You are on page 1of 76

‫‪www.jazbu.

com‬‬
‫رْٔ هللا حَُكٖٔ حَُك‪ْ٤‬‬
‫‪ ٞٛ‬حُؼ‪ٓ٬‬ش حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي ح‪ ٖ٤ٓ٧‬ؿ‪ٞ‬د حُيً٘‪ ٢‬حرٖ أكٔي ؿ‪ٞ‬د حُٔؼَ‪ٝ‬ف رظلٔي‪َ٤‬‬
‫أكٔي ؿ‪ٞ‬د ‪ُٝ‬ي ك‪ ٢‬ىًٖ ٓ٘ش ‪٬٤ٓ 3881‬ى‪٣‬ش ‪٘٣ٝ‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ ٢‬أٓيَس ٗيَ‪٣‬لش ٓلظَٓيش‬
‫ػَ‪٣‬وش ك‪ ٢‬حُي‪ ،ٖ٣‬ػيَف أًؼيَ برخثي‪ٝ ٚ‬أؿييحى‪ ٙ‬رِويذ حُظلٔي‪ٝ ،َ٤‬هيي كليا حُويَ حٕ‬
‫حٌُييَ‪ ْ٣‬ػييٖ ا‪ٜ‬ييَ حُوِييذ ‪ٛٝ‬يي‪ ٞ‬حرييٖ ػ٘يَ ٓيي٘‪ًٝ ،ٖ٤‬ييخٕ ٓظزلييَح كيي‪ ٢‬ك٘يي‪ ٕٞ‬حُؼِييْ‬
‫حُي‪٤٘٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬ش ًخُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ‪ٝ‬حُلو‪ٝ ٚ‬طلٔ‪ َ٤‬حُوَ حٕ ‪ٝ‬حُظ‪ٜٞ‬ف ‪ٝ‬حُ٘لي‪ٝ ٞ‬حُؼيَ‪ٝٝ‬‬
‫‪ٝ‬حُِـش حُؼَر‪٤‬ش‪ً ،‬خٕ ٖٓ ًزخٍ أطزخع حُ٘‪٤‬ن أكٔي رَخ ْٓزَخ حُزٌَ‪ ٖٓٝ ٢‬أهَر‪ ْٜ‬اُ‪ٝ ٚ٤‬هي‬
‫ٓيئِ‪ُ ٚ‬يي‪ ٚ‬أريي‪ٛٝ ٙٞ‬يي‪ٛ ٞ‬ييز‪ ٢‬كيي‪ ٢‬حُٔييخرغ ػ٘ييَ ٓييٖ ػٔييَ‪ٝ ٙ‬حُظليين ريي‪ٛٝ ٚ‬يي‪ ٞ‬كيي‪٢‬‬
‫{ ًَ٘خٍْ *ٓ‪٣ٍٞ‬ظخٗ‪٤‬خ} ‪ٌٓٝ‬غ ػ٘ي‪ ٌ٘ٓ ٙ‬اهخٓظ‪٘ٛ ٚ‬خى اُ‪ٍ ٢‬ؿ‪ٞ‬ػ‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬حُز‪٬‬ى ‪ُٓ٫ٝ‬ي‪ٚ‬‬
‫أ‪٠٣‬خ ٓيس اهخٓظ‪{ ٚ‬ر ُـَْ رَِْ } ‪ًٝ‬خٕ حُ٘ي‪٤‬ن ‪ٔ٣‬يظويٓ‪ ٚ‬كي‪ً ٢‬ظخريش حُٔ‪ٜ‬يخكق ‪ًٝ‬ظخريش‬
‫حُو‪ٜ‬خثي ‪ٝ‬هَح ط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬طلوي أك‪ٞ‬حٍ حُ‪ٞ٤٠‬ف ‪ٝ‬حُِ‪ٝ‬حٍ ‪ًٝ‬زيخٍ حُظ‪٤ٓ٬‬يٌ‪٣ٝ ،‬ؤطٔ٘ي‪ٚ‬‬
‫ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬أَٓحٍ‪ًٔ ٙ‬خ ًيخٕ ٓئًٗيخ ُي‪ً ،ٚ‬يخٕ ‪٣‬ي‪ ُّ٬‬حُ٘ي‪٤‬ن كي‪ ٢‬أًؼيَ ٓـخُٔي‪٫ٝ ٚ‬‬
‫‪٣‬ظًَ‪ ٚ‬كخٍؿخ ر‪ ٬‬هيٓش‪ُٝ ،‬يْ ‪٣‬يٍِ كي‪ًُ ٢‬يي اُي‪ ٢‬إٔ ؿيخ ُِ٘ي‪٤‬ن ٗييح ٍري‪ُٝ ٚ‬لين‬
‫رَكٔظ‪ٝ ٚ‬هي ط‪ ٍٞ‬رؼي آخٓش {حُٔٔـي حُؼظ‪٤‬ين ر ُـ‪ ٍْٞ‬رِيَْ } ‪ٍٝ‬ثخٓيش ىحٍ حُٔ‪ٜ‬يلق‬
‫{ٌٓخٕ أػيي ُويظْ حُويَ حٕ ‪٤ٓٞ٣‬يخ} ‪ٝ‬هيي ُلين ر٘ي‪٤‬و‪ ٚ‬كي‪ٍ 31 ٢‬ر‪٤‬يغ ح‪3181ٍٝ٧‬‬
‫ُِ‪ٜ‬ـَس ‪٬٤ُِٔ 3611 ٞ٤ُٞ٣‬ى‪ٍٟ ،‬ي‪ ٢‬هللا ػ٘ي‪ٗٝ ٚ‬لؼ٘يخ رزًَخطي‪ٝ ٚ‬ػٔيَ‪ٓٝ 88 ٙ‬يٖ‬
‫‪ٛ‬لخط‪ ٚ‬حُٔ٘‪ٜٞ‬ىس ُ‪ ٚ‬حُل٘خ ك‪ ٢‬حُظو‪ٝ ٟٞ‬حُِ‪ٛ‬ي ‪ٝ‬حُي‪ٍٞ‬ع ‪ٝ‬ح‪٩‬هي‪ٝ ٙ٬‬كٔيٖ حُ٘‪٤‬يش‬
‫‪ٝ‬حُٔييوخ ‪ٝ‬ا‪ٛ‬يي‪٬‬ف ًحص حُزيي‪ٝ ٖ٤‬حُل٘ييخ كيي‪ٓ ٢‬لزييش ٗيي‪٤‬و‪ٝ ٚ‬حُ‪ٜ‬يييم كيي‪ٍ ٢‬ؿييخ ‪ٙ‬‬
‫‪ٝ‬حُي‪ٝ‬حّ ك‪ ٢‬هيٓش ح‪ٓٝ ّ٬ٓ٩‬لزش حُِٔٔٔ‪ٓ ٖٓٝ ،ٖ٤‬ئُلخط‪.ٚ‬‬
‫‪{ 3‬اٍ‪ٝ‬ح حُ٘ي‪ ٖٓ ْ٣‬ػٌد كذ حُوي‪}ْ٣‬‬
‫‪{ 3‬اؿ٘خ حُؼي‪ ْ٣‬ك‪ ٢‬هزخ‪٣‬خ أ‪ٍٝ‬حى حُوي‪}ْ٣‬‬
‫‪{ 1‬حُـٔ٘ق حٌُٔٔ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُوـ‪ٞ‬حٍم حُزٌ‪٤‬ش}‬
‫‪ ُٚٝ‬هطغ أهَ‪ ١‬ك‪ ٢‬حُ٘ؼَ ‪ٝ‬حُ٘ؼَ‬
‫أػ‪ ًٞ‬رخهلل ٖٓ حُ٘‪٤‬طخٕ حَُؿ‪ ْ٤‬رْٔ هللا حَُكٔخٕ حُيَك‪ٛٝ ْ٤‬يِ‪ ٢‬هللا ػِي‪ٓ ٢‬ي‪٤‬يٗخ‬
‫ٓلٔي ‪ٝ‬بُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪.ِْٓٝ ٚ‬‬
‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُلو‪ َ٤‬اُ‪ٍ ٢‬ر‪ ،ٚ‬حُٔٔظؼ‪ ٖ٤‬ري‪ ٚ‬ػِي‪ ٢‬هيٓيش َٓر‪٤‬ي‪ ٚ‬كزي‪ٓ{ ،ٚ‬لٔيي ح‪ٓ٧‬ي‪ ٖ٤‬ريٖ‬
‫حُ٘‪٤‬ن أكٔي ؿ‪ٞ‬د حُي ًَخِٗ‪ }٢‬طخد ػِ‪ٜٔ٤‬خ حُوَ‪٣‬يذ حُٔـ‪٤‬يذ حُلٔيي هلل حُيٌ‪ ١‬أ‪ٟ‬يخ‬
‫أٍ‪ٟ‬يي‪ ٚ‬رؤ‪٤ُٝ‬خثيي‪ٝ ٚ‬ريي‪ ٖ٤‬ر‪ٜ‬ييْ ‪٣َ١‬يين حُ‪ٜ‬يييحس أٗز‪٤‬خثيي‪١ ٚ‬ييـَ‪٣‬وش حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ييي ‪ٝ‬حُؼزييخىس ُييَد‬
‫ح‪ٍ٧‬رييخد ‪ٍٝ‬كيي‪ٓ ٞ‬ييخ ٓيي‪ٞ‬ح‪ٔٛ‬خ ٓييٖ ػويي‪ ٍٞ‬أ‪ُٝ‬يي‪ ٢‬ح‪ُ٧‬زييخد حُٔظِويي‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬ييي‪ ١‬أ‪ُٝ‬جييي‬
‫‪َ َٛ ٖ٣‬ي‪ ٟ‬هللاُ كَزِ‪َ ُٜ‬يح‪ ْْ ُٛ‬ح ْهظَ ِي ِ‪}ٙ‬‬ ‫ح‪٧‬ثٔش ربُوخ ٗل‪ ْٜٓٞ‬اُ‪ ٢‬أ‪٣‬ي‪ ْٜ٣‬رخ‪ُٓ٧‬ش‪ { ،‬أُ ْ‪َُٝ‬جِ َ‬
‫ي حُ ٌِ َ‬
‫‪ ٢ِٛٝ‬هللا ػِ‪٤ٓ ٢‬يٗخ ٓلٔي ٍث‪ ْ٤‬حٌَُ ‪ٓٝ‬خثٔ‪ٝ ْٜ‬حُٔط‪ُ َٜ‬وِ‪ٞ‬د حُٔوزِ‪ٓ ٖ٤‬يٖ‬

‫‪1‬‬
‫ِٗؿخص حُ٘‪٤‬خ‪ٓٝٝ ٖ٤١‬خ‪ٝ ْٜٓٝ‬ػِ‪ ٢‬بُ‪ٝ ٚ‬أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬حُٔ‪ٞ‬ك‪ ٖ٤‬رخُؼ‪ٜٞ‬ى ‪ٝ‬حُٔظٔٔيٌ‪ٖ٤‬‬
‫رؼ‪ٜٞ‬ى‪ٝ ٙ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬ى‪.‬‬
‫أٓخ رؼي‪ :‬كبٗ‪ُٔ ٚ‬خ ٖٓ هللا ػِ‪ ٢‬أ‪ ًَ َٛ‬هَٕ ‪ِٔ٣ ٢ُٝ‬ي ر‪ٜ‬يْ ‪٣َ١‬ين حُ‪ٜ‬يي‪٣ٝ ١‬ل‪٤‬يي‬
‫ر‪ ْٜ‬ػٖ ٓزَ حَُى‪ ٖٓٝ ٟ‬ػِ‪٘٤‬خ أ‪ َٛ‬حُوَٕ حَُحرغ ػَ٘ روَس أػ‪٘٘٤‬خ ٗ‪٤‬و٘خ ‪٤ٗٝ‬ن‬
‫حُٔٔيئِ‪{ ٖ٤‬أكٔييي رييٖ ٓلٔييي رييٖ كز‪٤‬ييذ هللا} كلظيي‪ ٚ‬هللا ‪ٝ‬كلييا ُيي‪ٗٝ ٚ‬ييٌَ ٓييؼ‪ٚ٤‬‬
‫‪ٝ‬ط‪ ٙ٫ٞ‬حُٔؼَ‪ٝ‬ف ػ٘ي حُؼخٓش رخُ٘‪٤‬ن {أكٔي رٔذ حُزٌي‪ ٢‬هيي‪{ }ْ٣‬حُ٘زي‪ ٢‬حٌُٔي‪}٢‬‬
‫‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪ٍٟٝ‬ي‪ ٢‬ػ٘ي‪ًٝ ٚ‬يَّ أٍىص إٔ أري‪ٗ ٖ٤‬زيٌس ٓيٖ كيخٍ ك‪٤‬خطي‪،ٚ‬‬
‫ُٖٔ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬رؼي ‪٣َ٣ٝ‬ي حُ‪ٞ‬هي‪ٞ‬ف ػِي‪ٗ ٢‬ي‪ٓ ٢‬يـٖ ‪ٛ‬زخطي‪ُٝ ،ٚ‬ويي ػِٔيض ‪ٝ‬هللا ػيـْ ‪ٝ‬هللا‬
‫رؤٗ‪ ٫ ٢‬أػِْ ‪ ٫ٝ‬بط‪ ٚ٘ٓ ٢‬ا‪ ٫‬رخُوَ كٌ‪٤‬ق رخُـَ ‪٤ًٝ‬ق رخُوَ ‪ ٌُٖٝ‬أٓ‪ٜ‬ي حُطَ‪٣‬ين‬
‫ُٔلييذ ‪٣‬ييؤط‪٣ ٢‬لييظق ػِ‪٤‬يي‪ٌ٣ٝ ٚ‬ؼييَ حُؼِييْ ُي‪٣‬يي‪ِٜٔ٣ٝ ٚ‬يي‪ ٚ‬هللا ٗلييغ حُؼزييخى ريي‪٫ ٚ‬رظـييخ‬
‫َٓ‪ٟ‬ييخص ٍريي‪ ٚ‬كليي‪ ٢‬حُلييي‪٣‬غ حُ٘ييَ‪٣‬ق {حُوِيين ػ‪٤‬ييخٍ هللا ‪ٝ‬أكييز‪ ْٜ‬اُيي‪ ٢‬هللا أٗلؼ‪ٜ‬ييْ‬
‫ُؼ‪٤‬خُيي‪ }ٚ‬كوييي هييخُ‪ٞ‬ح {ٓييٖ أٍم ‪٤ُٝ‬ييخ كٌؤٗٔييخ أك‪٤‬ييخ‪ }ٙ‬كييي‪ٛ ٌْٗٝ‬ييٌ‪ ٙ‬حُ٘زييٌس حُٔٔيئخس‬
‫{رييبٍ‪ٝ‬ح حُ٘ييي‪ٓ ْ٣‬ييٖ ػييٌد كييذ حُوييي‪ }ْ٣‬كٔييٖ ٍأ‪ٜ٘ٓ ١‬ييخ ٓييخ ‪٣ ٫‬ؼـزيي‪ ٚ‬رـ٘خ‪٣‬ييش‬
‫ه‪ٜ‬يي‪ ٍٞ‬حُزييخع ٓ٘يي‪ ٢‬كِ‪ٔ٤‬ييظـلَ هللا ُيي‪ٔ٤ُٝ ٢‬ييظَٗ‪ٜ٣ ٫ٝ ٢‬ـَ‪ٛ‬ييخ كٔيي‪ٜ٘ٓ ١َ٤‬ييخ ريُيي‪ٚ‬‬
‫ًؼ‪َ٤‬ح ٓٔخ ‪٣‬ؼـز‪ٜٗ٧ٝ ٚ‬خ ٓويٓش ‪ٝ‬ؿ‪ٜ٘٤‬خ إ ٗخ هللا ًظخد {ٖٓ٘ حُزخه‪ ٢‬حُوي‪ ْ٣‬كي‪٢‬‬
‫ٓآػَ حُ٘‪٤‬ن حُوي‪٫ }ْ٣‬رٖ حُٔظَؿْ ُ‪٤ٗ{ ٚ‬و٘خ ٓلٔي حُز٘ي‪ }َ٤‬أرويخ‪ ٙ‬هللا ُِٔٔئِ‪ٖ٤‬‬
‫ر‪ً ٚ‬ؤر‪ ٚ٤‬كبٗ‪ً ٚ‬ظخد ؿٔغ كؤ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬طوزِ‪ ٚ‬هللا ‪ً َٙ٘ٗٝ‬هَح ػ٘ي‪ ٙ‬ؿيح ‪ٝ‬رؼي‪ٝ ٙ‬رزًَظي‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬رًَش حُٔئُق ك‪٣ ٚ٤‬وزِ٘خ ‪٣ٝ‬وزَ ًظخر٘خ ‪٣ٝ‬ظٔ‪ًٌُ َٙ٘٘٣ٝ ٚ‬ي ك‪ ٜٞ‬طؼخُ‪ ًٝ ٢‬حُل‪٠‬يَ‬
‫‪ ٢ُٝٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن ‪ٓ ٢ُٝٝ‬خ ‪٘ٛ‬خ ‪ٓٝ‬خ ‪٘ٛ‬خُي‪.‬‬

‫{انفصم األول}‬
‫{في انتعريف بو وبأحىانو إني وفاة وانده}‬

‫أٓخ ‪٫ٝ‬ىط‪ ٚ‬كو‪ َ٤‬ػخّ {ٗيَع‪ٝ }3311‬ه‪٤‬يَ ػيخّ {ر٘يَع‪ }3113‬كي‪ ٢‬ه‪ٜ‬يَ أر‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫ك‪{ ٢‬حٗزَي رَ ُ‪ًٝ } ٍْٞ‬خٕ رـخٗذ ‪٣َ١‬ن ٓل‪٘٤‬ش حُزَ ح‪ ٕ٥‬هخٍ حُؼ‪ٓ٬‬ش {حُليخؽ كخٓيي‬
‫رٖ ػؼٔخٕ حُل‪ٞ‬ط‪ ٢‬حُظَِ‪}١‬‬
‫هي ‪ُٝ‬ي حُوي‪٣‬ـْ ٖٓ هي ٗـَػخ * ٗـَ‪٣‬ؼـش حُـٔوظخٍ ػـخّ ٗـَػخ‬
‫ػـْ ٓـ‪ُ ٢٠‬ـَرـ‪ ٚ‬ػـخّ ٗٔ‪ٝ * ّٞ‬ػـٔـَ‪ ٙ‬ػ‪ٝ ٖ٤‬ىحٍ ًخُ٘ٔـ‪ّٞ‬‬
‫‪ٝ‬هــ‪٤‬ــَ إ ػـــٔـــَ‪ٓ ٙ‬ـــآٍ * ٗـِـض حُـٔـ٘ـ‪ٓٝ ٢‬ــَى حُٔـآٍ‬

‫‪2‬‬
‫ُـ‪ِ٤‬ـش ح‪ٍ٧‬رـؼــخ ك‪ ٢‬حُـٔـلـَّ * ٓـٖ رؼي ػَ٘‪٠ٓ ٖ٣‬ض كِظؼِْ‬
‫‪ًٝ‬خٕ أػ٘‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن رؼي ‪٫ٝ‬ىط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كـَ ‪ٝ‬حُي‪ ٚ٣‬كظ‪ ٠‬رِؾ أ‪ٝ‬حٕ حُيظؼِْ‪ٝ ،‬أٓيخ حٓئ‪ٚ‬‬
‫{كؤكٔييي رييٖ ٓلٔييي رييٖ كز‪٤‬ييذ هللا رييٖ ٓلٔييي حٌُز‪٤‬ييَ رييٖ كز‪٤‬ييذ هللا} ح‪{ ٍٝ٧‬رييٖ‬
‫ٓلٔي حُو‪ٓ{ ٝ }َ٤‬لٔي حٌُز‪٤‬يَ} ‪ٛ‬يٌح ‪ٛ‬ي‪ ٞ‬حُِٔويذ {رٔ‪ٜ‬يَّ} ‪ٛٝ‬ي‪ ٞ‬حُزيخٗ‪ُ٘{ ٢‬زَيي‬
‫رَ ي ُ‪ } ٍْٞ‬ه‪٤‬ييَ ػييخّ {ٗو‪٠‬ييي‪ُٝ }3368‬ييْ ‪ٔ٣‬ييٌٖ ك‪ٜ٤‬ييخ رييَ أٓييٌٖ ك‪ٜ٤‬ييخ أًزييَ أ‪٫ٝ‬ى‪ٙ‬‬
‫{ٓلٔي كَٓش} أهخ حُلز‪٤‬ذ ‪ ٞٛٝ‬ؿ‪ٗ َ٤‬و‪٤‬ن ُ‪ٝ ٚ‬رو‪ ٞٛ ٢‬أػ٘ي‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حُيي حُزيخٗ‪ ٢‬كي‪٢‬‬
‫ق} ‪٘ٛٝ‬خُي هزَ‪ِ٣ ٙ‬حٍ‪.‬‬ ‫{ ُؿُِ ْ‬
‫ق} ‪ٝ‬حٗظ‪ َٜ‬أٗ‪ ْٜ‬أطي‪ٞ‬ح‬ ‫‪ٞ‬ص} اُ‪ُ { ٢‬ؿُِ ْ‬‫‪ٝ‬أٓخ ٗٔز‪ ٚ‬كظٌَ‪ ١ٍٝ‬برخإ‪ ٙ‬أط‪ٞ‬ح ٖٓ ؿ‪ٜ‬ش {كُ َ‬
‫ٖٓ أٍ‪ ٝ‬حُز‪٤‬خ‪ ٖ٤ٟ‬بٍ {ٓ‪ٞ‬ىَٗ} ‪ٝ‬أ‪ُٝ‬جي ‪٣‬وخٍ اٗ‪َٗ ْٜ‬كخ ‪.‬‬
‫‪ٝ‬أهزَٗيي‪ ٢‬أهيي‪ٗٝ ٢‬يي‪٤‬و‪ٓ{ ٢‬وظييخٍ ر٘ييض ُيي‪ٞ‬ف حرييٖ ٗيي‪٤‬ن ارييَح‪ ْ٤ٛ‬حُ٘يي‪٤‬ن حٗ ُـ ي‪َِ ْٓ ٞ‬‬
‫ُُ‪ٞ‬فْ } أٗ‪ٔٓ ٚ‬غ ٖٓ حُ٘‪٤‬ن حُٔظَؿْ ُ‪ٓ ٚ‬خ ‪٣‬ئ‪٣‬ي ًُيي هيخٍ ً٘يض ‪ٓٞ٣‬يخ ػ٘يي‪ٗ ٙ‬ظلييع‬
‫كظ‪ًًَٗ ٠‬خ هز‪ِ٤‬ش ٖٓ حُز‪٤‬خ‪ٟ‬ي‪ ٖ٤‬ط٘ٔيذ اُي‪ ٢‬حُ٘يَف كويخٍ ُي‪ ٢‬أٓيخ طؼِيْ إٔ أ‪ُٝ‬جيي‬
‫اه‪ٞ‬حٗ٘خ ك‪ٜ‬ق ُ٘خ رٌُي َٗك‪ ْٜ‬هِض ‪َٗٝ‬ك‪ُ ْٜ‬ي‪ُ ٞ‬يْ ‪ٔ٣‬ئغ ‪ُٝ‬يْ ‪٣‬ويَ ك٘يخ‪ٛ‬ي حُليخٍ‬
‫ػيٍ ك‪٣ ْٜ٤‬يُ٘خ ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬أه‪٬‬م ٓٔظؼٌرش ٖٓ ًَّ ٗ‪٤‬ذ رخَٗ٘حف ‪ٛ‬يٍ ‪ٝ‬ػِْ ٓغ‬
‫ٗـخػش ‪ٝ‬اهيحّ اُ‪ ٢‬حُو‪ٝ َ٤‬ح‪ٗ٧‬لش ٖٓ ىٗخ‪٣‬خ ح‪٧‬ه‪٬‬م اُ‪ ٢‬ى‪٣‬خٗش ‪ٛ‬خىهش‪.‬‬
‫‪ٝ‬أٓييخ أٓيي‪{ ٚ‬كـييخٍس هللا ٓييَ‪ ْ٣‬ر٘ييض ٓلٔييي رييٖ ٓلٔييي كٔييخى رييٖ ػِيي‪ ٢‬حُز‪ٜ‬يي‪ٞ‬ر‪}٢‬‬
‫‪ٛٝ‬ييـئ‪ٗ ٫‬ييَك‪ٛ ْٜ‬ييل‪٤‬ق ‪ٔٗٝ‬ييز‪ٓ ْٜ‬ؼزييض اُيي‪{ ٢‬ح‪ٓ٩‬ييخّ حُلٔييٖ رييٖ ػِيي‪ ٢‬رييٖ أريي‪٢‬‬
‫‪١‬خُذ ًَّ هللا ‪ٝ‬ؿ‪ }ٜٚ‬كخُ٘‪٤‬ن َٗ‪٣‬ق أٓخ ‪ٝ‬أرخ‪ ،‬أهزَٗ‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬أر٘يخ ػٔي‪ٛٝ ٢‬ي‪ٞ‬‬
‫‪ٞ‬ص} رؤٗيي‪ٓ ٚ‬ييخٍ ٓييٖ هَ‪٣‬ييش {رَ يي} اُيي‪{٢‬حٓزٔييذ} ػخ‪ٛ‬يئش كيي‪٢‬‬ ‫هز‪٤‬ييَ رييؤٍ‪{ ٝ‬كُي َ‬
‫{‪ َٓٝ }ٝ٫‬رؤ‪ ٍ٬١‬ه‪ ُٚ َ٤‬إ ‪ ٌٙٛ‬بػخٍ هَ‪ ١‬حُزٌ‪.ٖ٤٤‬‬
‫‪ٝ‬أهزَٗيي‪ ٢‬بهييَ ٓييٖ أ‪ٛ‬ييَ {ر‪ٜ‬ز‪ٜ‬ييض} إٔ حُزٌ‪٤‬يي‪ ٖ٤‬أر٘ييخ ػٔ‪ٜ‬ييْ ‪ٝ‬اٗٔييخ أريييٍ ‪ٛ‬ييخ ريي‪ٚ‬‬
‫رخٌُييخف كيي‪ ٢‬حُيي‪ُٞ‬ل‪ٛٝ ٖ٤٤‬ييٌح ‪ٟ‬ييؼ‪٤‬ق ػ٘ييي‪ٝ ١‬حُٔظ٘يي‪ ٕٞ‬أٗيي‪ُ ٚ‬وييذ هييي‪ً ْ٣‬ؤُوييخد‬
‫ح‪٧‬ػخؿْ كظؼخ‪ٟ‬ي حُو‪ٝ ٕ٫ٞ‬ػِ‪ٜٔ٤‬خ بػخٍ حُ‪ٜ‬يم‪ٝ ،‬أٓيخ حُز‪ٜ‬ي‪ٞ‬ر‪ ٕٞ٤‬كو‪٤‬يَ ٓٔيٌ٘‪ْٜ‬‬
‫‪ٞ‬ص} هَ‪٣‬يش {ًِ‪٤‬يَ} كٌيَ ‪ٛ‬يٌ‪ ٙ‬ح‪ٓ٧‬يخًٖ ٓظوخٍريش ‪ٝ‬ػِي‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬يخًٖ ‪ٝ‬ح‪٧‬هي‪ٞ‬حٍ‬ ‫ك‪{ ٢‬كُ َ‬
‫بػخٍ حُ‪ٜ‬يم طيٍ ػِ‪َٗ ٢‬ف حُ٘ٔز‪.ٖ٤‬‬
‫كِٔخ رِؾ حُ٘‪٤‬ن ٓ٘‪ ٢‬حُظؼِْ ِٓٔ‪ٝ ٚ‬حُي‪ُ ٙ‬وخُ‪ٓ{ ٚ‬لٔي رٖ ٓلٔيي ري‪ٗ }ٚ‬يو‪٤‬ن أٓي‪ٚ‬‬
‫حُ‪ٜ‬خُلش كخرظيأ ك‪ ٢‬طؼِٔ‪ ٚ‬كظ‪ ٠‬طَػَع هِ‪ ٬٤‬ػْ ُٔخ طٔ‪ٜ‬يَ ٓئِ‪ ٚ‬حُويخٍ اُي‪ ٢‬هخُي‪ٚ‬‬
‫‪ ٞٛ‬أ‪٠٣‬يخ ‪ٝ‬هيخٍ أّ حُ٘ي‪٤‬ن {طلٔي‪ َ٤‬حٗزيي ٗٔيذ ريٖ ٓلٔيي ٗيوٖ ري‪ ٚ‬ريٖ ٓلٔيي‬
‫حٌُز‪ }َ٤‬حًٌُٔ‪ٗ ٞٛٝ ٍٞ‬يو‪٤‬ن ؿييس حُيـ٘‪٤‬ن أّ أٓي‪{ ٚ‬ػخث٘يش} كٌيخٕ ػ٘يي‪ٌٔ٣ ٙ‬ؼي‪ٕٞ‬‬
‫ك‪{ ٢‬حٗزَي} ‪ٝ‬هض حُ‪٤ٜ‬ق ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُوَ‪٣‬يق كي‪{ ٢‬ؿِيق} ؿخُزيخ كظي‪ ٠‬طي‪ٞ‬ك‪ ٢‬حُٔلٔيَ‬
‫‪ٝ‬هي هخٍد ٖٓ حُللا‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫أهزَٗ‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُؼوخص إٔ ٗ‪٤‬و٘خ حُٔظَؿْ ُ‪ ٚ‬أهزَ‪ ٙ‬إٔ ُ‪ٞ‬ك‪ ٚ‬رِيؾ {ُظـييٕ} ‪ٝ‬هيض‬
‫‪ٝ‬كخس ٓؼِٔ‪ ٚ‬حًٌُٔ‪ ٍٞ‬ػْ ٍؿغ اُ‪ٝ ٢‬حُي‪ٝ ٙ‬حؿظ‪ٜ‬ي ُ٘لٔ‪ ٚ‬كظ‪ ٠‬كليا ‪ٛٝ‬يلق ‪ٝ‬ؿي‪ٞ‬ى‬
‫ٖٓ حُٔ‪ٜ‬لل‪ ٖ٤‬اً ًحى ًيَ ًُيي رويَد ‪ٝ‬حُيي‪٣ ٫ٝ ٙ‬ـ‪٤‬يذ ػ٘ي‪ ٚ‬ا‪ ٫‬هِي‪ ٕ٧ ٬٤‬أهيخ‪ٙ‬‬
‫حُ٘و‪٤‬ن {ٓلٔيي ؿيخٍ‪ً }ٙ‬يخٕ ػ٘يي رؼي‪ ٞ‬حُٔ‪ٜ‬يلل‪ ٖ٤‬هيخٍؽ هيَ‪٣‬ظ‪ٍ ْٜ‬رٔيخ ‪٣‬ؤط‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫‪ٌٔ٣‬غ ٓؼ‪َٜٗ ٚ‬ح أ‪ ٖ٣َٜٗ ٝ‬ػيْ ‪َ٣‬ؿيغ ‪ًٝ‬يخٗ‪ٞ‬ح اً ًحى كي‪َٓ { ٢‬يخُُ ْْ} أ‪٣‬يخّ حُٔـخ‪ٛ‬يي‬
‫ق}‬ ‫{ َٓزَ ْ‪ًٝ }ٚ‬خٕ أ‪ َٛ‬ر‪٤‬ظ‪ ٚ‬كَ٘‪ٝ‬ح ك‪ ٖٔ٤‬كَ٘ ٓغ { َٓزَ ْ‪ }ٚ‬رَ ‪ٝ‬أ‪ َٛ‬حُزِيي‪ُ { ٖ٣‬ؿُِي ْ‬
‫‪ٝ‬ؿَ {رَ ُ‪.} ٍْٞ‬‬
‫‪ٝ‬طَحؿغ حُ٘خّ رؼي ‪ٝ‬كخس حُٔـخ‪ٛ‬يي ‪ٍٝ‬ؿيغ ‪ٝ‬حُيي‪ ٙ‬كي‪ٍ ٖٔ٤‬ؿيغ ٓيغ {َُ ْظـُي‪ٝ } ٍْٞ‬روي‪٢‬‬
‫حُوخٍ ‪ٝ‬ػخثِظ‪٘ٛ ٚ‬خُي ‪ٝ‬رو‪ ٢‬حُٔظَؿْ ُ‪ ٚ‬ك‪ ٖٔ٤‬رو‪ُ ٢‬ظؼِْ حُؼِيْ ػيْ ٗيَع ‪٣‬يظؼِْ ٓيٖ‬
‫ذ طُ ٌُِْي‪ًَ ٍْٞ‬ي ْ‪ }ٚ‬حرييٖ هخُييش أر‪٤‬يي‪ ٚ‬كظيي‪ ٠‬هييـَأ ػِ‪٤‬يي‪ٓ ٚ‬زييخىة حُؼِييْ ‪ٝ‬طٔ‪ٜ‬ييَ‬
‫‪ٛ‬ي ْٔ َ‬
‫ػٔيي‪َ { ٚ‬‬
‫رؼيي‪ ٞ‬حُظٔ‪ٜ‬ييَ ػييْ ٍؿييغ اُيي‪ٝ ٢‬حُييي‪ًٝ ٙ‬ييخٕ حُ‪ٞ‬حُييي كيي‪{ ٢‬رَطَيخٍْ } هَ‪٣‬ييش هييَد ه‪ٜ‬ييَ‬
‫{ َك ْٔي ِي‪ٔٓ }ََ٣‬ييٌٖ {َُ ْظ ُـ ي‪ } ٍْٞ‬اً ًحى ‪ ٕ٧‬ح‪٤ٓ٧‬ييَ ًييخٕ ‪٣‬لزيي‪ ٚ‬ؿخ‪٣‬ييش ‪ٝ‬حطوييٌ‪ٗ ٙ‬يي‪٤‬وخ‬
‫ٓ٘ييخ‪ٍٝ‬ح ‪َ٣‬ؿييغ اُيي‪ٍ ٢‬أ‪٣‬يي‪ٓٝ ٚ‬ييخ ًخٗييض ُيي‪ٍ ٚ‬ؿزييش كيي‪ٓ ٢‬ـييخ‪ٍٝ‬ط‪ ْٜ‬اً ‪َ٣ ٫‬ؿييذ كيي‪٢‬‬
‫أٓ‪ٞ‬حُ‪ ٫ٝ ْٜ‬ك‪ ٢‬ػِ ٌِٓ‪ٝ ْٜ‬اٗٔخ أُـؤط‪ ٚ‬اُ‪ٓ ٢‬ي‪ٞ‬حكوظ‪ٓٝ ْٜ‬ييحٍحط‪ٜٓ ْٜ‬يخُق حُؼ‪٤‬يخٍ‬
‫‪ ٌٚ٘ٔ٣‬ك‪٤‬غ ٌٖٓ ‪ًٝ‬ؤٕ حُ٘‪٤‬ن ‪٣ ٫‬وزَ إٔ ‪ٔ٣‬خً٘‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ػخ‪ٔٛ‬ظ‪ٛ ٚٗ٧ ٚ‬خكذ طؼِْ‬
‫‪ٝ‬طؼِ‪ٝ ْ٤‬حُظؼِْ ‪ٝ‬حُظؼِ‪٣ ٫ ْ٤‬ـخٗٔخٕ ح‪ٓ٩‬خٍس رَ ‪ ٌٖٔ٣‬روَر‪ ٚ‬رل‪٤‬غ اًح حكظخؽ اُ‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫‪٣‬ؤط‪ ٚ٤‬ر‪ ٬‬طؼذ ‪ ٫ٝ‬رطيؤ ‪ٓٝ‬يٌٖ ٓيغ ‪ٝ‬حُيي‪٣ ٙ‬يظؼِْ ٓ٘ي‪ٓ ٚ‬ـظ‪ٜ‬ييح كي‪ ٢‬حُلليا ‪ٝ‬ح‪٩‬طويخٕ‬
‫‪ٝ‬حُظل‪ ْٜ‬كظ‪ ٠‬رَع ك‪ ٢‬حُل٘‪ٝ ٕٞ‬ك‪ ٢‬أػ٘يخ ‪ٛ‬يٌ‪ ٙ‬حُٔييس ًيخٕ ‪٣‬يؤط‪{ ٢‬حُوخ‪ٟ‬ي‪َ َٓ ٢‬ـ َوي ِ‬
‫ض‬
‫ًَ ََ} ‪ٛٝ‬ي‪ٓ ٞ‬يخًٖ ٓيغ ح‪٤ٓ٧‬يَ هخ‪ٟ‬ي‪٤‬خ ُي‪ ٚ‬رخٍػيخ كي‪ ٢‬ك٘ي‪ ٕٞ‬حُؼِيْ ‪ٓ٫ٝ‬ي‪ٔ٤‬خ حُؼَر‪٤‬يش‬
‫ٓ٘ظ‪َٜ‬ح رـي‪ٞ‬ىس حُ٘يؼَ ‪٣‬ؤهيٌ ٓ٘ي‪ ٚ‬ىهيخثن حُؼَر‪٤‬يش ‪ٝ‬أٓيَحٍ‪ٛ‬خ ‪ٍٝ‬رٔيخ ‪٣‬يؤط‪ ٢‬رؤر‪٤‬يخص‬
‫هخُ‪ٜ‬خ ‪ ٞٛ‬ك‪٘٤‬ظَ ك‪ ٢‬اػَحر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػَر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػَ‪ٜٟٝ‬خ ٍرٔخ ‪ ُٚ ٌَٔ٣‬أ‪ ٫ٝ‬كظي‪ ٠‬كخطي‪ٚ‬‬
‫{حُ٘‪٤‬ن} ك‪ٜ‬خٍ ًِٔخ ػَ‪ ٝ‬ػِ‪٤ٗ ٚ٤‬جخ ٓيٖ ٗؼيـَ‪ ٙ‬هيخٍ ُي‪ ٚ‬بص ري‪ ٚ‬أكلظي‪ ٚ‬ػ٘يي‬
‫أ‪ ١‬حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬كلظ‪ ٫ ٚ‬ك‪ ٢‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ل‪ٌٌٛ ٚ‬ح كخُ‪ٓ ٚ‬يغ حُوخ‪ٟ‬ي‪ ٫ ٢‬هيَح س ًظيخد طيخّ‬
‫ٓٔظوَ ‪ًٝ‬خٕ أ‪٠٣‬خ ‪٘ٛ‬خُي ػخُْ ٖٓ ػِٔيخ حُز‪٤‬خ‪ٟ‬ي‪ ٖ٤‬كي‪ِ َٓ { ٢‬ي‪َ٘٣‬يش َؿيخؽْ } ‪٣‬ويخٍ ُي‪ٚ‬‬
‫{ٓلٔي ريٖ ٓلٔيي حٌُيَ‪ٓ }ْ٣‬يٖ ر٘ي‪ ٢‬ى‪ٔ٣‬يخٕ كويٌ أ‪٫ٝ‬ى {ٓي‪٤‬ي حُلخ‪ٟ‬يَ} ‪ٝ‬حُؼخٓيش‬
‫ػ٘يٗخ ‪ٓ{ ٚٗٞٔٔ٣‬لٔي حُ‪٤‬يحُ‪ ٞٛٝ }٢‬ؿ‪ٛ َ٤‬خكذ {حٌُ‪ٛ‬ذ ح‪٩‬رَ‪ }ِ٣‬ك‪ ٢‬حُظلٔ‪َ٤‬‬
‫اً ًحى {‪٣‬يحُ‪ ٢‬ى‪ٔ٣‬خٗ‪ }٢‬هي‪ٍ ْ٣‬رٔخ ‪٣‬ؤط‪٣ٝ ٚ٤‬ؤهٌ ٓ٘ي‪َ١ ٚ‬كيخ ٓيٖ ػِيْ حُز‪٤‬يخٕ ‪ٝ‬أايٖ‬
‫هخٍ ‪ٝ‬حُٔ٘طن ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬كٌخ‪٣‬ظ‪ُ٘ ٚ‬خ ـ ‪ٝ‬هللا أػِْ ـ‪.‬‬
‫ػْ ُٔخ ػِْ حُ‪ٞ‬حُي ٓ٘‪ ٚ‬حُزَحػيش ‪ٝ‬حُ٘٘يخ‪ٝ ١‬حُ٘‪ٜ‬يق ‪ ٙ٫ٝ‬ؿيَ حُظييٍ‪ٍٝ ْ٣‬رٔيخ ًيخٕ‬
‫‪ٛ‬يخكذ حُييٍّ اًح‬
‫َ‬ ‫‪ُ٣‬وَإ‪ ٙ‬ىٍٓخ أٓخٓ‪ ٚ‬ك‪ً ٢‬ظخر‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ك‪ً ٢‬ظيخد ٓٔيخ ‪ُ٣‬وَثي‪ُ ٚ‬ظوَثي‪ٚ‬‬

