Ang panitikan ay ang koleksyon ng mga kasaysayan, kwento, tula, sanaysay, at iba pang uri ng teksto na

nagpapahayag ng kultura, karanasan, damdamin, at kaalaman ng isang lipunan. Ito ay isang mahalagang
aspeto ng kultura ng isang bansa o grupo ng mga tao dahil ito ang naglalaman ng kanilang
pagkakakilanlan, tradisyon, at mga ideya.

KAHALAGAHAN NG PANITIKAN

Pagpapahayag ng Kultura: Ang panitikan ay nagbibigay-daang paraan para mailahad ang mga kultura
at tradisyon ng isang grupo ng mga tao. Ito'y nagpapakita ng kanilang mga gawi, kaugalian, at mga
paniniwala.

Pagpapalaganap ng Kaalaman : Sa pamamagitan ng panitikan, ang mga kaalaman at ideya ay naililipat

mula sa henerasyon patungo sa susunod. Ito'y nagbibigay-daan sa pag-aaral at pag-unlad ng mga
konsepto.

Pang-aliw at Pagbibigay-kasiyahan: Ang mga kwento, tula, at iba pang uri ng panitikan ay nagbibigay
aliw at kasiyahan sa mga mambabasa o tagapakinig. Ito'y nagbibigay ng respiro mula sa araw-araw na
buhay.

Pagsusuri at Pag-aaral: Ang panitikan ay maaaring pag-aralan upang maunawaan ang iba't ibang
aspeto ng lipunan tulad ng mga isyu, ugali ng mga tao, at karanasan ng iba't ibang mga grupo.

Elemento ng Panitikan:

Tauhan: Ito ang mga karakter o persona sa kwento. Sila ang mga bida, kontrabida, at iba pang mga
karakter na nagbibigay-buhay sa kuwento.

Tagpuan: Ito ang lugar at oras kung saan naganap ang kwento. Ito'y mahalaga sa pagbuo ng ambience
at pag-unawa sa konteksto ng kwento.

BanghayIto ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kwento. Binubuo ito ng simula, gitna, at
wakas, at naglalaman ng mga pag-usbong ng tensyon, kumpilkasyon, at resolusyon.

Suliranin o Kumpilkasyon: Ito ang pangunahing problema o hamon na hinaharap ng mga tauhan sa
kwento. Ito ang nagpapakilos sa kwento at nagbibigay-daan sa pag-usbong ng mga pangyayari.

Punto de Bista: Ito ang perspektibo o punto ng view mula sa kung saan isinalaysay ang kwento. Ito'y
maaaring first person (narrator ang tauhan mismo), third person limited (narrator na alam ang iniisip ng
isang tauhan), o third person omniscient (narrator na alam ang iniisip ng lahat ng tauhan).
Ang mga anyo ng panitikan ay mga espesyal na estruktura o porma na ginagamit upang
maipahayag ang mga ideya, damdamin, o kwento. Narito ang ilang halimbawa ng mga anyo ng
panitikang karaniwang ginagamit:

Tula:

Soneto: Isang uri ng tula na may labindalawang (12) taludtod. Ito ay may mga tiyak na tugmaan
at sukat na sinusunod.

Haiku: Isang uri ng tula mula sa Hapon na binubuo ng tatlong taludtod na may bilang ng
pantig na 5-7-5. Karaniwang nagpapahayag ng kalikasan at karanasan ng may-akda.

Layson: Isang uri ng tula na may mga mahaba at makurap taludtod. Karaniwang nagpapahayag
ng pag-ibig, pangarap, at iba't ibang damdamin.

Kwento:

Maikling Kuwento: Isang maikli ngunit kumpletong kwento na karaniwang may isang
pangunahing tagpo o kaganapan. Ang maikling kuwento ay sumasaklaw sa masusing
paglalarawan ng karakter, tagpuan, at banghay sa mas kakaunting teksto.

Nobela: Isang masalimuot at mahabang kwento na may mga masusing pagpapalabas ng mga
tauhan, tagpuan, at pangyayari. Ito ay nagbibigay-daan sa mas malalimang pagsusuri ng mga
tema at damdamin.

Sanaysay:

Pandamdamin: Isang uri ng sanaysay na nagpapahayag ng mga personal na damdamin,

opinyon, at karanasan ng may-akda.

Pang-akademiko: Isang sanaysay na may layuning magbigay ng impormasyon o edukasyon sa

mga mambabasa. Ito'y nagbibigay ng masusing pagsusuri at argumento.

Dula:

Trahedya: Isang anyo ng dula na karaniwang nagtatampok ng masalimuot na pangyayari at

pag-iral ng kontrabida. Ito'y nagdudulot ng malungkot o madamdaming karanasan sa mga
manonood.

Komedya: Isang anyo ng dula na naglalayong magdulot ng kasiyahan at aliw sa mga

manonood. Ito'y nagpapakita ng mga komikong sitwasyon at karakter.

Epiko:
Tulang Epiko: Ito ay isang mahabang tula na karaniwang naglalarawan ng mga heroikong
gawain at pakikipagsapalaran ng mga tauhan. Halimbawa nito ay ang "Biag ni Lam-ang" ng mga
Ilokano.

