‫ﮔﺮدش ﻣﻮاد در ﺑﺪن‬

‫دﻓﺘﺮﭼﻪ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﻣﻨﺒﻊ‪ :‬ﮐﻨﮑﻮر ﺳﺮاﺳﺮی‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮ دو ﺳﺮﺧﺮگ ﻧﺸﺎن دادهﺷﺪه در ﺷﮑﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﮐﺮوﻧﺮی راﺳﺖ و ﭼﭗ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮارد "ب" و "د"‬
‫درﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﯿﺪ اﯾﻦ دو ﺳﺮﺧﺮگ ﺧﻮن را از ﺳﺮﺧﺮگ آﺋﻮرت ﺧﺎرج ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﻗﻠﺒﯽ ﻣﯽرﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﮐﺮوﻧﺮی‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮن را ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ راﺳﺖ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮداﻧﺪ ﻧﻪ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﮐﺮوﻧﺮی!‬
‫ب( دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﯿﻢ ﻫﺮ دوی اﯾﻦ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ از ﺳﺮﺧﺮگ آﺋﻮرت ﻣﻨﺸﺄ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻫﺮ دو ﺳﺮﺧﺮگ ﺧﻮن ﻧﻮاﺣﯽ ﭼﭗ‬
‫ﻗﻠﺐ را درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺳﺮﺧﺮگ آﺋﻮرت ﺧﻮن را از ﺑﻄﻦ ﭼﭗ ﻗﻠﺐ ﺧﺎرج ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ج( ﺻﺪای ﮐﻮﺗﺎهﺗﺮ ﻗﻠﺒﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻪﺷﺪن درﯾﭽﮥ ﺳﯿﻨﯽ اﺑﺘﺪای ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی آﺋﻮرت و ﺷﺸﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻫﯿﭻﮐﺪام از اﯾﻦ دو ﺳﺮﺧﺮگ‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در اﯾﺠﺎد ﺻﺪای ﮐﻮﺗﺎه و واﺿﺢﺗﺮ ﻗﻠﺐ ﻧﻘﺶ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫د( درﺳﺖ‪ - .‬در ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ دو ﺳﺮﺧﺮگ اﮐﻠﯿﻠﯽ )در اﯾﻨﺠﺎ ﺳﺮﺧﺮگ ﺷﻤﺎرۀ ‪ (1‬ﮐﻪ ﺑﻪ درﯾﭽﮥ دوﻟﺨﺘﯽ ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮ اﺳﺖ ﺧﻮن را ﺑﻪﺳﻤﺖ‬
‫ﭼﭗ و دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﺑﻪ درﯾﭽﮥ ﺳﻪﻟﺨﺘﯽ ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮ اﺳﺖ ﺧﻮن را ﺑﻪﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﯽﺑﺮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﺑﺨﺶ ‪ 3‬ﻫﻤﺎن ﻣﺎﻫﯿﭽﻪ ﻗﻠﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ ‪ 4‬ﻫﻤﺎن درونﺷﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬درﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ دو ﺑﺨﺶ ‪) 1‬ﭘﯿﺮاﺷﺎﻣﻪ( و ‪) 2‬ﺑﺮونﺷﺎﻣﻪ( دارای ﺑﺎﻓﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪی رﺷﺘﻪای )ﻣﺘﺮاﮐﻢ( ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺧﻮد رﺷﺘﻪﻫﺎی ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ ﮐﻼژ ن‬
‫و اﻻﺳﺘﯿﻦ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬درﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺎرﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﻗﻠﺐ )ﺑﺨﺶ ‪ (3‬ﺻﻔﺤﺎت ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ وﺟﻮد دارد وﻟﯽ در درونﺷﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺑﺮونﺷﺎﻣﻪ و ﭘﯿﺮاﺷﺎﻣﻪ ﺻﻔﺤﮥ ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ‬
‫ﯾﺎﻓﺖ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬درﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎی ‪) 1‬ﭘﯿﺮاﺷﺎﻣﻪ( و ‪) 2‬ﺑﺮونﺷﺎﻣﻪ( و ‪) 4‬درونﺷﺎﻣﻪ( ﻫﻤﮕﯽ دارای ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺳﻨﮕﻔﺮﺷﯽ ﺳﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در آن ﻓﺎﺻﻠﮥ‬
‫ﻣﯿﺎن ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر اﻧﺪک اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1398‬‬

‫‪1/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫ﻣﻮارد )اﻟﻒ( و )ج( درﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﻣﻮارد‪:‬‬

‫ﺳﯿﺎﻫﺮگ اﮐﻠﯿﻠﯽ‬ ‫رگﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮن ﺗﯿﺮۀ ﺧﻮد را ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ راﺳﺖ ﻗﻠﺐ وارد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪ :‬ﺑﺰرگ ﺳﯿﺎﻫﺮگ زﺑﺮﯾﻦ ‪ +‬ﺑﺰرگ ﺳﯿﺎﻫﺮگ زﯾﺮﯾﻦ ‪+‬‬
‫رگﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮن روﺷﻦ ﺧﻮد را ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ ﭼﭗ ﻗﻠﺐ وارد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪ :‬ﭼﻬﺎر ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺷﺸﯽ‬
‫اﻟﻒ( درﺳﺖ ‪ -‬ﺧﻮن ورودی ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ راﺳﺖ ﺑﺮ ﺧﻼف دﻫﻠﯿﺰ ﭼﭗ ﺗﯿﺮه اﺳﺖ و ﺗﺮﮐﯿﺐ آﻫﻦدار )ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ( آن ﺳﻬﻢ ﮐﻤﺘﺮی در ﺣﻤﻞ اﮐﺴﯿﮋ ن دارد‪.‬‬
‫ب( ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ درﺑﺎرۀ ﺳﯿﺎﻫﺮگ اﮐﻠﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﺧﻮن ﺳﯿﺎﻫﺮﮔﯽ ﻗﻠﺐ را ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ راﺳﺖ ﻣﯽرﯾﺰد درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫ج( درﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻤﺎم ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎ و ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ در ﻻﯾﮥ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺧﻮد دارای رﺷﺘﻪﻫﺎی ﮐﺸﺴﺎن زﯾﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻘﺪار آن در ﺳﺮﺧﺮگ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ(‪.‬‬
‫د( ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﻢ درﺑﺎرۀ ﺳﯿﺎﻫﺮگ اﮐﻠﯿﻠﯽ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪4‬‬

‫ﻣﻮارد "ب" و "د" ﺻﺤﯿﺢاﻧﺪ‪ .‬درﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﻠﺒﯽ‪ ،‬ﺣﺎﺻﻞ ﭼﯿﻦﺧﻮردﮔﯽ درونﺷﺎﻣﻪ )دروﻧﯽﺗﺮﯾﻦ ﻻﯾﮥ دﯾﻮارۀ ﻗﻠﺒﯽ( ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮥ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﮥ درﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﻠﺒﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪ ،‬درﯾﭽﮥ دوﻟﺨﺘﯽ از دو ﻗﺴﻤﺖ آوﯾﺨﺘﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه درﺣﺎﻟﯽﮐﻪ‬
‫درﯾﭽﮥ ﺳﻪﻟﺨﺘﯽ‪ ،‬از ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ آوﯾﺨﺘﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻗﻄﻌﺎت درﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺮﺧﻼف درﯾﭽﻪﻫﺎی دوﻟﺨﺘﻪ و ﺳﻪﻟﺨﺘﯽ آوﯾﺨﺘﻪ‬
‫ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ب( ﻫﻤﮥ درﯾﭽﻪﻫﺎ از ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺳﻨﮓﻓﺮﺷﯽ ﺳﺎده ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی اﯾﻦ ﺑﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺰدﯾﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ج( اﯾﻦ ﻣﻮرد درﺑﺎرۀ ﻻﯾﻪ ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﻗﻠﺐ اﺳﺖ‪ .‬در ﻻﯾﻪ ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﻗﻠﺒﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺻﻔﺤﺎت ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺷﺪهاﻧﺪ وﻟﯽ‬
‫ﻻﯾﮥ درونﺷﺎﻣﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای اﺳﺖ‪.‬‬
‫د( اﺳﮑﻠﺖ ﻓﯿﺒﺮی ﺑﺎﻋﺚ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﻫﻤﮥ درﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﻠﺒﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﺳﮑﻠﺖ ﻓﯿﺒﺮی ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺎﻓﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪی ﻣﺘﺮاﮐﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﮐﻼژ ن ﺿﺨﯿﻤﯽ دارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫ﻗﻠﺐ ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ ازﺟﻤﻠﻪ ﻣﺎﻫﯽ ﺧﺎردار دو ﺣﻔﺮهای اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ دﻫﻠﯿﺰ و ﯾﮏ ﺑﻄﻦ دارد‪ .‬ﺧﻮن از ﺳﯿﺎﻫﺮگ وارد دﻫﻠﯿﺰ ﻣﯽﺷﻮد و ازآﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺑﻄﻦ ﻣﯽرود‪.‬‬
‫ﺑﻄﻦ ﺧﻮن را ﺑﻪ درون ﺳﺮﺧﺮگ ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﺪ‪ .‬ﺧﻮن از ﺳﺮﺧﺮگ ﺑﻪ آﺑﺸﺶﻫﺎ ﻣﯽرود و در آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺗﺒﺎدل ﮔﺎزی ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﯽﭘﺮدازد‪ .‬ﺧﻮﻧﯽ ﮐﻪ از آﺑﺸﺶﻫﺎ‬
‫ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬از راه ﺳﺮﺧﺮگ ﭘﺸﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪن ﻣﯽرود‪.‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺰرگ ﺳﯿﺎﻫﺮگ زﯾﺮﯾﻦ و زﺑﺮﯾﻦ ﺟﻤﻊآوری ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﻣﯽرود‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻮن ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺮﺧﺮگ‬ ‫ﻗﻠﺐ اﻧﺴﺎن ﭼﻬﺎر ﺣﻔﺮهای اﺳﺖ و ﺧﻮن ﻏﻨﯽ از ‪C O ۲‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﻗﻠﺐ‪،‬‬ ‫ﺷﺸﯽ ﺑﻪ ﺷﺶﻫﺎ ﺑﺮده ﻣﯽﺷﻮد و ﭘﺲ از ﺗﺒﺎدﻻت ﮔﺎزی ﻣﺠﺪد ًا اﯾﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺷﺸﯽ ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﺑﺎزﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺧﻮن ﻏﻨﯽ از ‪O ۲‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ رگ آﺋﻮرت از ﻗﻠﺐ ﺧﺎرجﺷﺪه و در ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺪن ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﺟﻤﻊآوری ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫در ﻣﺎﻫﯽ ﺧﺎردار ﺑﺮﺧﻼف اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺧﻮن ﺧﺎرجﺷﺪه از دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻔﺴﯽ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻣﻐﺰ وارد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1392‬‬

‫‪2 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪6‬‬

‫ﺧﻮن ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ از ﻟﻮﻟﮥ ﮔﻮارش ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﺑﺮﻧﻤﯽﮔﺮدد؛ ﺑﻠﮑﻪ از راه ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺑﺎب‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﮐﺒﺪ و ﺳﭙﺲ از راه ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻗﻠﺐ‬
‫ﻣﯽرود‪ ،‬اﻧﺪامﻫﺎی ﻣﻌﺪه‪ ،‬ﻃﺤﺎل‪ ،‬ﭘﺎﻧﮑﺮاس‪ ،‬ﮐﻮﻟﻮن ﭘﺎ ﻦرو‪ ،‬و ﺳﻤﺖ ﭼﭗ رودۀ ﺑﺎرﯾﮏ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻣﻮرد ‪ :1‬اﻧﺪام ﮐﯿﺴﻪﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻟﮥ ﮔﻮارش‪ ،‬ﻣﻌﺪه اﺳﺖ و ﻣﻨﻈﻮر از ﻏﺪهای ﮐﻪ ﺗﺮﺷﺤﺎت ﺑﺮونرﯾﺰ دارد‪ ،‬ﭘﺎﻧﮑﺮاس اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮن ﺧﺎرجﺷﺪه از ﻣﻌﺪه و ﭘﺎﻧﮑﺮاس‪،‬‬
‫در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻣﺠﺮای ﻟﻨﻔﯽ راﺳﺖ و ﭼﭗ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ‪ :2‬ﻃﺤﺎل اﻧﺪاﻣﯽ ﻟﻨﻔﯽ اﺳﺖ و ﻣﻌﺪه دارای ﺳﻪ ﻧﻮع ﻻﯾﮥ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﺻﺎف اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮن ﺧﺎرجﺷﺪه از ﻃﺤﺎل و ﻣﻌﺪه در ﻧﺰدﯾﮑﯽ دوازدﻫﻪ ﺑﺎﻫﻢ‬
‫ﯾﮑﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ‪ :3‬ﺧﻮن ﺑﺨﺶ ﭘﺮزدار ﯾﻌﻨﯽ رودۀ ﺑﺎرﯾﮏ ﺑﻪ اﻧﺸﻌﺎب ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺑﺎب‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻮن ﮐﻮﻟﻮن ﭘﺎ ﻦرو و ﻣﻌﺪه ﺑﻪ اﻧﺸﻌﺎب ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‬
‫ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺑﺎب ﻣﯽرﯾﺰد‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ‪ :4‬در دﯾﻮارۀ ﻟﻮﻟﮥ ﮔﻮارش )از ﻣﺮی ﺗﺎ ﻣﺨﺮج(‪ ،‬ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1402‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪7‬‬

‫ﺳﺮﺧﺮگ ‪ 1‬ﺧﻮنرﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ و ﺳﺮﺧﺮگ ‪ 2‬ﺧﻮنرﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ را ﺑﺮﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﮐﺮوﻧﺮی ﺧﻮن را ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ ﻧﻤﯽرﯾﺰﻧﺪ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن ﺧﻮن ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ وﻇﯿﻔﻪ ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ‪.‬‬
‫‪ (2‬ﻧﺎﺣﯿﻪ ﭼﭗ ﻗﻠﺐ ﺧﻮن روﺷﻦ دارد‪ ،‬ﻫﺮ دو ﺳﺮﺧﺮگ ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﮑﻞ ﺧﻮن روﺷﻦ را از ﻧﺎﺣﯿﻪ ﭼﭗ ﻗﻠﺐ درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﺻﺪای اول ﻗﻠﺐ ﯾﮏ ﺻﺪای ﻗﻮی و ﮔﻨﮓ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺑﺴﺘﻪﺷﺪن درﯾﭽﻪﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ ﺷﻨﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد و ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﮐﺮوﻧﺮی‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1400‬‬

‫‪3 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪8‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1395‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫ﺻﺪای اول ﻗﻠﺐ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺴﺘﻪﺷﺪن درﯾﭽﻪﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ‪ -‬ﺑﻄﻨﯽ و ﺻﺪای دوم ﻗﻠﺐ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺴﺘﻪﺷﺪن درﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫ﻣﻮج ‪ P‬ﮐﻤﯽ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﺒﺎض دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ رﺳﻢ ﻣﯽﺷﻮد ﭘﺲ در ﻓﺎﺻﻠﮥ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﻦ ﺻﺪای اول ﺗﺎ آﺧﺮ ﺻﺪای دوم‪ ،‬اﯾﻦ اﺗﻔﺎق روی ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﺑﻌﺪ از ﺻﺪای اول ﻗﻠﺐ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻪﺷﺪن درﯾﭽﻪﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ‪ -‬ﺑﻄﻨﯽ و ﺑﺎزﺷﺪن درﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﻓﺸﺎرﺧﻮن درون ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﺷﺸﯽ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻣﻮج ‪ T‬ﮐﻤﯽ ﻗﺒﻞ از ﭘﺎﯾﺎن ﯾﺎﻓﺘﻦ اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦﻫﺎ و ﺑﯿﻦ ﺻﺪای اول و دوم رﺳﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﺑﺎ ﺑﺎزﺷﺪن درﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﺷﮑﻞ )ﺑﻌﺪ از ﺻﺪای اول( ﺧﻮن از درون ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺧﺎرجﺷﺪه و ﻓﺸﺎرﺧﻮن آن ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺎزﺷﺪن درﯾﭽﻪﻫﺎ ﺻﺪاﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺴﺘﻪﺷﺪن آنﻫﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﺪا ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪9‬‬

‫در اﻧﺴﺎن رگﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ راﺳﺖ ﻗﻠﺐ وارد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﯿﺎﻫﺮگ اﮐﻠﯿﻠﯽ و ﺑﺰرگ ﺳﯿﺎﻫﺮگ زﯾﺮﯾﻦ و زﺑﺮﯾﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ رگﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮن‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ ﭼﭗ ﻣﯽرﯾﺰﻧﺪ ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺷﺸﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﯿﺪ ﺳﯿﺎﻫﺮگ اﮐﻠﯿﻠﯽ و ﺑﺰرگ ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی زﯾﺮﯾﻦ و زﺑﺮﯾﻦ ﺑﺮ ﺧﻼف‬
‫ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺷﺸﯽ دارای ﺧﻮن ﺗﯿﺮه ﻫﺴﺘﻨﺪ و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ در اﯾﻦ رگﻫﺎ ﺳﻬﻢ ﮐﻤﺘﺮی در ﺣﻤﻞ ﮔﺎز اﮐﺴﯿﮋ ن دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮای ﺳﯿﺎﻫﺮگ اﮐﻠﯿﻠﯽ ﺻﺎدق ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬زﯾﺮا اﯾﻦ ﺳﯿﺎﻫﺮگ‪ ،‬ﺧﻮن ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﻗﻠﺐ را ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ راﺳﺖ ﻣﯽآورد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬در ﻫﻤﮥ ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎ‪ ،‬ﻻﯾﮥ ﻣﯿﺎﻧﯽ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﮐﺸﺴﺎن زﯾﺎدی دارد ﻧﻪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای زﯾﺎد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮای ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺷﺸﯽ و ﺳﯿﺎﻫﺮگ اﮐﻠﯿﻠﯽ ﺻﺎدق ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1399‬‬

‫‪4/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪10‬‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در اﻧﺴﺎن‪ ،‬در زﻣﺎن اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭘﯿﺎم اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدی از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی دﯾﻮارۀ دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﺑﻄﻦﻫﺎ در ﺣﺎل اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺎم اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﮔﺮۀ دﻫﻠﯿﺰی‪ -‬ﺑﻄﻨﯽ ﻣﯽرﺳﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻦﻫﺎ در ﺣﺎل اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ زﯾﺮا ﻫﻨﻮز ﭘﯿﺎﻣﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﮑﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬اﻧﻘﺒﺎض دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ در اﯾﻦ زﻣﺎن رخ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﯿﻦ ﺑﻄﻦﻫﺎ ﭘﯿﺎم اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ را درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻫﻨﻮز اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺷﺮوع ﻧﺸﺪه اﺳﺖ؛ ﭘﺲ ﻣﺪتزﻣﺎن زﯾﺎدی ﺗﺎ‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪11‬‬