‫‪4‬‬
‫أط‪ُ ٠‬ؼوظ‪ ٚ‬رؼِٔ‪ٝ ٚ‬ك‪ ٜٚٔ‬كٌخٕ ‪٣‬لؼَ رخٍى هللا ك‪ ٚ٤‬كخٗوطغ اُ‪ ٚ٤‬ؿيَ أ‪ٛ‬يلخد حُ٘ي‪٤‬ن‬
‫‪ٝ‬حًظل‪ٞ‬ح ر‪ ٚ‬كَ‪ ٢ٟ‬رٌُي {حُ٘‪٤‬ن حُ‪ٞ‬حُي}‪.‬‬
‫ػييْ ُييْ ‪ِ٣‬زييغ إٔ حٗظوييَ ح‪٤ٓ٧‬ييَ ٓييٖ ه‪ٜ‬ييَ { َك ْٔ ي ِي‪ }ََ٣‬اُيي‪ ُٓ { ٢‬ي ٌِ‪ ) َْ٤‬ػخ‪ٛ‬يئظ‪ ٚ‬كيي‪٢‬‬
‫ُي‪ٌٓٝ }ٍٞ‬يغ‬ ‫{ ًَـ ُْ‪ٗٝ }ٍٞ‬وَ حُ٘‪٤‬ن اُ‪ ٢‬حُوَد ٓ٘‪ ٚ‬كز٘‪ ٠‬ه‪َٜ‬ح ‪ٔٓٝ‬خ‪{ ٙ‬حٗزَي ًَـ ْ‬
‫ػٔض ٓ٘ظ‪ ٖ٤‬ػْ حٗظوَ حُ٘‪٤‬ن اُ‪ٍ ٢‬كٔش ٍر‪ ٚ‬ه‪ َ٤‬ك‪ٓ ٢‬لَّ ػ‪٬‬ػٔخثش ‪ٝ‬أُق أ‪ ١‬ػخّ‬
‫ٖٓ‪ٓٝ 3111‬ئغ حُ٘ي‪٤‬ن ‪٣‬وي‪ ٍٞ‬اٗي‪ُٔ ٚ‬يخ حكظ‪٠‬يَ حُ‪ٞ‬حُيي ؿِيْ ػ٘يي ٍأٓي‪ٝ ٚ‬هيظْ‬
‫حُوَ حٕ ‪ ّٞ٣‬ح‪٫‬ػ٘‪ٝ ٖ٤‬ط‪ٞ‬ك‪ِ٤ُ ٢‬ش حُؼ‪٬‬ػيخ ‪ٝ‬كٔيَ اُي‪ِ { ٠‬ى ْهي َِ} ‪ٝ‬هزيَ‪٘ٛ ٙ‬خُيي ‪٣‬يِحٍ‬
‫‪ٝ‬هي ٍُط‪ ٚ‬كِِ‪ ٚ‬حُلٔي‪.‬‬
‫ػْ ُٔخ ط‪ٞ‬ك‪ٝ ٢‬حُي‪ٝ ٙ‬كَٔ اُ‪ِ { ٢‬ى ْه َِ} ريحٍ ٓ‪ٔٓ َٜٔ‬خٍ ‪ ٌٕٞٓٝ‬حُوخف ‪ٔٓ ّ٫ٝ‬خٍ‬
‫هَ‪٣‬ش ٖٓ هَ‪ًُ { ٟ‬يي} كي‪ٗ ٢‬خك‪٤‬يش {ح ْٓزَخ ًُيَْ } ٓيخٍ كي‪ٓ ٖٔ٤‬يخٍ ٓؼي‪ُِ ٚ‬ظ٘ي‪٤٤‬غ ػِي‪٢‬‬
‫هيٓ‪ٍٝ ٚ٤‬رٔخ ‪٣‬ؼَ‪ ُٚ ٝ‬كخٍّ إٔ ‪ًَ٣‬ذ كَٓ‪ ٚ‬ك‪٤‬و‪ ٍٞ‬حُٔي‪ َ٤‬رَؿِي‪ ٢‬أكيذ اُي‪.٢‬‬
‫كِٔخ حؿظٔغ أ‪ َٛ‬حُزِي ؿٔخػش ُْ ‪٣‬ؼ‪ٜ‬ي ٓؼِ‪ٜ‬خ هييٓ‪ٞ‬ح ُِ‪ٜ‬ي‪٬‬س ػِي‪ ٢‬حُـ٘يخُس { َٗي َِ ْ‬
‫‪ٖ٣‬‬
‫‪ }َٛ‬ح‪٥‬ط‪ ًًَٙ ٢‬ك‪ ٢‬رخد (ٗ‪ٜ‬خىحص حٌُزَح ) ُِٔظَؿْ ُ‪ٚ‬‬ ‫ذ َٓخٍْ ِ‬ ‫‪َ ٤َ١‬‬
‫ْذ ُٓلٔ ُي ُٗ ْٔ ِ‬
‫ذ} ُِ٘ييخّ رخ‪٫‬ؿظٔييخع‬ ‫‪ ٤ْ َ١ ٖ٣‬ي َ‬
‫كِٔييخ كَؿيي‪ٞ‬ح ٓييٖ حُ‪ٜ‬يي‪٬‬س ػِ‪٤‬يي‪ٝ ٚ‬حُيييكٖ أٓييَ { َٗ ي َِ ْ‬
‫‪ٝ‬حٌُٔ‪ٝ ٕٞ‬ح‪ٜٗ٩‬خص كلؼِ‪ٞ‬ح كوخّ ‪ٝ‬هطز‪ٝٝ ْٜ‬ػظ‪ٝ ْٜ‬أكٖٔ ك‪ ٢‬طؼِ‪٣‬ش {حُ٘ي‪٤‬ن}‬
‫ذ؟} ًيٌُي‬ ‫‪ ٖ٣‬رَ ْ٘ي َ‬
‫حٌُ‪ٝ ٌَُِ ّ٬‬ه‪ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬ن حُٔظيَؿْ ُي‪ ٚ‬رخُيًٌَ ‪ٝ‬هيخٍ أ‪٣‬يٖ { َٓي َِ ْ‬
‫ًخٗ‪ٞ‬ح ‪ ٚٗٞٔٔ٣‬اً ًحى كِز‪ٝ ٢‬هخّ ‪َ١ ٖٓ ٞٛٝ‬ف حُـٔخػش ػْ هخٍ ُ‪ ٚ‬حُوط‪٤‬يذ أىٕ‬
‫كيٗخ رؼ‪ ٞ‬ىٗ‪ ٞ‬كظ‪ٛ ٠‬خٍ رل‪٤‬غ ‪َ٣‬ح‪ٔٔ٣ٝ ٙ‬غ ‪٘ٓ ٞٛ‬ي‪٣ٝ ٚ‬يَى حُـي‪ٞ‬حد ري‪ ٬‬طٌِيق‬
‫‪٤ٛ‬خف ‪ٝ‬اٗٔخ ‪ٝ‬هـق ػٔض ًَح‪ٛ‬ش طوط‪٤‬ش حَُهخد هخٍ ُي‪ ٚ‬حُوط‪٤‬يذ أىٕ كويخٍ أٓئغ‬
‫ػْ ه‪ ٜٚ‬حُوط‪٤‬ذ رؤكٖٔ طؼِ‪٣‬ش ػْ هخٍ اٗ‪ ٢‬أ‪ِ١‬ذ ٓ٘ي رؼي إٔ طٔ‪ٓ َ٤‬ؼي‪ٓٝ ٢‬يغ‬
‫ؿٔخػش ٓ٘خ أؿ‪ٗ ٬‬ظيَح حُ‪ٞ‬حُيي اُي‪{ ٢‬ح‪٤ٓ٧‬يَ} ك٘ؼِ‪٣‬ي‪ ٚ‬ك‪٤‬ي‪ ٚ‬طؼِ‪٣‬يش طويَ ري‪ ٚ‬ػ‪٘٤‬ي‪ٚ‬‬
‫‪ٗ٧‬يي‪ً ٚ‬ييخٕ هِ‪ِ٤‬يي‪ٝ ٚ‬كز‪٤‬زيي‪ٗٝ ٚ‬يي‪٤‬و‪٘ٓٝ ٚ‬ييخ‪ًٝ ٍٙٝ‬ييٌح ‪ٌِٔٗٝ‬يي‪ ٚ‬ك‪٤‬ييي ‪ٝ‬ط٘‪ٜ‬ييزي ػ٘ييي‪ٙ‬‬
‫ك‪٤‬و‪ٔ٤‬ي ك‪٤‬غ ًخٕ أهخّ حُ‪ٞ‬حُي ك‪ ٬‬طَ‪ ٚ٘ٓ ١‬ا‪ ٫‬ه‪َ٤‬ح‪.‬‬
‫‪ًَٝ‬حٓييش ‪ٛ‬ييٌح ‪ٛ‬يي‪ ٞ‬حُييَأ‪ ١‬ػ٘ييي‪ ١‬كٔييخ هِييض أٗييض؟ كؤؿخريي‪ٝ ٚ‬هييخٍ‪ :‬أٓييخ ٓييخ هِييض ٓييٖ‬
‫حُظؼِ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظ‪٤ٛٞ‬ش كلٖٔ كـِ‪٣‬ظْ ه‪َ٤‬ح ‪ٝٝ‬ه‪٤‬ظْ ‪َ٤ٟ‬ح ‪ٝ‬أٓخ أَٓ {ح‪ }َ٤ٓ٧‬كؤٗيخ ‪٫‬‬
‫أً‪ٛ‬ييذ اُيي‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ييَح ‪ ٫ٝ‬أٍؿييذ كيي‪ ٢‬ىٗ‪٤‬ييخ‪ ٫ٝ ْٛ‬أ‪ِ١‬ييذ حٌَُحٓييش ا‪ٓ ٫‬ييٖ هللا ٍد‬
‫ح‪ٍ٧‬رخد كخٌَٗٔص حُـٔخػش ‪ٛٝ‬يٍص ‪ٛ‬ي‪ٝ ٍْٛٝ‬أٓخ حُ‪ِٜ‬لخ كِِؼـيذ ٓيٖ ‪ٛ‬يٌ‪ٙ‬‬
‫حٌُِٔش حُوخ‪ٟٔ‬ش ُظ‪ٓ َٜ‬لز‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ريَُص ٓيٖ حريٖ ُ‪ٜ‬يْ ٗيخد ‪ٟٝ‬يغ هيٓي‪ ٚ‬ػِي‪٢‬‬
‫ٍهخر‪ٝ ْٜ‬ح‪ِ١‬غ‪ٝ ،‬أٓخ حُؼخٓش كِِؼـذ ٖٓ حٓظ٘خػ‪ٌٛ ٖٓ ٚ‬ح حُؼِ حُلخ‪ٟ‬يَ ‪ٝ‬حُـ٘‪ٔ٤‬يش‬
‫حُزخٍىس ‪ٓٝ‬ل‪ ٜٙٞ‬كز٘‪ ٠‬ػِ‪ ٢‬ه‪ ٍٞ‬حُـٔخػش هطؼظ‪ ٖ٤‬كٔ٘ظ‪ ٖ٤‬ػـ‪٤‬زظي‪ ٖ٤‬أٓيخ اكييح‪ٔٛ‬خ‬

‫‪5‬‬
‫كو‪{ ُٚٞ‬هخُ‪ٞ‬ح ٓل‪َُٜ ٚ٤‬ك‪ ٢‬ػ٘‪ ْٜ‬ر‪ }١َٜ‬اُن ُْ أٓظل‪َٛ٠‬خ ‪ ٫ٝ‬أٍ‪٣‬ض ٗٔوظ‪ٜ‬خ‬
‫أ‪ٝ‬حٕ حُويٓش ‪ٝ‬أٓخ ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬كو‪.ُٚٞ‬‬
‫هخُـ‪ٞ‬ح ُـ‪ ٢‬حًٍـٖ ‪ٍ٧‬رـخد حُٔ‪٤١٬‬ـٖ * طلـِ ؿ‪ٞ‬حثــِ طـ٘ـ‪ً ٢‬ـَ ٓـخ ك‪٤‬ـٖ‬
‫كوِض كـٔزـ‪ٍ ٢‬رـ‪ٝ ٢‬حًظل‪٤‬ــض رــ‪ُٔٝ * ٚ‬ـض ٍح‪ٟ‬ـ‪ ٢‬ؿ‪٤‬ـَ حُؼِـْ ‪ٝ‬حُي‪٣‬ــٖ‬
‫‪ُٔٝ‬ض أه٘‪ ٫ٝ ٠‬أٍؿـ‪ٗ٧ * ٢ٌِٓ ٟٞٓ ٞ‬ــ‪ ٚ‬ؿـــَ ‪٣‬ـ٘‪٘٤‬ـــ‪٘٣ٝ ٢‬ـ‪٘٤‬ـــ‪٢‬‬
‫أٗ‪ ٢‬أكــ‪ ٝٞ‬أكـ‪ٞ‬حُـ‪ُٔ ٢‬ـٖ ػــــِ‪ٝ‬ح * ػـٖ كـخٍ أٗلٔ‪ٜ‬ـْ ػــِ حُٔٔخً‪٤‬ـٖ‬
‫إ ً٘ض ًح كــِٕ أ‪ً٘ ٝ‬ض ًح ‪١ٝ‬ــَ * ىػـ‪ٞ‬ص ًح حُؼ‪٤‬ـٖ ػـْ حُـَح ‪ٝ‬حُ٘‪٤‬ـٖ‬
‫‪ٛٝ‬ـ‪ ٞ‬حُٔؼـ‪٤‬ـٖ حُـٌ‪ٗ٫ ١‬ـ‪٣ ٢‬ؼـــِ‪ٛٝ * ٙ‬ــ‪ ٞ‬حٌُٔــ‪ٓ ٕٞ‬ـخ ٗـــآ أ‪ ١‬طٌ‪٣ٞ‬ــٖ‬
‫إ ٗخ طـؼـ‪٤‬ـَ أٓـَ ًخٕ ًح ػــَ * أ‪ٗ ٝ‬ــخ طؤؿ‪ِ٤‬ـ‪٣ ٚ‬زطــؤ اُـ‪ ٢‬ك‪٤‬ــٖ‬
‫‪٣‬ـخ ٓـٖ ‪ِ٣‬ـ‪ ّٞ‬كـ‪ ٬‬طٌؼـَ ‪ٝ‬ىع ػٌُـ‪ * ٢‬اً ُٔض ٖٓ كوـي ط‪ ٠‬حُيٗ‪٤‬خ رٔلِ‪ٕٝ‬‬
‫إ ًــخٕ ػ‪٤‬زـ‪ُٛ ٢‬ــي ك‪ ٢‬كطخٓ‪ٜ‬ــْ * كـٌحى ػ‪٤‬ـذ ٗل‪٤‬ـْ ُ‪٤‬ـْ ‪٣‬وِ‪٣‬ـــٖ‬
‫ُه ْ‬
‫خٕ}ك‪ ٢‬حُوطَ حُٔخُٔ‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬ض ػٔض أ‪٣‬خّ ‪ٝ‬حُي‪٘ٛ ٙ‬خُي‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أٓخ أٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢ٜ‬ك‪{٢‬رَُ َ‬

‫{فصم في أحىانو بعد وفاة وانده رضي هللا عنهما}‬

‫‪ًٝ‬خٕ حُٔظَؿْ ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس أر‪٣ ٫ ٚ٤‬وي‪٣ ٫ٝ ّٞ‬وي‪ ْ٤‬ريَ ‪ٛ‬ي‪١ ٞ‬ي‪ٞ‬ع أر‪٤‬ي‪ً ٚ‬خُٔ‪٤‬يض ري‪ٖ٤‬‬
‫‪٣‬ي‪ ١‬ؿخِٓ‪.ٚ‬‬
‫كِٔخ ٓخص أر‪ ٙٞ‬رو‪ ٢‬ػِي‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ا‪٤‬ليش ٓي٘ش ‪٣ُٝ‬يخىس ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬يلخد أ‪ٛ‬يَ طؼِيْ كوي‪ٛٝ ٢‬ي‪ٞ‬‬
‫ٓيٍّ ‪َٛ‬كخ ‪ٓٝ‬غ ًُي ًخٕ ىحثْ حُظطِغ ػِ‪ ٢‬ػِ‪ ّٞ‬حُوَ حٕ ‪ٝ‬كزيذ اُ‪٤‬ي‪ ٚ‬حُظـيَى‬
‫‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خكش ًخُو‪ ّٞ‬كٌخٕ ‪ٞ٘٣‬ع ك‪ ٢‬ػزخٍحط‪٣ٝ ْٜ‬زَُ حُٔؼخٗ‪ ٢‬حُيهخم ‪٘٣ٝ‬ؼَ رِٔيخٗ‪ْٜ‬‬
‫اُ‪ ٢‬إٔ حٓظ‪ ٢ُٞ‬ػِ‪ِٓ ٚ٤‬طخٕ حُ‪ٜٔ‬ش حُؼخُ‪٤‬ش كؤهخّ ‪ٝ‬كَى ‪ٝ ٌٖٓٝ‬ىػيخ رِطخكيش اُي‪٢‬‬
‫كخُ‪ ٚ‬كِٔخ حٓظللَ ػِ‪ ٚ٤‬ح‪ٛ َٓ٧‬يع رَٔحى‪ٝ ٙ‬ىػخ اُ‪ٔٛ ٢‬ظي‪ ٚ‬ػيْ ؿٔيغ ح‪ٛ٧‬يلخد‬
‫‪ٝ‬هخّ هط‪٤‬زخ ٓؼظٔيح ػِ‪ ٢‬ػٌخُ ػِّ‪:‬‬
‫{أ‪ً ٖٓ ٫‬خٕ ‪ٛ‬لز٘خ ُِظؼِْ كِ‪٘٤‬ظَ ُ٘لٔ‪ٌٛ٤ُٝ ٚ‬ذ ك‪٤‬غ ٗخ ‪٤ُٝ‬يؤ‪ُ ٝ‬ـ٘ٔي‪ٓٝ ٚ‬يٖ‬
‫أٍحى ٓيييخ أٍىٗيييخ كِ‪ٔ٤‬يييَ رٔييي‪َٗ٤‬خ ‪ُٝ‬ييي‪٤‬وْ رؤَٓٗيييخ} ػيييْ حٗلؼيييَ ىحهييي‪ ٬‬كيييؤ‪ٝ‬هغ ً‪ٓ٬‬ييي‪ٚ‬‬
‫ح‪ٛ٧‬لخد ك‪ ٢‬حُٔو‪ ْ٤‬حُٔوؼي كخ‪ٟ‬طَر‪ٞ‬ح ح‪ٟ‬طَحرخ ٗي‪٣‬يح ر‪ٓ ٖ٤‬يٖ ‪ٜ٘٣‬يَف ‪ٓٝ‬يٖ‬
‫‪٣‬زو‪ٓ ٢‬ؼ‪٘ٔ٣ ٖٓٝ ٚ‬يغ هِ‪ِ٤‬ي‪ٓ ٚ‬يٖ حُيٌ‪ٛ‬خد ‪ٓٝ‬يٖ ‪٘ٔ٣‬يغ ٓيٖ حُزويخ ًيَ ًُيي ‪ٝ‬حُ٘ي‪٤‬ن‬
‫ٓخًض ‪ٔ٣ ٫‬ؤٍ ٓ‪٣ ٫ ْٜٔ‬ظَىى كظ‪ ٠‬بٍ ح‪ َٓ٧‬اُ‪ًٛ ٢‬يخد حُـيَ ‪ٝ‬رويخ حُويَ ‪ٛ‬يٌح‬
‫‪ٛ‬ييٌح ‪ٝ‬هزييَ ‪ٛ‬ييٌح ًييخٕ حُ٘يي‪٤‬ن كيي‪ ٢‬ك‪٤‬ييخس أر‪٤‬يي‪ٗ ٚ‬ييَع كيي‪ ٢‬حُظييؤُ‪٤‬ق كيي‪ ٢‬حُؼِيي‪ ّٞ‬حُ٘وِ‪٤‬ييش‬
‫حُ٘ييَػ‪٤‬ش كيي٘ظْ {‪ٍٝ‬هييخص ح‪ٓ٩‬ييخّ حُٔ٘‪ٓٞ‬يي‪ }٢‬أػ٘يي‪{ ٢‬أّ حُزييَح‪ }ٖ٤ٛ‬كظِوييخ‪ٝ ٙ‬حُييي‪ٙ‬‬

‫‪6‬‬
‫رخُوز‪ٛٝ ٍٞ‬خٍ ‪٣‬وَأ ر‪ ٚ‬ري‪ ٖٓ ٫‬حَُ٘٘ ٓٔؼض حُ٘‪٤‬ن ‪٣‬وي‪ ٍٞ‬إ حُ٘ي‪٤‬ن حُ‪ٞ‬حُيي أهيَأ‬
‫ًُي حُ٘ظْ حر٘‪٤‬ي‪ٗ{ ٚ‬ي‪٤‬ن ؿُي َُ} ‪ٝ‬حٓئ‪{ ٚ‬حُٔي‪٤‬ي ٓلٔيي حُوِ‪٤‬ليش} ‪َٗ { ٝ‬ي َِؽْ ػخك‪٤‬ي‪}ٚ‬‬
‫‪ٝ‬حٓيئ‪{ ٚ‬أكٔييي حُٔوظييخٍ} ‪ٗٝ‬ظييْ ًظييخد {ح‪ٓ٩‬ييخّ حُـِحُيي‪ }٢‬حُييٌ‪ٔ٣ ١‬يئ‪{ ٢‬ريح‪٣‬ييش‬
‫حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ييش} ‪ٓٝ‬يئخ‪ِٓ{ ٙ‬يي‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬ييي‪ }ٍٝ‬ػييْ حهظ‪ٜ‬ييَ‪ ٙ‬رؼييي ‪ٓٝ‬يئخ‪٘ٓ{ ٙ‬يي‪ ٍٞ‬حُ‪ٜ‬ييي‪}ٍٝ‬‬
‫رظخٍ‪٣‬ن ػخّ َٗ‪ٟ‬ي‪ 3368‬أٍرؼش ‪ٝ‬طٔيؼ‪ٓٝ ٖ٤‬يخثظ‪ ٖ٤‬رؼيي أُيق ‪ٛ‬ـيَ‪ ١‬ػيْ {ؿٌريش‬
‫حُ‪ٜ‬ـخٍ} ػْ {حُـ‪ َٛٞ‬حُ٘ل‪ٗ }ْ٤‬ظْ ك‪ٗ ٚ٤‬ؼَ {ح‪ٓ٩‬خّ ح‪٧‬ه‪ٝ }١َ٠‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي‪.‬‬
‫ػْ ُٔخ ‪ٛ‬خىه‪ ٚ‬ح‪ٛ٧‬لخد ػِ‪ٞٓ ٢‬حكوظ‪ ٚ‬ػِ‪َٓ ٢‬حى‪ ٙ‬طَه‪ ٢‬ر‪ ْٜ‬ػيٖ كيخٍ حُظييٍ‪ْ٣‬‬
‫اُيي‪ ٠‬كييخٍ حُظَر‪٤‬ييش ‪ٝ‬حُظَه‪٤‬ييش هِييض ‪٣ ٫ٝ‬زؼييي إٔ ‪ٌ٣‬يي‪ٛ ٕٞ‬ييٌح رييبًٕ ٓييٖ ٍٓيي‪ ٍٞ‬هللا‬
‫‪ٛ‬خكذ حُل‪َ٠‬س ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬رَ أهزَٗ‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬أٗ‪٤‬خه٘خ ‪ ٞٛٝ‬ػزيض ػويش‬
‫إ حُ٘يي‪٤‬ن هييخٍ ُيي‪ ٚ‬إ حُ٘زيي‪ٛ ٢‬ييِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬يي‪ٓٝ ٚ‬ييِْ ٗييخك‪ ٜٚ‬رو‪ُٞ‬يي‪ٍ{ ٚ‬د أ‪ٛ‬ييلخري‬
‫رخُ‪ٜٔ‬ييش ‪ ٫ٝ‬طييَر‪ ْٜ‬رخُيييٍّ} ٓييغ ٓييخ حٗ‪٠‬ييْ اُيي‪ًُ ٢‬ييي ٓٔييخ ‪٣‬ييَ‪ٜ٣ ١‬ييَف ريي‪ ٚ‬كيي‪٢‬‬
‫حُو‪ٜ‬خثي ٓؼَ ه‪.ُٚٞ‬‬
‫‪ٓٝ‬ـٖ ػـخثـذ حرـٖ ػـزـي هللا * ‪ٛ‬ـِـ‪ ٢‬ػِـ‪٤‬ـــ‪ ٚ‬رـٔــــ‪ ّ٬‬هللا‬
‫رـخم أ‪ٟ‬ــخ أٍ‪ٟ‬ــ‪ ٚ‬رـخ‪ُٝ٧‬ـ‪٤‬ـآ * اُ‪ ٢‬حُوـ‪٤‬ـخٓــــش ‪ًٝ‬ـــَ ‪ُٝ‬ــ‪٤‬ـخ‬
‫ٓ٘ظــ‪ٛٝ ٚ‬ـخٗـ‪ٜ‬خ ػـــٖ رـــيع * طز٘‪٤‬ـــَ‪ ٙ‬هي‪٣‬ـٔــ‪ ٚ‬رـلـخ‪ٛ‬ــيع‬
‫أٓــــَ‪ٛ ٙ‬ـِــ‪ ٢‬ػــِــ‪٤‬ـــ‪ ٚ‬هللا * ك‪ ٢‬ح‪ٝ ٍ٥‬حُـ‪ٜ‬لـذ ‪ٓٝ‬ــٖ ‪ٝ‬ح‪ٙ٫‬‬
‫رؤٕ ‪٣‬ـؼِــْ حُـٔـَ‪٣‬ـي‪٣‬ــٖ ‪ٓٝ‬ــٖ * ‪٣‬وزَ ٓ٘‪ ٚ‬حُ٘‪ٜ‬ق ٖٓ أ‪ َٛ‬حُِٖٓ‬
‫‪ٝ‬أٗــ‪ ٚ‬أ‪ٛٝ‬ـِــ‪ ٚ‬ػـٖ طـوـِـ‪٤‬ــ‪ُ * ٚ‬ـَرــ‪ٓ ٚ‬ـزـ٘ــَح رــظـلـِـ‪٤‬ـــ‪ٚ‬‬
‫ه‪{ ُٚٞ‬كخ‪ٛ‬يع} ‪٣‬ؼ٘‪{ ٢‬كخ‪ٛ‬ييع رٔيخ طيئَٓ} أٓيَ هللا ٗز‪٤‬ي‪ٛ ٚ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ‬
‫رخ‪٩‬ؿ‪ٜ‬خٍ ريػ‪ٞ‬ط‪ ٚ‬رؼي إٔ ًخٕ ‪٣‬يػ‪ٞ‬ح حُ٘خّ َٓح ‪ٓٝ‬ؼ٘خ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬كو‪ ٚ‬أٗ‪ُٔ ٚ‬خ ًِٔض ُي‪ٚ‬‬
‫‪ٍٝ‬حػظ‪ ٢ِٛ ٚ‬هللا ػِ‪ٓٝ ٚ٤‬يِْ ربًٔيخٍ هللا طؼيخُ‪ُٝ ٢‬حى‪ ٙ‬رٔيطش كي‪ ٢‬حُؼِي‪ٝ ّٞ‬حُلٌيْ‬
‫‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬يي‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ييَحٍ ‪ٝ‬هيي‪ٞ‬ح‪ ٙ‬ػِيي‪ ٢‬كٔييَ أػزييخ حُ‪٣٫ٞ‬ييش حٌُزييَ‪ ٟ‬أٓييَ‪ ٙ‬رخُ‪ٜ‬يييع‬
‫‪ٝ‬حُيػ‪ٞ‬س حُوِن اُ‪ ٠‬حُِ‪٤‬خً ر‪ٝ ٚ‬ح‪٧‬هٌ ػ٘‪ٝ ٚ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػ٘ي أَٓ‪ ٚ٤ٜٗٝ ٙ‬كوخٍ‪.‬‬
‫ِٗع ٓـٖ ‪٣‬لؼـَ ٓخ ‪٘٣‬ـآ حُؼِــ‪ٜ٘ٔ٣ٝ * ّٞ‬ـخ ُـ‪ ٢‬رٌ‪ٗٞ‬ـــ‪ ٚ‬حُؼِ‪٤‬ـــــْ‬
‫كلظض ٓـخ ‪٤ٛ‬ــٖ ػـٖ حُيكخطـَ * كـ‪ ٬‬طٌـٖ ػـٖ هيٓظـ‪ ٢‬رلخطـــَ‬
‫أػطـخٗ‪ ٢‬حُٔؼط‪ ٢‬رــخ‪ ٙ‬حُٔ‪ٜ‬طل‪ِٛ * ٢‬ـ‪ ٢‬ػِ‪٤‬ــ‪ ٚ‬رٔـــ‪ ّ٬‬ح‪ٛ‬طلــ‪٢‬‬
‫رًَــــش حُوـــــَ حٕ ‪ٝ‬حُؼِـــــ‪ٝ * ّٞ‬هــــخى ‪ٜ٘ٔ٣‬ــخ اُـــ‪ ٢‬طؼِ‪ٔ٤‬ــ‪٢‬‬
‫اُـ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حُ‪٤‬لــ‪٣ ٠‬وـــــ‪ٞ‬ى حُِــــ‪ * ٚ‬أٓــــَحٍ ‪ ٫‬اُـــــ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬حُِــــــ‪ٚ‬‬
‫ٗــِع ُـ‪٤ُٝ ٢‬ـْ ٓ٘ــ‪٘٣ ٢‬ـــِع * ‪ٝ‬اٗ٘ـ‪ ٢‬رــــ‪ ٚ‬كٔـــ‪ٓٝ ٢‬لـــــِع‬
‫ًُـي ك‪٠‬ـَ حُِــ‪٣ ٚ‬ئط‪٤‬ــ‪ ٚ‬حُـٌ‪٘٣ * ١‬ـخ ‪ٝ ٙ‬هـخٍ ُـ‪ ٢‬هــَ رـ‪ُ ٢‬ــٌ‬

‫‪7‬‬
‫أ‪ ١‬أَٓٗ‪ٍ ٢‬ر‪ ٢‬رؤٕ أ‪َٛ‬ف رؤٗ٘‪ٝ ً٬ٓ ٢‬كٔ‪ٓٝ ٢‬لِع كٖٔ أٍحى حُو‪ َ٤‬ك‪ًِ ٢‬ظي‪٢‬‬
‫حُيحٍ‪ ٖ٣‬كِ‪ ٌِ٤‬ر‪ ٢‬ػْ هخٍ‬
‫كـــخُ َٓ‪٣‬ـي هــــخى‪ ٙ‬هللا اُـ‪ * ٢‬طؼِـــن رـ‪٣ٝ ٢‬لظــ‪ ٠‬رخ‪ُ٩‬ـ‪٠‬‬
‫كـــخُ َٓ‪٣‬ــي ُـْ ‪ٔ٣‬ـــَ ٓ٘ـ‪ * ٢‬رٔـخ رـ‪٣ ٚ‬لـــ‪ ُٞ‬ه‪٤‬ــَ ٓـــٖ‬
‫كـخُ َٓ‪٣‬ـي ‪ ً٫‬رـ‪ ٢‬رٔخ ‪٣‬لــ‪ٞ‬م * ٓخ ا٘ـ‪ ٚ‬رخهلل ؿــخٍ‪ ١‬حَُك‪٤‬ـن‬
‫ًـَ َٓ‪٣‬ـي رـ‪ِ٣ ٢‬ــ‪ٔ٣ ًٞ‬ؼــي * ‪ٝ‬اٗـــــ‪ٓ ٚ‬ـــٖ ح‪ٓ ًٟ٧‬زؼـــي‬
‫ٌُـَ ٓـٖ رـ‪ ٢‬طؼِـــن ٗـــخ‪ً ٖٓ * ٙ‬يٍ حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ك‪٣ ٢‬ـ‪ ّٞ‬حُ٘ـخ‪ٙ‬‬
‫ػْ ر‪ ٖ٤‬إٔ ٓئٓ٘‪ ٢‬حُـٖ ك‪ ٢‬ػ‪ َٜٙ‬طؼِو‪ٞ‬ح ر‪ ٚ‬كوخٍ‬
‫رــ‪ ٢‬طؼِــــن حٌُ‪٣‬ـــٖ أِٓٔـــــ‪ٞ‬ح * ٖٓ ؿٖ ػ‪ ١َٜ‬ى‪ِٞٔٔ٣ ُْ ٖٓ ٕٝ‬ح‬
‫ػْ كٌٍ ٖٓ طؼِو‪ٞ‬ح ر‪ ٖٓ ٚ‬ح‪٩‬ىرخٍ رؼي ح‪٩‬هزخٍ كوخٍ‬
‫‪ ُٖٔ َ٣ٝ‬ػ٘‪ ٢‬ط‪ٓ ٢ُٞ‬يرَح * رؼـي ح‪ٍ٩‬حىس ‪ٝ‬ػ٘ـ‪ٛ ٢‬زَح‬
‫ػْ ر‪ ُْٜ ٖ٤‬كي ح‪ٍ٩‬حىس ‪ٓٝ‬خ ‪٣َ٣‬ي حَُٔ‪٣‬ي كوخٍ‬
‫كــي ح‪ٍ٩‬حىس روـــ‪ ٍٞ‬حُٔـــخى‪ * ٙ‬طـَى حَُٔ‪٣‬ـي ٓـخ ػِ‪٤‬ـ‪ ٚ‬حُؼــخى‪ٙ‬‬
‫ػـْ ٍؿ‪ٞ‬ػـــــ‪ ٚ‬اُـ‪ ٢‬حُٔؼظـــخى * هزـــَ ‪ُٞٛٝ‬ــــ‪ً ٚ‬خ‪ٍ٫‬طـــــيحى‬
‫اً حَُٔ‪٣‬ــــي ‪٣َ٣ ٫‬ـــي أرــــيح * ؿ‪ ٢ٍٟ َ٤‬حَُكٔخٕ ك‪٤‬غ ه‪ٜ‬يح‬
‫ػْ ر‪ٛٝ ٖ٤‬ق حَُٔ‪٣‬ي ‪ٗٝ‬ظ‪٤‬ـش َٓحكوش حُ‪ٞ‬ح‪ ٖ٤ِٛ‬كوخٍ‬
‫‪ٛٝ‬ق حَُٔ‪٣‬ـي طًَـــ‪ ٚ‬ح‪ٍ٩‬حى‪ُٞ * ٙ‬ؿــ‪ٓ ٚ‬ـٖ ‪٣‬لؼـَ ٓـخ أٍحى‪ٙ‬‬
‫ٖٓ ُْ ‪َ٣‬ى ٗ‪٤‬جخ ٓ‪ٓ ١ٞ‬ـ‪ٜ٣ * ٙ٫ٞ‬ـــَ ُـــ‪ٝ ٚ‬ه‪٤‬ـــَ‪ ٙ‬أ‪ٙ٫ٝ‬‬
‫كٔـٖ طؼِــن ر‪ٞ‬ح‪ٛ‬ــَ ‪ٛٝ‬ــَ * ‪ٓٝ‬ـٖ طؼِــن رؼٌٔـ‪ ٚ‬حٗل‪ٜ‬ـَ‬
‫‪ًٝ‬ـَ ٓـٖ ُــْ ‪٣‬ظـؤىد ُٓ٘ـخ * ػِ‪٣ ٢‬ـي‪٤ٗ ١‬ـن ك‪ِ٤‬و‪ٓ ٢‬ل٘خ‬
‫‪ٓ ٕ٧‬ـٖ ػــيّ ٗ‪٤‬وـخ َٓٗيح * ك٘‪٤‬و‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬طخٕ ك‪٤‬غ ه‪ٜ‬يح‬
‫كخُ٘‪٤‬ـن ‪٣ ٫‬وخُـق حُٔ٘لؼــخ * كٔـٖ ٗلخ أٓــَ حَُٔرـ‪ ٢‬حٗظلؼخ‬
‫كل‪٤‬ؼٔـــخ أٓـــــَى حُٔـَرــ‪ * ٢‬كخٓظؼــَ ح‪ٓ٧‬ــَ ط‪ٜ‬ـَ ُِـَد‬
‫‪ٝ‬ك‪٤‬ؼٔخ ٗ‪ٜ‬خى ػـٖ ٗ‪ ٢‬كـ‪ * ٬‬طٔـَ ُ‪ٝ ٚ‬ػٖ ٍ‪ ٫ ٢ٟ‬طـلــ‪٬‬‬
‫ػْ ر‪ ٖ٤‬إٔ حَُٔ‪٣‬ي حُ‪ٜ‬خىم ُ‪ٛ ٚ‬لخص اًح طلون ر‪ٜ‬خ أٗظـض ُ‪ ًَ ٚ‬ه‪ َ٤‬كوخٍ‬
‫‪ٛ‬لخص ‪ٛ‬خىم حَُٔ‪٣‬ي رخهظ‪ٜ‬خٍ * أٍرؼـ ٌش ٗظٔ ُظ‪ٜ‬خ هـ‪ٞ‬ف حؿظَحٍ‬
‫حُ‪ٜ‬ـيم ك‪ٓ ٢‬لزـش حُ٘‪٤‬ـن أري * ػـْ حٓظؼـخٍ أٓــَ‪ ٙ‬ك‪٤‬ـغ ‪ٍٝ‬ى‬
‫‪ٝ‬طـَى ح‪٫‬ػظـَح‪ٓ ٝ‬طِوـخ ‪ُٝ‬ـ‪ * ٞ‬رزخ‪١‬ــٖ ػِ‪٤‬ــ‪ ٚ‬ك‪ٔ٤‬ـخ هـي ٍ‪ٝٝ‬ح‬
‫‪ٓٝ‬ؼــــ‪ِٓ ٚ‬ــــذُ ح‪٫‬هظ‪٤‬ـــخٍ * ُلٔــٖ ا٘ــ‪ ٚ‬رــ‪ ٬‬اٌٗــــخٍ‬
‫كٌـَ ٓـٖ ؿٔـغ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٜ‬لخص * ٓـٖ حَُٔ‪٣‬ي‪٣‬ـٖ ك‪ُ٤‬ـ ْيٍ ِ ُى حُؼوـخص‬

‫‪8‬‬
‫ػْ ر‪ ٖ٤‬إٔ ُِلـخد ٓظش أ‪٘٣ ٍٞٛ‬زـ‪٣َُِٔ ٢‬ي هطؼ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬إٔ حُٔ‪٬‬ثٌش طزٌ‪ ٢‬ػِ‪٢‬‬
‫حَُٔ‪٣‬ي إ ًخٕ أً‪٫ٞ‬‬
‫‪ُِٝ‬لــخد ٓظــش ٓـٖ ح‪ٛ٧‬ــ‪ٝ * ٍٞ‬هطؼ‪ٜ‬ـخ كـن ُٔـٖ ٍحّ حُ‪ٛٞ‬ــ‪ٍٞ‬‬
‫هَ ًؼـَس ح‪ً٧‬ـَ ‪ًٝ‬ؼـَس حَُ٘حد * ػـْ ٓ‪٬‬هــخس حُزَح‪٣‬ـخ رخ‪ٛ‬طلــخد‬
‫‪ًٝ‬ؼــَس ح‪ً٧‬ـــَ ًؼــــَس حُٔ٘ـــخّ * ‪ٝ‬ؿلِـش ػـٖ ًًـَ ٍر٘ـخ حُٔـــ‪ّ٬‬‬
‫كخٗظـــَ‪ ٙ‬كـ‪{٢‬ؿ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ــَ حُٔؼخٗــ‪٤ُ٘ * ٢‬و٘ـــخ حُٔؼظـــْ حُظ‪٤‬ـخٗــ‪}٢‬‬
‫هي أهزــَ‪ٝ‬ح إٔ ٓ‪٬‬ثــي حُـِ‪٤‬ـَ * طزٌ‪ ٢‬ػِ‪ ٢‬حَُٔ‪٣‬ـي إ ًـخٕ أًـ‪ٍٞ‬‬
‫َُكٔـش ػِ‪٤‬ــ‪ ٚ‬كخٗظــَ ًحى كـ‪ * ٢‬طؤُ‪٤‬ــق{ً‪ ١‬ػــ‪ٞ‬حٍف حُٔؼخٗـ‪}٢‬‬
‫ػْ ر‪ُٜ ٖ٤‬خ إٔ حَُٔ‪٣‬ي حُ‪ٜ‬خىم ‪ ٌٕٞ٣‬حرٖ ‪ٝ‬هظ‪ ٚ‬كوخٍ‬
‫ك‪ٜ‬خىم حَُٔ‪٣‬ي ٓـٖ ‪٘٣‬وِذ * رلٌـْ ‪ٝ‬هظـ‪َ٣ ٫ٝ ٚ‬طوـذ‬
‫أٓخٓــ‪ٝ ٚ‬هظـــخ كـبٕ ًحًـخ * ‪٘ٔ٣‬غ ٖٓ ا‪٬ٛ‬ف ٓخ ‪٘ٛ‬خًخ‬
‫كِظ٘ظـَ‪ٝ‬ح ك‪{٢‬ؿ٘ـش حَُٔ‪٣‬ي * ُ٘‪٤‬و٘خ حُوِ‪٤‬لش حَُٗ‪٤‬ي}‬
‫اُ‪ ٢‬ؿ‪٤‬يَ ًُيي ٓٔيخ ري‪ ٖ٤‬كي‪ ٢‬أٓيَ‪ٝ ٙ‬أٓيَ َٓ‪٣‬ي‪٣‬ي‪ٔٓ ٚ‬يخ ُي‪ ٞ‬طظزؼظي‪٧ ٚ‬ط‪٤‬يض رٔيخ ‪٣‬ز‪ٜ‬يَ‬
‫حُؼويي‪ُٝ ٍٞ‬وَؿييض ػييٖ كييي ‪ٛ‬ييٌح حُظييؤُ‪٤‬ق حُييٌ‪ٛ ١‬يي‪ٗ ٞ‬وطييش ٓييٖ رلييَ حُظؼَ‪٣‬ييق ريي‪ٚ‬‬
‫‪ُ٘ٝ‬ؼزض ‪٘ٛ‬يخ هطؼيش ٓ٘٘ي‪ٍٞ‬س ر٘يَ ر‪ٜ‬يخ حُٔظؼِوي‪ٓ ٖ٤‬يٖ ً٘يق رؼي‪ ٞ‬أٓيَحٍ حُـ‪٤‬زيش‬
‫ُ‪٣ِ٤‬ي‪ٍ ْٛ‬هزش ‪٘٘٣ٝ‬ط‪ ْٜ‬كوخٍ اٍٗخىح {حػِْ رؤٕ حٌُ‪ ٖ٣‬طؼِو‪ٞ‬ح ر‪ُ ٢‬ي‪ ٫ٞ‬طؼِو‪ٜ‬يْ ري‪٢‬‬
‫ُيهِ‪ٞ‬ح حُ٘خٍ رؼي ٓ‪ٞ‬ط‪ُٝ ْٜ‬ي‪ٓ ٞ‬ييس هزيَ ىهي‪ ُْٜٞ‬حُـ٘يش حُظي‪ٝ ٢‬ػيي حُٔظوي‪ٓٝ ٕٞ‬يزذ‬
‫ؿ‪٤‬زظ‪ ٢‬حُزؼ‪٤‬يس حُزؼ‪٤‬يس إٔ هللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼِ‪ ٢‬أٍحى ك‪ ٢‬ح‪ ٍُ٧‬إٔ أً‪ٗ ٕٞ‬ل‪٤‬ؼخ ُـٔ‪٤‬يغ‬
‫ط‪ٌٓ٬‬ط‪ٝ ٢‬كخٍ ر‪ٝ ٢٘٤‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘‪ٜ‬خٍ‪ٝ ٟ‬أىهَ كي‪ ٢‬هِي‪ٞ‬ر‪ ْٜ‬حُوي‪ٞ‬ف ٓ٘ي‪ٝ ٢‬كؼِي‪ٞ‬ح ٓيخ‬
‫كؼِ‪ٞ‬ح ُج‪ ٬‬أً‪ٓ ٕٞ‬ظ٘‪َٜ‬ح ‪ٗ٧‬ي‪ُ ٢‬ي‪ ٞ‬ط٘‪ٜ‬يَص ُييهِض حُ٘يخٍ ـ ‪ٝ‬حُؼ‪٤‬يخً ريخهلل طؼيخُ‪ ٢‬ـ‬
‫‪ ٌُٖٝ‬ػ‪ ٢ٜ٘ٔ‬هللا طؼيخُ‪ٓ ٢‬يٖ حُ٘يخٍ ‪ٓٝ‬يٖ ًيَ ٓيخ ُيْ ‪٣‬يَ‪ُ ٝ‬ي‪ ٢‬رـيخ‪ٍٓ ٙ‬ي‪ ٍٞ‬هللا‬
‫‪ ٢ِٛ‬هللا طؼِ‪ ٢‬ػِ‪ ٚ٤‬رآُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ٝ ِْٓٝ ٚ‬رخٍى}‪.‬‬
‫ػييْ ًظييذ اُيي‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬ييغ حَُٔ‪٣‬ييي‪ ٖ٣‬حُ٘‪ٜ‬ييخثق كوييخٍ {اٗيي‪٘ٓ ٚ‬يي‪ ٢‬اُيي‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬ييغ حَُٔ‪٣‬ييي‪ٖ٣‬‬
‫‪ٝ‬حَُٔ‪٣‬يحص ٓ‪٤١ ّ٬‬ذ ‪٣‬ؼ‪ ْٜ‬حُـٔ‪٤‬غ ٓيٖ حَُٔ‪٣‬يي‪ٝ ٖ٣‬حَُٔ‪٣‬ييحص ‪٣ٝ‬ييهَ حُـٔ‪٤‬يغ‬
‫كيي‪ ٢‬حُٔيي‪ٓ٬‬ش ‪ٝ‬حُؼخك‪٤‬ييش كيي‪ ٢‬حُيييٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هييَس رـييخ‪ٍٓ ٙ‬يي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬ييِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬يي‪ ٚ‬رآُيي‪ٚ‬‬
‫‪ٛٝ‬لز‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪ٝ‬ريخٍى أٓيخ رؼيي‪ .‬كيبٗ‪ ٢‬أٓيـَص ًيَ ٓيٖ طؼِين ري‪ُٞ ٢‬ؿي‪ ٚ‬هللا طؼِي‪٢‬‬
‫حٌَُ‪ ْ٣‬رظؼِْ حُؼوخثي ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬يي ‪ٝ‬أكٌيخّ حُط‪ٜ‬يخٍس ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ي‪٬‬س ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ي‪٤‬خّ ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬يخ ٓيٖ‬
‫ًَ ٓخ ‪٣‬ـذ ػِ‪ٌِٓ ًَ ٢‬يق ‪ٝ‬اٗي‪ ٢‬طٌِليض ٌُيْ ‪ٌُٝ‬يٖ رظ‪ٞ‬حُ‪٤‬يق ‪ٌ٣‬ي‪ ٕٞ‬ك‪ٜ٤‬يخ ؿٔ‪٤‬يغ‬
‫ًُي ُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬هللا طؼِ‪ ٢‬حٌَُ‪ٝ ْ٣‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٍٝ ٌْ٤‬كٔش هللا طؼِ‪ٝ ٢‬رًَخط‪.}ٚ‬‬
‫‪ًٝ‬ظيييذ ُيييزؼ‪ ٞ‬حَُٔ‪٣‬يييي‪ ٖ٣‬ؿ‪ٞ‬حريييخ ٓز٘يييَح ‪ٝ‬ػٔييي‪ ٢‬إٔ ‪ٔ٣‬يييَ‪ ١‬ك‪٘٤‬يييخ ؿٔ‪٤‬ؼيييخ كويييخٍ‬
‫{‪ٝ‬ػِيي‪ ٌْ٤‬حُٔيي‪ٍٝ ّ٬‬كٔييش هللا طؼِيي‪ٝ ٢‬رًَخطيي‪ .ٚ‬اٗيي‪ ٚ‬هييي ؿييخ ٗ‪ً ٢‬ظخرييي أ‪ٜ٣‬ييخ حَُٔ‪٣‬ييي‬

