Uniwersytet Śląski w Katowicach str.

1
Wydział

Kierunek i poziom studiów: Prawo jednolite magisterskie

Sylabus modułu: Prawo rzymskie_hispr_p_03

Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie): -

1. Informacje ogólne

koordynator modułu Dr Joanna Ożarowska, joanna.ozarowska@us.edu.pl,

Dr Karina Chodań, karinachodan@us.edu.pl
rok akademicki I
semestr Letni
forma studiów Stacjonarne i niestacjonarne
sposób ustalania Egzamin
oceny końcowej
modułu
informacje -
dodatkowe

2. Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta

nazwa kod
Wykład (stacjonarne) hispr_p_03_fs_1
prowadzący Dr Joanna Ożarowska, joanna.ozarowska@us.edu.pl,
Dr Karina Chodań, karina.chodan@us.edu.pl
grupa(-y) -
treści zajęć OMÓWIENIE OGÓLNE:
Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z dziejami prawa rzymskiego, recepcją
prawa, siatką pojęciową oraz terminologiczną. Student poznaje wszystkie ważne
instytucje prawa rzymskiego większości dziedzin prawa, w szczególności prawa
rzeczowego, zobowiązań, spadkowego oraz rodzinnego. Zakres omawianych instytucji
rzymskich obejmuje również znajomość zwrotów łacińskich, paremii, nawiązuje do
współczesnych korzeni polskiego prawa cywilnego.
.OMÓWIENIE SZCZEGÓŁOWE:
1.Etapy rozwoju państwa rzymskiego – formy ustrojowe państwa.
2.Systematyka prawa rzymskiego – pojecie ius i jego podziały.
3. Ustawa XII Tablic.
4. Kodyfikacja Justyniańska.
5. Recepcja prawa rzymskiego.
6. Rzymski proces cywilny.
7. Prawo osobowe.
8. Prawo rzeczowe – pojęcia, formy własności, prawa na rzeczy cudzej.
9. Prawo zobowiązań.
10. Prawo spadkowe.
1. Rzymskie korzenie współczesnego prawa cywilnego.
metody Jak w opisie modułu
prowadzenia
zajęć
liczba godzin 45
dydaktycznych
(kontaktowych)
liczba godzin 67
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 2
Wydział

pracy własnej
studenta
opis pracy Praca ze wskazaną literaturą przedmiotu i źródłami prawa, obejmująca samodzielne
własnej studenta przyswajanie wiedzy teoretycznej oraz umiejętności w zakresie wskazanych zagadnień
organizacja Wykład w auli przy wykorzystaniu werbalnych form przekazu z wykorzystaniem technik
zajęć multimedialnych. W ramach wykładu obejmującego treści programowe, prezentowane są
najważniejsze źródła prawa (15 spotkań po 2 godz.)
literatura  M. Kuryłowicz, A. Wiliński, Rzymskie prawo prywatne, zarys wykładu
obowiązkowa  W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje
 W. Rozwadowski, Prawo rzymskie, zarys wykładu wraz z wyborem źródeł
 W. Bojarski, Prawo rzymskie
 A. Dębiński, Rzymskie prawo prywatne. Kompendium
 K. Kolańczyk, Prawo rzymskie
 C. Kunderewicz, Rzymskie prawo prywatne

literatura  C. Kunderewicz, Najstarsze prawa świata, Łódź 1990

uzupełniająca  M. Kuryłowicz, Prawo rzymskie. Historia. Tradycja. Współczesność, Lublin 2003
 J. Kodrębski, Prawo rzymskie w Polsce XIX wieku, Łódź 1990

adres strony -
www zajęć
informacje -
dodatkowe

nazwa Kod
Ćwiczenia (stacjonarne) hispr_p_03_fs_2
prowadzący dr Joanna Ożarowska joanna.ozarowska@us.edu.pl, dr Karina Chodań,
karina.chodan@us.edu.pl
grupa(-y) -
treści zajęć OMÓWIENIE OGÓLNE:

Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z dziejami prawa rzymskiego, recepcją

prawa, siatką pojęciową oraz terminologiczną. Student poznaje wszystkie ważne
instytucje prawa rzymskiego większości dziedzin prawa, w szczególności prawa
rzeczowego, zobowiązań, spadkowego oraz rodzinnego. Zakres omawianych instytucji
rzymskich obejmuje również znajomość zwrotów łacińskich, paremii, nawiązuje do
współczesnych korzeni polskiego prawa cywilnego.
.OMÓWIENIE SZCZEGÓŁOWE:
1.Etapy rozwoju państwa rzymskiego – formy ustrojowe państwa.
2.Systematyka prawa rzymskiego – pojecie ius i jego podziały.
3. Ustawa XII Tablic.
4. Kodyfikacja Justyniańska.
5. Recepcja prawa rzymskiego.
6. Rzymski proces cywilny.
7. Prawo osobowe.
8. Prawo rzeczowe – pojęcia, formy własności, prawa na rzeczy cudzej.
9. Prawo zobowiązań.
10. Prawo spadkowe.
1. Rzymskie korzenie współczesnego prawa cywilnego
metody Jak w opisie modułu
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 3
Wydział

prowadzenia
zajęć
liczba godzin 28
dydaktycznych
(kontaktowych)
liczba godzin 40
pracy własnej
studenta
opis pracy Student analizuje wskazane źródła prawa i instytucje prawne pod kątem znalezienia
własnej studenta rozwiązań zadań określonych przez prowadzącego ćwiczenia. Na tydzień przed
każdym spotkaniem ćwiczeniowym prowadzący wskazuje studentom zagadnienia do
przygotowania. Wskazuje też źródła (wybrane części książek, teksty źródłowe), z
pomocą których student ma wskazane zagadnienia przygotować. Zdobyte w powyższy
sposób wiedza i umiejętności są następnie weryfikowane podczas kolokwiów i
dyskusji. Student podejmuje również próbę weryfikacji zdobytej wiedzy poprzez
rozwiązywanie kazusów.
organizacja Zajęcia w grupach 25-30 osobowych, w salach ćwiczeniowych WPiA UŚ. Stosowana
zajęć jest metoda werbalna, analiza tekstów źródłowych, kazusowa, dyskusja, uczenie
umiejętności zestawiania problemów oraz komparatystycznej analizy zagadnień
literatura  K. Kolańczyk, Prawo rzymskie
obowiązkowa  W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje.
 W. Rozwadowski, Prawo rzymskie, zarys wykładu wraz z wyborem źródeł
 W. Bojarski, Prawo rzymskie
 A. Dębiński, Rzymskie prawo prywatne. Kompendium

literatura  C. Kunderewicz, Najstarsze prawa świata, Łódź 1990

uzupełniająca  M. Kuryłowicz, Prawo rzymskie. Historia. Tradycja. Współczesność, Lublin 2003
 J. Kodrębski, Prawo rzymskie w Polsce XIX wieku, Łódź 1990

adres strony -
www zajęć
informacje -
dodatkowe

nazwa kod
Wykład (niestacjonarne) hispr_p_03_fns_1
prowadzący dr Joanna Ożarowska joanna.ozarowska@us.edu.pl, dr Karina Chodań
grupa(-y) -
treści zajęć OMÓWIENIE OGÓLNE:
Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z dziejami prawa rzymskiego, recepcją
prawa, siatką pojęciową oraz terminologiczną. Student poznaje wszystkie ważne
instytucje prawa rzymskiego większości dziedzin prawa, w szczególności prawa
rzeczowego, zobowiązań, spadkowego oraz rodzinnego. Zakres omawianych instytucji
rzymskich obejmuje również znajomość zwrotów łacińskich, paremii, nawiązuje do
współczesnych korzeni polskiego prawa cywilnego.
.OMÓWIENIE SZCZEGÓŁOWE:
1.Etapy rozwoju państwa rzymskiego – formy ustrojowe państwa.
2.Systematyka prawa rzymskiego – pojecie ius i jego podziały.
3. Ustawa XII Tablic.
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 4
Wydział

4. Kodyfikacja Justyniańska.
5. Recepcja prawa rzymskiego.
6. Rzymski proces cywilny.
7. Prawo osobowe.
8. Prawo rzeczowe – pojęcia, formy własności, prawa na rzeczy cudzej.
9. Prawo zobowiązań.
10. Prawo spadkowe.
11. Rzymskie korzenie współczesnego prawa cywilnego.
metody Jak w opisie modułu
prowadzenia
zajęć
liczba godzin 45
dydaktycznych
(kontaktowych)
liczba godzin 100
pracy własnej
studenta
opis pracy Praca ze wskazaną literaturą przedmiotu i źródłami prawa, obejmująca samodzielne
własnej studenta przyswajanie wiedzy teoretycznej oraz umiejętności i kompetencji w zakresie
wskazanych zagadnień
organizacja Wykład w auli przy wykorzystaniu werbalnych form przekazu z wykorzystaniem technik
zajęć multimedialnych. W ramach wykładu obejmującego treści programowe, prezentowane są
najważniejsze źródła prawa, paremie łacińskie.
literatura  M. Kuryłowicz, A. Wiliński, Rzymskie prawo prywatne, zarys wykładu
obowiązkowa  W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje
 W. Rozwadowski, Prawo rzymskie, zarys wykładu wraz z wyborem źródeł
 W. Bojarski, Prawo rzymskie
 A. Dębiński, Rzymskie prawo prywatne. Kompendium
 K. Kolańczyk, Prawo rzymskie
 C. Kunderewicz, Rzymskie prawo prywatne

