1.

slayt
Merhabalar, ben size Patent süreci ve mevzuatını kısaca anlatacağım.
Öncelikle Patent başvurusundan bahsedeceğiz. Öncesinde yapılması gerekenlere, Rüçhan hakkına
değineceğiz. Patent başvurusunun bölümlerini inceleyeceğiz. Sonrasında patent süreci dediğimiz
başvurudan patentin tescil edilmesine kadarki sürece bakacağız. Arkasından antlaşmalara ve
detaylarına çok değinmeden Uluslararası Patent süreçlerini kısaca açıklamaya çalışacağız.

2. slayt Patent Başvurusu ()

Öncelikle patent başvurusu nedir dersek

Patent başvurusu, bir buluşa patent verilmesi için patent ofisinde bekleyen bir taleptir. Başvuru
formu, tarifname, istemler, özet ve varsa resimlerden oluşur. Bir buluşa patent almak için, buluşa
sahip olan kişi veya kurumun patent ofisine başvuruda bulunması gerekir. Başvurunun, buluş
üzerinde kanuni hakkı olan kişiler tarafından yapılması gerekir. Patent isteme hakkı, kural olarak
buluşu gerçekleştiren kişiye aittir. Ancak bu hakkın üçüncü kişilere devredilmesi mümkün.
Patent başvurusu, tescil süreci ve uygulama süreçleri katı idari, yasal kural ve prosedürlere tabiidir.
Birden fazla ülkede patent koruması almak isteyen bir başvuru sahibi, her ülkede ayrı ayrı patent
başvurusunda bulunabilir veya bölgesel yada uluslararası patent ofisinde patent başvurusu
yaptıktan sonra patent korumasının talep edildiği her ülkede ulusal aşamaya girmesini talep
edebilir. Patent verme prosedürü, patent sahibine getirilen şartlar ve bazı hakların kapsamı,
ülkeler arasında farklılıklar göstermektedir.

3. slayt Patent Başvurusu Öncesi Yapılması Gerekenler vardır

Başvuru yapmadan önce buluş sahibinin çeşitli soruların cevabını vermesi gerekir. Patentleme
tercih edilmeli mi? Bu Buluş için patent alınabilir mi? Patent için mi yoksa faydalı model için mi
başvurulmalı? Uluslararası başvuru yapılmalı mı? gibi
Ticarileştirme ile ilgili bir düşünce yoksa ya da buluş ihlallere karşı savunulamıyorsa, bir icadı
patentlemek boşuna olacaktır. Eğer ticari geri dönüş olasılığı, bir patenti almak ve sürdürmek için
gereken zaman, çaba ve paradan daha ağır basıyorsa, patentin sunduğu sınırlı tekel, ilgilenilen
pazarlarda fikri ve sınai mülkiyet hırsızlığı risklerini azaltılmasına yardımcı olacaksa, fikri ve sınai
mülkiyeti yönetmek için gerekli kaynaklar varsa, kapsamlı bir arama ile başka hiçbir benzer
teknolojinin olmadığı tespit edilmişse patent için başvuru yapılması önerilir.
Birçok başvuru, yeni olmadığından patent sürecinde belge alamamakta ya da mahkemelerde dava
konusu haline gelmekte. Bu nedenle buluş sahibinin, patent sürecini başlatmadan önce buluş
konusu teknik alan ile ilgili bir ön araştırma yapması gerekir. Böylece maliyet ve zaman kaybının
önüne geçilebilir. Ön araştırmanın en basit yolu yolu, patent alacak kişinin kendisinin bir
araştırma yapmasıdır. Bu basit bir Google araması olabilir yada Espacenet gibi patent veritabanları
kullanılabilir.