Liham:

Liham-pampanitikan: Isang akda na karaniwang naglalaman ng mga personal na damdamin,

karanasan, at opinyon ng may-akda. Ito'y maaaring iparating sa isang tao, institusyon, o publiko.

Balita:

Balitaan: Isang uri ng paglalahad ng mga kaganapan o pangyayari na sumusunod sa

prinsipyong "5W's and 1H" (Who, What, When, Where, Why, How). Ito'y naglalayong magbigay
ng impormasyon nang maayos at obhetibo.

Awit at Korido:

Awit: Isang anyo ng tula na karaniwang may tugmaan sa hulihan ng bawat taludtod.
Karaniwang nagpapahayag ng damdamin ng pag-ibig at pag-asa.

Korido: Isang mahabang akda na naglalaman ng mga tauhan, tagpuan, at mga pangyayari.
Karaniwang tumatalima sa mga kwento ng pag-ibig, pakikipagsapalaran, at heroismo.

Balagtasan:

Isang tradisyunal na pagtatalo sa pamamagitan ng tula. Karaniwang may dalawang panig na

nagpapahayag ng kanilang mga argumento at opinyon sa isang partikular na paksa.

Ang panitikan ay may iba't ibang uri na nagpapakita ng kanyang malawak na sakop at
pagkakaiba-iba. Narito ang ilan sa mga pangunahing uri ng panitikan:

Tula:

Liriko: Ito ay mga tula na nagpapahayag ng damdamin at emosyon ng may-akda. Karaniwang

tungkol sa pag-ibig, kalikasan, kalungkutan, at iba pang personal na paksang may malalim na
kahulugan.

Epiko: Ito ay mahabang tula na naglalarawan ng mga heroikong gawain at pakikipagsapalaran

ng mga tauhan. Karaniwang may malawakang sakop at kabuuang kwento.

Dramatiko: Ito ay mga tula na isinasagawa sa teatro o entablado. Binubuo ito ng mga dialogo
at kilos ng mga tauhan. Kasama rito ang mga dula at iba't ibang porma ng teatro.

Kwento:
Maikling Kwento: Isang maikli ngunit kumpletong kuwento na karaniwang may isang
pangunahing tagpo o kaganapan. Maiksi ngunit malalim ang mensahe.

Nobela: Isang masalimuot at mahabang kwento na may mga masusing pagpapalabas ng mga
tauhan, tagpuan, at pangyayari. Ito'y may mga komplikadong banghay at pag-unlad ng
karakter.

Katha: Isang uri ng kwentong may pagkukumpara sa mga bagay-bagay o mga karakter. Ito'y
nagpapakita ng mga aral o moral na maaaring maging gabay sa mga mambabasa.

Sanaysay:

Pandamdamin: Isang uri ng sanaysay na nagpapahayag ng mga personal na damdamin,

karanasan, at opinyon ng may-akda.

Pang-akademiko: Isang uri ng sanaysay na may layuning magbigay ng impormasyon o

edukasyon sa mga mambabasa. Ito'y nagbibigay ng masusing pagsusuri at argumento.

Dula:

Trahedya: Isang anyo ng dula na karaniwang nagtatampok ng masalimuot na pangyayari at

pag-iral ng kontrabida. Ito'y nagdudulot ng malungkot o madamdaming karanasan sa mga
manonood.

Komedya: Isang anyo ng dula na naglalayong magdulot ng kasiyahan at aliw sa mga

manonood. Ito'y nagpapakita ng mga komikong sitwasyon at karakter.

Sarswela: Isang anyo ng dula na may mga kanta at tugtugin. Karaniwang naglalaman ng mga
paksang romantiko, makabayan, o sosyal.

Talumpati: Isang pormal na pagsasalita na karaniwang may layunin na magbigay-inspirasyon,

magpahayag ng opinyon, o manghikayat. Karaniwang ginagamit sa mga seremonya, pulong, o
patimpalak.

Balagtasan: Isang tradisyunal na pagtatalo sa pamamagitan ng tula. Karaniwang may dalawang

panig na nagpapahayag ng kanilang mga argumento at opinyon sa isang partikular na paksa.

Liham:

Liham-pampanitikan: Isang akda na karaniwang naglalaman ng mga personal na damdamin,

karanasan, at opinyon ng may-akda. Ito'y maaaring iparating sa isang tao, institusyon, o publiko.

Liham-Opisyal: Isang uri ng liham na may pormal na tono at naglalaman ng mga opisyal na
impormasyon o kahilingan.

Balita:
Balitaan: Isang uri ng pagsusulat o paglalahad ng mga kaganapan o pangyayari na sumusunod
sa prinsipyong "5W's and 1H" (Who, What, When, Where, Why, How). Ito'y naglalayong
magbigay ng impormasyon nang maayos at obhetibo.

Kasaysayan: Isang uri ng pagsulat na naglalayon na maipahayag ang mga pangyayari sa

nakaraan. Karaniwang nakaayos sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.