Chương 2

DỰ TOÁN LINH HOẠT

& PHÂN TÍCH THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG

TS. Lê Hoàng Oanh

Bộ môn Kế toán Quản trị
Khoa Kế toán - UEH
1
MỤC TIÊU
• Laäp döï toaùn linh hoaït.
• Laäp caùc baùo caùo theå hieän caùc bieán ñoäng möùc
ñoä hoaït ñoäng, bieán ñoäng doanh thu vaø bieán
ñoäng chi tieâu.
• Laäp döï toaùn ngaân saùch trong tröôøng hôïp coù
nhieàu hôn moät tieâu thöùc phaân boå chi phí.
• Hieåu veà nhöõng sai soùt thöôøng gaëp trong quaù
trình laäp caùc baùo caùo hoaït ñoäng döïa treân cô
sôû döï toaùn vaø keát quaû hoaït ñoäng thöïc teá.

2
DỰ TOÁN TĨNH

3
ĐỊNH NGHĨA
döï toaùn ôû möùc ñoä hoaït ñoäng
Döï toaùn tónh
theo keá hoaïch

4
VÍ DỤ 1
Bảng 2.1 Döï toaùn tónh - Cho thaùng keát thuùc ngaøy 31/3
- Coâng ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh

Soá löôït khaùch haøng theo döï toaùn (q) 1.000

Doanh thu (180q) 180.000
Chi phí:
Tieàn löông (65.000 + 37q) 102.000
Coâng cuï duïng cuï (1,50q) 1.500
Quaø taëng cho khaùch haøng (4,1q) 4.100
Tieàn ñieän (1.500 + 0,1q) 1.600
Tieàn thueâ nhaø (28.500) 28.500
Baûo hieåm traùch nhieäm (2.800) 2.800
Baûo hieåm y teá (21.300) 21.300
Chi phí khaùc (1.200 + 0,2q) 1.400
Toång chi phí 163.200 5
Lôïi nhuaän 16.800
VÍ DỤ 1
Bảng 2.1 - Keát quaû thöïc teá—Baùo caùo KQHĐKD
Cho thaùng keát thuùc ngaøy 31/3
Coâng ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh

Soá löôït khaùch haøng theo thöïc teá 1.100

Doanh thu 194.200
Chi phí:
Tieàn löông 106.900
Coâng cuï duïng cuï 1.620
Quaø taëng cho khaùch haøng 6.870
Tieàn ñieän 1.550
Tieàn thueâ nhaø 28.500
Baûo hieåm traùch nhieäm 2.800
Baûo hieåm y teá 22.600
Chi phí khaùc 2.130
Toång chi phí 172.970 6
Lôïi nhuaän 21.230
VÍ DỤ 1
BAÛNG 2–3: So saùnh döï toaùn tónh vôùi KQ thöïc teá

- Cho thaùng keát thuùc 31/3

Coâng ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh

KQ thöïc teá DT tónh Bieán ñoäng

Soá löôït khaùch haøng 1.100 1.000
Doanh thu 194.200 180.000
Tieàn löông 106.900 102.000
Coâng cuï duïng cuï 1.620 1.500
Quaø taëng cho KH 6.870 4.100
Tieàn ñieän 1.550 1.600
Tieàn thueâ nhaø 28.500 28.500
BH traùch nhieäm 2.800 2.800
Baûo hieåm y teá 22.600 21.300
Chi phí khaùc 2.130 1.400
Toång chi phí 172.970 163.200 7
Lôïi nhuaän 21.230 16.800
VÍ DỤ 1

MĐHĐ thực tế khác MĐHĐ dự toán

à BC so sánh dự toán tĩnh với KQ
Thực tế không phù hợp để đánh giá việc
Kiểm soát chi phí
à cần lập dự toán linh hoạt