‫‪9‬‬
‫حُ‪ٜ‬خىم ‪ٝ‬ط‪٤‬وٖ رؤٗيي ٓيٖ ح‪٘ٓ٥‬ي‪ ٖ٤‬ػ٘يي ٍإ‪٣‬ظيي ًيَ ٓيخ طويخف ٓ٘ي‪ٝ ٚ‬ػ٘يي هيَ‪ٝ‬ؽ‬
‫ٍ‪ٝ‬كي ‪ٝ‬ك‪ ٢‬هزَى ‪ٝ‬رؤٕ حٌُِٔ‪ ٖ٤‬حُٔخثِ‪٣ ٖ٤‬ؼَكخٕ ٗو‪ٜ‬ي ‪ٔ٣ٝ‬ظـ٘‪٤‬خٕ رٔؼَكظ‪ٜٔ‬خ‬
‫ٗ‪٤‬وي ػٖ حُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬رخُٔئحٍ طل‪ٜ‬ي‪ ْ٤‬ػِي‪ٔٗ ٢‬ي‪ٓ ٢‬يئحٍ ‪ٝ‬ؿي‪ٞ‬حد ٓيئحٍ ٓيخ ىػيخ اُ‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫حُ٘‪٤‬ن أ‪ٛ‬لخر‪ٝ ٚ‬حٍطو‪ ٢‬ر‪ ْٜ‬اُ‪ٓ ٚ٤‬خ ‪ ٞٛ‬حُـ‪ٞ‬حد أ‪ ٞٛ ٫‬ح‪٩‬ه‪ ٙ٬‬حٌُ‪ٛ ١‬ي‪ٍٝ ٞ‬ف‬
‫حُؼٔيَ ٗظ‪٤‬ـيش ٓؼَكيش حُؼيخٍك‪ ٖ٤‬حُيٌ‪ ١‬ري‪٣ ٚ‬ل‪ٜ‬يَ حُ‪ٛٞ‬ي‪ ٍٞ‬حُيٌ‪ٛ ١‬ي‪ ٞ‬ػزيخٍس ػيٖ‬
‫ًيي‪ ٕٞ‬حُؼزييي هخُ‪ٜ‬ييش هلل كيي‪ ٢‬كًَخطيي‪ٓٝ ٚ‬ييٌ٘خط‪ٝ ٚ‬ػوخثييي‪ٝ ٙ‬أه‪ٞ‬حُيي‪ٝ ٚ‬أكؼخُيي‪ٝ ٚ‬أك‪ٞ‬حُيي‪ٚ‬‬
‫ًِ‪ٜ‬خ اخ‪َٛ‬ح ‪ٝ‬رخ‪٘١‬خ ‪٣ ٫ٝ‬ل‪ٌٛ َٜ‬ح ؿخُزخ رٔـَى حُظيٍ‪ ْ٣‬اً حُٔييٍّ ىحٍ ٓل‪ٜ‬يْ‬
‫كو‪ ٢‬كخُٔ٘خُُش رؼي ًُي ػِ‪ ٢‬حُٔظؼِْ هي ‪َٗ٣‬يي ‪ٝ‬هيي ‪َٗ٣ ٫‬يي ‪ُٝ‬يْ ‪ٌ٣‬يٖ ٓيٖ ‪ٝ‬ا‪٤‬ليش‬
‫حُٔيٍّ ٌٓخريط‪.ٚ‬‬
‫‪ٞ٤ٗٝ‬م حُظَر‪٤‬ش ٖٓ ‪ٝ‬ا‪٤‬لظ‪ٌٓ ْٜ‬خريس حَُٔ‪٣‬ي‪٣ ٖ٣‬لظٔ‪ ٕٞ‬ػِي‪ٝ ْٜ٤‬ايخثل‪ٓ ْٜ‬يٖ طؼِيْ‬
‫‪ٝ‬طؼِيي‪ٝ ْ٤‬أًًيييخٍ ‪ٝ‬اهييييحّ ‪ٝ‬ا‪ٛ‬يييح رؼيييي طؤٓييي‪ ْ٤‬أٓييَ‪ ْٛ‬ػِييي‪ٓ ٢‬لزيييش ‪ٛ‬يييخىهش ‪٫ٝ‬‬
‫‪٣‬لييخٍه‪ ْٜٗٞ‬كظيي‪٣ ٠‬ز‪ٜ‬ييَ‪ ْٛٝ‬رؼ‪٤‬يي‪ٞ‬د أٗلٔيي‪٣ٝ ْٜ‬ؼِٔيي‪ ْٛٞ‬كيي‪ ٢‬حُظط‪ٜ‬ييَ ٓ٘‪ٜ‬ييخ ُيي‪ٌٖٔ٤‬‬
‫حُ‪ ٍٞٛٞ‬رب‪ٜ٣‬خُ‪ ْٜ‬ربًٕ هللا طؼِ‪ٝ ٢‬ػ‪ٌٛ ٚٗٞ‬ح ‪ٝ‬أَٓ حُظَر‪٤‬يش أٓيَ ‪٣ٞ١‬يَ حُيٌ‪٫ َ٣‬‬
‫ٓز‪ُِ َ٤‬ظؼَ‪٘ٛ ُٚ ٝ‬خ‪.‬‬
‫ٍؿيي‪ٞ‬ع ػييْ ُٔييخ أٓييَ رظييَر‪٤‬ظ‪ ْٜ‬رخُ‪ٜٔ‬ييش ‪ٝٝ‬حكويي‪ ٙٞ‬ػِيي‪ًُ ٢‬ييي ٓييخٍ ر‪ٜ‬ييْ ػِيي‪ٜ٘ٓ ٢‬ييخؽ‬
‫حَُ‪٣‬خ‪ٟ‬يييش ريييخُظـ‪٣ٞ‬غ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬يييظويحّ حٌُؼ‪٤‬يييَ ‪ٝ‬حُلٔيييَ ػِييي‪ ٢‬حُيييًٌَ حٌُؼ‪٤‬يييَ رخُ‪ِِ٤ٜ‬يييش‬
‫‪ٝ‬حُو‪ٜ‬خثي ‪ٝ‬ى‪ٝ‬حّ حُط‪ٜ‬خٍس ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظِحٍ ػٖ حُ٘خّ ‪ٝ‬ه‪ٜٛٞ‬خ حُ٘ٔخ كلخه‪ٞ‬ح ؿ‪َْٛ٤‬‬
‫ر‪ٜ‬ييٌح اً ؿييخى‪ٝ‬ح رؤٗلٔيي‪ٝ ْٜ‬أٓيي‪ٞ‬حُ‪ ْٜ‬كيي‪ٓ ٢‬ييز‪َٟٓ َ٤‬ييخص هللا {إ هللا حٗييظَ‪ٓ ١‬ييٖ‬
‫حُٔييئٓ٘‪ ٖ٤‬أٗلٔيي‪ٝ ْٜ‬أٓيي‪ٞ‬حُ‪ ْٜ‬رييؤٕ ُ‪ٜ‬ييْ حُـ٘ييش} كيييحّ حُ٘يي‪٤‬ن ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬ييلخد ػِيي‪ٛ ٢‬ييٌ‪ٙ‬‬
‫حُٔ‪َ٤‬س حُٔٔظو‪ٔ٤‬ش ٖٓ أ‪ٝ‬حثَ ػخّ أٖٓ‪ 3113‬اُي‪ ٢‬إٔ ر٘ي‪ ٠‬كي‪{ ٢‬حٓزيي ري‪ }ٍٞ‬كي‪٢‬‬
‫ًُي حُؼخّ ‪ٝ‬حٗظوَ ػٖ {ري ًـ‪ٌٓٝ }ٍٞ‬غ ٗلي‪ٓ ٞ‬ي٘ظ‪٣ ٖ٤‬ؤط‪٤‬ي‪ ٚ‬حُ٘يخّ ٓيٖ ًيَ كيؾ‬
‫ر‪٣َ٣ ٖٓ ٖ٤‬ي حُظؼِين ‪ٓٝ‬يٖ ‪٣‬يؤط‪ ٢‬رخُ‪ٜ‬ي‪٣‬يش ‪ٓٝ‬يٖ ‪ٔ٣‬يظَكي ك‪ٜ‬يخٍ حُطَ‪٣‬ين اُي‪ ٢‬ىحٍ‪ٙ‬‬
‫ًخُطَ‪٣‬ن اُ‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬م كخٗظ‪ َٜ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٧‬ػ‪ٞ‬حّ ح‪ٍ٧‬رؼش حٗظ‪ٜ‬خٍح كخثوخ ‪٣‬ظؼـيذ ٓ٘ي‪ٚ‬‬
‫حُوخ‪ٝ ٙ‬حُؼخّ ‪ ٚ٘ٓٝ‬اً ًحى ‪٘٣‬خ‪ ِٛ‬ػ‪٬‬ػ‪ٝ ٖ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔيس ؿخٍ كي‪ ٢‬حُيز‪٬‬ى حُ‪ُٞ‬ل‪٤‬يش‬
‫ٖٓ {ٓخُْ} اُ‪ٝ{ ٢‬حٍ رَى} ‪ُٝ‬حٍ ًزخٍ‪ٛ‬خ ح‪٧‬ك‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪ٞٓ٧‬حص ‪ٝ‬حٓظـخُ أٗ‪٤‬خه‪ٜ‬خ‬
‫‪ٝ‬طِوٖ ح‪ٍٝ٧‬حى ٖٓ أ‪ٛ‬خُ‪ٜ٤‬خ ‪ ٖٓٝ‬ؿِٔش ٓيٖ ُحٍ بٍ {ٗي‪٤‬ن ٓي‪٤‬ي‪ُ }١‬حٍ ‪ٟ‬يَ‪٣‬لظ‪ٚ‬‬
‫كيي‪{ ٢‬ط٘ييي‪ٝ‬ؽ} ‪ُٝ‬حٍ {حُ٘يي‪٤‬ن رييخد} حرييٖ حر٘يي‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬حُٔ‪ٔ٤‬يي‪ٓٝ ٕٞ‬يييك‪ٝ ْٜ‬أهييٌ ٓيي٘‪ْٜ‬‬
‫‪ٗٝ‬ظْ {حُِِٔٔش حُوخىٍ‪٣‬ش} ٖٓ ػ٘ي {حُ٘‪٤‬ن رخد} اُ‪ ٢‬حٗظ‪ٜ‬خث‪ٌُُٝ ٚ‬ي ٓيؤُ‪ ٚ‬رؼي‪ٞ‬‬
‫ًزخٍ ٓ٘خ‪٣‬ن حُز‪٤‬خ‪٤ٗ ٖٓ ٖ٤ٟ‬وي؟ هخٍ ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ٓٝ ٚ٤‬يِْ‪ ،‬هيخٍ ٓيخ‬
‫رخُي طًٌَ بٍ {ٗ‪٤‬ن ٓ‪٤‬ي‪ٝ }١‬طوخ‪١‬ز‪ٜ‬ـْ رخُ٘ي‪ٞ٤‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬طٔييك‪ْٜ‬؟ هيخٍ ً٘يض ك‪٘٤‬جيٌ‬
‫ًؤػٔ‪ِ٣ ٠‬ظْٔ حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش ٖٓٔ ػِْ ‪٣ ُْ ٖٓٝ‬ؼِْ كِٔخ ا‪ٛ ٢ُ َٜ‬خكذ حُطَ‪٣‬ن آخّ‬

‫‪10‬‬
‫حُلَ‪٣‬ن ح‪ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؿٌر٘‪ ٢‬اُ‪ ٚ٤‬ػ٘خ‪٣‬ش ٖٓ هللا ‪ٓ ٚ٘ٓٝ‬و‪ ٢٘ٓ ٢‬أَٓ حُ‪ٓٞ‬خث‪ ٢‬ؿ‪٤‬يَ‪ٙ‬‬
‫ٓغ روخ حُٔ‪ٞ‬ح‪ِٛ‬ش ك‪ ٢‬هللا ‪ٝ‬حُظلخرذ ك‪ٝ ٚ٤‬حُظ٘خكغ ك‪ٛٝ ٚ٤‬ييم كيؤَٓ‪ٓ ٙ‬يغ بٍ ٗي‪٤‬ن‬
‫ٓيي‪٤‬ي‪ ١‬بهييَح ‪٣‬يييٍ ػِيي‪ٛ ٢‬يييم ٓوخُيي‪ ٚ‬اً ‪ٛ‬ييخٍ‪ٝ‬ح ُيي‪ً ٚ‬خ‪٧‬ر٘ييخ ‪ٛٝ‬ييخٍ ُ‪ٜ‬ييْ ًييخ‪٧‬د‬
‫‪٘٣‬لؼ‪ ْٜ‬رؤٓ‪ٞ‬حُ‪ٓ ٚ‬خ ُْ ‪٘٣‬لؼ‪ِٓ ٚ‬ي ه‪٤ٗ ٫ٝ ٢‬ن ‪٧‬طزخػ‪.ٚ‬‬
‫‪ٓٝ‬يك‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن رخد رو‪ٜ‬خثي ‪ٝ‬هطغ‪ٓ ،‬ـٔ‪ٞ‬ع أر‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪٣‬ؼي رٔجخص ‪ ٖٓٝ‬ؿِٔظ‪ٜ‬خ ه‪ُٚٞ‬‬
‫{حُ٘‪٤‬ن أكٔي} ٗؼٔش أ‪ٛ٫ٝ‬خ * ‪ٛ‬ـٌ‪ ٟ‬حُو‪٬‬ثـن ًِ‪ٜ‬خ ٓ‪ٛ٫ٞ‬خ‬
‫‪ٝ‬ه‪:ُٚٞ‬‬
‫{اٗٔخ حُ٘‪٤‬ن ٗؼٔش أٗؼْ حُِـــــــــــــ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ ب‪٣‬ـش ٓـٖ ح‪٣٥‬ـــخص}‬
‫اُ‪ ٢‬ؿ‪َٔٛ٤‬خ‪.‬‬
‫‪٣ ُْ ُٞٝ‬وَ ك‪ ٚ٤‬ا‪ ٖ٣ٌٛ ٫‬حُز‪٤‬ظ‪ٌُ ٖ٤‬ل‪ٜٗ ٠‬خىس ػِي‪ ٢‬ؿ‪ُ٬‬يش ‪ٛ‬يٌح {حُ٘ي‪٤‬ن} ‪٣٫ٝٝ‬ظي‪ٚ‬‬
‫‪{ ٕ٧‬حُ٘‪٤‬ن رخد} ػِ‪ ٢‬ؿ‪ُ٬‬ش هييٍ‪٣ ٫ ٙ‬ـِي‪ٞ‬ح ‪٣ ٫ٝ‬ظـيَ رخُ٘يؼَ ًخُ٘يؼَح ‪ٝ‬آيخ‬
‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬ػٖ إً طوَرخ اُ‪ ٢‬هللا ؿِ‪ ٟ‬هللا ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٜٔ‬خ ػٖ ‪ٛ‬خكز‪ ٚ‬ه‪٤‬يَح ‪ٝ‬ريخٍى‬
‫ك‪ ٢‬ػوز‪ٜٔ‬خ ‪ٝ‬أرو‪ ٠‬ى‪ُٝ‬ش حٌَُ اُ‪ ٢‬حُـ٘ش حُظ‪ٝ ٢‬ػـي حُٔظو‪ .ٕٞ‬بٓ‪.ٖ٤‬‬
‫‪ُ ٖٔٓٝ‬حٍ ٖٓ أٗ‪٤‬خم حُز‪٤‬خ‪{ ٖ٤ٟ‬ح‪ٓ٧‬ظخً رخد حرٖ كٔي} أػ٘‪ ٢‬حُؼخٗ‪ ٢‬أطيخ‪ٝ ٙ‬ايَ‬
‫ٓؼ‪ٝ ٚ‬رخص ه‪ َ٤‬ك‪ ٢‬هزش ‪ٝ‬حكيس أهزَٗ‪ ٢‬هِ‪ ٢ِ٤‬حُِٔوذ رٌخى {حُ٘‪٤‬ن ػزي حُويخىٍ ريٖ‬
‫ح‪ َ٤ٓ٧‬حٌُِٔ‪ًٝ }٢ِ٤‬خٕ اً ًحى َٓ‪٣‬يح ُ‪ٓ٨‬يظخً ريخد إٔ ح‪ٓ٧‬يظخً أهزيَ‪ ٙ‬رؤٗي‪ٌٓ ٚ‬يٖ‬
‫حُ٘‪٤‬ن حُِحثَ ٖٓ حَُٔ ‪٣ ُْٝ‬ز‪ٓ ٢ُ ٖ٤‬خ ‪.ٞٛ‬‬
‫هِض ‪ُٝ‬ؼِ‪ ٚ‬حُطَ‪٣‬وش حُ٘خًُ‪٤‬ش ‪ ٕ٧‬حُ٘‪٤‬ن ًظيذ ُ٘يخ أٗي‪ ٚ‬أهيٌ‪ ٙ‬أ‪ ٫ٝ‬ر‪ٞ‬حٓيطش هزيَ إٔ‬
‫‪ِ٣‬و‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حٓطش حُؼظٔ‪ ٍٍٞٓ ٠‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪٣ ُْٝ ِْٓٝ ٚ٤‬ز‪ُ٘ ٖ٤‬يخ ػٔيٖ أهيٌ‪.ٙ‬‬
‫‪ٓٝ‬زذ اهزخٍ {ًخى} ُ‪ ٢‬ر‪ٌٜ‬ح اٗ‪ٓ ٢‬ؤُظ‪ ٚ‬رؼي إٔ أهٌ ٖٓ ٗ‪٤‬و٘خ حُ٘خًُ‪٤‬ش ػخٗ‪٤‬يخ ‪ٛ‬يَ‬
‫طؼِْ ٖٓٔ أهٌ حُ٘‪٤‬ن حُ٘خًُ‪٤‬ش؟ كويخٍ ‪ٌُٝ ٫‬يٖ أهزَٗي‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬يظخً ريخد اُين كخكظٔيَ‬
‫ػ٘ي‪ ٕ٧ ٙ‬ح‪ٓ٧‬ظخً رخد ًخٕ ٗخًُ‪٤‬خ ‪ ٚ٘ٓٝ‬أهٌص أ‪ ٫ٝ‬كخكظَٔ ػ٘ي‪ ١‬رٔزذ ًُي ٓيخ‬
‫حكظَٔ ػ٘ي‪.ٙ‬‬
‫كٌخ‪٣‬ش اَ‪٣‬وش‪ :‬أهزَٗ‪ً ٢‬خى رؤٕ حُ٘‪٤‬ن أكٔي ُٔيخ ‪ٛٝ‬يَ ‪٣‬ي‪٣ُ ّٞ‬خٍطي‪ٓ٨ُ ٚ‬يظخً كي‪٢‬‬
‫ٗ‪ٜ‬خٍ ‪ٛ ّٞ٣‬خثق كٌٔم ُ‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ظخً ُز٘خ ؿ‪٤‬يح رٔخ رخٍى ‪ًٝ ٌَٓٝ‬خٕ ‪ٌٛ‬ح ك‪ُٓ ٢‬يٖ‬
‫ط‪٤٤٠‬ن حُ٘‪٤‬ن ػِ‪ٗ ٢‬لٔ‪ ٚ‬كوخٍ ُ‪ :ٚ‬حٗيَد؟ كويخٍ ٓيخ ً٘يض أٗيَد ٓؼيَ ‪ٛ‬يٌح كويخٍ‬
‫‪ ُْٝ‬أ‪٠٣‬يَى ٓيٖ ؿ‪ٜ‬يش حُطيذ أّ طًَظي‪ ٚ‬هلل ٓـخ‪ٛ‬ييح ُ٘لٔيي؟ كويخٍ‪ٗ :‬ؼيْ طًَظي‪ ٚ‬هلل‬
‫كوخٍ‪ :‬حَٗد اًح ‪ ٍِ٣ ُْٝ‬ر‪ ٚ‬كظي‪ٗ ٠‬يَد ‪ٝ‬رؼيي ًُيي ٓيؤٍ أ‪ٛ‬يلخد ح‪ٓ٧‬يظخً ػيٖ‬
‫ٓزذ اًَح‪٤ُِ٘ ٚٛ‬ن ػِي‪ ٢‬حُ٘يَد ‪ٓٝ‬يخ ًيخٕ ‪٣‬لؼيَ هيخٍ‪ٗ٧ :‬ي‪٣َ٣ ٫ ٚ‬يي ا‪ٓ ٫‬وخُليش‬
‫ٗلٔ‪ٝ ٚ‬ا‪ٜٓ٬٣‬خ ك‪ ٢‬هللا كظ‪ٛ ٠‬خٍ طِي ػخىط‪ًُ ٚ‬ي كِْ أٍ ٗ‪٤‬جخ أٗي ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬هَم‬

‫‪11‬‬
‫ػخىط‪ ٌٙٛ ٚ‬هلل كؼخِٓظ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ ‪٣ ٌُٖٝ‬زخٍى ُ‪ ٚ‬ك‪ٜ٤‬خ كبٗ‪ َ٤ٜ٣ ٚ‬رؼي أهي‪ٔٓ ٟٞ‬يخ ًيخٕ أ‪ٝ‬‬
‫ً‪ٓ٬‬خ ٗل‪ٌٛ ٞ‬ح‪.‬‬
‫‪ٝ‬رؼي ‪ٌٛ‬ح رٌؼ‪ َ٤‬أط‪{ ٠‬أكٔي رٖ ح‪ٓ٧‬ظخً رخد} اُ‪{ ٢‬حُ٘‪٤‬ن أكٔي} ك‪{ ٢‬حٗـيخٍ‪}ْ٣‬‬
‫‪ٝ‬كَف ر‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن ؿخ‪٣‬يش ‪ٗٝ‬يَع ‪٣‬زيخُؾ كي‪ ٢‬اًَحٓي‪ ٚ‬ا‪١‬ؼخٓيخ ‪ٝ‬آيوخ كِٔيخ ‪ٛٝ‬يَ ٓيٖ‬
‫ح‪َٗ٧‬رش اُ‪ ٢‬أطخ‪ ١‬ػِْ {ًخى} إٔ ٓ‪ ٌٕٞ٤‬أَٓ ‪ ٕ٧‬أكٔي ‪َ٘٣ ٫‬د أطخ‪٣ ٫ٝ ١‬ويٍ‬
‫إٔ ‪٘ٔ٣‬غ حُ٘‪٤‬ن ُ‪٤ٜ‬زظ‪ُٝ ٚ‬لن حُـٔخػيش كِٔيخ ‪ٛ‬يْ حُ٘ي‪٤‬ن رٔيي حٌُيؤّ ‪٧‬كٔيي هيخٍ ُي‪ٚ‬‬
‫{ًخى} إٔ أكٔي ٓخ ًخى ‪َ٘٣‬د أطخ‪ ١‬كوخٍ ُ‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن ‪٣‬خ أكٔي ٓخ رخُيي أ‪٠٣‬يَى ٓيٖ‬
‫ؿ‪ٜ‬ييش حُطييذ أّ طًَظيي‪ ٚ‬هلل ٓـخ‪ٛ‬يييح ُ٘لٔييي؟ كوييخٍ أكٔييي‪ٗ :‬ؼييْ‪ ،‬طًَظيي‪ ٚ‬هلل كوييخٍ ُيي‪ٚ‬‬
‫حَٗد اًح كِٔخ َٗد أكٔي ‪ٟ‬لي حُ٘‪٤‬ن طؼـزخ ‪ٝ‬هخٍ ‪ ٌٙٛ‬رظِيي كيبٕ ‪ٝ‬حُييى كؼيَ‬
‫ر‪ٓ ٢‬خ كؼِض ري رخٍى هللا ُي ك‪ٜ٤‬خ‪.‬‬
‫‪ُٔٝ‬خ ؿخٍ حُ٘‪٤‬ن كي‪ ٢‬حُيز‪٬‬ى طِويخ‪ ٙ‬حُ٘يخّ ٓيٖ ًيَ أٍ‪ ٝ‬رخُٔلزيش ‪ٝ‬حُوزي‪ُ ٍٞ‬ل‪ٞ‬حثيي‪ٙ‬‬
‫حُٔـظٔؼش ك‪ ٖٓ ٚ٤‬ػِٔ‪ ٚ‬حٌُؼ‪٤‬يَ حُ‪ٜ‬يل‪٤‬ق ‪ٝ‬ى‪٣‬خٗظي‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬يخىهش حُ‪ٜ‬يخُلش ‪ٝ‬حٓيظـَهض‬
‫ًَ ًُي كخثيط‪ ٚ‬حُٔخُ‪٤‬ش كبٗي‪ٔٔ٣ ٫ ٚ‬يي ىٍ‪ٔٛ‬يخ ‪ ٫ٝ‬ى‪٘٣‬يخٍح ‪٣ٝ‬زيٌٍ ٌُِز‪٤‬يَ ‪ُِٜٝ‬يـ‪َ٤‬‬
‫‪ٝ‬حًٌَُ ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬ؼ‪ٝ ٠‬حُلَ ‪ٝ‬حُؼزي ‪ٝ‬حُـ٘‪ٝ ٢‬حُلو‪ٝ َ٤‬حُ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬حُطيخُق ًِٔيخ حٓظييص ‪٣‬يي‬
‫اُ‪ٛ٨ٓ ٚ٤‬خ ٓغ ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ ٓخٍ حُ٘خّ ‪ٝ‬حُظٔٔي رَأّ ٓخُي‪ ٚ‬حُيٌ‪ٛ ١‬ي‪ ٞ‬ح‪٩‬هزيخٍ‬
‫اُ‪ ٢‬هللا رٌِ‪٤‬ظ‪ٔٛ ًٚ٘ٝ ٚ‬ظ‪.ٚ‬‬
‫ػْ ٓخٍ اُ‪ ٢‬أٍ‪ ٝ‬حُز‪٤‬خ‪ٝ ٖ٤ٟ‬حٓظـخُ أٗي‪٤‬خه‪ٜ‬خ ‪ُٝ‬حٍ أك‪٤‬خ ‪ٛ‬يخ ‪ٝ‬أٓ‪ٞ‬حط‪ٜ‬يخ ‪ٗٝ‬لؼ‪ٜ‬يْ‬
‫رؤٓ‪ٞ‬حُ‪ ٚ‬حُطخثِش كؤكز‪ ٙٞ‬ك‪ٞ‬م كذ حُٔي‪ٞ‬حى‪ٓٝ ٖ٣‬ييك‪ ٙٞ‬رو‪ٜ‬يخثي ‪ُٝ‬حٍ‪ ٙٝ‬كي‪٘١ٝ ٢‬ي‪ٚ‬‬
‫رؼييي ‪ٝ‬حٓييظلخى‪ٝ‬ح ٓ٘يي‪ٛ ٚ‬ييٌح ‪ُٔٝ‬ييخ ًييخٕ ‪ٛ‬ييٌح حُ٘زيي‪ٞ‬ؽ حَُحثيين ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طلييخع حُلييخثن ريي‪ٖ٤‬‬
‫ح‪٧‬ػٔخّ ‪ٝ‬أ‪٫ٝ‬ى‪ ْٛ‬حُ٘‪ٞ٤‬م ‪ٝ‬حٌُ‪ٜ‬ي‪ٓ ٍٞ‬يٖ ٗيخد ٓيٖ أٗلٔي‪ ْٜ‬أٓيخ ‪ٝ‬أريخ ‪َٟ٣ ٫‬ي‪ٕٞ‬‬
‫‪ٗ٧‬لٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪٣‬ؤَ ًًَ‪ٔ٣ٝ ْٛ‬و‪ ٢‬هيٍ‪ ْٛ‬طلَى ٓ٘‪ٓ ْٜ‬خ ًيخٕ ٓيخً٘خ ‪ٝ‬ريَُ ٓي٘‪ْٜ‬‬
‫ٓخ ًخٕ ًخٓ٘خ ُٔخ ػخ‪ٞ٘٣‬ح ٖٓ ى‪ٝ‬حػ‪ ٢‬حُلٔي كلٔي‪ٝ ٙٝ‬هخُ‪ٞ‬ح ك‪ٝ ٚ٤‬كؼِ‪ٞ‬ح‪.‬‬
‫‪ًٝ‬يييخٕ ‪ٜ٣‬يييِ‪ٓ ٢‬ؼ‪ٜ‬يييْ ؿٔخػيييش كيييؤُـج‪ ٙٞ‬رٌؼيييَس ح‪٣٩‬يييٌح اُييي‪ ٢‬ح‪٫‬ػظيييِحٍ رـٔخػظييي‪ٚ‬‬
‫‪ٔٓٝ‬ـي‪ ٙ‬كزٌ ٓٔـي‪ٔٓ ٙ‬يخؿي‪ٝ ْٛ‬ؿٔخػظي‪ ٚ‬ؿٔيخػظ‪ ْٜ‬كيخُىحى‪ٝ‬ح ك٘ويخ ػِ‪٤‬ي‪ٝ ٚ‬ؿ‪٤‬ظيخ‬
‫‪ٝ‬حٗ‪ ْ٠‬اُي‪ًُ ٢‬يي إٔ ح‪ٓ٧‬يَح ُٔيخ ًيخٕ ٓيخ ًيخٕ ٓيٖ ‪ٛ‬ييحهظ‪ٓ ْٜ‬يغ ‪ٝ‬حُيي‪ٌٓٝ ٙ‬خٗظي‪ٚ‬‬
‫ػ٘ي‪١ ْٛ‬خُز‪ ٙٞ‬رٔؼَ ًُي كوخٍ ‪ٜ٤ٛ‬خص أ‪ ٖ٣‬حُؼَ‪٣‬يخ ٓيٖ حُؼيَ‪ ٟ‬كل٘وي‪ٞ‬ح ػِ‪٤‬ي‪ٝ ٚ‬هيخُ‪ٞ‬ح‬
‫حٓظوِ٘خ ‪ٝ‬حٓظوق ر‪ٞ‬حُي‪ ٙ‬اً هزق ٓ‪ٞ‬ح‪٫‬ط‪ ٚ‬ا‪٣‬خٗخ‪.‬‬
‫‪ ْ٤ُٝ‬ح‪ًٔ َٓ٧‬خ ُػٔ‪ٞ‬ح ٗؼْ هي ًيخٕ كي‪ ٢‬ك‪٤‬يخس ‪ٝ‬حُيي‪ٌ٣ ٙ‬ظيذ ُي‪٘٣ ٫ٝ ٚ‬يخك‪ ٜٚ‬ك‪٤‬يخ‬
‫‪ٝ‬اؿ‪ ٫٬‬إٔ كخٍم ح‪َٓ٧‬ح كبٕ ػِ‪ ْٛ‬حُييٗ‪ ًٍ ١ٞ٤‬أهيَ‪ ١ٝ‬كٌيخٕ حُ‪ٞ‬حُيي ‪٣‬وي‪ُ ٍٞ‬ي‪ٚ‬‬
‫‪ٛ‬يهض ‪ٝ‬أكٔ٘ض رخٍى هللا ك‪٤‬ي ‪٣ٝ‬ؼظٌٍ اُ‪ ٚ٤‬رؼٌٍ حُٔ‪ٜ‬خُق حُٔظويّ‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫كٌخ‪٣‬ييش اَ‪٣‬لييش‪ :‬ه‪٤‬ييَ ُٔييخ طييخد رؼيي‪ٍُٝ ٞ‬ح ح‪٤ٓ٧‬ييَ {ُظـيي‪ }ٍٞ‬ػِيي‪٣ ٢‬ييي حُ٘يي‪٤‬ن‬
‫حُٔظَؿْ ُ‪ًٝ ٚ‬خٕ ٖٓ ًزخٍ‪ ْٛ‬حُٔؼظزَ‪ ٖ٣‬ػ٘ي ح‪ًٝ َ٤ٓ٧‬خٕ ٖٓ حُ٘ـؼخٕ ح‪٧‬ؿ٘‪٤‬خ‬
‫الييَ رلييا ‪ٝ‬حكييَ ٓييٖ ؿ٘‪ٔ٤‬ييش {‪ٛ‬يئذ ٓييخؽ} ‪ٛ{ٝ‬يئذ ٓييخؽ} هَ‪٣‬ييش ٗييَه‪٢‬‬
‫{حٗـخر‪ }ٍٞ‬كز‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪{ ٖ٤‬ؿِق} ‪ٝ‬هؼض حُ‪ٞ‬حهؼش حُظ‪ ٢‬ر‪{ ٖ٤‬أكٔي ٗ‪٤‬ن ر‪ ٚ‬حُل‪ٞ‬ط‪}٢‬‬
‫‪ٝ‬ر‪{ ٖ٤‬ح‪ُ َ٤ٓ٧‬ظـ‪ }ٍٞ‬ربػخٗيش حُ٘‪ٜ‬يخٍ‪ ٟ‬كـِيذ حُ٘ي‪٤‬ن ‪ٝ‬هظيَ كـيْ٘ ؿي‪ ٖ٤‬ح‪٤ٓ٧‬يَ‬
‫ؿ٘‪ٔ٤‬ييش ‪ٛ‬خثِييش ٓييٖ ح‪ٓ٧‬يي‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُييٌٍحٍ‪ٝ ١‬ؿِٔييظ‪ٓ ْٜ‬ييٖ أ‪ٛ‬ييَ حُزِييي ٓييٖ {ؿِييق}‬
‫‪{ٝ‬ك‪ٞ‬ص} ‪ً{ٝ‬ـ‪ ِٕٞٔٔٓ ْٛٝ }ٍٞ‬كخٓظلظ‪ ٠‬ح‪٤ٓ٧‬يَ كي‪ ٢‬حٓيظَهخه‪ ْٜ‬كؤكظيخ‪ ٙ‬رؼي‪ٞ‬‬
‫ح‪٧‬ؿ‪ ٬‬رؤٗ‪٣ ٚ‬ـ‪ ٕ٧ ُٞ‬حُ٘ي‪٤‬ن حُٔليخٍد حىػي‪ ٠‬حُ٘زي‪ٞ‬س كيؤر‪٤‬ق ىٓي‪ٝ ٚ‬أًيَ ٓيخ ؿيْ٘‬
‫ٓ٘‪ ٚ‬كؤٓ‪ٞ٠‬ح ًُي ‪ٝ‬حُلخٍ إٔ ىػ‪ٞ‬ح‪ ٙ‬حُ٘ز‪ٞ‬س ُْ ‪٣‬ؼزض ػ٘ي ؿٔ‪ ٍٜٞ‬حُؼويخس ‪ٝ‬اٗٔيخ أػيخٍ‬
‫حُلَد ر‪ ْٜ٘٤‬أٗ‪٤‬خ ‪٣‬ط‪ًًَٛ ٍٞ‬خ ‪٣‬لٌ‪ٜ٤‬خ أ‪ َٛ‬حُوزَس كِٔخ طخد ًُي حُ‪ َ٣ُٞ‬ػِ‪٢‬‬
‫‪٣‬ييي حُ٘يي‪٤‬ن أٓييَ‪ ٙ‬حُ٘يي‪٤‬ن رظٔييَ‪٣‬ق ًييَ ٓييخ ر‪٤‬ييي‪ٓ ٙ‬ييٖ أٓييخٍ‪ٛ{ ١‬يئذ ٓييخؽ} كلؼييَ‬
‫َٓ٘٘كخ كَأ‪ ٟ‬ح‪ٝ َ٤ٓ٧‬أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬أٓيَ حُ٘ي‪٤‬ن ٗو‪٠‬يخ ُلظي‪ٓ ٟٞ‬يٖ أكظي‪ ٠‬رخ‪ٓ٫‬يظَهخم‬
‫كل٘وي‪ٞ‬ح ػِ‪٤‬ي‪ٝ ٚ‬ؿ‪٠‬يز‪ٞ‬ح ‪ٝ‬رِـ٘ي‪ ٢‬إٔ حُيي‪ٍُٞ‬ح أك‪٠‬يَ‪ٝ‬ح ًُيي حُي‪ َ٣ُٞ‬ػ٘يي ح‪٤ٓ٧‬ييَ‬
‫‪ٝ‬هخُ‪ٞ‬ح ُ‪ٓ{ :ٚ‬يخ رخُيي طـِيْ ٓيغ ٗظَحثيي ػِي‪ٓ ٢‬خثييس ًَحٓيش كظؼيَ‪ ٝ‬ػ٘‪ٜ‬يخ ‪ُٝ‬يْ‬
‫طٌظق رخ‪٩‬ػَح‪ ٝ‬كظ‪ ٠‬أًٍ‪٣‬ض ػِ‪ٜ٤‬خ حُظَحد} كوخٍ‪ٗ{ :‬ؼْ أُػـ٘‪ٝ ٢‬ؿِيش ًريخد‬
‫‪ٝ‬حهظلخٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أٗل‪ ٢‬كؤكِػظ٘‪ ٢‬كخٗظ٘ؤ ٓ٘‪ٓ ٚ‬يخ ٍأ‪٣‬يظْ ‪ ٫‬ه‪ٜ‬يي حُظٌيي‪ َ٣‬ػِي‪ }ٌْ٤‬ػزيَ‬
‫رب‪ٛ‬خرش ح‪ٗ ّ٬ٓ٩‬ـخف هِز‪ ٚ‬رؼ٘خ‪٣‬ش ٖٓ هللا ػٖ حهظليخّ ًريخد كي‪ ٢‬أٗلي‪ ٚ‬رـظيش كؤٗيض‬
‫طؼِْ ٓخ ك‪ًُ ٢‬ي ٖٓ ح‪ِٗ٫‬ػخؽ كؼِٔ‪ٞ‬ح ‪ٛ‬يه‪ٝ ٚ‬أػٌٍ‪ٌٓٝ ٙٝ‬ظ‪ٞ‬ح ػٖ كخُ‪.ٚ‬‬
‫‪ٝ‬أٓخ حُ٘‪٤‬ن كَ٘ع ح‪ٔ٣ َ٤ٓ٧‬ظويٓ‪ ٚ‬اُ‪ ٚ٤‬رِطخكش ‪ٌ٣‬ظذ اُ‪ًُ ًَ ٫ٍٞٓ ََٓ٣ٝ ٚ٤‬ي‬
‫‪ٝ‬حُ٘‪٤‬ن ‪ٔ٣‬ظ٘غ إ ًظخرخ رٌظخد أ‪ ٫ٍٞٓ ٝ‬رٌ‪٘ٓ ّ٬‬خك‪ٜ‬ش رِـ٘‪ ٢‬أٗ‪ ٚ‬هخٍ َُِٓ‪ ٍٞ‬هَ‬
‫ُ‪ َ٤ٓ٨‬أٓظل‪ ٢٤‬إٔ طَحٗ‪٬ٓ ٢‬ثٌش هللا طلِٔ٘‪ ٢‬أهيحٓ‪ ٢‬اُ‪ِٓ ٢‬ي ؿ‪ َ٤‬هللا‪.‬‬
‫‪ٓٝ‬يئؼض ٓييٖ حُ٘يي‪٤‬ن {بىّ ‪ٛ‬ييَ} رلييظق حُ‪ٜ‬ييخى ‪ٓٝ‬ييٌ‪ ٕٞ‬حُيي‪ٛٝ ّ٬‬يي‪ٓ ٞ‬ييٖ أهيييّ‬
‫حَُٔ‪٣‬ييي‪ُِ٘ ٖ٣‬يي‪٤‬ن ‪ٛٝ‬يي‪ ٞ‬ؿِليي‪ ٢‬أ‪ٛ‬يي‪٣ ٬‬لٌيي‪ ٢‬إٔ بهييَ رييَح‪ٝ‬س ًظز‪ٜ‬ييخ حُ٘يي‪٤‬ن ٓـ‪٤‬زييخ‬
‫ُ‪ َ٤ٓ٨‬ك‪ِ١ ٢‬زخط‪ ٚ‬كِٔ‪ٜ‬خ ‪ٛ‬ي‪ ٞ‬أػ٘ي‪ ٢‬حُ٘ي‪٤‬ن بىّ اُي‪ ٢‬ح‪٤ٓ٧‬يَ ًظيذ ك‪ٜ٤‬يخ حُ٘ي‪٤‬ن هيخٍ‬
‫{ٓلٔي ريـٖ ٓٔئِش} ٍ‪ٟ‬ي‪ ٢‬هللا طؼيخُ‪ ٢‬ػ٘ي‪ ٚ‬حُؼيخُْ ػِي‪ ٢‬ريخد حُٔيِطخٕ ًخُيٌرخد‬
‫ػِ‪ ٢‬حُؼٌٍس كيكغ ح‪ َ٤ٓ٧‬حٌُظخد اُ‪{ ٢‬حُوخ‪ٓ ٢ٟ‬ـوض} ‪ ٞٛٝ‬حُٔلظ‪ ٢‬حُـِ‪ َ٤‬كِٔخ‬
‫هَأ‪ٛ‬خ أػِٖ رخ‪ٓ٫‬ظَؿخع* اٗخ هلل ‪ٝ‬اٗخ اُ‪ٍ ٚ٤‬حؿؼي‪ *ٕٞ‬هيخٍ ح‪٤ٓ٧‬يَ ٓيخًح هيخٍ؟ هيخٍ‬
‫حُوخ‪٣ ُْ ٢ٟ‬ؼ٘ي اٗٔخ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢٘٤‬أٗخ هخٍ ح‪٤ٓ٧‬يَ ريخهلل ا‪ٓ ٫‬يخ هِيض هيخٍ حُوخ‪ٟ‬ي‪ ٢‬حُؼيخُْ‬
‫ػِ‪ ٢‬رخد حُِٔطخٕ ًخٌُرخد ػِ‪ ٢‬حُؼٌٍس هخٍ ح‪ ٞٛٝ َ٤ٓ٧‬ػِي‪ ٢‬أٗيي اً ٍبى ًرخريخ‬
‫‪ٍٝ‬بٗ‪ٓ ٢‬خ طؼِْ ‪ ٌُٖٝ‬أ‪ٜ٣‬خ حُوخ‪ٓ ٢ٟ‬خ طَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬أٓيَ‪ ٙ‬هيخٍ حُوخ‪ٟ‬ي‪ ٢‬أٍ‪ ٟ‬إٔ ‪٣‬ظيَى‬
‫‪ٓ ٕ٧‬ـخُزظ‪ ٚ‬ؿٍَ كٖٔ ؿِز‪ ٖٓ ٌٕٞ٣ ٚ‬أػِ‪ ٢‬ح‪٧‬ػيخُ‪ٓٝ ٖ٤‬يٖ ؿِزي‪ٛ ٚ‬ي‪ٌ٣ ٞ‬ي‪ٓ ٕٞ‬يٖ‬