‫ﻧﻘﻄﮥ ‪ ،C‬ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦﻫﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﭘﺲ ﻓﺸﺎرﺧﻮن در ﺳﺮﺧﺮگ آﺋﻮرت در آن ﻧﻘﻄﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻧﻘﻄﮥ ‪ D‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﺣﻠﮥ‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﻠﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﮥﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬در ﻧﻘﻄﮥ ‪ D‬ﻫﻤﮥ ﺣﻔﺮات و در ﻧﻘﻄﮥ ‪ B‬ﺑﻄﻦﻫﺎ در ﺣﺎل اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﻃﻮل ﺗﺎرﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ در ﻧﻘﻄﮥ ‪ D‬ﮐﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﻠﺐ اﺳﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻧﻘﻄﮥ ‪ B‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬در ﻧﻘﻄﮥ ‪ D‬و ‪ B‬درﯾﭽﻪﻫﺎی دوﻟﺨﺘﯽ و ﺳﻪﻟﺨﺘﯽ ﺑﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ و درﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺴﺘﻪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1396‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪12‬‬

‫ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮرد "ب" درﺳﺘﯽ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮥ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻫﻨﮕﺎم ﺳﯿﺴﺘﻮل دﻫﻠﯿﺰی ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ درﯾﭽﻪ ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ دﻗﯿﻖ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ‪ ،‬ﺧﻮﻧﯽ وارد دﻫﻠﯿﺰ ﻧﻤﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب( ورود ﺧﻮن از دﻫﻠﯿﺰ ﺑﻪ ﺑﻄﻦ ﻫﻢ در ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﻫﻢ در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﯿﺴﺘﻮل دﻫﻠﯿﺰی ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و در ﻫﺮ دو اﯾﻦ ﻣﻮارد درﯾﭽﻪ‬
‫ﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺴﺘﻪ و درﯾﭽﻪ ﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ ﺑﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺬﮐﺮ ﻣﻬﻢ‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐ ﺮات ﮐﺘﺎب درﺳﯽ دﯾﮕﺮ از ﻣﺘﻦ و ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ درﯾﭽﻪ ﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ و ﺳﯿﻨﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ج( در ﻣﺮﺣﻠﮥ اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻨﯽ درﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ و اﻧﻘﺒﺎض دﻫﻠﯿﺰی‪ ،‬درﯾﭽﻪﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ ﺑﺎز‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ در ﺻﻮرت ﺑﺎز ﺑﻮدن درﯾﭽﻪﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ‪ ،‬دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ ﻗﻄﻌﺎً در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫د( در ﻣﺮﺣﻠﮥ اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻨﯽ درﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ درﯾﭽﻪﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﮥ اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻨﯽ‪،‬‬
‫ﻓﺸﺎر درون ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺗﺪرﯾﺠﺎً اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺑﯿﺸﯿﻨﮥ ﺧﻮد ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1400‬‬

‫‪5/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪13‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1396‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫در ‪ ECG‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﻘﻄﻪﻫﺎی ‪ C، B‬و ‪ D‬در اﻧﻘﺒﺎض دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎن اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦﻫﺎ و اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﻠﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫ﻧﻘﻄﮥ ‪ C‬ﭘﺎﯾﺎن اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦﻫﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﭘﺲ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﻮن درون ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ وﻟﯽ در ﻧﻘﻄﮥ ‪ D‬ﺑﺎ ﺷﺮوع‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﻮن از دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ ﺑﻪ درون ﺑﻄﻦﻫﺎ راه ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻘﺪاری ﺧﻮن درون ﺑﻄﻦ ﺟﻤﻊ ﻣﯽﺷﻮد ﭘﺲ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺣﺠﻢ ﺧﻮن‬
‫ﺑﻄﻦﻫﺎ در ﻧﻘﻄﮥ ‪ C‬ﮐﻤﺘﺮ از ﻧﻘﻄﮥ ‪ D‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :2‬در ﻧﻘﻄﮥ ‪ C‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﻄﮥ ‪ ،D‬دو درﯾﭽﻪ ﺑﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :3‬دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ در ﻧﻘﻄﮥ ‪ B‬ﻣﻨﻘﺒﺾ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﭘﺲ ﻃﻮل ﺗﺎرﻫﺎ در ﻧﻘﻄﮥ ‪ B‬ﮐﻤﺘﺮ از ‪ C‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :4‬ﻓﺸﺎرﺧﻮن داﺧﻞ ﺳﺮﺧﺮگ آﺋﻮرت در ﻧﻘﻄﮥ ‪) B‬اﻧﻘﺒﺎض دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ( ﮐﻤﺘﺮ از ﻧﻘﻄﮥ ‪) C‬اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦﻫﺎ( اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪14‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1395‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫ﺻﺪای اول ﻗﻠﺐ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن درﯾﭽﻪﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ‪ -‬ﺑﻄﻨﯽ و ﺻﺪای دوم ﻗﻠﺐ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن درﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫از اﺑﺘﺪای ﺻﺪای اول ﻗﻠﺐ ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎی ﺻﺪای دوم ﻗﻠﺐ ﯾﻌﻨﯽ‪ ،‬از ﻣﻮج ‪ S‬ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﻮج ‪ ،T‬ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺪتزﻣﺎن ﻣﻮج ‪ T‬رﺳﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺑﺎزه‪ ،‬اﻧﻘﺒﺎض‬
‫ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد و دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ در ﺣﺎل اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬در اﯾﻦ ﻣﺪتزﻣﺎن ﺑﻄﻦﻫﺎ ﻣﻨﻘﺒﺾ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ!!‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻣﻮج ‪ QRS‬ﮐﻤﯽ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦﻫﺎ و ﺻﺪای اول ﻗﻠﺐ رﺳﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺻﻮرت ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬

‫‪6/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪15‬‬

‫ﻓﻘﻂ ﻣﻮرد اول درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﻣﻮارد‪:‬‬
‫ﻣﻮرد اول ‪ -‬درﺳﺖ ‪ -‬ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ زﯾﺮ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬ﺳﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﯿﻦ ﮔﺮﻫﯽ اﺻﻠﯽ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن را از ﮔﺮۀ اول )ﭘﯿﺸﺎﻫﻨﮓ( ﺑﻪ ﮔﺮۀ دوم )دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ( ﻣﯽرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮرد دوم ‪ -‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬آﺧﺮﯾﻦ ﺑﺨﺸﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن را درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬دﯾﻮارۀ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻄﻦﻫﺎ‪ ،‬درﺳﺖ زﯾﺮ دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﻧﻮک ﻗﻠﺐ‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ﺳﻮم ‪ -‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺎﻻ‪ ،‬دﺳﺘﮥ ﺗﺎری ﮐﻪ از ﮔﺮه اول‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ ﭼﭗ ﻣﯽﺑﺮد‪ ،‬در آﻧﺠﺎ ﻣﻨﺸﻌﺐ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ در ﺳﺮاﺳﺮ دﯾﻮارۀ‬
‫دﻫﻠﯿﺰ ﭼﭗ ﮔﺴﺘﺮده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ﭼﻬﺎرم ‪ -‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬دﺳﺘﮥ ﺗﺎری ﮐﻪ از ﮔﺮۀ دوم ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻤﯽ ﭘﺎ ﻦ ﺗﺮ )ﻧﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ( ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ در دﯾﻮارۀ ﺑﯿﻦ ﺑﻄﻨﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1401‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪16‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1394‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫ﻧﻘﻄﮥ ‪ A‬در ﻓﺎﺻﻠﮥ اﻧﺘﻬﺎی ﻣﻮج ‪ P‬ﺗﺎ اﺑﺘﺪای ﻧﻘﻄﻪ ‪ Q‬ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﻘﺒﺎض دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﺑﻄﻦﻫﺎ در ﺣﺎل اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻧﻘﻄﮥ ‪ D‬ﺑﻄﻦﻫﺎ ﮐﻪ دارای ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺨﻄﻂ و ﻣﻨﺸﻌﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﺣﺎل‬
‫اﻧﻘﺒﺎض ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :1‬ﺻﺪای اول ﻗﻠﺐ )ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﺑﻢﺗﺮ( در ﺑﯿﻦ دوﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬و ‪ C‬ﺷﻨﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﺻﺪا ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً از ‪ R‬ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﺎ ﮐﻤﯽ ﺑﻌﺪ از ‪ S‬اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :3‬در ﻧﻘﻄﮥ ‪ A‬ﺳﯿﺴﺘﻮل )اﻧﻘﺒﺎض( دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ و ﺳﯿﺴﺘﻮل ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺻﻮرت ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :4‬ﻗﺒﻞ از ﻧﻘﻄﮥ ‪ A‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﺎرﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ دﻫﻠﯿﺰی ﺳﺮاﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪7 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪17‬‬

‫در ﻗﻠﺐ اﻧﺴﺎن‪ ،‬در ﺳﺎﺧﺘﺎر درﯾﭽﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﯿﻦﺧﻮرده اﺳﺖ و درﯾﭽﻪﻫﺎ را ﻣﯽﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﺨﺶﻫﺎی ﭼﯿﻦﺧﻮردۀ دروﻧﯽﺗﺮﯾﻦ ﻻﯾﮥ ﻗﻠﺐ‪ ،‬درﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﻠﺒﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ درﯾﭽﻪﻫﺎ ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪاﺳﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺎﻗﺪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دارای ﺻﻔﺤﺎت ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺻﻔﺤﺎت ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ در ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﻗﻠﺒﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﺳﺎﺧﺘﺎر درﯾﭽﻪﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ‪ -‬ﺑﻄﻨﯽ ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﺑﺎ درﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﯿﻨﯽ ﻗﻠﺐ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ درﯾﭽﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬درﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﻠﺒﯽ از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ؛ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻓﺎﺻﻠﮥ ﮐﻤﯽ دارﻧﺪ و‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﯿﻦﯾﺎﺧﺘﻪای اﻧﺪک دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (3‬ﭘﯿﻮﻧﺪی ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺤﮑﺎم درﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﻠﺒﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬دارای رﺷﺘﻪﻫﺎی ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ ﮐﻼژ ن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪18‬‬

‫ﻓﻘﻂ ﻣﻮرد )د( درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﻣﻮارد‪:‬‬

‫اﻟﻒ( ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬اﻧﻘﺒﺎض دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ ﭘﯿﺶازاﯾﻨﮑﻪ ﻣﻮج ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺑﻪ دﯾﻮارۀ ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺑﺮﺳﺪ آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد )اواﺳﻂ ﻣﻮج ‪.(P‬‬
‫ب( ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﻣﻮج اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻫﯿﭻﮔﺎه ﺑﻪ ﻻﯾﮥ ﻋﺎﯾﻖ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ج( ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﭘﺲازاﯾﻨﮑﻪ ﻣﻮج ﺑﻪ ﮔﺮۀ دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ رﺳﯿﺪ و در ﺑﻄﻦﻫﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦﻫﺎ آﻏﺎز ﻣﯽﮔﺮدد )ﮐﻤﯽ ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﻗﻠﮥ ﻣﻮج ‪.(R‬‬
‫د( درﺳﺖ ‪ -‬ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺮه اول درﺳﺖ ﭘﯿﺶ از اﻧﻘﺒﺎض دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ و ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎ ﻣﻮج ‪ P‬ﻧﻮار ﻗﻠﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮ از ﮐﺘﺎب درﺳﯽ ﺣﺬف ﺷﺪه اﻣﺎ ﭼﻮن ﻣﻮارد "اﻟﻒ" و "ب" و "ج" ﻧﺎدرﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭘﺲ ﻣﻮرد "د" درﺳﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪19‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮوع ﺳﯿﺴﺘﻮل دﻫﻠﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ در آن درﯾﭽﮥ ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺴﺘﻪ و درﯾﭽﮥ دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ ﺑﺎز اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻘﻄﮥ ‪A‬‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اواﺋﻞ ﺳﯿﺴﺘﻮل ﺑﻄﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن درﯾﭽﮥ ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺎز و درﯾﭽﮥ ﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻘﻄﮥ ‪B‬‬
‫ﻧﻘﻄﮥ ‪ C‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اواﺧﺮ ﺳﯿﺴﺘﻮل ﺑﻄﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن درﯾﭽﮥ ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺎز و درﯾﭽﮥ دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﯾﭽﻪ ﺳﯿﻨﯽ ﺑﺴﺘﻪ و دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ ﺑﺎز اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻘﻄﮥ ‪ D‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﻄﮥ ‪A‬‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﯿﭻﮐﺪام از ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1401‬‬

‫‪8 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪20‬‬

‫در ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻧﺸﺎن دادهﺷﺪه ﻧﻘﺎط ‪ A‬و ‪ D‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻌﺪ از ﻣﻮج ‪ P‬و ﻣﻮج ‪ T‬ﻗﺮار دادهﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ در ﻧﻘﻄﮥ ‪ A‬دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ در ﺣﺎل اﻧﻘﺒﺎض و ﺑﻄﻦﻫﺎ در ﺣﺎل‬
‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ در ﻧﻘﻄﮥ ‪ D‬دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ و ﺑﻄﻦﻫﺎ ﻫﺮ دو در ﺣﺎل اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ :1‬در ﻧﻘﻄﮥ ‪ B‬ﺻﺪای اول ﻗﻠﺐ ﮐﻪ ﺻﺪاﯾﯽ ﮔﻨﮓ و ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮ اﺳﺖ ﺷﻨﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﻧﻪ ﺻﺪای واﺿﺢ و ﮐﻮﺗﺎهﺗﺮ!‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ :3‬ﻧﻘﻄﮥ ‪ C‬در ﺳﯿﺴﺘﻮل ﺑﻄﻨﯽ اﺳﺖ و ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در دﯾﻮارۀ ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺟﺮﯾﺎن دارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ :4‬در ﻧﻘﻄﮥ ‪ A‬ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در دﯾﻮارۀ دﻫﻠﯿﺰﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1394‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪21‬‬

‫ﺷﻤﺎرهﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﮑﻞ ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪ (۱ :‬ﭘﯿﺮاﺷﺎﻣﻪ‪ (۲ ،‬ﺑﺮونﺷﺎﻣﻪ‪ (۳ ،‬ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﻗﻠﺐ )ﻣﯿﻮﮐﺎرد( و ‪ (۴‬درونﺷﺎﻣﻪ )آﻧﺪوﮐﺎرد(‪ .‬ﭘﯿﺮاﺷﺎﻣﻪ و ﺑﺮونﺷﺎﻣﻪ از‬
‫ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺳﻨﮕﻔﺮﺷﯽ و ﭘﯿﻮﻧﺪی ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺑﺎ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ ﮐﻼژ ن و ﮐﺸﺴﺎن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ازﻃﺮﻓﯽ ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺑﺎ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ در‬
‫ﻏﺸﺎء ﭘﺎﯾﻪ ﻧﯿﺰ در اﯾﻦ ﻻﯾﻪﻫﺎ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۱‬رﺷﺘﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ در ﺑﯿﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﯿﻮﮐﺎرد ﻗﻠﺒﯽ ﭘﺨﺶ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬درواﻗﻊ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ از ﺑﺮونﺷﺎﻣﻪ ﻋﺒﻮر ﮐﺮده و درون ﻣﯿﻮﮐﺎرد ﭘﺨﺶ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻫﺮ دو ﺑﺎ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ در ارﺗﺒﺎط ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۳‬ﺻﻔﺤﺎت ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﻗﻠﺐ اﺳﺖ و در درونﺷﺎﻣﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۴‬ﭘﯿﺮاﺷﺎﻣﻪ از ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﭘﯿﻮﻧﺪی و ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ درونﺷﺎﻣﻪ ﻧﯿﺰ از ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ اﺳﺖ‪ .‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ دارای ﻓﻀﺎی‬
‫ﺑﯿﻦﯾﺎﺧﺘﻪای اﻧﺪک اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1398‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪22‬‬

‫درﯾﭽﮥ ﺳﯿﻨﯽ در ﻧﻘﺎط ‪ A‬و ‪ D‬ﺑﺴﺘﻪ و در ﻧﻘﺎط ‪ C‬و ‪ B‬ﺑﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫درﯾﭽﻪﻫﺎی دﻫﻠﯿﺰی ﺑﻄﻨﯽ در ﻧﻘﺎط ‪ A‬و ‪ D‬ﺑﺎز و در ﻧﻘﺎط ‪ C‬و ‪ B‬ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1401‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪23‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺻﻮرت ﺳﺆال‪:‬‬

‫ﺻﻮرت ﺳﺆال‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺆال‪ ،‬ﻻﯾﮥ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﻗﻠﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﻗﻠﺒﯽ و ﺑﺎﻓﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪی ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ازآﻧﺠﺎﯾﯽﮐﻪ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﮔﻠﻮﮐﺰ در ﻫﻤﮥ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﺪن رخ‬ ‫اﻟﻒ‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎی ﺗﯿﺮوﺋﯿﺪی‪ ،‬دو ﻫﻮرﻣﻮن ﯾﺪدار ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎی ‪ T ۳‬و ‪T ۴‬‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﻤﮕﯽ‪ ،‬ﯾﺎﺧﺘﮥ ﻫﺪف اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﻌﻀﯽ از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﻗﻠﺐ‪ ،‬وﯾﮋﮔﯽﻫﺎﯾﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ آنﻫﺎ را ﺑﺮای ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺧﻮدﺑﻪﺧﻮدی ﻗﻠﺐ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ‬
‫اﯾﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﺷﺒﮑﻪای از رﺷﺘﻪﻫﺎ و ﮔﺮهﻫﺎ در ﺑﯿﻦ ﺳﺎﯾﺮ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮع آنﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺒﮑﮥ ﻫﺎدی ﻗﻠﺐ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ج‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ درﯾﺎﻓﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﺳﻄﺢ ﺑﺪن ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻫﻤﻪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻗﻠﺐ اﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ را دارﻧﺪ‪.‬‬
‫د‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﺴﯿﺎری از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﺑﻪ رﺷﺘﻪﻫﺎی ﮐﻼژ ن ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎﻓﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪی ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪) .‬ﺗﺬﮐﺮ‪ :‬ﻃﺮاح ﻗﯿﺪ ﺑﺴﯿﺎری را‬
‫ﻣﻌﺎدل ﺑﻌﻀﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ(‬
‫ﻧﻘﺪ ﺗﺴﺖ‪ :‬ﻫﺪاﯾﺖ ﭘﯿﺎم اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در ﻃﻮل ﯾﮏ ﯾﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از‬
‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ ﯾﺎ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﺎﻓﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪی ﻣﻮﺟﻮد در ﻻﯾﮥ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺪاﯾﺖ‬
‫ﭘﯿﺎم اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ را ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1402‬‬

