T.C.

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
MF İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Department of Civil Engineering

ENM 211 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ

ALTERNATİFLER

20.11.2014 DR.MUSTAFA KUTANİS SLIDE 1

Bağdaşmaz
(mutually exclusive)

Gelirler Eşit (Sabit) Gelir-Gider Nakit

veya Bilinmiyor Akışları Biliniyor
[Service Based] [Revenue-Based]

Ekonomik Ekonomik Ömürleri Ekonomik Ekonomik Ömürleri

Ömürleri Eşit Eşit Değil Ömürleri Eşit Eşit Değil
[G1] [G2] [G3] [G4]

Varsayımlar Varsayımlar

Repeatability Repeatability
(Yenileme) (Yenileme)
20.11.2014

Co-terminated Co-terminated
(Ortak Analiz Dönemi) (Ortak Analiz Dönemi)

Şekil: Bağdaşmaz alternatiflerin sınıflandırılması

Dr M Kutanis 2
 G1: Gelirleri Eşit veya Bilinmeyen Ekonomik
Ömürleri Eşit Alternatifler

Örnek
Bir firma baskı makinesine ihtiyaç duymaktadır. Dört
farklı alternatif baskı makinesi arasından birisi
seçilecektir. Makinelerin hurda değerleri
bulunmamaktadır. MARR= %10 dur.
Makinelere ait maliyetler:
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 3

A B C D
İlk yatırım 6000 7600 12400 13000
Ekonomik ömür 5 yıl 5 yıl 5 yıl 5 yıl
Yıllık harcamaları:
Enerji 680 680 1200 1260
İşçilik 6600 6000 4200 3700
Bakım 400 450 650 500
Vergi ve Sigorta 120 152 248 260
Toplam harcamalar:
20.11.2014

7800 7282 6298 5720

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 4

 İKO ile (Karşılaştırmalı, Artımlı Yaklaşım)
Alternatiflerin seçilmesinde Artımlı İKO Yaklaşımı
kullanılmaktadır. Burada :
1) Alternatifler ilk yatırım bedellerine göre sıraya dizilir.
2) Alternatifler birbiriyle karşılaştırılırak İKO hesaplanır.
3) Örneğin, AÆB karşılaştırılmasında;
4) İKO>KEMKO ise B daha kârlıdır ve A alternatifi elenir.
5) İKO<KEMKO ise A daha kârlıdır ve B alternatifi elenir.
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 6

AB karşılaştırılmasında;
 ilk yatırım : 6000-7600=-1600
 yıllık harcama : 7800-7282=518
-1600+518(P/A, i*,5)=0
(P/A, i*,5)=3.1 buradan İKO=18.6% A
alternatifi elenir.
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 7

 A B C D
İlk yatırım 6000 7600 12400 13000
Toplam yıllık harcamalar 7800 7282 6298 5720
Ekonomik ömür 5 yıl 5 yıl 5 yıl 5 yıl

Ele alınan artım: AB BC BD

 ilk yatırım 1600 4800 5400
 yıllık harcama 518 984 1562
İKO 18.6% 0.8% 13.6%
Artım onaylandı mı? Evet Hayır Evet
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 8

DKO ile (e=MARR)

AB karşılaştırılmasında;
 ilk yatırım : 6000-7600=-1600
 yıllık harcama : 47620-44457=3163 (Gelecek
değer)
1600(F/P, i*,5)= 518(F/A, 10, 5) veya
1600(F/P, i*,5)= 3163
(F/P, i*,5)=1.9768
DKO i*=14.6% bulunur ve A alternatifi elenir.
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 9

 A B C D
İlk yatırım 6000 7600 12400 13000
Yıllık harcamaların GD=
Yıllık harcamalar(F/A, 10, 5) 47620 44457 38450 34921

Ele alınan artım: AB BC BD

 ilk yatırım 1600 4800 5400
 yıllık harcama GD 3163 6007 9536
DKO 14.6% 4.6% 12.0%
Artım onaylandı mı? Evet Hayır Evet
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 10

