Biên soạn: Đội Ngũ Giáo Viên Trung Tâm Bồi Dưỡng Văn Hóa Trí Anh

CS1: Thái Hà/Thành Công: 05.6868.0666

CS2: Hoàng Quốc Việt: 094.868.8992
CHUYÊN ĐỀ LUYỆN THI
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUỐC GIA
Môn: Toán
TÍCH PHÂN ĐỔI BIẾN PHẦN 1

PHẦN 1: ĐỔI BIẾN CÓ LƯỢNG GIÁC:

t = tan x t = cot x
t = sin x t = cos x  
   1  1
dt = cos xdx dt = − sin xdx dt = cos2 x dx dt = − sin2 x dx


2
sin x
Ví dụ: Tích tích phân: I =  dx .
0
cos x + 1
Câu 1: Tính các tích phân sau:
  
2 4
sin 2x 3
sin x cos2x
A=  dx  B=  dx  C=  dx 
0
1 + sin x 0
cos3 x 0
1 + 2sin 2x
  
2
4
(1 + tan x ) 3
1
2
sin x
D=  dx  E= dx  G= dx 
0
cos2 x  sin x cos3 x  (sin x + cos x )3
4 4

Lời giải:
1) Đặt t = sin x .
2) Đặt t = cos x .
3) Đặt t = sin 2x .
4) Đặt t = tan x .
  
3
1 1 3
1 1 1 3
tan 2 x + 1 1
5)  2
 sin x cos x cos x
dx =  2 2
 tan x cos x cos x
dx =  tan x cos2 x dx . Đặt t = tan x .

4 4 4

sin x 1 
22
6) Chia cả tử và mẫu cho cos3 x ta có: I =  cos x cos x3 dx  Đặt t = tan x .
 (tan x + 1)
4

2
cos x
Câu 2: (THPT Hà Huy Tập – Hà Tĩnh) Cho  sin x + 1 dx = a ln 2 + b ln 3. Biết a, b là các số
6

nguyên. Tính giá trị của ab.

A. ab = 2. B. ab = −2. C. ab = −4. D. ab = 3.
Lời giải: Đặt:
2 2
dt 3
sin x + 1 = t  cos xdx = dt   = ln t 3 = ln 2 − ln = ln 2 − ln 3 + ln 2 = 2ln 2 − ln 3.
3 t 2
2 2

TRÍ tuệ được khai thông ANH dũng chép hóa rồng Trang 1/7
Biên soạn: Đội Ngũ Giáo Viên Trung Tâm Bồi Dưỡng Văn Hóa Trí Anh


sin2 x
3
Câu 3: Biết rằng 0 cos6 x dx = a + b 3 với a,b  . Tính P = a + 5b ?

A. P = 11 B. P = 12 C. P = 13 D. P = 14
  

sin2 x
3 3
tan2 x 1 3
14 3
Lời giải: Ta có 
cos 6
x
dx =  cos 2
x cos 2
x
dx =  tan2 x tan2 x + 1 d tan x =
5
. ( )
0 0 0

PHẦN 2: ĐỔI BIẾN CÓ MŨ VÀ LOGA:

t = ln x t = log a x
t = e x t = a x  
   1  1
dt = x dx dt = x ln a dx
x x
dt = e dx dt = a ln a dx

Câu 4: Tính các tích phân sau:
e ln 3 1
ln 2 x 1
I =  I =  (2x − 1).e x
2
 dx  I= x
dx  −x
.dx
1
x 0
e +2 −1

Lời giải:
1) Đặt t = ln x .
ln 3 3
1 1
 ( 
x x
2) I= e dx  Đặt e = t  I = dt 
0 ex ex + 2 ) 1
t ( t + 2 )
1 1
 dt = ( 2x − 1) e x dx vậy I =  (2x − 1).e x .dx =  1dt .
2 2 2
−x −x −x
3) Đặt t = e x
−1 e2
e
ln x
Câu 5: (THPT An Nhơn 2 – Bình Định) Tích phân I =  dx có kết quả dạng
1
x (ln x + 2)2
I = a ln 3 + b ln 2 + c với a, b  . Khẳng định nào sau đây đúng ?
A. 2a + b = 1. B. a2 + b2 = 4. C. a − b = 1. D. ab = 2.
1
1 t −2 1
Lời giải: Ta có: Đặt (ln x + 2) = t  dx = dt  I =  2 dt = ln3 − ln 2 −
x 0
t 3

PHẦN 3: ĐỔI BIẾN ĐA THỨC: t = x n  dt = n x n−1dx

2
x3
Câu 6: Biết rằng 1 x 2 + 1 dx = a + b ln 2 + c ln 5 với a,b,c  . Tính P = a + b + c ?