‫‪9/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪24‬‬

‫ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ زﯾﺮ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫اﺟﺰای ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎدی )ﮔﺮﻫﯽ( ﮐﻪ از ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎی ﺗﺨﺼﺺﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮان ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﻮدﮐﺎر ﺟﺮﯾﺎن اﯾﺠﺎد ﺷﺪهاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫دو ﮔﺮه )در دﯾﻮارۀ ﭘﺸﺘﯽ دﻫﻠﯿﺰ راﺳﺖ(‬
‫ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﺗﺎر ﺑﯿﻦ ﮔﺮﻫﯽ )در دﯾﻮارۀ ﭘﺸﺘﯽ دﻫﻠﯿﺰ راﺳﺖ(‬
‫ﯾﮏ دﺳﺘﻪ ﺗﺎر از ﮔﺮه اول ﺑﻪﺳﻤﺖ دﻫﻠﯿﺰ ﭼﭗ‬
‫دﺳﺘﻪ ﺗﺎری ﮐﻪ از ﮔﺮه دوم ﺑﻪﺳﻤﺖ دﯾﻮارۀ ﺑﯿﻦ ﺑﻄﻨﯽ‪ ،‬ﻧﻮک ﻗﻠﺐ و دﯾﻮاره ﺧﺎرﺟﯽ ﻗﺒﻞ ﻣﯽرود‪.‬‬
‫ﭘﺲ دﺳﺘﻪ ﺗﺎرﻫﺎی ﺗﺨﺼﺺﯾﺎﻓﺘﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ دﻫﻠﯿﺰ وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﺨﺘﺺ ﻧﻮاﺣﯽ ﺧﺎص )ﮐﻪ در ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﺒﺰ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد( ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬درﺳﺖ ‪ -‬ﺳﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﯿﻦ ﮔﺮﻫﯽ در دﯾﻮارۀ ﭘﺸﺘﯽ دﻫﻠﯿﺰ راﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن را از ﮔﺮه اول ﺑﻪﺳﻤﺖ ﮔﺮه دوم ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬درﺳﺖ ‪ -‬ﮐﻤﯽ ﭘﺎ ﻦﺗﺮ از ﮔﺮه دوم‪ ،‬ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ دﯾﻮارۀ ﺑﯿﻦ ﺑﻄﻨﯽ‪ ،‬دﺳﺘﻪ ﺗﺎرﻫﺎی ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎدی ﺑﻪ دو ﺷﺎﺧﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬درﺳﺖ ‪ -‬ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ دﺳﺘﻪ ﺗﺎر از ﮔﺮه اول ﺑﻪﺳﻤﺖ دﻫﻠﯿﺰ ﭼﭗ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1401‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪25‬‬

‫ﺷﺒﮑﮥ ﻫﺎدی ﻣﻮﺟﻮد در دﯾﻮارۀ ﺑﻄﻦﻫﺎ ﺳﺒﺐ اﻧﻘﺒﺎض ﻣﯿﻮﮐﺎرد ﺑﻄﻦﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺳﺒﺐ اﻧﻘﺒﺎض ﮐﻞ ﻣﯿﻮﮐﺎرد ﻗﻠﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1393‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪26‬‬

‫ﮐﻠﯿﮥ راﺳﺖ ﮐﻤﯽ از ﮐﻠﯿﮥ ﭼﭗ ﭘﺎ ﻦﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻓﺎﺻﻠﮥ ﮐﻠﯿﮥ ﭼﭗ ﺗﺎ ﻣﺜﺎﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺎﺻﻠﮥ ﮐﻠﯿﮥ راﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺜﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﺷﺶ راﺳﺖ دارای ﺳﻪ ﻟﻮب اﺳﺖ وﻟﯽ ﺷﺶ ﭼﭗ دو ﻟﻮب دارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم دم‪ ،‬ﻧﯿﻤﮥ ﭼﭗ دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ راﺳﺖ آن ﭘﺎ ﻦﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻣﺠﺮای ﻟﻨﻔﯽ ﭼﭗ از ﻣﺠﺮای ﻟﻨﻔﯽ راﺳﺖ ﻗﻄﻮرﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1399‬‬

‫‪10 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪27‬‬

‫وارد ﻧﺸﺪن ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎی درﺷﺖ ﺑﻪ ﮐﭙﺴﻮل ﺑﻮﻣﻦ ﺳﺒﺐ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﮐﺎﻫﺶ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎی ﭘﻼﺳﻤﺎ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ اﺗﻔﺎق از اﯾﺠﺎد ﺧﯿﺰ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﯽآورد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ‪ :2‬ﻋﺪم ﺳﻼﻣﺖ دﯾﻮارۀ ﮔﻠﻮﻣﺮولﻫﺎی ﮐﻠﯿﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ دﻓﻊ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ و ﮐﻤﺒﻮد اﯾﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎ در ﺧﻮن ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﺧﯿﺰ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ‪3‬و‪ :4‬ﻋﺪم دﻓﻊ ﻧﻤﮏ و ﻋﺪم ورود ﻟﻨﻒ ﺑﻪ رگﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ ﺳﺒﺐ ﺑﺮوز ﺧﯿﺰ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1393‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪28‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺆال ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ و ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮارد )اﻟﻒ( و )ب( درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( درﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮن روده درﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪﺳﻮی ﻗﻠﺐ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ازﻃﺮﻓﯽ ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت و ﻟﻨﻒ روده ﻧﯿﺰ ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺑﺪن درﻧﻬﺎﯾﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬
‫ب( درﺳﺖ‪.‬‬
‫ج( ﻧﺎدرﺳﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ در اﺑﺘﺪای ﺧﻮد ﺣﻠﻘﮥ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1397‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪29‬‬

‫ﻫﻤﮥ رگﻫﺎی ﺑﺪن اﻋﻢ از ﺳﺮﺧﺮگ‪ ،‬ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ‪ ،‬ﻣﻮﯾﺮگ‪ ،‬ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﮐﻮﭼﮏ و ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺑﺰرگ ﻫﻤﮕﯽ در دﯾﻮارۀ ﺧﻮد دارای ﯾﮏ ﻻﯾﮥ ﺑﺎﻓﺖ‬
‫ﭘﻮﺷﺸﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﮥﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬در اﺛﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺮﺑﻦ دیاﮐﺴﯿﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬در دﯾﻮارۀ ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﺣﻠﻘﻮی وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬در رگﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﺑﺘﺪای ﺧﻮد اﺳﻔﻨﮑﺘﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن اﺳﻔﻨﮑﺘﺮ؛ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮن ﻗﻄﻊ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1396‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪30‬‬

‫در ﺳﺮﺧﺮگ ﮔﯿﺮﻧﺪهﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ اﮐﺴﯿﮋ ن ﺧﻮن ﺣﺴﺎساﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ در ﺑﺮش ﻋﺮﺿﯽ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮔﺮد دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ اﻧﺪام ﻗﺮار دارﻧﺪ ﻧﻪ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ‪ .‬ﻗﺮارﮔﯿﺮی ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺪن ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻓﺸﺎرﺧﻮن زﯾﺎد‬
‫آنﻫﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎک اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (3‬اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ در ﻣﻮرد ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺳﻨﮕﻔﺮﺷﯽ دﯾﻮارۀ ﺧﻮد و ﻧﻮع ﻏﺸﺎء ﭘﺎﯾﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﮥ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ‪،‬‬
‫ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﻣﻨﻔﺬدار ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (4‬درون ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی دﺳﺖ و ﭘﺎ درﯾﭽﻪﻫﺎی ﻻﻧﻪ ﮐﺒﻮﺗﺮی وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮن را ﯾﮏﻃﺮﻓﻪ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1400‬‬

‫‪11/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪31‬‬

‫ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ اﮐﺴﯿﮋ ن ﻣﺤﯿﻂ ﻣﯿﺰان ﮐﺮﺑﻦ دیاﮐﺴﯿﺪ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ زﯾﺎد ﺷﺪه و اﯾﻦ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﺑﺎزﺷﺪن ﺑﻨﺪارهﻫﺎی ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ و ﮔﺸﺎد ﺷﺪن رگﻫﺎ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ :1‬ﺑﺮاﺛﺮ ﮐﺎﻫﺶ اﮐﺴﯿﮋ نرﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ ﻫﻮرﻣﻮن ارﯾﺘﺮوﭘﻮﯾﺘﯿﻦ از ﮐﺒﺪ و ﮐﻠﯿﻪﻫﺎ ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ اﺛﺮ ﺑﺮ ﺳﻠﻮلﻫﺎی زاﯾﻨﺪۀ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ﺿﺮوری اﺳﺖ ﭘﺲ در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺼﺮف‬ ‫ﮔﻠﺒﻮل ﻗﺮﻣﺰ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬از آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻠﺒﻮل ﻗﺮﻣﺰ وﺟﻮد اﺳﯿﺪ ﻓﻮﻟﯿﮏ و وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪B ۱۲‬‬
‫اﺳﯿﺪ ﻓﻮﻟﯿﮏ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫و ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬رگﻫﺎﯾﺸﺎن دﭼﺎر اﻓﺰاﯾﺶ‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ :2‬اﻧﺪامﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺒﺪ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺴﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮی دارﻧﺪ در ﻫﻨﮕﺎم ﮐﺎﻫﺶ اﮐﺴﯿﮋ ن‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ‪C o ۲‬‬
‫ﻗﻄﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ :3‬اﻓﺮاد ﻧﺎﻗﻞ ازﻧﻈﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﮔﻠﺒﻮل ﻗﺮﻣﺰ داﺳﯽ ﺷﮑﻞ‪ ،‬در ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﮐﻢاﮐﺴﯿﮋ ن‪ ،‬ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰﺷﺎن ﺗﻐ ﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪) .‬داﺳﯽ ﺷﮑﻞ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد( ﮐﻪ ﺧﻄﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ در اﯾﻦ ﺻﻮرت اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1393‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪32‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﮐﺒﺪی و ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ اﺳﮑﻠﺘﯽ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻟﻎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﯿﺪروﻟﯿﺰ ﮔﻠﯿﮑﻮژ ن را دارﻧﺪ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻣﻮرد "اﻟﻒ" درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( درﺳﺖ ‪ -‬در ﻫﻤﮥ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی زﻧﺪه ﺗﺠﺰﯾﮥ ﮔﻠﻮﮐﺰ ﻃﯽ ﻣﺮﺣﻠﮥ ﺑﯽﻫﻮازی ﺗﻨﻔﺲ ﺳﻠﻮﻟﯽ )ﮔﻠﯿﮑﻮﻟﯿﺰ( درون ﺳﯿﺘﻮﭘﻼﺳﻢ ﺷﺮوع ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ب( ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ اﺳﮑﻠﺘﯽ در ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ج( ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﻠﻮل اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﮥ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺳﻠﻮل را درﺑﺮﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﭘﺲ آﻧﺰﯾﻢﻫﺎی درونﺳﻠﻮﻟﯽ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻫﻤﮥ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺳﻠﻮل ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫د( ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬در ﮐﺒﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻓﻀﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺆال اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ ۱۵‬از ﮔﻔﺘﺎر ‪ ۲‬ﻓﺼﻞ ‪ ۲‬زﯾﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ دﻫﻢ در ﺻﻔﺤﮥ ‪ ،۲۷‬ﮔﻠﻮﮐﺰ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺳﯿﺎﻫﺮگ و اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت آن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﯾﺮگ ﻣﯽرﺳﺪ‪ ،‬وارد ﮐﺒﺪ ﻣﯽﺷﻮد و در آﻧﺠﺎ در ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﮐﺒﺪ ﯾﮑﯽ از ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﯿﺎﻫﺮگ ‪ -‬ﻣﻮﯾﺮگ ‪ -‬ﺳﯿﺎﻫﺮگ در ﺑﺪن اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ دﯾﮕﺮ در ﮐﭙﺴﻮل ﺑﻮﻣﻦ در ﻧﻔﺮونﻫﺎی ﮐﻠﯿﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﺧﺮگ ‪ -‬ﻣﻮﯾﺮگ ‪ -‬ﺳﺮﺧﺮگ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1397‬‬

‫‪12 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪33‬‬

‫دو ﻣﺮﺣﻠﮥ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﻢ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ادرار ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪ :‬ﺑﺎزﺟﺬب و ﺗﺮﺷﺢ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻧﻔﺮون )ﻟﻮﻟﮥ ﺧﻤﯿﺪه ﻧﺰدﯾﮏ ‪ -‬دور ‪ -‬ﻫﻨﻠﻪ(‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﻟﻮﻟﮥ ﺧﻤﯿﺪه ﻧﺰدﯾﮏ‪ ،‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﭘﻮﺷﺸﯽ ﻣﮑﻌﺒﯽ رﯾﺰﭘﺮزداری ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﻫﺴﺘﻪ و ﻣﯿﺘﻮﮐﻨﺪریﻫﺎی آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻏﺸﺎی ﭘﺎﯾﻪ ﻧﺰدﯾﮏ و ﻣﯿﺘﻮﮐﻨﺪریﻫﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻏﺸﺎی ﯾﺎﺧﺘﻪ ﻋﻤﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ زﯾﺮ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ‪:‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ - 1‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬در ﮐﻠﯿﮥ ﻏﺸﺎی ﭘﺎﯾﻪ ﻧﺎﻗﺺ دﯾﺪه ﻧﻤﯽﺷﻮد )ﻏﺸﺎی ﭘﺎی ﻧﺎﻗﺺ اﻃﺮاف ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﺟﮕﺮ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ - 3‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬رﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﮐﻮﺗﺎه و ﭘﺎﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮاوان‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻮدوﺳﯿﺖﻫﺎی دﯾﻮارۀ دروﻧﯽ ﮐﭙﺴﻮل ﺑﻮﻣﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در آﻧﺠﺎ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺮاوش )ﻧﻪ‬
‫ﺑﺎزﺟﺬب و ﺗﺮﺷﺢ( اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ - 4‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺷﺒﮑﮥ اول ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ )ﮐﻼﻓﮏ( ﺑﺎ دﯾﻮارۀ دروﻧﯽ ﮐﭙﺴﻮل ﺑﻮﻣﻦ ﻣﺠﺎورت دارد ﻧﻪ ﺑﺎ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﮔﺮدﯾﺰه‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1401‬‬

‫‪13 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪34‬‬

‫ﮐﻠﯿﮥ راﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگﺗﺮ ﮐﺒﺪ در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺎ ﻦﺗﺮ از ﮐﻠﯿﮥ ﭼﭗ اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮ ﺑﻮده و ﻃﻮل ﻣﯿﺰﻧﺎی راﺳﺖ از ﭼﭗ‬
‫ﮐﻮﺗﺎهﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﻧﻪ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﺗﻌﺪاد ﻟﻮبﻫﺎی ﺷﺶ راﺳﺖ‪ 3 ،‬ﻋﺪد و ﺗﻌﺪاد ﻟﻮبﻫﺎی ﺷﺶ ﭼﭗ ‪ 2‬ﻋﺪد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم دم‪ ،‬ﭼﻮن در زﯾﺮ ﻧﯿﻤﮥ راﺳﺖ دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگﺗﺮ ﮐﺒﺪ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮ از ﻧﯿﻤﮥ ﭼﭗ ﭘﺎ ﻦ ﻣﯽآﯾﺪ و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﯿﻤﮥ ﭼﭗ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﭘﺎ ﻦ ﻣﯽآﻳﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۴‬ﻣﺠﺮای ﻟﻨﻔﯽ راﺳﺖ ﺑﺎرﯾﮏﺗﺮ و ﮐﻮﺗﺎهﺗﺮ از ﻣﺠﺮای ﻟﻨﻔﯽ ﭼﭗ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫‪14/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪35‬‬

‫ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﻪ در ﮐﺒﺪ‪ ،‬ﻃﺤﺎل و ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻐﺰ ﻗﺮﻣﺰ اﺳﺘﺨﻮان دارای ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﻣﺘﻨﻮع اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫اﻧﻮاﻋﯽ از ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ‪ ،‬رگﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎ و‪ ...‬ﺗﻤﺎﯾﺰ ﯾﺎﺑﻨﺪ؛ ﭘﺲ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻐﺰ ﻗﺮﻣﺰ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬درﺳﺖ ‪ -‬ﻣﻐﺰ ﻗﺮﻣﺰ اﺳﺘﺨﻮان در ﺧﻮنﺳﺎزی ﻧﻘﺶ دارد‪ .‬ﺧﻮن در اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮاد و ﺗﻨﻈﯿﻢ ‪ pH‬ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﮥ اﻧﮕﻞﻫﺎ ﻓﺎﮔﻮﺳﯿﺖ ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻓﺎﮔﻮﺳﯿﺖﺷﺪن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﮕﻞﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺖ و ﻃﺒﻌﺎً ﺑﺮای اﻧﮕﻞﻫﺎی ﺑﺰرگ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺮمﻫﺎی اﻧﮕﻞ ﻓﺎﮔﻮﺳﯿﺖﺷﺪن ﻣﻌﻨﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬درﺳﺖ ‪ -‬ﻣﻐﺰ ﻗﺮﻣﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻮﯾﭽﮥ ﺳﭙﯿﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﯿﻠﻮﺋﯿﺪی و ﻟﻨﻔﻮﺋﯿﺪی در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دﺳﺘﮕﺎه اﯾﻤﻨﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ دارد‪ .‬اﺧﺘﻼل‬
‫در ﮐﺎر آن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﺧﺘﻼل در دﺳﺘﮕﺎه اﯾﻤﻨﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬درﺳﺖ ‪ -‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮﺷﺢ ارﯾﺘﺮوﭘﻮﯾﺘﯿﻦ )ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻮﯾﭽﮥ ﻗﺮﻣﺰ( ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﻣﻐﺰ‬
‫اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﯿﻞ ﮐﻢﮐﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎﯾﯽ از ﮐﺒﺪ و ﮐﻠﯿﻪ ﺗﺮﺷﺢ ارﯾﺘﺮوﭘﻮﯾﺘﯿﻦ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎدآوری ‪ :‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﮐﻠﯿﺪ اوﻟﯿﮥ ﮐﻨﮑﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﺑﻪاﺷﺘﺒﺎه ﭘﺎﺳﺦ اﯾﻦ ﺳﺆال ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ 4‬ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪36‬‬

‫ﻣﻮارد "اﻟﻒ" و "د" ﺻﺤﯿﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﯿﺮﻧﺪهﻫﺎی ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﮐﻤﺒﻮد اﮐﺴﯿﮋ ن در دﯾﻮارۀ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮥ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ داﺷﺘﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺎﻻی ﻻﯾﮥ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای و ﭘﯿﻮﻧﺪی‪ ،‬در ﺑﺮش ﻋﺮﺿﯽ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ِﮔﺮد دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ب( ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﺑﺪن در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻋﻤﻘﯽ ﻫﺮ اﻧﺪام ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﺳﻄﺢ ﻗﺮار دارﻧﺪ زﯾﺮا ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‬
‫و در ﺻﻮرت ﭘﺎرﮔﯽ‪ ،‬ﺧﻮن ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ زﯾﺎد ﺑﯿﺮون ﺧﻮاﻫﺪ رﯾﺨﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎک اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻋﻤﻘﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﭘﺎرﮔﯽ آنﻫﺎ ﮐﻤﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ج( اﯾﻦ ﻣﻮرد درﺑﺎرۀ ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﺻﺪق ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻓﺎﺻﻠﮥ ﺑﯿﻦﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﭘﻮﺷﺸﯽ دﯾﻮارۀ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﮥ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻨﻔﺬدار و ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﻪ‬
‫ﮔﺮوهﺑﻨﺪی ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫د( ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﮔﻔﺘﯿﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺑﺎﻓﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪی و ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای در ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ زﯾﺎد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪37‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺆال‪ ،‬ﮐﺒﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻫﻦ آزادﺷﺪه از ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در آن ذﺧﯿﺮه ﺷﻮد‪ .‬ﮐﺒﺪ در ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ )اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﺮﺷﺢ ارﯾﺘﺮوﭘﻮﯾﺘﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ را در ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﺪ(‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬درﺳﺖ‪ .‬ﮐﺒﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺻﻔﺮا ﮐﻪ ﺣﺎوی ﮐﻠﺴﺘﺮول اﺳﺖ‪ ،‬درواﻗﻊ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻠﺴﺘﺮول ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬درﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی درونرﯾﺰ ﭘﺮاﮐﻨﺪه در ﮐﺒﺪ ﻫﻮرﻣﻮن ارﯾﺘﺮوﭘﻮﯾﺘﯿﻦ ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﺮک ﺧﻮنﺳﺎزی در ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬درﺳﺖ‪ .‬در ﮐﺒﺪ ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﻪ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در آن ﺑﺮﺧﻼف ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﮥ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1398‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪38‬‬

