sayılanların dışında ayrıca günümüz girişimcilerinin üstlendikleri ve
yerine getirdikleri bazı fonksiyonlar bulunmaktadır. Bunlardan başlamaları şunlar-
dır:
t
Bir iş fikrini ve düşünceyi işletme-girişim hâline getirerek üretim ve pazarla-
ma yapmak
t
Başkalarının göremediği fırsatlardan yararlanmak
t
Yeni ve potansiyel pazarlar oluşturmak
t
Yeni teknoloji geliştirerek mal ve hizmet üretmek
t
Yeni potansiyel kaynakların üretimde kullanılarak insanlığın hizmetine su-
nulmasını sağlamak
t
İş hayatında değişimi sağlamak
t
İşsizliğin azaltılmasını ve istihdamın artırılmasını sağlamak
t
Ekonomik gelişme ve kalkınmayı sağlamak
Girişimcilerin fonksiyonları genel olarak değerlendirildiğinde girişimlerin
top-lum açısından yaptıkları faydanın ilk olarak yeni iş fikirlerinin doğması ve
gelişmesi alanında olduğu görülmektedir. Girişimciler iş hayatında ve piyasadaki
boşlukları, fırsat ve potansiyelleri değerlendirerek ekonomik katkı sağlarlar. Aynı
zamanda üre-tecekleri mal ve hizmetleri farklı kesimlerin beğenisine sunarak
potansiyel pazarlar oluşmasının da önünü açarlar. Girişimcilerin kâr paylarını
artırabilme güdüsüyle ürünlerinde yenilikler yapma ihtiyacının doğması onları yeni
teknolojiler kullanmaya teşvik eder bu da mevcut teknolojinin gelişmesine
yardımcı olur.

78
 GİRİŞİMCİLİK 1

ETKİNLİK

GİRİŞİMCİLERİN TEMEL ÖZELLİKLERİ

GİRİŞİMCİLERİN TEMEL ÖZELLİKLERİ

Kararlılık Sorumluluk Riski göze

Güven İş bitiricilik
alabilme

Çok yönlü Uyumlu

Planlılık Atılımcılık Önderlik olma
olma

Adil Dürüst Tarafsız Örnek

Sosyallik olmak olmak olmak olmak

Yukarıda girişimcilerin temel özelliklerinden bazıları verilmiştir. Siz de

bunlara, bir girişimcide olması gereken başka özellikleri de ekleyerek her
biri hakkında fikirlerinizi söyleyiniz. Bu özelliklerin bir ya da bir kaçının
eksik olmasının ne gibi sonuçlar doğurabileceğini düşününüz.

79
GİRİŞİMCİLİK 1

C. GİRİŞİMCİDE OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

Özellikle başarılı girişimcilerin birçok ortak özellikleri olmasına karşın gerek
çalışma alanları, gerek yaptıkları işler açısından çok farklı özelliklerinin olduğu da
görülmektedir. Başlıca ortak özellikler; risk alabilme, sorumluluk üstlenme, dinamik
bir kişilik, yeniliğe, değişime ve dönüşüme açık bir yapı, ihtiraslı ve büyük olma tut-
kusu ve başarıya odaklanma gibi özellikler sayılabilir. Bu niteliklere sahip olmayan
girişimcilerin başarılı olmaları mümkün değildir.
Girişimci kişilikte bulunması gereken özel-
likler arasında, girişimcilik ruhuna sahip olmak ilk
sırada sayılmaktadır. Herhangi bir bireyin sahip
olduğu girişimcilik ruhu, katma değer yapan fa-
aliyetler ve zenginlik (bolluk) üretim misyonunu
üstlenerek fırsatları sermaye olarak kullanma isteği
olarak da ifade edilebilir. Girişimcilik ruhu genetik
olarak var olabileceği gibi aile, çevre, eğitim, gelir
vb. çeşitli unsurların da girişimcilik ruhunun geliş-
mesinde çok önemli etkenler olduğu kabul edi-
lebilir. Girişimcilik ruhu, sadece kişisel özelliklerle
Resim. 02.11: Girişimciler zenginlik değil, motive edici faktörlerle de açıklanabilmek-
üretme misyonunu üstlenirler. tedir. Bunun
yanında gi-
rişimcilik kolay bir meslek ya da sanat değil-
dir. Her ne kadar girişimcilik eğilimi olan insan
sayısı fazla olsa da, girişimcilik kültürünün
yetersizliği, mali ve finans imkânlarının azlığı,
ülke ekonomisine olan güvenin azlığı, eğitim
düzeyinin düşük oluşu vb. sebeplerden dolayı
girişimci olan insanların sayısı azdır.
Girişimci kişilik üretken kişilikten izler ta-
şır. İkisi de benzer kavramlar olmakla beraber
aralarındaki fark; üretken kişilerin kâr güdüsü
ile çalışmamalarıdır. Bu, kişilere esnek dav-
ranabilme fırsatını verirken girişimcilerin ise
böyle bir avantajları yoktur. Üretken kişilerin
başlattıkları sürecin başarıya ulaşması giri-
şimci kişilerin sağlayacakları itici güç ile müm-
kün olmaktadır.
İşletmelerin çoğu daha iş hayatlarına Resim. 02.12: Girişimcilik özelliklerine
başlamalarının ilk zamanlarında başarısızlığa sahip olmayanlarınbaşarılı olma şansı
uğramaktadır. Bu başarısızlıkta, girişimcilerin yoktur.

80
 GİRİŞİMCİLİK 1

sahip olmaları gereken kişilik özelliklerine sahip olmayışları ya da girişimci olabi-

lecek yeterlilikte bulunmayışlarının rolü büyüktür. Zaten bu ve benzeri kişisel özel-
liklere sahip olmayan ve iş hayatında girişimci kişilik özelliklerinin dışında hareket
edebilen girişimcilere rastlanılması da mümkün değildir.
Çağdaş ekonomilerde girişimcilerin fonksiyonu yöneticiler arasında dağılma
eğilimi göstermekle birlikte, işletmenin stratejilerini ve çevresiyle ilişkilerini belir-
leyip düzenleyen bir otorite olarak devam etmektedir. Bu bakımdan girişimcilerin
kendisini yöneticilerden ayıran kişiliğe sahip olmaları gerekir. Ancak, girişimcilerin
diğer insanlardan farklı kişilik özelliklerine sahip olmaları başarılarının bir garantisi
değildir, sadece başarıya ulaşma olasılığını arttırır.
Girişimci kişiliğe sahip insanlar, hayatları boyunca önemsiz durumları bile çok
önemli duruma çevirebilirler. Girişimciler, toplumun vizyon sahibi üyeleridir. Geç-
mişte değil, gelecekte yaşarlar. Girişimcilerin başlıca özelliklerini kişisel, davranışsal
ve sosyal özellikler olarak üçe ayırmak mümkündür.
1. Kişisel Özellikler
İş hayatında başarılı olmanın göstergesi sadece para kazanmak değildir. Ba-
şarı aynı zamanda hayatı zenginleştirmek ve kişisel tatminle de ilgili bir kavramdır.
Şimdiye kadar girişimcilikle ilgili yapılan araştırmalarda girişimciliğe farklı açılardan
bakılmıştır. Buna rağmen bütün araştırma sonuçlarından; hayal, risk alma, yenilik,
üretkenlik, başarı arzusu, güç arzusu ve fırsatçılık gibi benzer özellikler ortaya
çıkmıştır. Başarılı kabul edilen girişimcilerde bu gibi kişisel özellikler bulunurken
başarılı girişimcileri başarısız olanlardan ayıran tek bir özellikler bütünü de yoktur.
Girişimcilik bir takım özelliklerin bileşimidir. Girişimci kişiler bu özelliklerin
bazılarını fazlaca önemserken bazılarını az önemseyebilir ya da hiç önemsemeye-
bilirler. Başka bir ifade ile bu özelliklerin hepsi bir girişimcinin kişiliğinde baskın
olmayabilir yani her özelliğin girişimci kişiliğin oluşmasına etkisi farklı ağırlıktadır.
Günümüzde girişimci bir kişiliğe sahip olmak çok önemlidir. Çünkü girişimciler et-
rafı izlemekle kalmazlar, her zaman mükemmele ulaşma yolunda yenilik arayışı için-
dedirler. Bu tür kişiliğe sahip olmak kendi işinin patronu olmak isteyen insanların en
büyük dayanağıdır. Girişimci kişiler azı çoğa çevirmenin en somut örnekleridir. Bu
özellikleri doğrultusunda ideallerini ve enerjilerini paylaşırken başarısız olan kişilere
toleransları çok az olur. Zorlukları aşmaya yatkın, bağımsızlık ihtiyaçları yüksek, fır-
satçı, riske yatkın, pozitif düşünen, iyimser, vizyon sahibi, kendine güvenen
insanlardır. Girişimcilerin başlıca kişisel özellikleri şunlardır:
t
)BZBMDŔMŔL
Girişimcilerin çocukluk dönemlerinde başlayan ve hayatları boyunca devam
eden hayallerinin somutlaşması girişimciliğin odak noktasını oluşturmaktadır. Başa-
rılı olmak; hayaller kurmaya ve kurulan hayalleri gerçekleştirebilmek için çalışmaya

81
GİRİŞİMCİLİK 1

bağlıdır. Düşünmüş ya da düşünüyor olmak başarıya giden yolun çoğunu kat etmiş
olmak demektir.

Resim. 02.13: )BZBMMFSŔO
TPNVUMBʰNBT‘
HŔSŔʰŔNDŔMŔʓŔO
PEBL
OPLUBT‘O‘
PMVʰUVSVS

Girişimcilerin hayalcilik özel-

likleri, hayal mühendisliği kavramı
çerçevesinde açıklanmaktadır. Hayal
mühendisliği; her türlü düşünceye
olumlu perspektif kazandırmaya yö-
nelik, geleceğin belirsizliklerini ön-
görebilme temeline oturmuş, her
zaman ulaşılabilenden daha fazlasını
kapsayan, özgün ve yalın fikir üretme
tarzı şeklinde tanımlanabilir. Başka
bir ifadeyle, sağlam verilerin üret-
kenlikle bütünleştirilmesini ve po-
tansiyelden eyleme etkin dönüşümü
tanımlar. Hayal mühendisliği hayal-
leri sınırlamaz aksine hayallerin ger-
çeğe dönüşmesini kolaylaştıran un-
surlar taşır. Hayal kurmada önemli Resim. 02.14: )BZBM
NàIFOEŔTMŔʓŔ
IBZBMMFSŔO
HFSÎFʓF

olan hayallerin gerçeğe dönüşmele- dönüşmesini kolaylaştıran unsurlar taşır.
rini sağlayacak değerlere, değişime
ve performansa yol bit açacak ufka sahip olmaktır.
t
3ŔTLF
,BUMBONB
Risk; bir kimsenin davranış ya da kararları sonucunda kaybetme şansına ma-
ruz kalması demektir. Risk almak; kayba uğramak, tehlikeye girmek, devam eden
bir olayın sonucunun tam belirlilikle ifade edilememesi gibi anlamlar da taşır. Riske

82
 GİRİŞİMCİLİK 1

katlanmak ise kişilerin risk ile ilgili algıları-

na bağlıdır. Bir başka ifade ile riske katlan-
ma; bir karar uygulanırken başarısız olma
ihtimalinin dikkate alınma derecesidir. Ris-
ke katlanma hâli sonuç hakkındaki beklen-
tilerin etkisi ile gelişir. Yüksek oranda riske
katlanma eğilimi olan kişilerin tercihlerini,
sonucu o an belirsiz olan alternatiflerden
yana kullandıkları görülmektedir.
Girişimciler için risk; getirinin mak-
simum olacağına olan inanç ve akılcılıkla
Resim. 02.15: (ŔSŔʰŔNDŔMFS
SŔTL
FʓŔMŔNŔ
ZàLTFL
girişimi desteklemek demektir. Girişimciler
olan insanlardır.
risk alma eğilimleri yüksek olan insanlardır.
Girişimcilerin bir girişimi başlatırken ve yönetirken riske attıkları kaynakları; mali ya-
pıları, insani ilişkileri, aile ilişkileri, kariyer imkânları vb. kaynaklardır. Girişimcilerin ris-
ki sevmelerinin sebebi ise rekabet dünyasında önde olmayı istemelerinin gereğidir.
Riske katlanmak girişimciliğin ayrılmaz bir parçasıdır. Girişimciler riske girerek
yeniliklerin öncüsü olabilir ve bunu yaparken başarısızlığı göze alırlar. Riske katlan-
ma eğiliminin; olayların gerçekleşme olasılıklarını düşünmeden, maliyet ve fayda
gibi hesaplamalar yapmadan riske girmek olmadığı unutulmamalıdır. Ancak birçok
girişimci ne zaman risk alacağını bilir. Önemli olan hangi tür risklerin, ne ölçüde ve
hangi şartlarda alınacağıdır. Risk bu ölçülerde değerlendirilmeli ve sonuçtan emin
olunmalıdır.
t
:FOŔMŔL
WF
Üretkenlik
Yenilik, girişimci kişiliğin ayrılmaz bir parçasıdır ve girişimci kişileri diğer can-
lılardan ayıran bir içgüdüdür. Üretkenlik ise girişimcilikle yaşamın her anında iç içe
olan bir kavramdır ve her ikisi de bireycilik temellidir. Üretim süreci sonunda olu-
şan çıktılar girişimcilik için anahtar görevini yerine getirirler.

Resim. 02.16: Yenilik ve üretkenlik girişimcinin kişisel özelliklerindendir.

83
GİRİŞİMCİLİK 1

t
:ÚOFUŔN
#FDFSŔTŔ
Girişimciler; iş-
letmelerinin yöne-
timinden sorumlu
olabilecekleri gibi bu
görevlerini profesyo-
nellere de devredebi-
lirler. Her şeye rağmen
işletmenin stratejilerini
ve uzun dönem hedef-
lerini belirleme konu-
munda oldukları için Resim. 02.17: Girişimcinin başarılı olması yönetim becerisine
CBʓM‘E‘S
yönetim becerilerine
sahip olmaları ve işletme içerisinde amaçların gerçekleştirilmesini kolaylaştıracak
iklimi oluşturmaları gerekir. Ayrıca yönetim yetkisini kullansın ya da kullanmasın
girişimcilerin yönetim becerisine sahip olmalarının işletmenin başarılı olmasında
büyük rol oynadığı unutulmamalıdır.
t
½ʓSFONF
"[NŔ
Öğrenme, tüm canlı varlıkların sa-
hip olduğu ve onları diğer varlıklardan
ayıran temel özelliklerden biridir. Her
canlı doğumundan itibaren, yaşamak,
çevresine uyum sağlamak ve bu uyumu
sürdürebilmek için sürekli olarak öğren-
mek zorundadır. Değişen çevreye uyum
sağlamak, tüm canlıların varlıklarını sür-
dürmeleri için temel koşuldur. Dolayısıy-
la, dinamik bir çevrede faaliyet gösteren
girişimcilerin başarılı olabilmelerinin ve
rekabetçi avantaj elde edebilmelerinin Resim. 02.18: (ŔSŔʰŔNDŔ
ÚʓSFONFL
ŔÎŔO
B[ŔNMŔ

temel şartı öğrenmektir. olmalıdır.
Girişimcilerin öğrenmek için azim-
li olmaları hem yeterince bilgi sahibi olmadıkları iş alanlarında hem de deneyim
elde ettikleri alanlarda kendilerini geliştirebilmeleri için gereklidir. İşletmesini geliş-
tirmek isteyen girişimciler her zaman bilgi kapasitelerini arttırmaya ve öğrenmeye
açık olmalıdırlar.

t
)‘STM‘M‘L
WF
,BSBSM‘M‘L
Girişimcilik; hırslılık ve kararlılık işidir. Cesurca atılımlar yapmak ve hedeflere
ulaşmada aynı kararlılık çizgisini korumak girişimciliğin doğası gereğidir. Girişim-
cilerin başarısızlığa uğrama sebeplerinden birisi de yeterince hırslı olmamalarıdır.

84
 GİRİŞİMCİLİK 1

Girişimcinin kendini geliştirmeye çalışmasında ve düşüncelerini yaşama geçirmede

sahip olacağı kararlılık ise başarılı olması için önemli bir şarttır.
Girişimciler için hırs; doğrudan kârı
hedeflemek ve düşündüklerine tutku ile
inanmak doğrultusunda ortaya çıkan bir
kavramdır. Kararlılık ise karşılaştığı zor-
luklarla yılmadan mücadele edebilme
gücüdür. Kararlı insanlar; çalışmayı sever-
ler, sıra dışı bir performans gösterirler ve
çözümü elde edene kadar çabalamaktan
geri durmazlar.
Resim. 02.19: Kararlı insanlar başarana kadar
çabalar. t
ɗZŔNTFSMŔL
WF
,FOEŔOF
(àWFO
İyi bir girişimci; her şeyi iyi yanı ile
gören, her durumdan bir çıkış yolu uman, her düşünceyi ve yapılan her işi iyi tara-
fından değerlendiren bir kişiliğe sahip olmalıdır. Bu durum “İyimser; her felakette
bir fırsat, kötümser, her fırsatta bir felaket görür.” ifadesi ile daha iyi anlatılabilir. Ba-
şarısızlık veya başarısız olma olasılığına karşı kolay kolay kötümserliğe düşmemek
girişimcilerin rekabet avantajı elde etmedeki en büyük şanslarından biridir.
İyi bir girişimci; sorumluluk alırken ve bu sorumluluğunu yerine getirmek için
çalışırken kendine güven duyar. Kendine güvenen bir insan; çalışmaktan kaçınmaz;
sürekli ilerleme isteği duyar, en iyiyi arar ve içinde olduğu durumun gereğini yerine
getirmeye çalışır. Girişimci bir insanın kendine güvenmesi arzu edilen bir özelliktir.
Ancak kendine güven hissinin olması gerekenden fazla olması insanın kibir taşıma-
sına sebep olur ki; bu da birçok problemin kaynağıdır. Çünkü kibirli insanlar her şeyi
bildiklerini sandıklarından kendilerine sunulan önerileri kabul etmezler. Kendine
güvenmek ile kibirli olmanın arasına tarafsızlık kavramı ile bir sınır konulabilir. Taraf-
sızlık ise kişinin kendini daha iyi tanımaya çalışması; fiziki, ruhi ve mantık kapasitele-
rini iyice değerlendirmesidir.