3 5 1 1
A. P = B. P = C. P = D. P = −
2 2 2 2
2 2 4 4
x3 1 x2 1 t 1  1  3 1 1
Lời giải: Ta có 1 x 2 + 1 dx =  2
2 1 x +1
d x2 = 
2 1 t +1
( )
dt =  1 − 
2 1  t +1 
dt = + ln 2 − ln 5 .
2 2 2
PHẦN 4: ĐỔI BIẾN CĂN THỨC:
1
1
Ví dụ: Tính tích phân: I =  dx
0 x +1 + 2
2 2
2t 4
Lời giải: Ta có t = x + 1, x = t 2 − 1  dx = 2tdt vậy I = 1
t+2
dt =  2 − t + 2 dt .
1

TRÍ tuệ được khai thông ANH dũng chép hóa rồng Trang 2/7
Biên soạn: Đội Ngũ Giáo Viên Trung Tâm Bồi Dưỡng Văn Hóa Trí Anh
2
Câu 7: Biết rằng  ( x + 1)
0
x + 2dx = a + b 2 với a,b  . Tính P = a − 2b ?

A. P = 8 B. P = 6 C. P = 4 D. P = 2
2 2
112 4 2
Lời giải: Ta có  ( x + 1)
x + 2 =t ,dx =2tdt
x + 2dx ⎯⎯⎯⎯⎯⎯ (
→  t 2 − 1 2t 2dt = ) 15
−
15
.
0 2

6
x + 3 +1
Câu 8: Biết rằng 
1
x +2
dx = a + ln b trong đó a,b . Tính giá trị của biểu thức
2 2
P = a +b ?
A. P = 20 B. P = 17 C. P = 26 D. P = 25
Lời giải: Ta đặt x + 3 = t  x = t 2 − 3  dx = 2tdt do đó:
6 6 6
x + 3 +1 t +1 1

1
x +2
dx =  2
1
t −1
2tdt = 2 1 +
1
t −1
dt

e
ln x
Câu 9: Biết rằng x
1 ln x + 1
dx = a + b 2 với a,b  . Tính P = a − b ?

A. P = 8 B. P = 6 C. P = 4 D. P = 2
e 1 2 2
ln x t = ln x +1, dx =2tdt t −1 4 2 2
Lời giải: Ta có x
ln x + 1
1
→
dx ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x

1
t
2tdt = −
3 3
.

PHẦN 5: TÍCH PHÂN HÀM ẨN LOẠI 2:


1 4
sin x
Ví dụ: Biết rằng:  xf ( x ) dx = 2 . Tính I =  f ( tan x ) dx ?
0 0
cos3 x

Lôøi giaûi tham khaûo


4 1
1
Ta có: I =  tan xf ( tan x ) dx =  tf (t ) dt = 2 .
0
cos2 x 0


1 2
1
Câu 10: Biết rằng  xf ( x ) dx = , tính  sin 2x f ( sin x ) dx .
1 4 
2 6

1 3 1 3
A. T = B. T = C. T = D. T =
4 8 2 4
 
2 2 1
1
Lời giải: Ta có:  sin 2 xf ( sin x ) dx = 2  ( sin x ) f ( sin x ) d ( sin x ) = 2  xf ( x ) dx = .
  1 2
6 6 2
e 1
1 1
Câu 11: Biết rằng  x ln
2
xf ( ln x ) dx = , tính  x 2 f ( x ) dx .
1
2 0

3 1
A. T = 1 B. T = C. T = D. T = 2
2 2
e e 1
1 1
Lời giải: Ta có: =  ln 2 x. f ( ln x ) dx =  ln 2 x. f ( ln x ) d ( ln x ) =  x 2 f ( x ) dx .
2 1x 1 0

TRÍ tuệ được khai thông ANH dũng chép hóa rồng Trang 3/7
Biên soạn: Đội Ngũ Giáo Viên Trung Tâm Bồi Dưỡng Văn Hóa Trí Anh
2 5

 f (x )
+ 1 xdx = 2 I =  f ( x ) dx bằng
2
Câu 12: (Sở HN 2019) Cho . Khi đó
1 2

A. 2. B. 1. C. 4. D. −1.
dt
Lời giải: Đặt t = x 2 + 1  dt = 2xdx  = xdx . Đổi cận x = 1  t = 2; x = 2  t = 5.
2
2 5 5
1
( )
Suy ra:  f x + 1 xdx =  f (t ) dt = 2  I =  f ( x ) dx = 4 . Chọn C.
22
2

1 2

1 7 3
Câu 13: Cho f ( x ) liên tục trên và có  f ( x ) dx = a ,
0
 f ( x ) dx = b . Biết
0
 f ( 2x − 5 ) dx = 5 .
1

Tính giá trị của a + b = ?