8
 ĐẶC ĐIỂM
DỰ TOÁN LINH HOẠT

9
ĐẶC ĐIỂM DỰ TOÁN LINH HOẠT

Doanh thu vaø chi phí dự toán được lập lại theo
MĐHĐ ĐM tính cho SL thöïc teá

Hiệu quả để ñaùnh giaù thaønh quaûn quaûn lyù

10
 CÁCH LẬP
DỰ TOÁN LINH HOẠT

11
Tiếp theo ví dụ 1
Lập DT linh hoạt cho tháng kết thúc ngày 31/3
Công ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh
Soá löôït khaùch haøng theo döï toaùn (q) 1.100
Doanh thu (180q)
Chi phí:
Tieàn löông (65.000 + 37q)
Coâng cuï duïng cuï (1,50q)
Quaø taëng cho khaùch haøng (4,1q)
Tieàn ñieän (1.500 + 0,1q)
Tieàn thueâ nhaø (28.500)
Baûo hieåm traùch nhieäm (2.800)
Baûo hieåm y teá (21.300)
Chi phí khaùc (1.200 + 0,2q)
Toång chi phí 12
Lôïi nhuaän
Tiếp theo ví dụ 1
BẢNG SO SÁNH LỢI NHUẬN

Thực tế Dự toán linh hoạt Dự toán tĩnh

Lôïi nhuaän

Tuy nhiên, khi so sánh LN thực tế và LN theo dự toán linh

hoạt, LN không đạt được như mong đợi

Yếu tố nào gây ra

BĐ tiêu cực này? Ph/tích thành 2 loại biến động:
+ BĐ MĐHĐ
Vấn đề là gì?
+ BĐ doanh thu (đơn giá bán)
& BĐ chi tiêu 13
Tiếp theo ví dụ 1
Thực tế Dự toán linh Dự toán tĩnh
hoạt
Lôïi nhuaän

BĐ doanh thu (ĐGB)

BĐ MĐHĐ
và BĐ chi tiêu

Tổng biến động lợi nhuận

14
BIẾN ĐỘNG MỨC ĐỘ HOẠT ĐỘNG

15
VÍ DỤ 1
Một phần BĐ giữa LN thực Vậy ảnh hưởng của sự khác
tế & dự toán tĩnh là do SL biệt về Sản lượng/MĐHĐ đến
thực tế tháng 3 cao hơn SL LN ntn?
dự toán (TH Tổng quát:
àTính BĐ giữa dự toán linh
MĐHĐ định mức theo SL
hoạt & dự toán tĩnh
thực tế tháng 3 cao hơn
MĐHĐ dự toán) = Biến động MĐHĐ

16
 BAÛNG 2–5: Bieán ñoäng möùc ñoä hoaït ñoäng
- Cho thaùng keát thuùc ngaøy 31

Coâng ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh

Döï toaùn Bieán ñoäng
Döï toaùn tĩnh
linh hoạt MĐHĐ
Soá löôït khaùch haøng (q) 1.100 1.000
Doanh thu (180q) 198.000 180.000
Chi phí:
Tieàn löông (65.000 + 37q) 105.700 102.000
Coâng cuï duïng cuï (1,50q) 1.650 1.500
Quaø taëng cho KH (4,1q) 4.510 4.100
Tieàn ñieän (1.500 + 0,1q) 1.610 1.600
Tieàn thueâ nhaø (28.500) 28.500 28.500
BH traùch nhieäm (2.800) 2.800 2.800
Baûo hieåm y teá (21.300) 21.300 21.300
Chi phí khaùc (1.200 + 0,2q) 1.420 1.400
Toång chi phí 167.490 163.200 17
Lôïi nhuaän 30.510 16.800
BIẾN ĐỘNG MỨC ĐỘ HOẠT ĐỘNG
Caùc BĐ MĐHĐ theå hieän
söï kyø voïng cuûa nhaø quaûn Söï thay ñoåi veà MĐHĐ ñaõ
trò veà caùc khoaûn muïc aûnh höôûng gì ñeán doanh
treân döï toaùn khi MĐHĐ thu, chi phí vaø lôïi nhuaän?
coù thay ñoåi

Khoâng phaûi laø bieåu hieän cuûa söï keùm hieäu quaû
hay hiệu quả trong HĐKD 18
BIẾN ĐỘNG DOANH THU (ĐGB) VÀ
BIẾN ĐỘNG CHI TIÊU

19
BIẾN ĐỘNG DOANH THU (ĐGB) VÀ BĐ CHI TIÊU

So sánh kết quả thực tế

& dự toán linh hoạt Doanh nghiệp đã kiểm soát
= BĐ doanh thu (ĐGB) Doanh thu, CP & LN ntn?
& BĐ chi tiêu