Resim. 02.20: ɗZŔ
CŔS
HŔSŔʰŔNDŔ
TPSVNMVMVL
BM‘SLFO
WF
CV
TPSVNMVMVʓVOV
ZFSŔOF
HFUŔSNFL
ŔÎŔO

çalışırken kendine güven duyar.

85
GİRİŞİMCİLİK 1

t
½OTF[Ŕ
WF
'‘STBUΑM‘L
Önsezi kavramının kelime anlamı; hiçbir be-
lirti yokken bir şeyin olacağının anlaşılması ya da
içe doğmasıdır. Girişimcilik ise yeni bir işletme kur-
mak için piyasalardaki fırsatları tespit etme, değer-
lendirme ve geliştirmeyi içeren bir süreç olduğuna
göre önsezilerin güçlü ve fırsatçılığın gelişmiş ol-
masının girişimciliğin temellerinden olduğu söyle-
nebilir. Girişimciler, fırsatları herkesten önce tespit
edebilme ve değerlendirebilme yeteneklerini ge-
liştirecek metotlar bulmak için düşünsel ve fiziki
kapasitelerini fazlasıyla kullanırlar. Zaten girişim-
cilerin işi piyasaları takip edip potansiyel fırsatları
kollamaktır.
Girişimcilerin dinamik çevrede değişen ko-
Resim. 02.21: Girişimci iş şullara bağlı olarak beliren fırsatları görebilmeleri
piyasasını takip edip fırsatları
önsezilerinin gücüne bağlıdır. Bir girişimci için ön-
EFʓFSMFOEŔSNFMŔEŔS
sezi; bilgiye dayanan, fırsatları yakalama ve değer-
lendirme tekniğidir. Fırsatları değerlendirmede elbette ki önseziler çok önemlidir.
t
7Ŕ[ZPO
Bir girişimci için vizyon, geçmişte ve şimdi düşünülmemiş ya da başarılamamış
olan, gelecekte başarmayı düşündüğü yapılması gerekenler ile ilgili net olarak ifade
edilen ve girişimcinin kendine özgü düşünceleridir. Vizyon, bir kişinin kendine özgü
görüş açısını ve derinliğini ifade eder. Vizyon süzgecinden geçmemiş düşünceler
ham hayaller olmaktan öteye gidemez. Vizyon aynı zamanda girişimcinin yeniliğe
ve orijinalliğe açıklığının, başkalarının görüşlerinden ve katkılarından ilham alma
derecesinin de bir göstergesidir. Vizyonun değer kazanması ise başkaları
tarafından anlaşılması ve paylaşılması ile mümkün olur.

Resim. 02.22: 7Ŕ[ZPO
HŔSŔʰŔNDŔOŔO
ZFOŔMŔʓF
ZBSBU‘D‘M‘ʓB
WF
BΑLM‘ʓ‘O‘O
CBʰLBMBS‘O‘O
HÚSàʰMFSŔOEFO

ve katkılarından ilham alma derecesinin bir göstergesidir.

86
 GİRİŞİMCİLİK 1

Girişimciler açısından vizyonun oluşturulmuş olması işletmeleri için tekdüze

düşüncelerden arınmaları açısından çok önemlidir. Bunun sonucunda işletmele-
rin başarısı artacaktır. Vizyon sahibi olmak; arzulanan değerler, başarıyı elde etme,
toplumla etkileşim kurma ve amaçlara ulaşabilmek için motive edici bir güçtür. Bu
motive edici gücün performansının korunması; vizyona çerçeve oluşturan değerle-
rin, uzun döneme sarkan farklı bakış açıları ile belirlenmiş olmasına bağlıdır. İşte bu
noktada girişimciler ile yöneticilerin başka bir farkı da ortaya çıkmaktadır. Vizyon
oluşturabilmek için gereken özellikler ise şunlardır:
1. Yöntem oluşturma
2. Üretken olma
3. Yardımseverlik
4. Örnek olmak
5. Başarıyı paylaşabilmek
t
0EBLMBONB

Girişimciler başarılı
olmak için işlerine ve işle-
rini ayakta tutan güçlerine
odaklanırlar. Tüm varlıkla-
rını yani enerjilerini, kay-
naklarını ve zamanlarını
bütünleştirerek işlerine yo-
ğunlaşırlar. Çalışırken işle-
rinden başka bir şey düşün-
mezler. Bu konuda önemli
olan, doğrularının hangi
konularda yoğunlaştığıdır.
Doğruların getirdiği başa-
rıların kalıcı olması gerekti- Resim. 02.23: Girişimci çalışırken işinden başka bir şey
ğine, kalıcılığın sağlanması düşünmez.
için değişime ayak uydur-
maya ve amaçlara ulaşmak için var güçleri ile çalışmaya inanırlar.
t
#BʰBSNB
ɗIUŔZBD‘
Başarı ihtiyacı kavramı, yüksek düzeyde performans gösterme ya da rekabet
ortamında öne çıkma arzusunu ifade eder. İnsanı bu yönde motive eden güdü ise
başarı güdüsü olarak adlandırılmaktadır. Başarı ihtiyacı yüksek olan insanlar hesaplı
risk alır, hızlı geri besleme ister, işten başka bir şeyle ilgilenmezler. Kendilerine gü-
venleri tamdır, sorumluluk almak için gönüllüdürler, enerjiktirler ve amaçlarının
engellenmesine izin vermezler. Başarı ihtiyacı yüksek olan insanlar girişimcilik ni-

87
GİRİŞİMCİLİK 1

telikleri gerektiren meslekler seçerler. Seçtikleri meslekler ya da kurdukları işler zor-

lu, riskli, karar verme sorumluluğu olan ve performanslarını ölçebilecekleri işlerdir.
Böyle insanlar sürekli olarak kendilerini geliştirmeye çalışan tiplerdir.
Girişimciler yüksek başarı ihtiyacının etkisi altındadırlar. Bu nedenle kendile-
rini başarı ile özdeşleştirmeyi isterler. Başarı ihtiyacı yüksek olan girişimcilerin varlı-
ğı ülkelerin ekonomik kalkınmalarına da önemli derecede katkı sağlar. Girişimciler
başarılı olmayı ödül beklentisinden çok kendi kişisel gelişimleri için isterler. Bunun
için profesyonellerle çalışırlar ve işlerini şansa bırakmazlar. Sonuca kendi çabalarıyla
ulaşmak isterler.
t
#Bʓ‘NT‘[M‘L
ɗIUŔZBD‘
Girişimci olmanın ana se-
beplerinden birisi, kendi işinin
patronu olma isteği yani ba-
ğımsızlık ihtiyacıdır. Bağımsızlık,
özgür hareket edebilme; karar
alma ve kendini ifade etme ko-
nularında insanın kendi çizdiği
güven sınırları içinde istediği
gibi hareket edebilmesi demek-
tir. Bağımsızlık ihtiyacı yüksek
olan bireyler hiyerarşik yapılara,
statükoya ve otoriteye önem
vermezler. Başka değer yargı-
larından soyutlanarak hareket
tarzlarını kendi oluşturdukları
değer yargıları ile belirlerler.
Resim 2.24: Girişimcinin kendine güveni tamdır, Çevreyi kendi bakış açılarıyla
sorumluluk almak için gönüllüdür. yorumlayıp kendi istedikleri
zaman, kendileri için çalışır-
lar. İşletme kurmanın başlıca nedenleri; kâr elde etme ve topluma hizmet etmedir.
Bunlara bağlı olarak süregelen özel amaçlar ise sosyal prestij elde etme ve bağımsız
çalışma arzusudur. İnsanların birçoğu yaratılışları gereği başkalarına bağımlı olarak
çalışmak istemezler. Çalışma koşulları ne kadar ağır olursa olsun, ne kadar engel
içerirse içersin ya da kârlılık ne kadar az olursa olsun, kendi kendinin patronu olma
arzusu insanlara kendi imkânları oranında bağımsız çalışma isteği aşılar. Bağımsız
çalışma; toplumda değişime sebep olma ve toplumu etkileyebilme ortamını da
meydana getirdiği için girişimciler bu uğurda riskleri göze alarak kendi işlerini
kurarlar.

88
 GİRİŞİMCİLİK 1

3FTŔN

#Bʓ‘NT‘[M‘L
ŔIUŔZBD‘
ZàLTFL
PMBO
CŔSFZMFS
IŔZFSBSʰŔL
ZBQ‘MBSB
TUBUàLPZB
WF
PUPSŔUFZF

önem vermezler.

t
&OFSKŔL
0MNB
Enerjikliğin girişimciler
açısından ifade ettiği anlam;
temposu yüksek bir iş hayatına
sahip olmak, yönetim, üretim,
yenilik, üretkenlik, liderlik gibi
konularda etkileyici bir tutum
göstermek ve son olarak da bu
günün işini yarına bırakmamak
felsefesiyle çalışmaktır. İyi bir
girişimci; yerinde duramayan,
sürekli bir şeyler yapmak için
çabalayan, gücünü arttırmaya
çalışan ve gücünü başarıya gi-
derken dengeli olarak kullan- Resim 2.26: Girişimci bugünün işini yarına bırakmaz.
manın yollarını arayan insandır.
t
1SPCMFN
±Ú[NF
:FUFOFʓŔ
Girişimcilerin problem içeren durumlar karşısında doğru bir çözüm yolu bul-
mak için gerekli yeteneğe sahip olmaları şarttır. Problem çözme faaliyetlerinin anah-
tarı ise karar verme işidir. Karar verme birden fazla alternatif arasından uygun olanı
tercih etmek demektir. Karar vermenin girişimcilikle ilgili yönü problemleri çözme,
sorunları giderme, yenilikler yapma, kaynakların etkin dağılımını sağlama ve çeşitli
pazarlıklara katılma konuları ile belirginleşir. Girişimci sıfatını taşıyan bir insanın vaz-

89
GİRİŞİMCİLİK 1

geçemeyeceği en önemli iş karar vermektir.

t
1MBOMBNB
Planlama, işletmeler için amaç
geliştirme ve bu amaçlara ulaşmak
için çeşitli alternatiflerin değerlendi-
rilmelerini kapsayan süreçleri içerir.
Bu süreçler dış tehlike ve fırsatlarla
işletme içi güçler ve zayıflıkların sis-
tematik kontrolünün temelleri üze-
rine kurulmuştur. Girişimcilerin kar-
şılaşacakları belirsizlikleri mümkün
olduğunca azaltmaları gerekir. Giri-
şimcilerin önlerinin açık olması gere-
kir. Bunun için de planlamaya ihtiyaç
duyarlar. Planlama sayesinde hesaplı
bir şekilde risk alarak bu risklere kar-
şı gerçekçi bir cesaretle tutum alır-
3FTŔN

:PʓVO
BODBL
LBSBST‘[
WF
CFDFSŔLTŔ[
CŔS
lar. Başarılı olmaları planlarının uzun
ZÚOFUŔDŔ
ÚSOFʓŔ dönemli stratejiler üzerine kurulmuş
olmasına bağlıdır. Hedeflere ulaşa-
bilmek için uzun vadeli planların yanında kısa vadeli planlar da yapılır. Önemli olan,
planların, gerçekçi yani işletmenin kaynaklarına ve çevrenin koşullarına uygun aynı
zamanda dinamizm içeren yani gerektiğinde hoş görülebilecek yapıda hazırlan-
mış olmalarıdır. Bilindiği gibi planlama, yönetim fonksiyonunun en önemli işlevidir.
Planlama sayesinde girişimciler kaynaklarını etkin bir şekilde bir araya getirebilir ve
pazarda önlerine çıkan fırsatları en iyi şekilde değerlendirebilirler.

Resim 2.28: Planlama işletme kaynaklarına ve çevre koşullarına uygun olmalıdır.

90
 GİRİŞİMCİLİK 1

t
&TOFLMŔL
Başarılı girişimcilerin prensiplerinin ve planlarının her zaman tolerans payı ol-
malıdır. Bu tolerans payından prensiplerin ve planların istenildiği zaman istenildiği
yöne çekilmeleri anlaşılmamalarıdır. Globalleşen, yoğun bir dönüşüm ve değişime
sahne olan çağımızda katı planlarla ayakta kalma olasılığı pek yüksek değildir. Tek-
nik, süreçler, değer yargıları sürekli değişirken ve bilgi stratejik bir üretim faktörü
hâline gelmişken planlara sıkı sıkıya bağlı kalmanın bir anlamı yoktur. Bu yüzden
planlar dinamik çevrenin değişen koşullarına karşı çabuk tepki verebilmek için de-
ğişik alternatifler içermelidir. Alternatif hareket seçeneklerinin olması girişimcilerin
ufuklarının açık olmasına yardımcı olarak rekabet avantajı elde etmelerini sağlaya-
caktır.

Resim 2.29: 1MBOMBS
ÎFWSFOŔO
EFʓŔʰFO
LPʰVMMBS‘OB
LBSʰ‘
EFʓŔʰŔL
BMUFSOBUŔGMFS
ŔÎFSNFMŔEŔS

t
)BUBMBS‘
,BCVM
&UNF
Her gün yeniden kurulan, sanayi toplumuna ait kurum ve kararların yerini bilgi
toplumuna ait kurum ve kararların aldığı dünyada, ülkelerin ekonomik gelişmesin-
deki en temel girdilerden biri olan girişimcilerin hatalara karşı gösterecekleri tutum
çok önemlidir. Günümüz dünyasında iş çevresi bu kadar hızlı değişirken, yenilik
üretme düzeyi piyasada ayakta kalmanın temel aracı iken, hatalar üzerine
düşünmemiş, hataların kaynaklarını belirlememiş, sınırlarını çizmemiş ve hataları
erken uyarı aracı olarak görmemiş bir girişimcinin başarılı olması mümkün değildir.
Girişimciler, ait oldukları toplumda algılamaları herkesten farklı olan, algıları-
nı hayallere, hayallerini ise projelere dönüştüren insanlardır. Girişimcilerin başarılı
olmaları toplumun üretkenliğe ve aykırı düşünmeye geçit vermesinde
yatmaktadır. Üretici yönü ön plana çıkarılarak değerlendirecek hataların, ülkeler
için zenginlik kaynağı olan girişimcilerin önemli kaynaklarından olduğu
unutulmamalıdır. Girişimcinin hayallerini zenginlik kaynağı haline getirebilmesi
için hatanın kaynakları ve sınırları üzerinde bilgiye ve bilgiye dayanan fikre sahip
olmaları gerekir. Bu yüzden girişimci hatayı kabul etmeli ve kaynağını öncelikle
kendisinde aramalıdır. Hataların

91
GİRİŞİMCİLİK 1

olmaması ya da mini-
mum düzeyde olması
işlerle ilgili bilinme-
si gereken her şeyin
girişimci tarafından
hiçbir boşluk kalma-
yacak şekilde ilgililere
öğretilmesi gerekir.
Burada bilinmesi ge-
reken başka bir nokta
da hatanın hem birey-
sel hem de toplumsal
kaynaklı olabileceği-
dir. Hata yapmak in-
Resim 2.30: Hata yapmak insana özgüdür, girişimci de hata yapabilir, sana özgü olduğuna
önemli olan aynı hatayı tekrarlanamamaktır. göre önemli olan hata
yapmak değil aynı ha-
tayı tekrarlamamaktır. Hata yapma özgürlüğü olmayan veya hatayı kabul edemeyen
girişimcilerin canlılıkları çok kuvvetli olamaz.
Başarılı bir girişimci; çevresindeki insanlara hangi hataların hoş görüleceğini
hangilerinin ise hoşgörü alanını dışında kalacağını net bir şekilde anlatabilmelidir.
Hatalardan kaçmak, analiz edilmesini ertelemek, hataları kabullenip tartışma alanı-
na getirmemek bir girişimcinin yakalanabileceği en önemli tuzaktır.
t
4USFTF
,BSʰ‘
%BZBO‘LM‘M‘L
Stres, herkes tarafından bilinmesine
rağmen çoğunlukla hem yanlış hem de fark-
lı anlamlarda kullanılmaktadır. Stres ifadesi
olumsuzluk çağrışmaktadır, fakat bu düşün-
ce yanlıştır. Çünkü stres çalışma ortamındaki
şartlara göre zararlı veya zararsız olabilir. Ça-
lışma yaşamında stres kaynağı olan birçok
psikolojik ve sosyolojik faktör vardır. Bu fak-
törler; işletmelerin yapısı, içeriği ve işletme
içi iletişim ile yakından ilgilidir. Aynı zamanda
insanların ruhsal ve fiziksel yapılarına da etki
eder. İnsanın dengesini bozabilecek unsurlar
taşıyabilir.
İş yaşamında girişimcileri, yorgunluk, Resim 2.31: İyi bir girişimci, stres
sinir bozukluğu ve endişe içeren deneyimler kavramını iyi kavrayabilmeli, stresle
bekler. İşlerin istenildiği gibi gitmemesi, satış- NàDBEFMF
ZPMMBS‘O‘
ÚʓSFONFMŔEŔS

92
 GİRİŞİMCİLİK 1

ların düşmesi, rekabetin yoğunluğu, tecrübe eksikliği, sermayenin zayıflığı, teknolo-

jik ve ekonomik değişim, tüketici tercihlerindeki değişim, geleceği öngörememe ve
benzeri faktörler başarısızlık olasılığını dolayısı ile stres düzeyini arttırır. Bu yüzden
girişimciler stresle başa çıkmak durumundadır. İyi bir girişimci olmanın stres konusu
ile ilgili gerekleri; stres kavramını iyi kavrayabilmek, stresle mücadele yollarını öğ-
renmek, iyi ve kötü stresi ayırabilmektir.
2. Davranışsal Özellikler
Girişimcilik özelliğine sahip kişiler, koşullar tarafından kısıtlanmaya razı olmaz;
fırsatları fark eder, inisiyatif kullanarak harekete geçer ve istediğini elde edinceye
kadar sabreder. Kendi davranışları sonucunda şartları değiştirebileceklerine dair bir
inanç taşır. Bu nedenle girişimci eylemlere doğru yönelirler. Girişimci özelliği taşıma-
yan kişiler ise kendilerini rüzgâra bırakırlar.
Girişimci kişiler başarıyı; sıkışık bir iş
takvimine uymak, bir projeyi bütçesinin al-
tında bir maliyetle tamamlamak ve kazan-
mak olarak tanımlarlar. Bu nedenle girişimci
özelliği olan kişiler ya kendi işlerini kurarlar
ya bir değişime önderlik ederler ya da bü-
yük kuruluşların içinde girişimci faaliyetler-
de bulunurlar. Aynı zamanda çevrelerinde
yaşam kalitesini artıracak sivil toplum faali-
yetlerinde bulunurlar. Bu tür kişiler başarıyı
geleceğe yönelik değişim üretmekle eşan-
lamlı görür.
Resim 2.32: Girişimci farklı işleri yapar ya da
işleri farklı yapar.