1
4. slayt Rüçhan Hakkı

Rüçhan; üstünlük, öncelik, üstünlüğe sebep olan şey demek olup rüçhan hakkı başkalarından
üstün, önce olma hakkıdır. Rüçhan hakkı sahibi kişi, patent hakkı elde etme konusunda öncellik
hakkı kazanmaktadır. Rüçhan hakkının üç temel niteliği bulunmaktadır. Bunlar rüçhan hakkının
hak sahibi kişiye öncelik sağlaması, süreye bağlı bir hak olması ve kullanılması halinde üçüncü
kişilerin yaptıkları başvuruları hükümsüz saydırmasıdır. Rüçhan hakkı, Paris Sözleşmesi veya
Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması gibi uluslararası anlaşmalardan doğan bir haktır. Paris
Sözleşmesi’ne göre bir patent başvurusu ilk kez bir ülkeye veya Avrupa Patent Ofisi gibi bir
bölgesel kuruluşa veya uluslararası başvuru olarak yapıldığında, başvuru tarihinden itibaren 12
aylık bir rüçhan hakkı kazanılır.

5.slayt Patent Başvurusunun Bölümleri

Patent Başvurusunun Bölümlerini Özet, Tarifname, İstemler ve Resimler olarak sıralayabiliriz.

Bunlardan özellikle tarifname ve istemlerin önemli bir rolü bulunmaktadır. Tarifname ve istemler,
hem buluşu ifşa etmeleri hem de patent hakkının sağladığı hakkın kapsamını çizdikleri için
önemli bir işleve sahiptirler.

6.slayt Özet

Özetten başlayalım. Özet, Buluşla ilgili genel teknik bilgi verilen kısımdır. Bu bölümde; buluşun
konusu, buluşun nasıl çalıştığı, buluşun bağlı olduğu teknik alan ve buluş hakkında öz bir bilgi yer
alır. Tarifname, istemler ve varsa resimlerin temel özellikleri belirtilip buluşun ilişkili olduğu
teknik saha anlatılır. Ancak Özet, Koruma kapsamının belirlenmesinde ve tekniğin bilinen
durumunun sınırlarının çizilmesinde kullanılamaz.

7.slayt Tarifname

Tarifname, buluşun tüm detayı ile anlatıldığı kısımdır.

Tarifnamenin başlangıcında buluşu tanımlayan buluş başlığı yer alır. İlk olarak genelde buluşun
teknik arka planı, hangi teknik alanla ilgili olduğu açıklanır. Tekniğin bilinen durumu başlığı
altında mevcut teknik hakkında bilgi verilerek bilinen tekniğin karşı karşıya kaldığı sorunlar,
yetersizlikler, dezavantajlar istenmeyen durumlar anlatılır. Bu bölümde, patent veya diğer basılı
kaynaklara atıflar yapılabilir, benzer buluş, teknoloji ya da ürünler anlatılabilir. Buluşun
çözümünü amaçladığı teknik problemler bölümündeyse buluşun, tekniğin bilinen durumundaki
teknoloji ya da ürünlere kıyasla getirdiği yenilikler, sağladığı avantajlar, ortadan kaldırdığı
dezavantajlar veya çözdüğü problemler anlatılır. Bu açıklamalar patent korumasının kapsamını
belirleme açısından önemlidir.

Tarifname, o alanda uzman biri tarafından buluşun uygulanabilmesini sağlayacak nitelikte hiçbir
şey gizlenmeden açık ve ayrıntılı olmalıdır. Tarifnamenin içeriği çok dar hazırlanırsa, patentle
korunmak istenen buluş korunamayacaktır. Tarifnamenin kapsamı geniş hazırlanırsa bu seferde
patentle korunmak istenen buluşa patent verilemeyecektir.

2
 8.slayt İstemler

İstemler ise, buluşun koruma talep edilen, yeni olduğu iddia edilen teknik özelliklerinin
belirtildiği kısımdır. Diğer bir ifadeyle, koruma kapsamı istemlerle belirlenir. İstemlerde
yazılmayan özellikler korunamaz.

İstemlerin dayanağı tarifnamedir. İstemlerde bahsedilen konuların tarifnamede mutlaka

açıklanmış olması gerekir. Diğer bir ifadeyle, istemler, tarifnamede anlatılan buluşun kapsamını
aşamaz, tarifnamede bahsedilmemiş bir özellikten istemlerde bahsedilemez.