G2: Gelirleri Eşit veya Bilinmiyen Ekonomik

Ömürleri Farklı Alternatifler
Örnek:
Bir inşaat şirketinin, yeni aldığı ihalede kullanmak için
paletli ekskavatöre ihtiyacı vardır. Piyasada mevcut
DAEWOO ve VOLVO marka ekskavatörlerin özellikleri
şöyledir;
DAEWOO ekskavatörün piyasa fiyatı 60.000 €, tahmini 1O
yıllık ekonomik ömrü sonundaki hurda değeri sıfır ve yıllık
bakım masrafları 16.000 € dır.
VOLVO ekskavatörün piyasa fiyatı 200.000 €, tahmini 20
yıllık ekonomik ömrü sonundaki hurda değeri 50,000€ ve
yıllık bakım masrafları 9.000 € dır.
KEMKO % 10 olduğu takdirde, şirket hangi ekskavatörü
tercih edecektir?
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 11

 Çözüm:
Her alternatifin analiz döneminin aynı olması gerektiği için, burada
analiz dönemi olarak alternatiflerin faydalı ömürlerinin ortak
çarpanı (20 yıl) alınmıştır. Bu durumda, DAEWOO ekskavatörü bir
defa yenilenecektir.
0 10 20

16,000€/yıl DAEWOO
MARR % 10
60,000 60,000

50,000
VOLVO
0 20

9,000€/yıl
20.11.2014

MARR % 10

200,000

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 12

Ortak Analiz Dönemi seçme

(Co-terminated assumption)
Örnek:
Yukarıda verilen soruyu Ortak Analiz Dönemi seçme (Co-
terminated assumption) yöntemi ile çözümü:

Her alternatifin analiz döneminin aynı olması gerektiği için,

burada ortak analiz dönemi olarak kısa ekonomik ömür
(10 yıl) alınmıştır.
Bu durumda, VOLVO ekskavatörünün 10. yıldaki kalan
değeri (BV10) hesaplanmalıdır.
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 14

 Örnek:
İki bina projesi arasında tercih yapılacaktır. Hangi yapı
projesi seçilmelidir?

M projesi N Projesi

İlk Yatırım 12,000 40,000

Ekonomik ömür 10 25
Hurda değer 0 10,000
Yıllık Gider 2,200 1,000
MARR= %15 , e=%15
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 16

Çözüm (1/4)
ŞD ile çözüm (Yenileme Varsayımı):
Analiz dönemi olarak alternatiflerin faydalı ömürlerinin
ortak çarpanı (50 yıl) alınmıştır.
Şimdiki Değer Analizi M projesi
İlk Yatırım 12,000
1. yenileme : 12,000(P/F,15,10) 2,966
2. yenileme : 12,000(P/F,15,20) 733
3. yenileme : 12,000(P/F,15,30) 181
4. yenileme : 12,000(P/F,15,40) 44
Yıllık Harcamalar: 2,200(P/A,15,50) 14,653
Toplam 30,577$
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 17

 Çözüm (3/4)
İKO yöntemi ile 2 yolla çözülebilir.
Birinci yol her iki alternatifin nakit akış diyagramlarının
şimdiki değerinin farkı alınarak sıfıra eşitlenir.
Bilinmeyen i* bulunur. Bu yöntemde yenileme varsayımını
kullanmak gerekir.
İkinci yol her iki alternatifin nakit akış diyagramlarının
yıllık eşdeğer miktarları hesaplanarak birbirine
eşitlenerek i* bulunur. Bu yöntemde ekonomik ömürlerin
farklı olması dikkate alınmadığından dolayı daha pratik
bir yöntemdir.

12000(A/P,i*,10)+2200=40000 (A/P,i*,25)-10000(A/F,i*,25)+1000
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 19

G3: Gelir-Gider Nakit Akışları Bilinen

Ekonomik Ömürleri Eşit Alternatifler
Örnek: İki yatırım projesi arasında tercih
yapılacaktır. Hangi yapı projesi seçilmelidir?

Projelere ilişkin veriler

A projesi B Projesi
İlk Yatırım 10,000 13,500
Ekonomik ömür 5 5
Net Yıllık Gelir 3,000 4,000
KEMKO= % 10
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 21

 Çözüm
Net ŞD yöntemine göre
NŞDA=-10000+3000(P/A, 10, 5)=1,372$
NŞDB=-13500+4000(P/A, 10, 5)=1,663$
 B projesi seçilir.
İKO yöntemine göre
A projesi için B projesi için
-10000+3000(P/A, i*, 5)=0 -13500+4000(P/A, i*, 5)=0
(P/A, i*, 5)=3.333 (P/A, i*, 5)=3.375
i*=15.2% i*=14.7%
B projesi elenir. A projesi seçilir (?)
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 22