‫‪13‬‬
‫أٓلَ حُٔخكِ‪ٓٝ ٖ٤‬يخ أٍح‪ ٙ‬ا‪ ٫‬ؿخُزيخ هيخٍ ح‪٤ٓ٧‬يَ ‪ٛ‬ييهض أ‪ٜ٣‬يخ حُوخ‪ٟ‬ي‪ ٢‬كَِرٔيخ ‪٣‬ـيي‬
‫حُِحٍع ك‪ ٢‬رٔظخٗ‪ ٚ‬روؼش ‪ ٫‬طِ‪ُ ٖ٤‬لخٍع ‪ ٫ٝ‬ط٘زض ُ‪ٍُ ٚ‬ػخ هخٍ حُوخ‪ٗ ٢ٟ‬ؼيْ هيخٍ‬
‫ح‪٤ٓ٧‬ييَ كِ٘ييَ‪ ٙ‬طِييي حُزوؼييش ‪ٛ‬ييٌح كييخٗوطغ رييٌُي حُطِييذ ‪ٝ‬حٗو٘ييغ حٌُييَد ‪ٝ‬حُلٔييي هلل‪.‬‬
‫كٌخ‪٣‬ش ػخٗ‪٤‬ش أ‪َ١‬ف ‪ٝ‬أؿَد ‪ٓ ٢ٛٝ‬ظلَػش ٖٓ ‪ًُٝ ٌٙٛ‬ي إٔ أَٓ حُلٌخ‪٣‬ش ح‪٠ُٝ٧‬‬
‫ُٔخ حٗوطغ رٌُي حٌُظخد ‪ٝ‬حٗظل‪ ٠‬ر‪ ٚ‬حُؼظخد ه‪ ٠٠‬هللا إٔ ٓخكَ ح‪ٝ َ٤ٓ٧‬هخ‪ًُ ٚ٤ٟ‬ي‬
‫ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ؿ‪٤‬زخط‪ ٍِٗٝ ٚ‬ك‪ ٢‬هَ‪٣‬ش هَد ٍِٓ٘ حُ٘‪٤‬ن كِٔخ ٓٔغ حُ٘‪٤‬ن رؤٕ حُوخ‪٢ٟ‬‬
‫ٓؼ‪ ٚ‬كَف ُِٔي‪ ّ٬‬ػِي‪ ٢‬حُوخ‪ٟ‬ي‪ٛ ٢‬يِش ُي‪ٓ٧ ٚ‬يَ‪ٓ ٖ٣‬ؼظزيَ‪ ٖ٣‬أكيي‪ٔٛ‬خ إٔ حُوخ‪ٟ‬ي‪٢‬‬
‫ٗ‪٤‬و‪ًٔ ٚ‬خ طؼِْ إٔ ٖٓ ػِٔي كَكخ ‪ٝ‬حكيح ك‪٫ٞٓ ٜٞ‬ى ‪ٝ‬حُؼيخٗ‪ ٢‬إ حُوخ‪ٟ‬ي‪ ٢‬هِ‪٤‬يَ‬
‫‪ٝ‬كز‪٤‬ذ ُ‪ٞ‬حُي‪ ٙ‬ك‪ٞ‬ؿذ ػِ‪ٌُُ ٚ٤‬ي رَ‪ِٛٝ ٙ‬ظ‪ٝ ٚ‬إ ٓيٖ أريَ حُزيَ إٔ ‪ٜ٣‬يَ حَُؿيَ‬
‫أ‪ٝ َٛ‬ى أر‪ ٚ٤‬أ‪ًٔ ٝ‬خ هخٍ ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ‪.‬‬
‫كِٔخ ‪ٝ‬حكخ‪ٔٛ‬خ ؿخُٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٢‬كَحٕ ِْٓ ػِ‪ٜٔ٤‬خ ٓ‪ ّ٬‬حكظيَحّ ‪ٝ‬ؿِيْ ػِي‪ ٢‬حُظيَحد‬
‫‪٣ ُْٝ‬طؤ ػِ‪ ٢‬حُزٔخ‪ ١‬ػْ ُزغ هِ‪َٛٝ ٬٤‬ف ُِوخ‪ ٢ٟ‬اٗٔخ أط‪٤‬يض ُِٔي‪ ّ٬‬ػِ‪٤‬يي كوي‪٢‬‬
‫‪ُٔٝ‬خ ‪َٛ‬ف كطٖ ح‪ َ٤ٓ٧‬اٗ‪ ٚ‬اٗٔخ ‪َٛ‬ف ٍكؼخ ُ‪ٜ٣٪‬خّ ًي‪٣ ٬٤‬ظي‪ٓ ْٛٞ‬يٖ ‪٣ ٫‬ؼِيْ إٔ‬
‫اط‪٤‬خٗ‪ ّ٬ُِٔ ٚ‬ػِ‪ ٢‬ح‪ٔٓٝ َ٤ٓ٧‬خُٔظ‪ ٚ‬ك‪ٜ٤ٜ‬خص ػْ حُظليض ح‪٤ٓ٧‬يَ اُي‪ ٢‬حُوخ‪ٟ‬ي‪ٝ ٢‬هيخٍ‬
‫‪٘٣‬زـيي‪ُ٘ ٢‬ييخ إٔ ٌِٗٔيي‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬أَٓٗييخ ًُييي اً ٗويي‪ ٞ‬حُلظيي‪ٝ ٟٞ‬كخ‪ُ٘ٝ‬ييخ ح‪٫‬ؿظٔييخع ريي‪ ٚ‬كِييْ‬
‫‪٣‬ل‪ٜ‬ييَ ‪ٝ‬ح‪ ٕ٥‬هييي ك‪ٜ‬ييَ كوييخٍ حُوخ‪ٟ‬يي‪ٗ ٢‬ؼييْ أٗييخ هِييض إ حَُؿييَ حىػيي‪ ٠‬حُ٘زيي‪ ٞ‬س‬
‫‪ٝ‬كخٍد ػِ‪ًُ ٢‬ي كؤر‪٤‬ق ىٓي‪ٝ ٚ‬أًيَ ٓيخ ؿيْ٘ ٓ٘ي‪ٝ ٚ‬حٓيظَهخم ٓيٖ أٓيَ ٓٔيٖ ٓؼي‪ٚ‬‬
‫‪ٌٓٝ‬ض كٌٔض حُـٔخػش ُٓ٘خ كوخٍ حُ٘‪٤‬ن ُِوخ‪ٛ ٢ٟ‬يَ طٌِٔيض ‪٧‬ؿ‪٤‬زيي؟ هيخٍ ٗؼيْ‬
‫ٓخ طٌِٔض ا‪ُ ٫‬ظـ‪٤‬ز‪ ٢٘٤‬هخٍ ‪ٝ‬هي أًٗض ُ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُـ‪ٞ‬حد؟ هخٍ حُوخ‪ٗ ٢ٟ‬ؼْ هيي أًٗيض‬
‫ُي ك‪ ٢‬حُـ‪ٞ‬حد هخٍ حُ٘‪٤‬ن كٖٔ ‪ٜ٘٣‬ي ُي رؤٗي‪ ٚ‬حىػي‪ ٠‬حُ٘زي‪ ٞ‬س؟ هيخٍ حُوخ‪ٟ‬ي‪ ٢‬أ‪ٛ‬يَ‬
‫{ًـ‪ }ٍٞ‬هخٍ حُ٘ي‪٤‬ن أ‪ٛ‬يَ ًـي‪ ٍٞ‬أػييحإ‪ٝ ٙ‬ه‪ٜ‬ئخ ‪ٓٝ ٙ‬ليخٍر‪ ٙٞ‬أطوزيَ ٗي‪ٜ‬خىط‪ْٜ‬‬
‫ك‪ٚ٤‬؟ هخٍ حُوخ‪ ٌُٖٝ ٫ ٢ٟ‬أ‪ٔٛ{ َٛ‬ذ ٓخؽ} حٌُ‪ٝ ٖ٣‬هؼيض ػ٘يي‪ ْٛ‬حُ‪ٞ‬حهؼيش هيخٍ‬
‫حُ٘‪٤‬ن أ‪ٔٛ َٛ‬ذ ٓخؽ أطظ‪ ْٜ‬ح‪٧‬كِحد ٓيٖ حُ٘يَم ‪ٓٝ‬يٖ حُـيَد ‪ٝٝ‬هؼيض حُلظ٘يش‬
‫ػ٘ي‪٘٣ ٫ ْٛٝ ْٛ‬ؼَ‪ ٕٝ‬كٔيخ ‪٣‬ييٍ‪ ْٜ٣‬رخُييػ‪ٝ ٟٞ‬حُٔييػ‪ٝ ٢‬حُٔييػ‪ ٠‬ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬كٔيٌض‬
‫حُوخ‪ٟ‬يي‪ٓٝ ٢‬ييٌظض حُـٔخػييش ‪٤٘ٛ‬جييش ػييْ هييخٍ حُ٘يي‪٤‬ن أ‪ٜ٣‬ييخ حُ‪ُٞ‬ييي ىُِ٘ييخى ػِيي‪ ٢‬حُِٔييي‬
‫كٔزوظ٘خ ك‪٤‬ي‪٤٘ٛ ٚ‬جيخ ُيي ػيْ ‪٤٘ٛ‬جيخ كؤًػ٘يخ ُي‪ٓٝ ٚ‬يخُٔ٘خ‪ ٙ‬كخٌٗ٘يق حُـزيخٍ ػيْ ‪ٝ‬حىػ‪ٜٔ‬يخ‬
‫حُ٘‪٤‬ن ‪ٓٝ‬خٍ‪.‬‬
‫‪ُٔٝ‬ييخ ًييخٕ ًييٌُي حٗوطؼييض ريي‪ ٚ‬حُٔييزَ ا‪ ٫‬اُيي‪ ٢‬هللا طؼييخُ‪ ٢‬اً أطيي‪ٓ ٠‬ييٖ ؿ‪ٜ‬ييش حُلـييخٍ‬
‫‪ٝ‬ح‪٧‬رَحٍ كظ‪ ٬‬ػِ‪ٝ{ ْٜ٤‬أك‪ ٝٞ‬أَٓ‪ ١‬اُ‪ ٢‬هللا إ هللا ر‪ٜ‬ي‪ َ٤‬رخُؼزيخى} {‪ٝ‬هللا ‪٣‬ؼِيْ‬
‫حُٔلٔي ٖٓ حُٔ‪ِٜ‬ق}‪.‬‬

‫‪14‬‬
‫‪ ٌٙٛ‬ه‪ٞ‬س حُ٘‪٤‬ن ‪ٝ‬ػِٓ‪ٝ ،ٚ‬أٓخ حُظ‪ٌٓ٬‬س ك‪ٜ‬يْ أهي‪ٝ ٟٞ‬أػيِّ ‪٣‬ويخطِ‪ ٕٞ‬حُ٘يخّ كي‪ً ٢‬يَ‬
‫ٓيهَ ‪ٓٝ‬وَؽ طَ‪ ٟ‬حُٔـخً‪٣‬ذ ٓ٘‪٣ ْٜ‬طِغ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬ػِ‪ٍ ٢‬أّ حُ٘ـَس ك‪ٔ٤‬و‪٢‬‬
‫رؤّ ٍأٓ‪٣ ٫ٝ ٚ‬ئػَ ًُي ك‪ٝٝ ٚ٤‬حكي ‪٣‬يهَ ك‪ ٢‬حُ٘خٍ ‪٣ٝ‬وَؽ ‪٣ ٫ٝ‬لظَم ‪٣ٝ‬ظـ٘ي‪ٕٞ‬‬
‫رخُو‪ٜ‬خثي ك‪ ٢‬أٗي‪٣‬ش حُ٘خّ ‪ٓٝ‬يحٍٓي‪ ْٜ‬ك‪٤‬وظِي‪٣ ٫ٝ ْٜٗٞ‬يئػَ ‪ٛ‬يٌح كي‪ٝ ْٜ٤‬هيي ‪ٟ‬يَر‪ٞ‬ح‬
‫‪ًٝ‬ظليي‪ٞ‬ح ‪ٝ‬أهييٌ ٓيي٘‪ ْٜ‬أٓيي‪ٞ‬حُ‪ٝ ْٜ‬أهَؿيي‪ٞ‬ح ٓييٖ ى‪٣‬ييخٍ‪ً ْٛ‬ييَ ًُييي كيي‪ٓ ٢‬ييز‪ َ٤‬طزي‪٣‬ييي‪ْٛ‬‬
‫‪ٝ‬ط٘ظ‪٤‬ض ِٗٔ‪ ْٜ‬كٌيؤٕ كؼيَ حُٔؼخٗيي‪٣ُ ٖ٣‬يخىس ُ‪ٜ‬يْ كي‪ ٢‬حَُؿزيش ‪ٝ‬ح‪٩‬هزيخٍ ٓيَ اُ‪ٜ‬ي‪٢‬‬
‫َٓ‪ ٖٓ ٟ‬رخ‪٤ٗ ٖ١‬و‪ ْٜ‬اُ‪ ْٜ٤‬كٌخٕ حُ٘‪٤‬ن ‪٣‬ؼزظ‪٣ٝ ْٜ‬و‪ ١ٞ‬ر‪ٜ‬خثَ‪ ْٛ‬رلٔيَ ‪ٜٔٔٛ‬يْ‬
‫اُ‪ ْٔٛ ٢‬أ‪ٛ‬لخد ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪٣ ِْٓٝ ٚ٤‬و‪ٌٛ ٖٓ ٍٞ‬ح هي ُو‪ ٢‬أ‪ٛ‬يلخد‬
‫ٍٓيي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬ييِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬يي‪ٓٝ ٚ‬ييِْ ٓييخ ‪ٛ‬يي‪ ٞ‬أٗييي اً هظِيي‪ٞ‬ح كيي‪ٓ ٢‬ييز‪ َ٤‬هللا ‪ٝ‬أ‪٣َٛ‬يين‬
‫ىٓخ ‪ِٓٝ ْٛ‬ز‪ٞ‬ح أٓي‪ٞ‬حُ‪ٝ ْٜ‬أهَؿي‪ٞ‬ح ٓيٖ ى‪٣‬يخٍ‪ ْٛ‬كِيْ ‪ٜ٣‬يي‪ٗ ْٛ‬ي‪ٓ ٢‬يٖ ًُيي ػيٖ‬
‫ٓطِز‪ ْٜ‬كظ‪ ٠‬كخُ‪ٝ‬ح رٔيف ا‪٣‬خ‪ُِ{ ْٛ‬لويَح حُٔ‪ٜ‬ـيَ‪ ٖ٣‬حُيٌ‪ ٖ٣‬أهَؿي‪ٞ‬ح ٓيٖ ى‪٣‬يخٍ‪ْٛ‬‬
‫‪ٝ‬أٓيي‪ٞ‬حُ‪٣ ْٜ‬زظـيي‪ ٕٞ‬ك‪٠‬يي‪ٓ ٬‬ييٖ هللا ‪ ٍٟٝ‬ي‪ٞ‬حٗخ ‪ٜ٘٣ٝ‬ييَ‪ ٕٝ‬هللا ‪ٍٓٝ‬يي‪ ُٚٞ‬أ‪ُٝ‬جييي ‪ٛ‬ييْ‬
‫حُ‪ٜ‬خىه‪ }ٕٞ‬أٓخ ػِٔظْ إٔ أ‪ُٝ‬جي برخإًْ ك‪ ٢‬حُي‪ ٖ٣‬كؼ‪ٌٛ ّ٬‬ح حُـيِع ‪ٝ‬حُٔي‪ٞ‬ص كي‪٢‬‬
‫كوٌْ هِ‪ُ{ َ٤‬وي ًخٕ ٌُْ ك‪ ٍٍٞٓ ٢‬هللا أٓ‪ٞ‬س كٔي٘ش ُٔيٖ ًيخٕ ‪َ٣‬ؿي‪ٞ‬ح هللا ‪ٝ‬حُ‪٤‬ي‪ّٞ‬‬
‫ح‪٥‬هَ} كخ‪ٛ‬زَ‪ٝ‬ح ‪ٝ‬أكٔ٘‪ٞ‬ح اُ‪ ٖٓ ٢‬أٓخ اُ‪{ ٌْ٤‬حىكغ رخُظ‪ ٢ٛ ٢‬أكٖٔ كبًح حُيٌ‪١‬‬
‫ر‪٘٤‬ي ‪ٝ‬ر‪ ٚ٘٤‬ػيح‪ٝ‬س ًؤٗ‪ ٢ُٝ ٚ‬كٔ‪ٓٝ ْ٤‬خ ‪ِ٣‬و‪ٜ٤‬خ ا‪ ٫‬حُيٌ‪ٛ ٖ٣‬يزَ‪ٝ‬ح ‪ٓٝ‬يخ ‪ِ٣‬و‪ٜ٤‬يخ ا‪ًٝ ٫‬‬
‫كييا ػظيي‪ }ْ٤‬كييخؿؼِ‪ٞ‬ح ٗ‪ٜ‬ييذ ػ‪٤‬يي‪٣{ ٌْٗٞ‬يي‪ٗ ّٞ‬يييػ‪ً ٞ‬ييَ أٗييخّ ربٓييخٓ‪ }ْٜ‬كييبًح ‪٫‬‬
‫‪ٔ٣‬يي‪ٍ ًْ ٞ‬كيي‪ٓ ٞ‬ييٖ ٍك‪٠‬ييٌْ كٌييخٗ‪ٞ‬ح ‪َ٣‬طيي‪ ٕٝٞ‬اًح ‪ٍٝ‬ى‪ٝ‬ح كييَحص ٓيي‪ٞ‬حػا حُ٘يي‪٤‬ن‬
‫‪٘٘٣ٝ‬ط‪٤ٜ٣ٝ ٕٞ‬ل‪َ٣ٝ ٕٞ‬ه‪.ٕٜٞ‬‬
‫‪ٝ‬كييي‪ٛ ٢‬يييٌ‪ ٙ‬حُٔييييس أًؼيييَ حُ٘ييي‪٤‬ن حُٔ٘ظ‪ٓٞ‬يييخص حُؼِٔ‪٤‬يييش ‪ٝ‬حُٔي‪٣‬ل‪٤‬يييش كييي٘ظْ {ٓٔيييخُي‬
‫حُـ٘ييخٕ} ‪ٓ ٫‬ؼييَ ُيي‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬حُظ‪ٜ‬يي‪ٞ‬ف كيي‪ٗ ٢‬ليي‪{ ٞ‬أُييق ‪ٝ‬هٔٔيئخثش ‪ٝ‬ػ‪٬‬ػييش ‪ٝ‬هٔٔيي‪ٖ٤‬‬
‫ر‪٤‬ظييخ} ‪ٞٓ{ٝ‬ح‪ٛ‬ييذ حُوييي‪ٝ }ّٝ‬ؿ‪َٛ٤‬ييخ ‪ٝ‬كيي‪ٛ ٢‬ييٌ‪ ٙ‬حُٔيييس ‪ٛ‬يييٍ ًؼ‪٤‬ييَح ٓييٖ ًزييخٍ‬
‫أ‪ٛ‬لخر‪ً{ ٚ‬خُ٘‪٤‬ن ارَح‪ ْ٤ٛ‬كخٍ} ‪{ٝ‬حُ٘‪٤‬ن اريَح‪ٛ ْ٤ٛ‬يخٍ} ‪{ٝ‬حُ٘ي‪٤‬ن ػ٘يض ريي}‬
‫‪{ٝ‬حُ٘يي‪٤‬ن بىّ ًيي‪{ٝ }٢‬حُ٘يي‪٤‬ن حُلٔييٖ حٗـييخ‪ٝ }١‬أ‪ٟ‬ييَحر‪ُٔٝ ْٜ‬ييخ حُىحىص اًح‪٣‬ييش‬
‫حُ٘خّ ُ‪ ٚ‬ك‪{ ٢‬حٗزي} أرَحٍح ‪ٝ‬كـخٍح ‪ٛ‬خؿَ ‪ٝ‬ر٘‪َٗ ٠‬ه‪ ٢‬حٗزيي ه‪ٜ‬يَح ٓئخ‪{ ٙ‬ىحٍ‬
‫حُٔ‪ }ّ٬‬ػْ حٗظوَ اُ‪ٜ٤‬خ ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬حثَ ػخّ ىٖٓ‪ 3118‬كي‪ٛ ٢‬يلَ ر٘ي‪{ ٠‬ىحٍ حُٔي‪}ّ٬‬‬
‫ػْ حٗظوَ اُ‪ٜ٤‬خ ُ‪٤‬زؼي ػٖ حُ٘يخّ ُِؼِيَ حُٔظويٓيش كِيْ ‪٣‬يِىى ‪ٛ‬ي‪ٝ ٞ‬أ‪ٛ‬يلخر‪ ٚ‬ريٌُي ا‪٫‬‬
‫اًح‪٣‬ش ٖٓ حُلَ‪٣‬و‪ ٖ٤‬كٌٔغ ٗل‪٘ٓ ٞ‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪َ٤‬س ٓٔظو‪ٔ٤‬ش طَه‪ٝ ٠‬ح‪ٛ٧‬لخد ‪ِ٣‬ىحى‪ٕٝ‬‬
‫ػِيي‪ٓ ٢‬يي‪٣ َْٛ٤‬ظؼخ‪ٟ‬ييي‪ٝ ٕٝ‬حُ‪ٞ‬كيي‪ٞ‬ى طظييَحىف ‪ٝ‬ح‪ٍُ٧‬حم ًخ‪ٓ٧‬طييخٍ ػييْ طويييّ أٓييخّ‬
‫حُو‪ٜ‬يييَ ٗيييَه‪ٗ ٢‬ييئخُ‪ ٚ‬ر٘لييي‪ ٞ‬هٔٔيييش أ‪ٓ ٝ‬يييظش أٓ‪٤‬يييخٍ كز٘ييي‪١{ ٠‬ييي‪ٞ‬ر‪ }٠‬أ‪ٝ‬حهيييَ‬
‫{‪ }3111ٖٔٛ‬أ‪ ٝ‬أ‪ٝ‬حثَ {‪ }3111ٖٓٝ‬ػْ حٗظوَ رؼ‪٤‬خُ‪ ٚ‬اُ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬

‫‪15‬‬
‫أهزَٗ‪٤ٗ ٢‬و٘خ ‪ٝ‬حُوِ‪٤‬ليش حُؼيخٗ‪ٓ{ ٢‬لٔيي حُلخ‪ٟ‬يَ} إٔ أهيخ‪ٓ{ ٙ‬لٔيي حُٔ‪ٜ‬يطل‪}٠‬‬
‫حُوِ‪٤‬لييش ح‪ُٝ ٍٝ٧‬ييي كيي‪{ ٢‬ىحٍ حُٔيي‪ِ٤ُ }ّ٬‬ييش ؿٔؼييش كخى‪٣‬ييش ػ٘ييَس كيي‪ٓ ٢‬لييَّ ػييخّ‬
‫‪ 3111ٖٓٝ‬هزَ حٗظوخٍ حُ٘‪٤‬ن ‪ ٕ٧‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ه‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ؿٔخى‪ ٟ‬حُؼخٗ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ِ٤ُ ٢‬ش ًيِ‬
‫ٍؿذ حُٔخرؼش ‪ٝ‬حُؼ٘يَ‪٘ٓ ٖ٣‬ي‪ُٝ ٚ‬يي {ٗي‪٤‬و٘خ ٓلٔيي حُلخ‪ٟ‬يَ} كٌيخٕ ر‪ٜٔ٘٤‬يخ ‪٫ٝ‬ىس‬
‫ٓييظش أٗيي‪ٓٝ َٜ‬ييزؼش ػ٘ييَ ‪ٓٞ٣‬ييخ رييخٍى هللا ك‪ٜٔ٤‬ييخ ‪ُٝٝ‬ييي رؼييي‪ٔٛ‬خ {ٗيي‪٤‬و٘خ ٓلٔييي‬
‫ح‪ٓ٧‬يييييي‪ٗ }ٖ٤‬ييييييو‪٤‬ن {حُ٘يييييي‪٤‬ن حُٔ‪ٜ‬ييييييطل‪ }٠‬آييييييخ كيييييي‪{ ٢‬كٔييييييٖ‪ }3118‬أ‪ٝ‬‬
‫{‪.}3116ٖٔ١‬‬
‫‪ٌٓٝ‬غ حُ٘ي‪٤‬ن كي‪١{ ٢‬ي‪ٞ‬ر‪٣ }٠‬ـ‪٤‬يذ ‪َ٣ٝ‬ؿيغ ‪٣ٝ‬ظوِيذ كي‪ ٢‬ك‪ٞ‬حُ‪ٜ٤‬يخ اُي‪ ٢‬ه‪ٜ‬يَ ٓيٖ‬
‫ه‪ٜ‬يييَ {ًييييحٍ حُٔيييٖ٘} ‪{ٝ‬ىحٍ حَُكٔيييخٕ} ‪{ٝ‬ىحٍ حُويييي‪٣ ٫ٝ }ّٝ‬ؼِيييْ طلخ‪ٛ‬ييي‪َ٤‬‬
‫‪ٝ‬هخثؼي‪ ٚ‬ك‪ٔ٤‬يخ ر‪٘٤‬ي‪ٝ ٚ‬ريي‪ٍ ٖ٤‬ري‪ٝ ٚ‬كي‪ٗ ٢‬لٔيي‪ٝ ٚ‬كي‪ٓ ٢‬يخ ر‪٘٤‬ي‪ٝ ٚ‬ريي‪ ٖ٤‬أ‪ٛ‬يلخر‪ٓ ٚ‬يٖ أٗيي‪ٞ‬حع‬
‫حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظَه‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬هَحؽ ‪ٝ‬ح‪٩‬ىهخٍ ‪ٝ‬حُظؼِ‪ ْ٤‬رخُظ‪ٞ‬حُ‪٤‬ق ‪ٝ‬ك‪ٔ٤‬خ ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬رَحٍ‬
‫ٖٓ حُٔييحه‪٬‬ص ‪ٝ‬حُٔ٘خُػيخص ‪٧‬ؿيَ أر٘يخث‪ٝ ْٜ‬ط‪ٓ٬‬يٌط‪ ْٜ‬حُيٌ‪٣ ٖ٣‬ظوزِي‪ ٕٞ‬اُ‪٤‬ي‪ٝ ٚ‬ك‪ٔ٤‬يخ‬
‫ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬ح‪َٓ٧‬ح ‪ٍُٝٝ‬حث‪ ٖٓ ْٜ‬حُٔ٘خُػخص ؿ‪َ٤‬س ػِ‪ ٌِْٜٓ ٢‬رٌَ ‪ٞ١‬حثل‪ ْٜ‬كي‪٢‬‬
‫ًَ حُ٘‪ٞ‬حك‪ ٢‬ا‪ ٫‬هللا حُٔل‪ ٢٤‬رٌَ ٗ‪ ٢‬ػِٔخ‪.‬‬
‫‪ٝ‬ػِيي‪ً ٢‬ييَ كييخٍ كخُٔيي‪َ٤‬س ٓٔييظو‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬ييلخد ٓٔييظو‪٣ ٕٞٔ٤‬ييِىحى‪ً ٕٝ‬ييَ ‪ٝ‬هييض‬
‫‪ٝ‬ك‪ ٖ٤‬كٖٔ أ‪ِ١‬و‪ًٛ ْٜ٘ٓ ٚ‬ذ ٓٔظو‪ٔ٤‬خ ‪ٓٝ‬يٖ ىهيَ ىهيَ ٓٔيظو‪ٔ٤‬خ اُي‪ ٢‬إٔ ك‪ٜ‬يِض‬
‫حُلًَش حُٔظ‪ِٜ‬ش رخُـ‪٤‬زش حُزلَ‪٣‬ش‪.‬‬

‫{فصم في بنائو في (جهف) أوال وسببو}‬

‫أهزَٗيي‪ٗ ٢‬يي‪٤‬و٘خ ‪ٝ‬حرييٖ هييخٍ ٗيي‪٤‬و٘خ {ٓلٔييي رييٖ ٓلٔييي ريي‪ }ٚ‬حُٔؼييَ‪ٝ‬ف {رخٗزييي‬
‫ر‪ }ٚ‬إٔ ٓزذ ر٘خ حُ٘‪٤‬ن ك‪ ٢‬أٍ‪{ ٝ‬ؿِق} إٔ حُ٘خّ ُٔخ ًؼَ‪ٝ‬ح ك‪ٞ١{ ٢‬ر‪}٠‬‬
‫‪ٝ‬طِ‪ٝ‬ؽ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٛ٧‬لخد ‪ٝ‬حٗظويَ اُ‪ٜ٤‬يخ ًؼ‪٤‬يَ ٓٔيٖ طيؤ‪ِٞٛ‬ح كي‪ ٢‬حُويَ‪ ٟ‬رؤ‪ٛ‬يخُ‪ْٜ٤‬‬
‫حهظِطض أ‪ َٛ‬طَر‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُٔل‪٠‬ش رـ‪ َْٛ٤‬كخهظَ ٖٓ ٗظخّ ح‪ًٍ َٓ٧‬يٖ ‪ٛٝ‬ي‪ٓ ٞ‬يخ ًيخٕ‬
‫‪٣َ٣‬ي ٖٓ حػظِحٍ حُٔظؼِٔ‪ ٖ٤‬هَ حٗخ ‪ٝ‬ػِٔخ ؿخٗزخ ‪ٝ‬أهٌ أ‪ َٛ‬حُويٓش حُٔل‪٠‬ش ؿخٗزخ‬
‫‪ٗٝ‬ن ػِ‪ ٚ٤‬حهظ‪ ١٬‬حُ٘‪ٞ‬ػ‪ٝ ٖ٤‬حهظ‪ ْٜ١٬‬رـ‪ َْٛ٤‬أٗن ٓغ ٓخ حٗ‪٠‬يْ اُي‪ًُ ٢‬يي ٓيٖ‬
‫حُ٘‪ٞ‬م حُ٘ي‪٣‬ي اُ‪ ٢‬كؾ ر‪٤‬ض هللا حٌَُ‪٣ُٝ ْ٣‬خٍس ٗز‪ ٚ٤‬حٌَُ‪ٛ ْ٣‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ‬
‫‪َٗٝ‬ف ‪ٝ‬ػظْ كظ‪ٛ ٠‬خٍ ‪٣‬ز‪ٞ‬ف ر‪ُ ٚ‬زؼـ‪ ٞ‬ه‪ٞ‬ح‪.ٚٛ‬‬
‫أهزَٗ‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬أ‪ٛ‬لخر٘خ ٖٓ حُز‪٤‬خ‪ ٖ٤ٟ‬حُي‪ٔ٣‬خٗ‪ٓ{ ٖ٤٤‬لٔيي ريٖ كٔيي ح‪٧‬ر‪ٜٔ‬ي‪ }٢‬إ‬
‫حُ٘‪٤‬ن هخٍ ُ‪ ٚ‬ك‪ًُ ٢‬يي حُؼيخّ كي‪١{ ٢‬ي‪ٞ‬ر‪ٛ }٠‬يَ ُيي اُي‪ ٢‬حُليَٓ‪ ٖ٤‬حُ٘يَ‪٣‬ل‪ٓ ٖ٤‬يٖ‬
‫ٗ‪ٞ‬م؟ هِض أؿَ ‪ٝ‬هللا ػْ أؿَ كٖٔ ُ‪ ٢‬ر‪ ٚ‬هخٍ حً‪ٛ‬ذ اُ‪ ٢‬أ‪ِٛ‬ي ‪ٝ‬ط‪٤ٜ‬يؤ ‪ٝٝ‬حك٘ي‪ ٢‬كي‪٢‬‬

‫‪16‬‬
‫بهييَ حُؼييخّ إ ٗييخ هللا ٗظَحكيين كييٌ‪ٛ‬زض أ‪ٛ‬ييِق ٓييٖ ٗييؤٗ‪ٗٝ ٢‬ييؤٕ ػ‪٤‬ييخُ‪ ٢‬كييبًح أٗييخ‬
‫رخُلًَش كوِض {اٗخ هلل ‪ٝ‬اٗخ اُ‪ٍ ٚ٤‬حؿؼ‪.}ٕٞ‬‬
‫ٍؿيي‪ٞ‬ع اُيي‪ ٢‬حُوزييَ هييخٍ {ٗيي‪٤‬ن رييي ريي‪ }ٚ‬كِٔييخ ك‪ٜ‬ييَ ُيي‪ ٚ‬حُوِيين ٓييٖ حُؼَ‪ٟ‬يي‪ٖ٤‬‬
‫حُؼخٍ‪ ٖ٤ٟ‬ػَ‪ ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٝ ١٬‬ػَ‪ ٝ‬حُ٘‪ٞ‬م ٗخىحٗ‪ٝ ٢‬كخ‪ ٢ٟ٘ٝ‬ك‪ٜٔ٤‬خ ‪ٗٝ‬يخ‪٢ٍٗٝ‬‬
‫كي‪ ٢‬اٗ٘يخ ٓليَ ‪٣‬ييظٌٖٔ ك‪٤‬ي‪ٓ ٚ‬يٖ طٔ‪٤٤‬ييِ حُليَ‪٣‬و‪ٓ ٖ٤‬يٖ ؿ‪٤‬ييَ‪ٝ ْٛ‬حُظٔ‪٤٤‬يِ ر‪٤‬ي٘‪ٛ ْٜ‬ييْ‬
‫أ‪٠٣‬خ ُ‪٤‬ظٌٖٔ أ‪ َٛ‬حُظؼِْ ٖٓ حُظؼِْ ‪ٝ‬ػي‪ُ ٖ٤‬ظؼِي‪ ْ٤‬حُويَ حٕ {حُ٘ي‪٤‬ن ػزيي حَُكٔيخٕ‬
‫ُيي‪ٞ‬ف} ‪ُٝ‬ظؼِيي‪ ْ٤‬حُؼِييْ أهييخ‪{ ٙ‬حُ٘يي‪٤‬ن ارييَ كييخ‪ ١‬رييي} ‪٣‬ييٌ‪ٛ‬ذ ٓؼ‪ٜٔ‬ييخ رلِر‪ٜٔ٤‬ييخ اُيي‪٢‬‬
‫حُٔلَ حُـي‪٣‬يي ى‪ ٕٝ‬ؿ‪٤‬يَ‪ٓ ْٛ‬يٖ ػ‪٤‬خُي‪ ٚ‬حُويخ‪ ١ًٝٝ ٙ‬حُؼ‪٤‬يخٍ ٓيٖ ح‪ٛ٧‬يلخد ػيْ‬
‫هخٍ ُ‪ٝ ٢‬أٗيض اًح طزوي‪ ٠‬كي‪١{ ٢‬ي‪ٞ‬ر‪ً }٠‬ز‪٤‬يَ حُؼخثِيش ‪٘٣‬يٍِ ػِ‪٤‬يي حُيِ‪ٝ‬حٍ رخُ‪ٜ‬ييح‪٣‬خ‬
‫ط‪ ٖٓ َٛٞ‬أ‪ِٛٝ‬ض اُ‪٘٤‬خ رَأ‪٣‬ي ‪ٝ‬طَى ٖٓ ٍىىص ًَ ًُي رٔ‪ٞ‬حكوش ٓ٘خ ‪.ْٜ٘ٓٝ‬‬
‫ك‪ٞ‬حكوظيي‪ٝ ٚ‬هِييض ‪ٛ‬ييٌح ٍأ‪ٓ ١‬زييخٍى إ ٗييخ هللا ك٘ييَع ‪٣‬ظ‪٤ٜ‬ييؤ ٌُييٖ رول‪٤‬ييش ٓييٖ ؿ‪٤‬ييَ‬
‫حُو‪ٞ‬ح‪ ٙ‬كِٔخ ه‪ ١ٞ‬ػِٓ‪ ٚ‬ػِ‪ٌٛ ٢‬ح حُٔو‪ٜ‬ي ‪ًٝ‬يخٕ رول‪٤‬يش ٓيٖ ‪ٝ‬حُييٗخ هخُي‪ًٝ ٚ‬يخٕ‬
‫ٓخًظخ ك‪ ٢‬أَٓ‪ٓ ١‬ؼ‪٣ ٚ‬ئػَ‪ ٙ‬ر‪ً ٢‬ؤٕ ُْ ‪٣‬لظؾ اُي‪ ٢‬ػِيْ حُ٘ي‪٤‬ن إٔ ‪٫‬ريي ٓيٖ اػي‪ّ٬‬‬
‫حُوييخٍ رييخ‪ َٓ٧‬كؼِٔيي‪ٗٝ ٚ‬يين ػِ‪٤‬يي‪ًُ ٚ‬ييي ُٔييخ ػِييْ ٓييٖ ؿ‪٤‬ييَس ِٓيي‪ٞ‬ى {ؿِييق} ‪ٝ‬هِييش‬
‫‪ٛ‬ييزَ‪ ْٛ‬هيي‪٬‬ف ‪ٛ‬ييئ‪ٝ ٫‬إٔ ‪ِ١‬زظيي‪ً ٚ‬ييٌُي ‪ٔ٣ ٫‬يئل‪ ٕٞ‬رييؤ‪٫ٝ‬ى‪ٝ ْٛ‬ط‪ٓ٬‬ييٌط‪٫ٝ ْٜ‬‬
‫‪ٜ٣‬زَ‪ ٕٝ‬ه‪٬‬ف ‪ِ١‬زش ‪ ٌٙٛ‬حُزِيس ‪ٝ‬هخف إٔ ‪٣‬ئط‪ ٠‬حُ٘‪٤‬ن ٓيٖ ًيَ ٗخك‪٤‬يش ٓيٖ ًي‪٬‬‬
‫كَ‪٣‬و‪ٜ٤‬خ ػْ ٗ‪ٜ‬خ‪ ٙ‬رٔ‪١٬‬لش ‪ٗٝ‬ز‪ ٜٚ‬ػِ‪ ٢‬ىهخثن ػ‪ٞ‬حثي حُزِيحٕ ٖٓ ‪ٓ ٍٞ١‬خ ػ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬ػِيْ‬
‫إٔ َٓحى‪ٞ٣ ٫ ٙ‬حكن ػ‪ٞ‬حثي‪ٌُٝ ْٛ‬يٖ حُ٘ي‪٤‬ن ٓ‪ٜ‬ئْ ٗخكيٌ حُؼِ‪ٔ٣‬يش ًٌزيخٍ حُ‪ٜ‬ي‪ٞ‬ك‪٤‬ش‬
‫‪ٗ ٕ٧‬ل‪ ًٞ‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش ٖٓ أ‪َ١ ٍٞٛ‬ه‪ ْٜ‬كلَ حُؼِ‪ٔ٣‬يش ػ٘يي‪ٟ ْٛ‬يَد ٓيٖ ح‪ٍ٫‬طييحى‬
‫كخُٔ‪ٞ‬ص أ‪ ٚ٘ٓ ٕٞٛ‬ػِ‪.ْٜ٤‬‬
‫‪ٝ‬كخ‪ َٛ‬ح‪ َٓ٧‬إٔ حُ٘‪٤‬ن حٍطلَ رويحٓي‪ًُٝ ٚ‬يي كي‪ٗ ٢‬ي‪ٞ‬حٍ ػيخّ {ر‪ٔ٤‬يٖ‪}3133‬‬
‫ق} اً ُْ ‪ َ٣‬ك‪{ ٢‬رَ ُ‪ٓ } ٍْٞ‬ل‪٤ِ٣ ٬‬ن رٌُي ك‪٘٤‬جٌ ‪ٝ‬ك‪٤‬غ أٗ‪ٌٛ٣ ٚ‬ذ‬ ‫اُ‪ ٢‬أٍ‪ُ { ٝ‬ؿُِ ْ‬
‫ق} ‪ٌٛ٣‬ذ اُ‪ٓ ٢‬لَ أؿيحى‪ ٙ‬أ‪ ٫ٝ‬ك‪ ٚ٤‬اً حُٔليخٍ ى‪ٗٝ‬ي‪ٓ ٫ ٚ‬يخ ك‪٤‬ي‪ ٚ‬رويَد‬ ‫اُ‪ُ { ٢‬ؿُِ ْ‬
‫{‪ٞ١‬ر‪ }٠‬أ‪٣ ٝ‬لظخؽ اُي‪ٓ ٢‬وخ‪ٓٝ‬يش أ‪ٛ‬خُ‪ٜ٤‬يخ ‪ٓٝ‬ييحٍحط‪ٔ٤ُٝ ْٜ‬يظخ ٓيٖ ٗيؤٗ‪ ٚ‬كٔيخٍ ر‪ٜ‬يْ‬
‫خٍ} ٖٓ ٓل‪٬‬ط‪َٗٝ ْٜ‬ع ك‪ ٢‬حُز٘خ ‪ ًِْٝ‬رؼ‪ٍُٝ ٞ‬حثي‪ٝ ٚ‬ا‪ٜ‬يَ كي‪٢‬‬ ‫كظ‪{ ٠‬حٗزَي رَ ِ‬
‫أ‪ٝ‬حثييَ ٓلييخ‪ٍٝ‬ط‪ ْٜ‬ه٘يي‪ٗٞ‬خص أىص اُيي‪ ٢‬هيي‪ ٍٞ‬حُيي‪ٍُٞ‬ح ٓييخ ػ‪ٜ‬يييٗخ كيي‪ِ١ ٢‬زظ٘ييخ إٔ‬
‫‪٣‬ظِٔط٘‪ٞ‬ح ػِ‪٘٤‬خ ٓخ ‪ٛ‬ئ‪ ٫‬حُ٘خّ ا‪ًِٞٓ ٫‬خ ‪٣‬ؤط‪٘ٗٞ‬خ ُ‪٘٤‬خُػ‪ٗٞ‬خ أٍ‪ٟ٘‬خ كطخُٔخ ٓٔؼ٘خ‬
‫أهزخٍ‪ٍٝ ٖٔٓ ْٛ‬ح ‪ٝ ْٛ‬هللا ‪٘ٓ َٕٝ٣ ٫‬خ ه‪َ٤‬ح ‪ٝ‬هللا ‪ٔ٣ ٫‬خً٘‪٘ٗٞ‬خ ك‪ ٢‬أٍ‪ٟ٘‬خ ػِ‪٢‬‬
‫كخُظ‪ٗٝ ٌٙٛ ْٜ‬ل‪ًُ ٞ‬ي ٓٔخ ًخٕ حُ٘‪٤‬ن حُوخٍ ‪٣‬ظ‪ٞ‬هؼي‪ٌُٝ ٚ‬يٖ هللا اًح أٍحى أٓيَح ‪٤ٛ‬يؤ‬
‫ُـ‪ ٚ‬أٓزخرخ هخُ‪ٞ‬ح اًح أٍحى هللا َٗ٘ ك‪ِ٤٠‬ش ‪٣ٞ١‬يض أطيخف ُ‪ٜ‬يخ ُٔيخٕ كٔي‪ٞ‬ى ‪ٛ‬يٌح ‪ٓٝ‬يٖ‬
‫ٖٓ٘ هللا ػِ‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن إٔ ِٓي ري‪ٔٓ ٚ‬يِي أ‪٤ُٝ‬خثي‪ٓ{ ٚ‬ي٘ش هللا حُظي‪ ٢‬هيي هِيض ٓيٖ هزيَ‬