20
BAÛNG 2–6: Bieán ñoäng doanh thu vaø bieán ñoäng chi tieâu
Cho thaùng keát thuùc ngaøy 31/3
Coâng ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh

Keát quaû Döï toaùn BĐ ĐGB &

thöïc teá linh hoaït BĐ chi tieâu
Soá löôït khaùch haøng (q) 1.100 1.100
Doanh thu (180q) 194.200 198.000
Chi phí:
Tieàn löông (65.000 + 37q) 106.900 105.700
Coâng cuï duïng cuï (1,50q) 1.620 1.650
Quaø taëng cho KH (4,1q) 6.870 4.510
Tieàn ñieän (1.500 + 0,1q) 1.550 1.610
Tieàn thueâ nhaø (28.500) 28.500 28.500
BH traùch nhieäm (2.800) 2.800 2.800
Baûo hieåm y teá (21.300) 22.600 21.300
Chi phí khaùc (1.200 + 0,2q) 2.130 1.420
Toång chi phí 172.970 167.490 21
Lôïi nhuaän 21.230 30.510
 NGUYÊN NHÂN BĐ DOANH THU (ĐGB)
Nguyên nhân:
+ Thay đổi giá bán
+ Thay đổi kết cấu hàng bán
Khi ĐGB trung bình > + Tđổi CS chiết khấu, giảm giá
(< ) ĐGB dự kiến + Tđổi số đối thủ cạnh tranh,
à Biến động doanh thu thay đổi chất lượng SP
là thuận lợi (bất lợi)

22
 NGUYÊN NHÂN BĐ CHI TIÊU
Khi CP thực tế < Nguyên nhân:
(> ) CP đáng lẽ phát sinh + DN trả thấp hơn (cao hơn) cho
ở MĐHĐ đm tính cho các yếu tố đầu vào so với dự toán
SL thực tế + Sử dụng ít (nhiều) nguồn lực so
à BĐ chi tiêu là thuận với dự toán cho phép
lợi (bất lợi) + Thay đổi công nghệ

23
 VÍ DỤ 1
Nguyên nhân:

à kiểm soát tiền thưởng KH

Tổng BĐ LN = 9.280 U
(truy vấn người duyệt các CP
(bất lợi)
vượt dự toán)
Nguyên nhân là gì?

24
BÁO CÁO KQHĐKD KẾT HỢP BIẾN
ĐỘNG MỨC ĐỘ HOẠT ĐỘNG & BIẾN
ĐỘNG ĐGB, BĐ CHI TIÊU

25
 BAÛNG 2–7: Baùo caùo KQHĐKD keát hôïp bieán ñoäng MĐHĐ vôùi bieán
ñoäng ĐGB & BĐ chi tieâu - Cho thaùng keát thuùc ngaøy 31/3
Coâng ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh
Keát Bieán
BĐ ĐGB Döï ñoäng Döï
quaû
& BĐ toaùn MĐHĐ toaùn
thöïc
chi tieâu LH tónh
teá
Soá löôït khaùch haøng (q) 1.100 1.100 1.000
Doanh thu (180q) 194.200 198.000 180.000
Chi phí:
Tieàn löông (65.000 + 37q) 106.900 105.700 102.000
Coâng cuï duïng cuï (1,50q) 1.620 1.650 1.500
Quaø taëng cho KH (4,1q) 6.870 4.510 4.100
Tieàn ñieän (1.500 + 0,1q) 1.550 1.610 1.600
Tieàn thueâ nhaø (28.500) 28.500 28.500 28.500
BH traùch nhieäm (2.800) 2.800 2.800 2.800
Baûo hieåm y teá (21.300) 22.600 21.300 21.300
CP khaùc (1.200 + 0,2q) 2.130 1.420 1.400
Toång chi phí 172.970 167.490 163.200
26
Lôïi nhuaän 21.230 30.510 16.800
 VÍ DỤ 1
Báo cáo KQHĐKD kết hợp
giúp nhà quản lý có cách
Chẳng hạn,
đánh giá tốt hơn về HQHĐ
(so với việc đơn thuần so
sánh giữa CP thực tế & CP
theo dự toán tĩnh)