‫در ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺷﺸﯽ ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﮐﺴﯿﮋ ن دارد و در ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد ﺑﯿﺸﺘﺮ دارای ﮐﺮﺑﻦ دیاﮐﺴﯿﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﮥﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪1‬و ‪ :2‬در ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺷﺸﯽ ﻣﻘﺪار ﮔﻠﻮﮐﺰ زﯾﺎد و ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد زاﺋﺪ ﻧﯿﺘﺮوژ ندار و دیاﮐﺴﯿﺪ ﮐﺮﺑﻦ ﮐﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﻫﻤﮥ ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺑﺪن درﯾﭽﮥ ﻻﻧﻪ ﮐﺒﻮﺗﺮی ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1396‬‬

‫‪15/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪39‬‬

‫اﻧﺪام ﻣﻮرداﺷﺎره ﺻﻮرت ﺳﺆال ﮐﺒﺪ اﺳﺖ و ﻣﻮارد اﻟﻒ‪ ،‬ب و د ﺑﻪدرﺳﺘﯽ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( درﺳﺖ؛ ﮐﺒﺪ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻠﺴﺘﺮول ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫ب( درﺳﺖ؛ ﮐﺒﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﺮﺷﺢ ارﯾﺘﺮوﭘﻮﯾﺘﯿﻦ در ﺧﻮنﺳﺎزی و ﺗﻘﺴﯿﻢ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫ج( ﻧﺎدرﺳﺖ؛ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﮐﺒﺪ در ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ ﻓﺎﻗﺪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺧﻮنﺳﺎزی اﺳﺖ و از ﺗﻘﺴﯿﻢ آنﻫﺎ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﮐﺒﺪی و ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺠﺮای ﺻﻔﺮا ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫د( درﺳﺖ؛ ﮐﺒﺪ اﻧﺪاﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﻪ )ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﮥ زﯾﺎد در ﺑﯿﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﭘﻮﺷﺸﯽ( ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1398‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪40‬‬

‫در ﺑﯿﻤﺎری ﻧﻘﺮس‪ ،‬اورﯾﮏ اﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺎدۀ ﻧﯿﺘﺮوژ ندار ﻏﯿﺮﻣﺤﻠﻮل اﺳﺖ در ﻣﻔﺎﺻﻞ رﺳﻮب ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬اﮔﺮ ﮐﺒﺪ ﮐﻢﮐﺎری داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﺑﺎ ﮐﻢﮐﺎری ﻏﺪۀ ﻓﻮقﮐﻠﯿﻪ‪ ،‬ﺗﺮﺷﺢ آﻟﺪوﺳﺘﺮون ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﯾﻮنﻫﺎی ﺳﺪﯾﻢ و آب ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎزﺟﺬب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺣﺠﻢ ادرار اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬در ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﮐﻠﯿﻮی اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز ﺧﯿﺰ و ادم وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪41‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1396‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫ﺧﻮن ﻗﻠﺐ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺨﺶ ﺳﺮﺧﺮﮔﯽ‬
‫ِ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر از رگﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﻫﻤﮥ رگﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺳﻨﮕﻔﺮﺷﯽ ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :1‬ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﻻﯾﻪ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :3‬در اﺑﺘﺪای ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ )ﻧﻪ دﯾﻮارۀ آن( ﯾﮏ ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﺻﺎف ﺣﻠﻘﻮی وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :4‬اﮔﺮ ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﺻﺎف ﺣﻠﻘﻮی اﺑﺘﺪای ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد ﺧﻮن ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪16/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪42‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ ،4‬ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎی ﻣﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﺬا را ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﮐﯿﺴﻪای ﺷﮑﻞ ﻟﻮﻟﻪ ﮔﻮارش )ﻣﻌﺪه( وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮی ﻫﯿﭻ ﻣﺠﺎورﺗﯽ ﺑﺎ ﮐﻠﯿﻪﻫﺎ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻫﺮ ﮐﻠﯿﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻏﺪۀ ﻓﻮق ﮐﻠﯿﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﯽداﻧﯿﻢ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﻮق ﮐﻠﯿﻪ ﻫﻮرﻣﻮن اﭘﯽﻧﻔﺮﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎن ﻗﺒﻞ و ﻓﺸﺎرﺧﻮن اﺛﺮ‬
‫اﻓﺰاﯾﻨﺪه دارد ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﺑﺨﺶ ﭘﺎ ﻨﯽ ﮐﻠﯿﮥ ﭼﭗ‪ ،‬در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﭘﺎﻧﮑﺮاس اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯽﮐﺮﺑﻨﺎت و آﻧﺰﯾﻢﻫﺎی ﻗﻮی ﮔﻮارﺷﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﮐﻠﯿﮥ ﭼﭗ ﺑﻪ ﻃﺤﺎل ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺤﺎل اﻧﺪاﻣﯽ ﻟﻨﻔﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ در از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﻣﯿﮑﺮوبﻫﺎی ﺑﯿﻤﺎریزا و ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1401‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪43‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﻮرد ﺧﻮن ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺑﺪن ﺻﺪق ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮاد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ :‬ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت ﻣﻮﯾﺮگ ﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺑﺰرگ ﺳﯿﺎﻫﺮگ زﺑﺮﯾﻦ ﻣﯽرﯾﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫ب‪ :‬ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎی ﺷﺸﯽ و ﺑﻨﺪﻧﺎف ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮐﻤﯽ دیاﮐﺴﯿﺪﮐﺮﺑﻦ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ج‪ :‬ﻫﯿﭽﮕﺎه ﺗﻤﺎم ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ ﺧﻮن از اﮐﺴﯿﮋ ن اﺷﺒﺎع ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫د‪ :‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪۀ ﻓﺸﺎرﺧﻮن ﺳﺮﺧﺮﮔﯽ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﯽ ﻗﻔﺴﮥ ﺳﯿﻨﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺮدۀ دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ و وﺟﻮد درﯾﭽﻪﻫﺎی ﻻﻧﻪ ﮐﺒﻮﺗﺮی و ﺗﻠﻤﺒﮥ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای‬
‫دﺧﯿﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1396‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪44‬‬

‫ﻃﺤﺎل و آﭘﺎﻧﺪﯾﺲ‪ ،‬از اﻧﺪامﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮن آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺑﺎب ﻣﯽرﯾﺰد‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﯿﺪ‪ ،‬اﻧﺪامﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ‪ ،‬ﻣﺮاﮐﺰ اﺳﺘﻘﺮار و ﺗﮑﺜﯿﺮ‬
‫ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎی ‪ B‬ﻗﺎدرﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ آﻧﺘﯽژ ن‪ ،‬ﭘﻼﺳﻤﻮﺳﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﺑﺴﺎزﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﺎدﺗﻨﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﮔﯿﺮﻧﺪهﻫﺎی آﻧﺘﯽژﻧﯽ‬
‫ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎی ‪ B‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ (1‬اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺗﻨﻬﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻃﺤﺎل ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺮای آﭘﺎﻧﺪﯾﺲ ﺻﺤﯿﺢ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ‪ ،‬ﻃﺤﺎل‪ ،‬در ﻧﯿﻤﮥ ﭼﭗ‬
‫ﺑﺪن و ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﮐﻮﻟﻮن اﻓﻘﯽ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪ (2‬ﻃﺤﺎل ﺑﺮﺧﻼف آﭘﺎﻧﺪﯾﺲ‪ ،‬در ﺗﺨﺮﯾﺐ ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﭘﯿﺮ و آﺳﯿﺐدﯾﺪه و آزادﺳﺎزی آﻫﻦ ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﻦ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎ ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫‪ (3‬اﻧﺪامﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪات ﺧﻮد را اﺑﺘﺪا ﺑﻪ رگﻫﺎ ﻟﻨﻔﯽ و ﮔﺮهﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ وارد ﮐﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺠﺎری ﻟﻨﻔﯽ ﻣﯽرﯾﺰﻧﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﺠﺎری ﻟﻨﻔﯽ ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺎﻓﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪی اﺳﺖ‪ ،‬وارد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1400‬‬

‫‪17 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪45‬‬

‫در اﯾﻦ ﺷﮑﻞ‪ ،‬ﺷﻤﺎرۀ ‪ 1‬ﺳﺮﺧﺮگ ﮐﻠﯿﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎرۀ ‪ 2‬ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﮐﻠﯿﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎرۀ ‪ 3‬ﺳﺮﺧﺮگ آﺋﻮرت‪ ،‬و ﺷﻤﺎرۀ ‪ 4‬ﺑﺰرگﺳﯿﺎﻫﺮگ زﯾﺮﯾﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ ﻻﯾﮥ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای و ﭘﯿﻮﻧﺪی ﺿﺨﯿﻢﺗﺮی دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ب‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮﺧﺮگ ﺑﺮﺧﻼف ﺳﯿﺎﻫﺮگ در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮐﻼﻓﮏ دﺧﺎﻟﺖ دارد‪.‬‬
‫ج‪ :‬ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﻋﮑﺲ ﺟﻤﻠﻪ درﺳﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺳﺮﺧﺮگ آﺋﻮرت ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺒﺪ وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ؛ اﻣﺎ ﺑﺰرگﺳﯿﺎﻫﺮگ زﯾﺮﯾﻦ ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت ﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ ﮐﺒﺪ وارد ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ(‬
‫اﺳﺘﺪﻻل دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان در رد اﯾﻦ ﺗﺴﺖ ﻣﻄﺮح ﮐﺮد ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ در ﮐﺘﺎب درﺳﯽ ﺑﻪ وﺿﻮح ﺑﯿﺎن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی رﮔﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻫﺮ دو‬
‫رگ‪ ،‬ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ داﺧﻞ ﮐﺒﺪ وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫د‪ :‬ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮﺧﺮگ ﮐﻠﯿﻪ‪ ،‬ﺧﻮن روﺷﻦ دارد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺮﺑﻦدیاﮐﺴﯿﺪ ﮐﻤﺘﺮی دارد و ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﮐﻠﯿﻪ‪ ،‬ﺧﻮن ﺗﯿﺮه دارد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺮﺑﻦدیاﮐﺴﯿﺪ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮی دارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1402‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪46‬‬

‫اﻧﺪامﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در دوران ﺟﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮنﺳﺎزی را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪ ،‬ﮐﺒﺪ و ﻃﺤﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ در ﺳﻄﺢ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ‪ ،‬ﮐﺒﺪ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻃﺤﺎل اﻧﺪام ﻟﻨﻔﯽ‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﮐﺒﺪ ﺑﺎ ﺗﺮﺷﺢ ﻫﻮرﻣﻮن ارﯾﺘﺮوﭘﻮﯾﺘﯿﻦ و اﺛﺮ ﺑﺮ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﻣﻐﺰ ﻗﺮﻣﺰ اﺳﺘﺨﻮان‪ ،‬در ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﺮخ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﮐﺒﺪ دارای ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻔﺮۀ ﺑﯿﻦﯾﺎﺧﺘﻪای و ﻏﺸﺎء ﭘﺎﯾﮥ ﻧﺎﻗﺺ دارد و ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻊ ﻋﺒﻮر ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎی درﺷﺖ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮﻧﺮﯾﺰیﻫﺎی ﺷﺪﯾﺪ‪ ،‬ﭘﻼﮐﺖﻫﺎ )ﮔﺮدهﻫﺎ( ﻧﻘﺶ اﺻﻠﯽ را در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻟﺨﺘﮥ ﺧﻮﻧﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺗﺨﺮﯾﺐ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ آﺳﯿﺐدﯾﺪه و ﻣﺮده در ﮐﺒﺪ و ﻃﺤﺎل اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪47‬‬

‫ﻣﻮارد "اﻟﻒ" و "ب" ﺻﺤﯿﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ‪ ،‬ﺧﻮن ﺧﺎرجﺷﺪه از آﭘﺎﻧﺪﯾﺲ و ﻃﺤﺎل )ﺟﺰء اﻧﺪامﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ( ﺑﻪ ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺑﺎب ﮐﺒﺪی ﻣﯽرﯾﺰد‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮥ ﻣﻮارد‪:‬‬

‫اﻟﻒ( اﻧﺪامﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ‪ ،‬ﺣﺎوی ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ‪ B‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺲ از ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﭘﺎدﺗﻦﺳﺎز‪ ،‬ﭘﺎدﺗﻨﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﮔﯿﺮﻧﺪۀ ﺧﻮد ﺗﺮﺷﺢ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﯿﺮﻧﺪهﻫﺎی آﻧﺘﯽژﻧﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ روی ﺳﻄﺢ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ب( ﺗﻮﻟﯿﺪات اﻧﺪامﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ )ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎ(‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺠﺮای ﻟﻨﻔﯽ )ﻧﻮﻋﯽ رگ ﻟﻨﻔﯽ( ﺑﻪ ﺧﻮن ﻣﯽرﯾﺰد‪ .‬ﺧﻮن ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺎﻓﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪی اﺳﺖ‪.‬‬
‫ج( ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ آﺳﯿﺐدﯾﺪه و ﻣﺮده در ﮐﺒﺪ و ﻃﺤﺎل ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و آﻫﻦ آنﻫﺎ آزاد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬آﭘﺎﻧﺪﯾﺲ ﻣﺤﻞ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ و‬
‫آزادﺳﺎزی آﻫﻦ آنﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫د( ﻃﺤﺎل در ﻧﯿﻤﮥ ﭼﭗ و آﭘﺎﻧﺪﯾﺲ در ﻧﯿﻤﮥ راﺳﺖ ﺑﺪن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻃﺤﺎل ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﮐﻮﻟﻮن اﻓﻘﯽ اﺳﺖ وﻟﯽ آﭘﺎﻧﺪﯾﺲ ﭘﺎ ﻦﺗﺮ از آن ﻗﺮار‬
‫دارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1400‬‬

‫‪18 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪48‬‬

‫ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﺧﺎرجﺷﺪه از رودۀ اﻧﺴﺎن ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ و ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻣﻮرد "اﻟﻒ" در ﻣﻮرد ﻫﻤﮥ آنﻫﺎ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻣﻮرد اﻟﻒ‪ :‬درﺳﺖ ‪ -‬ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎ ﻫﻢ در ﺧﻮن و ﻫﻢ در ﻟﻨﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ب‪ :‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت رگ ﻟﻨﻔﯽ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ازﻃﺮﯾﻖ ﺑﺰرگ ﺳﯿﺎﻫﺮگ زﺑﺮﯾﻦ و ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت رگ ﺧﻮﻧﯽ ازﻃﺮﯾﻖ ﺑﺰرگ ﺳﯿﺎﻫﺮگ زﯾﺮﯾﻦ ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ج‪ :‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ و ﻟﻨﻔﯽ ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1397‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪49‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﺨﺸﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎی ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺧﻮنرﺳﺎﻧﯽ ﻣﯽﺷﻮد و ﺗﻌﺪادی از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی آن ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﯿﭽﮥ ﻗﻠﺒﯽ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻐﺰ‬
‫اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ؛ زﯾﺮا دارای ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان در از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ آﺳﯿﺐدﯾﺪه و ﻣﺮده ﻓﺎﻗﺪ ﻧﻘﺶ‬
‫اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻋﻤﻞ وﻇﯿﻔﮥ ﻃﺤﺎل و ﮐﺒﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﮔﻠﻮﺑﻮﻟﯿﻦ و ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ در ﺗﻨﻈﯿﻢ ‪ pH‬ﺧﻮن ﻧﻘﺶ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﮕﺎﮐﺎرﯾﻮﺳﯿﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻼﮐﺖ درﺳﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﯿﺪ ﭘﻼﮐﺖ دارای ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻓﻌﺎل اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ در اﯾﻤﻨﯽ ﻧﻘﺶ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪50‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺻﻮرت ﺳﺆال‪:‬‬

‫ﺻﻮرت ﺳﺆال ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﮔﺮدش ﻣﻮاد اﺳﺖ و ﻣﻨﻈﻮر از ﺻﻮرت ﺳﺆال‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﺑﯿﻦ ﺳﺮﺧﺮگ ﮐﻮﭼﮏ و ﺳﺮﺧﺮگ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬در دﯾﻮارۀ ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﻻﯾﮥ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﻧﯿﺴﺖ؛ وﻟﯽ در اﺑﺘﺪای ﺑﻌﻀﯽ از آنﻫﺎ ﺣﻠﻘﻪای ﻣﺎﻫﯿﭽﻪای ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮن در آنﻫﺎ را ﺗﻨﻈﯿﻢ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﻪ آن ﺑﻨﺪارۀ ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬دﯾﻮارۀ ﻫﻤﮥ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎ و ﺳﯿﺎﻫﺮگﻫﺎ از ﺳﻪ ﻻﯾﮥ اﺻﻠﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬در ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏﺗﺮ‪ ،‬ﻣﯿﺰان رﺷﺘﻪﻫﺎی ﮐﺸﺴﺎن‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮ و ﻣﯿﺰان ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎی ﺻﺎف‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ 3‬ﺗﻮﺿﯿﺢ دادﯾﻢ‪ ،‬ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻣﯿﺰان رﺷﺘﻪﻫﺎی ﮐﺸﺴﺎن ﮐﻤﺘﺮی دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1402‬‬

‫‪19/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪51‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1396‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺳﻠﻮلﻫﺎی دﻓﺎﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎی واﮐﻨﺶ ﺳﺮﯾﻊ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺷﺪه و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دﯾﺎﭘﺪز دارﻧﺪ ‪ ،‬ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞﻫﺎ ﭼﺎﺑﮏاﻧﺪ و ﻣﻮاد دﻓﺎﻋﯽ زﯾﺎدی ﺣﻤﻞ ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﮥﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮔﺮهﻫﺎی ﻟﻨﻔﺎوی در ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی آﺳﯿﺐدﯾﺪه ﺑﺪن ﻫﻢ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻣﻨﺸﺄ ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞﻫﺎ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﻣﯿﻠﻮﺋﯿﺪی اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞﻫﺎ ﻏﯿﺮاﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﯾﮏ ﻧﻮع ﻣﯿﮑﺮوب ﺧﺎص را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪52‬‬