‫‪17‬‬
‫‪ ُٖٝ‬طـي ُٔ٘ش هللا طزي‪ٓ }٬٣‬خ طـَى ٍؿَ ه‪ ٢‬هلل ا‪ ٫‬حرظِي‪ ٢‬رؤ‪ٟ‬ييحى ‪٣‬ئً‪ٗٝ‬ي‪ ٚ‬ؿ‪٤‬يَس‬
‫ٖٓ هللا ُيج‪٣ ٬‬يًَٖ أ ‪ٔ٣ ٝ‬يٌٖ اُي‪ ٢‬ؿ‪٤‬يَ‪٣ ٙ‬ظـِي‪ُٜ ٠‬يْ ريخُـ‪ٝ ٍ٬‬حُـٔيخٍ كزيخُظـِ‪٢‬‬
‫حُـٔخُ‪٘٣ ٢‬وخى ُ‪ ْٜ‬حُ٘خّ ‪٣‬ظٔخهط‪ ٕٞ‬ػِ‪ً ْٜ٤‬خ‪ً٧‬رش ػِ‪ ٢‬حُ٘ظ‪ ٕٞ‬رظٔو‪ َ٤‬هللا ا‪٣‬يخ‪ْٛ‬‬
‫ُ‪٤ٓ ٚ‬خُ‪٣‬ذ ٍكٔظ‪ٔ٣ ٚ‬ؼي ر‪ٓ ٖٓ ْٜ‬ؼي ‪ٝ‬رخُظـِ‪ ٢‬حُـ‪ ١ِٝ٣ ٢ُ٬‬ػ٘‪ ْٜ‬هِي‪ٞ‬د هي‪ّٞ‬‬
‫ك‪ ُْٜ ٌٕٞٗٞ٤‬أ‪ٟ‬يحىح ‪٣ ٫‬يَ‪ُٜ ٕٝ‬يْ كَٓيش ‪٣ ٫ٝ‬يَ‪ ْٜٗٝ‬ػِي‪ ٢‬حُ‪ٜ‬ي‪ٞ‬حد ‪٣‬ؼ‪٤‬زي‪ْٜٗٞ‬‬
‫ك‪ ٢‬أٗلٔ‪ٝ ْٜ‬أ‪ٛ‬لخر‪ٝ ْٜ‬أك‪ٞ‬حُ‪ٓ ْٜ‬غ حُللا حُؼ٘خث‪ ٢‬ؿخُزخ ا‪ ٖٓ ٫‬أٍحى ر‪ ٚ‬أٓيَح ٓيخ‬
‫‪٣‬ؼِٔ‪ ٚ‬طؼخُ‪ ٢‬ك‪٘٤‬خٍ ٓ٘ي‪ ٚ‬أ‪ٟ‬ييحى‪ٓ ٙ‬يَحى‪ ْٛ‬حُٔي‪٤‬ت ايخ‪َٛ‬ح ٓيز‪ٗ٫ ٬٤‬ظوخٓي‪{ ٚ‬اٗيخ ٓيٖ‬
‫حُٔـَٓ‪٘ٓ ٖ٤‬ظؤ‪ٔٗ }ٕٞ‬ؤٍ هللا حُؼخك‪٤‬ش‪.‬‬
‫ق} ‪ٝ‬أٓ يخ أٓييَ ٓييٖ ‪ٍٝ‬ح ‪ ٙ‬كوييي هييخٍ‬‫‪ٛ‬ييٌح أٓييَ حُ٘يي‪٤‬ن ‪ٝ‬أ‪ٛ‬ييلخر‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬أ‪ٝ‬حثييَ { ُؿُِ ي ْ‬
‫{حُ٘‪٤‬ن رَي رُ‪ } ُٚ‬أٓخ حُظ‪ٌٓ٬‬س حٌُ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬حُزِي كبٗ‪ُٔ ْٜ‬خ ٓٔؼ‪ٞ‬ح رٌ‪ٛ‬خد حُ٘‪٤‬ن اُي‪٢‬‬
‫ق} ‪ٌ٘ٓٝ‬خ‪ ٙ‬ػٔش حهظَم أ‪ٗ ًَ َٛ‬خك‪٤‬ش ٓ٘‪٣َ١ ْٜ‬ويخ أهيَد ُ‪ٜ‬يْ اُ‪٤‬ي‪ٝ ٚ‬طيزؼ‪ْٜ‬‬ ‫{ ُؿُِ ْ‬
‫حُٔٔظَكي‪ ٕٝ‬حٌُ‪ ٫ ٖ٣‬كخؿش ُ‪ ْٜ‬ا‪ٌُ ٫‬حط‪ ٚ‬كـَ‪ٝ‬ح {‪١‬ي‪ٞ‬ر‪ }٠‬ا‪ٓ ٫‬يٖ ُي‪ ٚ‬ر‪ٜ‬يخ ػ‪٬‬هيش‬
‫ٖٓ ٓيخًٖ أ‪ٓ ٝ‬يخٍ كزطيَ ٍأ‪ٗ ١‬يِ‪ ٍٝ‬حُيِ‪ٝ‬حٍ ً‪٤‬يق ‪ٝ ٫‬ح‪ٓ٧‬يَ ُي‪ ْ٤‬ػِي‪ٜ٘ٓ ٢‬يخؽ‬
‫حَُأ‪ٝ ١‬أٓخ ‪ٍُٝ‬ح حُيز‪٬‬ى كٔيٖ ًيخٗ‪ٞ‬ح ػيخ‪ٞ٘٣‬ح كويي حُىحى ٓيخ ٍأ‪ٝ‬ح ‪ٓٝ‬يٖ ُيْ ‪ٌٗٞ٣‬ي‪ٞ‬ح‬
‫ق}‬ ‫ٍأ‪ٝ‬ح كويي ٍأ‪ٝ‬ح ح‪ ٕ٥‬كخٗ‪٠‬يْ اُي‪ًُ ٢‬يي ٓيخ ٓيئؼ‪ٞ‬ح ٓيٖ أٓيَ‪ٓ ْٛ‬يغ أٓيَح { ُؿُِي ْ‬
‫كؤ‪ٝ‬ط‪٘٤‬خ ٖٓ ك‪ٞ‬م ‪ ٖٓٝ‬أٓلَ كِٔخ ػخ‪ ٖ٣‬ح‪َٓ٧‬ح ‪ٍُٝٝ‬ح ‪ٓ ْٛ‬خ ػخ‪ٞ٘٣‬ح ‪ًٝ‬يخٗ‪ٞ‬ح أ‪ٛ‬يَ‬
‫ٓيي‪٬‬ف ر‪ٜ‬ييخ ‪٣‬ظؼ‪٘٤‬يي‪ ٫ ٕٞ‬ؿ‪٤‬ييَ ‪ٜ٣‬يي‪ ُٕٞٞ‬ػِيي‪ٓ ٢‬ييٖ ػخٗييي‪ ْٛ‬أ‪ٗ ٝ‬ؤيي‪ٞ‬ح ٓ٘يي‪ٗ ٚ‬يي‪٤‬جخ‬
‫‪ٜ٘٣ٝ‬ز‪ ٕٞ‬أٓ‪ٞ‬حُ‪ ْٜ‬روظَ ‪ٝ‬أَٓ ٓ٘ش ُ‪ ْٜ‬هي‪ٔ٣‬ش ط‪ٞ‬حٍػ‪ٛٞ‬خ ًخرَح ػٖ ًيخرَ ‪ٓٝ‬يغ ًُيي‬
‫ُ‪ ْٜ‬رؼ‪ٔٓ ٞ‬يخُٔش ٓيغ رؼي‪ ١ًٝ ٞ‬حُز‪٤‬ي‪ٞ‬ص حٌُزيخٍ ‪٣ ٫‬ظؼَ‪ٟ‬ي‪ُٜ ٕٞ‬يْ رٔي‪٫ٝ ٞ‬‬
‫ُٖٔ حكظٔي‪ ٠‬ر‪ٜ‬يْ ًز‪٤‬يض حُٔظيَؿْ ُي‪ ٚ‬طل‪٤‬يَ‪ٝ‬ح كي‪ ٢‬أٓيَ‪ٓ٧ٝ ٙ‬يَ بهيَ ‪ٛ‬ي‪ ٞ‬أٗيي ُ‪ٜ‬يْ‬
‫طل‪٤‬ييَح أ‪ٛٝ ٫‬يي‪٤ٛ ٞ‬زييش حُي‪ُٝ‬ييش حَُ‪٤ٛ‬زييش ‪ٛٝ‬يي‪ُٞ‬ظ‪ٜ‬خ ‪ًُٝ‬ييي ‪ٓ ٕ٧‬ييٖ ػييخىس حُ٘‪ٜ‬ييخٍ‪ٟ‬‬
‫حُلَٗٔخ‪ ٖ٤٣ٝ‬أٗ‪ٜ‬يْ ًيخٗ‪ٞ‬ح ًِٔيخ طـِزي‪ٞ‬ح ػِي‪ ٢‬أٍ‪ ٝ‬هييٓ‪ٞ‬ح ػِي‪ ٢‬أ‪ِٜٛ‬يخ ٍ ‪ٓٝ‬يخ ٓيٖ‬
‫أٗلٔيي‪ٍ ْٜ‬أكييش ر‪ٜ‬ييْ ‪ٝ‬طؤٗ‪ٔ٤‬ييخ كٔييخ أىٍح‪ٛ‬ييْ رييؤٓ‪ ٍٞ‬حُٔ‪٤‬خٓييش ‪ًٝ‬ييخٕ ‪ٛ‬ييئ‪ ٫‬ح‪ٓ٧‬ييَح‬
‫‪ٝ‬حُ‪ٍُٞ‬ح حُيٌ‪ٝ ٖ٣‬ؿيي‪ٝ‬ح ح‪ ٍٝ٧‬رؤ‪٣‬يي‪ ْٜ٣‬هييٓ‪ ْٛٞ‬ػِي‪ ٢‬حُِ‪ٝ‬ح‪٣‬يخ أ‪ ١‬حُطِزيش ؿَ‪٣‬يخ‬
‫ٓؼ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٢‬ؿخُذ ػخىط‪ ْٜ‬ك‪ٜ‬خٍ‪ٝ‬ح طليض أكٌيخٓ‪ ْٜ‬هيٓيش ُ‪ٜ‬يْ ‪٣‬ولي‪ ٕٞ‬ػ٘يي أٓيَ‪ْٛ‬‬
‫‪ٜٗٝ‬يي‪ ْٜ٤‬رؼييي إٔ ًييخٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬ظ‪ٜ‬ييَك‪ ٕٞ‬كيي‪ ٢‬أٗلٔيي‪ٝ ْٜ‬كيي‪ ٢‬ؿ‪٤‬ييَ‪ًٔ ْٛ‬ييخ ٗييخ ‪ٝ‬ريي‪٘ٓ ٬‬ييغ‬
‫ٓزلخٕ حُلخػَ ُٔخ ‪٘٣‬يخ ري‪٘ٓ ٬‬يخُع كِٔيخ ُيْ ‪ٌ٣‬يٖ ُ‪ٜ‬يئ‪ ٫‬حُي‪ٍُٞ‬ح حَُؿي‪ٞ‬ع اُي‪٢‬‬
‫ػخىط‪ ْٜ‬ح‪ُٝ٧‬ي‪ ٠‬حُوز‪٤‬ليش ٓيغ حُٔٔئِ‪ٓ ٖ٤‬يٖ ٗ‪ٜ‬يذ أٓي‪ٞ‬حُ‪ُٝ ْٜ‬ي‪ ٞ‬أى‪ًُ ٟ‬يي اُي‪ ٢‬هظيَ‬
‫رؼ‪٠‬يي‪ ْٜ‬رل‪ُِٞ٤‬ييش حُ٘‪ٜ‬ييخٍ‪ٗ ٟ‬ييَػ‪ٞ‬ح ‪ٔ٣‬ييِط‪ ْٜٗٞ‬ػِيي‪ ْٜ٤‬رٔييخ أٌٓيي٘‪ٓ ْٜ‬ييٖ حٌُٔييَ‬
‫‪ٝ‬حٌُٔ‪٤‬يس‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫‪ٝ‬هخٍ أ‪٠٣‬خ {ط٘ز‪ ٚ٤‬ىه‪٤‬ين}‪ُٝ :‬يْ ‪ٌ٣‬يٖ ه‪ٜ‬يي ‪ٛ‬يئ‪ ٫‬حُي‪ٍُٞ‬ح رظٔيِ‪ ٢٤‬حُي‪ُٝ‬يش ػِي‪٢‬‬
‫حُٔٔيئِ‪ ٖ٤‬إٔ ‪ٔ٣‬ظؤ‪ٛ‬ييِ‪ٓ ْٛٞ‬ييَس ‪ٜٗ٧‬ييْ ُييْ ‪ِ٣‬حُيي‪ٞ‬ح طلييض ٍػ‪٤‬ييظ‪ُٝ ْٜ‬يي‪ ٞ‬ػِيي‪ٝ ٢‬ؿيي‪ٚ‬‬
‫أٗو‪ٝ ٚ‬اٗٔخ ه‪ٜ‬ي‪ ْٛ‬إٔ ‪٣‬ـي‪ٝ‬ح ٓز‪ ٬٤‬اُ‪ ٢‬أهٌ أٓ‪ٞ‬حُ‪ٍٝ ْٜ‬رٔيخ هيخُ‪ٞ‬ح ُ‪ٜ‬يْ إ ك‪ٗ٬‬يخ‬
‫‪٣‬زـ‪٠‬ييٌْ ‪ٝ‬ك‪ٗ٬‬ييخ ‪ٔ٣‬ظ٘ييغ ٓييٖ اىح ٓـييٌَْٓ ‪ٝ‬ك‪ٗ٬‬ييخ ‪٣‬ظَهييذ كظ٘ييش ٓييٖ ؿ‪ٜ‬ظيي‪ٝ ٚ‬ك‪ٗ٬‬ييخ‬
‫‪٣‬ظِٔق أ‪ًَ٣ ٝ‬ذ حُو‪ ٍٞ٤‬أ‪ٜ٣ ٝ‬ـ‪ ٢‬حُ٘خّ اُ‪ ٚٓ٬ً ٢‬أ‪ً ٝ‬ؼ‪ َ٤‬حُطِزش ‪ٝ‬ح‪٧‬طزيخع أ‪ٝ‬‬
‫ط‪ٌٓ٬‬ط‪٣ ٚ‬ؼظٔ‪ ٚٗٞ‬ؿخ‪٣‬ش حُظؼظ‪ ْ٤‬رل‪٤‬غ ُي‪ ٞ‬أٗيخٍ اُي‪ ٢‬رليَ ُوخ‪ٟ‬ي‪ ٙٞ‬أ‪ً ٝ‬يٌح ‪ًٝ‬يٌح‬
‫ٓٔخ ‪٣‬وزط‪ ٖٓ ٚٗٞ‬أرخ‪ٍ ِْٜ٤١‬ؿخ إٔ ‪٣‬و‪ُٞٞ‬ح ُ‪ٜ‬يْ أؿ‪٤‬يَ‪ٝ‬ح ػِي‪ ْٜ٤‬أ‪ ٝ‬حكؼِي‪ٞ‬ح ٓيخ ر‪ٜ‬يْ‬
‫ريح ٌُْ ٓغ إٔ ٓ‪ٜ‬خٍس ٗ‪ٜ‬خٍ‪ ٟ‬حُلَٗٔ‪ ْ٤‬ك‪ٗ ٢‬يؤٕ حُٔ‪٤‬خٓيش أؿيَ ٓيٖ ًُيي ا‪ ٫‬إٔ‬
‫حٌُ‪ ّ٬‬اًح ًؼَ ٖٓٔ ‪ِ٣‬ػْ أٗ‪ ٚ‬ػ‪ُ ٖ٤‬ي ‪ٝ‬رطخٗيش ط٘ظيَ ُيي ٓيخ ‪ٍٝ‬ح ى كي‪ ٬‬ريي ٓيـٖ‬
‫إٔ ‪٣‬ئػَ ‪ٓٞ٣ ُٞٝ‬خ ‪ٝ‬ه‪ٜٛٞ‬خ اًح ًيخٕ حُٔ٘وي‪ ٍٞ‬ػ٘ي‪ ٫ ٚ‬طٔخٍٓي‪ ٫ٝ ٚ‬طـخُٔي‪٫ٝ ٚ‬‬
‫‪٣‬زييَة ػ٘يييى ٗلٔيي‪ٝ ٚ‬اٗٔييخ ر‪٘٤‬ييي ‪ٝ‬ر‪٘٤‬يي‪ٓٝ ٚ‬ييخث‪ ٢‬حُٔيي‪ٝ ٞ‬ه‪ٜٛٞ‬ييخ أ‪٠٣‬ييخ اًح ٗييز‪ٚ‬‬
‫كخُ‪ ٚ‬رلخٍ ٍؿيخٍ ٓيٖ أٓؼخُي‪ُٜ ٚ‬يْ ط‪ٓ٬‬يٌس ‪ٝ‬هيغ ٓي٘‪ٗ ْٜ‬لي‪ٔٓ ٞ‬يخ ه‪٤‬يق ًٔيخ ٗيز‪ٜٙٞ‬‬
‫رلخٍ {حُ٘‪٤‬ن ػَٔ حُل‪ٞ‬ط‪ٍ }٢‬ؿَ ٖٓ حُظٌخٍ‪ٝ َ٣‬هؼض ُ‪ ٚ‬كَ‪ٝ‬د ٓغ أ‪ٗ َٛ‬خك‪٤‬ظ‪ٚ‬‬
‫ك‪ ٢‬كي‪ٝ‬ى حُٔزؼ‪ٝ ٖ٤‬رؼي ًُي روَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬هؼض ك‪ٗ ٢‬خك‪٤‬ش { َٓخُُ ْْ} كَ‪ٝ‬د َُؿَ ٓيٖ‬
‫حُ‪ُٞ‬ل‪٣ ٖ٤٤‬ويخٍ ُي‪َٓ { ٚ‬خُِي ْي رَي ْ‪ٝ }ٚ‬حٗيظ‪ َٜ‬د { َٓزَي ْ‪ }ٚ‬كي‪ ٢‬كيي‪ٝ‬ى حُؼٔيخٗ‪ٝ ٖ٤‬رؼيي ًُيي‬
‫ق}‬ ‫روَ‪٣‬ييذ ‪ٝ‬هييغ َُؿييَ ٓييٖ حُظٌييخٍ‪٣ َ٣‬وييخٍ ُيي‪{ ٚ‬أكٔييي ٗيي‪٤‬ن رَي ْ‪ٓ }ٚ‬ييغ أ‪ٛ‬ييَ { ُؿُِي ْ‬
‫ذ َٓ يخ ُؽ} ر٘خك‪٤‬ييش {ُُ ٌَ يقْ } كيي‪ ٢‬كييي‪ٝ‬ى‬ ‫‪ُ ًَ {ٝ‬ـ ي‪ } ٍْٞ‬كظيي‪ ٠‬حٗظ‪ٜ‬يي‪ ٠‬أٓييَ‪٣ ٙ‬يي‪َ { ّٞ‬‬
‫‪ ٛ‬ي ْٔ َ‬
‫حُظٔييؼ‪ٝ ٖ٤‬رؤٓؼييخٍ ‪ٛ‬ييٌ‪ ٙ‬بٓييخُ‪ٞ‬ح بًحٕ أ‪ٛ‬ييَ حُي‪ُٝ‬ييش اُيي‪ ٢‬ح‪ٛ٩‬ييـخ ُ‪ٜ‬ييْ كيي‪ ٢‬كييخٍ ‪ٛ‬ييٌح‬
‫حُٔظَؿْ ُ‪ ٚ‬كظي‪ُ ٠‬يْ ‪ٌ٣‬يٖ ُ‪ٜ‬يْ ريي ٓيٖ حُ٘ظيَ ك‪ٔ٤‬يخ رِـي‪ٞ‬ح ػ٘ي‪ٛ ٚ‬يٌح رؼيي ه‪٠‬يخ هللا‬
‫حُٔزَّ ‪ ٞٛ‬حُٔزذ ح‪٧‬ه‪ ٟٞ‬حٌُ‪ ١‬كَٔ حُ٘‪ٜ‬خٍ‪ ٟ‬ػِ‪ ٢‬حُظؼَ‪ٌُٜ ٝ‬ح حُٔ‪٤‬ي حٌُ‪٫ ١‬‬
‫‪٣‬ظٌيٍ ٖٓ أؿِي‪ٍ ٚ‬حع ‪ٜ٣ ٫ٝ‬يَ ‪ٟ‬يخٍ‪ ١‬أٓيي كي‪ ٢‬ؿخري‪ٓٝ ٚ‬يخ ر‪٘٤‬ي‪ٝ ٚ‬ري‪ً ٖ٤‬يَ ‪١‬خُيذ‬
‫حُيٗ‪٤‬خ ا‪ٓ ٫‬خ ر‪َ٘ٓ ٖ٤‬م ‪ٓٝ‬ـَد ‪ٝ‬هللا ػِ‪ٓ ٢‬خ ٗو‪.َ٤ًٝ ٍٞ‬‬
‫‪ٌٛ ٫ُٞٝ‬ح ُٔخ ًخٕ رلٔزخٕ إٔ طِظليض اُ‪٤‬ي‪ ٚ‬أٍريخد حُيي‪ ٍٝ‬حُ‪ٜ‬يـخٍ كٌ‪٤‬يق رخٌُزيخٍ‬
‫ٌُٖ ًُي ٖٓ ٓ‪ٜ‬ييحم ه‪ُٞ‬ي‪ٛ ٚ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ {إ أٗيي حُ٘يخّ ري‪ ٬‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬يخ‬
‫كخ‪٤ُٝ٧‬خ ػْ ح‪ٓ٧‬ؼَ} ‪ ٕ٧‬حُوخػيس حُٔٔظَٔس ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ًَ ٖٓ ًخٕ أًؼَ ا‪ٔ٣‬خٗخ‬
‫ًخٗض حُيٗ‪٤‬خ أًؼَ حِٗ‪ٝ‬ح ػ٘‪ٝ ٚ‬ح‪ٌٗ٧‬خى أًؼَ ػ٘يي‪ٔٓ ٙ‬يٖ ى‪ٗٝ‬ي‪ ٚ‬كلي‪ٛ ٢‬يل‪٤‬ق ٓٔيِْ‬
‫‪ٝ‬ؿ‪{ َٙ٤‬حُيٗ‪٤‬خ ٓـٖ حُٔئٖٓ ‪ٝ‬ؿ٘ش حٌُخكَ} ‪ٝ‬هخٍ هللا طؼخُ‪ٝ{ ٢‬ح‪٥‬هيَس ػ٘يي ٍريي‬
‫ُِٔظو‪.}ٖ٤‬‬
‫كِٔخ ُْ ‪ُِ ٌٖ٣‬ي‪ُٝ‬ش ري ٖٓ حُ٘ظَ كي‪ ٢‬أٓيَ حُ٘ي‪٤‬ن أهيٌ‪ٝ‬ح ‪َٓ٣‬يِ‪ ٕٞ‬اُ‪٤‬ي‪ٔ٣ ٚ‬يظويٓ‪ٚٗٞ‬‬
‫اُ‪ ٫ٍٞٓ ْٜ٤‬رٌظخد ػْ ٍٓي‪ ٫ٞ‬رٌظيخد ٓيَط‪ ٖ٤‬أ‪ٓ ٝ‬يَحص ‪ٛٝ‬ي‪٣ ٞ‬ظيَر‪ ٚ‬أٓيَح ٓيٖ‬
‫ٓوي‪ ٢ِٛ ٚٓٝ‬هللا ػِ‪.ِْٓٝ ٚ٤‬‬

‫‪19‬‬
‫كظ٘‪ٞ‬ح رطج‪ ٚ‬حٓظ٘خػخ ‪ٝٝ‬ؿي حُٔ٘خؿز‪ٓ ٕٞ‬ز‪ ٬٤‬اُ‪ ٢‬حُِ‪٣‬خىس ك‪ ٢‬ط٘يـ‪٤‬ز‪ ْٜ‬كويخُ‪ٞ‬ح هِ٘يخ‬
‫ٌُْ ‪ٝ‬هي ػخ‪٘٣‬ظْ ‪ٛ َٛ‬يه٘خ أّ ‪٫‬؟ اُ‪ ٢‬إٔ بٍ ح‪ َٓ٧‬إٔ أٍِٓ‪ٞ‬ح ٍٓ‪ ٫ٞ‬رَِٓس هِ‪ِ٤‬ش‬
‫رخُ٘ٔزش اُ‪ٓ ٢‬خ ػ٘ي‪ ْٛ‬اً ح‪٣ ُْ َٓ٧‬زِيؾ ًُيي ػ٘يي‪ ْٛ‬ؿ‪٘٤‬يخ ػََٓٓيخ رخُ٘ٔيزش اُ‪٘٤‬يخ‬
‫‪٣‬ؤط‪ ٕٞ‬ر‪ٌٛ ٚ‬ح ٓخ ًخٕ ٖٓ أَٓ حُي‪ُٝ‬ش حٗظ‪ٓ ٚٓ٬ً ٠ٜ‬غ رؼ‪ ٞ‬ط‪َٜ‬ف‪.‬‬

‫{فصم في غيبتو انبحريت انمباركت}‬

‫‪ٝ‬أٓخ ٓيخ ًيخٕ ٓيٖ أٓيَ حُ٘ي‪٤‬ن ٍ‪ٟ‬ي‪ ٢‬هللا ػ٘ي‪ ٚ‬كبٗي‪ُٔ ٚ‬يخ أطيخ‪ ٙ‬ح‪ٓ ًٕ٩‬يٖ ٍري‪ٓٝ ٚ‬يٖ‬
‫ٓوي‪ٝٝ ٚٓٝ‬ىع ٓوي‪ ٢ِٛ ٚٓٝ‬هللا ػِ‪َٟٝ ِْٓٝ ٚ٤‬د ػِ‪ ٍٞٓ ٚ٤‬كلا ‪ٜ٣ ٫‬يَ‬
‫اُ‪ ٚ٤‬ك‪ ٖٓ ٢ٗ ٚ٤‬حُ‪ًٔ ٍَ٠‬خ هخٍ ‪ًٝ‬ظذ‪:‬‬
‫‪ٝ‬ؿـؼـَ حُٔـوـظـخٍ ‪ٛ‬ـِـ‪ ٢‬هللا * ػــِـ‪٤‬ــ‪ ٚ‬كـ‪ ٢‬ح‪ٓٝ ٍ٥‬ــٖ ‪ٝ‬ح‪ٙ٫‬‬
‫ُـ‪ ٚ‬كـخرـخ ٓخٗؼـخ ٓـٖ حُ‪٠‬ـٍَ * ػْ ُ‪ ٚ‬هخٍ حٖٓ ‪ ٫‬طوٖ حُـٍَ‬
‫هَؽ ٓيٖ ىحٍ‪ ٙ‬حُظي‪ ٢‬ر٘خ‪ٛ‬يخ كي‪{ ٢‬ؿِيق} ُِيظؼِْ ‪ٝ‬حُظؼِي‪٣ ْ٤‬ي‪ ّٞ‬حُٔيزض ػيخٖٓ ػ٘يَ‬
‫‪ٛ‬يلَ ػييخّ {ؿ‪ٔ٤‬يٖ‪ٝ }3131‬كيي‪ ٢‬ؿٔيخى‪ ٟ‬حُؼخٗ‪٤‬ييش أ‪ٗ ٝ‬يؼزخٕ ٓييٖ ‪ٛ‬يٌح حُؼييخّ ‪ُٝ‬ييي‬
‫{حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي حُز٘‪٤ُِ٘ }َ٤‬ن حُٔظَؿْ ُ‪ٛٝ ٚ‬خىف هَ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬هَ‪ٝ‬ؽ حُوخثي رـ‪ٚ٘٤‬‬
‫‪ } ٍْٞ٤‬ػ٘‪٤‬ش ًُي حُ‪.ّٞ٤‬‬ ‫ٖٓ ٗل‪ٌَ ُُ{ ٞ‬قْ } كخُظو‪٤‬خ ك‪ِ { ٢‬ؿ َ‬
‫٘ؾ هُيؾ} ‪ٛٝ‬ي‪ٔٓ ٞ‬يٖ ٓيخٍ ٓيغ‬ ‫٘ؾ َؿخ‪ } ْ١‬حُٔؼيَ‪ٝ‬ف {رزَي ِ‬ ‫ًَحٓش ًًَ ُ‪{ ٢‬حُ٘‪٤‬ن َٓزَ ِ‬
‫حُ٘‪٤‬ن ‪ٓٞ٣‬جٌ هخٍ ُٔخ ‪ِ٘ٛٝ‬خ اُ‪{ ٢‬ؿ‪ }ٍٞ٤‬كويٗخ ٓخ ُوِش حُٔخ ك‪ ٢‬حُزِيس ‪٠٤ٓٝ‬يخس‬
‫حُ٘‪٤‬ن ُ‪ ْ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ٗ‪ ٢‬كز‪ٔ٘٤‬خ ٗلٖ ٓظل‪ َٕٝ٤‬اً ر٘يو‪ ٚ‬كخٓيَ هَريش ٓٔظِجيش ٓيخ‬
‫كوخ‪١‬ز٘خ‪ ٙ‬كِْ ‪٣‬ظلخ‪ٓ ْٛ‬ؼ٘خ ‪ٓٝ‬يىٗخ ُ‪ ٚ‬بُش كٔ‪ٛ٨‬خ ُ٘خ كَ٘ر٘خ ‪ٝ‬ط‪ٟٞ‬ؤ حُ٘‪٤‬ن ‪ًٝ‬يخٕ ‪٫‬‬
‫‪٣‬ظ‪ ْٔ٤‬كٔ‪ ٠٠‬حُ٘و‪ٗ ُْٝ ٚ‬ؼَف ُ‪ ٚ‬هزَح ‪ُ ٫ٝ‬ـش ‪ًٝ‬خٗض ًَحٓش ػـ‪٤‬زش ُِ٘‪٤‬ن‪.‬‬
‫‪ ًًَٝ‬حُ٘‪٤‬ن أٗ‪ُٔ ْٜ‬خ ‪ِٞٛ‬ح حُؼ‪ َٜ‬أطخٗ‪ ٢‬حُ٘‪َٜ‬حٗ‪ ٢‬هخثيي حُـي‪٣َ٣ ٖ٤‬يي ٌٓيخُٔظ‪٢‬‬
‫كل‪ُٞ‬ض ‪ٝ‬ؿ‪ ٢ٜ‬ػ٘‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬هللا ‪ٝ‬هَأص حُزِٔٔش هٔٔ‪ٓ ٖ٤‬يَس ك‪ٗ٬‬يض ٗييط‪ٝ ٚ‬حٗطليؤص‬
‫ؿَٔط‪ ٚ‬كوَؽ َٓٔػخ اُ‪ ٢‬كخؿظ‪ٝ ٚ‬رظ٘خ ػْ ٓغ حُ‪ َ٣ُٞ‬حُٔي‪ٞ‬ىحٗ‪ٝ ٢‬كي‪ٛ ٢‬يٌح ‪٣‬وي‪ٍٞ‬‬
‫حُ٘‪٤‬ن‪:‬‬
‫‪ٝ‬رؼـي ٓخ ‪٫‬هــ‪ٞ‬ح حٌُ‪٣‬ـٖ هَؿــ‪ٞ‬ح * ُــيحٍ‪ٝ ٙ‬كـ‪ ٢‬حُـ‪ٜ‬ـــي‪ ٍٝ‬كـــَؽ‬
‫ٓـخٍ‪ٝ‬ح ٓؼخ ٗل‪ ٞ‬حُ‪َٔٓ َ٣ُٞ‬ػ‪٤‬ـٖ * ‪ٝ‬ػ٘ي ‪ٝ‬هض حُؼ‪ِٞٛ َٜ‬ح هخٗؼ‪ٖ٤‬‬
‫‪ٝ‬رؼي‪ٛ‬ـخ ‪٫‬هـــخ‪ًُ ٙ‬ـي حُ‪٣ُٞ‬ـــــَ * ‪ٝ‬ك‪ ُٚٞ‬حُـ‪ٝ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬ـْ ٖٓ ‪٣‬ـِ‪ٍٝ‬‬
‫‪ٝ‬ؿـ‪ٝ ٚ‬ؿ‪ٜ‬ـ‪ ٚ‬اُـ‪ ٢‬حُِـ‪ ٚ‬حٌَُ‪٣‬ــْ * ى‪ ٕٝ‬حُ‪٣ُٞ‬ـــَ ُ‪٘٤‬ـخٍ ٓــخ ‪٣‬ـــَ‪ّٝ‬‬
‫ٓزٔٔـــ‪ ٬‬هٔٔ‪٤‬ـــٖ ًح ط‪٠‬ـــَع * ُٔـٖ ٓظـ‪ٌ٣ ٠‬زــض ػـي‪ٝ‬ح ‪ٜ٣‬ــَع‬
‫‪ٝ‬هــَؽ حُ‪٣ُٞ‬ــَ َٓٔػــــخ اُــ‪ * ٢‬كخؿظـــ‪ٝ ٚ‬رـــخص ػـــْ ًح اُـ‪٢‬‬
‫‪20‬‬
‫ه‪ٝ ُٚٞ‬ك‪ ٍِٝ٣ ٖٓ ْٜ٤‬هيخٍ حُ٘ي‪٤‬ن ‪ٛ‬ي‪٣َٓ ٞ‬يي‪{ ٙ‬ػٔيَ ؿيخٕ} ٗي‪٤‬ن {ً٘ـيَ ؿيخٕ}‬
‫هَ‪٣‬ش رـخٗذ {ُُ ٌَقْ } ‪{ٝ‬ػَٔ} ‪ٌٛ‬ح ُ‪ُِ٘ٓ ٚ‬ش ػ٘ي حُ٘‪٤‬ن ػظ‪ٔ٤‬ش ‪ٗٝ‬ي‪ٜ‬ي ُي‪ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬ن‬
‫‪ٝ ّٞ٣‬كخط‪ ٚ‬رو‪ً َ٤‬ؼ‪ٝٝ َ٤‬ػي‪ ٙ‬رو‪٣ َ٤‬ـزط‪ ٚ‬ك‪ ٚ٤‬ؿ‪ُ َٙ٤‬لٖٔ ا٘‪ٝ ٚ‬كٖٔ ه‪ُٞ‬ي‪ ٚ‬كي‪٢‬‬
‫حُ٘‪٤‬ن ‪ ٞٛٝ‬ك‪{ ٢‬حٗ ُـَْ رَِْ } ٓيك‪ ٕٞ‬هخٍ حُ٘‪٤‬ن هَؽ ػَٔ ‪٣َ٣‬ي ُ‪٣‬خٍط‪ٛٝ ٢‬يخىف‬
‫هَ‪ٝ‬ؽ حُـ‪ًٝ ٖ٤‬خٕ أ‪ َٛ‬حُـ‪٣ ٖ٤‬ؼَك‪٣ٝ ٚٗٞ‬ؼظزَ‪ٗٝ‬ي‪ ٚ‬كيخؿظزط‪ٞ‬ح روَ‪ٝ‬ؿي‪ٓ ٚ‬ؼ‪ٜ‬يْ‬
‫‪ٝ‬ػي‪ً ٖٓ ٙٝ‬زخٍ‪ٝ ْٛ‬هللا ‪٣‬ؼِْ ٓخ ‪٘ٛ‬خُيي ‪ًًٝ‬يَ حُ٘ي‪٤‬ن إٔ حُ٘‪ٜ‬يَحٗ‪ ٢‬هخثيي حُـي‪ٖ٤‬‬
‫ًخٕ ‪ ٞٛ‬كخًْ {ٌُق} اً ًحى ‪ًٝ‬خٕ ٓ‪ٜ‬يخ‪َٛ‬ح ‪٤ٓ٧‬يَ {حٗييٍ} ‪ُٝ‬يٌُي حٓيظٔؼ‪ٞ‬ح ُي‪ٚ‬‬
‫ك‪ًٝ ٢‬خٕ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪ ١‬ط‪ً ٠ُٞ‬زَ‪٣ ٫ ٙ‬و‪ ٍٞ‬كي‪ ٢‬ه‪٤‬يَح ‪٣ ٫ٝ‬لؼِي‪ٞ٣ ٫ٝ ٚ‬حكين ٓيٖ أٍحى‪ٙ‬‬
‫ُ‪ ْٔٛ ٢‬ػِ‪ ٢‬طـَ‪٣‬ز‪ ٢‬كيحكؼ‪ ٙٞ‬كؤر‪ ٠‬ا‪ًُ ٫‬ي ‪ٝٝ‬حكن ػِٓ‪ ٚ‬هيٍ هللا ‪ٝ‬ه‪٠‬يخ ‪ ٙ‬هيخٍ‬
‫‪ٌُُٝ‬ي ٌٓؼ‪١ ٢‬يخٍ كي‪{ ٢‬حٗييٍ} ‪ٛٝ‬يْ ‪٘٣‬ظظيَ‪ ٕٝ‬كي‪ ٢‬أٓيَ‪ٝ ١‬أ‪ٍٝ‬ى ُ‪ٜ‬يٌح ب‪٣‬يش {‪ٝ‬اً‬
‫‪ ٌَٔ٣‬ري حٌُ‪ً ٖ٣‬لَ‪ٝ‬ح ُ‪٤‬ؼزظ‪ٞ‬ى أ‪٣ ٝ‬وظِ‪ٞ‬ى أ‪٣ ٝ‬وَؿ‪ٞ‬ى ‪ ٌَٔ٣ٝ ٌَٕٝٔ٣ٝ‬هللا ‪ٝ‬هللا‬
‫ه‪ َ٤‬حُٔخًَ‪ }ٖ٣‬هخٍ ر‪٣َ٣ ٖٓ ٖ٤‬ي اػزخط‪ ٢‬ك‪{ ٢‬حٗيٍ} ك‪٤‬ييكغ ريبًح ‪٣‬ؤط‪٤‬ي‪ ٚ‬حُ٘يخّ كي‪٢‬‬
‫حُـِ‪َ٣‬س ٖٓ ًَ ٗخك‪٤‬ش ‪٣ٝ‬ؼطِ‪ٔٓ ٕٞ‬خً٘‪ ْٜ‬هزيَ‪ٝ ،‬ري‪ٓ ٖ٤‬يٖ ‪٣َ٣‬يي هظِي‪ ٢‬ك‪٤‬ييكغ ري‪٬‬‬
‫ٓز‪ٝ ،َ٤‬ر‪ َ٤٘٣ ٖٓ ٖ٤‬اُ‪ ٢‬طـَ‪٣‬ز‪ ٢‬كخطلن ٍأ‪ ْٜ٣‬ػِ‪ًُ ٢‬ي ‪ٝ‬ك‪٣ ٚ٤‬و‪:ٍٞ‬‬
‫‪ٝ‬أىهـَ ح‪ ُٚ٩‬ك‪ ٢‬هِـ‪ٞ‬د ٓـٖ * طٔزز‪ٞ‬ح ك‪ٗ ٢‬وِـ‪ً ٚ‬حى حُـِٓـٖ‬
‫اهَحؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬حُزـ‪٬‬ى حُ٘خث‪٤‬ـ‪ٗٝ * ٚ‬خٍ ك‪ٜ٤‬خ ك‪ٞ‬م ٓٔغ حُٔخٍ‪ٚ٣‬‬
‫‪ٛ‬يم هللا حُؼظ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬ه‪ٝ{ ُٚٞ‬هللا ه‪٤‬يَ حُٔيخًَ‪ }ٖ٣‬هيي أػيخر٘‪ ٢‬رييٍ ػ‪٬‬ػيظ‪ ْٜ‬رؼ‪٬‬ػيش‬
‫أ‪ ١‬ػ‪٬‬ػييش ‪ًُٝ‬ييي أٗيي‪ٝ ٢‬هييض ؿ‪٤‬زظيي‪ ٢‬رِـييض ٓييخ طزِييؾ ح‪ٗ٧‬يي‪٤‬خم ٓييٖ َٓحطييذ حُ٘يي‪ٞ٤‬هش‬
‫ا‪ٔ٣‬خٗخ ‪ٝ‬آ‪ٓ٬‬خ ‪ٝ‬اكٔيخٗخ ح‪ٛ‬يط‪٬‬كخ ‪ٌُٝ‬يٖ روي‪ ٢‬ػِي‪ٓ ٢‬يخ ‪٣‬وِو٘ي‪ٔ٣ٝ ٢‬ي‪ٝ ٢َٜٗ‬كويي‪ٙ‬‬
‫أٗي ػِ‪ٝ ٖٓ ٢‬هغ حُٔ٘خٕ ‪ٝ‬طوط‪٤‬غ حُز٘خٕ أ‪ًٔ ٞٛٝ ٫‬خٍ ح‪ٔ٣٩‬خٕ حٌُ‪ ٞٛ ١‬حُٔؼَكش‬
‫رييخهلل كيين ٓؼَكظيي‪ًٔٝ ٚ‬ييخٍ ح‪ٓ٩‬يي‪ ّ٬‬حُييٌ‪ٛ ١‬يي‪ ٞ‬حُ‪٤‬ويي‪ًٔٝ ٖ٤‬ييخٍ ح‪٩‬كٔييخٕ حُييٌ‪ٛ ١‬يي‪ٞ‬‬
‫حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٢‬هللا طؼخُ‪ٓٝ ٢‬خ ِٗض ‪ٛ‬يٌ‪ ٙ‬حُؼ‪٬‬ػيش ا‪ ٫‬رٔويخُطظ‪ ْٜ‬حُظي‪ٛ ٢‬ي‪ٓ ٢‬يزذ كي‪٢‬‬
‫ِٓذ ح‪ٔ٣٩‬خٕ ًخٗض ‪ٝ‬حُؼ‪٤‬خً رخهلل طؼخُ‪ ٢‬كٌخ‪٣‬ش ػـ‪٤‬زش ٓٔؼظ‪ٜ‬خ ٓيٖ حُ٘ي‪٤‬ن كي‪ ٢‬أٓيَ‬
‫حُلييخًْ حُييٌ‪ ١‬طيي‪ً ٠ُٞ‬زييَ‪ ٙ‬أ‪ ١‬طلٔييَ ٓؼظييْ أٓييَ حُـ‪٤‬زييش ‪ُٝ‬ييؾ كيي‪ ٢‬ك‪ٜ‬يي‪ُٜٞ‬خ هييخٍ‬
‫ٍ‪ ٢ٟ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬ػ٘‪ًُ َ٤ٜٓ ٚ‬ي حُلخًْ اٗ‪ً٘ ٢‬ض كي‪ ٢‬حُـ‪٤‬زيش اً ٓئؼض إٔ ًُيي‬
‫حُلخًْ ٓوط‪ٞ‬ح ػِ‪ٗٝ ٚ٤‬ظَ‪ٝ‬ح ك‪ ٢‬أَٓ‪ ٙ‬كآٍ حُ٘ظَ اُ‪ ٢‬طـَ‪٣‬ز‪ ٚ‬كؤٗيخٍ ‪ٝ‬حكيي ٓي٘‪ْٜ‬‬
‫ُ‪ ْٜ‬أٌْٗ إ ً٘ظْ كؼِ‪ ٖ٤‬كؤُلو‪ ٙٞ‬رخُ٘‪٤‬ن حٌُ‪ ١‬ؿَري‪ٛ ٚ‬ي‪ ٞ‬ك‪ٞ‬حكوي‪ ٙٞ‬ػِي‪ًُ ٢‬يي ٌٗخ‪٣‬يش‬
‫ٖٓ هللا كِْ أٗؼَ كظ‪ ٠‬ه‪ُ َ٤‬ي‪ ٢‬إ حُليخًْ كي‪ ٢‬حُـِ‪٣‬يَس كٌٔيغ ٓييس كي‪ ٢‬حُـِ‪٣‬يَس‬
‫‪٣‬وظليي‪٘ٓ ٢‬يي‪ ٢‬ه‪ٞ‬كييخ ‪ٝ‬ك‪٤‬ييخ ‪ٌُٝ‬ييٖ ‪٣‬ويي‪ُِ ٍٞ‬لييخًْ ا‪٣‬ييخى ‪ٝ‬حُظؼييَ‪ُٜ ٝ‬ييٌح حُ٘يي‪٤‬ن رٔييخ‬
‫‪ ٙ ٞٔ٣‬اٗ‪٣ ُْ ٚ‬وغ ُي‪ٓ ٢‬يخ ‪ٝ‬هيغ ُي‪ ٢‬ا‪ ٫‬ري‪ٌ٣ ٫ٝ ٚ‬يٖ ر‪٘٤‬يي ‪ٝ‬ر‪٘٤‬ي‪ ٚ‬ا‪ ٫‬إٔ طييكغ ُي‪ٓ ٚ‬يخ‬
‫حُظِّ ُ‪ ٚ‬ك‪ َٜٗ ًَ ٢‬كٌخٕ ٓزذ حٗو‪٬‬د كخًْ حُـِ‪َ٣‬س ًخُؼِؾ ‪ٝ‬حٓظلخُش ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش‬