Girişimciler bir işe başlayacakları zaman aşağıdaki davranışsal özellikleri ser-

gilerler:
* Sürekli değişim fırsatları kollar.
* Değişime odaklı hedefler belirler.
* Problemleri öngörür ve önler.
* Farklı işler yapar ya da işleri farklı yapar.
* Harekete geçer.
* Hedefe ulaşana kadar uğraşmayı ve çaba göstermeyi sürdürür.
* Değişimi tasarlamak ve başlatmakla kalmaz, sonlandırır ve başarır.

93
GİRİŞİMCİLİK 1

3. Sosyal Özellikler
Girişimcilerin başarıya ulaşmak için sahip olmaları gereken özelliklerden biri
de insani ilişkiler yani iyi iletişim kurma becerisidir. Personeli iyi bir şekilde moti-
ve etme, yönlendirme ve etkili iletişim, girişim sürecinin her aşamasında gerekli ve
önemlidir.
Girişimci, insanlarla iyi geçinebi-
len, ilişkileri sağlam olan bir tutum için-
de olmalıdır. İletişimin etkin ve ilişkile-
rin sağlam olması; güvenilir olma, hızlı
karar alabilme, belirsizlik ve riske karşı
yüksek tolerans gösterme, strese daya-
nıklı olma, ikna kabiliyetine sahip olma,
iletişimi kolayca başlatabilme, çevrenin
farkında olma ve geri beslemeye önem
verme faktörlerinin bütünleşmesi ile
mümkün olur. Girişimci insani ilişkilerde
Resim 2.33: Girişimci insanlara sevgi ile becerikli ve sempatik olmalıdır. Bu yolla
yaklaşmalıdır. çalışanların motive edilmeleri kolaylaşır.
Girişimcinin insani ilişkilerde başarılı olmak için dikkat etmesi gereken faktör-
ler ise şunlardır:
* İnsanlarla iletişim kurulduğunu unutmamalıdır.
* Topluma yararlı mal ve hizmetler üretmelidir.
* Her insanın farklı özellikte olduğu gerçeğini kabullenmeli ve buna göre ha-
reket etmelidir.
* Çalışanlarının gerekli ek eğitimleri almalarını sağlamalıdır.
* Çevreyi tanımalı, çevre tarafından tanınmalıdır.
* İnsanlara sevgi ile yaklaşmalıdır.
* Adil, tarafsız ve dürüst olmalıdır.
* Çalışanlarına her türlü sosyal ola-
nakları sağlamalıdır.
* Başkalarına verdiği sözleri tutmalı-
dır.
* Değişik fikir ve önerilere açık olma-
lıdır.
* Vergilerini düzenli olarak ödemeli ve
topluma örnek olmalıdır.
* Hataya karşı toleranslı olmalı, çalı-
şanlara ufuk kazandırmalıdır. Resim 2.34: Girişimcilikte iyi iletişim kurma
becerisi önemlidir.
* Konuşmadan önce dinlemeli, dedi-
kodu ve söylentiye itibar etmemelidir.
* Davranışlarıyla topluma örnek olmaya çalışmalıdır.

94
 GİRİŞİMCİLİK 1

ETKİNLİK

GİRİŞİMCİLERİN TEMEL ÖZELLİKLERİ

EVET HAYIR
1. Kendinizi girişimci olarak tanımlayabilir misiniz? † †
2. Girişimci (kendi işinizin patronu) olmayı hiç
düşündünüz mü? † †
3. 20 yaşına kadar iş deneyiminiz oldu mu? (Yaz çalış-
ması ve staj dahil) † †
4. Ailenizde girişimci var mı? † †
5. Girişimcilik sizce zor mu? Hiç denediniz mi? † †
6. Kendinize güveniyor ve yeterli buluyor musunuz? † †
7. Boş vakitlerinizde tek başınıza kalmak yerine
arkadaşlarınızla mı olmayı seçersiniz? † †
8. Esnek çalışma saatleriniz ve daha yüksek geliriniz
olsun ister misiniz? † †
9. Girişimcilikle ilgili bir dergi takip ediyor musunuz? † †
10. Girişimcilik konusunda bir kitap okudunuz mu? † †
11. Girişimcilikte başarı için teknoloji kullanımı
önemli mi? † †
12. Girişimcilikte proje yönetimi sizce önemli mi? † †
13. İş alanı olacak bir iş fikriniz var mı ve fikrinizi
İşe dönüştürebilecek misiniz? † †
14. Sektör, müşteri ve pazar analizi yaptınız mı?
veya gerektiğini biliyor musunuz? † †
15. Rekabet avantajı için doğru müşteri ilişkileri
yönetimi gerekli midir? † †
16. Girişimcilikte başlangıçta iş planı olmalı mı? † †
17. Girişimcilik ile ilgili bir grup veya siteye üye misiniz? † †
18. Girişimcilik kulübü ve derneklerini biliyor musunuz? † †
19. Kriz dönemlerinde girişimciler daha başarılı
olabilirler mi? † †
20. “Bayilik” ve “Franchising” kelimeleri size tanıdık
geliyor mu? † †

95
GİRİŞİMCİLİK 1

EVET HAYIR

21. Kendinize örnek aldığınız veya beğendiğiniz bir

girişimci var mı? † †
22. Girişimcilik eğitiminin üniversite ve firmalarca
verildiğini biliyor musunuz? † †
23. Girişimcilikle ilgili seminer, eğitim veya etkinliğe
katıldınız mı? † †
24. Girişimcilik sizce ülkemizde kolay mı? † †
25. Ülkemizdeki girişimci kişi ve şirketler sizce
başarılı mı? † †
26. İşinizi kurma ve geliştirmede bazı kurumlardan
destek alabileceğinizi biliyor musunuz? † †
27. Girişim için kaynak sağlayan “risk sermayesi”
şirketleri olduğunu biliyor musunuz? † †
28. Girişimcilere devlet yeterli kolaylığı ve desteği
sizce sağlıyor mu? † †
29. İşinizi kurma sonrasında satışlarınızı nasıl
artıracağınızı biliyor musunuz? † †
30. Girişim fikrinizi satmak ister misiniz? † †
31. İşinizi doğru yönetebileceğinizi düşünüyor musunuz? † †
32. “İletişim yeteneğiniz” ile karşınızdakini ikna
edebilir misiniz? † †
33. Sizi girişimci olmaktan sermayenizin olmaması mı
alıkoyuyor? † †

Değerlendirme:
Yukarıdaki 33 soruya verdiğiniz cevaplara göre girişimci olup olmadığınızın yanı sıra
“potansiyel bir girişimci” olup olmadığınızı da anlayacaksınız. Eğer 15–20 soruya EVET ce-
vabı verdiyseniz kendinize girişimci diyebilirsiniz. Testin tümünü cevaplandırdınız ve 20-25
arası soruya HAYIR dediyseniz girişimci değilsiniz ama bu testi uygulayarak girişimciliğe olan
ilginizi göstermiş oluyorsunuz. Dolayısıyla eğer 10 soruya dahi EVET cevabı verdiyseniz “Po-
tansiyel girişimcisiniz.”
Kaynak: http://www.gge.kosgeb.gov.tr/

96
 GİRİŞİMCİLİK 1

Ç. GİRİŞİMCİ OLABİLİR MİYİM?

Günlük hayat içerisinde her gün aklında bir iş fikri olan insanlarla karşılaşmak
mümkündür. Ancak gerçekte kurulan işlerin sayısı düşünülenlerden çok azdır. Kişi-
nin kendi kendinin patronu olmak, başkalarından emir alarak çalışmamak, mevcut
iş seçeneklerinin verdiği maddi-manevi kazanımlardan daha fazlasına ulaşmak gibi
insanı girişimci olmaya iten pek çok neden vardır. Bunlardan başka ayrıca; kendi ge-
leceğini kendi karar ve çabaları ile şekillendirmek, bağımsız ya da esnek bir iş or-
tamına sahip olmak, iş fırsatlarını değerlendirmek gibi düşünceler de girişimciliğin
başlıca nedenlerindendir. Bazı durumlarda ise yaşam koşulları insanı girişimciliğe
iter.
İş fikri her ne olursa olsun,
başarılı bir girişimcilik örneği sergi-
leyebilmek için bilgi birikimi, beceri
ve davranış biçimi olmak üzere üç
ana yeteneğe gereksinim vardır.
Girişimci olabilmek için bir iş fır-
satı, müşteriler, üretim süreçleri,
işletme yönetimi, pazar, rakipler,
teknik konular, yardım alınabile-
cek kaynaklar gibi konularda bilgi
sahibi olunmalıdır. Bireyler bilgile-
rini becerileriyle desteklemeli, aynı
zamanda; işinin gerektirdiği teknik
konularla, pazarlama, finansal yö-
netim, organizasyon, planlama ve
Resim 2.35: İyi bir girişimci organizasyon ve yönetim liderlik gibi konularda da beceri sa-
örgüsünü oluşturmalıdır. hibi olmalıdırlar.
Girişimci işini kurduğunda bilgi ve becerisini nispeten geliştirmesi ve yeni be-
ceriler edinmesi kolaydır. Ancak, davranışların gelişmesi zaman alır ve kolaylıkla de-
ğiştirilemez ya da geliştirilemez. Çünkü başarılı bir girişimci inisiyatif alır, ısrarcıdır,
yüksek kalite için çaba gösterir, verimliliğe yoğunlaşır, sorunları orijinal yöntemlerle
çözer, hesaplanabilen riskleri alır, ikna edicidir, fırsatları görür ve harekete geçer. Sü-
rekli bilgi kaynaklarına ulaşmaya çalışır, anlaşmaların tatminkâr bir şekilde netice-
lenmesi için çaba gösterir, sistematik olarak plan yapar, kendine güvenir, atılgandır
ve etkileyici stratejiler kullanır. Bu nedenle sadece bilgi ve beceriye sahip bir insan
işini kurmayı bir şekilde başarsa bile çok uzun süre sürdüremeyecektir. Örneğin;
uygun davranış özelliklerine sahip olmayan bir girişimci büyük sıkıntılarla karşılaş-
tığında ısrarcı olmayacak, fırsatları görüp değerlendiremeyecek ya da yeni bir işe
girmek için riski hesaplasa dahi almak istemeyecektir.
Girişimcilik deneyimini başarıya ulaştırmak için kişi öncelikle iş kurmaya karar
vermeli, bunun için gerekli motivasyona sahip olmalıdır. Ardından uygun bir iş fikri

97
GİRİŞİMCİLİK 1

ve pazar seçimi yapmalı, tüm bu

aşamalardan sonra ise gerekli kay-
nakları ve yetenekleri bir araya ge-
tirebilmelidir. Bu dört ana faktörü
başarı ile bir araya getirdikten son-
ra bir iş planı hazırlamalı ve gerekli
organizasyon ve yönetim örgüsü-
nü oluşturmalıdır. Tüm bu faktör-
ler içerisinde şüphesiz tek başına
en önemli olanı motivasyondur.
Girişimci başarı potansiyeli-
ne sahip olduğunu düşündüğü bir
iş fikrini, uygulamaya geçmeden
3FTŔN

(FSFLMŔ
NPUŔWBTZPOV
TBʓMBN‘ʰ
HŔSŔʰŔNDŔ
WF
hatta detaylı olarak araştırmaya
çalışanlarından bir görünüm başlamadan önce genel olarak söz
konusu iş fikrinin uygulanmasına engel temel bir faktörün olup olmadığını bilmek
zorundadır. Bu ön değerlendirme kesinlikle işin başarı şansını ya da kârlılığını araştı-
ran bir çalışma değildir. Buradaki amaç sadece detaylı iş planı oluşturma çalışmasın-
dan önce, iş fikrini kısaca değerlendirerek iş planı çalışmasının ilerideki safhalarında
karşısına çıkabilecek bir olanaksızlığı önceden görerek vakit kazanmaktır.
Girişimci iş kurma sürecinde ye-
rine getirilmesi gereken yasal zorunlu-
lukları bilmeli, çözümü zor olan herhan-
gi bir durumda, iş fikrinin yapılabilirliği,
kârlılığı gibi faktörleri araştırmaya baş-
lamadan önce bu zorunlulukların nasıl
çözülebileceğini araştırmalıdır. Örne-
ğin; kreş, çocuk kulübü, gıda maddele-
ri üretimi, sağlık hizmetleri gibi detaylı
yasal mevzuatlarla yönlendirilen iş
alanlarına girecekse bu tür işletmelerin 3FTŔN

(ŔSŔʰŔNDŔ
HFMFDFʓŔ
UBINŔO

kurulmasında hem teknik yapının hem edebilmelidir.
de idari yapının oluşumunu belirleyen
tüm düzenlemelere uygun davranmalıdır.
Çeşitli iş fikirleri bir takım genel meslek başlıkları altında yer almakla birlik-
te, iş fikrinin özel kapsamında piyasada oluşmuş mevcut deneyimlere sahip olma-
yı gerektirmektedir. Örneğin; bilgisayar destekli metal işleme tezgâhları ile çeşitli
metal ürünler üretecek olan bir atölyenin kurulması makine mühendislerinin genel
uzmanlık alanlarını ilgilendiren bir iş türüdür. Ancak bu iş alanında başarılı bir işlet-
me olmak için kullanılan makineler ve üretim teknikleri çok hassas işlemler gerek-
tirmektedir. Ayrıca, hızlı ve kaliteli ürün üretmek bu tür işletmelerin temel başarı
kriterini oluşturmaktadır. Bu nedenle işletmenin bu alanda deneyimli mühendis ve

98
 GİRİŞİMCİLİK 1

ustalara sahip olması gerekmektedir. Gereken

nitelikte teknik özelliklere ve deneyime sahip
elemanları bulma potansiyeli bu alanda iş ku-
racak girişimcilerin en öncelikli gereksinimidir.
Ön değerlendirme aşamasında, bulunduğu
bölgede bu tür elemanların bulunmasının
mümkün olup olmadığını belirlemek girişimci
açısından öncelikli bir araştırma konusudur.
Ön değerlendirme aşaması, iş fikrinin ge-
3FTŔN