.
literatura  C. Kunderewicz, Najstarsze prawa świata, Łódź 1990
uzupełniająca  M. Kuryłowicz, Prawo rzymskie. Historia. Tradycja. Współczesność, Lublin 200
 J. Kodrębski, Prawo rzymskie w Polsce XIX wieku, Łódź 1990

adres strony -
www zajęć
informacje -
dodatkowe

3. Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu

Nazwa kod
Egzamin hispr_p_03_w_1
kod(-y) zajęć hispr_p_03_fs_1, hispr_p_03_fns_1
osoba(-y) dr Joanna Ożarowska, joanna.ozarowska@us.edu.pl, dr Karina Chodań
przeprowadzająca(-
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 5
Wydział

e) weryfikację
grupa(-y) -
wymagania Egzamin obejmuje zagadnienia omawiane na wykładzie oraz zlecone studentom do
merytoryczne opracowania w ramach pracy własnej. Zakres merytoryczny ogólnie wyznaczają
efekty kształcenia określone w module przedmiotu, a w szczegółach „Treści zajęć”
określone w tabeli nr 2 sylabusu przedmiotu
kryteria oceny Na egzaminie student musi wykazać się zarówno wiedzą, jak i umiejętnościami.
Ocena dostateczna – student musi wykazać się ogólną orientacją w zakresie
znajomości podstawowych pojęć prawa rzymskiego z wszystkich objętych
zakresem wykładu dziedzin prawa, instytucji prawnych, paremii łacińskich.
Ocena dobra - student musi zaprezentować wiedzę z zakresu prawa rzymskiego ze
zrozumieniem znaczenia jego instytucji, pojęć, umiejętności praktycznego
wykorzystania pozyskanej wiedzy w rozwiązywaniu kazusów, znajomości paremii
łacińskich.
Ocena bardzo dobra - student musi zaprezentować wiedzę wykraczającą poza
przedstawioną na wykładach, czyli również tę, którą nabywa w ramach pracy
własnej. Wykazuje umiejętności dokonania wyboru i oceny różnych aspektów
zjawisk wypływających z przeanalizowanych rozwiązań, powinien wyraźnie
dostrzegać związki pomiędzy rozwiązaniami stosowanymi w prawie rzymskim, a
współczesnym prawie cywilnym.
1. Ocena końcowa modułu stanowi średnią arytmetyczną ostatecznej oceny z zaliczenia i
ostatecznej oceny z egzaminu, o ile w pkt. 2 i 3 nie postanowiono inaczej.
2. Jeśli ostateczna ocena z zaliczenia lub egzaminu jest niedostateczna (2.0), to ocena
końcowa modułu jest także niedostateczna (2.0).
3. Jeśli średnia ustalona wg. zasad określonych w pkt. 1 będzie stanowić ułamek, ocena
końcowa modułu zostanie zaokrąglona wg. następującego przelicznika:
poniżej 3.26 = 3.0
3.26 - 3.75 = 3.5
3.76 - 4.25 = 4.0
4.26 – 4.75 = 4.5
4.76 – 5.00 = 5.0

przebieg procesu Na pierwszym wykładzie studenci otrzymują informację o sposobie

weryfikacji przeprowadzenia egzaminu. Na ostatnim wykładzie zostaje też ustalony ewentualny
termin egzaminu przedterminowego (dzieje się tak, gdy studenci zgłoszą chęć
uczestnictwa w takim egzaminie). Pierwszy termin egzaminu, niezależnie od tego,
czy będzie on poprzedzony egzaminem przedterminowym czy nie, odbywa się
zawsze w trakcie sesji egzaminacyjnej. Egzamin w I terminie jest pisemny,
egzamin w II terminie jest również pisemny. Egzamin pisemny: student odpowiada
na dziesięć pytań (problemów). Egzamin pisemny trwa 45 minut. Pytania są tak
skonstruowane by ocenić wiedzę studenta i jego umiejętności.