‫اﮔﺮ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﮐﻨﺎری ﻣﻌﺪه دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻢ ﺗﺮﺷﺢ ﮐﻠﺮﯾﺪرﯾﮏ اﺳﯿﺪ و ﻫﻢ ﺗﺮﺷﺢ ﻋﺎﻣﻞ داﺧﻠﯽ ﻣﻌﺪه دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻋﺎﻣﻞ‬
‫دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺷﺪه و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺮد دﭼﺎر ﮐﻢﺧﻮﻧﯽ و ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺎﺗﻮﮐﺮﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫داﺧﻠﯽ ﻣﻌﺪه ﺟﺬب وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪B ۱۲‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ‪ HCl‬ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﭙﺴﯿﻨﻮژ ن ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﭘﭙﺴﯿﻦ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﻫﻀﻢ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎ در ﻣﻌﺪه دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ‪ HCl‬اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد ﺗﺮﺷﺢ ﻫﻤﮥ ﻣﻮاد در ﻟﻮﻟﮥ ﮔﻮارش دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬اﺧﺘﻼل در ﺷﺒﮑﮥ ﻋﺼﺒﯽ رودهای ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﯿﺰان ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻮاد در ﻣﻌﺪه را ﻣﺨﺘﻞ ﮐﻨﺪ و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺮﺷﺢ ‪ HCl‬ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪53‬‬

‫واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ؛ در ﺑﺪن‬ ‫ﻓﺮاوانﺗﺮﯾﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ‪ ،‬ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻫﻦ‪ ،‬ﻓﻮﻟﯿﮏاﺳﯿﺪ و وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪B ۱۲‬‬
‫ﻣﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯿﺰان ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺷﺢ ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ارﯾﺘﺮوﭘﻮﯾﺘﯿﻦ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮن ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوه وﯾﮋهای از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﮐﻠﯿﻪ و ﮐﺒﺪ ﺑﻪ‬
‫درون ﺧﻮن ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽﺷﻮد و روی ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان اﺛﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ را زﯾﺎد ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺻﻮرت ﺳﺆال ﮐﺒﺪ و ﮐﻠﯿﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﮐﺒﺪ آﻣﻮﻧﯿﺎک را از ﺧﻮن ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﮐﺮﺑﻦ دیاﮐﺴﯿﺪ‪ ،‬اوره ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﻤﯿﺖ اوره ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻣﻮﻧﯿﺎک ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﺮای ﮐﻠﯿﻪ‬
‫ﺻﺤﯿﺢ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﮐﻠﯿﻪﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﮥ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺑﺎزﺟﺬب و ﺗﺮﺷﺢ در ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯿﺰان ﯾﻮنﻫﺎی ﺧﻮن ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ‪ .‬ﮐﺒﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮادی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﯽﮐﺮﺑﻨﺎت )در ﺻﻔﺮا(‪ ،‬در‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯿﺰان ﯾﻮنﻫﺎی ﺧﻮن ﻧﻘﺶ دارد‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺒﺪ ﺑﺎ ذﺧﯿﺮۀ آﻫﻦ ﺑﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﯾﻮم ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪.‬‬
‫‪ (2‬ﮐﻠﯿﻪﻫﺎ و ﮐﺒﺪ ﻫﺮ دو ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺮﺷﺢ ﻫﻮرﻣﻮن ﺟﺰ دﺳﺘﮕﺎه درونرﯾﺰ ﺑﺪن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (3‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻫﻢ در ﮐﻠﯿﻪ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎی ﺻﺎف در ﮐﺒﺪ و ﺗﺮﺷﺢ ﻏﺪد‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﯽ ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎر )ﺑﺨﺶ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻓﻌﺎل دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﯽ‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ( ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1400‬‬

‫‪20 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪54‬‬

‫ﻣﻮارد دوم‪ ،‬ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم درﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﻣﻮارد‪:‬‬
‫ﻣﻮرد اول ‪ -‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﭘﻼﺳﻤﯿﻦ در ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﯿﺒﺮﯾﻦ )ﻧﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ آن( ﻧﻘﺶ دارد‪ .‬در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﯿﺒﺮﯾﻦ از ﻓﯿﺒﺮﯾﻨﻮژ ن‪ ،‬ﻧﻪ ﭘﻼﺳﻤﯿﻦ ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺮوﻣﺒﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دارد‪.‬‬

‫ﻣﻮرد دوم ‪ -‬درﺳﺖ ‪ -‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮﺗﻮ اﯾﮑﺲ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺘﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎه اﺗﻢﻫﺎ را در ﻣﻮﻟﮑﻮل ﺗﻌ ﻦ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ﺳﻮم ‪ -‬درﺳﺖ ‪ -‬ﭘﻼﺳﻤﯿﻦ آﻧﺰﯾﻢ اﺳﺖ و آﻧﺰﯾﻢ ﻫﺎ در ﻃﻮل واﮐﻨﺶ ﻣﺼﺮف ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ و در اﻧﺘﻬﺎی واﮐﻨﺶ دﺳﺖﻧﺨﻮرده ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ در ﻣﻘﺎدﯾﺮ‬
‫اﻧﺪک ﺑﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﯾﺎدی از ﭘﯿﺶ ﻣﺎده )در اﯾﻨﺠﺎ ﻓﯿﺒﺮﯾﻦ( اﺛﺮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ﭼﻬﺎرم ‪ -‬ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﭘﻼﺳﻤﺎﯾﯽ ﭘﻼﺳﻤﯿﻦ ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ و در ﻫﻤﯿﻦ زﻣﺎن ﮐﻮﺗﺎه ﺑﻪﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد را اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﻘﺎﺻﺪ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻪ روش ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ‪ ،‬ﻃﻮل ﻋﻤﺮ آن را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1401‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪55‬‬

‫ﺳﺆال ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﺪۀ ﻣﻮﻟﮑﻮل )ﮔﻠﻮﺑﯿﻦ( ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ اﺳﺖ و ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭘﺮوﺗﺌﺎزﻫﺎ ﺗﺠﺰﯾﻪ و آﻣﯿﻨﻮاﺳﯿﺪ ﻣﯽﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ ﻧﻮﻋﯽ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ اﺳﺖ و در ﺣﻤﻞ اﮐﺴﯿﮋ ن و ﮐﺮﺑﻦ دیاﮐﺴﯿﺪ دﺧﺎﻟﺖ دارد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﺲ از ﻫﺮ ﺑﺎر ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ﻣﺠﺪد ﻧﺪارد و ﻫﺮ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۲‬ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎﯾﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 37‬درﺟﻪ ﺣﺴﺎس ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺗﻐ ﺮ دﻣﺎﯾﯽ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۴‬ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎی ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ درون ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻋﻤﺮ در آنﻫﺎ ‪ 120‬روز اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1397‬‬

‫‪21/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪56‬‬

‫دورﺑﺮد( ﻣﯿﺰان ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎی‬

‫ُ‬ ‫ﮔﻠﺒﻮل ﻗﺮﻣﺰ ﻓﺮاوانﺗﺮﯾﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮﻧﯽ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺒﺪ و ﮐﻠﯿﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﺮﺷﺢ ﻫﻮرﻣﻮن ارﯾﺘﺮوﭘﻮﯾﺘﯿﻦ )ﻧﻮﻋﯽ ﭘﯿﮏ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬
‫ﻗﺮﻣﺰ را ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻠﯿﻪ ﻓﻘﻂ در دﻓﻊ ﻣﻮاد ﻧﯿﺘﺮوژ ندار ﻧﻘﺶ دارد وﻟﯽ ﺑﺮﺧﻼف ﮐﺒﺪ ﻗﺎدر ﻧﯿﺴﺖ از ﺳﻤﯿﺖ آنﻫﺎ ﺑﮑﺎﻫﺪ‪ .‬ﮐﺒﺪ آﻣﻮﻧﯿﺎک را ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﻤﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﺮﺑﻦ‬
‫دیاﮐﺴﯿﺪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﮐﺮده و اوره ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻣﻮﻧﯿﺎک دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﮐﺒﺪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﺎﺧﺖ ﺻﻔﺮا و ﮐﻠﯿﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ادرار در دﻓﻊ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاد آﻟﯽ ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬ﮐﻠﯿﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯿﺰان آب )ﺑﺎ ﺗﺮﺷﺢ و ﺑﺎزﺟﺬب آب ﻣﯿﺰان آن را ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ( و ﮐﺒﺪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﺎﺧﺖ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎ و ﻟﯿﭙﻮﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎ در ﺗﻨﻈﯿﻢ‬
‫ﻓﺸﺎر اﺳﻤﺰی ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫‪ (3‬وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ K‬و ﮐﻠﺴﯿﻢ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺖ ﻟﺨﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﮐﻠﯿﻪ ﺑﺎ ﺑﺎزﺟﺬب ﮐﻠﺴﯿﻢ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﻧﻌﻘﺎد ﺧﻮن ﻧﻘﺶ دارد‪ .‬ﮐﺒﺪ در ﺟﺬب وﯾﺘﺎﻣﯿﻦﻫﺎی‬
‫ﻣﺤﻠﻮل در ﭼﺮﺑﯽ ﻣﺜﻞ وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ K‬ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪57‬‬

‫در ﺟﻨﯿﻦ اﻧﺴﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﮐﺒﺪ‪ ،‬ﻃﺤﺎل ﻧﯿﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪۀ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪:۲‬ﯾﮑﯽ از ﻧﻘﺶﻫﺎی ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎی ﺧﻮﻧﺎب ﺗﻨﻈﯿﻢ ‪ pH‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۳‬در ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ‪ ،‬ﻣﻨﺸﺄ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ )ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﺳﻔﯿﺪ و ﻗﺮﻣﺰ(‪ ،‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان )ﻣﯿﻠﻮﺋﯿﺪی و ﻟﻨﻔﻮﺋﯿﺪی( اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۴‬ﭘﻼﮐﺖ از ﺗﻐ ﺮ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﮕﺎﮐﺎرﯾﻮﺳﯿﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎ از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﯿﻠﻮﺋﯿﺪی ﻣﻨﺸﺄ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1398‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪58‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺻﻮرت ﺳﺆال‪:‬‬

‫ﺻﻮرت ﺳﺆال در ﻣﻮرد ﻓﺼﻞ ﺗﺒﺎدﻻت ﮔﺎزی زﯾﺴﺖﺷﻨﺎﺳﯽ دﻫﻢ و ﻓﺼﻞ از ﻣﺎده ﺑﻪ اﻧﺮژی زﯾﺴﺖﺷﻨﺎﺳﯽ دوازدﻫﻢ اﺳﺖ و ﻣﻨﻈﻮر از ﺻﻮرت ﺳﺆال‪،‬‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﯾﻮن ﺑﯽﮐﺮﺑﻨﺎت در ﮔﻮﯾﭽﮥ ﻗﺮﻣﺰ ﺣﻤﻞ‬ ‫ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻔﺲ ﻫﻮازی اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ‪C O ۲‬‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﮥ ﭼﻬﺎرم ﮔﻠﯿﮑﻮﻟﯿﺰ اﺳﺖ و ﮔﻠﯿﮑﻮﻟﯿﺰ در ﻫﻤﮥ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی زﻧﺪه اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬در ﻣﺮﺣﻠﮥ اول ﮔﻠﯿﮑﻮﻟﯿﺰ‪ ATP ،‬دﭼﺎر واﮐﻨﺶ آبﮐﺎﻓﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻓﺴﻔﺎت‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮل آﺑﮑﺎﻓﺖ ‪ ATP‬اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺮﺣﻠﮥ اول ﮔﻠﯿﮑﻮﻟﯿﺰ در ﻫﻤﮥ‬
‫ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی زﻧﺪه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده اﻧﺮژی ﯾﺎﺧﺘﻪ‪ ATP ،‬اﺳﺖ‪ .‬اﻏﻠﺐ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ‪ ATP‬در ﺳﻄﺢ ﭘﯿﺶﻣﺎده و ﺗﻮﻟﯿﺪ ‪ ATP‬اﮐﺴﺎﯾﺸﯽ‬
‫ٔ‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﺷﮑﻞ راﯾﺞ و ﻗﺎﺑﻞ‬
‫را دارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﮔﻮﯾﭽﮥ ﻗﺮﻣﺰ‪ ،‬ﺗﺨﻤﯿﺮ ﻻﮐﺘﯿﮑﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ‪ ATP‬را در ﺳﻄﺢ ﭘﯿﺶﻣﺎده ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻫﻤﮥ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬در ﺗﺨﻤﯿﺮ ﻻﮐﺘﯿﮑﯽ ﯾﺎ در زﻧﺠﯿﺮۀ اﻧﺘﻘﺎل اﻟﮑﺘﺮون‪ ،‬آﻧﺰﯾﻢﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای درﯾﺎﻓﺖ اﻟﮑﺘﺮون از ‪ NADH‬را دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1402‬‬

‫‪22 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪59‬‬

‫ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﭘﺮﻓﻮرﯾﻦﺳﺎز ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از آنﻫﺎ در ﻏﺪۀ ﺗﯿﻤﻮس ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﻏﺪۀ ﺗﯿﻤﻮس در ﻧﺎﺣﯿﮥ ﻗﻔﺴﮥ ﺳﯿﻨﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﮐﻠﯿﻪ ﻫﺎ‬
‫دور اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ - 1‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﺼﻮﯾﺮ‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از ﮐﻠﯿﻪ ﺑﺎ ﻏﺪۀ ﭘﺎﻧﮑﺮاس ﻣﺠﺎورت دارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ - 3‬در ﺑﺎﻻی ﻫﺮ ﮐﻠﯿﻪ‪ ،‬ﯾﮏ ﻏﺪۀ ﻓﻮق ﮐﻠﯿﻪ ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺮﮐﺰی آن ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ ﺗﺮﺷﺢﮐﻨﻨﺪۀ اﭘﯽﻧﻔﺮﯾﻦ دارد ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ را‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ - 4‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﮐﻠﯿﮥ ﭼﭗ ﺑﺎ ﻃﺤﺎل ﻣﺠﺎورت ﻧﺰدﯾﮏ دارد‪ .‬ﻃﺤﺎل ﯾﮑﯽ از اﻧﺪامﻫﺎی ﻟﻨﻔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1401‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪60‬‬

‫ﻣﻮارد )اﻟﻒ( و )ب( و )ج( درﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﻣﻮارد‪:‬‬
‫دﭼﺎر‬ ‫اﻟﻒ( درﺳﺖ ‪ -‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻻﯾﮥ ﻣﺨﺎﻃﯽ ﻣﻌﺪه‪ ،‬ﻓﺎﮐﺘﻮر داﺧﻠﯽ ﺗﺮﺷﺤﯽ از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﮐﻨﺎری ﻏﺪد ﻣﻌﺪه ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺟﺬب وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪B ۱۲‬‬
‫اﺧﺘﻼل ﻣﯽﺷﻮد و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﻢﺧﻮﻧﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب( درﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻨﺶﻫﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽﻣﺪت‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮﺷﺢ ﮐﻮرﺗﯿﺰول از ﺑﺨﺶ ﻗﺸﺮی ﻏﺪۀ ﻓﻮقﮐﻠﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﮔﻠﻮﮐﺰ ﺧﻮﻧﺎب‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ج( درﺳﺖ ‪ -‬اﻧﺴﺪاد ﻣﺠﺎری ﺻﻔﺮاوی‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ورود ﺻﻔﺮا ﺑﻪ رودۀ ﺑﺎرﯾﮏ ﺷﺪه و در ﻫﻀﻢ و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﺟﺬب ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ اﺧﺘﻼل اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫دﻧﺒﺎل آن ﺟﺬب وﯾﺘﺎﻣﯿﻦﻫﺎی ﻣﺤﻠﻮل در ﭼﺮﺑﯽ ﯾﻌﻨﯽ ‪ KEDA‬ﻫﻢ دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﻣﯽﺷﻮد و از دو ﻣﺴﯿﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در اﻧﻌﻘﺎد ﺧﻮن اﺧﺘﻼل اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺴﯿﺮ اول‪ :‬ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺬب وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ < K‬اﺧﺘﻼل در اﻧﻌﻘﺎد ﺧﻮن‬
‫ﻣﺴﯿﺮ دوم‪ :‬ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺬب وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ < D‬ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺬب ﮐﻠﺴﯿﻢ از رودۀ ﺑﺎرﯾﮏ < اﺧﺘﻼل در اﻧﻌﻘﺎد ﺧﻮن‬
‫د( ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺑﺨﺶ درونرﯾﺰ ﭘﺎﻧﮑﺮاس ﺑﺎ ﺗﺮﺷﺢ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ و ﮔﻠﻮﮐﺎﮔﻦ ﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﮔﻠﻮﮐﺰ ﺧﻮﻧﺎب ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻫﺮ اﺧﺘﻼﻟﯽ در آن‬
‫ﻟﺰوﻣﺎً اﺛﺮات ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﺪﯾﻢ درون ﯾﺎﺧﺘﮥ ﻋﺼﺒﯽ دارد؛ ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺪﯾﺪ ﮔﻠﻮﮐﺰ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ‪ ATP‬و اﺧﺘﻼل در ﻋﻤﻠﮑﺮد‬
‫ﭘﻤﭗ ﺳﺪﯾﻢ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫‪23 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪61‬‬

‫ﻣﻮارد "ج" و "د" درﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( اﯾﻦ ﻣﺮد ﺑﺮ روی ﮐﺮوﻣﻮزومﻫﺎی ﺧﻮد دارای دﮔﺮۀ ‪ i‬ﮔﺮوه ﺧﻮﻧﯽ اﺳﺖ‪) .‬ﻧﺎدرﺳﺖ(‬
‫ب( ﻣﺮد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻤﻮﻓﯿﻠﯽ ﺑﺮ روی ﮐﺮوﻣﻮزوم ﺟﻨﺴﯽ ‪ x‬ﺧﻮد دارای دﮔﺮۀ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﻫﻤﻮﻓﯿﻠﯽ اﺳﺖ اﻣﺎ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻼت‬
‫ﻼ ﮐﻤﺒﻮد ﻓﯿﺒﺮﯾﻨﻮژ ن در ﺧﻮﻧﺎب‪ ،‬ﮐﻤﺒﻮد ﮐﻠﺴﯿﻢ ﺧﻮﻧﺎب و‪ (...‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﻃﻊ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در ﮐﺮوﻣﻮزوم ﺟﻨﺴﯽ‬
‫دﯾﮕﺮی در اﻧﻌﻘﺎد ﺧﻮن ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺜ ً‬
‫ﺧﻮد دارای دﮔﺮۀ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪) .‬ﻧﺎدرﺳﺖ(‬
‫ج( ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﮐﺮوﻣﻮزومﻫﺎ ﮐﺮوﻣﻮزومﻫﺎی ﺷﻤﺎرۀ ‪ 1‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دارای ژ نﻧﻤﻮد ‪ Dd‬و ﯾﺎ ‪ DD‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺮ روی ﯾﮑﯽ از‬
‫ﮐﺮوﻣﻮزومﻫﺎی ﺷﻤﺎرۀ ‪ 1‬ﺧﻮد دارای دﮔﺮۀ ‪ D‬اﺳﺖ‪) .‬درﺳﺖ(‬
‫د( ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﻣﯿﻠﻮﺋﯿﺪی ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﻮاع ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ آنﻫﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪراتﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺧﻮﻧﯽ در ﻏﺸﺎء ﮔﻮﯾﭽﻪ ﻗﺮﻣﺰ اﯾﻦ ﻓﺮد وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪراتﻫﺎی دﯾﮕﺮی در اﯾﻦ ﮔﻮﯾﭽﻪ ﻗﺮﻣﺰ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺧﻮﻧﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ وﺟﻮد دارد‪) .‬درﺳﺖ(‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪62‬‬