(ŔSŔʰŔNDŔ
ZBQBDBʓ‘
ŔʰMF
nel özelliklerinin piyasanın özellikleri ve girişim-
ŔMHŔMŔ
PMBSBL
ÚO
EFʓFSMFOEŔSNF
ZBQNBL
cinin kişisel özellikleri ile ana başlıklar bazında
zorundadır.
karşılaştırılması gereken dönemdir. Girişimci
tarım alanında, örneğin kesme çiçek serası konusunda bir işe giriyorsa açık havada
ve toprakla iç içe çalışmayı kabul etmelidir ya da çeşitli iş fikirlerinde geçerli olacağı
gibi günün her saatinde iş başında olabilmelidir. Sadece kârlılığını düşünerek bu tür
bir işe girmek girişimciler için doğru bir karar değildir. Girişimciliğin kişi için bir yaşam
tercihi olup olmadığına bu aşamada karar verilmelidir.
İş kurmak için toplumun birçok
kesiminde çok para sahibi olmak ge-
rektiği inancı vardır. Birçok iş fikri bu
inanışın aksine çoğu insan tarafından
karşılanabilecek parasal kaynaklarla ku-
rulabilmektedir. Bunun yanında girişim-
ci kendi işini kurma konusunda hareke-
te geçmiş, hedeflerini iyi belirlemiş ve
bu konuda yüksek bir motivasyona sa-
hip ise finansal kaynaklar işin kurulma-
sı konusunda çözüm bekleyen onlarca Resim 2.39: Girişimci iş fikri ile ilgili olarak
uzman çalışanlarından görüş almalıdır.
faktörden sadece bir tanesidir. Bu aşa-
mada gereken, detaylı çözümler bulmak değil genel olanaksızlıkların olup olmadı-
ğını görmektir. Eğer finansal kaynak gereksinimi girişimci açısından temini olanaksız
bir düzeyde ise iş fikri yeniden ele alınmalıdır.
İş fikirleri özellikle üretimle ilgili olan girişimciler, üretim sistemlerinin kurul-
masında ne tür alt teknik süreçlerin yer alması gerektiğini bir ön incelemeden geçir-
dikten sonra sistem gruplarının temininin ve işletilmesinin kendi finansal bütçeleri
ya da kendi bölge şartları içinde olanaklı olup olmadığını görmek zorundadır. Ör-
neğin; deri işleme konusunda iş kuracak bir girişimci, teknik işlem akışının genelini
ele aldıktan sonra çevresel etkilerin günümüzde önemle ele alınmaya başlanması
nedeniyle, işletmenin atık işlemleri sürecinin çözümünün olanaklı olup olmadığı-
nı araştırmalıdır. Bu noktada bir çözüm yolu bulunamaz ise iş fikrinin uygulanması
olanaksız hâle gelecektir. Örnekteki deri işleme işletmesini kurmak isteyen girişimci
ortak kullanımda olan bir arıtma tesisine ulaşamıyor ve kendi teknik sürecinin ge-

99
GİRİŞİMCİLİK 1

rektirdiği arıtma tesisini yatırım kalemle-

ri arasına almak zorunda kalacaksa bunu
ön değerlendirme aşamasında görmek
zorundadır.
Girişimci; iş fikirlerinin gerektirdi-
ği pazarlama faaliyetlerinin işletmenin
başarılı olması açısından önemini ve
önündeki zorlukları incelemelidir. Ön
değerlendirme aşamasında ele alınması
gereken noktalar pazarlamanın başarılı
Resim 2.40: Her girişimcinin kendine özgü
GŔLŔSMFSŔ
WBSE‘S
ÚOFNMŔ
PMBO
EPʓSV
GŔLŔSMFS

olması için özel dağıtım kuruluşlarına
üzerinde kararlı olabilmektir. ya da özel araç ve sistemlere gerek olup
olmayacağıdır. Örneğin; iş fikri piyasada
henüz bilinmeyen bir ürünü üretmek ya da satmak ise yoğun ve bütçeli bir tanıtım
kaçınılmazdır. Üretilen ürün soğuk zincir ile ya da belirli sürelere dayalı olarak tüke-
ticilere ulaştırılacak ise taşıma araçları ve ürün depoları özel şartlar taşımalıdır.
Piyasada kurulu işler girişimciler için genellikle iş fikri kaynaklarıdır. Bir iş ko-
lundaki başarılı işletmeler benzer işlerin kurulmasına neden olmaktadır. Kendi işini
kurmak isteyenler için önemli bir nokta da her bir girişim örneğinin kendine özgü
faktörleri olduğudur. Bir girişim belirli bir sektörde, piyasada ve çevrede, belirli in-
san, sermaye, bilgi, malzeme kaynakları ile girişimcinin bireysel hedeflerine göre ku-
rulmuş farklı özelliklerde ve tek olan işletmedir. Kendi işini kurmak isteyen girişim-
ci adayları çevrelerinde gördükleri ve bir benzerini kurmayı hedefledikleri işletme
örneklerini çok iyi analiz etmelidirler. Bu aşamada önemli olan nokta işletmelerin
başarılarının altında yatan temel faktörü görebilmektir.

ETKİNLİK

SWOT ANALİZİ NEDİR?

SWOT analizi; incelenen kurumun, tekniğin, sürecin, durumun veya kişinin güçlü
(Strenghts) ve zayıf (Weaknesses) yönlerini belirlemekte, dış çevreden kaynaklanan
fırsat (Opportunities) ve tehditleri(Threats) saptamakta kullanılan bir tekniktir. SWOT
analizinin kullanıldığı başlıca durumlar şunlardır:
t
Yeni bir pazara girerken pazarın yapısının çözümlenmesinde
t
Stratejik bir plan geliştirilmesi aşamasında
t
İş süreçlerinin geliştirmesinde
t
Sorun tanımlama ve çözüm oluşturulması aşamalarında
t
İnsan kaynakları geliştirilmesinde ve performans yönetiminde
t
Nicel verilerin yetersiz, bilgilerin kişilerin belleklerinde olduğu durumların ana-
lizinde

100
 GİRİŞİMCİLİK 1

KİŞİSEL SWOT ANALİZİ ÖRNEĞİ

ADI :
SOYADI :
CİNSİYETİ :
YAŞI :
ÖĞRENİM DURUMU :

DEĞERLER
Aşağıdakilerden hangisi kişisel değerlerinizdir? Lütfen 10 tanesini işaretleyiniz.

1. Çevreye ve topluma saygı † 16. Muhafazakârlık †

2. Kendine saygı ve özen † 17. Kişisel kalite †
3. Dürüstlük † 18. Küreselleşme †
4. Yenilikçilik † 19. Üretkenlik †
5. Başkalarının haklarına saygı † 20. İşbirliği yapabilme †
6. Sözünde durma † 21. Sorunlarla baş edebilme †
7. Empati, özveri † 22. İletişim kurabilme †
8. Dayanışma, dostluk † 23. İkna kabiliyeti †
9. İnsana ve emeğe saygı † 24. Güne ayak uydurabilme †
10. Üretkenlik ve verimlilik † 25. Teknolojiyi takip edebilme †
11. Uzlaşma † 26. Eğitime önem verme †
12. Çalışkanlık † 27. Adaletli olma †
13. Kişisel kalite † 28. Rekabet gücü †
14. Bilimsellik † 29. Sürekli değişim ve gelişim †
15. Kazanma hırsı † 30. Fırsatları fark edebilme †

GÜÇLÜ YÖNLER
Aşağıdakilerden hangisi güçlü yönlerinizdir? Lütfen 10 tanesini işaretleyiniz.

1. Bilgi ve becerilerim † 16. Takım çalışmasına yatkınlığım †

2. Genel kültürüm † 17. Kendi başıma yetebilmem †
3. Enerjik ve çalışkan olmam † 18. İnisiyatif kullanabilmem †
4. Stratejik düşünebilmem † 19. Kararlı olmam †
5. Vizyon sahibi olmam † 20. Pozitif enerjim †
6. Bilgisayar becerilerim † 21. Sakin ve sabırlı olmam †
7. Yabancı dil becerilerim † 22. Organizasyon yeteneğim †
8. Yöneticilik becerilerim † 23. Paylaşımcı kimliğim †
9. Üretkenlik becerilerim † 24. Empati yapabilmem †
10. Girişimcilik özelliğim † 25. Analitik düşünebilmem †
11. Sürekli gelişme isteğim † 26. Problem çözebilmem †
12. Hızlı iş yapma becerim † 27. Kriz yönetme becerim †
13. Pozitif enerjim † 28. Dış görünüşüm †
14. Kontrollü ve dikkatli olmam † 29. Konsantre olabilmem †
15. Stratejik yaklaşımım † 30. Mantıklı ve ölçülü davranışlarım †

101
GİRİŞİMCİLİK 1

ZAYIF YÖNLER
Aşağıdakilerden hangisi geliştirilebilir alanlarınızdır? Lütfen 10 tanesini işaretleyiniz.

1. Mesleki bilgi ve becerilerim † 11. Vermekte isteksizliğim †

2. Öğretim ve eğitimim † 12. İstemekte isteksizliğim †
3. Yabancı dilim † 13. Hedefsiz yaşamam †
4. Bilgisayar kullanma yeteneğim † 14. Çabuk sinirlenmem †
5. Değişimi zor kabullenmem † 15. Sabırsız olmam †
6. İletişim ve raporlama kabiliyetim † 16. Motivasyon eksikliğim †
7. Planlama ve zamanlamada zayıflığım † 17. Güvensizliğim †
8. Hızımı kontrol edememem † 18. Aşırı duygusal olmam †
9. Kendimle barışık olmamam † 19. Liderlik yanımın eksikliği †
10. Başkalarıyla barışık olmamam † 20. Detaylara boğulmam †

TEHLİKE VE TEHDİTLER
Yukarıda belirttiğiniz kişisel zayıf yönlerinizi geliştiremediğiniz taktirde sizi bekleyen
tehlike ve tehditler nelerdir? Lütfen 10 tanesini işaretleyiniz.

1. Kendime saygımın azalması † 11. Çocuklarla kucak farkına düşme †

2. Başkalarının bana saygısının azalması † 12. İtibar kaybı †
3. İstediğimi elde edememe † 13. Çağın gerisinde kalma †
4. Başarısızlık duygusu † 14. Edilgen ve silik olma †
5. Yönetici ya da lider olamama † 15. İtibar kaybı †
6. Arkadaşlarımı ve çevremi kaybetme † 16. Karamsarlık ve ruhsal çöküntü †
7. Ekonomik sıkıntılar † 17. Huzursuz ve stresli olma †
8. İş bulamama korkusu † 18. Kimsenin aklına gelmeme †
9. Evlenememe, aile olamama korkusu † 19. Ticari itibarın kaybolması †
10. Çocuklarımın idolü olamama † 20. Toplumda güvenilmeyen bir kimlik †

ÖRNEK ALDIĞINIZ KİŞİLER

Kendinize örnek aldığınız, idol olarak gördüğünüz şahsiyetlerden aşağıdaki 10 kişiyi
işaretleyiniz.

1. Atatürk † 11. Sakıp Sabancı †

2. Annem/Babam † 12. Barack Obama †
3. Öğretmenim † 13. Abim/Ablam †
4. Başbakan † 14. Fatih Terim †
5. Cumhurbaşkanı † 15. Turgut Özal †
6. Bill Gates † 16. Halis Kesemen †
7. Bir yakınım † 17. Kadir Has †
8. Fatih Sultan Mehmet † 18. Al Pacino †
9. Yıldırım Bayezid † 19. Mevlana †
10. Rahmi Koç † 20. Steven Spilberg †

102
 GİRİŞİMCİLİK 1

D. GİRİŞİMCİLİK ÖRNEKLERİ
Bireyler; kendi işinin patronu olmak, işiyle ilgili kararlarda direkt söz sahibi ol-
mak, kâr etmek, başarı ve güç ihtiyacı gibi pek çok unsurun etkisiyle girişimci olmak
yani kendi işletmelerini kurmak isterler. Aynı zamanda rakiplerinden daha iyi işler
ortaya koymak veya herhangi bir işi en iyi şekilde yapabilmek için bir yol geliştirme
ihtiyacı hissettiklerinde, kendi başlarına bir iş kurmak ve işlerinden sorumlu olmak
isterler. Yüksek başarı ihtiyacına sahip bireyler, davranışlarının sonuçlarına katlan-
ma ve sorunları çözme sorumluluğuna sahiptir. Böyle durumlarda gerekli analizleri
yapar, başarı olasılıklarını araştırır, zorlukları aşmak için bütün yolları dener. Bu tip
bireyler, olaylara daha fazla odaklanarak bu olayları değişim potansiyeline göre de-
ğerlendirirler. Böyle bir durumda; ekonomik değişimlerden çabuk etkilenme, uzun
çalışma saatleri nedeniyle yorgun düşme, yüksek finansal risklerle başa çıkma, ça-
lışanlara, müşterilere ve diğer çevrelere karşı tam sorumluluk taşıma gibi olumsuz-
luklar; girişimci için daha az önem taşır.
Tüm dünyada oldu-
ğu gibi ülkemizde de her
yıl yüzlerce birey kendi işi-
ni kurmayı denemeye ka-
rar vermekte, birçoğu da
başarılı olmaktadır. Başa-
rılı bir iş kurmak zorlu bir
yolculuk olmakla birlikte
her şeyden önce bireyin
girişimci olmak için istekli
olması gerekir. Ancak sa-
3FTŔN

(ŔSŔʰŔNDŔOŔO
EŔʓFS
ŔOTBOMBSEBO
GBSLM‘
Ú[FMMŔLMFSŔOŔO

olması gerekir. dece istekli olmak tek ba-
şına yeterli değildir. Özgü-
ven, motivasyon, gerçekçi olmak, başarma ve mücadele isteği, hesaplı risk almak,
yeni fikirlere açık olmak, üretken ve yenilikçilik gibi nitelikler bir girişimci adayının
sahip olması gerekenlerin başın-
da gelmektedir. Bu özelliklerin
yanında; başkalarının deneyim-
lerinden yararlanmak, iyi araştır-
ma yapmak ve çeşitli kurum ve
kuruluşlardan destek almak ko-
nularında da kendini geliştirme-
lidir. Yani sahip olduğu nitelikleri
işlevsel kılmalı, yaşama geçirme-
yi bilmelidir.
Girişimcilikte başarısız Resim 2.42: Girişimci fark edilen olmalıdır.
olma tehlikesi bireylerin cesare-

103
GİRİŞİMCİLİK 1

tini kırabilir. Ancak kendi işinin patronu olma ve para kazanma isteği olan bireylerin
bu korkularını yenip bir hedef koymalı ve bu hedef için yapılması gerekenleri adım
adım takip etmelidir. Girişimci olma isteği olan bireyin her şeyden önce dikkat et-
mesi gereken hususlar aşağıda sıralanmıştır.
* Girişimci adayı yazılı ve görsel kaynakları taramalı, başarılı girişimcilerin ya-
şam öykülerini okuyarak bunlardan ders çıkarmalıdır.
* Seminer, konferans, İnternet grupları ve akademik kaynakları takip etmelidir.
* Kurmak istediği işle ilgili risk ve avantajları öğrenmeli, piyasa koşullarını ve
ekonomistlerin öngörülerini takip etmelidir.
* Tahminleri gerçekçi olmalı, piyasa koşullarına göre bir pazarlama stratejisi
geliştirmelidir.
* Hedeflerini sayısal değerlerle ifade etmeli, gerçekçi olmalı, aşırı iyimser ol-
maktan kaçınmalıdır.
* Bir iş planı hazırlamalı, sadece neyi hedeflediğini yazmak yerine, finansal bo-
yutta hangi kaynaklara sahip olduğunu ve bunları nasıl işletebileceğini belir-
lemelidir.
* Mevcut rakiplerini tanımalı ve gelecekte karşılaşabileceği rakiplere karşı ön-
görülerde bulunmalıdır.
* Hukuksal süreçlerden ve sorumluluklardan haberdar olmalıdır.
* Piyasa eğilimlerini yakından takip etmeli, hedef kitleyi belirleyerek pazarla-
ma kanallarını bu doğrultuda geliştirmelidir.
* Kısa, orta ve uzun vadede ölçülebilen hedefleri olmalıdır.
* Kötü ihtimalleri göz önünde bulundurmalı, tehlike anında kullanabileceği
başka yöntemleri olmalıdır.
* İyi bir çevre ve geniş bir iletişim ağına sahip olmalıdır.
Günümüzde hem dünya da hem de ülkemizde başarılı olmuş çok sayıda giri-
şimci olmakla birlikte büyük umutlarla kurulmuş ancak çeşitli hatalar nedeniyle ba-
şarısızlıkla sonuçlanmış girişimcilik örnekleri de bulunmaktadır. Aşağıda ülkemizde
ve dünyada başarılı ve başarısız girişimcilik örneklerinden bazıları verilmiştir.
1. Başarılı Girişimcilik Örnekleri
1.1. Ferdinand Porsche
Babası yoksul bir musluk tamircisi olan Ferdinand Porsche 1875’te Avusturya’da
doğdu. Çocukluğunda babasının yanında, elinde tamir takım çantasıyla çoğu kez
işlere gitmiş, bu arada teknik işlere karşı merakı iyice artmıştı. Sadece iş zamanı de-
ğil, boş zamanında da elektrik tamirleriyle uğraşan Porsche, liseyi bitirdikten sonra
Teknik Üniversite’ye gitti fakat kaydolamadı, dinleyici öğrenci olarak dışarıdan ders-
lere katıldı. Otomobile olan merakı genç yaşlarda başlayan Porsche, elektrik motor-

104
 GİRİŞİMCİLİK 1

ları üreten bir firmada iş bularak daha sonra bir

otomobil şirketinde çalışmaya başladı. Porsche
burada kendi tasarımı olan otomobilini yapma
fırsatı yakaladı. Elektrik motorunda iyice uzman-
laşan Porcshe, istenildiği tarzda yerleştirilebilen
dingilli elektrik motoruyla çalışan bir otomobil
üreterek günümüze kadar başarısını koruyan
bir otomotiv devini oluşturdu.
1.2. Steven Spielberg
On iki, on üç yaşlarından beri film yönet-
meni olmak istediğini biliyordu. On yedi ya-
şındayken bir hafta sonu Universal Stüdyola-
rını gezmek için düzenlenen bir tura katılması,
O’nun hayatını değiştirdi. Gerçek bir filmin çe-
kimlerini izlemek için gruptan ayrıldı. Sonra da
kendini, bir saat boyunca ilginç film hikâyelerini
Resim 2.43: Ferdinand Porsche dinleyeceği Universal’in Yazı İşleri Müdürü’nün
(1875-1951) odasında, koyu bir sinema sohbetinin içinde bu-
luverdi. Müdür de Spielberg’in senaryolarını ilgiyle dinliyordu. İlk ziyaretinden ders
aldı ve olaylara yaklaşım biçimini değiştirdi. Ertesi gün, takım elbisesini giydi, baba-
sından kalan ve içine sadece bir sandviç
ve iki şekerleme koyduğu evrak çantasını
aldı ve sanki oranın kırk yıllık çalışanıymış
gibi film setine tekrar gitti. O gün çok işi
olan bir set görevlisi tavrı takınarak hızlı
adımlarla içeri girdi. Kendisine terk edil-
miş bir treyler buldu ve plastik harflerle
kapıya “Steven Spielberg-Yönetmen” yaz-
dırdı. Sonra tüm yaz boyunca, yazarlar,
editörler ve yönetmenlerle tanışıp sohbet
etmeye, en çok özlemini çektiği bu dün-
yada oyalanıp her konuşmadan bir şeyler
elde etmeye ve film dünyasını öğrenip
kendini geliştirmeye devam etti. Spilberg,
20 yaşında kendi çektiği küçük bir filmi
yöneticilere gösterdi ve hemen ardında
bir televizyon dizisinin yedi yıl boyunca
yönetmenliğini yapmak için teklif aldı.
Resim 2.44: Steven Spielberg (1946-)
Böylece rüyalarını gerçeğe dönüştürdü.