İstemler; bağımsız istem, bağımlı istem ve çoklu bağımlı istem olmak üzere üç şekilde
düzenlenebilir. İstemler, buluşa konu olan tüm temel özellikleri içeren ana (bağımsız) istem
içermelidir. Bağımsız istem, başka isteme atıfta bulunmayan ve buluşu bütünüyle işlevsel olarak
tanımlayan istemdir. Bu ana istemdeki özelliklere ek olarak korunmak istenen alt teknik özellikler
varsa, bunlar da bağımlı istemler şeklinde düzenlenebilir. Bağımlı istemler, bağımsız istemlere
atıfta bulunan ve onun özelliklerini benimseyen istemlerdir. Çoklu bağımlı istemler ise bağımlı
istemlerin özelleştirilmiş bir alt kümesi olup, bir istemin tek bir isteme değil, birden çok isteme
bağlı olması durumudur. İstemler yazılırken genellikle ilk önce geniş kapsamlı bir istemle,
buluşun teknik olarak ayırt edici özellikleri belirtilir. Bu genel istemden sonra ise daha dar
kapsamlı bağımlı istemler yazılır.

9. slayt Resimler

Başvurusu yapılacak buluş eğer resimlerle de gösterilebilecek nitelikte ise tarifnamede ayrıntılı
açıklanan buluşun teknik resimlerle de çizilmesi mümkündür. Buluşun anlaşılmasını
kolaylaştırması bakımından, başvuruda resim sayfalarına da yer verilmesi tavsiye edilir.

Resimler, çizim aletleri ile ya da çizim programları ile çizilen teknik resimler olmalıdır. Buluşun
başka türlü gösteriminin mümkün olmadığı mikron düzeyde mikroskobik görüntüleme gerektiren
bazı durumlarda fotoğraf kullanılabilir. Eğer buluş bir kimyasal bileşik veya bir üretim yöntemi ile
ilgili ise teknik resimler yerine formül, akış şemaları, diyagramlar da kullanılabilir.

10.slayt Patent Süreci

Bir patent başvurusu için patent ofisinde yapılan işlemler başvurunun alınmasından başlar ve
verilecek patentin koruma süresinin sonuna kadar sürer. Patent verilmesine ilişkin sistem;
başvuru, kayıt, araştırma, yayın, inceleme v.b. işlemlerini içeren çok kapsamlı bir süreçtir.

Sürecin ilk adımı başvurudur ve başvuru tarihi kesinleştikten sonar 20 yıllık patent koruması
başlamış olur. Başvuru tarihinin kesinleşmesi için başvuru ve eklerinin gerekli koşulları sağlaması
gerekir. Sürecin ikinci adımı şekli incelemedir. Bu aşamada başvuru dilekçesinin, tarifnamenin,
istemlerin, resimlerin ve özetin şekli olarak uygunluğuna ve başvuru ücretinin ödenip
ödenmediğine bakılır. Üçüncü aşama, araştırmanın yapılması ve araştırma raporunun
düzenlenmesi aşamasıdır. Buluşun istemleri ile önceki teknikteki dokümanlar patent verilebilirlik
koşulları açısından karşılaştırılır. Dördüncü aşamada, araştırma raporu içeriğine gore hazırlanacak

3
görüşlere ve başvuru sahibinin inceleme talebine göre inceleme yapılarak inceleme raporu
düzenlenir. Beşinci aşamada inceleme raporu olumlu ise patent verilmesine karar verilir ve patent
yayınlanır. Son aşamada ise patent belgesi düzenlenir.

Türkiye’de patentlenme süreci, Sınai Mülkiyet Kanunu’nda yeniden ele alınmış ve önemli
değişiklikler yapılmıştır. Şu an geçerli olan mevzuat 2017 tarihli ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet
Kanunu. Bu kanunda yapılan değişikliklerden en önemlisi incelemesiz patent sisteminin
kaldırılması. Böylelikle araştırma raporundan sonra talep üzerine tanınan ve en fazla 7 yıllık
koruma sağlayan incelemesiz patent sistemi terk edilmiştir. Ayrıca patentleme süreci
sadeleştirilmiş ve değerlendirme ile itiraz süreleri kısaltılmıştır. Üçüncü kişilerin itiraz hakları
konusunda da düzenlemeler yapılmıştır.