A. 12. B. −4 . C. 5. D. 10.
5

a+b
3 2 3 0 1
f ( 2 x − 5 ) dx =
1 1
Lời giải: Ta có   f ( 5 − 2 x ) dx +  f ( 2 x − 5) dx = −  f ( x ) dx +  f ( x ) dx = .
−1 −1 5 27 20 2
2

a+b
Suy ra = 5 Chọn D
2
Câu 14: (Sở HN 2017) Cho y = f ( x ) là hà m só chã n, có đạ o hà m trên đoạ n −6;6  . Biế t rà ng
2 3 6

 f ( x )dx = 8 và  f ( −2x ) dx = 3 . Tính I =  f ( x ) dx .

−1 1 −1

A. I = 2. B. I = 5. C. I = 11. D. I = 14.
3 3
Lời giải: Ta có y = f ( x ) là hà m só chã n nên f ( 2x ) = f ( −2x ) suy ra  f ( −2x )dx =  f ( 2x )dx = 3
1 1
3 3 6 6
1 1
Mạ t khá c  f ( 2x )dx = 2  f ( 2x ) d ( 2x ) = 2  f ( x ) dx = 3
1 1 2
  f ( x )dx = 6
2

6 2 6
Vạ y I =  f ( x )dx =  f ( x ) dx +  f ( x )dx = 8 + 6 = 14. Chọn D.
−1 −1 2
0
Câu 15: (Sở HN 2018) Cho hàm số y = f ( x ) là hàm lẻ, liên tục trên − 4;4 , biết  f ( − x ) dx = 2
−2

2 4
và  f ( − 2x ) dx = 4. Tính I =  f ( x ) dx.
1 0

A. I = −10. B. I = − 6. C. I = 6. D. I = 10.
Lời giải: Do f ( x ) là hàm lẻ nên f ( −x ) = − f ( x )
0 0 2 2
Ta có:  f ( −x ) dx = 2 ⎯⎯⎯
t =− x
→  f (t ) d ( −t ) = 2   f (t ) dt = 2 =  f ( x ) dx
−2 2 0 0
2 2 4 4 4
1
 f ( −2x ) dx = − f ( 2x ) dx ⎯⎯⎯→ − 2 1
f (u ) du = 4   f (u ) du = −8   f ( x ) dx = −8
u =2 x

1 1 2 2
4 2 4
Do đó:  f ( x ) dx =  f ( x ) dx +  f ( x ) dx = 2 − 8 = −6. Chọn B.
0 0 2

TRÍ tuệ được khai thông ANH dũng chép hóa rồng Trang 4/7
Biên soạn: Đội Ngũ Giáo Viên Trung Tâm Bồi Dưỡng Văn Hóa Trí Anh

BÀI TẬP VỀ NHÀ

ln 2 x + 1
e
a a
Câu 1: Biết rằng 1 x dx = b trong đó a, b  đồng thời
b
là phân số tối giản. Tính giá trị của

biểu thức P = a 2 + b 2 ?
A. P = 17 B. P = 32 C. P = 25 D. P = 26
ln 2 x + 1
e e
 ln 3 x e 4
Lời giải: Ta có:  dx =  ( ln x + 1)d ln x = 
2
+ ln x  =
1
x 1  3 1 3

4
ln a
Câu 2: Biết rằng  tan xdx =
0
b
trong đó a, b  . Tính giá trị của biểu thức P = a 2 + b 2 ?

A. P = 17 B. P = 5 C. P = 9 D. P = 8
 
4 4 
1 2 1
Lời giải: Ta có:  tan xdx = −  d cos x = − ln cos x 4 = − ln = ln 2
cos x 2 2
0 0 0
a a −1
1
Câu 3: (THPT An Lão – Bình Định) Giả sử x
0
1 + x 2 dx =
b
với a, b là số nguyên dương.

Tính giá trị của biểu thức T = a b − b a + 2024.

2 2

A. T = 2016. B. T = 2017. C. T = 2018. D. T = 2019.

1
3

1 ( x + 1)
2
2 2 −1
1 1 2
1 + x 2 d ( x 2 + 1) = .
1
Lời giải: x
0
1 + x 2 dx =
20 2 3
=
3
2 0

a
Câu 4: (THPT Công Nghiệp – Hòa Bình) Cho hai số nguyên dương a, b và có phân số tối giản
b
ln x 1 + 3ln x
e a
thỏa mãn
1  x
dx =  Tính P = a − b.
b
A. P = –19. B. P = –18. C. P = –2. D. P = –21.
2 t −1 2

t = 3ln x + 1  ln x = 3
Lời giải: Đặt t = 3ln x + 1   . Đổi cận: x = 1  t = 1; x = e  t = 2
3
2tdt = dx  dx 2 tdt
=
 x x 3

I =
2 (t 2
− 1) .t 2t 2
dt =  ( t 4 − t 2 ) dt =
2 116
1 3 3 91 135
5 1
Câu 5: (THPT Chuyên Đại Học Khoa Học Tự Nhiên – Huế) 1
1 + 3x + 1
dx = a + b ln 3 + c ln 5 với

a, b, c là các số nguyên. Tìm a + b + c.