informacje -
dodatkowe

Nazwa Kod
Kolokwium pisemne hispr_p_03_w_2
kod(-y) zajęć hispr_p_03_fs_1
osoba(-y) dr Joanna Ożarowska joanna.ozarowska@us.edu.pl, dr Karina Chodań,
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 6
Wydział

przeprowadzająca( karina.chodan@us.edu.pl
-e) weryfikację
grupa(-y) -
wymagania Kolokwium obejmuje zagadnienia omawiane na ćwiczeniach oraz zlecone
merytoryczne studentom do opracowania w ramach pracy własnej. Zakres merytoryczny ogólnie
wyznaczają efekty kształcenia określone w module przedmiotu, a w szczegółach
„Treści zajęć” określone w tabeli nr 2 sylabusu przedmiotu. W trakcie kolokwium
studenci odpowiadają na 10 pytań. Kolokwium pisemne wzorowane jest na
egzaminie końcowym. Student odpowiada na dziesięć pytań. Pytania są tak
skonstruowane by ocenić wiedzę studenta i jego umiejętności.
kryteria oceny Na kolokwium pisemnym student musi wykazać się zarówno wiedzą, jak i
umiejętnościami. Metoda oceny została dostosowana do kryteriów oceny
stosowanej na egzaminie (kolokwium od egzaminu nie różni kryterium oceny,
tylko merytoryczny zakres materiału do opanowania). Ocena dostateczna –
student musi wykazać się ogólną orientacją w zakresie znajomości podstawowych
pojęć prawa rzymskiego z wszystkich objętych zakresem wykładu dziedzin prawa,
instytucji prawnych, paremii łacińskich.
Ocena dobra - student musi zaprezentować wiedzę z zakresu prawa rzymskiego ze
zrozumieniem znaczenia jego instytucji, pojęć, umiejętności praktycznego
wykorzystania pozyskanej wiedzy w rozwiązywaniu kazusów, znajomości paremii
łacińskich.
Ocena bardzo dobra - student musi zaprezentować wiedzę wykraczającą poza
przedstawioną na wykładach, czyli również tę, którą nabywa w ramach pracy
własnej. Wykazuje umiejętności dokonania wyboru i oceny różnych aspektów
zjawisk wypływających z przeanalizowanych rozwiązań, powinien wyraźnie
dostrzegać związki pomiędzy rozwiązaniami stosowanymi w prawie rzymskim, a
współczesnym prawie cywilnym.
przebieg procesu Na pierwszych ćwiczeniach studenci otrzymują informację o sposobie uzyskania
weryfikacji zaliczenia, a wśród nich o kolokwium pisemnym, które odbędzie się na
przedostatnich zajęciach. Na 19. spotkaniu ćwiczeniowym, po zakończeniu
merytorycznej części zajęć, studenci przystępują do kolokwium. Kolokwium ma
charakter problemowy - studenci odpowiadają na 10 pytań, z których pierwsze
sprawdza wiedzę, drugie zaś umiejętności. Kolokwium trwa 60 minut. Na
przedostatnich zajęciach osoba prowadząca ćwiczenia omawia wyniki kolokwium i
podaje prawidłowe rozwiązania. Studenci, którzy uzyskali ocenę niedostateczną
mają możliwość poprawy wyniku kolokwium.
informacje -
dodatkowe

Nazwa Kod
Kolokwium ustne hispr_p_03_w_3
kod(-y) zajęć hispr_p_03_fs_1
osoba(-y) dr Joanna Ożarowska, joanna.ozarowska@us.edu.pl, dr Karina Chodań,
przeprowadzająca( karina.chodan@us.edu.pl
-e) weryfikację
grupa(-y) -
wymagania Odpowiedź ustna obejmuje sprawdzenie wiedzy, którą student ma opanować w
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 7
Wydział

merytoryczne ramach pracy własnej. Zakres merytoryczny ogólnie wyznaczają efekty kształcenia
określone w module przedmiotu, a w szczegółach „Treści zajęć” określone w tabeli
nr 2 sylabusu przedmiotu.

kryteria oceny W trakcie odpowiedzi ustnej weryfikowana jest wyłącznie wiedza studenta (nie
umiejętności). Prowadzący ocenia, czy student należycie przygotował się do zajęć.
Jeśli odpowiedzi są prawidłowe prowadzący odnotowuje przygotowanie studenta
w dokumentacji zajęć poprzez postawienie przy jego nazwisku w odpowiedniej
rubryce znaku „+”. Jeśli wiedza studenta jest niewystarczająca prowadzący
odnotowuje w dokumentacji zajęć nieprzygotowanie studenta stawiając przy jego
nazwisku w odpowiedniej rubryce dokumentacji zajęć znak „-”. Jeśli wiedza
studenta przewyższa w znacznym stopniu wymagania (student dodatkowo
przerobi materiał wskazany przez prowadzącego jako nieobowiązkowy lub
samodzielnie zdecyduje się na poszerzenie swojej wiedzy sięgając po dodatkowe
materiały) prowadzący może nagrodzić studenta poprzez odnotowanie w
dokumentacji zajęć przy jego nazwisku oceny bardzo dobrej.