105
GİRİŞİMCİLİK 1


$BOBO
±FMFCŔPʓMV
5PLHÚ[
Babası Ali Cavit Çelebioğlu vefat ettiğinde
kendisi 16, ağabeyi 19 yaşındaydı. Henüz lisede
okurken kendisini babasının kurduğu ve uçaklara
yer hizmeti veren şirketin içinde buldu. Uçak içi
temizledi, bagaj attı, havaalanındaki bagaj trak-
törlerini kullandı. Zorluklarla büyüttükleri hol-
ding, bugün havacılık, gıda, turizm ve taşımacılık
alanında çalışmaktadır.
1.4. Louis Renault
Louis Rena-
ult 1877’de Paris’te
doğdu. Babası iyi
kazanan bir yün 3FTŔN

$BOBO
±FMFCŔPʓMV
5PLHÚ[

(1966-)
taciridir. Louis ma-
kine hastasıdır, daha 5 yaşındayken arkadaşlarından
duyduğu lokomotifi görmek için istasyona koşarak
buhar kazanını, pistonları, bacaları, çözmeye kalkar.
Louis genç yaşlarda satın aldığı bir arabayı ağa-
beyleriyle birlikte adeta yeniden imal eder, bir sürü
ilaveler yapar. Araçta üç ileri ve bir geri vitesli mekanik
dişlisiyle yeni bir çığır açar. Üstelik motordaki gücü ka-
yış ve zincirle değil sabit bir mil (şaft) aracılığı ile doğru-
dan doğruya arka dingile aktarırlar. Araç daha verimli
olur ve sessizliği ile dikkat toplar. Louis daha güçlü ve
Resim 2.46: Louis Renault
daha
(1877-1944)
devirli
motorlar için uğraştığı günlerde je-
neratör sistemlerine de el atar, getir-
diği yeniliklerle adeta devrim yapar.
1898’de henüz 21 yaşında iken kar-
deşleri ile ilk şirketini kurar.
1899 yılında Paris-Trouvil-
le arasında düzenlenen bir yarışta
Renault’lar yaptıkları özel otomobille
yarışı rahat kazanırlar. Bunun üzerine
çok miktarda sipariş almaya başlar-
lar. Ancak Louis Renault asla “Tamam
şimdi oldu.” demez, daima daha mü-
kemmeli arar. Nitekim kapalı karoseri Resim 2.47: İlk arabasıyla Louis Renault

106
 GİRİŞİMCİLİK 1

olan ilk aracı da o yapar. Genç girişimci daha o yılın sonunda Billancourt’daki garajı
fabrikaya çevirir ve yanında tam 110 kişiyi çalıştırmaya başlar. Talep katlana katlana
artınca seri üretime geçer ve işçilerini ihtisas sahibi yapmaya bakar. Biri yalnız boya,
öbürü sadece döşeme üzerinde derinleşir, işlerinde uzman olurlar. Şirket kuruluşun-
dan 9 yıl sonra New York, Londra ve Berlin’de şubeler açar, derken gemi ve uçak mo-
torları üretmeye başlar. 1914 yılında 4400 işçisiyle bir sanayi devi olur, bundan dört
yıl sonra da 1918 çalışanların sayısı 22 bini aşar. Bugün çok sayıda otomotiv şirketini
de bünyesine katan bu otomotiv devi faaliyetlerine her gün bir yenisini katmaya
devam etmektedir.
1.5. Max Grundig
1908´de Almanya’nın Nürnberg şehrinde
doğan Max Grundig yoksul bir ailenin çocuğuydu.
Max Grundig zor koşullar altında büyüdü. Babası
ambar işçisiydi ve kendisi 12 yaşındayken vefat etti.
Max derslerinde başarılı değildi ama makinelere
karşı sevgisi ve tutkusu vardı.
Max Grundig, ailesinin içinde bulunduğu
zorluğu bilerek yaşadığı şehirdeki dükkânlarda iş
aramaya başladı, sonunda bir dükkâna çırak olarak
girdi. Dükkân sahibinin bir de tamir atölyesi vardı.
Satış dükkânında bir iki yıl çalıştıktan sonra tamir
atölyesine alındı ve 18 yaşına kadar burada çalış-
tı. Daha sonra aynı atölyenin daha büyük üretim
fabrikasına yönetici olarak atandı. En büyük tut-
kusu Almanya’da 1926’da yayına geçen radyo işini
yapmaktı. Çünkü el becerisi kuvvetliydi, radyoyu
da seviyordu, imkânı olsa kendi eliyle yüzlercesini Resim 2.48: Max Grundig (1908-
1989)
üretebilirdi. Ancak elinde biriktirdiği çok az parası
vardı. Bir tanıdığının yardımıyla kendi şirketini kurarak radyo kanallarını çeken trans-
formatörü üretti. Grundig ilk büyük fabrikasını kurduğunda 40 yaşındaydı. O yıl yeni
düğmeleriyle, ses ayarlarıyla, orta ve uzun dalgalarla birlikte kısa dalgayı da bulan
Grundig, radyoda çığır açtı. Onun getirdiği yenilik, radyonun en uzak mesafelerden
dinlenebilmesini sağlıyordu.
1950´li yıllardan sonra Grundig, dünyanın en büyük radyo üreticisi oldu. 1952
yılında televizyon ve alıcılarını üretmeye başladı. Kendi ülkesinde şube açmakla kal-
madı, dış ülkelere de şubeler açtı. Fiyatları makul düzeyde tutarak satışları arttırdı ve
kârını katladı.
1.6. Sakıp Sabancı
Sakıp Sabancı, 7 Nisan 1933 tarihinde Kayseri’nin Akçakaya köyünde fa-
kir bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çok genç yaşlarda, Bossa Un

107
GİRİŞİMCİLİK 1

Fabrikası´nda veznedarlıkla iş hayatına başladı. Sırasıyla, Çiftlik Müdürü ve Bossa

Tekstil İşletmesi Müdürü oldu. Babasının 1966 yılında vefatından sonra kurulan hol-
dingin yönetim kurulu başkanlığına getirildi.
1964 yılından itibaren, 25 yıl süreyle
Adana ve Kocaeli Sanayi Odaları; Türkiye Sa-
nayi ve Ticaret Odaları Birliği Üyeliği ve Baş-
kanlığı yaptı. 1986 yılında Türk Sanayicileri ve
İşadamları Derneği TÜSİAD´ın Yönetim Kurulu
Başkanlığı’nı üstlenen Sakıp Sabancı, 1987 -
1990 yılları arasında Yüksek İstişare Konseyi
Başkanlığı’nı yaptı. Sabancı, Hacı Ömer Sabancı
Vakfı (VAKSA)´nın kurucuları arasındaydı.
Sakıp Sabancı´ya 1997 yılında Cumhur-
başkanı tarafından “Devlet Üstün Hizmet Ma-
dalyası”; İsviçre-Zürih´teki Avrupa Ekonomi
Enstitüsü tarafından “Avrupa Kristal Dünya
Resim 2.49: Sakıp Sabancı Ödülü” verilmiştir. Sakıp Sabancı 1999 yılında
(1933-2004) New York´da FABSIT Vakfı tarafından “Yılın İşa-
damı” ödülünü, Türk-Amerikan İşadamları Derneği (TABA) tarafından “Türkiye Tanı-
tım Ödülü” almıştır.
1.7. Sinan Öncel
Sinan Öncel, 1965 yılında İstanbul’da
dünyaya geldi. Çalışmaya ilkokulda baş-
layan Öncel, ortaokul sıralarındayken bir
kuaförde çıraklık yapıyordu. Üniversite yıl-
ları da hem iş hem ticaret arasında geçti.
1989 yılında, Cağaloğlu’nda bir dükkân sa-
hibi olmuştu. Terlik macerası da bu yıllarda
başladı. Küçücük dükkânında fason olarak
terlik yaptırıp satmaya başladığında Öncel
24 yaşındaydı. Bir kampanyadan elde ettiği
gelirle ünlü bir ayakkabı markasının Türkiye
temsilciliği ardından da dünyanın en büyük
terlik üreticilerinden birinin distribütörlü-
ğünü aldı. 2000 yılında kendi terlik marka-
sını piyasaya sürdü. Bir terlikten beklenme- Resim 2.50: Sinan Öncel
yecek ölçüde yenilikçi bir çizgisi ile taraftar
terliklerinin ardından asker ve aileleri için
hazırladığı terlikleri pazara sundu.

108
 GİRİŞİMCİLİK 1

1.8. Bill Gates ve Paul Allen

Bill Gates Harvard Üniversitesine hukuk okumak için girmesine rağmen özel
ilgisi bilgisayar programcılığıydı. 1 Ocak 1975 tarihinde yayınlanan bir dergide gör-
düğü bilgisayara program yüklemek istediğini söylediğinde elinde ne bilgisayar ne
de göstermeyi taahhüt ettiği program vardı. Bill Gates ve arkadaşı Paul Allen sekiz
haftada programı yazdılar ve bilgisayar üstündeki denemeleri başarılı oldu. Bill Ga-
tes, Harvard’ı bıraktı ve bilgisayar firmasının üretim yaptığı şehre taşınarak kendi
şirketini kurdu. Her ne kadar Bill Gates kadar ön plana çıkmasa da şirketin kurucu
ortaklarından olan Paul Allen da Washington Eyalet Üniversitesi’ndeki eğitimini bıra-
karak şirketin kurulmasını sağladı. Nitekim Bill Gates’in Harvard’ı bırakmasında Paul
Allen’ın etkisi büyüktür. Bir dünya devi olan bilgisayar şirketleri sayesinde Bill Gates
en zenginler sıralamasında çoğu zaman ilk sırada yer alırken Allen, 22 milyar dolarlık
servetiyle dünyanın en zenginleri arasında ilk 10’daki yerini korumaya devam ediyor.

Resim 2.51: Bill Gates Resim 2.52: Paul Allen

(1955-) 1953-)

1.9. Luciano Benetton

İtalya’da zorlu savaş sonrası dönemde gazete sa-
tarak ailesine katkıda bulunmaya çalışan Luciano Be-
netton, kız kardeşi Guiliana çok güzel örgü ördüğü için
küçük bir kazak şirketi kurmaya karar verdi. İngiltere’ye
giderek yünü boyama tekniğini öğrendi. 1963´´te ilk
mağazalarını açtılar ve buna zaman içinde yenileri
eklendi. 1966 yılında, Luciano Benetton, sonradan
şirketin merkez ofisi olan Villa Minelli’yi satın aldı ve
ilk fabrikasını kurdu. 1969´´da Paris’teki mağazalarını
açtıklarında Benetton’un stili, renkleri ve hedeflediği
müşteri kitlesi markanın yükselmesini sağladı. Markası
2005 yılında tam 120 ülkedeydi. Resim 2.53: Luciano Benetton
(1935-)

109
GİRİŞİMCİLİK 1

2. Başarısız Girişimcilik Örnekleri

Girişimcilik alanında gerek ülkemizde gerekse
dünyada çok sayıda başarı hikâyesine tanık olmak
mümkünse de sonu başarısızlık ve hayal kırıklığı ile
biten örneklerine de rastlamak mümkündür. Özel-
likle son yıllarda oldukça yaygınlaşan İnternet giri-
şimciliğinde başarısız girişimcilik örneklerine rast-
lanmaktadır. Bunun yanı sıra küresel krizin etkisiyle
daha önceleri oldukça başarılı girişimcilik örnekleri
olarak piyasada yer alan bazı girişimlerin de sonlan-
dığı görülmektedir.
Girişimcilerin en büyük hatası genellikle ba-
şarısızlığı düşünmemekten kaynaklanmaktadır. Bu-
nunla birlikte araştırmalara göre, girişimde en riskli
dönemin ilk 6 ay olması nedeniyle bu süre içinde
Resim 2.54: İş yaşamında çok firmanın geleceğini şekillendirmek tamamen gi-
sayıda başarısız girişim örneklerine rişimciye kalmaktadır. Çoğu zaman gözden kaçan
de rastlamak mümkündür.
ufak hatalar ya da iş yoğunluğu nedeniyle hesaba
katılmayan noktalar bir anda girişimcinin karşısına büyük sorunlar olarak çıkabil-
mektedir. Girişimcilerin başarısızlığına neden olan en önemli hatalar şu şekilde açık-
lanabilir:
t
Taklit: Yapılan bir girişimin başarılı olduğunu görerek, aynı yerde, aynı tipte,
benzer hizmetler veren bir şirket kurmak eskiden beri gelen çok yaygın bir
anlayıştır. Oysa her işletmenin kendi içinde bir dinamiğe sahip olduğunu, bir
başkasının yaptığının aynısını yaparak öne geçmenin mümkün olmayacağını
girişimcinin anlaması gerekir. Bunun için girişimci işinde yenilik getirmeli, bir
iş fikrini hayata geçirirken yenilikçi tarafını mutlaka ön plana çıkarmalıdır.
t
Yanlış işe girmek: Küçük girişimcinin
yaptığı en büyük hatalardan biri çevre-
sinden etkilenerek yatırım yapmasıdır.
Araştırmadan, sadece iyi örneklere ba-
karak yatırım yapılan işler büyük oran-
da başarısızlıkla sonuçlanmaktadır.
Örneğin; simit kafeler ya da İnternet
kafeler günümüzün moda yatırımları
gibi gözükse de herkesin bu alanlara
yatırım yapmayı düşünmesi ve hatta
yapması başarısız girişimcilik örnek-
lerinden olmaya adaydır. Girişimcinin
sermayesi azsa ve risk alacak gücü
yoksa orijinal yatırım fikirleri bulma- Resim 2.55: Girişimci fikirlerini
sında fayda vardır. kısıtlamamalıdır.