‫‪21‬‬
‫حُـ‪٤‬زش ٓ‪ ٬ٜ‬كِٔخ رَى هللا ر‪ٓ ٚ‬خ ًخٕ كخٓ‪٤‬خ ر‪ٍ ٚ‬ى ػخٗ‪٤‬يخ اُي‪ ٢‬ك‪٤‬يغ ؿيخ ‪ٗٝ‬يَم ري‪ٚ‬‬
‫ييَ} كٔييَ‪ ٝ‬ػ٘ييي ر‪٤‬ييض‬ ‫اُيي‪ ٢‬ؿ‪ٜ‬ييش { َهييخ‪ } ْ١‬ك‪ٜ٘‬خُييي ٓييلَ‪ ٙ‬رؼيي‪ٓ ٞ‬ييلَس {رَ ْٔزَ َ‬
‫{رٔزخٍ‪٣‬ييش} كٔييخص ٓييٌٓ‪ٓٞ‬خ ٓطييَ‪ٝ‬ىح {كييخٗظَ ً‪٤‬ييق ًييخٕ ػوزييش حُظيخُٔ‪ }ٖ٤‬كؤٗييز‪ٚ‬‬
‫كخٍ ػي‪ ٙٝ‬كخٍ ػي‪ٓ ٝ‬وي‪ٓٝ‬ي‪ٛ ٚ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ {ػيخَٓ ريٖ حُطل‪٤‬يَ} حُيٌ‪١‬‬
‫هييخٍ كيي‪ ٖ٤‬حٗييظي َٓ‪ٟ‬يي‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬ر‪٤‬ييض حٓييَأس َٓيُِ ِ‪ٍ ٤ُٞ‬ش أؿيييس ًـيييس حُزؼ‪٤‬ييَ ‪ٞٓٝ‬طييخ رز‪٤‬ييض‬
‫ِٓ‪٤ُٞ‬ش ‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُلخًْ حُظخُْ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُ٘‪٤‬ن ك‪ ٢‬ه‪٤ٜ‬يس َٓطزش ٓيٖ كيَ‪ٝ‬ف {ٓؼيَ‬
‫حُـ٘ش حُظ‪ٝ ٢‬ػي حُٔظو‪ }ٕٞ‬اُ‪ ٢‬ه‪{ ُٚٞ‬طِي ػوز‪ ٠‬حٌُ‪ ٖ٣‬حطو‪ٞ‬ح}‪:‬‬
‫أِ‪ ٢‬حٓل‪ ٠‬ر٘‪ َٜ‬هخ‪ًٔ َٛ‬ـَ * ٓ‪٬‬ف ٖٓ ًـخٕ ‪٣‬زخ‪ ٢ٛ‬كخٌَٗٔ‬
‫ُـ‪ٌٗ ٚ‬ـ‪ٝ ١ٍٞ‬أٓـخص ٓـٖ ٌَٓ * ك‪ ٢‬ؿ‪ٓٝ ٖٔ٤‬ـ‪ٞ‬طـ‪ُ ٚ‬حى حُـلٌـَ‬
‫ُ‪٤‬ـْ ُــ‪ٓ ٚ‬ـ‪ٌٗ ٟٞ‬ـخٍ ‪ٝ‬كظـَ * رؼـي حؿظ‪ٜ‬ــخى‪ٝ ٙ‬ػخهــ‪ ٚ‬حُلظــَ‬
‫‪ُٞٛ‬ـــ‪ ٚ‬حٗظوـــخّ ٍرــ‪ٝ ٢‬كــــَ * ك‪ ٢‬حُزـَ ‪ٝ‬حُزلـَ ‪ٝ‬هخٗظـ‪ ٚ‬حُ٘لـَ‬
‫‪ٝ‬حُ‪ َ٣ُٞ‬حُٔ‪ٞ‬ىحٗ‪ٓ ٢‬ؼيَ‪ٝ‬ف ح‪ٓ٫‬يْ ‪ٝ‬حُوز‪ِ٤‬يش ‪ٌُٝ‬يٖ ‪ ٫‬أٗـيْ هِٔي‪ ٢‬ريًٌَ‪ً ٙ‬ؤه‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫حُٔظ٘‪ٜ‬ييَ حُٔٔييظ‪ِٜ‬ة ‪ٛ‬ييخكذ {ًَٓز‪ٜ‬ييخ} ‪ًٝ‬ييـَ ٓ‪ٟٞ‬ييغ ُويي‪ ٢‬ك‪٤‬يي‪ ٚ‬حُ٘يي‪٤‬ن هللا‬
‫كٔ‪٤‬ز‪ٜٔ‬خ ‪ٍٝ‬أ‪٣‬ض ٓخ ًظذ حُ٘‪٤‬ن ك‪ٜٔ٘ٓ ًَ ٢‬خ ‪ٝ‬أهزَٗ‪ ٢‬ؿ‪ٝ َ٤‬حكيي ٓٔيٖ ‪٣‬ؼيَف‬
‫ػخهزظ‪ٜٔ‬خ رؤٕ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٜٔ‬خ ٓخص ٓ‪٤‬ظش ٓ‪ ٞ‬أكي‪ٔٛ‬خ ‪ ٞٛٝ‬حُزيَ‪ ١‬كي‪{ ٢‬حٗي َي ًَخ ٍُ}‬
‫‪ٝ‬حُزلَ‪ ١‬ك‪ًَُ٘ { ٢‬خ ًِ َِ} أػخًٗخ هللا ‪ٝ‬أػخً حُِٔٔٔ‪ٔٓ ٖ٤‬خ حرظِ‪٤‬خ ر‪ ٚ‬بٓ‪ٍ .ٖ٤‬ؿ‪ٞ‬ع اُ‪٢‬‬
‫أَٓ حُـ‪٤‬زش ‪ٝ‬هخٍ ٍ‪ ٢ٟ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬ػ٘ي‪ٝ ٚ‬ؿخُيذ ًًيَ‪ ١‬كي‪ًُ ٢‬يي حُ‪٤‬ي‪{ ّٞ‬إ ‪٤ُٝ‬ي‪٢‬‬
‫هللا حٌُ‪ ٍِٗ ١‬حٌُظخد ‪٣ ٞٛٝ‬ظ‪ ٠ُٞ‬حُ‪ٜ‬خُل‪ًُٝ }ٖ٤‬ي ٓؼ٘‪ ٠‬ه‪:ُٚٞ‬‬
‫أ‪ ٢٘ٓ ْ٣‬هللا ػ٘ي{ؿ‪ * }ٍٞ٤‬ارِ‪٤‬ـْ اً ٗخى‪٣‬ظــ‪ ٚ‬ر‪٤‬خ ‪ُٝ‬ـ‪٢‬‬
‫‪ٝ‬رخص حُ٘‪٤‬ن ‪٘ٛ‬خُي ‪ٝ‬رؼي ‪٬ٛ‬س حُ‪ٜ‬زق حٍطلَ اُ‪ًُ { ٢‬ي} ‪ًٝ‬خٕ ٓوي‪ ِْٜ٤‬ػيْ ‪ٓٝ‬يٖ‬
‫ًُي حُٔو‪َٗ َ٤‬ع ك‪ٗ ٢‬ظْ {أٓٔخ أ‪ َٛ‬ريٍ} هخٍ‪:‬‬
‫‪ٝ‬رؼي ٓخ هخُـ‪ٞ‬ح ٓو‪ ٬٤‬ىه‪ * ٬‬ك‪ٗ ٢‬ظـْ ٓخ ر‪ ٚ‬أٗ‪ٓ َ٤‬يه‪٬‬‬
‫‪ٌٛ‬ح حُ‪ ّٞ٣ ّٞ٤‬ح‪٧‬كي ػْ حٍطلَ رؼي ‪٬ٛ‬س حُؼ٘خ ريِٖٓ هِ‪٤‬يَ هيخٍ ُي‪ ٢‬رؼي‪ٓ ٞ‬يٖ‬
‫ٓخٍ ٓغ حُ٘ي‪٤‬ن ػ٘يي ‪ِ١‬ي‪ٞ‬ع حُؤيَ ُ‪ِ٤‬يش ح‪٫‬ػ٘ي‪ِ٤ُ ٖ٤‬يش حُؼ٘يَ‪ٓ ٖ٣‬يٖ { ًُيي} ‪ٗٝ‬ليٖ‬
‫ٗٔ٘ي‪ٝ ٢‬حُٔطييَ ‪٣‬يَٕ ػِ‪٘٤‬ييخ ٍٗييخ ‪ٟ‬يؼ‪٤‬لخ هييخٍ {حُ٘يي‪٤‬ن} ٍ‪ٟ‬ي‪ ٢‬هللا طؼييخُ‪ ٢‬ػ٘يي‪:ٚ‬‬
‫َٓ‪٣‬ض طِي حُِ‪ِ٤‬ش ػِي‪ٜٓ ٢‬يَ ُي‪ ٢‬أٗي‪ٜ‬ذ ‪ٔ٣‬ئ‪ ٠‬ػي‪ ٕٞ‬هللا ٓيخرن ‪ِ٣ ٫‬لوي‪ ٚ‬أكيَحّ‬
‫‪ًٝ‬ي‪ ٬‬ح‪٤ٓ٧‬يَ ‪ٛٝ‬يْ ‪٣‬ـ‪ٜ‬يي‪ ٕٝ‬أٗلٔي‪ٍ ْٜ‬رٔيخ ‪٣‬وي‪ُ ٍٞ‬ي‪ٝ ٢‬حكيي ٓي٘‪٣ :ْٜ‬يخ ٗي‪٤‬ن ٓ‪ٜ‬ي‪٬‬‬
‫أٍكن ر٘لٔي ‪ٝ‬ر٘يخ كيؤه‪ُٜ ٍٞ‬يْ حثظي‪ٞ‬ح ٓيخ ريخٍ ٓيَ ‪ ّٝ‬أٍٓيَ ري‪٣ ٚ‬ظٔ‪ٜ‬يَ ك‪٤‬للٔي‪ٕٞ‬‬
‫‪ٝ‬ك‪٣ ٌٙٛ ٢‬و‪ٗ ٍٞ‬ظٔخ‪:‬‬
‫‪ٝ‬حٍطلِ‪ٞ‬ح ٖٓ حُٔو‪٤‬ـَ ٓخثَ‪٣‬ـٖ * رؼي حُؼ٘خ ٓغ ‪٤ٟ‬ن ‪ٛ‬خرَ‪ٖ٣‬‬
‫‪ِٛٝٝ‬ـ‪ٞ‬ح هزـَ ‪ٛ‬ــ‪٬‬س حُلــَ * ‪ٝ‬رخص ‪ٔ٣‬ـَ‪٘٘ٓ ١‬يح ًح ُؿـَ‬

‫‪22‬‬
‫‪ٝ‬حُٔ٘٘‪ٞ‬ى ر‪٤‬ظخ حُز‪١َ٤ٛٞ‬‬
‫‪ ٖٓٝ‬طٌٖ رَٓـ‪ ٍٞ‬هللا ٗ‪َٜ‬طـ‪ * ٚ‬إ طِو‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ي ك‪ ٢‬بؿخٓ‪ٜ‬خ طـْ‬
‫ًؤٗـ‪ٛٝ ٚ‬ـ‪ ٞ‬كـَى ٓـٖ ؿ‪ُ٬‬ظــ‪ * ٚ‬ك‪ ٢‬ػٌَٔ ك‪ ٖ٤‬طِوخ‪ٝ ٙ‬ك‪ ٢‬كْ٘‬
‫‪٣‬ؼ٘‪ِ٣ٝ ٢‬ؿَ حُٔ‪ َٜ‬ػِ‪ٓ ٢‬زو‪ ٚ‬ػْ ‪ِ٘ٛٝ‬خ اُ‪ٌَ ُُ{ ٢‬قْ } هزَ حُلـيَ ‪ًٝ‬يخٕ ٓو‪ِ٘٤‬يخ ػيْ‬
‫كٌخ‪٣‬ش ه‪ :َ٤‬إ حُ٘‪٤‬ن ُٔخ ىٗ‪ٌُ{ ٖٓ ٠‬ق} هخ‪١‬ز‪ ٚ‬رؼ‪ٍُٝ ٞ‬ح حُ٘‪ٜ‬يخٍ‪ ٟ‬حُيٌ‪ٖ٣‬‬
‫ٓؼ‪ ٚ‬ػِ‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُ٘لوش أ‪ٜ٣‬يخ {حُ٘ي‪٤‬ن} طٔيِق كويي هيخٍد حُؼيي‪ٝ ٝ‬هيخٍ ُي‪{ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬ن}‬
‫ر‪ٜٞ‬ص ه‪ :١ٞ‬هللا ‪٣ ٫‬ؼـِ ‪٣ ٫ٝ‬ظوِق كِٔخ ‪ِٞٛٝ‬ح ‪ٝ‬ح‪ٔ١‬يؤٗ‪ٞ‬ح ٍؿيغ ًُيي حُ‪٤ًٞ‬يَ‬
‫كوخٍ‪ :‬أ‪ٜ٣‬خ {حُ٘‪٤‬ن} أٗخ هِض ػِ‪ٝ ٢‬ؿي‪ ٚ‬حُ٘يلوش طٔيِق كويي هخٍر٘يخ ٓيٖ حُؼيي‪ ٝ‬كوِيض‬
‫ُ‪ :٢‬هللا ‪٣ ٫‬ظوِق كٔخ ك‪ٜٔ‬ض ‪ٌٛ‬ح رخُ٘ٔزش اُ‪ ٢‬ه‪ ٢ُٞ‬كويخٍ ُي‪{ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬ن} ٗؼيْ ٓؼ٘يخ‪ٙ‬‬
‫إٔ هللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪٣ ٫ ٢‬ـ‪٤‬ذ ػ٘‪ٓ ٢ٗ ٚ‬خ حٌُ‪ٝ‬حص ‪ٝ‬ؿ‪َٔٛ٤‬خ ٓٔيخ ط‪٠‬ئ٘ض ك‪ٜ‬ي‪ٞ‬‬
‫اًح كخ‪ٟ‬ييَ ٓؼ٘ييخ‪ ٙ‬كييبٕ ىكييغ ػ٘يي‪ ٢‬رويٍطيي‪ ٚ‬كيي‪ ٬‬أكييي ‪٣‬ويييٍ كييبٕ هِيي‪ ٠‬ر‪٤‬يي٘‪ٝ ْٜ‬ريي‪ٖ٤‬‬
‫َٓحى‪ ْٛ‬ك‪ ٬‬أكي ‪٣‬يكغ {‪ٝ‬إ ‪ٔٔٔ٣‬ي هللا ر‪٠‬يَ كي‪ً ٬‬خٗيق ُي‪ ٚ‬ا‪ٛ ٫‬ي‪ٝ ٞ‬إ ‪٣‬يَىى‬
‫رو‪ َ٤‬ك‪ٍ ٬‬حى ُل‪ٛ }ِٚ٠‬ييم هللا حُؼظي‪ٝ ْ٤‬رِيؾ ٓ‪ٗ٫ٞ‬يخ ٍٓي‪ ُٚٞ‬حٌُيَ‪ ْ٣‬كخٗ‪ٜ‬يَف‬
‫حُ‪َ٘٘ٓ َ٤ًٞ‬كخ هِض ‪ ٕ٧‬حُ٘‪٤‬ن ر‪ ُٚ ٖ٤‬كخُ‪ٍٝٝ ٚ‬حػظ‪ ٚ‬ك٘ز‪٘٤‬خ ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ٓٝ ٚ٤‬يِْ‬
‫هخٍ‪{ :‬حُظ‪ ًَٞ‬كخُ‪ٝ ٢‬ح‪ً٫‬ظٔخد ٓ٘ظ‪ ٢‬كٔيٖ ‪ٟ‬يؼق ػيٖ كيخُ‪ ٢‬كي‪٠٣ ٬‬يؼق ػيٖ‬
‫ٓ٘ظ‪ }٢‬كخُ٘‪٤‬ن ‪ٍٝ‬ع ٖٓ كخُ‪ ٢ِٛ ٚ‬هللا ػِ‪٘ٓٝ ِْٓٝ ٚ٤‬ظ‪ ٚ‬كظخ ‪ٝ‬حكَح ‪ ٖٓٝ‬كخٍ‬
‫ارَح‪ ْ٤ٛ‬ك‪ ٖ٤‬أُو‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُ٘خٍ كطِذ ٓ٘‪ ٚ‬حُٔ‪٬‬ثٌش إٔ ‪ٔ٣‬يظؼ‪ ٖ٤‬ر‪ٜ‬يْ كيَى‪ٝ ْٛ‬هيخٍ ُي‪ٚ‬‬
‫{ؿزَ‪ }َ٣‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ ِٚٓ ّ٬‬كوخٍ ػِٔ‪ ٚ‬رلخُ‪٣ ٢‬ـ٘‪ ٢‬ػيٖ ٓيئحُ‪ ٢‬كخُ٘ي‪٤‬ن ٓلٔيي‪١‬‬
‫حُوِن ارَح‪ ٢ٔ٤ٛ‬حُ‪ٜٔ‬ش ‪٣‬ؼَٔ رلخٍ حُ٘ز‪ ٢ِٛ ٢‬هللا ػِ‪٘ٓٝ ِْٓٝ ٚ٤‬ظ‪ ٚ‬كويي ػخ‪٘٣‬يض‬
‫ػِٔ‪ ٚ‬رلخُ‪ ٚ‬ك‪ٜ‬خى ػِٔ‪ ٚ‬رٔ٘ظ‪٘ٓٝ ٚ‬ي‪ ٚ‬اٗي‪ ٚ‬أهيَؽ ُ٘يخ ه‪ٜ‬ي‪٤‬يس ٓئٓٔيش ٓيٖ كيَ‪ٝ‬ف‬
‫{كٔز٘خ هللا ‪ٗٝ‬ؼْ حُ‪ٝ }َ٤ًٞ‬هخٍ ر‪ ٌٜٙ‬حُو‪٤ٜ‬يس طل‪ٜ٘‬ض ػ٘ي‪٤‬ش ‪٣‬ي‪ ّٞ‬حُـٔؼيش كي‪ٖ٤‬‬
‫ػِٓض ػِ‪ ٢‬حُٔٔ‪ ّٞ٣ َ٤‬حُٔزض ٓؼ‪ ْٜ‬رؼي إٔ ك‪ ٍٍٞٓ ٢ٜ٘٘‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ٚ٤‬‬
‫‪ٓٝ‬ييِْ ‪ٝ‬إًٔ ُيي‪ ٢‬كيي‪ ٢‬حُٔٔيي‪ٝ َ٤‬هييخٍ حٓييٖ ‪ ٫‬طويٖ حُ‪٠‬ييٍَ ك‪ٜ‬خً‪ٜ‬ييخ رَٓظ‪ٜ‬ييخ طزًَييخ‬
‫‪٤ُٝ‬ـظ٘ٔ‪ٜ‬ييخ ٓٔييِْ ‪٣‬لييذ حُظل‪ٜ‬ييٖ ٓٔييخ ‪ٔ٣‬يي‪ُٝ ٙ ٞ‬ييظؼِْ رٔطِؼ‪ٜ‬ييخ أٗيي‪ٌٓ ٚ‬خٗييق ُيي‪ٚ‬‬
‫رؼ‪ٜ‬يئظ‪ٓ ٚ‬يي٘‪ ٫ٝ ْٜ‬طييْ٘ هيي‪ ٍٞ‬رؼ‪٠‬يي‪ ْٜ‬إ ٓييخػش حُـٔؼييش ‪ٛ‬يي‪ ٢‬رؼييي حُؼ‪ٜ‬ييَ اُيي‪٢‬‬
‫ؿَ‪ٝ‬د حُْ٘ٔ‪.‬‬
‫‪ ٚٗٝ‬حُو‪٤ٜ‬يس‬
‫كٔيص ٓـٖ ‪٣‬ؼ‪ ٖٓ ٢ٜ٘ٔ‬حُ‪ٓ * ٍَ٠‬ـٖ ًـَ ٗ‪٤‬طـخٕ ‪ٝ‬ؿـٖ ‪ٝ‬ر٘ــَ‬
‫ٓزلخٗـ‪ٍ ٚ‬رـخ كل‪٤‬ظــخ أكظٔـ‪ * ٢‬رللظــ‪ٓ ٚ‬ــٖ حُزــــ‪ٝ ٦‬حُ٘وــــْ‬
‫رـ‪ ٚ‬أػـ‪ٓ ًٞ‬ـٖ ‪ٛ‬ـ‪ٞ‬ح‪ٝ ١‬حُِؼ‪٤‬ــٖ * ‪ ٖٓٝ‬ؿٔ‪٤‬ـغ حُٔئً‪٣‬خص ًـَ ك‪٤‬ـٖ‬
‫ٗـ‪٣ٞ‬ــض إٔ أىػـــــ‪٘ٓ ٙٞ‬ظلؼــخ * رــــخ‪ ٙ‬كزــ‪ٗ ٚ‬ل‪٤‬ـــغ حُ٘لؼــآ‬
‫‪23‬‬
‫أكٔــي ٓ‪٤‬ــي حُـــ‪٤ِٜٓ ٍٟٞ‬ــخ * ػِ‪٤‬ــــ‪ً ٚ‬ح ط‪ٓٞ‬ـــــــَ َُر‪٤‬ــــخ‬
‫أٓــؤٍ ٍرــ‪ ٢‬رـخ‪ٛ‬ــ‪ ٚ‬حُ٘ــــخس * ٓــٖ حَُُح‪٣‬ــخ ‪ٝ‬ط٘ـــخُع حُزــــخس‬
‫ُي حُ‪٣ ٍٟٞ‬خ ٍد ‪ٛ‬ذ ُ‪ ٢‬ػ‪ٜ٘ٓ * ٜٚٔ‬ـْ ‪ٓٝ‬ـٖ ًــَ رـــ‪ٗٝ ٬‬ؤــ‪ٚ‬‬
‫ُـي ؿؼِــض ‪٣‬ـخ كل‪٤‬ــا ٗلٔـ‪ٝ * ٢‬ى‪٣‬ؼــــش كؤٗــض ىأرـــخ أٗٔـ‪٢‬‬
‫‪ٛ‬ـذ ُ‪ٓ ٢‬ـخ أكـذ ك‪ ٢‬حُيحٍ‪٣‬ــٖ * ‪ٝ‬ك‪ٜٔ٤‬خ حػ‪ٜ٘ٔ‬ـ‪ٓ ٢‬ـٖ حُؼخٍ‪٣‬ـــٖ‬
‫‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ــض ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ـــ‪ ٢‬اُ‪٤‬ــي ٍرـ‪ٓ * ٢‬ــغ ‪ِ٤ٓٝ‬ظــــ‪ًٝ ٢‬حى كٔزــ‪٢‬‬
‫ٗـؾ ؿ٘خرـ‪ ٖٓ ٢‬ؿٔ‪٤‬ـغ ٓخ ‪ٔ٣‬ـ‪ٝ * ٞ‬ػ٘ـ‪ ٢‬حًـق ًـَ ٓـخ ‪ٓٞ٣‬ــ‪ّٞ‬‬
‫ػ٘‪ ٢‬ح‪َٛ‬ف ح‪٧‬ػيح ‪١‬ـَح رخُ٘ز‪ٝ * ٢‬أ‪ٛ‬ـَ رــيٍ حٌُـــَحّ حُ٘ــــذ‬
‫ٓـٖ ػِـ‪ ٢‬رخُيهـــــ‪ٓ ٍٞ‬خً٘ــخ * ك‪ ٢‬ك‪ٜ٘‬ـي حُل‪٤ٜ‬ـٖ ٓ٘‪ ْٜ‬بٓ٘ـخ‬
‫أٗض حٌُ‪ ١‬طؼ‪ٓ ْٜ‬ـٖ ري حػظ‪ٓ * ْٜ‬ـٖ ًـَ ٓـخ ‪٣‬ئٓــ‪ٓ ٚ‬ـٖ حُ٘وــْ‬
‫ُـي أٓــ‪ ١ٍٞ‬أرـــيح أكــــــ‪ًٝ * ٝٞ‬ـَ ٓـٖ ُـي حُظــخ ‪َ٣ ٫‬كـ‪ٞ‬‬
‫‪ٝ‬ه‪٤‬ظ٘ـ‪٣ ٢‬ـخ ٍد ًلــــَح كو٘ــ‪ٟ * ٢‬ـــٍَ أ‪ِٛ‬ـــــ‪ًٝ ٚ‬ـــَ كظــــٖ‬
‫ًــق أًـق حًَُٔ٘‪٤‬ــــٖ ػ٘ــ‪ * ٢‬رؤ‪ٛ‬ـَ رـيٍ ‪ٝ‬حؿؼِ٘‪ٜ‬ــْ ك‪ٜ٘‬ـ‪٢‬‬
‫‪٣‬خ رــَ ًــٖ ُــ‪ ٫ٝ ٢‬طوـِ٘ــ‪ * ٢‬ىٗ‪٤‬ــخ ‪ٝ‬أهــَ‪ٝ ٟ‬طـــخ‪ ُٝ‬ػ٘ـ‪٢‬‬
‫ُِٔ‪ٜ‬طل‪ ٠‬حًظذ حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔـ‪ * ّ٬‬رآُـــــ‪ٛٝ ٚ‬لزـــــ‪ ٚ‬ػِــ‪ ٢‬ى‪ٝ‬حّ‬

‫{كخٗوِز‪ٞ‬ح ر٘ؼٔش ٓيٖ هللا ‪ٝ‬ك‪٠‬يَ ُيْ ‪ٜٔٔٔ٣‬يـْ ٓي‪ٝ ٞ‬حطزؼي‪ٞ‬ح ٍ‪ٟ‬ي‪ٞ‬حٕ هللا ‪ٝ‬هللا ً‪ٝ‬‬
‫ك‪ َ٠‬ػظ‪ }ْ٤‬ػْ هخٍ {حُلٔي هلل حٌُ‪ٛ ١‬ييحٗخ ُ‪ٜ‬يٌح ‪ٓٝ‬يخ ً٘يخ ُ٘‪ٜ‬ظيي‪ُ ١‬ي‪ ٫ٞ‬إٔ ‪ٛ‬ييحٗخ‬
‫هللا‪ٝ ،‬بهَ ىػ‪ ْٜ٣ٞ‬إٔ حُلٔيي هلل ٍد حُؼيخُٔ‪ }ٖ٤‬حٗظيَ اُي‪ ٢‬طل‪ٜ‬ي٘‪ ٚ‬ر‪ٜ‬يٌ‪ ٙ‬حٌُِٔيش‬
‫حُظ‪ٓ ٢‬يك‪ٜ‬خ هللا ‪ٓٝ‬يف ه‪ٓٞ‬خ طل‪ٜٞ٘‬ح ر‪ٜ‬خ كوخٍ {حٌُ‪ ٖ٣‬هخٍ ُ‪ ْٜ‬حُ٘خّ إ حُ٘خّ هيي‬
‫ؿٔؼ‪ٞ‬ح ٌُْ كخه٘‪ ْٛٞ‬كِحى‪ ْٛ‬ا‪ٔ٣‬خٗخ ‪ٝ‬هخُ‪ٞ‬ح كٔز٘خ هللا} حُن ‪ٝ‬حٗ‪ ْ٠‬اُ‪ًُ ٢‬يي ه‪ُٞ‬ي‪ٚ‬‬
‫‪ُٔٝ‬خ ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬حُ٘‪َٜ‬حٗ‪ ٢‬هخثي حُـ‪ ٖ٤‬ك‪ ٖ٤‬حُظو‪٤‬يخ كي‪{ ٢‬ؿ‪٤‬ي َ‪٣َ٣ } ٍْٞ‬يي إٔ ‪ٌِ٘ٔ٣‬ي‪٢‬‬
‫ك‪ُٞ‬ض ػ٘‪ٝ ٚ‬ؿ‪ٝ ٢ٜ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ض اُ‪ ٢‬هللا ٓظ‪َ٠‬ػخ ٓظل‪ٜ٘‬خ كوَأص رْٔ هللا حَُكٔخٕ‬
‫حَُك‪ ْ٤‬هٔٔي‪ٓ ٖ٤‬يَس ك‪ٗ٬‬يض ٗييط‪ٝ ٚ‬حٌٗٔيَص ٗي‪ًٞ‬ظ‪ٝ ٚ‬حٗطليؤص ؿَٔطي‪ٝ ٚ‬رِـ٘ي‪٢‬‬
‫‪ٛٝ‬ق إٔ أهخ‪{ ٙ‬حُ٘‪٤‬ن ارَح‪ ّٞ٣ ٖٓ }ْ٤ٛ‬ؿخد حُ٘‪٤‬ن اُ‪ٍ ّٞ٣ ٢‬ؿ‪ٞ‬ػي‪ُ ٚ‬يْ ‪٣‬ظيَى‬
‫‪ٛ ٫‬زخكخ ‪ٔٓ ٫ٝ‬يخ أُليخ ٓيٖ حُ‪ٜ‬ي‪٬‬س ػِي‪ ٢‬حُ٘زي‪ٛ ٢‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ر‪ٜ‬ي‪٤‬ـش‬
‫{حُِ‪ َٛ ْٜ‬ػِ‪٤ٓ ٢‬يٗخ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٢‬بٍ ٓ‪٤‬يٗخ ٓلٔي ‪٬ٛ‬س ط٘ـ‪٘٤‬خ ر‪ٜ‬خ ٓيٖ ؿٔ‪٤‬يغ‬
‫ح‪ٛ٧‬يي‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬ح‪٥‬كييخص ‪ٝ‬طو‪٠‬يي‪ُ٘ ٢‬ييخ ر‪ٜ‬ييخ ؿٔ‪٤‬ييغ حُلخؿييخص ‪ٝ‬طط‪َٜٗ‬ييخ ر‪ٜ‬ييخ ٓييٖ ؿٔ‪٤‬ييغ‬
‫حُٔ‪٤‬جخص ‪ٝ‬طَكؼ٘خ ر‪ٜ‬خ ػ٘يى أػِ‪ ٢‬حُيٍؿخص ‪ٝ‬طزِـ٘خ ر‪ٜ‬خ أه‪ ٢ٜ‬حُـخ‪٣‬خص ٖٓ ؿٔ‪٤‬يغ‬
‫حُو‪َ٤‬حص ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬رؼي حُٔٔخص} رؼي هظْ حُٔ‪ٜ‬لق أٓخ حُٔ‪ٜ‬يلق كٌيخٕ هخثٔيخ‬
‫رل‪ ٍٞ٠‬حُ٘ي‪٤‬ن ‪ٛ‬يزخكخ ‪ٔٓٝ‬يخ ‪ٝ‬أٓيخ حُ‪ٜ‬ي‪٬‬س كٔيخ ًخٗيض ىحثٔيش كي‪ ٌٖٔ٤‬إٔ ‪ٌ٣‬ي‪ٕٞ‬‬

‫‪24‬‬
‫ح‪٩‬ىٓخٕ رؤَٓ حُ٘‪٤‬ن أ‪ ٝ‬ريؤَٓ ‪ٛ‬يٌح حُوِ‪٤‬ليش حُ‪ٜ‬يخُق حُ٘خ‪ٛ‬يق كَ‪ٛ‬يخ ػِي‪ٓ ٢‬ي‪ٓ٬‬ش‬
‫حُ٘‪٤‬ن ‪ٍٝ‬ؿ‪ٞ‬ػي‪ٝ ٚ‬ػي‪ُٜ ٖ٤‬يخ أ‪ٛ‬ي‪٣ ٫ ٬‬ـلِي‪ ٕٞ‬ػ٘‪ٜ‬يخ ‪ٛ ٫‬يزخكخ ‪ٔٓ ٫ٝ‬يخ ‪َ٣‬أٓي‪ْٜ‬‬
‫يض} كويي ‪ٛ‬يِق‬ ‫ذ َػ ْ٘ َ‬ ‫ذ َ ؿُي‪ٞ‬دْ } حُٔؼيَ‪ٝ‬ف { َ‬
‫ر‪ٜ‬ي ْٔ َ‬ ‫‪ٛ‬ي ْٔ َ‬
‫حُ٘خد حُظو‪ ٢‬حٌٌُي‪َ { ٢‬‬
‫‪ٝ‬حكَ حُٔظَ ٍكٔيش هللا طؼيخُ‪ ٢‬ػِ‪٤‬ي‪٘ٓٝ ٚ‬ي‪ٚ‬‬ ‫أَٓ‪١ٝ ٙ‬خٍ ػَٔ‪ٝ ٙ‬هي ط‪ٞ‬ك‪ ٢‬ػخّ‬
‫ٗظٔ‪ َٛ٧ ٚ‬ريٍ ‪ٝ‬طل‪ ٜٚ٘‬ر‪ ْٜ‬أ‪٣‬خّ ٌٓؼ‪ ٚ‬ك‪{ ٢‬حٗ َيٍْ } ‪ٝ‬أطٔي‪ٝ ٚ‬ر‪٠٤‬ي‪ًًٝ ٚ‬يَ ٓيلَ‪ٙ‬‬
‫ٓؼ‪ٜ‬ييْ اُيي‪ ٢‬ؿ‪٤‬زظيي‪ٝ ٚ‬أٗ‪ٜ‬ييْ ‪٣‬وييِ‪ٓ ٕٝ‬ييٖ أٍحى‪ ٙ‬رٔيي‪ٝ ٞ‬أ‪ِ١‬ييغ ػِ‪٤‬يي‪ً ٚ‬زييَح حُـِ‪٣‬ييَس‬
‫يخر‪ٝ }٢٤‬أ‪ٛٝ‬يخ‪ ٙ‬رلليا حُز‪٤‬يض ح‪ ٍٝ٧‬كظي‪ِ٣ ٠‬ظو‪٤‬يخ رؼيي كلؼيَ‬‫{حُلخؽ ٓلٔي َؿيخ‪ْ َٓ ْ١‬‬
‫‪ٝ‬حُظو‪٤‬خ رؼي ٓزؼش أػ‪ٞ‬حّ ‪ٝ‬أٗ‪ َٜ‬كلٌ‪ًُ ٠‬ي حُ‪ٜ‬خُق حُز‪٤‬ض ‪ٝ‬رٌ‪ً ٠‬ؼ‪٤‬يَح ٍكٔيش هللا‬
‫ػِ‪ٝ ٚ٤‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي ٓٔخ ُْ ‪٣‬ظ‪ُ٘ َٜ‬خ ٖٓ طل‪ٜ٘‬خط‪ٔٓٝ ٚ‬ؼظ‪ٓٞ٣ ٚ‬خ ‪٣‬وي‪ ٍٞ‬اٗي‪ُ ٚ‬يْ ‪٣‬ظيَى‬
‫‪ٓٞ٣‬خ ك‪ ٢‬حُزلَ هَح س كِد حُزلَ ُ‪ٓ٪‬خّ حُ٘خًُ‪ ٞٛٝ ٢‬كِد ٍك‪٤‬غ ًلخى حػظ٘يخ‬
‫حُ٘‪٤‬ن ر‪ٝ ٚ‬حُز‪٤‬ض حُٔؤٓ‪ ٍٞ‬رللظ‪ٓ ٚ‬طِغ ه‪٤ٜ‬يس ػـ‪٤‬زش أا‪ َٜ‬حُ٘‪٤‬ن ك‪ ٢‬أ‪ُٜٝ‬خ اُ‪٢‬‬
‫هٔٔش ػَ٘ ر‪٤‬ظخ رؼ‪ ٞ‬أٓيَحٍ ؿ‪٤‬زظي‪ٓ ٚ‬يغ أػيحثي‪ٝ ٚ‬أٗي‪ ٚ‬بٓيٖ ٓيٖ ‪ٟ‬يٍَ‪ٝ ْٛ‬اٗٔيخ‬
‫ؿَ‪ ْٛ‬ارِ‪ ْ٤‬ك‪ٝ ٢‬ا٘‪ٞ‬ح ا٘‪ٗٞ‬خ هخرض ا٘‪ ْٜٗٞ‬كظ‪ٍ ٠‬ؿغ ٓخُٔخ ‪.ٞٛٝ‬‬
‫أٓ‪٤‬ــَ ٓـغ ح‪٧‬رـــَحٍ ك‪٤‬ــٖ أٓ‪٤‬ــَ * ‪ٝ‬اــٖ حُؼــي‪ ٟ‬أٗـ‪٘ٛ ٢‬ـــخى أٓ‪٤‬ــَ‬
‫ٓٔ‪٤‬ــَ‪ٓ ١‬ـغ ح‪٧‬ه‪٤‬ــخٍ ُِـ‪ ٚ‬رخُ٘زـ‪ٓٝ * ٢‬ـخُـ‪ُ ٢‬ـ‪٤‬ـَ حُِـــ‪ ٚ‬ػــ‪٤ٔٓ ٝٞ‬ــَ‬
‫‪٤ٔ٣‬ـَ ر‪ ٢‬حُــٌد حٌُ‪ ١‬هخىٗ‪ ٢‬اُ‪٣ًَ * ٢‬ــــْ ػِ‪٤‬ــــ‪ٓ ٚ‬ــخ أٍ‪٤ٔ٣ ّٝ‬ــــــَ‬
‫ٌٗــ‪ ١ٍٞ‬رؤهـ‪ٓ٬‬ـ‪ٝ ٢‬هِزـ‪ٝ ٢‬ؿـؼظـ‪ُ * ٢‬ـٖٔ ًخٕ ُـ‪ ٢‬رخُـــ‪ٞ‬ى ‪ٛٝ‬ـ‪ٗ ٞ‬ـٌـ‪ٍٞ‬‬
‫ٗ‪ٝ ١ٍٜٞ‬طؤ‪٤٣‬ي‪ٝ ١‬كلظ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حُؼي‪ ٖٓ * ٟ‬حُـ‪ٞ‬حٓـغ حُ‪ٛٞ‬ـخد ك‪ٜ‬ـ‪ٗ ٞ‬ـ‪ٜ‬ـ‪٤‬ــَ‬
‫أٓ‪٤‬ـَ‪ُ ١‬ي‪٤ٓ ١‬ـَ‪ٌٓٝ ١‬ؼـ‪ِ٤ٓٝ ٢‬ظ‪ * ٢‬هي‪ٔ٣‬ـخ ُــ‪ٛٝ ٚ‬ــ‪ ٞ‬حُوي‪٣‬ــْ ‪٣‬ـٔـ‪٤‬ـــَ‬
‫أؿ‪ ١ٍٞ‬ػِـ‪ ٢‬حُـ‪ٛٞ‬خد ؿـَ طـٌـَٓـخ * ػِ‪ ٢‬هـيٓـش حُـٔـوـظـخٍ ‪ٛٝ‬ـ‪ ٞ‬أؿـ‪٤‬ـَ‬
‫ٌٗ‪ً ١ٍٝ‬ـ‪ ٢ٗٞ‬ػزي ً‪ ١‬حُؼـَٕ ‪ٝ‬كي‪ * ٙ‬هي‪ٔ٣‬ـخ ُوـ‪٤‬ـَ حُـوـِـن ‪ٛٝ‬ــ‪ٗ ٞ‬ـٌ‪٣‬ـَ‬
‫‪٣‬ـ‪ ٢َٗ٤‬حٌُخكـ‪ ٢‬رـ‪ ٖٓ ٚ‬أً‪ ٟ‬حُؼـي‪ٓٝ * ٟ‬ـٖ ًـَ ٓـ‪ٛٝ ٞ‬ـ‪ ٞ‬ؿـَ ٓـــ‪٤‬ــَ‬
‫ٓ‪٤ٜ‬ـَ‪ً ١‬ـ‪ ٢ٗٞ‬ػزـي‪ ٙ‬هـخىّ حُـ٘ـزـ‪ٝ * ٢‬أٓــَ حُزــَح‪٣‬ـخ ُــ‪ُ٪‬ـــ‪٣ ٚ‬ـ‪ٜ‬ــ‪٤‬ــــَ‬
‫ٗـ‪ٜ‬ـ‪ٝ ١ٍٞ‬أ‪٣‬ـخٓـ‪ ٢‬ؿـيح ُـ‪ٗ ٢‬ـ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ـي * رٌـ‪ٗٞ‬ـ‪ ٢‬ػـزــي هللا ‪ٛٝ‬ــ‪ٗ ٞ‬ـ‪ٜ‬ــ‪٤‬ـــَ‬
‫ٓظــ‪ ١ٍٞ‬ك‪ ٢‬حُيحٍ‪٣‬ـٖ ٓـيكـ‪ٓ ٢‬لٔيح * رـ٘ـظــْ ‪ٗٝ‬ـؼـــَ ‪ٛٝ‬ــ‪ٗ ٞ‬ـؼــْ ٓـظــ‪ٍٞ‬‬
‫رـٌ‪ً ١ٍٝ‬ظـخد حُِـ‪ٝ ٚ‬حُٔـ٘ــش حُـظـ‪ * ٢‬ر‪ٜ‬خ أكـظــٔــ‪ ٢‬ػـٔــخ ٗـلــخ‪ ٙ‬رــٌ‪ٍٝ‬‬
‫ه‪ٜ‬ــ‪ ١ٍٞ‬هِض ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬ــَ ػ٘‪ ٢‬طلَهض * ُٔـيف حُـٌ‪ ١‬ػ٘ــ‪ ٚ‬حُـٔـي‪٣‬ــق هـ‪٤ٜ‬ــَ‬
‫ؿــَ‪ ٍٝ‬حُــ‪ ٍٟٞ‬ؿـَ حُ٘‪ٜ‬ـخٍ‪ ٟ‬رٌ‪٤‬ـي‪ٝ * ٙ‬اـ٘ــ‪ٞ‬ح حُظـ٘ـ‪ٗٞ‬ـخ ‪ٝ‬حُظـ٘ـــ‪ٕٞ‬‬
‫ؿــَ‪ٍٝ‬‬
‫‪ٝ‬رؼي ٓخ ‪٘٤ِٛ‬خ حُؼ‪ َٜ‬ىهِ٘خ ك‪ٓ ٢‬ل‪٘٤‬ش حُزَ اُ‪{ ٢‬حٗيٍ} ػْ ‪ِ٘ٛٝ‬خ ُ٘يٍ هز‪َ٤‬‬
‫حُـَ‪ٝ‬د ‪ٝ‬ك‪٣ ٚ٤‬و‪:ٍٞ‬‬