przebieg procesu W trakcie zajęć ćwiczeniowych prowadzący wzywa konkretne osoby z listy
weryfikacji studentów do odpowiedzi weryfikującej, czy opanowały materiał zadany do
opracowania w ramach pracy własnej. W zależności od potrzeb student otrzymuje
jedno lub kilka pytań. Odpowiada na nie bez możliwości korzystania z materiałów
pomocniczych. Pytania są krótkie, jednoznaczne i tak dobrane by zweryfikować,
czy student należycie opracował zlecone zagadnienia. Prowadzący ćwiczenia jest
zobowiązany dopilnować by w trakcie semestru w stosunku do każdego studenta
omawiana metoda weryfikacji została wykorzystana mniej więcej tyle samo razy.
Jeśli student będzie nieprzygotowany (w dokumentacji zajęć przy jego nazwisku
zostanie odnotowany znak „-”) student będzie zobowiązany przystąpić do
ponownej weryfikacji wiedzy z tego samego zakresu materiału na dyżurze.
informacje -
dodatkowe

Nazwa Kod
Dyskusja hispr_p_03_w_4
kod(-y) zajęć hispr_p_03_fs_1
osoba(-y) dr Joanna Ożarowska, joanna.ozarowska@us.edu.pl, dr Karina Chodań
przeprowadzająca(
-e) weryfikację
grupa(-y) -
wymagania Dyskusja obejmuje problematykę, którą student ma opanować w ramach zajęć
merytoryczne ćwiczeniowych (w tym w ramach pracy własnej przygotowującej do ćwiczeń).
Weryfikacja obejmuje nie tylko wiedzę, ale także nabyte przez studenta
umiejętności i kompetencje. Zakres merytoryczny ogólnie wyznaczają efekty
kształcenia określone w module przedmiotu, a w szczegółach „Treści zajęć”
określone w tabeli nr 2 sylabusu przedmiotu .
Przykładowe problemy do przedyskutowania:
- Pojecie prawa i systemy prawa rzymskiego
- Ustawa XII tablic
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 8
Wydział

- Kodyfikacja Justyniana
- Pojecie i podziały rzeczy
- Istota obligatio rzymskiej
- Cechy świadczenia
- Kontrakty realne
- Kontrakty konsensulane
- Zastosowanie paremii łacińskich w obowiązującym polskim prawie cywilnym

kryteria oceny W trakcie dyskusji weryfikowane są zarówno wiedza, umiejętności, jak i

kompetencje społeczne studenta. Prowadzący dyskusję dba, by wszyscy studenci
brali w niej aktywny udział.
Ocena dostateczna – student w trakcie dyskusji wykazuje się podstawową wiedzą,
odpowiadając na pytania
Ocena dobra - student w trakcie dyskusji wyjaśnia poruszone zagadnienie,
instytucje prawną, potrafi wykazać wpływ na funkcjonowanie instytucji, które
mogły oddziaływać na współczesne rozwiązania prawne, oznacza to, że musi
wykazać umiejętność wykorzystania wiedzy teoretycznej w celu rozwiązania
praktycznego problemu.
Ocena bardzo dobra - student musi zaprezentować szeroką wiedzę, czyli również
tę, którą nabywa w ramach pracy własnej. Wykazuje umiejętności dokonania
wyboru źródeł prawa rzymskiego w przedstawianych problemach i zagadnieniach
prawnych – rozwiązywanie kazusów. Powinien dostrzegać wpływ prawa
rzymskiego na współczesne polskie prawo cywilne.
przebieg procesu W trakcie zajęć ćwiczeniowych prowadzący przedstawia studentom problem do
weryfikacji dyskusji. W zależności od typu problemu dzieli studentów na grupy i prosi o
ustalenie stanowiska, każe przygotować projekt rozwiązania, nakazuje poszukania
odpowiedzi w materiałach źródłowych itd. Następnie prowadzący proponuje
otwartą dyskusję, w trakcie której analizowane są kolejne możliwe warianty
rozwiązania problemu. Po zakończeniu dyskusji na dany temat prowadzący
dokonuje krótkiego podsumowania obejmującego ocenę wypowiedzi
dyskutantów.
informacje -
dodatkowe