110
 GİRİŞİMCİLİK 1

t
Yetersiz sermaye: Yapılacak işin mutlaka bir iş planı çıkarılmalı, o planda han-
gi aşamada ne kadarlık kaynağa ihtiyaç duyulacağı net olarak belirtilmelidir.
Söz konusu kaynağa ulaşmak için kullanacak yöntemler de iş planında yer
almalıdır. Birçok girişimcinin düştüğü hatalardan bir tanesi, kuracağı işin ne
kadar maliyet gerektireceğini önceden hesaplayamadan veya varını yoğunu
tek bir işe kanalize ederek işletme kurmasıdır. Yeni bir işin girişimci için kârlı
bir yapıya dönüşmesi, gelir getirmesi mutlaka belli bir süre gerektirir ki, bu
süre de yapılacak işin niteliğine göre değişir. Girişimcinin bu süreyi
geçirecek ve gerektiğinde ek kaynak imkânları önceden sağlaması gerekir.
t
Yüksek maliyet: Her yeni iş fikrinin büyük gelir getireceğini düşünmek başlı
başına bir hatadır. İş fikri girişimciye göre çok doğru olabilir; ancak eğer ye-
terli pazar araştırması yapılmamışsa sonucu hayal kırıklığı olabilir. Girişimci-
nin sermayesi kısıtlıysa, daha yolun başında gereksiz masraflardan mutlaka
kaçınmalı, maliyetleri kontrol altına alması gerekir.
t
Yanlış yönetim: Genellikle aile işletmesi olan KOBİ’ler, kurumsallaşmakta ve
işi profesyonel yöneticilere devretmekte zorlanır. Şirketin potansiyeli gelişir-
ken yönetimin hâlâ aile içinde kalması işletme içinde çatışmalara neden ola-
bilir. Bu nedenle, belli büyüklükteki şirketlerin aile işletmesi yapısından kur-
tulması, hatta işin başındayken profesyonel bir ekiple çalışmayı tercih etmesi
en doğru bir yoldur. Ayrıca “Küçük olsun benim olsun.” anlayışı da şirketlerin
büyüme yolunda adım atmasını engelleyebilmektedir.
t
Hedefsizlik: Ölçeği her ne olursa olsun, her işletmenin belli planlar dâhilinde
hayata geçirilecek hedeflere ihtiyacı vardır. Gelişmek ve ilerlemek için bu he-
deflere doğru atılan adımlar, aynı zamanda işletmenin motivasyonuna da
yansıyacaktır. Girişimcilerin en büyük hatalarından bir tanesi, değişen koşul-
lara bağlı olarak hedeflerinde köklü değişiklikler yapmasıdır. Bu doğrultuda
gerek şirket yapısı gerekse insan kaynağı gibi alanlarda sürekli değişiklik ya-
şayan işletmelerde bu durum istikrarsızlığa neden olabilmektedir.
t
Hatalı istihdam: Küçük işletme-
lerin ve işe yeni başlayan yatırımcı-
ların düştüğü hatalardan bir diğeri,
profesyoneller yerine yakın çevre-
sine iş imkânı sağlamasıdır. Doğru
istihdam yerine, yeterince yetkin
olamayan yakınlarına iş verilmesi,
işletmenin orta ve uzun vadede
verimsiz çalışmasına neden olmak-
tadır.
t
Gereksiz korkaklık veya cesaret:
Resim 2.56: Gereksiz korkaklık kadar gereksiz cesaret Girişimcilerin faaliyet gösterdiği iş
de başarısızlıkta etkendir. kolunda uzmanlara danışmadan,

111
GİRİŞİMCİLİK 1

yalnızca hislerine dayanarak cesur kararlar alması işlerine zarar verebilmekte

ya da atmaları gereken riskli bir adımda fazlasıyla çekingen davranabilmekte-
dirler. Örneğin; ülkemizdeki KOBİ’ler ve girişimciler, danışmanlardan destek
almak yerine, kendi birikimleri doğrultusunda hareket etmeyi tercih etmek-
tedir. Bunun yerine işletmeyi derinden etkileyecek konularda bir uzmandan
destek alınması daha doğru ve yerinde bir hareket olacaktır.
t
Bilgi ve teknolojiden uzak durmak: Girişimcinin sektöründeki teknolojik ye-
nilikleri mutlaka takip etmesi gerekir. Oysa birçok işletmenin teknik açıdan
kurulduğu dönemde edinilenden çok farklı bir donanıma erişemediği görül-
mektedir. Bu durum, özellikle küçük işletmelerde yaygındır. Yoğun rekabet
ortamında teknoloji, şirketleri bir adım öne çıkarmak için önemli bir araçtır.
t
Personele karşı açık olmamak:
Küçük işletme sahiplerinin,
kendi şirketleri için aldığı ka-
rarları genellikle çalışanlarıyla
paylaşmak veya tartışmaya aç-
mak gibi bir alışkanlıkları yok-
tur. Bu durum, yeni fikirlerin
gelişmesini engellediği gibi,
işyerinde motivasyon eksikli-
ğine de yol açabilmektedir.
t
Müşteriyi yeteri kadar tanıma-
mak: Yeni kurulan işletmele-
rin hatalarından bir tanesi de 3FTŔN

(ŔSŔʰŔNDŔ
BME‘ʓ‘
LBSBSMBS‘
ÎBM‘ʰBOMBS‘ZMB

paylaşmalıdır.
ürün veya hizmetleriyle ulaş-
mak istedikleri müşteri kitlesini yeteri kadar tanıyamamasıdır. Bunun için giri-
şimcinin müşteri ihtiyaçlarını dönemsel dolarak takip ederek ihtiyaca uygun
çözümler geliştirilmesi gerekir.
t
Finansman ve yönetiminde amatör-
lük: Tahsilâtlarla ödeme planlarının
nakit krizine yol açmayacak nitelikte
olması işletme devamlılığında ol-
dukça önemlidir. Bu konudaki hatalı
davranışların, birçok kârlı işletmeyi,
yalnızca nakit sıkışıklığı nedeniyle
zor durumda bıraktığı bilinmektedir.
Sadece işletmenin kârlı olması değil,
aynı zamanda nakit akışının genel
ödeme planına uygun olmasına da
dikkat etmek gerekir.
3FTŔN

(ŔSŔʰŔNDŔ
OBLŔU
BL‘ʰ‘O‘
EPʓSV

yönetemezse başarısız olur.

112
 GİRİŞİMCİLİK 1

t
Müşteri sayısını artıramamak: Müşteri sayısını artırmaya yönelik programlar

geliştirememek, yeni işletmelerin sıkıntılarından bir diğeridir. Bunun için,
farklı tekniklerle farklı müşteri gruplarına hitap edebilecek çözümler geliştir-
mek gerekir. Çok büyük de olsa, tek bir modele bağlı kalmak risk teşkil etti-
ğinden, müşteri tabanını mümkün olduğunca geniş bir alana yaymak, işlet-
me açısından faydalı bir uygulama olacaktır.
t
Değişimin gerisinde kalmak: Yö-
netim ve işletme dinamikleri sü-
rekli olarak değişmekte, geçmişte
girişimciyi başarıya götüren yollar
bugün geçerliliğini yitirebilmekte-
dir. Bu nedenle, gerektiğinde hem
yönetim arayışını hem de üretilen
ürün ve hizmetleri değişen şartla-
ra adapte etmek gerekir.
t
Büyüme yönetimini yapama-
mak: Büyüme, şirketlerde yeni yö-
netim anlayışını da beraberinde
3FTŔN

:ÚOFUŔN
BOMBZ‘ʰ‘O‘
EFʓŔʰUŔSNFL
EFʓŔʰŔNŔO
getirir. Ancak, birçok işletmenin
gerisinde kalmamak için gereklidir. bu adaptasyon sürecini yönet-
mekte başarısız olduğu bir gerçektir. Bu nedenle, kontrollü büyürken, işlet-
menin yönetim becerisini de geliştirmek gerekir.
t
Ölçüsüz büyüme: Büyürken kontrolü kaybetmek, işletmeler için bir diğer
riskli durumdur. Bir anda çok hızlı ve kontrolsüz büyümek, kısa vadede iyi
gibi görünse de, orta ve uzun vadede şirketler için risklidir. Ülkemizde de giri-
şimcilerin çoğunda var olan bir gerçeklik, sürekli büyüme isteğidir. Ancak bu
isteği kontrol altında tutmayı öğrenmek de önemlidir.

113
GİRİŞİMCİLİK 1

ÖZET
Girişimci, insan ihtiyaçlarını karşılamak üzere ekonomik mal ve hizmet üreti-
minin gerçekleştirilebilmesi için üretim faktörlerini bir araya getiren kişi olarak ta-
nımlanabilir. Girişimcinin faaliyetlerindeki asıl hedef kâr elde etmektir. Girişimci, bir
yandan risk altına girmekte diğer taraftan üretim faktörlerini temin ederek işletmek-
tedir. Bu nedenle girişimcide yöneticilik özelliklerinin de bulunması gerekir.
Toplumda girişimci rolünü oynayan kimselerin yüklendikleri işlerin bütünü gi-
rişimcilerin fonksiyonları olarak adlandırılır. Girişimci, her alandaki yeniliği başlatan
kişi olduğu gibi yeniliklerin sürdürülmesi ve geliştirilmesi de onun karar ve uygula-
maları sonucunda gerçekleşir.
Çağdaş bir girişimcinin yerine getirmesi beklenen fonksiyonlar;
t
Yeni mal ve hizmet üretmek veya bilinen mal ve hizmetlerin nitelik ve kalite-
lerini yükseltmek
t
Yeni üretim yöntemleri geliştirmek ve uygulayabilmek
t
Yeni üretim yöntemleri geliştirmek ve uygulayabilmek
t
Endüstride yeni organizasyonlar kurmak
t
Yeni pazarlara ulaşmak
t
Ham madde ve benzeri maddelerin sağlanabileceği yeni kaynaklar bulmaktır.
Başarılı girişimcilerin birçok ortak özellikleri olmasına karşın gerek çalışma
alanları, gerek yaptıkları işler açısından çok farklı özelliklerinin olduğu da görülmek-
tedir. Başlıca ortak özellikler; risk alabilme, sorumluluk üstlenme, dinamik bir kişilik,
yeniliğe, değişime ve dönüşüme açık bir yapı, ihtiraslı ve büyük olma tutkusu ve
başarıya odaklanma gibi özellikler sayılabilir. Bu niteliklere sahip olmayan girişimci-
lerin başarılı olmaları mümkün değildir.
Girişimcilik özelliğine sahip kişiler, koşullar tarafından kısıtlanmaya razı olmaz;
fırsatları fark eder, inisiyatif kullanarak harekete geçer ve istediğini elde edinceye
kadar sabreder. Kendi davranışları sonucunda şartları değiştirebileceklerine dair bir
inanç taşır. Bu nedenle girişimci eylemlere doğru yönelirler. Girişimci özelliği taşıma-
yan kişiler ise kendilerini rüzgâra bırakırlar.
Girişimcilikte başarısız olma tehlikesi bireylerin cesaretini kırabilir. Ancak ken-
di işinin patronu olma ve para kazanma isteği olan bireylerin bu korkularını yenip
bir hedef koymalı ve bu hedef için yapılması gerekenleri adım adım takip etmelidir.
Girişimcilik alanında gerek ülkemizde gerekse dünyada çok sayıda başarı
hikâyesine tanık olmak mümkünse de sonu başarısızlık ve hayal kırıklığı ile biten
örneklerine de rastlamak mümkündür. Girişimcilerin başarısızlığına neden olan en
önemli hatalar; taklit, yanlış işe girmek, yetersiz sermaye, yüksek maliyet, yanlış yö-
netim, hedefsizlik, hatalı istihdam, gereksiz korkaklık veya cesaret, bilgi ve teknolo-
jiden uzak durmak olarak sıralanabilir. Bunların yanında ayrıca; personele karşı açık
olmamak, müşteriyi yeteri kadar tanımamak, finansman ve yönetiminde amatörlük,
müşteri sayısını artıramamak, değişimin gerisinde kalmak, büyüme yönetimini ya-
pamamak ve ölçüsüz büyüme başarısız girişimciliğin başlıca nedenlerindendir.

114
 GİRİŞİMCİLİK 1

DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Aşağıdakilerden hangisi, insan ihtiyaçlarını karşılamak üzere ekonomik mal ve

hizmet üretiminin gerçekleştirilebilmesi için üretim faktörlerini bir araya geti-
ren kişidir?
A. Girişimci
B. Yönetici
C. Lider
D. Tacir

2. Girişimcinin yenilikçi ve dinamik olma özelliğini ekonomik kalkınmada, insan

kaynaklarını temel yapı taşlarından birisi olarak ilk kez vurgulayan ve gündeme
getiren ekonomist aşağıdakilerden hangisidir?
A. Say
B. Cantillon
C. Smith
D. Schumpeter

3. Aşağıdakilerden hangisi girişimcinin fonksiyonlarından değildir?

A. Yeni mal ve hizmet üretmek veya bilinen mal ve hizmetlerin nitelik ve
kalitelerini yükseltmek
B. Yeni üretim yöntemleri geliştirmek ve uygulayabilmek
C. Endüstride yeni organizasyonlar kurmak
D. Daha fazla para kazanmak

4. Bir kimsenin davranış ya da kararları sonucunda kaybetme şansına maruz kal-

masına verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
A. Zarar
B. Kar
C. Risk
D. Ceza

5. Aşağıdakilerden hangisi girişimcinin kişisel özelliklerinden değildir?

A. Hayalcilik
B. Hırs ve kararlılık
C. Enerjik olma
D. Bağımlı olma

115
 GİRİŞİMCİLİK 1

6. Aşağıdakilerden hangisi bir girişimcinin vizyon oluşturabilmek için gereken

özelliklerinden değildir?
A. Yöntem oluşturma
B. Üretken olma
C. Yardımseverlik
D. Başarıyı kimseye kaptırmamak

7. Aşağıdakilerden hangisi girişimcinin davranışsal özelliklerinden değildir?

A. Sürekli değişim fırsatları kollar.
B. Problemlerle ilgilenmez onları yöneticilerine bırakır.
C. Farklı işler yapar ya da işleri farklı yapar.
D. Harekete geçer.

8. Bir girişimci sosyal özellikleri gereği aşağıdakilerden hangisini yapmamalıdır?

A. İnsanlarla iletişim kurulduğunu unutmamalıdır.
B. Kendine ve çevresine yararlı mal ve hizmetler üretmelidir.
C. Her insanın farklı özellikte olduğu gerçeğini kabullenmeli ve buna göre
hareket etmelidir.
D. Çalışanlarının gerekli ek eğitimleri almalarını sağlamalıdır.

9. Aşağıdakilerden hangisi başarılı bir girişimcinin dikkat etmesi gereken husus-

lardan değildir?
A. Kimseyi dinlemeden sadece düşüncelerine odaklanarak fikirlerini
gerçekleştirmeye çalışmalıdır.
B. Seminer, konferans, İnternet grupları ve akademik kaynakları takip
etmelidir.
C. Kurmak istediği işle ilgili risk ve avantajları öğrenmeli, piyasa koşullarını ve
ekonomistlerin öngörülerini takip etmelidir.
D. Tahminleri gerçekçi olmalı, piyasa koşullarına göre bir pazarlama stratejisi
geliştirmelidir.

10. Aşağıdakilerden hangisi girişimcinin başarısızlığına neden olan başlıca

hatalar-dan değildir?
A. Taklit
B. Yanlış işe girmek
C. Çok çalışmak
D. Yüksek maliyet

116
 GİRİŞİMCİLİK 1

1. ÜNİTE 2. ÜNİTE

117
GİRİŞİMCİLİK 1
SÖZLÜK
A rütbe, mertebe, paye.
afiş : Bir şeyi duyurmak veya
tanıtmak için hazırlanan,
kalabalığın görebileceği
yere aşılmış, genellikle
resimli duvar ilanı, ası.
ahenk : Uyum.
ajans : 1. Haber toplama ve yay-
ma işiyle uğraşan kuru-
luş. 2. Bir ticari kuruluşu
tanıtan, onunla ilgili bilgi
aktaran ve bu yolla ka-
zanç sağlayan iş kolu. 3.
Bu iş kollarının çalıştığı
büro.
aktif : 1. Etkin, canlı, hareket-
li, çalışkan, faal. 2. Etkili,
etken. 3. Bir ticaretha-
nenin, ortaklığın para ile
değerlendirilebilen mal
ve haklarının tümü.
alternatif : Seçenek.
ambalaj : Eşyayı sarmaya yarayan
mukavva, kâğıt, tahta,
plastik vb. malzeme.
analiz : Çözümleme.
anket : Herhangi bir konuyla
ilgili durum ve tutumu
belirlemek için düzen-
lenmiş ayrıntılı ve kap-
samlı soru dizisi, sorma-
ca, soruşturma.
asgari : En az, en aşağı, en dü-
şük, en alt, minimal, mi-
nimum.
aşama : 1. Varılması istenen bir
amaca doğru geçilme-
si gerekli dönemlerden
her biri, evre, basamak,
adım, merhale 2. Önem
veya değer bakımından
gitgide yükselen bir sıra
basamakların her biri,
118
atıl : Etkisiz, işe yaramaz.
atılım : 1. İleri atılma. 2. Herhan-
gi bir konuda ilerleme
çabası, hamle.
atölye : Zanaatçıların veya resim,
heykel sanatlarıyla uğra-
şanların çalıştığı yer, işlik.
avantaj : 1. Üstünlük. 2. Kazanım.
3. Yarar.
B
basiret : Gerçekleri yanılmadan
görebilme yeteneği, uza-
ğı görüş, seziş, uyanıklık,
anlayış, kavrayış, dikkat,
sağgörü, önsezi, vizyon.
beceri : 1. Elinden iş gelme du-
rumu, ustalık. 2. Kişinin
yatkınlık ve öğre¬nime
bağlı olarak bir işi başar-
ma ve bir işlemi amaca
uygun olarak sonuçlan-
dırma yeteneği, maha-
ret.
belgegeçer : Yazılı, bilgi ve belgelerin
telefon sistemi vasıta-
sıyla bir yerden bir yere
iletilmesini anında sağla-
yan araç, belgeç, faks.
bilgi toplumu: 1. Bilgisayar ve bilgi iş-
lem teknolojisine ayak
uydurarak yaşayan ör-
gütlenme anlayışı. 2. Sa-
nayi ötesi örgütlenme
anlayışını ifade eden de-
yim.
birikim : 1. Birikme, bir yerde top-
lanıp yığılma. 2. Toplum-
ların kültürel varlıkları-
nın gelişip genişlemesi
ve uygarlık düzeylerinin
yükselmesi süreci.
birim : 1. Bir çokluğu oluşturan