‫ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞ‪ ،‬ﻫﺴﺘﮥ ﭼﻨﺪﻗﺴﻤﺘﯽ دارد و در دﻓﺎع ﻏﯿﺮاﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪۀ اﯾﻨﺘﺮﻓﺮون ‪ 2‬ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از‪ :‬ﯾﺎﺧﺘﮥ ﮐﺸﻨﺪۀ‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ‪ .T‬ﯾﺎﺧﺘﮥ ﮐﺸﻨﺪۀ ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬در دﻓﺎع ﻏﯿﺮاﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺷﺮﮐﺖ دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ (1‬اﺋﻮزﯾﻨﻮﻓﯿﻞ و ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞ‪ ،‬داﻧﻪﻫﺎی روﺷﻦ دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻼوهﺑﺮ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان‪ ،‬در دوران ﺟﻨﯿﻨﯽ در ﮐﺒﺪ و ﻃﺤﺎل ﻧﯿﺰ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﺎﻃﺮه ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻫﺮ ﺑﺎﻓﺘﯽ ﭘﺲ از ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ آﻧﺘﯽژ ن ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬ﺑﺎزوﻓﯿﻞ داﻧﻪﻫﺎی ﺗﯿﺮه در ﻣﯿﺎنﯾﺎﺧﺘﻪ دارد‪ .‬ﻣﺎﺳﺘﻮﺳﯿﺖ‪ ،‬ﻧﻮﻋﯽ ﯾﺎﺧﺘﮥ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪﺧﻮار اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﺑﺎزوﻓﯿﻞ و ﻫﻢ ﻣﺎﺳﺘﻮﺳﯿﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﯿﺴﺘﺎﻣﯿﻦ ﺗﺮﺷﺢ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮی رگﻫﺎ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (3‬ﺑﺎزوﻓﯿﻞ و اﺋﻮزﯾﻨﻮﻓﯿﻞ ﻫﺴﺘﮥ دوﻗﺴﻤﺘﯽ دارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‪ ،‬در دﻓﺎع اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد و اﯾﻦ ﻧﻮع دﻓﺎع‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﯿﮑﺮوبﻫﺎ را ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﭘﺎدﺗﻦ‪ ،‬ﺑﯽاﺛﺮ )ﺧﻨﺜﯽ( ﺳﺎزد وﻟﯽ اﺋﻮزﯾﻨﻮﻓﯿﻞ ﺑﺎ اﻧﮕﻞ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﺎزوﻓﯿﻞ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﺣﺴﺎﺳﯿﺖزا ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪63‬‬

‫ﻣﻮارد دوم و ﺳﻮم درﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﻣﻮارد‪:‬‬
‫ﻣﻮرد اول‪ :‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﭘﻼﺳﻤﯿﻦ ﻧﻮﻋﯽ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ آﻧﺰﯾﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﯿﺒﺮﯾﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬آﻧﭽﻪ در ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻓﯿﺒﺮﯾﻨﻮژ ن ﺑﻪ ﻓﯿﺒﺮﯾﻦ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺮوﻣﺒﯿﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻧﻪ ﭘﻼﺳﻤﯿﻦ‪.‬‬
‫ﻣﻮرد دوم‪ :‬درﺳﺖ ‪ -‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮﺗﻮﻫﺎی ‪ x‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻮﻟﮑﻮل و ﺣﺘﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻫﺮ اﺗﻢ در آن ﭘﯽ ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ﺳﻮم‪ :‬درﺳﺖ ‪ -‬آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ )از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻼﺳﻤﯿﻦ( در اﻧﺘﻬﺎی واﮐﻨﺶ دﺳﺖﻧﺨﻮرده ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺪک‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﯾﺎدی از‬
‫ﭘﯿﺶ ﻣﺎده اﺛﺮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﻼﺳﻤﺎﯾﯽ آﻧﺰﯾﻢ ﭘﻼﺳﻤﯿﻦ ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﺮای از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﻟﺨﺘﻪﻫﺎی‬
‫ﮔﯿﺮ ﮐﺮده در ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﻗﻠﺐ ‪ -‬ﻣﻐﺰ و ﺷﺶ‪ ،‬ﺑﻪ روش ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ‪ ،‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﻋﻤﻠﮑﺮد آن را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1401‬‬

‫‪24/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪64‬‬

‫دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ اﮔﺮﭼﻪ اﯾﻦ ﻣﻮرد در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﯿﻤﺎری ﻫﻤﻮﻓﯿﻠﯽ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﺮ ﻣﺸﮑﻞ در اﻧﻌﻘﺎد ﺧﻮﻧﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﻓﺎﮐﺘﻮر ‪ 8‬و ﻫﻤﻮﻓﯿﻠﯽ اﯾﺠﺎد‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﮐﻤﺒﻮد وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪ K‬و ﯾﺎ ﮐﻠﺴﯿﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﮕﻮ ﻢ ﯾﮏ دﮔﺮۀ ﻧﻬﻔﺘﻪ روی ﯾﮑﯽ از‬
‫ﮐﺮوﻣﻮزومﻫﺎی ﺟﻨﺴﯽ آن ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ :1‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ روی ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﺧﻮن اﯾﻦ ﻓﺮد‪ ،‬ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪراتﻫﺎی ﮔﺮوه ﺧﻮﻧﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ اﻣﺎ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﺑﺮ روی ﮐﺮوﻣﻮزوم آن دﮔﺮۀ ‪i‬‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺧﻮﻧﯽ ‪ O‬اﺳﺖ‪ ،‬دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ :3‬اﯾﻦ ﻓﺮد دارای ﮔﺮوه ﺧﻮﻧﯽ ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ دارای ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ‪ D‬در ﻏﺸﺎء ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﺧﻮن ﺧﻮد اﺳﺖ‪ .‬ژﻧﻮﺗﯿﭗ اﯾﻦ ﻓﺮد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ‪ DD‬ﯾﺎ ‪ Dd‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﻗﻄﻊ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺑﺮ روی ﯾﮑﯽ از ﮐﺮوﻣﻮزومﻫﺎی ﺷﻤﺎره ‪ 9‬آن ژ ن ‪ D‬واﻗﻊ اﺳﺖ‪) .‬ﺣﺎﻻ ﻣﻤﮑﻨﻪ ‪ 2‬ﺗﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻪ!(‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪ :4‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ روی ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﺧﻮن اﯾﻦ ﻓﺮد‪ ،‬ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪراتﻫﺎی ﮔﺮوه ﺧﻮﻧﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد اﻣﺎ ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪراتﻫﺎی دﯾﮕﺮی در ﺳﻄﺢ آن‬
‫وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎ از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻮع ﯾﺎﺧﺘﻪ را دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪65‬‬

‫ﻣﻮارد "ب"‪" ،‬ج" و "د" ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮥ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ‪ ،‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی اﺋﻮزﯾﻨﻮﻓﯿﻞ و ﺑﺎزوﻓﯿﻞ دارای ﻫﺴﺘﮥ دو ﻗﺴﻤﺘﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﺎﻃﺮه در ﻣﻐﺰ‬
‫اﺳﺘﺨﻮان ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ب( ﯾﺎﺧﺘﮥ ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞ‪ ،‬دارای ﻫﺴﺘﮥ ﭼﻨﺪﻗﺴﻤﺘﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﭘﺎدﺗﻦﺳﺎز‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪﺧﻮاری دارد و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺎت آﻣﯿﺒﯽﺷﮑﻞ‬
‫ذرات ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ را ﺑﺨﻮرد‪.‬‬
‫ج( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ‪ ،‬ﯾﺎﺧﺘﮥ ﺑﺎزوﻓﯿﻞ‪ ،‬دارای داﻧﻪﻫﺎی ﺗﯿﺮه در ﺳﯿﺘﻮﭘﻼﺳﻢ ﺧﻮد اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﯾﺎﺧﺘﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﺳﺘﻮﺳﯿﺖ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺮﺷﺢ ﻫﯿﺴﺘﺎﻣﯿﻦ را‬
‫دارد‪ .‬ﻫﯿﺴﺘﺎﻣﯿﻦ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮی رگﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫د( ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی اﺋﻮزﯾﻨﻮﻓﯿﻞ و ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞ‪ ،‬دارای داﻧﻪﻫﺎی روﺷﻦ در ﺳﯿﺘﻮﭘﻼﺳﻢ ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻨﺘﺮﻓﺮون ﻧﻮع ‪ 2‬از ﯾﺎﺧﺘﮥ ﮐﺸﻨﺪۀ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ‪T‬‬
‫ﮐﺸﻨﺪه‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی اﺋﻮزﯾﻨﻮﻓﯿﻞ و ﻧﻮﺗﺮوﻓﯿﻞ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﯾﺎﺧﺘﮥ ﮐﺸﻨﺪۀ ﻃﺒﯿﻌﯽ در دﻓﺎع ﻏﯿﺮاﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺷﺮﮐﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪66‬‬

‫در ﭘﯽ ﻣﺮگ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﻠﻌﯿﺪن آنﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﺎک ﺳﺎزی ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻣﺮدۀ ﻣﻮﺟﻮد در ﮐﺒﺪ و ﻃﺤﺎل ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ‪ :1‬آﻫﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژ ﻫﻀﻢ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ‪ :2‬ﻓﻘﻂ آﻫﻦ آزاد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ‪ :3‬ﮐﺮﺑﻨﯿﮏاﻧﯿﺪراز در ﮔﻮﯾﭽﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺮگ آنﻫﺎ ﻣﯿﺰاﻧﺶ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1395‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪67‬‬

‫ﺑﻮدن ﯾﺎ ﻧﺒﻮدن ﻧﻮﻋﯽ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ روی ﻏﺸﺎ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ ﻗﺮﻣﺰ در ﺗﻌ ﻦ ﮔﺮوه ﺧﻮﻧﯽ ‪ Rh‬ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :1‬ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﺑﺎﻟﻎ در ﺧﻮن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪن ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :3‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ در ﺑﺨﺶ ﻣﺮﮐﺰی ﺳﺎﻧﺘﺮﯾﻮل ﻗﺮار ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :4‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﺧﻮن ﻓﺎﻗﺪ ﻫﺴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1396‬‬

‫‪25/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪68‬‬

‫ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﮔﻠﺒﻮل ﻗﺮﻣﺰ آﻫﻦ آزادﺷﺪه از ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺖ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﯽرود‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ 1‬و ‪:3‬آﻫﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻫﻀﻢ ﻧﻤﯽﺷﻮد ﺑﻠﮑﻪ ﯾﺎ در ﮐﺒﺪ ذﺧﯿﺮه ﻣﯽﺷﻮد ﯾﺎ ﺑﻪ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﯽرود‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺧﻮﻧﯽ آﺳﯿﺐدﯾﺪه و ﭘﯿﺮ در ﮐﺒﺪ و ﻃﺤﺎل ﺑﻪ وﺳﯿﻠﮥ ﻣﺎﮐﺮوﻓﺎژﻫﺎ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬درﻧﺘﯿﺠﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1395‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪69‬‬

‫ﻣﯿﺎنﯾﺎﺧﺘﮥ ﺑﺎزوﻓﯿﻞ داﻧﻪدار اﺳﺖ و ﻫﺴﺘﮥ آن از دو ﻗﺴﻤﺖ روی ﻫﻢ اﻓﺘﺎده ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎزوﻓﯿﻞ در ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻧﻘﺶ دارد‪ .‬ﺑﻪاﯾﻦﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎ و ﻣﻮادی ﮐﻪ ﺑﯽﺧﻄﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﺑﺎزوﻓﯿﻞﻫﺎ در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ آﻧﺘﯽژ ن ﻧﻘﺸﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬آﻧﺘﯽژ نﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻼ ﻣﻌﻨﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻣﻮﻧﻮﺳﯿﺖ ﭘﺲ از دﯾﺎﭘﺪز ﺑﻪ درﺷﺖﺧﻮار ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﻋﯽ درﺷﺖﺧﻮار اﺻ ً‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬آﻧﺰﯾﻢ ﻻزم ﺑﺮای ﺷﺮوع ﻣﺮگ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﮐﺸﻨﺪۀ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ‪ T‬ﮐﺸﻨﺪه ﺑﻪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ وارد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺘﺎب درﺳﯽ ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺑﺪون اﯾﻦ آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﺮگ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺷﺪه درون ﯾﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺷﺮوع ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ درون ﺑﺎزوﻓﯿﻞ ﻧﯿﺰ ﻣﺮگ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺷﺪه ﺑﺪون دﺧﺎﻟﺖ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ﮐﺸﻨﺪۀ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖ ‪ T‬ﮐﺸﻨﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1398‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪70‬‬

‫ﺗﺮﺷﺢ اﺳﯿﺪ ﮐﻠﺮﯾﺪرﯾﮏ از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﮐﻨﺎری ﻏﺪد ﻣﻌﺪه ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد و ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﺷﺤﺎت دﻫﺎن و ﻣﺮی ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﮐﻤﺒﻮد ﺗﺮﺷﺢ اﺳﯿﺪ ﮐﻠﺮﯾﺪرﯾﮏ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﺧﺘﻼل در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﯾﺎﺧﺘﮥ ﮐﻨﺎری ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﯾﺎﺧﺘﮥ ﮐﻨﺎری ﻓﺎﮐﺘﻮر داﺧﻠﯽ ﻣﻌﺪه را ﻫﻢ ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﮐﻪ در ﺧﻮنﺳﺎزی ﺑﻪ اﺳﯿﺪ ﻓﻮﻟﯿﮏ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و اﺧﺘﻼل در ﻋﻤﻠﮑﺮد آن ﺑﺎﻋﺚ ﮐﻢﺧﻮﻧﯽ و ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮنﺑﻬﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫در ﺟﺬب وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ‪B ۱۲‬‬
‫ﯾﺎدآوری‪ :‬ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺮﺷﺢ اﺳﯿﺪ ﻣﻌﺪه ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﮔﻮارش ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺮ ﺧﻮنﺳﺎزی اﺛﺮ ﻣﻨﻔﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۲‬ﮐﺎﻫﺶ اﺳﯿﺪ ﻣﻌﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻌﺎلﺷﺪن ﭘﺮوﺗﺌﺎزﻫﺎی ﺿﻌﯿﻒ ﻣﻌﺪه ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﭙﺴﯿﻦ را ﻣﺨﺘﻞ ﮐﺮده و در ﻫﻀﻢ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎی ﻏﺬاﯾﯽ ﻓﺮد ﻣﺸﮑﻞ‬
‫اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۳‬ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ ﻟﻮﻟﮥ ﮔﻮارش از ﻣﺮی ﺗﺎ ﻣﺨﺮج ﻗﺮار دارﻧﺪ و اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻠﮑﺮد آنﻫﺎ در ﻣﻌﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺮﺷﺢ اﺳﯿﺪ ﻣﻌﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫‪26/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪71‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1396‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺧﻮن و ﻣﺎﯾﻊ ﺑﺎﻓﺘﯽ آنﻫﺎ ﺟﺪاﯾﯽ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ ﺑﺎ ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ ﮐﻪ دارای ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﮥ ﻣﻬﺮهداران و ﺑﺮﺧﯽ ﺑﯽﻣﻬﺮﮔﺎن ﻣﺜﻞ ﮐﺮمﺧﺎﮐﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻫﻤﮥ اﯾﻦ ﺟﺎﻧﻮران ﺑﻌﻀﯽ از آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ‬
‫ﺑﺮون ﺳﻠﻮﻟﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﺎرج از ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺑﺪن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﺰﯾﻢﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻟﻮﻟﮥ ﮔﻮارش ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﮥﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﮐﺮم ﺧﺎﮐﯽ دارای ﺗﻨﻔﺲ ﭘﻮﺳﺘﯽ اﺳﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر وﯾﮋۀ ﺗﻨﻔﺲ آن اﺳﺖ در ﺳﻄﺢ ﺑﺪن‪ ،‬ﻧﻪ درون ﺑﺪن‪ ،‬ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﮐﺮم ﺧﺎﮐﯽ ﻓﺎﻗﺪ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ!‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﮐﺮمﺧﺎﮐﯽ ﻓﺎﻗﺪ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ دﻓﺎع اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ اﺳﺎﺳﺎ در ﻣﻬﺮهداران وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪72‬‬

‫در ﺗﻤﺎم ﻣﻬﺮهداران ﻧﺮ‪ ،‬اﺳﭙﺮم ﺗﺎژکدار اﺳﺖ و ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺗﺨﻤﮏ و اﻧﺠﺎم ﻟﻘﺎح ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺎﯾﻊ در اﻃﺮاف ﺧﻮد دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﻘﻂ در ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ ﺧﻮن‬
‫از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮏ ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺷﮑﻤﯽ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻗﻠﺐ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬در ﻣﺎﻫﯽﻫﺎی آب ﺷﻮر‪ ،‬دﻓﻊ ﯾﻮن از راه آﺑﺸﺶ و در ﻣﺎﻫﯽﻫﺎی ﻏﻀﺮوﻓﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻔﺮهﻣﺎﻫﯽ و ﮐﻮﺳﻪﻣﺎﻫﯽ( از راه ﻏﺪد راﺳﺖ رودهای‬
‫ﻧﯿﺰ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺑﺮﺧﯽ ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن درﯾﺎﯾﯽ و ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ ﮐﻪ آب ﯾﺎ ﻏﺬای ﺷﻮر درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬دﻓﻊ ﯾﻮن اﺿﺎﻓﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻏﺪد ﻧﻤﮑﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﯾﺎ زﺑﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺎﯾﻊ ﻏﻠﯿﻆ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﻣﺎﻫﯽﻫﺎی ﻏﻀﺮوﻓﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻔﺮهﻣﺎﻫﯽ و ﮐﻮﺳﻪﻣﺎﻫﯽ( ﻓﺎﻗﺪ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻐﺰ ﻗﺮﻣﺰ ﯾﺎ ﻣﻐﺰ زرد اﺳﺘﺨﻮان‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻬﺮهداران‪ ،‬دارای ﻟﻮﻟﻪ ﮔﻮارش ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در آن آﻧﺰﯾﻢﻫﺎی ﺗﺮﺷﺤﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﮔﻮارش ﺑﺮون ﯾﺎﺧﺘﻪای را اﻧﺠﺎﻣﯽ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎورۀ زﯾﺴﺘﯽ‪ :‬وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮک ﻣﯿﺎن ﻣﻬﺮهدار ن‪ ،‬از ﻧﮑﺎت ﻣﻬﻢ و ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻃﺮاﺣﺎن ﮐﻨﮑﻮر ﺳﺮاﺳﺮی اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1401‬‬