İKO ile (Artımlı Yaklaşım)

AB
 ilk yatırım : [(-10,000)-(-13,500)]=+3500
 yıllık gelir : 3,000-4,000=-1,000
3500-1000(P/A,i*,5)=0
i*=13.2% > KEMKO  A projesi elenir. B projesi
seçilir
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 23

 +NŞD
B

1500$

1000$ A

14.7

15.2
500$

0 %i

10 13.2 15
20.11.2014

%i*

-NŞD
DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 24

G4: Gelir-Gider Nakit Akışları Bilinen

Ekonomik Ömürleri Farklı Alternatifler
Örnek
Projelere ilişkin veriler
A projesi B Projesi

İlk Yatırım 3,500 5,000

Ekonomik ömür 4 8
Yıllık Gelir 1.900 2.500
Yıllık Gider 645 1.383
Hurda değer 0 0
KEMKO= % 10
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 25

 Çözüm
YEM ile çözüm
A projesi B Projesi
Toplam Yıllık Gelir 1,900 2,500
Yıllık Gider 645 1,383
C.R. = (P-S)(A/P,i,N)+Si
3500(A/P, 10, 4)= 1,104 ***
5000(A/P, 10, 8)= *** 937
Toplam yıllık eşdeğer harcamalar 1,749 2,320
Net YE 151$ 180$
20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 26

İKO yöntemine göre çözüm (NŞD esas alınarak):

A alternatifi
-3500+1255(P/A, i*, 8)-3500(P/F, i*, 4)=0
sınama-yanılma yolu ile A alternatifi i*=%16.2 bulunur.
B alternatifi
-5000+1117(P/A, i*, 8)=0
Sınama-yanılma yolu ile B alternatifi i*=%15.1 bulunur.

Sonuç: A alternatifi önerilir (?)

20.11.2014

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 27

 +NŞD
B
959$

805$
A

15.1

16.2
0
10 %i* 12.7 15
20.11.2014

-NŞD
DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 29

Örnek
Şirkete alınacak yeni bir EKİPMAN için piyasadan iki ayrı
teklif alınmıştır.
A firması; piyasa fiyatı 100,000 €; ekonomik ömrü 20 yıl
ve yıllık işletme ve bakım masrafları 18,000€ olan bir
EKİPMAN teklif etmektedir. EKİPMANın ekonomik ömrü
sonundaki hurda değeri 20,000€ dur.
B firmasının teklif ettiği EKİPMANın fiyatı 240,000 €,
ekonomik ömrü 40 yıl, yıllık isletme ve bakım masrafları
12,000€ ve ekonomik ömür sonundaki hurda değeri 40,000
€ dır. B firmasının teklif ettiği tezgahın aynası yaylı olup,
bunun için ilave olarak yılda 2,500€’luk bir masraf
gerekmektedir.
Sermaye maliyeti % 10 olduğu takdirde, hangi firmanın
20.11.2014

teklifi kabul edilecektir?

DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 30

 Çözüm, YEM yöntemine göre :
Sermaye Geri dönüşü:
C.R. =(100,000-20,000)(A/P,10,20)+20,000(0.10)
=80,000(0.1175)+2,000
=9,400+2,000 =11,400 €.
Yıllık işl.ve Bak.Masrafları =18,000 €.
Toplam YEM =29,400 €
20,000€
A firması
MARR % 10
0 N=20
20.11.2014

18,000€/yıl
100,000€ DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 31

Sermaye Geri dönüşü:

C.R.=(240,000-40,000)(A/P,10,40)-40,000(0.10)
=200,000(0.1023)-4,000
=20,460+4,000 =24,460 €
Yıllık işl.ve Bak.Masrafları =14,500 €
Toplam YEM =38,960€
40,000€

B firması MARR % 10
0 N=40
20.11.2014

14,500€/yıl
240,000€ DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 32
 Çözüm ŞD yöntemine göre :
NŞDA= 100,000 18,000(P/A,10,40)
80,000(P/F,10,20)+
20,000(P/F,10,40)
NŞDB= 240,000 14,500(P/A,10,40)+40,000(P/F,10,40)
NŞDA= 287,469.80€
NŞDB= 380,912.95€

20,000€ 20,000€

A firması
0 20 N=40
20.11.2014

18,000€/yıl MARR % 10

100,000€ 100,000€
DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 33

sORu

continued on next slide

continued on next slide