4 5 7 8
A. a + b + c =  B. a + b + c =  C. a + b + c =  D. a + b + c = 
3 3 3 3
t 2 = 3x + 1

Lời giải: Đặt t = 3x + 1   2tdt . Đổi cận: x = 1  t = 2; x = 5  t = 4
 2 tdt = 3dx  dx =
 3

TRÍ tuệ được khai thông ANH dũng chép hóa rồng Trang 5/7
Biên soạn: Đội Ngũ Giáo Viên Trung Tâm Bồi Dưỡng Văn Hóa Trí Anh

2  1 
4 4 4
1 2t 2 t 2
( ) 4 2 2
4
2 1 + t 3
. dt = 
3 2 t +1
dt =   1 −
3 2  t +1 
 dt =
3
x − ln t + 1
2
= + ln 3 − ln 5
3 3 3
3 8
Câu 6: (Phan Đình Phùng – Hà Tĩnh) Biết  f (3x − 1)dx = 20. Hãy tính tích phân I =  f ( x)dx.
1 2

A. I = 20. B. I = 40. C. I = 10. D. I = 60.

8 8
dt
Lời giải: Ta có: Đặt 3x − 1 = t  3dx = dt   f (t ) = 20   f ( x)dx = 60
2
3 2
9
f ( x)
Câu 7: (Sở GD & ĐT Bắc Giang) Cho hàm số f ( x) liên tục trên thỏa mãn 
1 x
dx = 4 và

2 3

 f (sin x).cos x.dx = 2. Tính tích phân I =  f ( x)dx.

0 0

A. I = 2. B. I = 6. C. I = 4. D. I = 10.

( x ) = 2 f (t ) dt   f (t ) dt = 2
9 9 3 3
f ( x)
Lời giải: 
1 x
dx = 4 = 2 f ( x )d
1 1 1
 
2 2 1

 f (sin x).cos x.dx = 2 =  f (sin x).dsinx =  f ( t ) dt

0 0 0

2
Câu 8: (THPT Đức Thọ – Hà Tĩnh) Cho tích phân  f ( x)dx = a. Hãy tính tích phân
1
1
I =  x. f ( x 2 + 1)dx theo a.
0

a a
A. I = 2a. B. I = 4a. C. I =  D. I = 
2 4
dt
Lời giải: Ta có: Đặt x 2 + 1 = t  2 xdx = dt  xdx = .
2
1 2
dt a
 I =  x. f ( x + 1)dx =  f (t )
2
= .
0 1
2 2
Câu 9: (THPT Chuyên Đại học Vinh) Cho hàm số y = f ( x) liên tục trên và thỏa mãn
e
f (ln x)

1
x
dx = e. Mệnh đề nào sau đây đúng ?

1 1 e e
A.  f ( x)dx = 1.
0
B.  f ( x)dx = e.
0
C.  f ( x)dx = 1.
0
D.  f ( x)dx = e.
0
e 1 1
1 f (ln x)
Lời giải: Ta có: Đặt ln x = t  dx = dt   dx =  f (t )dt =  f ( x)dx = e.
x 1
x 0 0

Câu 10: (THPT Chuyên Trần Phú – Hải Phòng) Với các số nguyên a, b, c thỏa mãn
64
dx

1 x+ x3
= a ln 2 + b ln 3 + c. Hãy tính T = a3 + b3 + c3 + abc.

A. T = 933. B. T = 934. C. T = 935. D. T = 936.

TRÍ tuệ được khai thông ANH dũng chép hóa rồng Trang 6/7
Biên soạn: Đội Ngũ Giáo Viên Trung Tâm Bồi Dưỡng Văn Hóa Trí Anh

t 6 = x  x = t 3 , 3 x = t 2
Lời giải: Đặt t = 6
x   5 . Đổi cận: x = 1  t = 1; x = 64  t = 2
6t dt = dx
2
2
6t 5
2
6t 3
2
 2 6   6t 3 6t 2 
1 t 3 + t 2 1 t + 1 1 
dt = dt = 6t − 6t + 6 − 
t +1
dt = 
 3
−
2
+ 6t − 6 ln t + 1  = 6 ln 2 − 6 ln 3 + 11
1

TRÍ tuệ được khai thông ANH dũng chép hóa rồng Trang 7/7