‫‪27 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪73‬‬

‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﺪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﯾﻘﻪدار در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺑﺪن ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬اﺳﻔﻨﺞ ﻓﺎﻗﺪ ﮐﯿﺴﮥ ﮔﻮارﺷﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺳﺎزﻧﺪۀ ﻣﻨﻔﺬ ﺗﺎژک ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬اﻟﺰاﻣﺎً اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﻧﯿﺴﺖ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﮐﻨﺎر ﺳﺎﯾﺮ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪74‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر از ﻧﻮﻋﯽ ﺟﺎﻧﻮر ﺑﯽﻣﻬﺮه ﮐﻪ ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪﻣﺜﻞ ﮐﻨﺪ و زادهﻫﺎﯾﯽ ﺗﮏ ﻻد را ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ ،‬زﻧﺒﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﯽ ﺑﮑﺮزاﯾﯽ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ زﻧﺒﻮر ﻧﺮ ﻫﺎﭘﻠﻮﺋﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﺑﯿﻦ ﻣﻮارد ﮔﻔﺘﻪﺷﺪه ﻓﻘﻂ )اﻟﻒ( و )ب( ﺻﺤﯿﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( در زﻧﺒﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﺮﮐﺐ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ دارای واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ اﺳﺖ و ﻣﻐﺰ اﻃﻼﻋﺎت درﯾﺎﻓﺖﺷﺪه از ﻫﺮﯾﮏ از واﺣﺪﻫﺎی ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ را ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ب( زﻧﺒﻮر ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻓﺮوﻣﻮن ﭘﺎﺳﺦ رﻓﺘﺎری ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ در ﻓﺮد ﯾﺎ اﻓﺮاد دﯾﮕﺮ ﮔﺮوه ﺧﻮد اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ج( زﻧﺒﻮر دارای ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺎز اﺳﺖ و ﺷﺒﮑﮥ ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1399‬‬

‫‪28 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪75‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1394‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫ﻣﻨﻈﻮر از ﻗﻮرﺑﺎﻏﮥ دارای آﺑﺸﺶ‪ ،‬ﻗﻮرﺑﺎﻏﮥ ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﯾﺎ ﻧﻮزاد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫ﻣﻮرد )اﻟﻒ( ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ :‬ﻗﻮرﺑﺎﻏﮥ ﻧﻮزاد ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﻫﯽ آﺑﺸﺶ دارد و ﺧﻮن ﺧﺎرجﺷﺪه از دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻔﺲ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺳﺎده اﺑﺘﺪا ﺑﻪﺳﻤﺖ اﻧﺪامﻫﺎی ﺑﺪن ﻣﯽرود و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﺑﺎزﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب‪ :‬ﺣﺸﺮات دارای ﻃﻨﺎب ﻋﺼﺒﯽ ﺷﮑﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻪ ﻣﻬﺮهداران!‬
‫ج‪ :‬ﻗﻮرﺑﺎﻏﮥ ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﮥ ﺗﻮﻟﯿﺪﻣﺜﻞ ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺎﻣﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫د‪ :‬ﻣﻬﺮهداران دارای دﻓﺎع اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ و ﻏﯿﺮاﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪76‬‬

‫در ﻫﻤﮥ ﻣﻬﺮهداران ﺧﻮن ﺗﯿﺮه ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ ﻗﻠﺐ‪ ،‬از آن ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ در ﻗﻠﺐ ﻣﺎﻫﯽ ﺧﻮن ﺗﯿﺮه وارد و ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد اﻣﺎ در ﻗﻠﺐ ﺳﻪ ﯾﺎ ﭼﻬﺎر‬
‫ﺣﻔﺮهای ﺧﻮن ﺗﯿﺮه ﺑﻪ ﯾﮏ ﻃﺮف ﻗﻠﺐ وارد و ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻮال ﻫﻤﮥ ﻣﻬﺮهداران اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﺎﻫﯽ ﺧﻮن ﭘﺲ از آﺑﺸﺶ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻧﺪامﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن ﻣﯽرود اﻣﺎ در ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻬﺮهداران ﺧﻮن ﭘﺲ از ﺗﺒﺎدل ﮔﺎزﻫﺎی ﺗﻨﻔﺴﯽ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻗﻠﺐ‬
‫ﺑﺎز ﻣﯽﮔﺮدد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻧﺪامﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن ﻣﯽرود‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1395‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪77‬‬

‫در ﺳﻄﺢ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ‪ ،‬آﺑﺸﺶﻫﺎی ﺑﯽﻣﻬﺮﮔﺎن )ﺑﻪﺟﺰ ﺑﺮﺧﯽ ﺧﺎرﭘﻮﺳﺘﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺳﺘﺎره درﯾﺎﯾﯽ( ﺑﻪ ﻧﻮاﺣﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﻣﺤﺪود ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ ﻓﻘﻂ‬
‫ﺑﺮای ﺑﯽﻣﻬﺮﮔﺎن ﺑﻪ آﺑﺸﺶﻫﺎی ﺳﺨﺖﭘﻮﺳﺘﺎن )ﺧﺮﭼﻨﮓ و ﻣﯿﮕﻮ( اﺷﺎره ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﺨﺖﭘﻮﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻮاد دﻓﻌﯽ ﻧﯿﺘﺮوژ ندار از راه آﺑﺸﺶ دﻓﻊ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺣﻔﺮۀ ﮔﻮارﺷﯽ در ﻣﺮﺟﺎﻧﯿﺎن ﮐﯿﺴﻪﺗﻦ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﯿﺪر( و ﮐﺮم ﭘﻬﻦ ﭘﻼﻧﺎرﯾﺎ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﺨﺖﭘﻮﺳﺘﺎن ﺣﻔﺮۀ ﮔﻮارﺷﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬اﺻﻄﻼح ﺳﺎزوﮐﺎر ﺗﻬﻮﯾﻪای وﯾﮋه ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺶ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﺨﺖﭘﻮﺳﺘﺎن از اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺧﻂ ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد و ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﺳﺨﺖﭘﻮﺳﺘﺎن ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1401‬‬

‫‪29/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪78‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1394‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫در ﺟﺎﻧﻮران دارای ﺗﻨﻔﺲ ﻧﺎﯾﺪﯾﺴﯽ و ﺗﻨﻔﺲ ﺷﺸﯽ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﮐﺴﯿﮋ ن و دیاﮐﺴﯿﺪ ﮐﺮﺑﻦ ﺑﻪ درون ﺑﺪن ﻣﻨﺘﻘﻞﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫اﯾﻦ ﺟﺎﻧﻮار ن ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻌﻀﯽ درﺷﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺪن )درﺷﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎی ﻏﺬاﯾﯽ( را در ﻓﻀﺎی ﺧﺎرج ﺳﻠﻮل )ﻟﻮﻟﮥ ﮔﻮارش( ﻫﯿﺪروﻟﯿﺰ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ آن ﮔﻮارش ﺑﺮون ﺳﻠﻮﻟﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :2‬در ﺗﻨﻔﺲ ﻧﺎﯾﺪﯾﺴﯽ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه ﮔﺮدش ﺧﻮن ﻧﻘﺸﯽ در ﺗﺒﺎدل ﮔﺎزﻫﺎی ﺗﻨﻔﺴﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :3‬ﺣﺸﺮات ﻓﺎﻗﺪ دﻓﺎع اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :4‬ﺣﺸﺮات ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺎز دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪79‬‬

‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران زادهﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻏﺪد ﺷﯿﺮی ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ )ﻫﻢ ﺗﺨﻢﮔﺬار‪ ،‬ﻫﻢ ﮐﯿﺴﻪدار و ﻫﻢ ﺟﻔﺖدار(‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران دارای ﮔﺮدش ﺧﻮن ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﮔﺮدش ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮن را ﺑﻪ ﮐﻞ ﺑﺪن ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﻃﺒﻌﺎً ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﺧﻮن رﯾﻮی‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬در ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران ﻧﺸﺨﻮارﮐﻨﻨﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﮔﺎو‪ ،‬ﮔﻮارش ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ ﭘﯿﺶ از ﮔﻮارش آﻧﺰﯾﻤﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در دم ﻧﻘﺶ اﺻﻠﯽ را اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﻋﺚ ورود ﻫﻮا ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﺗﻨﻔﺲ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭘﺮدۀ ﺑﺮونﺷﺎﻣﻪ )ﮐﻮرﯾﻮن( ﮐﻪ از اﺧﺘﻼط ﺧﻮن ﻣﺎدر و ﺟﻨﯿﻦ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻣﯽﮐﻨﺪ در ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران ﺗﺨﻢﮔﺬار دﯾﺪه ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪80‬‬

‫در ﻫﻤﮥ ﻣﻬﺮهداران ﺑﻪﺟﺰ ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ ﮔﺮدش ﺧﻮن ﻣﻀﺎﻋﻒ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﯽ ﻧﯿﺰ از دو ﺑﺨﺶ اﺻﻠﯽ ﻣﺮﮐﺰی و ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬در ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن اﻧﺪازه ﻣﻐﺰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وز ن ﺑﺪن ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار را دارد وﻟﯽ ﻟﻨﻔﻮﺳﯿﺖﻫﺎ در ﻫﻤﮥ ﻣﻬﺮهداران وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬در ﻣﻠﺦ ﻣﻨﺎﻓﺬ درﯾﭽﻪدار در ﻗﻠﺐ وﺟﻮد دارد اﻣﺎ ﻣﻮﯾﺮگ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬اﻧﺴﺎن ﭼﻬﺎر ﻧﻮع ﺑﺎﻓﺖ اﺻﻠﯽ دارﻧﺪ وﻟﯽ آﻣﯿﻼز ﺑﺰاق در اﺑﺘﺪا ﻧﺸﺎﺳﺘﻪ را ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1395‬‬

‫‪30 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪81‬‬

‫ﻣﻮارد )اﻟﻒ(‪) ،‬ج( و )د( ﻧﺎدرﺳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ :‬ﻧﻮزاد ﻗﻮرﺑﺎﻏﻪ ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﻧﺮﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺳﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪﻣﺜﻞ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮔﺎﻣﺖ آزاد ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ :‬ﻣﺜﺎﻧﮥ دوزﯾﺴﺘﺎن ﻣﺤﻞ ذﺧﯿﺮۀ آب و ﯾﻮنﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ج‪ :‬ﻧﻮزاد ﻗﻮرﺑﺎﻏﻪ آﺑﺸﺶ دارد ﮐﻪ در آن ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺳﺎده وﺟﻮد دارد و ﺧﻮن ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﺗﺒﺎدﻻت ﮔﺎزی ﺑﻪ اﻧﺪامﻫﺎ رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﺑﺎزﻧﻤﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫د‪ :‬ﻧﻮزاد ﻗﻮرﺑﺎﻏﻪ ﻗﻠﺐ ﭼﻬﺎرﺣﻔﺮهای ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1394‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪82‬‬

‫زﻧﺒﻮرﻫﺎ )ﺣﺸﺮات( ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ دﻓﻌﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ روده ﺑﻪ ﻧﺎم ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺎﻟﭙﯿﮕﯽ دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﺘﻮای ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺎﻟﭙﯿﮕﯽ ﺑﻪ روده ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﯾﮏ اﻧﺘﻬﺎی ﻟﻮﻟﮥ ﻣﺎﻟﭙﯿﮕﯽ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻦ اﻧﺘﻬﺎ ﻣﻮاد ﺑﻪ درون ﻟﻮﻟﮥ ﻣﺎﻟﭙﯿﮕﯽ وارد ﺷﺪه و از ﺳﻤﺖ دﯾﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺑﺎز اﺳﺖ ﺑﻪ درون روده ﺗﺨﻠﯿﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد )رد ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ .(2‬ﺑﺎزﺟﺬب آب و ﯾﻮنﻫﺎ در روده اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد )رد ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ .(3‬در زﻧﺒﻮر ﺷﺒﮑﮥ ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد )رد ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪.(4‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1398‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪83‬‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﺟﻨﯿﻦ اﻧﺴﺎن ﺧﻮن ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺑﻨﺪﻧﺎف ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮن ﺳﺮﺧﺮگ ﭘﺸﺘﯽ ﻣﺎﻫﯽ دارای ﺧﻮن روﺷﻦ و ﻏﻨﯽ از ‪O ۲‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫و ﺗﯿﺮه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﺧﻮن ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺷﮑﻤﯽ ﻣﺎﻫﯽ ﻏﻨﯽ از ‪C O ۲‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﺧﻮن ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺑﻨﺪﻧﺎف ﺑﺮﺧﻼف ﺧﻮن ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺷﮑﻤﯽ ﻣﺎﻫﯽ‪ ،‬روﺷﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و روﺷﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﺧﻮن ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺑﻨﺪﻧﺎف ﺑﺮﺧﻼف ﺳﺮﺧﺮگ ﺷﮑﻤﯽ ﻣﺎﻫﯽ ﻏﻨﯽ از ‪O ۲‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1395‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪84‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1396‬‬

‫ﮔﺎم اول‬

‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺧﻮن و ﻟﻨﻔﺸﺎن ﺟﺪاﯾﯽ وﺟﻮد دارد ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ ﺑﺎ ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺴﺘﻪ )ﮐﺮمﺧﺎﮐﯽ و ﻣﻬﺮهداران( ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺎم دوم‬

‫در ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺴﺘﻪ ﺧﻮن در ﻓﻀﺎی ﺑﺴﺘﮥ رگﻫﺎ و ﻣﻮﯾﺮگﻫﺎ ﺟﺮﯾﺎن دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ 1‬و ‪ :2‬ﺑﯽﻣﻬﺮﮔﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺮمﺧﺎﮐﯽ ﮐﻪ ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺴﺘﻪ دارﻧﺪ و ﻓﺎﻗﺪ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :3‬در ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﻔﺲ ﭘﻮﺳﺘﯽ دارﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺮمﺧﺎﮐﯽ‪ ،‬در درون ﺑﺪن ﺑﺨﺶﻫﺎی وﯾﮋهای ﺑﺮای ﺗﻨﻔﺲ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪31/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪85‬‬

‫در ﺳﻄﺢ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ ﺑﺮای دو ﮔﺮوه ﺑﯽﻣﻬﺮه ﺑﻪ آﺑﺸﺶ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺮوه اول ‪ -‬ﺳﺘﺎرۀ درﯾﺎﯾﯽ ﮐﻪ آﺑﺸﺶ ﭘﺮاﮐﻨﺪه دارد‪.‬‬
‫ﮔﺮوه دوم ‪ -‬ﺳﺨﺖﭘﻮﺳﺘﺎن )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺮﭼﻨﮓ و ﻣﯿﮕﻮ( ﮐﻪ آﺑﺸﺶﻫﺎﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﻧﻮاﺣﯽ ﺧﺎﺻﯽ از ﺑﺪن ﻣﺤﺪود ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ‪ ،‬ﺳﺨﺖﭘﻮﺳﺘﺎن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯽداﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺳﺨﺖ ﭘﻮﺳﺘﺎن ﻓﺎﻗﺪ ﺣﻔﺮۀ ﮔﻮارﺷﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎدآوری = در ﺳﻄﺢ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ‪ ،‬ﺣﻔﺮۀ ﮔﻮارﺷﯽ ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ﮐﺮمﭘﻬﻦ ﭘﻼﻧﺎرﯾﺎ و ﻣﺮﺟﺎﻧﯿﺎن ﮐﯿﺴﻪﺗﻦ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﯿﺪر( در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺮﯾﮏ از ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ - 2‬درﺳﺖ ‪ -‬در ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ ﮐﻪ آﺑﺸﺶ دارﻧﺪ‪ ،‬آﺑﺸﺶ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻓﻊ ﻣﻮاد زاﺋﺪ ﻧﯿﺘﺮوژ ندار ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ - 3‬درﺳﺖ ‪ -‬ﺳﺨﺖﭘﻮﺳﺘﺎن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺣﺸﺮات اﺳﮑﻠﺖ ﺧﺎرﺟﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از اﻧﺪامﻫﺎی داﺧﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺤﺪودﯾﺖ در رﺷﺪ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ - 4‬درﺳﺖ ‪ -‬ﮔﺮدش ﻣﻮاد در ﺑﻨﺪﭘﺎﯾﺎن از ﻧﻮع ﺑﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﯽ آن ﻫﻤﻮﻟﻒ از اﻧﺘﻬﺎی ﺑﺎز ﺑﺮﺧﯽ رگﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﻔﺮات ﺑﺪن ﭘﻤﭗ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪﻃﻮر‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺮای ﺗﺒﺎدل ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ و دﻓﻌﯽ در ﻣﺠﺎورت ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﺪن ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1401‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪86‬‬

‫ﮐﺮم ﺧﺎﮐﯽ دارای ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﻓﺎﻗﺪ اﯾﻤﻨﯽ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ‪ :1‬ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﯿﺪر اﺳﺖ ﮐﻪ دارای ﻫﻮﻣﺌﻮﺳﺘﺎزی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ‪ :3‬ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺰﯾﻨﻪ ﭘﻮﺳﺖ دوزﯾﺴﺘﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﺎﻧﻮران دارای ﮔﺮدش ﺧﻮن ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ‪ :4‬ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺰﯾﻨﻪ آﺑﺸﺶﻫﺎی ﺳﺘﺎرۀ درﯾﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﺎﻧﻮر دارای ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﯿﮕﺎﻧﻪﺧﻮار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1393‬‬

‫‪32 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪87‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺆال‪ ،‬ﺷﺘﻪ )ﻧﻮﻋﯽ ﺣﺸﺮه( اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﯿﻢ اﺳﮑﻠﺖ ﺧﺎرﺟﯽ آن ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ )اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎ( ﻧﻘﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﻧﯿﺰ دارد‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻧﺎدرﺳﺖ‪.‬ﺣﺸﺮات ﻣﻮﯾﺮگ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﻧﺎدرﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻫﺮ ﮔﺮۀ ﻋﺼﺒﯽ در ﺣﺸﺮات‪ ،‬ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﻨﺪ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻧﺎدرﺳﺖ‪ .‬ﺣﺸﺮات ﯾﮏ ﻃﻨﺎب ﻋﺼﺒﯽ دارﻧﺪ و ﺗﻮﺻﯿﻒ دو ﻃﻨﺎب ﻋﺼﺒﯽ ﻣﻮازی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺮم ﭘﻬﻦ ﭘﻼﻧﺎرﯾﺎ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺣﺸﺮات‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1398‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪88‬‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ ﮔﺮدﺷﯽ ﻣﻀﺎﻋﻒ ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر در دوزﯾﺴﺘﺎن ﺑﺎﻟﻎ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬دوزﯾﺴﺘﺎن ﻫﻮا را ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺶﻫﺎ وارد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۲‬ﻧﻮزاد دوزﯾﺴﺘﺎن ﺗﻨﻔﺲ آﺑﺸﺸﯽ و دوزﯾﺴﺘﺎن ﺑﺎﻟﻎ ﺗﻨﻔﺲ ﺷﺸﯽ و ﭘﻮﺳﺘﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۳‬در دوزﯾﺴﺘﺎن در ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺸﮑﯽ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﺑﺎزﺟﺬب آب از ﻣﺜﺎﻧﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬در دوزﯾﺴﺘﺎن ﻗﻠﺐ ﺳﻪ ﺣﻔﺮهای ﺑﺎ دو دﻫﻠﯿﺰ و ﯾﮏ ﺑﻄﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1398‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪89‬‬

‫ﺻﻮرت ﺳﺆال ﺑﻪ ﻣﻠﺦ اﺷﺎره دارد ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ ﺣﺸﺮات‪ ،‬دارای اﺳﮑﻠﺖ ﺑﯿﺮوﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺟﺎﻧﻮران اﺳﮑﻠﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ‪ ،‬وﻇﯿﻔﮥ ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ‬
‫ﻫﻢ دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ دو ﭘﺎی ﻋﻘﺒﯽ ﻣﻠﺦ از ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺎﻫﺎی آن ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۳‬ﻣﺤﻞ ﮔﻮارش در ﻣﻠﺦ ﭘﯿﺶ ﻣﻌﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ آﻧﺰﯾﻢ و ﮐﯿﺴﻪﻫﺎی ﻣﻌﺪه ﺑﻪ آن وارد ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﺤﻞ ﺟﺬب ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻌﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۴‬در ﻣﻠﺦ ﻫﻤﻮﻟﻨﻒ وﺟﻮد دارد و ﺧﻮن ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1397‬‬