27
DỰ TOÁN LINH HOẠT VỚI NHIỀU
TIÊU THỨC PHÂN BỔ CHI PHÍ

28
BAÛNG 2–7: Döï toaùn linh hoaït döïa treân nhieàu tieâu thöùc phaân boå
chi phí - Cho thaùng keát thuùc ngaøy 31/3
Coâng ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh

Soá löôït khaùch haøng theo thöïc teá (q1) 1.100

Soá giôø hoaït ñoäng thöïc teá (q2) 185
Doanh thu (180q1)
Chi phí:
Tieàn löông (65.000 + 220q2)
Coâng cuï duïng cuï (1,5q1)
Quaø taëng cho khaùch haøng (4,1q1)
Tieàn ñieän (390 + 0,1q1 + 6q2)
Tieàn thueâ nhaø (28.500)
Baûo hieåm traùch nhieäm (2.800)
Baûo hieåm y teá (21.300)
Chi phí khaùc (1.200 + 0,2q1)
Toång chi phí
29
Lôïi nhuaän
 DỰ TOÁN LH VỚI NHIỀU TIÊU THỨC PHÂN BỔ CP

Dự toán linh hoạt dựa trên
nhiều tiêu thức phân bổ chi
phí giúp đưa ra báo cáo
thành quả chính xác hơn?
Vâng.
Do việc ước tính CP chính xác
hơn à Biến động CP được
tính chính xác hơn

30
MỘT SỐ LỖI THƯỜNG GẶP

31
MỘT SỐ LỖI THƯỜNG GẶP

Ngaàm giaû ñònh raèng taát caû caùc chi phí ñeàu la:ø
+ Đònh phí: CP thực tế được so sánh với CP theo DT
tĩnh
+ Bieán phí: CP thực tế được so sánh với CP được điều
chỉnh theo tỷ lệ thay đổi tương ứng với DT tĩnh

32
BAÛNG 2–8: Loãi phaân tích - giaû ñònh raèng taát caû caùc khoaûn muïc
treân BCKQHĐKD laø Định phí) - Cho thaùng keát thuùc ngaøy 31/3
Coâng ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh
Keát quaû thöïc teá Döï toaùn tónh Bieán
ñoäng
Soá löôït KH 1.100 1.000
Doanh thu 194.200 180.000 14.200 F
Chi phí:
Tieàn löông 106.900 102.000 4.900 U
Coâng cuï duïng cuï 1.620 1.500 120 U
Quaø taëng cho KH 6.870 4.100 2.770 U
Tieàn ñieän 1.550 1.600 50 F
Tieàn thueâ nhaø 28.500 28.500 0
BH traùch nhieäm 2.800 2.800 0
Baûo hieåm y teá 22.600 21.300 1.300 U
Chi phí khaùc 2.130 1.400 730 U
Toång chi phí 172.970 163.200 9.770 33
U
Lôïi nhuaän 21.230 16.800 4.430 F
BAÛNG 2–8: Loãi phaân tích - giaû ñònh raèng taát caû caùc khoaûn muïc
treân BCKQHĐKD laø biến phí) - Cho thaùng keát thuùc ngaøy 31/3
Coâng ty TNHH toùc thôøi trang An Thanh
Keát quaû Döï toaùn tónh × Döï toaùn Bieán
thöïc teá (1.100/1.000) tónh ñoäng
Soá löôït KH 1.100 1.100 1.000
Doanh thu 194.200 198.000 180.000 3.800 U
Chi phí: - 0
Tieàn löông 106.900 112.200 102.000 5.300 F
Coâng cuï duïng cuï 1.620 1.650 1.500 30 F
Quaø taëng cho KH 6.870 4.510 4.100 2.360 U
Tieàn ñieän 1.550 1.760 1.600 210 F
Tieàn thueâ nhaø 28.500 31.350 28.500 2.850 F
BH traùch nhieäm 2.800 3.080 2.800 280 F
Baûo hieåm y teá 22.600 23.430 21.300 830 F
Chi phí khaùc 2.130 1.540 1.400 590 U
Toång chi phí 172.970 179.520 163.200 6.550 34
F
Lôïi nhuaän 21.230 18.480 16.800 2.750 F
THỰC HÀNH