11. slayt. Şekli İnceleme

Patent başvuruları, önce şekilsel olarak değerlendirilir Başvuru ve eklerinin eksik olup olmadığı,
başvuru tarihinin kesinleşme durumu, başvuru formunda buluşu yapan ya da yapanların belirtilip
belirtilmediği, buluşun bütünlüğü ilkesi, tarifnamede buluşun açık, net ve tam tanımlanıp
tanımlanmadığı, istemlerin yasallığı, özetin olup olmaması, rüçhan halkı talep edilmişse süresi
içinde talebin yapılıp yapılmadığı v.b. gibi unsurlar kontrol edilir. Buluş, patent verilemeyecek
konular ve buluşlar kapsamında mı ya da sanayiye uygulanabilir mi sorularının yanıtları da
incelenir.
Bu aşamada bazı eksiklikler tespit edilirse, başvuru sahibine eksikliklerin giderilmesi için bildirim
yapılır ve süre verilir. Türk patent mevzuatında bu süre 2 aydır. Verilen süre içerisinde
eksikliklerin giderilmemesi ya da patent kurumunun yapılan değişkilikleri kabul etmemesi
durumunda başvuru reddedilmiş sayılır.

12. ve 13. slayt Araştırma Talebi ve Araştırma Raporu

Bir buluş iddiasına patent verilebilmesi için söz konusu buluşun patent verilebilirlik ölçütlerini
karşılayıp karşılamadığının belirlenmesi gerekir. bunun için araştırma yapılması ve istemlerde
belirtilen unsurlar ile araştırmada bulunan dokümanların karşılaştırılması gerekmektedir. Bu
süreç araştırma talebi ile başlar. Karşılaştırma neticesinde de bir araştırma raporu düzenlenir.
Türkiye’de araştırma talebi, başvuruyla birlikte yapılabileceği gibi 12 ay içerisinde başvurudan
sonra da yapılabiliyor. Avrupa Patent başvurusu veya uluslararası patent başvurusu sistemlerinde
ilk başvurudan sonra herhangi bir işleme gerek olmadan araştırma raporu düzenlenir.
Araştırma raporu, buluşun patentlenebilir olup olmadığına karar vermedeki ilk aşamadır.
Raporda, ilgili dokümanların buluş konusu istemlerle ilişkisi, uluslararası kabul edilmiş (X, Y, A )
gibi bazı kodlarla ifade edilir.
Bu harflerden özellikle A, X ve Y önemlidir. A’nın anlamı; başvuruda belirtilen istemler için patent
verilmesine engel olacak doküman bulunmadığıdır. X’in anlamı; özel ilgisi bulunan bir belgenin
var olduğu ve söz konusu belge tek başına ele alındığında patent başvurusuna konu teşkil eden
buluşun yeni olmadığı ve buluş basamağı içermediğidir. Y’nin anlamı ise; özel ilgisi bulunan

4
belgenin var olduğu ve bu belgenin bir veya daha çok belge ile birleştirildiğinde teknikte uzman
bir kişi için başvurunun bir buluş basamağı içerdiğinin kabul edilemez olduğudur.
Araştırma raporu, başvuru yapan kişiye, tarifnameyi ve özellikle istemleri gözden geçirmek için
fırsat verir. Tarifnamede ve istemlerde buluşun kapsamını aşmamak koşuluyla değişiklik yapılması
mümkündür.
Araştırma raporu, patent başvurusu ile birlikte veya patent başvurusu önceden yayınlanmışsa
ayrıca yayınlanır. Yayın, üçüncü kişilerin bilgilendirilmesi amacına yöneliktir.