‫‪33 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪90‬‬

‫ﻣﻬﺮهداران اﺳﮑﻠﺖ دروﻧﯽ دارﻧﺪ‪ .‬در اﻧﻮاﻋﯽ از ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻮﺳﻪﻣﺎﻫﯽ‪ ،‬ﺟﻨﺲ اﯾﻦ اﺳﮑﻠﺖ از ﻧﻮع ﻏﻀﺮوﻓﯽ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ در ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻬﺮهداران اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﻀﺮوف ﻧﯿﺰ دارد‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﯽﮐﻪ در اﺳﺘﺨﻮانﻫﺎ‪ ،‬رﺳﻮب ﻧﻤﮏﻫﺎی ﮐﻠﺴﯿﻢ وﺟﻮد دارد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻬﺮهداراﻧﯽ ﮐﻪ در اﺳﮑﻠﺖ ﺧﻮد‪ ،‬ﻓﺎﻗﺪ اﺳﺘﺨﻮان‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺎﻗﺪ ﻧﻤﮏﻫﺎی ﮐﻠﺴﯿﻤﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ؛ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺆال‪ ،‬ﻣﺎﻫﯽﻫﺎی ﻏﻀﺮوﻓﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮارد "ج" و "د" ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﺑﯿﺎن ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﮥ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( اﺳﮑﻠﺖ آباﯾﺴﺘﺎﯾﯽ در اﺛﺮ ﺗﺠﻤﻊ ﻣﺎﯾﻊ درون ﺑﺪن ﺑﻪ آن ﺷﮑﻞ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻋﺮوسدرﯾﺎﯾﯽ اﺳﮑﻠﺖ آباﯾﺴﺘﺎﯾﯽ دارد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً در اﯾﻦ ﺟﺎﻧﻮران‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺮﯾﺎن آب ﺑﻪ ﺑﯿﺮون‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮر ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎدﮐﻨﮏ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺎﻟﯽ ﺷﺪن ﻫﻮای آن اﺳﺖ و ﺑﺎﻋﺚ راﻧﺪهﺷﺪن‬
‫ﺑﺎدﮐﻨﮏ درﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺧﺮوج ﻫﻮا ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ب( دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻫﯽﻫﺎی ﻏﻀﺮوﻓﯽ‪ ،‬ﻟﻘﺎح ﺧﺎرﺟﯽ دارﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺪوﺧﺘﮥ ﻏﺬاﯾﯽ ﺗﺨﻤﮏ اﻧﺪک اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﺨﻤﮏ‪ ،‬دارای دﯾﻮارۀ ژﻟﻪای و‬
‫ﭼﺴﺒﻨﺎک اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻟﻘﺎح‪ ،‬ﺗﺨﻢﻫﺎ را ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﯽﭼﺴﺒﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ج( در دﺳﺘﮕﺎه ﮔﺮدش ﺧﻮن ﻣﺎﻫﯽ‪ ،‬ﺧﻮن ﺗﻤﺎم ﺑﺪن از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺷﮑﻤﯽ وارد دﻫﻠﯿﺰ و ﺳﭙﺲ وارد ﺑﻄﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻄﻦ‪ ،‬ﺧﻮن را از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺳﺮﺧﺮگ ﺷﮑﻤﯽ ﺑﻪ آﺑﺸﺶﻫﺎ ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺗﺒﺎدل ﮔﺎزﻫﺎی ﺗﻨﻔﺴﯽ‪ ،‬ﺧﻮن از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﺮﺧﺮگ ﭘﺸﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺪن و ﭘﺲ از ﺗﺒﺎدل ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ ﺑﺎ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی‬
‫ﺑﺪن‪ ،‬وارد ﺳﯿﺎﻫﺮگ ﺷﮑﻤﯽ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻗﺒﻞ از دﻫﻠﯿﺰ‪ ،‬ﺳﯿﻨﻮس ﺳﯿﺎﻫﺮﮔﯽ و ﺑﻌﺪ از ﺑﻄﻦ‪ ،‬ﻣﺨﺮوط ﺳﺮﺧﺮﮔﯽ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﻮن‬
‫ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﺳﯿﻨﻮس ﺳﯿﺎﻫﺮﮔﯽ وارد دﻫﻠﯿﺰ )ﮐﻮﭼﮏﺗﺮﯾﻦ ﺣﻔﺮۀ ﻗﻠﺐ( ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫د( ﻣﺎﻫﯿﺎن ﻏﻀﺮوﻓﯽ )ﻣﺜﻞ ﮐﻮﺳﻪﻫﺎ و ﺳﻔﺮهﻣﺎﻫﯽﻫﺎ( ﮐﻪ ﺳﺎﮐﻦ آب ﺷﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻼوهﺑﺮ ﮐﻠﯿﻪﻫﺎ‪ ،‬دارای ﻏﺪد راﺳﺖرودهای ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﻠﻮل ﻧﻤﮏ‬
‫)ﺳﺪﯾﻢ ﮐﻠﺮﯾﺪ( ﺑﺴﯿﺎر ﻏﻠﯿﻆ را ﺑﻪ روده ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1400‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪91‬‬

‫در اﺳﺘﺨﻮان‪ ،‬ﻧﻤﮏﻫﺎی ﮐﻠﺴﯿﻢ رﺳﻮب ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮر ﺻﻮرت ﺳﺆال ﻣﺎﻫﯿﺎن ﻏﻀﺮوﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻬﺮهدار ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ در ﺑﺪن ﺧﻮد اﺳﺘﺨﻮان‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﻫﯿﺎن ﻏﻀﺮوﻓﯽ )ﻣﺜﻞ ﮐﻮﺳﻪﻫﺎ و ﺳﻔﺮهﻣﺎﻫﯽﻫﺎ( ﮐﻪ ﺳﺎﮐﻦ آب ﺷﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻼوهﺑﺮ ﮐﻠﯿﻪﻫﺎ‪ ،‬دارای ﻏﺪد راﺳﺖرودهای ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﻠﻮل ﻧﻤﮏ‬
‫)ﺳﺪﯾﻢﮐﻠﺮﯾﺪ( ﺑﺴﯿﺎر ﻏﻠﯿﻆ را ﺑﻪ روده ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ (1‬اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﺮوس درﯾﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﮑﻠﺖ آباﯾﺴﺘﺎﯾﯽ دارد‪ .‬در ﺟﺎﻧﻮران ﺣﺎوی اﺳﮑﻠﺖ آباﯾﺴﺘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺟﺮﯾﺎن آب ﺑﻪ ﺑﯿﺮون‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮر ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ اﺳﮑﻠﺖ دروﻧﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬در ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ دورۀ ﺟﻨﯿﻨﯽ ﮐﻮﺗﺎه‪ ،‬ﻣﯿﺰان اﻧﺪوﺧﺘﻪ ﻏﺬاﯾﯽ ﺗﺨﻤﮏ ﮐﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (4‬در ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ‪ ،‬ﺧﻮن ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﺳﯿﻨﻮس ﺳﯿﺎﻫﺮﮔﯽ ﺑﻪ دﻫﻠﯿﺰ ﻣﯽرﯾﺰد‪ .‬دﻫﻠﯿﺰ ﻣﺎﻫﯽ ﮐﻮﭼﮏﺗﺮ از ﺑﻄﻦ آن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1400‬‬

‫‪34/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪92‬‬

‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ زﯾﺮ‪ ،‬ﺗﺴﺖ ﺑﻪ دوزﯾﺴﺘﺎن ﺑﺎﻟﻎ اﺷﺎره ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫در دوزﯾﺴﺘﺎن ﺑﺎﻟﻎ‪ ،‬ﻫﻢ ﺷﺶ و ﻫﻢ ﭘﻮﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺒﺎدل ﮔﺎزﻫﺎی ﺗﻨﻔﺴﯽ ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ )و اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻘﺶ ﭘﻮﺳﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ(‪ ،‬اﻣﺎ در ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن ﻓﻘﻂ ﺷﺶﻫﺎ‬
‫ﻣﺴﺌﻮل ﺗﺒﺎدل ﮔﺎزﻫﺎی ﺗﻨﻔﺴﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﮐﻠﯿﻪ ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی زﯾﺎدی در ﺟﺬب آب دارد‪.‬‬
‫ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران( دارای ﻃﻨﺎب ﻋﺼﺒﯽ ﭘﺸﺘﯽ )ﻧﺨﺎع(‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻬﺮهداران )ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ ‪ +‬دوزﯾﺴﺘﺎن ‪ +‬ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن ‪ +‬ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ‪+‬‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻃﻨﺎب ﻋﺼﺒﯽ ﺷﮑﻤﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن )ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﭘﺮواز( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻬﺮهداران )ازﺟﻤﻠﻪ دوزﯾﺴﺘﺎن( اﻧﺮژی ﺑﯿﺸﺘﺮی را ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺼﺮف ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪93‬‬

‫)ﺗﯿﺮه(‬ ‫از ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ دو ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺧﻮن ﺳﺮﺧﺮگ ﺑﻨﺪ ﻧﺎف ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮن ﺳﺮﺧﺮگ ﺷﮑﻤﯽ ﻣﺎﻫﯽ دارای ﺧﻮن ﻏﻨﯽ از ‪C O ۲‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺳﺮﺧﺮگﻫﺎی ﺑﻨﺪﻧﺎف ﺟﻨﯿﻦ‪ ،‬ﺧﻮن ﺗﯿﺮه را از ﺑﺪن ﺟﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﺟﻔﺖ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ و ﺳﺮﺧﺮگ ﺷﮑﻤﯽ ﻣﺎﻫﯽ ﻧﯿﺰ وﻇﯿﻔﮥ اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮن ﺗﯿﺮه از ﻗﻠﺐ ﺑﻪ آﺑﺸﺶﻫﺎ‬
‫را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1395‬‬

‫‪35/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪94‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر ﻃﺮاح‪ ،‬ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران ﺟﻔﺖدار اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺪاﯾﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻄﻦﻫﺎ در ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران و ﺑﺮﺧﯽ ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن ﻣﺜﻞ ﮐﺮوﮐﻮدﯾﻞﻫﺎ رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪،‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﻓﺸﺎر در ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ ﮔﺮدﺷﯽ ﻣﻀﺎﻋﻒ را آﺳﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻧﺎدرﺳﺖ‪ .‬در ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران‪ ،‬ﺳﺎزوﮐﺎر ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﯽ )ﻧﻪ ﻣﺜﺒﺖ( ﺑﺎﻋﺚ ﻣﮑﺶ ﻫﻮا ﻃﯽ دم ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﺶﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻧﺎدرﺳﺖ‪ .‬ﻃﻨﺎب ﻋﺼﺒﯽ در ﺗﻤﺎم ﻣﻬﺮهداران )ازﺟﻤﻠﻪ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران( ﭘﺸﺘﯽ اﺳﺖ و ﻧﺨﺎع دارد‪ .‬ﻣﻬﺮهداران ﻃﻨﺎب ﻋﺼﺒﯽ ﺷﮑﻤﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :3‬ﻧﺎدرﺳﺖ‪ .‬ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻊ ﻣﻐﺰی‪ -‬ﻧﺨﺎﻋﯽ را ﺗﺮﺷﺢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ درون ﺑﻄﻦﻫﺎی ‪ 1‬و ‪ 2‬در ﻧﯿﻤﮑﺮهﻫﺎی ﻣﺦ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1398‬‬

‫‪36/ 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪3‬‬ ‫‪95‬‬

‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﯾﻘﻪدار )ﺗﺎژکدار( ﻓﻘﻂ در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :1‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺳﺎزﻧﺪۀ ﻣﻨﻔﺬ در ﻣﺠﺎورت اﻧﻮاع دﯾﮕﺮی از ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :2‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬اﺳﻔﻨﺞﻫﺎ از ﻣﺮﺟﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺷﺎﺧﻪای ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﮐﯿﺴﮥ ﮔﻮارﺷﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :4‬ﻧﺎدرﺳﺖ ‪ -‬ﺣﺮﮐﺖ آب در داﺧﻞ ﺑﺪن )ﻧﻪ ﻟﺰوﻣﺎً ورود آب( ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺗﺎژکدار ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪96‬‬

‫ﻓﻘﻂ ﻣﻮرد )ج( ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر ﺻﻮرت ﺳﺆال دوزﯾﺴﺘﺎن ﺑﺎﻟﻎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫اﻟﻒ( دوزﯾﺴﺘﺎن ﺑﺎﻟﻎ ﻃﻨﺎب ﻋﺼﺒﯽ ﭘﺸﺘﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ب( وﯾﮋﮔﯽ ﮔﻔﺘﻪﺷﺪه در اﯾﻦ ﻣﻮرد در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن اﺳﺖ ﻧﻪ دوزﯾﺴﺘﺎن‪.‬‬
‫ج( دوزﯾﺴﺘﺎن ﺑﺎﻟﻎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻨﻔﺲ ﺷﺸﯽ‪ ،‬ﺗﻨﻔﺲ ﭘﻮﺳﺘﯽ ﻧﯿﺰ دارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﭘﻮﺳﺖ دوزﯾﺴﺘﺎن ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﻨﻔﺴﯽ ﻣﻬﺮهداران‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸ ﻮر ‪1399‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪4‬‬ ‫‪97‬‬

‫در ﻫﻤﮥ ﻣﻬﺮهداران ﺧﻮن ﺗﯿﺮه ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ ﻗﻠﺐ‪ ،‬از آن ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ در ﻗﻠﺐ ﻣﺎﻫﯽ ﺧﻮن ﺗﯿﺮه وارد و ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد اﻣﺎ در ﻗﻠﺐ ﭼﻬﺎر ﺣﻔﺮهای‬
‫ﺧﻮن ﺗﯿﺮه ﺑﻪ ﯾﮏ ﻃﺮف ﻗﻠﺐ وارد و ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻮال ﻫﻤﮥ ﻣﻬﺮهداران اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻬﺮهدار ن دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﯽ دو ﺑﺨﺶ ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﻣﺮﮐﺰی دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮارد‪:‬‬
‫‪ (1‬ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ آﺑﺸﺶ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬در ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ و دوزﯾﺴﺘﺎن ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﻗﻠﺐ دو ﺣﻔﺮهای وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫‪ (3‬ﻣﻬﺮهداران اﺳﮑﻠﺖ دروﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ﯾﺎ ﻏﻀﺮوﻓﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1395‬‬

‫‪37 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬

 ‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪1‬‬ ‫‪98‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر از ﻫﻤﮥ ﺟﺎﻧﻮران ﺑﺎ دﻓﺎع اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻣﻬﺮهداران اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻬﺮهداران دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﯽ ﺷﺎﻣﻞ دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﯽ ﻣﺮﮐﺰی و ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۲‬ﺣﺸﺮات ﭼﺸﻢ ﻣﺮﮐﺐ دارﻧﺪ و ﺗﺼﺎوﯾﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮزا ﮑﯽ ﻣﯽﺑﯿﻨﻨﺪ وﻟﯽ در ﺣﺸﺮات اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺎزﻫﺎی ﺗﻨﻔﺴﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺧﻮن ﺻﻮرت ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۳‬در ﺑﻌﻀﯽ ﺟﺎﻧﻮران ﻣﺜﻞ زﻧﺒﻮر‪ ،‬ﻣﺎر و‪ ...‬ﺗﺮﺷﺢ ﻓﺮوﻣﻮن ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اﻣﺎ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺣﺸﺮات ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺎز و ﻫﻤﻮﻟﻨﻒ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۴‬ﻫﻤﮥ ﺟﺎﻧﻮراﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻮان ﻟﻘﺎح ﺧﺎرﺟﯽ دارﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ اﻏﻠﺐ ﺑﯽﻣﻬﺮﮔﺎن آﺑﺰی‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ و اﻏﻠﺐ دوزﯾﺴﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺎﻫﯽﻫﺎ اﮐﺴﯿﮋ ن ﺟﻮ‬
‫ازﻃﺮﯾﻖ آﺑﺸﺶ )ﻧﻪ ﭘﻮﺳﺖ( ﺑﻪ ﺧﻮن وارد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1397‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪99‬‬

‫ﺟﺎﻧﻮری ﮐﻪ ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻋﺼﺒﯽ را دارد ﻫﯿﺪر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﯿﺪر ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺣﻔﺮۀ ﮔﻮارﺷﯽ ﮔﺮدش ﻣﻮاد را اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ و در ﺑﺪن ﺧﻮد ﻓﺎﻗﺪ دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﮔﺮدش ﺧﻮن و ﻓﺎﻗﺪ ﻫﻤﻮﻟﻨﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :1‬ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ آﺑﺸﺶﻫﺎ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﭘﻮﺳﺘﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺑﺸﺶ ﺳﺘﺎرۀ درﯾﺎﯾﯽ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺟﺎﻧﺪاران ازﺟﻤﻠﻪ ﺳﺘﺎرۀ درﯾﺎﯾﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬
‫ﻫﻮﻣﺌﻮﺳﺘﺎزی را دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :3‬ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﻮران دارای اﯾﻤﻨﯽ ﻏﯿﺮاﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭼﻪ ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ اﺳﮑﻠﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﻪ ﭘﯿﭽﯿﺪهﺗﺮﯾﻦ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ‪ :4‬ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺴﺘﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺮم ﺧﺎﮐﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻔﺲ ﭘﻮﺳﺘﯽ دارد و دارای ﺷﺒﮑﮥ ﮔﺴﺘﺮدۀ ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ در زﯾﺮ ﭘﻮﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1393‬‬

‫ﮔﺰ ﯾﻨﻪ ‪2‬‬ ‫‪100‬‬

‫از ﺷﺘﻪﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮای ﺗﻌ ﻦ ﺳﺮﻋﺖ و ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﻴﺮۀ ﭘﺮورده اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺷﺘﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺣﺸﺮه اﺳﺖ و در ﺣﺸﺮات ﻫﻤﻮﻟﻨﻒ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ در ﻣﺠﺎورت‬
‫ﯾﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﺪن ﻗﺮا ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۱‬ﻣﻐﺰ ﺣﺸﺮات از ﭼﻨﺪ ﮔﺮۀ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺟﻮشﺧﻮرده ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﮔﺮهﻫﺎی ﻣﺠﺰا!‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۳‬ﻟﻮﻟﮥ ﻣﻨﻔﺬدار ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ دﻓﻌﯽ ﻧﻔﺮﯾﺪی اﺳﺖ وﻟﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ دﻓﻌﯽ ﺣﺸﺮات ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺎﻟﭙﯿﮕﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ :۴‬ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﭘﺮاﮐﻨﺪۀ ﭘﻮﺳﺘﯽ ﻣﻌﺎدل دﯾﮕﺮی ﺑﺮای آﺑﺸﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺸﺮات ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ ﺗﺒﺎدﻟﯽ ﻧﺎﯾﺪﯾﺴﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ آﺑﺸﺸﯽ!‬

‫ﮐﻨﮑ ﻮر ﺳﺮاﺳﺮی ﻋﻠ ﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ داﺧﻞ ‪1398‬‬

‫‪38 / 38‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1402‬‬