35
 VÍ DỤ 2
Taïi 1 DN sx giöôõng goã, coù ttin do caùc boä phaän ccaáp nhö sau:

Khoaûn muïc Soá tieàn

§ ÑM CPNVLTT (1m3goã/sp, 5.000 ngñ/m3). 5.000 ngñ/sp

§ ÑM CP NCTT (20 giôø/sp, 15 ngñ/giôø) 300 ngñ/sp
§ ÑM CPNVL gtieáp (ñinh, vecni, neïp, …) 15 ngñ/sp
§ ÑM CP lao ñoäng giaùn tieáp – phuï vieäc 5 ngñ/giôø
§ ÑM CP naêng löôïng 1 ngñ/giôø
§ ÑM CP söûa chöõa 1 ngñ/giôø
§ ÑM CP baûo trì 0,5 ngñ/giôø
§ CP thueâ nhaø xöôûng 10.000 ngñ/thaùng
§ Tieàn löông NV QLPX 10.000 ngñ/thaùng
§ CP baûo hieåm nhaø xöôûng 6.000 ngñ/thaùng 36
SL theo dự toán là 100 sản phẩm.
Yêu cầu:
1)Lập dự toán tĩnh CPSXC và xác định định mức giá BPSXC,
định mức giá ĐPSXC biết rằng số giờ LĐTT định mức để sản
xuất 1 sản phẩm là 20 giờ.
2)Xây dựng giá thành định mức
3)Lập Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh theo dự toán tĩnh -
Phương pháp trực tiếp. Biết rằng:
+ Biến phí bán hàng, quản lý/sản phẩm: 100 ngđ/sp
+ Tổng ĐP BH, QL: 25.000 ngđ
+ Đơn giá bán: 8.500 ngđ/sp
4)Thông tin phát sinh trong năm như sau:
- Sản lượng tiêu thụ: 110 sản phẩm; ĐGB: 8.000 ngđ/sp
- CPNVLTT: 580.000 ngđ; CPNCTT: 38.720 ngđ
- BPSXC: 20.328 ngđ; ĐPSXC: 27.500 ngđ
- BPBH, QL: 9.900 ngđ; ĐPBH, QL: 28.000 ngđ
Lập BCKQHĐKD kết hợp biến động MĐHĐ với BĐ đơn 37
giá bán & BĐ chi tiêu
 1) DÖÏ TOAÙN TÓNH CPSXC
THAÙNG 1/20x9
Saûn löôïng döï toaùn: 100 sp
Soá giôø LÑTT döï toaùn: …...... giôø
ÑM giaù MÑHÑ döï
Toång soá
Khoaûn muïc CPSXC toaùn
(ñoàng)
(ñoàng/giôø) (giôø)
v BP SXC
• NVL giaùn tieáp
• LÑ giaùn tieáp
• Naêng löôïng
• Söûa chöõa
• Baûo trì
Toång BP SXC
v ÑP SXC
• Thueâ N/Xöôûng
• TL NVQL PX
• Bhieåm N/Xöôûng
Toång ÑP SXC
Toång CPSXC 38
2) Xaây döïng giaù thaønh ñònh möùc

Khoaûn muïc Ñònh möùc CP

ü CPNVLTT Ñònhmöùc
(….........................................)
ü CPNCTT Ñònh möùc
(….........................................)
ü CPSXC Ñònh möùc
§ BP (…......................................)
§ ÑP (…......................................)
Zñm 39
VÍ DỤ 2
3) BÁO CÁO KQHĐKD THEO DỰ TOÁN TĨNH
Doanh thu
Biến phí
Số dư đảm phí
Định phí
Lợi nhuận

40
VÍ DỤ 2
4) BÁO CÁO KQHĐKD KẾT HỢP BIẾN
ĐỘNG MĐHĐ VỚI BĐ ĐGB & BĐ CHI TIÊU

Bieán
Keát quaû BĐ ĐGB
ñoäng
thöïc teá & BĐ chi Döï toaùn Döï toaùn
LH MĐHĐ tónh
tieâu

Doanh thu
Biến phí
Số dư đảm phí
Định phí
Lợi nhuận

41
VÍ DỤ 2

Garrison 14e: E9.16

42