14. slayt Başvurunun Yayımlanması

Başvuru yayımı, başvuru (ya da rüçhan) tarihinden itibaren 18 ay sonra yapılır (Türk Patent ve
Marka Kurumu, 2020). Başvuru sahibi erken yayım talebinde bulunduysa patent başvurusu
erkende yayımlanabilir. Patent başvurusunun yayımlandığı tarihten itibaren üçüncü kişiler patent
başvurusuna konu buluşun patent verilebilirlik koşulları konusunda görüşlerini sunabileceklerdir

15. slayt

Patent başvurusunun yayımlanmasının önemli sonuçları bulunmaktadır. Öncelikle patent

sisteminin amaçlarından biri olan bilginin yaygınlaştırılması amacı gerçekleşmektedir. Buluşun
gizliliği ortadan kalkacak ve toplum buluş hakkında bilgi sahibi olabilecektir. Yayım ayrıca
Tarifnamede tanımlanan buluşun tekniğin bilinen durumuna dahil olmasını sağlayacaktır.

16. slayt İnceleme Talebi ve İnceleme Raporu

Patent başvurusunun patentleme öncesi son aşaması inceleme aşamasıdır.

İncelemenin başlatılması için gerekli koşulların oluşması gerekir. Bunlar Araştırma raporunun
yayınlanması, itirazların yapılması, gerektiğinde istemlerde değişikliklerin yapılması ve inceleme
talebinin yapılması gibi.

17. slayt

İnceleme aşaması, başvurusu yapılan buluşun patentlenebilir olup olmadığına karar verilen
adımdır.
İnceleme sürecinde buluş ve istemler, patentlenebilirlik kriterleri (yenilik, buluş basamağı,
sanayiye uygulanabilirlik) bakımından incelenir. İnceleme raporunda, istemler esas alınarak, her
bir istem için patentlenebilirlik ölçütlerinin “evet ve “hayır” karşılığı belirtilir. Bazı istemler
olumlu, bazıları olumsuz değerlendirilebilir.
Bu rapor patent verilme kararıyla birlikte başvuru sahibine bildirilir.

5
18.slayt İtiraz İşlemleri

Patentin verilmesi kararının bültende yayımlanmasından itibaren altı ay içinde, üçüncü kişiler,
yeniliğin bulunmadığı veya tekniğin bilinen durumunun aşılmadığı, tarifnamenin yeterli olmadığı,
buluşun patentlenebilirlik şartlarını taşımadığı gibi hususları öne sürerek patent kararına itiraz
edebilirler,
Kanuna uygun olarak yapılan itirazlar patent sahibine bildirilerek, görüşlerini bildirebilmesi ve
gerektiğinde tarifname, istem veya resimlerinde değişiklik yapabilmesi için bildirim tarihinden
itibaren üç ay süre verilir.
İtiraz, patent sahibinin görüşleri ve varsa patentte değişiklik talepleri de dikkate alınarak, Kurul
tarafından incelenmektedir.

19. slayt . Uluslararası Patent Süreci

Uluslararası Patent sürecinde Patent İşbirliği Antlaşması (PCT) kapsamında yapılan Uluslararası
Başvurusunu ve Avrupa Patenti Sözleşmesi kapsamında verilen Avrupa Patentini inceleyeceğiz.
Çok detaya girmeden.

20. slayt

Patent başvuruları, ulusal, uluslararası ve bölgesel olmak üzere 3 (üç) türlüdür. Yakın bir zamanda
AB uygulaması olarak “üniter patent (unitary patent)” dördüncü patent türü olacaktır. Yeni
sistemin başlamasının 2022'nin başlarında olması bekleniyor. Üniter Patentler, EPO'ya tek bir
talep göndererek 25'e kadar AB üye devletinde patent koruması almayı mümkün kılarak, patent
edinme sürecini başvuru sahipleri için daha basit ve daha uygun maliyetli hale getirecek.
Türkiye’den patent alınmasına yönelik patent başvuruları üç temel kaynak ile yürütülmektedir:
• Ulusal Başvuru: 10 Ocak 2017 tarihli ve 29944 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu. Daha Öncesinde 551 sayılı Patent
Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye göre işlem tesis
edilmekteydi.
• Uluslararası Başvuru: Patent İşbirliği Antlaşması (PCT) kapsamında yapılan Uluslararası
Başvurusu (Türkiye’nin katılımı 1996).
• Avrupa Patenti Başvurusu: Avrupa Patenti Sözleşmesi kapsamında verilen Avrupa
Patenti (Türkiye’nin katılımı 2000).