varlıkların her biri, ünite.
2. Bir niceliği ölçmek için
kendi cinsinden örnek
seçilen değişmez parça,
vahit. 3. Herhangi bir
kuruluştaki alt bölümler-
den her biri.
broşür : Genellikle bir şeyi tanıt-
mayı amaçlayan, sayfa
sayısı az, küçük kitap, ri-
sale.
bütçe : Devletin, bir kuruluşun,
bir aile veya bir kimse-
nin gelecekteki belirli bir
süre için tasarladığı gelir
ve giderlerinin tümü.
C–Ç
çaba : Herhangi bir işi yapmak
için ortaya konan güç,
zorlu, sürekli çalışma,
gayret, ceht, efor.
çağdaş : 1. Bulunulan çağın anla-
yışına, şartlarına uygun
olan, çağcıl, modern,
asri. 2. Aynı çağda yaşa-
yan, çağcıl, asri, muasır.
çıktı : Üretim sonucu ortaya çı-
kan ürün, girdi karşıtı.
çözümleme : Herhangi bir konunun,
bir nesnenin düşüncede
veya gerçeklikte kurucu
parçalarına ayrılmak yo-
luyla yapısının, işleyişi-
nin ve gelişim yasalarının
ortaya konması işlemi.
D ilgili.
dağıtım : 1. Bir merkezden çeşitli
yerlere gönderme işe. 2.
Dağıtma işi.
değişim : 1. Bir zaman dilimi için-
deki değişikliklerin bü-
GİRİŞİMCİLİK 1
tünü. 2. Para aracılığı
olmaksızın, bir nesnenin
dolaysız olarak bir başka
nesne ile değiştirilmesi,
değiş, değişme, değiş
tokuş, takas, mübadele,
trampa.
demografik : Nüfus bilimsel.
denetim : Denetleme.
deneyim : Bir kimsenin belli bir sü-
rede veya hayat boyu
edindiği ilgilerin tama-
mı, tecrübe.
departman : Bölüm.
dinamik : 1. Hareketli, her an deği-
şebilen, duruk karşıtı. 2.
Canlı, etkin, hareketli.
dizayn : Tasarım.
donanım : 1. Tesisat. 2. Bir bilgisa-
yarda bulunan fiziksel
birimler.
donatı : Teçhizat.
E
ehliyet : Ustalık, uzluk.
ekonomist : Ekonomi uzmanı, iktisat-
çı.
eleman : 1. Öge. 2. Bir topluluk-
ta çalışan insanların her
biri.
emek yoğun : İnsan gücünün fazlaca
kullanıldığı üretim biçi-
mi.
entelektüel : 1. Bilim, teknik ve kültü-
rün, değişik dallarında
özel öğrenim görmüş
(kimse), aydın, münev-
ver. 2. Fikir sorunlarıyla
envanter : 1. Bir ticaret kuruluşu-
nun para, mal ve diğer
varlıklarıyla genel olarak
borçlu ve alacaklı du-
rumlarını, nicelikleri ve
değerleriyle ayrıntılı ola-
119
GİRİŞİMCİLİK 1
rak gösterme. 2. Bu du-
rumu gösteren çizelge.
eş güdüm : Belli bir amaca ulaşmak
için türlü işler arasında
bağlantı, ilişki, düzen ve
uyum sağlama, koordi-
nasyon.
etken : Etki eden şey, faktör.
etkin : Hareketli, işleyen, çalı-
şan, etkili, faal, aktif, di-
namik.
etkinlik : 1. Etkin olma durumu.
2. Bir işletmenin, bir ku-
rumun belli bir alandaki
eylemi, faaliyet, aktivite.
etmen : Birlikte veya ayrı ayrı et-
kisini gösteren ve belli
bir sonuca götüren güç-
lerden, şartlardan, öge-
lerden her biri, amil, fak-
tör.
etüt : 1. Herhangi bir konuda
yapılan inceleme, araş-
tırma. 2. Ön çalışma.
F nunca zorunlu kılınan
fahri : 1. Onursal. 2. Gönüllü,
karşılıksız.
faiz : 1. İşletmek için bir yere
ödünç verilen paraya
karşılık alınan kâr, getiri,
ürem, nema. 2. Kapitalist
ekonomide, artık değe-
rin değişikliğe uğramış
biçimi olarak paranın
fiyatı, kiralanan paranın
kira bedeli.
fason : 1. Malzemesi marka sa-
hibi tarafından karşıla-
narak başka bir firmaya
yaptırılan mal. 2. Kesim.
federasyon : Aynı alandaki çeşitli ku-
ruluşları bir arada topla-
yan dayanışma birliği.
finans : 1. Para, mal. 2. Mali işler.
120
finansman : Bir girişime işleyebil-
mesi, gelişebilmesi için
gereken para ve krediyi
sağlama işi.
fizibilite : Yapılabilirlik.
fiziki : 1. Doğaya, maddeye,
nesnelere ilişkin olan. 2.
Fiziksel.
fon : Belirli bir iş için gerektik-
çe harcanmak üzere ayrı-
lıp işletilen para, kaynak.
form : 1. Biçim, şekil. 2. İstenilen
şeylerin yazılması, dol-
durulması için hazırlan-
mış basılı belge.
franchising : Bir işletme sistemi çer-
çevesinde, ana firmadan
diğer bir işletmeye bir
bedel karşılığında bazı
ayrıcalıkların, belirli za-
man dilimi içinde ve belli
alanda kullanım hakkı-
nın verilmesi.
formalite : 1. Yerine getirilmesi ka-
işlem. 2. Önem verilme-
diği hâlde bir zorunlulu-
ğa bağlı olarak yapılan
biçimsel davranış.
G
gelenek : Bir toplumda, bir toplu-
lukta eskiden kalmış ol-
maları dolayısıyla saygın
tutulup kuşaktan kuşağa
iletilen, yaptırım gücü
olan kültürel kalıntılar,
alışkanlıklar, bilgi, töre ve
davranışlar, anane.
gerçek kişi : Hakiki şahıs.
girdi : Bir üretimde yararlanılan
para, gereç ve iş gücü,
çıktı karşıtı.
gönenç : Bolluk, rahatlık ve varlık
içinde iyi yaşama, refah.

görgü : 1. Bir toplum içinde var
olan ve uyulması gere-
ken saygı ve incelik dav-
ranışları, terbiye. 2. Bir
kimsenin, yaşayarak ve
deneyerek elde ettiği bi-
rikim, deneyim.
gözlem : Bir nesnenin, olayın veya
bir gerçeğin, nitelikleri-
nin bilinmesi amacıyla,
dikkatli ve planlı olarak
ele alınıp incelenmesi,
müşahede.
grafik : 1. Bir olayın, niceliğin
çeşitli durumlarını gös-
termeye veya birkaç şey
arasında karşılaştırma
yapmaya yarayan çizgi-
lerden oluşmuş şekil, çiz-
ge. 2. Biçim, desen veya
çizgilerle gösterme.
güdü : 1. Bilinçli veya bilinçsiz
olarak davranışı doğu-
ran, sürekliliğini sağla-
yan ve ona yön veren
herhangi bir güç, saik.
2. Bireyleri bilinçli ve
amaçlı işlerde bulunma-
ya yönelten dürtü veya
dürtüler bileşkesi. 3. Bir
etkinlik veya işin gizli se-
bebi.
güvence : 1. Bir antlaşmada taraf-
lardan birinin sorumlulu-
ğu üzerine alması, inan-
ca, teminat, garanti. 2.
Alınan sorumluluğa karşı
olarak ortaya konulan
şey.
H pit ve ilan olunan işa-
hacim : Bir cismin uzayda dol-
durduğu boşluk, oylum,
cirim, sıygı.
haksız rekabet : Rekabette başarılı ola-
GİRİŞİMCİLİK 1
bilmek için iyi niyet ku-
rallarına aykırı şekilde
aldatıcı davranışlarla kar-
şı tarafa zarar vererek üs-
tünlük sağlama durumu.
ham madde : Bir ürün elde edilmesin-
de kullanılan temel bi-
leşenlerin işle¬nip elde
edilmesinden önceki du-
rumu.
hayat sigortası : Bir kimsenin, yaşlılık
çağında kendisine veya
mirasçılarına para öden-
mesi şartıyla yaptığı si-
gorta anlaşması, yaşam
güvencesi.
hisse senedi : 1. Ortaklık sermayesinin
belirli bir parçasını de-
ğerlendiren belge, bel-
git, aksiyon. 2. Anonim
veya komandit ortaklık-
larda, ortaklık sermayesi-
nin birbirine eşit bölüm-
lere ayrılmış parçasından
her birinin karşılığı ol-
mak üzere, yasada gös-
terilen özelliklere uygun
olarak düzenlenmiş de-
ğerli belge, belgit, aksi-
yon.
hissedar : Bir ortaklık veya mal üze-
rinde payı olan kimse,
paydaş.
hiyerarşi : Makam sırası, basamak,
derece düzeni, aşama sı-
rası.
I–İ
iflas : Borçlarını ödeyemediği
mahkeme kararı ile tes-
damının durumu, batkı,
batkınlık.
ihtiyat : 1. Herhangi bir konuda
ileriyi düşünerek ölçülü
121
GİRİŞİMCİLİK 1
davranma, sakınma. 2.
Gereğinden fazla olup
saklanan şey, yedek.
ikame mal : Birbirlerinin yerine ge-
çen, konulabilen mal.
ilan : 1. Duyuru. 2. Açıkça bil-
dirme, açıkça duyurma.
iletişim : Duygu, düşünce veya
bilgilerin akla gelebile-
cek her türlü yolla baş-
kalarına aktarılması,
bildirişim, haberleşme,
komünikasyon.
imaj : 1. İmge. 2. Zihinde tasar-
lanan ve gerçekleşmesi
özlenen şey, düş, hayal,
hülya. 3. Genel görünüş,
izlenim.
imal : 1. Ham maddeyi işleyip
mal üretme. 2. Yapım.
imalathane : Ham maddeleri işleyerek
piyasaya çıkacak duruma
getiren iş yeri, yapımevi.
inisiyatif : 1. Gerekli kararları alma-
yı bilen kişinin niteliği.
2. Öncecilik, üstünlük. 3.
Karar verme yetkisi.
İnternet : Genel ağ.
İnternet sitesi: İnternet ortamında yer
alan iletişim panosu.
istihdam : Bir görevde, bir işte kul-
lanma.
istikrar : 1. Aynı kararda, biçimde
sürme, kararlılık. 2. Den-
ge.
iş analizi : İşlerin özelliklerinin, han-
gi işlem ve sorumluluk-
ları içerdiğini ve ne gibi
yetenek gerektirdiğinin
araştırılması durumu.
iş gücü : Bir insanın yararlı şeyler
üretmek için harekete
geçirmek zorunda oldu-
ğu fiziksel ve düşünsel
122
yetilerinin tümü.
işlev : Bir nesne veya bir kimse-
nin gördüğü iş, iş görme
yetisi, görev, fonksiyon.
J, K
katma değer : 1. Satışa çıkarılan mal
veya hizmetin fiyatın-
dan bunu üretmek üzere
daha önce başka kişi ve
kurumlarca yapılmış gi-
derler çıkarıldıktan sonra
kalan fark. 2. Bir mal veya
hizmete katılan her yeni
değer.
koordinasyon : Belli bir amaca ulaşmak
için çeşitli işler arasında
bağlantı, uyum ve düzen
sağlama, eş güdüm.
külfet : 1. Sıkıntı, zorluk. 2. Bü-
yük masraf.
kümülatif : Katlanmış, birikmiş, yo-
ğun, kümeli.
küreselleşmek :Dünya milletlerini eko-
nomi, siyaset ve iletişim
bakımların dan birbirine
yaklaşmaya ve bir bütün
olmaya götürmek, glo-
balleşmek.
L
likidite : 1. Para ve ticaretle ilgili
işlemlerde kullanılabile-
cek durumda olan satın
alma gücü. 2. Kolaylıkla
paraya çevrilebilme özel-
liği fazla olan varlıklar. 3.
Akışkanlık.
literatür : Herhangi bir bilim da-
lında yazılmış olan yazı
veya eserlerin bütünü,
kaynak.
liyakat : 1. Yeterlilik, kifayet. 2.
Layık olma, yaraşırlık, uy-
gunluk, değim.

M motivasyon : 1. Güdüleme. 2. İsteklen-
mahsup fişi : Parayla ilgili olmayan ti-
cari işlemler için düzen-
lenen muhasebe fişi.
mali : 1. Maliyeye ilişkin, maliye
ile ilgili. 2. Parasal.
maliyet : Üretimde bir mal elde
edilinceye değin harca-
nan değerlerin toplamı.
maliyet fiyatı : Bir malın çeşitli üretim ve
dağıtım dönemlerinde, o
döneme kadar yapılmış
olan harcamaların bütü-
nü, doğal fiyat, normal
fiyat.
malzeme : Gereç.
manipülasyon : 1. İnsanları kendi bilgi-
leri dışında veya isteme-
dikleri hâlde etkileme
veya yönlendirme. 2.
Seçme, ekleme ve çıkar-
ma yoluyla bilgileri de-
ğiştirme.
marka : 1. Resim veya harfle ya-
pılan işaret. 2. Bir ticari
malı, herhangi bir nes-
neyi tanıtmaya, benze-
rinden ayırmaya yarayan
özel ad veya işaret.
materyal : 1. Gereç. 2. Yazılı, sözlü,
görüntülü, kaydedilmiş
her türlü belge.
matris : 1. Hesap ve kumanda
işlerini gerçekleştirme-
ye yarayan elektronik
devre. 2. İstatistikte, bir
elemanlar topluluğunun
düzenlenmiş biçimi.
misyon : Bir kimseye veya bir ku-
rula verilen özel görev.
montaj : 1. Kurgu. 2. Bir makine
veya cihazın sökülmüş
parçalarını yerli yerine
takma, monte.
GİRİŞİMCİLİK 1
dirme.
motive etmek : 1. Güdülemek. 2. İstek-
lendirmek.
muhakeme : 1. Yargılama. 2. Usa vur-
ma. 3. Bir sorunu çözmek
için çıkar yol arama.
mülkiyet : İyelik, sahiplik.
N
nicelik : Bir şeyin sayılabilen, öl-
çülebilen veya azalıp ço-
ğalabilen durumu, kemi-
yet, miktar, kantite.
nihai : İşi sona erdiren, işi kesen,
son, sonuncu.
nitelik : 1. Bir şeyin nasıl olduğu-
nu belirten, onu başka
şeylerden ayıran özellik,
vasıf, keyfiyet. 2. Bir şeyin
iyi veya kötü olma özelli-
ği, kalite.
O
olası : Görünüşe göre olaca-
ğı sanılan, muhtemel,
mümkün.
optimal : En uygun.
optimum 1. En elverişli, en uygun,
en iyi olan. 2. Uygun de-
ğer.
organizasyon : 1. Düzenleme. 2. Devlet,
idare, toplum vb.nin dü-
zenleniş biçimi.
oryantasyon : 1. Eğitme. 2. Yönlendir-
me. 3. Uyumlanma.
oto finansman : Kişi veya işletmelerin iş-
lerini öz kaynaklarından
finanse etmesi.
otomasyon : Endüstride, yönetimde
ve bilimsel işlerde insan
aracılığı olmadan işlerin
otomatik olarak yapıl-
ması, öz devim, özişler.
123
GİRİŞİMCİLİK 1
Ö karşıtı.
ödünç : İleride geri verilmek veya
alınmak şartıyla alınan
veya verilen şey.
öge : 1. Birleşik bir şeyi oluştu-
ran basit şeylerden her
biri, unsur, eleman. 2. Bir
sınıfın veya bir toplulu-
ğun bireylerinden her
biri.
ölçek : Birim kabul edilen her-
hangi bir şeyin alabildiği
kadar ölçü.
ölçüt : Bir yargıya varmak veya
değer vermek için baş-
vurulan ilke, kıstas, mıs-
dak, kriter.
önderlik : Önder olma durumu
veya öndere yakışır dav-
ranış, öncülük, liderlik.
öznel : Özneye ilişkin olan, öz-
nede oluşan, nesnelerin
gerçeğine değil, bireyin
düşünce ve duygularına
dayanan, enfüsi, subjek-
tif, nesnel karşıtı.
P
patent : Bir buluşun veya o bu-
luşu uygulama alanında
kullanma hakkının bir
kimseye ait olduğunu
gösteren belge.
performans : 1. Başarım, 2. Verim gücü.
periyot : Dönem.
piyasa : 1. Satıcıların mal satmak
için bir araya geldiği yer,
pazar. 2. Alışveriş fiyatı,
geçerli fiyat. 3. Arz ve ta-
lebin karşılaştığı alan.
piyasa ekonomisi: Üretimin bir plana
göre değil, isteğe göre
yapıldığı, fiyatının arz ve
talebe göre belirlendiği
ekonomi, planlı ekonomi
124
potansiyel : 1. Varlığı, gücü ortaya
çıkmamış olan, gizil. 2.
Gizil güç.
pratik : 1. Uygulamalı. 2. Kolay-
lıkla uygulanabilir, kulla-
nışlı.
prestij : Saygınlık, itibar.
profesyonel : Bir işi kazanç sağlamak
amacıyla yapan (kimse),
amatör karşıtı.
program : 1. Belirli şartlara ve düze-
ne göre yapılması öngö-
rülen işlemlerin bütünü,
2. İzlence. 3. Yapılacak bir
işin bölümlerini, bölüm-
lerin sırasını ve zamanını
gösteren tasarı, yetişek.
proje : Tasarlanmış şey, tasarı.
promosyon : Bir malı geniş kitlelere
tanıtmak ve o malın sü-
rümünü sağlamak ama-
cıyla yapılan çalışmalar,
özendirme.
R
rant : Bir mal veya paranın, be-
lirli bir süre içinde emek
verilmeksizin sağladığı
gelir.
rasyonel : Akla uygun, aklın kural-
larına dayanan, ölçülü,
ussal, hesaplı.
refah : Bolluk, varlık ve rahatlık
içinde yaşama, gönenç.
referans : 1. Bir kimsenin yararlığı-
nı, yeteneğini gösteren
belge. 2. Tavsiye. 3. Kay-
nak.
rehber : 1. Kılavuz. 2. Birinin doğ-
ruyu bulmasına yardımcı
olan, yol gösteren kimse,
şey, delil.
rekabet : Aynı amacı güden kim-
seler arasındaki çekişme,
yarışma, yarış.