‫‪25‬‬
‫ٗل‪ُ ٠‬ـ‪ ١َ٤‬هللا هزَ ك‪{٢‬حٗيٍ} * رـؤ‪ٛ‬ـــَ رـــيٍ ح‪ٓ٧‬ــ‪ٞ‬ى ًــيٍ‬
‫‪ٌٓٝ‬ؼــ‪ٞ‬ح ٓؼـخ ُـي‪ ٟ‬حُـِ‪٣‬ـــَس * ر٘ــــيس ‪ٝ‬حَُهزـــــآ ًؼ‪٤‬ــــــَس‬
‫‪ٌٓٝ‬غ رو‪٤‬ش ‪ٛ‬يلَ ًِ‪ٜ‬يخ ػ٘يَس أ‪٣‬يخّ ػيْ ٗي‪ٍ َٜ‬ر‪٤‬يغ ح‪ ٍٝ٧‬اُي‪ ٢‬حُ‪٤‬ي‪ ّٞ‬ح‪٧‬ه‪٤‬يَ ٓ٘ي‪ٚ‬‬
‫‪ًٝ‬خٕ ‪ ّٞ٣‬حُؤي‪ٝ ْ٤‬كي‪ٛ ٢‬يٌ‪ ٙ‬حُٔييس أطٔٔيض ٗظيْ {أٓئخ أ‪ٛ‬يَ رييٍ} ‪ٛٝ‬يللظ‪ٚ‬‬
‫ط‪ٜ‬ييل‪٤‬لخ ‪ُٝ‬و‪٤‬ييض ًؼ‪٤‬ييَح ٓييٖ أؿيي‪{ ٬‬حٗيييٍ} ‪ٝ‬ك‪ٞ‬حُ‪٤‬يي‪ٝٝ ٚ‬كييي ػِيي‪ٍ ٢‬إٓييخ أ‪ٛ‬ييَ‬
‫حٗـخرَُْ } ‪٣َ٣‬ي‪ ٕٝ‬إٔ ‪٘٣‬لؼ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬كوِض هِي‪ٞ‬ح ر‪٘٤‬ي‪ٝ ٢‬ري‪ٍ ٖ٤‬ري‪ٛٝ ٢‬ي‪ ٞ‬أٍأف ٓيٌْ٘‬ ‫{ َ‬
‫‪ٝ‬أػِْ رٔخ ‪ ٞٛ‬ح‪ٛ٧‬يِق ُي‪ ٢‬كيخٗظ‪ٜٞ‬ح ‪٣ٝ‬لٌي‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬يْ ُٔيخ أ‪ٝ‬هلي‪ ٙٞ‬ري‪ ٖ٤‬أ‪٣‬يي‪ًِٔٝ ْٜ٣‬ي‪ٙٞ‬‬
‫رٔل‪ َ٠‬أ‪ َٛ‬حُلَ ‪ٝ‬حُؼوي ٓـٖ ٍإٓخ حُ٘‪ٜ‬خٍ‪ٓ ٞٛٝ ٟ‬ظ‪ٞ‬كٖ ر‪ ْٜ٘٤‬ك‪٤‬يَحٕ ا‪٫‬‬
‫ك‪ ٢‬هللا ‪ ٫‬أْٗ ُ‪ ٫ٝ ٚ‬ؿْ٘ هخُ‪ٞ‬ح رِـ٘خ ػ٘ي ًيٌح ‪ًٝ‬يٌح ‪ٛٝ‬ي‪٣ ٞ‬وي‪ُٜ ٍٞ‬يْ حك‪٠‬يَ‪ٝ‬ح‬
‫ٖٓ أهزًَْ كبٕ ‪ٝ ٢ٟ٘ٔ‬ا‪٣‬خ‪ٓ ٙ‬ـِْ ػَكظْ حُٔلن ٖٓ حُٔزطَ ‪٣ ْٛٝ‬يًٌَ‪ُ ٕٝ‬ي‪ٚ‬‬
‫أٗيي‪٤‬خ ‪ ٫‬ط‪ٜ‬يييٍ ػييٖ ػخهييَ ك‪٠‬يي‪ ٬‬ػييٖ ٓؼِيي‪ٓٝ ٚ‬ييخ رِـ‪ٜ‬ييْ ا‪ ٫‬ػييٖ ‪ٗٝ‬ييخس أُػـ‪ٜ‬ييْ‬
‫حُلٔي كظ‪ ٠‬رِـ‪ٞ‬ح ٓزِـيخ ‪ٔ٣ ٫‬يظل‪ٓ ٕٞ٤‬يٖ هللا ٓؼي‪{ ٚ‬كٔي‪ُٜ ٍٞ‬يْ حُ٘ي‪٤‬طخٕ ‪ٝ‬أِٓي‪٠‬‬
‫ُ‪ٜ‬ييْ} ك٘طويي‪ٞ‬ح ٓييٖ أرخ‪٤١‬ييَ ‪ٓٝ‬وييخ‪ٝ‬ف رٔييخ ‪َٟ٣ ٫‬يي‪ُ٘ ٠‬لٔيي‪ ٚ‬أكٔيين ‪١‬يي‪٬‬د حُيييٗ‪٤‬خ‬
‫كٌ‪٤‬ق رؼو‪٬‬ث‪ ْٜ‬حُِح‪ٛ‬ي‪ ٖ٣‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ُٔٝ‬خ ًخٕ ًُي حُ‪ًٍ ّٞ٤‬ذ ٖٓ {حٗيٍ} ‪ٛٝ‬ي‪ٛ ٞ‬يخثْ‬
‫ك‪ِٞٛٞ‬ح اُ‪َ { ٢‬ىًخٍْ } هز‪ َ٤‬حُـَ‪ٝ‬د كؤٍِٗ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُي‪١ٝ ٍٝ‬لن ‪٣‬ظ‪٤ٜ‬ؤ ُِ٘يَحد‬
‫‪ٝ‬حُلط‪ٝ ٍٞ‬حُ‪٬ٜ‬س كبًح ‪ ٞٛ‬رَٓ‪٣ ٍٞ‬طِزي‪ ٚ‬كويخّ ‪ٓٝ‬يخٍ ٓؼي‪ ٚ‬كيخٗطِن ري‪ ٚ‬اُي‪ ٢‬ر‪٤‬يض‬
‫‪ٔ٣‬ظؼخً ٓ٘‪ٗ ٚ‬ي‪٣‬ي حُظِٔش ‪ٝ‬حُلَحٍس ‪ٝ‬حُ٘ظٖ كِٔخ ٍأ‪ٓ ٟ‬خ كَ ر‪ ٚ‬ػِْ أٗ‪ ٚ‬حُزِ‪٤‬يش ٓيٖ‬
‫هللا ‪ ٫‬ك‪ِ٤‬ش ا‪ ٫‬رخَُؿ‪ٞ‬ع اُ‪ ٚ٤‬رخُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬حَُ‪ٝ ٢ٟ‬حٌَُ٘ اً ُْ ‪ ٌٖ٣‬أًزيَ ٓيٖ ‪ٛ‬يٌح‬
‫‪ٓٝ‬خ ىكغ هللا أػظْ كَ٘ع ‪ٔ٣‬ظَؿغ ‪٣‬و‪{ ٍٞ‬اٗخ هلل ‪ٝ‬اٗخ اُ‪ٍ ٚ٤‬حؿؼي‪ٝ }ٕٞ‬ريض أك‪٤‬ي‪٢‬‬
‫ُ‪ِ٤‬ظيي‪ ٢‬رييخُِ‪َٛ‬ح‪{ ٖ٣ٝ‬حُزوييـَس} ‪{ ٝ‬بٍ ػٔييَحٕ} كٔ٘ؼظييخٗ‪ٓ ٢‬ييٖ حُ٘ييخٍ‪ٝ ٖ٣‬حُؼييخٍ‪ٖ٣‬‬
‫‪ٝ‬أطزؼ‪ٜٔ‬خ رخُ‪٬ٜ‬س ػِي‪ٓ ٢‬ويي‪ ٢ٓٝ‬ه‪٤‬يَ هِين هللا كخٗ٘يَف ‪ٛ‬ييٍ‪ٝ ١‬ح‪ٔ١‬يؤٕ ريخهلل‬
‫‪ٝ‬رَٓ‪ ٢ِٛ ُٚٞ‬هللا ػِ‪{ ِْٓٝ ٚ٤‬أ‪ ٫‬رًٌَ هللا ططٔجٖ حُوِي‪ٞ‬د} كطخريض ُ‪ِ٤‬ظي‪ ٢‬كي‪٢‬‬
‫هللا ‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔظٔزذ ‪ٝ‬حُوَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُز‪٤‬ض ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُ٘‪٤‬ن‪:‬‬
‫ٗل‪ُ ٠‬ـ‪٤‬ـَ‪ ١‬هللا ك‪{٢‬حٗيًخٍ} * ًـَ أً‪ُ ٟ‬ـ‪ ٢‬ؿـــَ‪ ٙ‬حٌُٔــخٍ‬
‫اًح ًًـــــَص ًُـي حُٔز‪٤‬ظـــخ * ‪ًُٝ‬ـي ح‪٤ٓ٧‬ــــــَ ‪ٝ‬حُؼز‪ٞ‬طــــخ‬
‫‪١‬ـخٍص اُ‪ ٢‬حُـ‪ٜ‬ــخى رخ‪ٍٓ٧‬خف * ٗلٔ‪ٌُٝ ٢‬ـٖ ًد ػ٘‪ ٢‬حُٔخك‪٢‬‬

‫{فصم في ركىبو سفينت انبحر من دكار}‬

‫‪26‬‬
‫ػْ ُٔيخ أ‪ٛ‬يزل٘خ ؿيي‪ٗٝ‬خ ‪٣‬ي‪ ّٞ‬حُـٔؼيش أ‪٣ ٍٝ‬ي‪ٓ ّٞ‬يٖ ٍر‪٤‬يغ حُؼيخٗ‪ ٢‬اُي‪ٓ ٢‬يل‪٘٤‬ش حُزليَ‬
‫‪ًٍٝ‬ز٘خ ك‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬هخُض حُٔل‪٘٤‬ش ه‪ُِٞ٤‬ش ‪ٝ‬رخطض ‪ٝ‬أطخٗ‪ ٢ٓٝ ٢‬حُٔل‪٘٤‬ش ؿٔغ ٖٓ حَُٔ‪٣‬ي‪ٖ٣‬‬
‫‪٣‬زٌ‪ ٖٓٝ ٕٞ‬ؿِٔظ‪{ ْٜ‬حُ٘‪٤‬ن ارَح‪ ْ٤ٛ‬كخٍ} ًز‪ٝ َْٛ٤‬ك‪ٝ ٚ٤‬ك‪ ٢‬حُٔل‪٘٤‬ش ‪٣‬و‪:ٍٞ‬‬
‫ػِٔ٘‪ ٢‬حَُكٔخٕ ك‪ ٢‬حُٔل‪ * ٚ٘٤‬رؤٗ٘‪ ٢‬هي‪٣‬ــْ ً‪ ١‬حُٔي‪٘٣‬ــــ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬هخُـض حُٔل‪٘٤‬ــش حُٔٔظِجـــ‪ * ٚ‬ه‪٤‬ـِـ‪ُٞ‬ـش ٓـغ حُٔز‪٤‬ض رخُلجـ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬ؿـخ ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬كٌِــ‪ ٚ‬حُٔ٘لــ‪ٓ * ٕٞ‬ـَ‪٣‬ـي‪ ٙ‬أ‪ ١‬كـظـ‪ٓ ٠‬ـٔلــ‪ٕٞ‬‬
‫‪ٝٝ‬ىع حَُٔ‪٣‬ـــي ػـــْ ٍؿؼـــخ * اُ‪ ٢‬حُـِ‪٣‬ـــَس روِـذ ‪ٝ‬ؿؼـخ‬
‫‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬رَٔ‪٣‬ي‪{ ٙ‬حُ٘‪٤‬ن اريَح‪ ْ٤ٛ‬كيخٍ} كٔيزن ر‪ٜ‬يٌح ؿ‪٤‬يَ‪ ٙ‬ػيْ أطيخ‪ ٙ‬كي‪ ٢‬حُٔيل‪٘٤‬ش أ‪٠٣‬يخ‬
‫ٗييو‪٣َ٣ ٚ‬ييي إٔ ‪ٜ٘٣‬ييل‪ ٚ‬هييخٍ ُيي‪ :ٚ‬إ ‪٘ٛ‬ييخى أٓ‪٤‬ييَح ؿي‪٣‬يييح هيييّ ٓييٖ أٍ‪ٟ‬يي‪ُٔ ْٜ‬ييخ‬
‫‪٣‬وييظِ‪ٓ ٢‬ييغ حُٔيي‪ٞ‬حى‪ُ ٖ٣‬يي‪ً ٞ‬ظزييض اُ‪٤‬يي‪ً ٚ‬ظخرييخ ‪٣‬ؼِٔيي‪ ٚ‬رؤٗييي ٓظِيي‪ُ ّٞ‬ييَىى اُيي‪ ٢‬ىحٍى‬
‫‪ٝ‬ػ‪٤‬خُي هخٍ ‪ ٍِ٣ ُْٝ‬ر‪ ٢‬حَُؿَ كظ‪ ٠‬أٓيخُ٘‪ ٢‬كظ٘خ‪ُٝ‬يض حُٔييحى ‪ٝ‬حُوِيْ كِٔيخ ‪ٔٔٛ‬يض‬
‫‪ًٝ‬ظزض ٓطَح أطخٗ‪ ٢‬حُوطخد ٖٓ ك‪َ٠‬س ٍد حُزَ‪٣‬ش أطَكغ كخؿظيي اُي‪ٓ ٢‬وِي‪ٞ‬م‬
‫ٓؼِييي ى‪ٗٝ‬يي‪٢‬؟ كٔييض ه‪ٞ‬كييخ ‪ٝ‬ك‪٤‬ييخ ‪ٓٝ‬ليي‪ٞ‬ص ٓييخ ًظزييض كييؤُق ػِيي‪ ٢‬حَُؿييَ كوِييض ‪٫‬‬
‫ٓز‪ َ٤‬اُ‪ًُ ٢‬ي هِض ‪ٓٝ‬وخ‪١‬زخص ٍد ح‪ٍ٧‬رخد ُؼزخى‪ ٙ‬حُٔظٌٔ٘‪٣ ٫ ٖ٤‬ؼِيْ ُ‪ٜ‬يخ ً‪٤‬ل‪٤‬يش‬
‫ا‪ ٫‬أ‪ِٜٛ‬خ حٌُحثو‪َُٔ ٕٞ‬حٍط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ك‪ٝ٬‬ط‪ٜ‬يخ كلٔيذ حُؼيخٓ‪ ٢‬إٔ ‪ٔ٣‬يِْ ‪٣ٝ‬ويق ػ٘يي كيي‪ٙ‬‬
‫ُ‪ ِْٔ٤‬إ ُْ ‪ٞ٣‬كن ُوز‪ٝ ُٚٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪٣‬و‪:ٍٞ‬‬
‫‪ِ١ٝ‬ـذ حُـٌ‪ ١‬ح‪٤ٓ٧‬ـَ أٍٓـ‪ٓ * ٬‬غ حُوي‪ٗ ْ٣‬خ‪ٛ‬لخ إٔ ‪٬َٓ٣‬‬
‫رــَح‪ٝ‬س اُ‪ ٢‬أٓ‪٤‬ـــــَ هيٓــــخ * ٓـٖ أٍ‪ٜٟ‬ـْ ‪ٓٝ‬ـخٍ ػـْ ٗيٓـخ‬
‫ػْ ٓلخ حُوي‪٣‬ـْ ٓخ هـي ًظزـخ * ػـْ ُــ‪ ٚ‬ه‪١ٞ‬ــذ ػـْ رخًظزـخ‬
‫‪ًٝ‬ظــذ حُو‪٤ٜ‬ــيس حُٔوز‪ُٞ‬ــــ‪ًٌُ * ٚ‬ــَ ٓـٖ ‪٣‬ـَ‪ ١‬رـ‪ٓ ٚ‬ز‪ِ٤‬ـ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬حُو‪٤ٜ‬يس حُٔوز‪ُٞ‬ش ك‪ ٢‬كَ‪ٝ‬ف ه‪ ُٚٞ‬طؼخُ‪ٝ{٢‬أك‪ ٝٞ‬أَٓ‪ ١‬اُ‪ ٢‬هللا إ هللا ر‪َ٤ٜ‬‬
‫رخُؼزخى}‬
‫‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ض هط‪ ٢‬اُ‪ ٢‬حُِٔ‪٤‬ي * ك‪ ٢‬ح‪ٝ ٍٝ٧‬حُٔٔخ ‪ٝ‬حُِٔ‪ٞ‬ى‬
‫{اُن} ‪ٝ‬حٗطِويض حُٔيل‪٘٤‬ش ‪٣‬ي‪ ّٞ‬حُٔيزض حُؼيخٗ‪ٓ ٢‬يٖ ٍر‪٤‬يغ حُؼيخٗ‪ًًٝ ٢‬يَ أٗ‪ٜ‬يْ ٓيَ‪ٝ‬ح‬
‫{ر ٌَُ٘خ ًِ َِ} ‪ٝ‬ىهَ ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬حُٔل‪٘٤‬ش ٍؿَ ٖٓ ‪ُٝ‬ق ٖٓ حُوطَ حُٔخُٔ‪ٝ ٢‬أ‪ٛ‬يي‪ُ ٟ‬ي‪ٚ‬‬
‫ر‪ٜ‬ي‪٣‬ش ٓ٘‪٤‬ش ‪ٝ‬هيخٍ ُي‪ ٚ‬اٗي‪ٓ ٢‬ئؼض رؤٗيي طيؤط‪ ٢‬كي‪ ٢‬حُٔيل‪٘٤‬ش ‪٣‬يَحى ريي ٗلي‪ًَ { ٞ‬ز ْ‬
‫ُيي}‬
‫‪ٌُُٝ‬ي أط‪٤‬ض ‪ٍُٝ٧‬ى ‪ٝ‬طيػ‪ٞ‬ح هللا ُ‪ٝ ٢‬ط‪ ٢٘٤ٛٞ‬هخٍ ‪ٌٛ ٖٓٝ‬ح حَُؿَ ٓٔؼض حْٓ‬
‫{ ًَز ُْي} ‪ٝ‬ػِٔض حُـ‪ٜ‬ش حُظي‪ ٢‬طيَحى ري‪ ٢‬ػيْ اٗي‪ ٢‬ىػي‪ٞ‬ص هللا ُي‪ٝ ٚ‬هِيض كي‪ ٢‬حُ‪ٛٞ‬ي‪٤‬ش‬
‫كخػِْ ‪٣‬خ أه‪ ٢‬ك‪٤‬غ ً٘ض رؤٗ‪ ٫ ٚ‬اُ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬هللا كٖٔ ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬هللا كٔي‪٤‬ؼِْ أٗي‪٫ ٚ‬‬
‫اُ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬هللا ‪ ٖٓٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬هللا رـ‪ٓ َ٤‬لٔي ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬كٔ‪٤‬ؼِْ‬
‫‪ٜ‬يخ} ‪ًًٝ‬يَ‬ ‫إٔ ٓلٔيح ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ػْ ط‪ٞ‬حىػ٘خ ‪ًٛٝ‬ذ ػْ ًًَ أٗ‪َٝٓ ْٜ‬ح {رِيـ ًَ ََ ْٓزَ َ‬

‫‪27‬‬
‫إٔ ٗو‪ٜ‬خ ًخٕ ‪ٔ٣‬ظ‪ِٜ‬ة ر‪ ٚ‬كي‪ ٢‬حُٔيل‪٘٤‬ش كليخٍ هللا ر‪٘٤‬ي‪ٝ ٢‬ر‪٘٤‬ي‪ ٚ‬رلٌٔظي‪ًُٝ ٚ‬يي إٔ‬
‫ٗو‪ٜ‬خ ًٍذ ٖٓ {ً٘خًَ} ‪٣ ُْٝ‬ؼِْ ر‪ ٢‬كظ‪ ٠‬هخٍر٘خ ٖٓ {ًَٓز‪ٜ‬خ} كظَح ‪٢ُ ٟ‬‬
‫ٗو‪ٞٓ ٚ‬ىحٗ‪ ٖٓ ٢‬حُـَكش ‪ٝ‬هخٍ ُ‪ ٢‬أ ك‪ ٕ٬‬رخٓٔ‪ ٢‬ك٘ظيَص اُ‪٤‬ي‪ ٚ‬كويخٍ رِـ٘ي‪ ٢‬إٔ‬
‫أه‪ ٞٛ ٢‬حٌُ‪ ١‬أَٓى ‪ًُٝ‬ي ٖٓ ًؼَس ٓيخ ‪َُ٘٣‬ي‪ ُٙٞ‬ريي أ‪ٛ‬يلخري ‪ًٝ‬ؼيَس ٓيخ ًيٌح ‪ًٝ‬يٌح‬
‫‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪ٛ‬يخكض حُٔيل‪٘٤‬ش ‪ٛ‬ي‪٤‬لش ػظ‪ٔ٤‬يش كيٌ‪ٛ‬ذ ‪٘٣‬ظظيَ حٗوطيخع حُ‪ٜ‬ي‪ٞ‬ص كظي‪٠‬‬
‫‪٣ِ٣‬ي ك‪ ٢‬حٓظ‪ِٜ‬حث‪ ٚ‬كِْ ‪٘٣‬وطغ حُ‪ٜ‬ي‪ٞ‬ص كظي‪ٍٓ ٠‬يض حُٔيل‪٘٤‬ش ك٘يٍِ كي‪ ٢‬ؿِٔيش ٓيٖ‬
‫ٍِٗ كخُلٔي هلل اً ُْ ‪َٓ َ٘٣‬حى‪ٝ ٙ‬ك‪ٜٔ٤‬خ ‪٣‬و‪ٍٞ‬‬
‫‪ٛ‬ي‪٣‬ظ‪ٛ ٢‬لض ُي‪ً٘{ٟ‬خًــَ} * ُِٔ‪ٜ‬طل‪ ٢‬حُٔخك‪ ٢‬ر‪٘ٓ ٬‬خًـــَ‬
‫رَأٗ‪ ٢‬حُِـ‪ُ ٚ‬ـي‪ً{١‬ـ٘ـخًــَ} * ٖٓ ًـَ ؿخُـذ اُ‪ ٢‬حُٔ٘خًـــَ‬
‫أً‪ٛ‬ذ ػ٘‪ ٢‬هللا ك‪ًَٓ{٢‬ز‪ٜ‬خ} * هزــَ ٓزـخٍُ‪ٝ ١‬ػ٘ـ‪ ٢‬هِز‪ٜ‬ـخ‬
‫أ‪ ١‬طٔظَ أ‪ًٛٝ ٍِٗ ١‬ذ ػ٘‪٣ٝ ٢‬ؼ٘‪ ٢‬ر‪ٜ‬ي‪٣‬ظ‪ ٚ‬طل‪ٔ٤ٜ‬ي‪َُِ ٚ‬ؿيَ ٓؼ٘ي‪ ٫ ٠‬اُي‪ ٚ‬ا‪ ٫‬هللا‬
‫‪ ٞٛٝ‬حٌُ‪٣ ١‬ويغ ري‪ ٚ‬ح‪ٌٗ٩‬يخٍ ُي‪ ٞ‬كيخى ػيٖ حُٔيز‪ٝ َ٤‬هيي ريَأ‪ ٙ‬هللا ٓيٖ حُل‪٤‬يي ‪ٛ ٫‬ي‪٣‬يش‬
‫حَُؿَ حُٔخُ‪٤‬ش ‪ ًًَٝ‬أٗ‪ٜ‬يْ ٓيَ‪ٝ‬ح {ريـ َىح ُ‪ًًٝ }ِّ ٝ‬يَ ًَحٓيش ػـ‪٤‬زيش أًَٓي‪ ٚ‬هللا ر‪ٜ‬يخ‬
‫‪ًُٝ‬ي أٗ‪ ٚ‬أهٌ كوش ٖٓ حُٔٔي ًخٗض ػ٘ي‪٤ُ ٙ‬يَٕ ر‪ٜ‬يخ ػ‪٤‬خري‪ًٝ ٚ‬ظزي‪ ٚ‬كو‪٤‬يَ ُي‪ ٢‬أُو‪ٜ‬يخ‬
‫كيي‪ ٢‬حُزلييَ كِييْ أطييَىى رييَ أُو‪٤‬ظ‪ٜ‬ييخ كِٔييخ ٍٓييض حُٔييل‪٘٤‬ش ىهييَ ؿٔييغ ٓييٖ اه‪ٞ‬حٗ٘ييخ‬
‫حُِٔٔٔ‪ٔٓ ٖ٤‬ؼ‪ٞ‬ح ر‪ِٞٔٔ٤ُ ٢‬ح ػِ‪ ٢‬كٌَ ٖٓ ِْٓ ػِ‪ ٢‬ىكغ ُ‪ ٢‬كوش ٖٓ حُٔٔي ً‪٬‬‬
‫أ‪ ٝ‬ؿ‪ٝ ٬‬ك‪٣ ٚ٤‬و‪:ٍٞ‬‬
‫ىػخٗ‪ ٢‬حَُك‪ ْ٤‬ػ٘ي{ىح‪ُ * }ّٝ‬ـ‪ ٚ‬رٔخ أؿ٘‪ ٠‬ػـٖ حُظٔـخ‪ّٝ‬‬
‫‪ٓٝ‬ؼ٘‪ ٠‬حَُك‪ ْ٤‬حُٔ٘ؼْ ريهخثن حُ٘ؼْ ‪ ٖٓ ٌٙٛٝ‬ىهخثو‪ٜ‬خ ‪ًَ ٖٓ ًًَٝ‬حٓخص رؼ‪ٓ ٞ‬خ‬
‫أٗؼْ هللا ر‪ ٚ‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬حُٔل‪٘٤‬ش إٔ ‪ٛ‬خكذ حُٔل‪٘٤‬ش أطخ‪٣ ٙ‬لخىػي‪٣ٝ ٚ‬ظِطيق ري‪٣ٝ ٚ‬ظ‪ٜ‬يَ‬
‫ُ‪ٗ ٚ‬لوش ‪٣ٝ‬ظ‪ٞ‬ؿغ ًؼ‪٤‬يَح ٓٔيخ ‪ٝ‬هيغ ُي‪ٌ٣ٝ ٚ‬ؼيَ ٓيٖ ه‪ُٞ‬ي‪ُ ٚ‬ي‪ ٢‬أٗيض ٓظِي‪ًًٝ ّٞ‬يَ إٔ‬
‫‪١‬ز‪٤‬زخ ٓ٘‪ ْٜ‬أطخٗ‪ٛٝ ٢‬خٍ ‪١٬٣‬ل٘‪٣ٝ ٢‬و‪ ٢ُ ٍٞ‬أٗخ أكزي ‪ٝ‬أػ‪٘٤‬ي ًيَ ػي‪ٝ ٕٞ‬أطيخٗ‪٢‬‬
‫ٗييخد ٗ‪ٜ‬ييَحٗ‪ٓ ٢‬ييٖ أ‪ٛ‬ييَ حُلِييي أىهييَ هللا كيي‪ ٢‬هِزيي‪ ٚ‬كزيي‪ ٢‬ك‪ٜ‬ييخٍ ‪٣‬ويييٓ٘‪ ٢‬هيٓييش‬
‫حَُٔ‪٣‬ييي‪ًًٝ ٖ٣‬ييَ أٗيي‪ُ ٚ‬ييْ ‪٣‬ييٍِ كيي‪ُ ٢‬طييق ٓييٖ هللا ٓ٘٘ييَف حُ‪ٜ‬يييٍ كظيي‪ٗ ٠‬ييٍِ كيي‪٢‬‬
‫{ ًَز ُْي} هخٍ ‪ٌٓٝ‬ؼض ك‪ٜ٤‬خ ٓيس ؿ‪ِ٣ٞ١ َ٤‬ش ػْ هَؿض اُ‪ ٢‬ؿِ‪٣‬يَس أهيَ‪ٌٓٝ ٟ‬ؼيض‬
‫ك‪ٜ٤‬خ هْٔ ٓ٘‪ٝ ٖ٤‬هخٍ ‪ٝ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ٘‪ ٖ٤‬حُؤْ ‪َٛ‬ص ٓؼَ حُْ٘ٔ ‪٣‬ؼ٘ي‪ٍ ٢‬كؼيش‬
‫ٓوخّ ‪ٝ‬حٗظ٘خٍ ‪ٛ‬ي‪٤‬ض ‪ٗٝ‬ليغ ‪ًًٝ‬يَ أٗي‪ ٚ‬أُيق كي‪ٛ ٢‬يٌ‪ ٙ‬حُٔييس ط‪ٞ‬حُ‪٤‬يق ُيْ ‪ٔ٣‬يزن اُي‪٢‬‬
‫ٓؼِ‪ٜ‬خ كٔ٘خ ‪ًٝ‬ؼَس ٗليغ كي‪ ٢‬هللا ‪ٝ‬كي‪ٍٓ ٢‬ي‪ٝ ُٚٞ‬كي‪ ٢‬ى‪٘٣‬ي‪ ٚ‬ح‪ٓ٩‬ي‪ٛ ّ٬‬ييم ‪ٝ‬هللا ‪ٛ‬يٌ‪ٙ‬‬
‫حُـِ‪َ٣‬س ‪ ٢ٛ‬ؿِ‪َ٣‬س { َٓخ‪ْ٘ ُ٣‬زَخ} ريُ‪ َ٤‬ه‪ٝ ُٚٞ‬كي‪ٓ ٢‬يخكَ رليَ طِيي حُـِ‪٣‬يَس ‪ٝ‬هليض‬
‫َٓطـ‪ٓ ٬‬وخ‪١‬زخ ُِزلَ‪.‬‬
‫ُ‪ ٢‬حٗ‪ٜ‬ي رٌ‪ ٢ٗٞ‬ػزي ٖٓ ‪٣‬ـلـَ حٌُٗزخ * ‪ ٢ًٗٞٝ‬هي‪ ْ٣‬حُٔ‪ٜ‬طل‪ ٠‬رلـَ{ٓخ‪٘٣‬زخ}‬