21 slayt Patent İşbirliği Anlaşması (PCT) Kapsamındaki Patent Süreci

Bir buluşun, birden çok ülkede korunması istendiği takdirde, bunu kolaylaştırmak ve ekonomik
hale getirmek amacıyla üye ülkelerin yapmış olduğu bir antlaşmadır. Türkiye, bu antlaşmaya 1996

6
yılında katılım sağlamıştır. PCT kapsamında yapılan uluslararası patent başvurularının
koordinasyonu WIPO Uluslararası Bürosu tarafından yapılmaktadır. Uluslararası Patent
Başvurusu sisteminde yapılan başvuru WIPO Uluslararası Büro ve yetkili patent ofislerince
araştırılır ve incelenir. Türk Patent ve Marka Kurumu, Uluslararası Otorite olma süreci 2016
yılında tamamlamış ve listeye girmiştir.

Bu anlaşma kapsamında yapılan patent başvurusunun başvuru tarihi, ileriki adımların atılması
sonucunda üye 151 ülke için geçerli olabilecektir. Başvurunun WIPO tarafından yayınlanmasından
sonra, başvuru sahibi ilk başvuru tarihinden (varsa rüçhan tarihinden) itibaren 30 ay içinde üye
ülkelerin her birine başvuruda bulunma hakkı elde etmiş olacaktır (PCT ulusal safha). Böylece
başvuru sahibi her ülkede ayrı ayrı araştırma raporu hazırlatmak ve hatta isterse inceleme raporu
da hazırlatmak zorunda kalmayacağı için ekonomik olarak büyük bir tasarruf sağlayacaktır.

22. slayt

Burada önemli bir nokta; PCT başvurusu yapmış olmak, her ülkede patent hakkı elde edilmiş
anlamına gelmemekte bu ülkelere başvuruda bulunma hakkı kazanılması anlamına gelmektedir.
Yani PCT başvurusundan (varsa rüçhan tarihinden) sonraki 30 ay içerisinde istenilen her ülkeye
ayrı ayrı başvuruda bulunulması gerekmektedir.

23 slayt. Avrupa Patent Sistemi (EPC) Kapsamındaki Patent Süreci

Tek bir başvuru ile EPC’ye üye ülkelerde patent elde edilebilmesine olanak sağlamaktadır. Avrupa
ülkelerinde daha kısa zamanda ve daha az maliyetle patent koruması elde edebilmenin bir
yoludur. Avrupa Patentinin amacı, üye devletlerde buluşların korunmasını basitleştirmek,
ucuzlatmak ve güçlendirmektir. Yapılan patent başvurusuna ilişkin işlemler Avrupa Patent
Ofisi’nde gerçekleştirilir. Şekli şartlara uygunluk incelemesi, araştırma ve inceleme işlemleri
sonucunda, patentlenebilirlik koşullarını sağlayan bir patent başvurusuna Avrupa Patenti verilir.
Avrupa patentinin hangi ülkeleri kapsayacağına patent başvuru sahibi karar vermektedir. Başvuru
tarihinden itibaren 20 yıl koruma sağlamaktadır.

Avrupa Patent Sözleşmesi’ne üye 38 ülke için patentin verildiğinin yayınlandığı tarihten itibaren 3
ay içinde patent sahibinin 38 ülkeden tercih ettiği ülkelere geçerlilik başvurusu (yani validation)
yapması gerekir. Tüm işlemler Avrupa Patent Ofisi’nde gerçekleştirildiği için geçiş yapılan
ülkelerde patent herhangi bir işlem yapılmadan patent siciline kayıt edilir.