rezervasyon : 1. Otel, gazino, lokanta
vb. yerlerle uçak, tren,
otobüs gibi taşıtlarda yer
ayırma işi. 2. Müşterilere
yer ayırma işini üstlenen
bölüm.
risk : Zarara uğrama tehlikesi,
riziko.
rota : 1. Bir gemi veya uçağın
gidiş yönü, izleyeceği
yol. 2. Görüş veya tutu-
ma göre gidilen, izlenen
yol.
S–Ş
sabit giderler : Değişmeyen giderler.
sabit sermaye : Üretime birden fazla
sayıda katılan, üretim sı-
rasında şekil ve yapı de-
ğiştirmeyen sermaye.
saydam : İçinden ışığın geçmesine
ve arkasındaki şeylerin
görülmesine engel ol-
mayan (cisim), şeffaf.
sezgi : 1. Sezme yeteneği, fe-
raset. 2. Gerçeğin dene-
ye veya akla vurmadan
doğrudan doğruya kav-
ranması.
sinerji : 1. Artı güç. 2. Görevdaş-
lık. 3. Bir işi yapmak ve
sonuçlandırmak için va-
rılan ortak istek, güç.
sistematik : Sistemli.
somut : Varlığı duyularla algı-
lanabilen, müşahhas,
konkre, soyut karşıtı.
sosyoekonomik: Aynı anda hem toplum-
sal alanı hem ekonomik
alanı veya aralarındaki
ilişkileri ilgilendiren.
soyut : 1. Varlığı duyularla algı-
lanamayan, mücerret,
somut karşıtı, abstre. 2.
Anlaşılması, kavranılma-
GİRİŞİMCİLİK 1
sı güç.
sözleşme : 1. Sözleşmek işi. 2. Bu
işlemi gösteren belge,
mukavelename.
sponsor : 1. Bilim, sanat, kültür
veya spor alanlarında
yapılacak herhangi bir
etkinliğin maddi yönünü
üstlenen kimse veya ku-
rum. 2. Destekleyici.
standart : 1. Belli bir tipe göre ya-
pılmış veya ayrılmış. 2.
Belirli ölçülere, yasaya,
kullanıma uygun olan.
strateji : Önceden belirlenen bir
amaca ulaşmak için tu-
tulan yol, izlem.
sunu : 1. Sunulan şey. 2. Piyasa-
ya mal çıkartma, arz.
T
tabela : Üzerinde tanıtıcı, belirti-
ci bir yazı, açıklama, işa-
ret veya resim bulunan,
tahta veya sac parçası,
levha.
tahvil : Devletin veya özel bir
kuruluşun ödünç para
almak için çıkardığı, de-
ğişik dönemlerde belirli
oranlarda faiz getiren ya-
zılı senet.
taktik : İstenen sonuca ulaşmak
amacıyla izlenen yol ve
kullanılan yöntemlerin
tümü.
talep : 1. Bir kimseden bir şeyi
yapmasını veya yapma-
masını isteme, dileme,
istem. 2. İstek.
taslak : Bir şeyi, bir sanat veya
edebiyat eserini ana çiz-
gileriyle, türlü bölümle-
riyle belirten ön çalışma,
eskiz.
125
GİRİŞİMCİLİK 1
tazminat : Zarar karşılığı ödenen
para, ödence.
teçhizat : Silah dışındaki savaş ge-
reçleri, donatı.
tedarik : 1. Araştırıp bulma, sağla-
ma, elde etme. 2. Hazır-
lık.
teknik : 1. Bir sanat, bir bilim, bir
meslek dalında kullanı-
lan yöntemlerin hepsi. 2.
Yol, beceri, yöntem.
teminat : Garanti, güvence.
terfi : 1. Derece, makam ba-
kımından yükselme. 2.
Yükseltme.
terim : Bir bilim, sanat, meslek
dalıyla veya bir konu ile
ilgili özel ve belirli bir
kavramı karşılayan keli-
me, ıstılah.
tesis : 1. Yapma, kurma, temeli-
ni atma. 2. Kuruluş.
tezkiye : 1. Temize çıkarma, akla-
ma. 2. Bir kimsenin iyi bir
insan olduğunu kendisi-
ni tanıyanlardan soruş-
turarak ortaya çıkarma.
tolerans : Hoşgörü, müsamaha.
toplama bilgisayar: Gerekli parçaları en
ekonomik yollardan sağ-
lanarak üretilmiş bilgisa-
yar. Ucuz, markasız bilgi-
sayar.
töre : Bir toplulukta benimsen-
miş, yerleşmiş davranış
ve yaşama biçimlerinin,
kuralların, görenek ve
geleneklerin, ortaklaşa
alışkanlıkların, tutulan
yolların bütünü, âdet.
transfer : 1. Bir yerden başka bir
yere taşıma, götürme. 2.
Bir kimsenin herhangi
bir hakkını bir başkasına
geçirmesini sağlayan iş.
126
türdeş : Türleri bir olanlardan her
biri.
U–Ü
ufuk : Anlayış, kavrayış, görüş,
düşünce gücü, ihata.
unsur : Öge.
uyum : 1. Bir bütünün parçaları
arasında bulunan uy-
gunluk, ahenk. 2. Top-
lumsal çevreye veya bir
duruma uyma, uyum
sağlama, intibak, enteg-
rasyon.
V
vade : Bir işin yapılması veya bir
borcun ödenmesi için ta-
nınan süre, mühlet, me-
hil.
veri : Bir araştırmanın, bir tar-
tışmanın, bir muhake-
menin temeli olan ana
öge, muta, done.
vizyon : 1. Gösterim. 2. Geniş gö-
rüş, ileri görüş. 3. Görü-
nüm. 4. Ülkü.
V
vade : Bir işin yapılması veya bir
borcun ödenmesi için ta-
nınan süre, mühlet, me-
hil.
veri : Bir araştırmanın, bir tar-
tışmanın, bir muhake-
menin temeli olan ana
öge, muta, done.
vizyon : 1. Gösterim. 2. Geniş gö-
rüş, ileri görüş. 3. Görü-
nüm. 4. Ülkü.
Y
yapılabilirlik : Herhangi bir girişimin
işletme ve ekonomi
yönlerinden durumunu
önceden tespit etme, uy-
gulanabilirlik, fizibilite.
 GİRİŞİMCİLİK 1

yatırım : 1. Parayı, gelir getirici,

taşınır veya taşınmaz bir
mala yatırma, mevduat,
plasman. 2. Millî ekono-
minin veya bir ticaret
kuruluşunun üretim ve
hizmet gücünü artırıcı
nitelikte olan aktif de-
ğerlerine yapılan yeni
eklemeler, envestisman.
yöneltmek : 1. Bir şeye belli bir yön
vermek, yönelmesini
sağlamak, çevirmek, tev-
cih etmek.
yöntem : 1. Bir amaca erişmek için
izlenen, tutulan yol, usul,
sistem, prosedür, poli-
tika. 2. Bilimde belli bir
sonuca erişmek için bir
plana göre izlenen yol,
metot.

Z
zarar : Bir şeyin, bir olayın yol
açtığı çıkar kaybı veya
olumsuz, kötü sonuç,
dokunca, ziyan, mazar-
rat.
zihniyet : Bir toplum veya toplu-
luktaki bireylerde görüş
ve inanış etmenlerinin
etkisiyle beliren düşün-
me yolu, düşünüş biçimi,
anlayış.

127
GİRİŞİMCİLİK 1

KAYNAKÇA
AKAT, İlter (ve diğerleri), İşletme Yönetimi, İzmir, 1997.
AKGÜÇ, Öztin, Finansal Yönetim, 5. Baskı, Muhasebe Enstitüsü Yayınları, Yayın Nu.: 56, İstan-
bul, 1989.
ALPUGAN, Oktay (ve diğerleri), İşletme Ekonomisi ve Yönetimi, 2. Baskı, Beta Basım Yayın AŞ,
Yayın Nu.: 242, İstanbul, 1990.
Atatürkçülük, Genelkurmay Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 1984.
ALTUNIŞIK, Remzi (ve diğerleri), Modern Pazarlama, Değişim Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2002.
Ar, Fikret, Büro Yönetimi Teknikleri, TODAİE, Ankara, 1992.
Atatürkçülük 3, Atatürkçü Düşünce Sistemi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Yayın Nu.: 326,
İstanbul, 2001.
BALÇIK, Bahattin, Yatırım Projelerinin Hazırlanması ve Değerlendirilmesi, Mimoza Yayınları,
Konya, 1992.
Büyük Ekonomi Ansiklopedisi, Sabah Yayınları, İstanbul.
CAN, Halil (ve diğerleri), Genel İşletmecilik Bilgileri, 10. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 1999.
CEMALCILAR, İlhan, Pazarlama Yönetimi, Cilt 1 ve Cilt 2, 3. Baskı, Anadolu Üniversitesi Açık
Öğretim Fakültesi Yayınları, Yayın Nu.: 473, Eskişehir, 1997.
CEMALCILAR, İlhan (ve diğerleri), Reklamcılık ve Satış Yönetimi, Anadolu Üniver-sitesi Açık
Öğretim Fakültesi Yayınları, Yayın Nu.: 41, 3. Baskı, Eskişehir, 2001.
CEMALCILAR, İlhan, Pazarlama, 3. Baskı, Beta Basım Yayın AŞ, İstanbul, 1994.
ÇELİK, Adnan (ve diğerleri), Girişimcilik Kültürü ve KOBİ’ler, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 1998.
ÇETİN, Canan, Endüstri İşletmelerinde Kalite ve Kontrol Çemberleri, ISO Yayınları, İstanbul, 1987.
DİNÇER, Ömer, Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, Timpaş Basım Sanayi, İstanbul, 1992.
DÖM, Serpil, Girişimcilik ve Küçük İşletme Yöneticiliği, Detay Yayıncılık, Ankara, 2006.
EREN, Erol, Yönetim ve Organizasyon, Beta Basım Yayın AŞ, İstanbul, 1993.
ERTÜRK, Mümin, İşletme Biliminin Temel İlkeleri, Beta Basım Yayın AŞ, Yayın Nu.: 597, 4. Bas-
kı, İstanbul, 2000.
Genel Ekonomi Ansiklopedisi, Cilt 1 ve Cilt 2, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1988.
GÖRAL, Gülbin, Büro Yönetimi, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 1995.
İÇÖZ, Orhan, Turizm İşletmelerinde Pazarlama: İlkeler ve Uygulamalar, Anatolia Yayıncılık,
Ankara, 1996.
İNAL, Hasan, Girişimcilik (Müteşebbislik), Sistem Ofset Yayıncılık, Ankara, 2002.
İSLAMOĞLU, Hamdi, Pazarlama İlkeleri, Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ, Yayın Nu.: 1242, 2.
Baskı, İstanbul, 2002.
KARALAR, Rıdvan ve diğerleri, Genel İşletme, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi
Yayınları, Yayın Nu.: 704, 1. Baskı, Eskişehir, 2001.

128
 GİRİŞİMCİLİK 1

KAYNAK, Tuğray ve diğerleri; İnsan Kaynakları Yönetimi, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim
Fakültesi Yayınları, Yayın Nu.: 537, 4. Baskı, Eskişehir, 2001.
KOÇEL, Tamer, İşletme Yöneticiliği, Beta Basım Yayın AŞ, İstanbul, 1995.
KOZLU, Cem M., Uluslararası Pazarlama (İlkeler ve Uygulamalar), 5. Baskı, Tür-kiye İş Bankası
Kültür Yayınları, Yayın Nu.: 234, Ankara, 1995.
LOBLEY, Derek, Ekonomi, MEB Yayınları, Nu.: 2915, Ankara, 1995.
MUCUK, İsmet, Temel Pazarlama Bilgileri, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2002.
MUCUK, İsmet, Modern İşletmecilik, 13. Basım, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2001.
MUCUK, İsmet, Pazarlama İlkeleri, 12. Basım, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2000.
MUMCU, Ahmet ve diğerleri, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi “Atatürkçülük” (Atatürkçü Düşün-
ce Sisteminin Temelleri), IV. Baskı, Yükseköğretim Kurulu Yayınları, Yayın Nu.: 5, Ankara, 1997.
MÜFTÜOĞLU, Tamer, Girişimcilik, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, Ya-
yın Nu.: 524, 7. Baskı, Eskişehir, 2001.
OLALI, Hasan, Ekonomi, 4. Baskı, MEB Yayınları, Yayın Nu.: 605, Ankara, 1990.
OLUÇ, Mehmet, İşletme Organizasyonu ve Yönetimi, 1. Cilt, İstanbul Üniversitesi İşletme Fa-
kültesi Yayınları, İstanbul, 1978.
ÖNEY, Ayhan, İktisadi ve Ticari Terimler Sözlüğü Turhan Kitabevi, 3. Baskı, Ankara, 1978.
ÖZALP, İnan ve diğerleri, Yönetim ve Organizasyon, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fa-
kültesi Yayınları, Yayın Nu.: 521, Eskişehir, 1998.
ÖZ-ALP, Şan ve diğerleri, Genel İşletme, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayın-
ları, Yayın Nu.: 501, 4. Baskı, Eskişehir, 1999.
ÖZKUL, A. Ekrem ve diğerleri, Büro Sistemleri Tasarımı, Eskişehir, 1994.
SABUNCUOĞLU, Zeyyat, Personel Yönetimi: Politika ve Yönetsel Teknikler, Rota Ofset, Bursa, 1994.
SPURLING, David, İş Dünyası ve Ticaret, MEB Yayınları, Nu.: 2912, Ankara, 1995.
ŞAHİN, Mehmet, İş İdaresine Giriş, 1. ve 2. Fasikül, Anadolu Üniversitesi Açık Öğ-retim Fakül-
tesi Yayınları, Yayın Nu.: 72, Eskişehir, 1992.
ŞENYUVA, Ayhan, Cesaret Sermayesi, Türkiye İş Bankası Yayınları, Yayın Nu.: 311, Ankara, 1990.
TALAS, Cahit, Sosyal Ekonomi, S. Yayınları, Ankara, 1979.
TATAR, Tevfik ve ÜNER, M. Mithat, İşletmecilik İlkeleri, Gazi Büro Yayınları, Ankara, 1992.
TDK Güncel Türkçe Sözlük ve Yazım Kılavuzu Etkileşimli Yoğun Diski, Türk Dil Kurumu Yayın-
ları, 2007.
TİTİZ, Tınaz, Girişimcilik, İnkılap Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1995.
TİTİZ, Tınaz, Genç Girişimcilere Öneriler, İnkılap Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1998.
TİTİZ, Tınaz, Girişimcilik Rehberi, Beyaz Yayınları, İstanbul, 2002.
TOKOL, Tuncer, Pazarlama Araştırması, 5. Basım, Uludağ Üniversitesi Yayınları, Yayın Nu.: 19,
Bursa, 1990.

129
GİRİŞİMCİLİK 1

TOSUN, Kemal, Yönetim ve İşletme Politikası, Yön Ajans, İstanbul, 1990.

TOSUN, Kemal ve diğerleri, İş İdaresi, 1. ve 2. Fasikül, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fa-
kültesi Yayınları, Yayın Nu.: 11, Eskişehir, 1993.
TUGİAD, Ekonomik Kalkınmada Girişimciliğin Önemi ve Değişen Girişimcilik Nitelikleri, Sim-
ge Ofset Matbaacılık, İstanbul, 1993.
USTA, H. Edip, Pazarlama, MEB Yayınları, Yayın Nu.: 531, İstanbul, 1986.
YILMAZ, Hakan ve POLAT, Murat, Şirketler İçin Toplam Kalite Rehberi, Power Dergisi Eki.
YURTSEVEN, Rıdvan, Girişimcilik Küçük Bir İşletme Kurmak ve Yönetmek, Detay Yayıncılık,
Ankara, 2007.
YÜKSEL, Öznur, İnsan Kaynakları Yönetimi, Volkan Matbaacılık, Ankara, 1997.
ZARAKOĞLU, Avni, İktisat İlminin Temel İlkeleri, Cilt: 1, Sevinç Matbaası, Ankara, 1979.

Yararlanılan Web Adresleri

KAGİDER (Türkiye Kadın Girişimciler Derneği) İnternet Sitesi (http://www.kagider.org), Ocak 2008.
KALDER (Türkiye Kalite Derneği) İnternet Sitesi (http://www.kalder.org), Ocak 2008.
KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkan-lığı) İnternet Sitesi
(http://www.kosgeb.gov.tr), Ocak 2008.
TDK (Türk Dil Kurumu) İnternet Sitesi (http://www.tdk.gov.tr), Ocak 2008.
TSE (Türk Standardları Enstitüsü) İnternet Sitesi (http://www.tse.gov.tr), Ocak 2008.

130