‫‪28‬‬
‫‪ ٢ُٝ‬حٗ‪ٜ‬ـي رؤٗـ‪ ٫ ٢‬أىح‪ٛ‬ــٖ ًَٓ٘ــخ * هِ‪٤‬ــ‪ ٬‬كز‪٤‬زـــخ ُِـٌ‪ً ١‬ـَّ حُـ٘زــخ‬
‫اُ‪ ٢‬إٔ هخٍ‬
‫أ‪٣‬ـخ رلــَ ‪ٝ‬كـي ‪ ٫‬طؼِــغ كـَر٘ــخ * طؼخُ‪ ٢‬ػـٖ حُظؼِ‪٤‬ـغ أًــَّ رـ‪ٍ ٚ‬رـخ‬
‫كٌـٖ ًح ح‪ٟ‬طَحد ِٓريح ٖٓ ٓوخكـش * ٓـٖ هللا ‪ٝ‬حٗ‪ٜ‬ــي أٗ٘ـ‪ ٢‬ػزـي‪ٛ ٙ‬زـخ‬
‫‪ ًًَٝ‬أٗ‪ ٚ‬رؼي هَ‪ٝ‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬طِي حُـِ‪٣‬يَس حُظي‪ ٢‬أُيق ك‪ٜ٤‬يخ طِيي حُظ‪ٞ‬حُ‪٤‬يق ىهيَ كي‪٢‬‬
‫ؿِ‪َ٣‬س أهَ‪ ٟ‬رظؼذ ‪ٌٓٝ‬غ ك‪ٜ٤‬خ ػ‪٬‬ع ٓ٘‪ ٖ٤‬ا‪ ٫‬هِ‪٘ٓ ٬٤‬يظـ‪ ٬‬رويٓيش ٍٓي‪ ٍٞ‬هللا‬
‫‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪.ِْٓٝ ٚ٤‬‬
‫‪ ًًَٝ‬إٔ ٗيخرخ ٓي٘‪ ْٜ‬أطيخٗ‪ ٢‬كي‪ٌٓ ٢‬ظزي‪ٝ ٢‬ر‪٤‬يي‪ٓ ٙ‬ي‪٤‬ق ا‪ٛ‬يِ‪٤‬ض ‪٣‬يي‪ ٍٙٝ‬ػِي‪ٍ ٢‬أٓي‪٢‬‬
‫‪٣ٝ‬و‪ُ ٍٞ‬ي‪ ٢‬أٗيض كي‪ٕ٬‬؟ رخٓئ‪ ٢‬كوِيض ٗؼيْ كويخٍ حكيٌٍ ٓ٘ي‪ ٢‬كيبٕ ؿيي‪ً ١‬يخٕ هظيخ‪٫‬‬
‫ُ‪٤ُٝ٨‬خ كؤٗخ حر٘‪ ٚ‬كؤ‪ٓٝ‬ؤص اُ‪ ٚ٤‬رخُوِْ ‪ٝ‬حٗظ‪َٜ‬ط‪ً ٚ‬ؤٗ‪ ٢‬أٓط‪ ٞ‬ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬حػِيْ رؤٗيي ُٔيض‬
‫رـيى حُوظيخٍ ‪ٝ‬أٗيخ ُٔيض ًٔيٖ ًيخٕ ؿييى ‪٣‬ويظِ‪ ْٜ‬كؤٍػييص كَحث‪ٜ‬ي‪ٝ ٚ‬حٗ‪ٜ‬يِّ أٓيخّ‬
‫حُوِْ‪.‬‬
‫‪ ًًَٝ‬إٔ أٓ‪َ٤‬ح ٓ٘‪ ٍِٗ ْٜ‬رـ‪ ٚ٘٤‬ك‪ ٢‬حُـِ‪َ٣‬س حُظي‪ٛ ٢‬ي‪ ٞ‬ك‪ٜ٤‬يخ رؼيي إٔ ًيخٕ حُ٘يخّ‬
‫‪٣‬ظَهز‪ ُِٚٝٗ ٕٞ‬كخٗيظـِ‪ٞ‬ح رظ٘و‪٤‬يش حُطيَم ‪ٜٗٝ‬يذ ح‪٣ُٞ٧‬يش أ‪٣‬خٓيخ كِٔيخ ٗيٍِ رييأ ري‪٢‬‬
‫‪ٓٝ‬ؤٍ ػ٘‪ ٢‬كيٍ ػِ‪ ٢‬ر‪٤‬ظ‪ ٢‬كيهَ ػِ‪ ًًَٝ ِْٓٝ ٢‬حٓٔ‪ ٢‬ريخُظؼظ‪ٓٝ ْ٤‬يي اُي‪٣ ٢‬يي‪ٙ‬‬
‫ُ‪ٜ٤‬خكل٘‪ ٢‬كٔيىص ‪٣‬ي‪ ١‬كبًح أٗخ روطخد ًؤٗ‪ٛ ٚ‬خػوش ٖٓ حُٔئخ {‪٣‬يخ أ‪ٜ٣‬يخ حُيٌ‪ٖ٣‬‬
‫بٓ٘‪ٞ‬ح اٗٔخ حًَُٔ٘‪ٗ ٕٞ‬ـْ} كـ٘‪ ٢‬ػِ‪ ٢‬ػوِ‪ ٢‬ك‪َٜ‬كض ‪٣‬يي‪ٛ ٙ‬يَكخ ػ٘‪٤‬ليخ كظي‪٠‬‬
‫طيأىأ أ‪ ١‬طلَى ‪ٝ‬طزخػي ٓ٘‪ ٢‬هِ‪ ٬٤‬ك‪ٞ‬هق ‪ً ٬٣ٞ١‬ؤٗ‪٣ ٚ‬ظلٌَ ‪٘٣ٝ‬ظَ ك‪ ٢‬أَٓ‪ً ١‬يَ‬
‫ًُي ‪ٝ‬أٗخ أًظذ ‪ٝ‬رؼي ٓخػش ىػيخ طَؿٔخٗي‪ٝ ٚ‬طٌِيْ ٓؼي‪١ ٚ‬ي‪ ٬٣ٞ‬كـيخ ٗ‪ ٢‬حُظَؿٔيخٕ‬
‫‪ٝ‬هخٍ ُ‪ ِْٔ٣ ٢‬ػِ‪٤‬ي ح‪٣ٝ َ٤ٓ٧‬و‪ُ ٍٞ‬ي ‪ ٫‬طـي ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬كبٗي‪ُ ٚ‬ي‪ٔٓ ْ٤‬يٖ ‪٣‬زـ‪٠‬يي ‪٫ٝ‬‬
‫ٖٓٔ أُػـي ‪ٝ‬ؿَري ػٖ أ‪١ٝ‬خٗي رَ ‪ٛ‬ي‪ُ ٞ‬ي‪ ٞ‬حٓيظطخع ح‪ُ ٕ٥‬يَىى ‪ٝ‬اٗٔيخ حػظ٘ي‪٠‬‬
‫ري ‪ٝ‬رييأ ريي هزيَ ِٗ‪ُٝ‬ي‪ ٕ٧ ٚ‬ك‪ٗ٬‬يخ ٓيٖ اه‪ٞ‬حٗيي حُٔي‪٘٤‬ـخُ‪ٓ ٖ٤٤‬يٖ هخ‪ٛ‬يش أكزيخر‪٢‬‬
‫ٗ‪ٞ‬ه٘‪ ٢‬اُ‪٤‬ي ‪ِ١ٝ‬يذ ٓ٘ي‪ ٢‬إٔ أٓيِْ ػِ‪٤‬يي ػ٘ي‪ ٚ‬كبٗيي ٓيٖ أكيذ حُ٘يخّ اُ‪٤‬ي‪ ٚ‬كِيٌُي‬
‫أط‪٤‬ظي ٓلزخ ‪ ٫‬ؿ‪ٝ َ٤‬هيخٍ حُ٘ي‪٤‬ن ُِظَؿٔيخٕ هيَ ُي‪ٓ ٚ‬يخ كؼِيض ًُيي ا٘يخ ريي رـ‪٠‬يخ‬
‫كٌ‪ٛ‬ذ ‪٣ ُْٝ‬ظ‪ َٜ‬طـ‪َ٤‬ح كِٔخ ح‪ٔ١‬ؤٕ ك‪ٓ ٢‬ـِٔ‪ ٚ‬ه‪ ٢ُ َ٤‬أًَٓ‪ًٝ ٚ‬خٕ ػ٘يي‪ ١‬ػييٍ‬
‫ٖٓ هزِ‪ ْٛ‬حُٔوِ‪ ١ٞ‬رٌَٔ ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬يش حُلي‪ٝ٬‬س كؤٍٓيِظ‪ ٚ‬اُ‪٤‬ي‪ ٚ‬كليَف ري‪ٗٝ ٚ‬يٌَ ُي‪٢‬‬
‫ٓؼ‪ ٢٤‬ػْ هخٍ ‪ٓٝ‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح ُ‪ٝ ٞ‬هيغ ٓٔيٖ ‪٣‬ظ‪ٜ‬يَ ٗيـخػش طٌِليخ ُ‪٠‬يَ‪ًُ ٙ‬يي ‪ٌُٝ‬يٖ ‪٫‬‬
‫‪ٓ ٍَٟ‬غ ح‪ ًٕ٩‬كخُلٔي هلل ‪٣ٝ‬لِ‪ ٢ُ ٞ‬ا‪َ٣‬حى أر‪٤‬خص ٗخاْ حُو‪ٞ‬حٍم حريٖ ك٘زيَ ٓؼيَ‬
‫‪ٌٛ‬ح‪.‬‬
‫‪ٓٝ‬ؼظــي َٓطــي أػـــ‪ٞ‬حد ػِطـــ‪٣ * ٚ‬وظــخٍ ر‪٤‬ــٖ هزخ ‪٣‬ـــ‪ُٗٝ ٚ‬ــخٍ‪ٙ‬‬
‫طٔ٘‪ ٢‬أُ‪ٞ‬ف أُ‪ٞ‬ف طلض ٓط‪ٞ‬ط‪ُ * ٚ‬ـْ ‪٣‬ؼــٖ هـ‪ ٢‬ر٘خ‪٤ٛ‬ــــ‪ٝ ٚ‬أٓـخٍ‪ٙ‬‬
‫‪29‬‬
‫أُِٗظٔــ‪ ٙٞ‬ك‪ ٞ٤٠‬حُـٌٍ ٌَٓ٘ٔح * رٔ‪٤‬ق ٗ‪ َٜ‬كي‪٣‬ي حُ٘‪ َٜ‬رظـخٍ‪ٙ‬‬
‫ٗ‪ٜ‬ـَ ٖٓ هللا ُِؼزي حُوي‪٣‬ــْ رـ‪ٛ * ٚ‬خٍص ؿ٘ــي ٗ‪ٜ‬ــخٍح‪ً ٙ‬ؤٗ‪ٜ‬ـخٍ‪ٙ‬‬
‫ُ‪ ٞ‬رخف رخَُٔ أري‪ُِ ٟ‬ـ‪ ٍٟٞ‬ػـزخ * ٌُ٘ٔــخ ‪ٛ‬ـــيٍ‪ ٙ‬هزــــَ ‪ٓ٧‬ــَحٍ‪ٙ‬‬
‫‪ًًٝ‬ييَ ٓييٖ ًَحٓخطيي‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬حُـ‪٤‬زييش حُزلَ‪٣‬ييش ا‪ٜ‬يي‪ ٍٞ‬أ‪ٛ‬ييَ ريييٍ ‪ًُٝ‬ييي أٗ‪ٜ‬ييْ كيي‪ ٢‬رؼيي‪ٞ‬‬
‫حُـِحثَ ؿؼِ‪ ٢ٗٞ‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬ض ًز‪ َ٤‬أٌٓ٘‪ٞ‬ح ك‪٤‬ي‪ ٚ‬حُؼٔيٌَ ‪ً٘ٝ‬يض ً‪ٞ‬حكيي ٓي٘‪ِ٣ ْٜ‬ؼزي‪ٕٞ‬‬
‫‪َ٘٣ٝ‬ر‪٣ٝ ٕٞ‬يه٘‪ٝ ٕٞ‬أٗخ ٓخًض ػِ‪ ٢‬اًح‪٣‬ظ‪ ٢ٗ٧ ْٜ‬ػِٔض إٔ حٌُِٔ‪ ٖ٤‬حٌُخطز‪ٓ ٖ٤‬غ‬
‫ًَ ٌِٓق ٓ٘خ ‪ٓٝ‬خ ىحٓيخ ‪ٛ‬يخرَ‪ُ ٖ٣‬طخػيش ٍر‪ٜٔ‬يخ ‪٘٣ ٫‬زـي‪ُ ٢‬ي‪ ٢‬إٔ أٗيظٌ‪ٜٔٗ٧ ٢‬يخ‬
‫‪٣‬ئً‪ٜٔ٣‬خ ٓخ ‪٣‬ئً‪٘٣ ٫ٝ ٢٘٣‬ظٌ‪٤‬خٕ كو‪٠‬ي‪ ٠‬هللا إٔ حُـ٘يي هَؿي‪ٞ‬ح اُي‪ٓ ٢‬ليَ طييٍر‪ْٜ‬‬
‫ك‪ٞ‬ؿييي‪ٝ‬ح ؿٔخػييش ػِيي‪ ٢‬ه‪٤‬يي‪ٝ ُْٜٞ‬ػِيي‪ ْٜ٤‬حُؼٔييخثْ ػِيي‪ٜٓ ٢‬طل‪ٜ‬ييـْ كوييخك‪ٞ‬ح ‪ٝٝ‬هليي‪ٞ‬ح‬
‫‪ٝ‬ػزظ‪ٍ ْٜ‬ث‪ٛٝ ْٜٔ٤‬يى‪ ْٛ‬رخُوظَ إ ٗخع حُوزَ ٖٓ ؿ‪ٜ‬ظ‪ ْٜ‬كِٔيخ أٓيلَ حُ‪ٜ‬يزق ؿييح‬
‫ؿخر‪ٞ‬ح ػ٘‪ًٝ ْٜ‬ظٔ‪ٞ‬ح حُوزَ ػٖ ؿ‪٤‬يَ أ‪ِٛ‬ي‪ ٚ‬هيخٍ {حُ٘ي‪٤‬ن} ‪ٝ‬رؼيي ًُيي رؤ‪٣‬يخّ ىػيخٗ‪٢‬‬
‫حُلخًْ ‪١٫ٝ‬ل٘ي‪ٝ ٢‬رخٓيط٘‪ ٢‬رؤكٔيٖ ًي‪ٝ ّ٬‬كي‪ ٢‬أػ٘يخ حٌُي‪ ّ٬‬هيخٍ ُي‪ُ ٢‬ؼيَ ػ٘ييى‬
‫أػ‪ٞ‬حٗخ ُ‪ ٞ‬كخ‪ُٝ‬ض أَٓح ‪٧‬ػخٗ‪ٞ‬ى هِض ُ‪ٓ ٚ‬خ ػٔ‪ ٠‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬اٗٔخ أ‪ ٝ‬ؿ٘خ هيخٍ أٗيض‬
‫أىٍ‪ ٟ‬كؤ‪ٔٛٝ‬ظ‪ ٚ‬رؤٗ‪ ٫ ٢‬أػِيْ كٔيٌض ‪ٝ‬هيي ٓيؤُ‪ ٚ‬رؼي‪ ٞ‬حُؼِٔيخ ػيٖ ٓيزذ ا‪ٜ‬ي‪ٍٞ‬‬
‫أ‪ َٛ‬ريٍ ُ‪ٚ‬؟ كوخٍ اٍ‪ٛ‬خرخ ُ‪٨‬ػيح ‪ٓٝ‬ؤُ‪ ٚ‬بهَ ػٖٔ ‪ ْٛ‬أٗخٓ‪ ْٜ‬أ‪٬ٓ ٝ‬ثٌظ‪ْٜ‬؟ كوخٍ‬
‫ٓ‪٬‬ثٌييظ‪ٓٝ ْٜ‬ييؤُ‪ ٚ‬بهييَ ‪ٛ‬ييَ ٓؼ‪ٜ‬ييْ حُ٘زيي‪ٛ ٢‬ييِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬يي‪ٓٝ ٚ‬ييِْ ‪ٛ‬يي‪ٍ ٞ‬ث‪ٔ٤‬يي‪ٝ ْٜ‬ك‪٤‬يي‪ٚ‬‬
‫‪٣‬و‪:ٍٞ‬‬
‫‪ٔ٣‬ـَ ُـ‪ ٢‬حُٔ٘ـ‪ُ ٠‬ي‪ُ{ٟ‬ـزـَ‪ ٖٓ * }ٍٝ‬هخى ُ‪ٓ ٢‬خ ؿخد ػٖ ًَ ‪٢ُٝ‬‬
‫ُـ‪ ٢‬هــخى أ‪ٛ‬ـــَ رــيٍ ح‪ٓ٧‬ــ‪ٞ‬ىح * ٓـٖ ُكــِف حُ‪ٞ‬حٗـ‪ٝ ٢‬حُلٔـ‪ٞ‬ىح‬
‫‪٣‬وـــ‪ٞ‬ى ُـ‪ ٢‬ك‪٤‬غ أًـــ‪ ٕٞ‬حُِــ‪ * ٚ‬طز٘‪٤‬ــــَ ‪ ٫‬اُـــــ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬حُِــــــ‪ٚ‬‬
‫هخٍ ٍ‪ ٢ٟ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬ػ٘‪ٓ ٚ‬خ ؿخد ػٖ ًَ ‪ٛ ٢ُٝ‬ـ‪ ٞ‬ا‪ ٍٜٞ‬أ‪ َٛ‬ريٍ ٓغ ٍث‪ْٜٔ٤‬‬
‫‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪ ٢‬طِي حُزوخع حُٔظِٔش ُ‪ ٚ‬كي‪ ٢‬حُزليَ ُِؿيَ أػيحثي‪ ٚ‬حُٔلٔيَ‬
‫رو‪ ٢ُ{ ُٚٞ‬هخى أ‪ َٛ‬ريٍ} اُن ‪ٝ‬ه‪{ ُٚٞ‬طز٘‪ ٫ َ٤‬اُ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬هللا} ‪ ٞٛ‬ه‪ ُٚٞ‬طؼخُ‪ٝ{ ٢‬إ‬
‫‪٣‬ييَىى رو‪٤‬ييَ كيي‪ٍ ٬‬حى ُل‪٠‬ييِ‪ٝ }ٚ‬ك‪٤‬ييغ هِييض أًيييحٍ أ‪ ٝ‬ا‪ٟ‬ييَحٍ ‪ ٫‬اُيي‪ ٚ‬ا‪ ٫‬هللا ك‪ٜ‬يي‪ٞ‬‬
‫ه‪ ُٚٞ‬طؼخُ‪ٝ{ ٢‬إ ‪ٔٔٔ٣‬ي هللا ر‪ َ٠‬ك‪ً ٬‬خٗق ُ‪ ٚ‬ا‪ ًًَٝ }ٞٛ ٫‬أٗ‪ ْٜ‬ؿؼِ‪ ٙٞ‬كي‪٢‬‬
‫‪٣َ١‬ن ‪٤ٟ‬ن ‪ٝ‬أ‪ِ١‬و‪ٞ‬ح ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬رويَس ػخى‪٣‬يش هيخٍ كي‪ ٢‬ػزخٍطي‪ٛٝ ٚ‬يْ ‪ٝ‬حهلي‪٘٣ ٕٞ‬ظيَ‪ٕٝ‬‬
‫اُ‪ٝ ٢‬ا٘‪ٞ‬ح أٗ‪ٜ‬خ طٌ٘ذ ػِ‪ ٢‬كِٔخ ىٗيض ٓ٘ي‪١ ٢‬يخٍص ًيؤٕ ُ‪ٜ‬يخ أؿ٘ليش ‪ٛٝ‬يٌ‪ ٙ‬حُزويَس‬
‫‪ ٢ٛ‬حُظ‪ًٌَٛ٣ ٢‬خ ٗخاْ رؼ‪ ٞ‬حُو‪ٞ‬حٍم {ػزي هللا حُٔخُْ رٖ ك٘زَ حُلٔ٘‪ }٢‬رو‪ُٚٞ‬‬
‫رٌـَ ٖٓ حُزوــَ ح‪ِٛ٧‬ـ‪١ ٢‬خثــَس * ك‪ ٢‬حُـ‪ ٞ‬كظ‪ ٠‬ط‪ٞ‬حٍص ك‪ٞ‬م ‪٤١‬خٍ‪ٙ‬‬
‫‪ًًٝ‬يَ أٗي‪١ ٚ‬يخٍ ٌٓؼي‪ ٚ‬كي‪ ٢‬رؼي‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٟ‬يغ كظي‪ٓ ٠‬يجٔض ٗلٔي‪ ٚ‬حُٔ‪ٟٞ‬يغ ‪ٗٝ‬ييٌ‪٢‬‬
‫كزٔـييَى ٗييٌخ‪٣‬ظ‪ٓ ٚ‬ييِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬يي‪ٔٗ ٚ‬يي‪ً ٬‬زييخٍح ًؼ‪٤‬ييَح طئً‪٣‬يي‪ ٚ‬اًح‪٣‬ييش كِٔييخ ػِٔييض أٗيي‪٢‬‬

‫‪30‬‬
‫ى‪٤ٛ‬ييض ٓييٖ ؿ‪ٜ‬ييش ٗلٔيي‪ٓٝ{ ٢‬ييخ أ‪ٛ‬ييزٌْ ٓييٖ ٓ‪ٜ‬يي‪٤‬زش كزٔييخ ًٔييزض أ‪٣‬ييي‪ٔٗ }ٌْ٣‬ييوض‬
‫ٌٗخ‪٣‬ظ‪ ٢‬رخٌَُ٘ كوِض‪:‬‬
‫ٗٔوض رخٌَُ٘ ٌٗخ‪٣‬ش ك‪ * ٬‬أٌٗـ‪َٟ ُٚ ٞ‬ح ك‪ ١َ٠‬أكـ‪٬‬‬
‫كٌ‪ٛ‬زض ػ٘‪ ٢‬حَُ٘ٔ كزو‪٤‬ض ٓٔظَ‪٣‬لخ ‪ُٝ‬ؼَ ٗخاْ حُو‪ٞ‬حٍم ‪ٌٛ‬ح ٓو‪ٜٞ‬ى‪ ٙ‬ك‪ ٢‬ه‪:ُٚٞ‬‬
‫َٗٔ ًٔؼَ حَُهخٍ حُـ‪ٞ‬ف ك‪ ٢‬ػظْ * ‪ِ٣‬و‪ُ ٠‬ــ‪ ٚ‬حُٔـَ ُـْ ‪ٜٔ٣‬ـْ رب‪ٟ‬ـَحٍ‪ٙ‬‬
‫‪ ًًَٝ‬إٔ ًُي حُٔظ٘‪ٜ‬يَ حُٔيًٌ‪ ٍٞ‬أٓيخ اُ‪٤‬ي‪ٓ ٚ‬يَس ك‪ٓ٬‬ي‪ ٚ‬رؼي‪ ٞ‬أ‪ٛ‬يلخر‪ٝ ٚ‬ه‪ٞ‬كي‪ٚ‬‬
‫كظ‪ ٠‬هخف ‪ٗٝ‬يّ ‪ٝ‬أطخٗ‪ ٢‬طِي حُِ‪ِ٤‬ش ٓغ ٖٓ ‪٣‬و‪ٞ‬ى ُ‪ٗ ٚ‬خس ‪ٝ‬ر‪٤‬يي‪ٛ ٙ‬ي‪ ٞ‬كويش ًز‪٤‬يَس ٓيٖ‬
‫حُلزَ ‪ٝ‬حٗزطق ر‪٣ ٖ٤‬يي‪ُٝ ١‬ػيْ أٗي‪ ٚ‬طخثيذ ‪ٝ‬أٗي‪٣ ٫ ٚ‬زيَف كظي‪ ٠‬أ‪ٟ‬يغ هييٓ‪ ٢‬ػِي‪٢‬‬
‫ٍهزظ‪َٛٝ ٚ‬كظ‪ ٚ‬رو‪ ٍٞ‬كٖٔ ‪ٝٝ‬ؿيٗ‪ ٢‬أًظذ كوِض ك‪ ٢‬حُلخٍ‬
‫أ‪ ٢ُ ٕ٫‬حُِ‪ِ٤‬ش هِذ ً‪ ١‬حٍطيحى * ٓـٖ رؼـي ٓخ ؿـخ ر٘ـخس ‪ٓٝ‬يحى‬
‫‪ًَ ٖٓ ًًَٝ‬حٓخط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزلَ أٗ‪ً ٚ‬خٕ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬أك‪٤‬خٗ‪ٓ ٚ‬خًظخ ٓغ حُلخًْ ٗيي‪٣‬ي ‪٫‬‬
‫‪٣‬وخٍد ‪٘٣ ٫ٝ‬وخى ُو‪ َ٤‬كوِض ‪ٓٞ٣‬خ اٗ‪ ٢‬أهظزَ ؿ‪ٜ‬خى‪ ١‬ك‪ ٢‬أٓيَ ‪ٛ‬يٌح حُليخًْ ‪ٝ‬أٗظيَ‬
‫ً‪٤‬ق ‪ٔ٣‬وَ‪ ٙ‬هللا ُ‪ ٢‬كؤض ٖٓ ر‪٤‬ظ‪ ٢‬أٍ‪٣‬ي ر‪٤‬ظ‪ ٚ‬كو‪ ُٚ َ٤‬إ حُ٘ي‪٤‬ن ٓوزيَ اُ‪٤‬يي كويخٍ‬
‫ٓٔظل‪٣ ٚٗ٧ َ٤‬طِذ ك‪ٔ٤‬ظ٘غ ً‪٤‬ق ‪٣‬ؤط‪ ٢‬ر٘لٔ‪ٞ١ ٚ‬ػخ كو‪ ٫ ُٚ َ٤‬ؿَّ أٗ‪ ٞٛ ٚ‬ح‪٥‬ط‪٢‬‬
‫كوخّ ٖٓ ك‪ٝ ٍٙٞ‬طِوخٗ‪ ٖٓ ٢‬رؼ‪٤‬يي ‪ٝ‬كيَف ري‪ ٢‬ؿخ‪٣‬يش كيخٗطِن ري‪ ٢‬اُي‪ٓ ٢‬لِي‪ ٚ‬حُويخ‪ٙ‬‬
‫كوخٍ ُ‪ٓ ٢‬خ طلذ؟ رظ‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬طٌَحٍ ‪ٝ‬أٗخ ٓخًض أٗظَ ك‪ٓ ٢‬خ أهي‪ُ ٍٞ‬ي‪ ٚ‬كظي‪ ٠‬هِيض ُي‪ٚ‬‬
‫أٍ‪٣‬ي ٗ‪٤‬جخ ٖٓ حُٔيحى كؤػطخٗ‪ ٢‬كوش ًز‪َ٤‬س ِٓٔ‪ ٞ‬س ك‪٤ُٞ‬ض ػ٘ي‪ً٘ٝ ٚ‬يض كي‪ ٢‬ه‪ٜ‬ي‪٤‬يس‬
‫َٓطزش ػِ‪ ٢‬كَ‪ٝ‬ف أرظؼؾ ًَ كَف ٗل‪ٓ ٞ‬زغ أر‪٤‬خص ‪ٝ‬رِـض كيَف حُليخ كٌظزيض‬
‫ٓ٘‪ٚ‬‬
‫كخُص ه‪ ٢ٓ٬‬ػ٘ي أؿِق ؿلي * ‪ٍٟٝ‬ظـ‪{ٚ‬روـَ ‪ٛ‬ـ‪ ٞ‬هللا أكـي}‬
‫ػييْ ًظزييض أر‪٤‬خطييخ رؼييي‪ ٙ‬ه‪٤‬ييَ ُيي‪ ٢‬إ ‪ٛ‬ييٌح ه‪٤‬خٗييش طظييًَ‪ٓ ْٜ‬طِوييخ ػييْ طؤهييٌ ٓيي٘‪ ْٜ‬هل‪٤‬ييش‬
‫كخٗظ‪٤ٜ‬ض ػْ كلَص كلَح ػٔ‪٤‬وخ ‪ٛٝ‬ززض ك‪ ٚ٤‬حُٔيحى كؼِٔض ‪ٛ‬يم ؿ‪ٜ‬يخى‪ ١‬كخُلٔيي‬
‫هلل‪.‬‬
‫‪ًًٝ‬ييَ إٔ كظييخس ٓييٖ ر٘ييخص {حٗ ي َيٍْ } ٍأص أ‪ٛ‬ييَ ريييٍ ٓ٘خٓييخ ‪ٝ‬كيي‪ ٢‬طِييي ح‪٣٧‬ييخّ ىهِيي‪ٞ‬ح‬
‫حُوَ‪٣‬ش ‪١ٝ‬لو‪ٞ‬ح ‪ٌ٣‬رل‪ ٕٞ‬أ‪ِٜٛ‬خ كظ‪ ٠‬اًح ىٗخ ‪ٝ‬حكي ٓي٘‪ ْٜ‬هيخٍ ُي‪ ٚ‬ح‪٥‬هيَ طِيي ٓٔئِش‬
‫كخٗ‪َٜ‬ف ػ٘‪ٜ‬خ هخٍ حُ٘‪٤‬ن ٍ‪ ٢ٟ‬هللا ػ٘‪ ٚ‬طِي حُز٘ض ‪ٛ‬خُلش ‪ًٝ‬خٗيض طلٔيٖ اُي‪٢‬‬
‫رٔخ ط‪ُٜ َٔ٤‬خ ‪ٝ‬طو‪ًِٔ ٢ُ ٍٞ‬خ أػط‪٤‬ظي ك‪ ٖٓ ٜٞ‬ػَٔ ‪٣‬ي‪ ْ٤ُ ١‬ك‪ ٚ٤‬ػٔيٖ هٔيَ ‪٫ٝ‬‬
‫ػٖٔ طزؾ ‪٣ٝ‬ؼَف رخُ٘ظٖ ‪ٝ‬حُيهخٕ ‪ٝ‬اٗٔخ طو‪ًُ ٍٞ‬ي ‪ ٕ٧‬حُٔؼخِٓش ‪٘ٛ‬خى ر‪ٜٔ‬يخ ‪ٝ‬طؼِيْ‬
‫رؤٗ‪ ٫ ٢‬أٓظؼِٔ‪ٜ‬خ ‪ ٫ٝ‬رؼٔ٘‪ٜ‬خ كوِض ُ‪ٜ‬خ ‪ٓٞ٣‬يخ ٓيخ طَ‪٣‬يي‪ ٖ٣‬ر‪ٜ‬يٌح ح‪٩‬كٔيخٕ كوخُيض أٓيخ‬
‫ك‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ كؤكيذ ًٍ‪٣‬يش ‪ٝ‬أٓيخ كي‪ ٢‬ح‪٥‬هيَس كخُـ٘يش كوِيض ُ‪ٜ‬يخ {‪ٝ‬هللا ػِي‪ً ٢‬يَ ٗي‪٢‬‬
‫هييي‪ }َ٣‬كِييْ ‪ِ٣‬زييغ رييبًٕ هللا إٔ كِٔييض ‪ٓٝ‬ييخ ًخٗييض طلٔييَ ‪ٝ‬كيي‪ ٖ٤‬طٔييض ٓيييس كِٔ‪ٜ‬ييخ‬

‫‪31‬‬
‫‪ٟٝ‬يؼض ‪ٓٝ‬خطيض رخُ‪ٟٞ‬ييغ ‪ٛٝ‬يِ‪٤‬ض ػِ‪ٜ٤‬ييخ ‪ٓٝ‬يخ ‪ٝ‬هييغ ر‪ٜ‬يَ‪ ١‬ػِ‪ٜ٤‬ييخ هي‪ ٢‬ا‪ ٫‬كيي‪ٖ٤‬‬
‫ي‪}٢‬‬
‫د َٓ ْ‬ ‫‪ٝ‬هلض أ‪ ٢ِٛ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬اٗٔخ ًخٗيض طؼيخِٓ٘‪ ٢‬رخَُٔحٓيِش ‪ٝ‬ه‪٤‬يَ اٗ‪ٜ‬يخ ر٘يض { َى َ‬
‫ي‪ٛٝ }٢‬ي‪ٓ ٞ‬يٖ أًٍيخٕ حُليخًْ‬ ‫‪ٝ‬حٓٔ‪ٜ‬خ {بٓ٘ش} ‪ًٝ‬خٗض طلض ٍؿَ ‪٣‬وخٍ ُي‪٣ِ{ ٚ‬يَ َٓ ْ‬
‫‪ ٞٛٝ‬أ‪٠٣‬خ ٖٓ حُٔلز‪ ٖ٤‬حُٔلٔ٘‪ٓ ُٚ ٢ُ ٖ٤‬غ حُليخًْ ‪٣‬ي‪ ّٞ‬أ‪٣‬ي‪ ّٞ‬رٔيزز‪ًُٝ ٢‬يي أٗي‪٢‬‬
‫ًحص ‪ٜٗ ّٞ٣‬زض أٍرؼش ػ‪٤‬يحٕ كي‪ٜٓ ٢‬ي‪ ١٬‬رزيخد ر‪٤‬ظي‪ٛ٧ ٢‬يَف ر‪ٜٔ‬يخ حُٔيخٍ‪ٖ٣‬‬
‫ػٖ ٓ‪ٟٞ‬غ ‪ٛ‬ي‪٬‬ط‪ ٢‬كز‪ٜ‬يَ ر‪ٜ‬يخ حُليخًْ ‪ٝ‬هيخّ ٓيٖ كي‪ٝ ٍٙٞ‬أطيخٗ‪ٗٝ ٢‬وي‪ ٞ‬حُٔٔيـي‬
‫‪ٝ‬هِغ حُؼ‪٤‬يحٕ ‪ ٠ٍٓٝ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬هخٍ ‪٬ٛ ٫‬س ‪٘ٛ‬خ ‪ ٫ٝ‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬طَ‪٣‬ي إٔ طلٔي ػِ‪٘٤‬خ حُـ٘ي‬
‫كٔييٌض ‪ٝ‬كِٔييض ػِ‪٤‬يي‪ ٚ‬كِٔييخ ػِييْ ريي‪٣{ ٚ‬ييَ ٓيي‪ }٢‬هييخّ ٓييٖ كيي‪ٝ ٍٙٞ‬حُلييخًْ ُٔييخ ‪٣‬ييٍِ‬
‫‪ َٛٝٝ‬اُ‪٘٤‬خ ٓـ‪٠‬زخ ‪ٝ‬هخٍ ُِليخًْ ُيْ ٗو‪٠‬يض ٓٔيـي‪ٛٝ ٙ‬ي‪ ٞ‬رزيخد ر‪٤‬ظي‪ُ ٚ‬يْ ‪٠٣‬ي‪٤‬ن‬
‫ػِ‪٣َ١ ٢‬ن ‪ ٫ٝ‬ػِ‪ ٢‬أكي؟ كوخٍ حُلخًْ ًٌُي أكؼَ ‪ٔٓ ٫‬ـي ‪٘ٛ‬يخ كويخٍ ُي‪٣{ ٚ‬يَ}‬
‫‪ ٫‬ريي إٔ أٍى‪ ٙ‬ػِيي‪ ٢‬كخُيي‪ ٚ‬كويخٍ حُلييخًْ ‪ ٫‬طييَى‪ ٙ‬كليخٍ حُ٘ييخّ ر‪ٜٔ٘٤‬ييخ إٔ ‪٣‬ظ‪٠‬ييخٍرخ‬
‫كزو‪٤‬خ ٖٓ حُؼ‪ َٜ‬اُ‪ ٢‬حُــَ‪ٝ‬د ‪٣‬ظوخ‪ٔٛ‬خٕ ًَ ًُيي ‪ٝ‬أٗيخ أًظيذ ‪ٝ‬كي‪ٛ ٢‬يٌ‪ ٙ‬حُو‪ٜ‬يش‬
‫ًظزض ه‪٤ٜ‬يس {ٍر٘خ أهَؿ٘يخ ٓيٖ ‪ٛ‬يٌ‪ ٙ‬حُوَ‪٣‬يش حُظيخُْ أ‪ِٜٛ‬يخ ‪ٝ‬حؿؼيَ ُ٘يخ ٓيٖ ُييٗي‬
‫‪٤ُٝ‬خ ‪ٝ‬حؿؼَ ُ٘خ ٖٓ ُيٗي ٗ‪َ٤ٜ‬ح}‬
‫ٍ‪٤ٟ‬ض ػٖ حُٔ‪ ٠ُٞ‬طؼخُ‪ ٢‬حٌُ‪ٍ ١‬رخ * كـئحى‪ٝ ١‬أؿ٘ـخٗ‪ٝ ٢‬أًـَّ رـ‪ٍ ٚ‬رـخ‬
‫اُ‪ ٢‬إٔ رِؾ ه‪ُٚٞ‬‬
‫ُـ‪ ٚ‬حًظذ ‪ٛ‬ــ‪٬‬س ٓـغ ٓــ‪ ّ٬‬رآُـ‪ٝ * ٚ‬أ‪ٛ‬لخر‪ٝ ٚ‬حؿؼَ ر‪ٔٓ ٚ‬ـي‪ٍ ١‬كزخ‬
‫ه‪ ُٚ َ٤‬حٓيظـ‪٤‬ذ ُيي ٓي‪ٞ‬ف طيَح‪ٝ ٙ‬هيي ٍأ‪٘٣‬يخ‪ٛٝ ٙ‬ي‪ٔٓ ٞ‬يـي {ؿَُْ رِيَْ } ‪١{ ٝ‬ي‪ٞ‬ر‪}٠‬‬
‫‪ِ٣ٞ١ ٢ٛٝ‬ش كٔ‪٘٤‬ش ُ‪ٜ‬خ طؤػ‪ً َ٤‬ز‪٤‬يَ كي‪ ٢‬حُييكغ ‪ٝ‬حُـِيذ رل‪٠‬يَ هللا طؼيخُ‪ٛٝ ٢‬ييم‬
‫حُ٘خاْ كِ‪٤‬ظن هللا ٓٔظؼِٔ‪ٜ‬خ ‪َ٤ُٝ‬ؿذ ك‪ ٢‬ه‪َٛ٤‬خ ‪ًٝ‬خٕ ٖٓ ه‪٠‬خ هللا إٔ ‪ٝ‬كي ػِ‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫حٗـيخٍ‪ }ْْ ٣‬رؼيي حرظ٘يخ حُٔٔيـي كويخٍ ُي‪٢‬‬‫ُحثَح {‪٣‬يَ ٓي‪ٓ }٢‬يٖ طِيي حُ٘خك‪٤‬يش كي‪َ { ٢‬‬
‫حُ٘‪٤‬ن أٗخ ‪ٛٝ‬خكذ ُ‪ ٢‬حً‪ٛ‬زخ ٓؼ‪ ٍِٝ٣ ٚ‬حُٔٔـي كٌ‪ٛ‬ز٘خ ‪١ٝ‬يخف ري‪٘٤ٔ٣ ٚ‬يخ ‪ٗٝ‬ئخ‪٫‬‬
‫ٗييَهخ ‪ٝ‬ؿَرييخ ا‪ٜ‬ييَح ‪ٝ‬رط٘ييخ ‪ًٛٝ‬ييذ ريي‪ ٚ‬حُؼـييذ ًييَ ٓييٌ‪ٛ‬ذ كِٔييخ ٍؿؼ٘ييخ هييخٍ ُيي‪ٚ‬‬
‫{حُ٘‪٤‬ن} ً‪٤‬ق ‪ٌٛ‬ح ‪ٓٝ‬خ ً٘ض ٍأ‪٣‬ض أ‪ٜ٣‬خ حُٔوخطَ ػ٘‪٢‬؟ هخٍ ٓيزلخٕ هللا ‪٘ٓ ٫‬خٓيزش‬
‫ر‪ٜٔ٘٤‬خ هخٍ {حُ٘‪٤‬ن} ‪ٌٛ‬ح ‪ٓ ٞٛ‬ؼ٘‪ ٠‬ه‪٢ُٞ‬‬
‫ٗل‪ُ ٠‬ـ‪ ١َ٤‬هللا ك‪ٓ{٢‬خ‪٘٣‬زخ} * ٓخ ٓـخ هِزـ‪ٝ ٢‬أػِ‪ ٢‬حُـ٘زخ‬
‫ٓخ ٓخ هِز‪ٗ ٞٛ ٢‬و‪ًُ ٞ‬ي حُٔٔـي ‪ٝ‬أػِ‪ ٢‬حُـ٘زخ ‪ ٞٛ‬حٍطلخع ٓ٘خٍحص ‪ ٌٙٛ‬كٌخ‪٣‬يش‬
‫اَ‪٣‬لييش كيي‪ٟ ٢‬يئ٘‪ٜ‬خ ًَحٓييش هييخٍ {حُ٘يي‪٤‬ن} ُٔييخ هِييغ حُلييخًْ حُؼ‪٤‬يييحٕ أهييٌ رؼيي‪ٞ‬‬
‫حُ٘خٓظ‪ٜ٘ٓ ٖ٤‬خ ػ‪ٞ‬ىح ‪ًٛٝ‬ذ ر‪ ٚ‬اُ‪َٓ ٢‬كخ‪ ٟٚ‬أ‪ ١‬ر‪٤‬ض حؿظٔيخُ‪ٗٝ ٚ‬ـخٓيظ‪ ٚ‬ك٘‪ٜ‬يز‪ٚ‬‬
‫كِْ ‪ِ٣‬زغ إٔ ىهَ ًُي حُز‪٤‬ض ‪ٝ‬حكظخؽ اُ‪ٓ ٢‬يخ كؤهيٌ بُيش ك‪ٜ٤‬يخ ٓيخ ٗيي‪٣‬ي حُليَحٍس‬
‫‪٣ ُْٝ‬ؼِْ ‪٣ ُْٝ‬ـَر‪ ٚ‬ر‪٤‬ي‪ ٙ‬رَ ‪ٛ‬ز‪ ٚ‬ػِ‪ ٢‬ػ‪ ٙٞ٠‬ك٘لَ ٗلَس حُظِ‪ ْ٤‬حُٔيَ‪ٝ‬ع ‪ٛٝ‬يخف‬

‫‪32‬‬
‫َٓ كٔ‪٣ ٚ‬يخ ٗي‪٤‬ن أىًٍ٘ي‪ ٢‬كويي ‪ٌِٛ‬يض ‪ٍٓٝ‬ي‪ ٠‬رخُطٔيض رؼ‪٤‬ييح ‪ٝ‬ؿيخ ٗ‪٣ٝ ٢‬يي‪ ٙ‬كي‪٢‬‬
‫َٓ‪ٝ‬حُ‪ ٚ‬كوِض ك‪ َٜ‬ا‪ٛ ٫‬زَ ‪ٝ‬ه‪{ ٍٞ‬اٗخ هلل ‪ٝ‬اٗخ اُ‪ٍ ٚ٤‬حؿؼ‪.}ٕٞ‬‬
‫‪ ًًَٝ‬أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ػ‪ٞ‬حّ ‪ٛ‬خّ ٍٓ‪٠‬خٕ ‪ٓٝ‬خ ً٘ض أػَف ٗ‪٠ٍٓ َٜ‬خٕ ُي‪٫ٞ‬‬
‫إٔ هللا أُ‪ ٢ٜ٘ٔ‬إٔ أًظذ حُ٘‪ َٜ‬حُؤَ‪ًِٔ ١‬خ حٓظ‪ َٜ‬ػِ‪ ٕ٧ ٍ٬ٛ ٢‬أ‪ٛ‬يَ حُزِييس ‪٫‬‬
‫‪٣‬ؼَكييي‪ ٕٞ‬ا‪ ٫‬حُ٘ييي‪ َٜ‬حُلَحٗٔيييخ‪ ١ٝ‬كِٔيييخ ًيييخٕ ‪٣‬ييي‪ ّٞ‬حُلطيييَ كطيييَص ٓيييغ حُ‪ٜ‬يييزخف‬
‫‪ٝ‬حؿظِٔض ‪ٝ‬كؼِض ٓخ أَٓص حُٔ٘ش ر‪ٝ ٚ‬هَؿض ‪ ٢ِٛ٧‬كي‪ٓ ٢‬يخكش حُوَ‪٣‬يش ك‪ٞ‬هليض‬
‫أٗظَ ؿَرخ ‪َٗٝ‬هخ ‪٘٤ٔ٣‬خ ‪ٔٗٝ‬خ‪ٓ ٫‬ظ‪٤‬و٘خ رؤٗ‪٣ ٫ ٚ‬يؤط‪ ٢٘٤‬أكيي ‪ٛٝ‬يِض اُي‪ ٢‬ؿخٍ‪٣‬ظيخٕ‬
‫ٗخ‪ِٛ‬طخ حُزِ‪ٞ‬ؽ ‪ٝٝ‬هلظيخ ريبُح ‪ ١‬ط٘ظَحٗي‪ ٢‬كٌزيَص ك٘يَػظخ ط‪٠‬يلٌخٕ ًِٔيخ ًزيَص‬
‫‪ٟ‬لٌظخ ‪ٝ‬اًح هَأص ‪ٟ‬لٌظخ ‪ٌٌٛ‬ح ‪ٌٌٛ‬ح كظ‪ِٔٓ ٠‬ض ‪ٝ‬هطزض ػْ هِض ك‪٘ٓ ٢‬خؿخط‪٢‬‬
‫{حُِ‪ٜ‬ييْ اٗييي طؼِييْ أٗيي‪ٛ ٢‬يئض ٗيي‪٠ٍٓ َٜ‬ييخٕ ًٔييخ أٓييَص ‪ٝ‬أكطييَص ‪ٝ‬حؿظٔييِض‬
‫‪٤ِٛٝ‬ض ًٔخ أَٓص ‪ ُْ ٢ٌُ٘ٝ‬أؿي ٓيخ أ‪ٝ‬ى‪ ١‬ري‪ًُ ٚ‬يخس حُلطيَ ‪ُٝ‬ي‪ٝ ٞ‬ؿييص ‪ ٫‬أؿيي‬
‫ُ‪ٜ‬خ ٓ‪َٜ‬كخ ك‪ٝ ِْٓٝ َٜ‬رخٍى ػِ‪ٓ ٢‬ي‪٤‬يٗخ ‪ٗ٫ٞٓٝ‬يخ ٓلٔيي ‪ٝ‬بُي‪ٛٝ ٚ‬يلز‪ٝ ٚ‬طوزيَ‬
‫ٓ٘يي‪ًِٔ ٢‬ييخ حٓييظطؼض ٓييٖ أ‪ٝ‬حٓييَى ‪ٝ‬كؼِييض ‪ٝ‬حًظييذ ُيي‪ ٢‬ػيي‪ٞ‬حد ٓييخ ػـييِص ػ٘يي‪ٚ‬‬
‫‪٣ٞٗٝ‬ض} أ‪ٗ ٝ‬ل‪ٌٛ ٞ‬ح ػيْ أٗ٘يؤص {حُِ‪ٜ‬يْ ‪ٛ‬يَ ‪ٓٝ‬يِْ ‪ٝ‬ريخٍى ػِي‪ٓ ٢‬ي‪٤‬يٗخ ‪ٗ٫ٞٓٝ‬يخ‬
‫ٓلٔي ‪ٝ‬بُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ٝ ٚ‬حؿؼَ ‪ ٌٙٛ‬حُوخك‪٤‬ش ح‪٥‬ط‪٤‬ش ك‪ٞ‬م حُٔ‪٤ٔ٤‬ش اخ‪َٛ‬ح ‪ٝ‬رخ‪٘١‬خ بٓ‪٣ ٖ٤‬خ‬
‫ٍد حُؼخُٔ‪ ٖ٤‬رـخ‪ ٢ِٛ ٚٛ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬ػِ‪.ِْٓٝ ٚ٤‬‬
‫أ‪ ٫‬اٗ٘ـ‪ ٢‬أٍؿـ‪ٓ ٞ‬ـٖ حُـ‪ٞ‬حٓـغ حُـلــن * رــخ‪ ٙ‬حُـٔولـ‪ٗ ٠‬خ‪ٛ‬ـَ حُـلــن رخُلــن‬
‫ػِ‪٤‬ـ‪ٛ ٚ‬ــ‪٬‬س هللا ػـــــْ ٓـــ‪ٓ٬‬ـــــ‪ُ * ٚ‬وخ ‪٣َٓ ١‬ؼـخ اهـ‪ٞ‬ط‪ ٢‬رخُ‪ٜ‬ـي‪ ٟ‬حُلــن‬
‫‪ًٗٞٝ‬ـ‪ُ ٢‬ـ‪ ٚ‬ػـزـيح ٓـؼـ‪٤‬ــيح ٓـٌـٔــ‪ * ٬‬هي‪ٔ٣‬خ ُؼزـي حُـلـن ٓـوـظـخٍ‪ ٙ‬حُـلــن‬
‫اُ‪ٜ‬ـ‪ ٢‬رــــخ‪ ٙ‬حُـٔـ‪ٜ‬ـطـلـ‪ ٠‬ػـْ بُـــ‪ ٢ُ * ٚ‬حؿلـَ ‪ً ٢ُٝ‬ـٖ ‪ُٝ‬ظوـيٗ‪ٓ ٢‬غ حُؼظــن‬
‫ٓؤٍ‪٤ٟ‬ي رخُـوــَبٕ ‪ٝ‬حُٔـ٘ـــش حُـظــ‪ُ٘ * ٢‬خ ٓ٘ـ‪ٜ‬ـخ حُـٔوـظـخٍ ‪٣‬خ كخطــن حُــَطــن‬
‫‪ ٢ُ ٍٝٝ‬حُؼـي‪١ ٟ‬ـَح ى‪ٝ‬حٓـخ ‪ًٝ‬ـل٘ـ‪ * ٢‬ػـٖ حُ٘ــَى ‪٣‬خ ه‪ٜ‬ـخٍ ًح حُـَطـن‬
‫‪ٝ‬حُلظـن‬
‫‪ٝ‬هيٗ‪ ٢‬اُ‪ ٢‬ىحٍ حُـٔــ‪ ّ٬‬حُـظـ‪ ٢‬رـ‪ٜ‬ــخ * أٗخؿ‪٤‬ـي رخ‪٣٥‬ــخص ‪ُٝ‬ظـؼـــَ رـ‪ ٢‬أكـــن‬
‫اُ‪ٜ‬ـ‪٣َٓ ٢‬ـؼـخ ٍىٗـ‪ ٢‬رخُــٔـ٘ـ‪ٓ ٠‬ـؼـخ * ‪ًٝ‬ـٖ ُ‪ ٢‬ى‪ٝ‬حٓـخ رخُـزـ٘ــخٍحص‬
‫‪ٝ‬حُــَكــن‬
‫‪ٛٝ‬ذ ُ‪ ٢‬ػِـ‪ٓٞ‬خ ط٘لـغ حُ٘لـْ ‪ٝ‬حُـ‪ٓٝٝ * ٍٟٞ‬ــغ ربٓـؼــخى ‪ٝ‬رخُـلـظــق‬
‫‪ٝ‬حُوـــَم‬
‫أرض ٗلـٔــ‪ ٢‬ح‪ٛ٩‬ــ‪٬‬ف ‪ٛٝ‬ــ‪ ٢‬ػــي‪ٝ‬س * كِ‪ًُٜ ٢‬خ رخُـطـ‪٣ ٢‬خ هـ‪٤‬ـَ ٓــٖ‬
‫‪٣‬ـــَم‬

‫‪33‬‬
‫‪ٛٝ‬ذ ُ‪ ٢‬ى‪ٝ‬حٓخ ٓخ أٗـآ ك‪ ٢‬حُــ‪ٓ ٍٟٞ‬ؼـخ * ‪ٝ‬ػ٘‪ ٢‬أًح‪ٛ‬ـْ ًـق ‪٣‬ـخ ٓؼطـ‪٢‬‬
‫حُـٔـزــن‬
‫‪ٓٝ‬ن ُـ‪ٓ ٢‬ــَحٓـ‪ ٢‬ػـخؿـ‪ ٬‬ػــْ بؿــ‪ٛٝ * ٬‬ذ ُ‪ ٢‬ػظ‪ ْ٤‬حُل‪ٝ َ٠‬حُل‪٢ُ َ٠‬‬
‫أرـن‬
‫اُ‪ ٢ٜ‬ه٘ـ‪٣ ٢‬ـ‪ ّٞ‬حُــــ‪ٓ ٟٞ‬ـخ أهـخكـــ‪ ٢ُٝ * ٚ‬حؿـؼـَ ٓـَ‪ٍٝ‬ح ػـخؿ‪ ٬‬ػْ‬
‫ًخُزــَم‬
‫‪ٛٝ‬ـذ ُـ‪ٗ ٢‬ـــخس ٓـٖ ٗــِ‪ٝ‬ع ‪ًٝ‬ــَ ٓـخ * ‪٣‬وخف حُ‪ ٍٟٞ‬حؿؼِ٘‪ ٢‬رؼ‪٤‬يح ػٖ‬
‫حُلَم‬
‫أؿذ ‪٣‬خ اُ‪ٜ‬ـ‪ٝ ٢‬حٓـق ػ٘ـ‪ٓ ٢‬ـؼـخثـزـ‪ ٢ُٝ * ٢‬حٗ‪ٜ‬ـي رؤٗ‪ ٢‬طزض ٓـٖ كؼِـش حُلٔـن‬
‫‪ًٝ‬ـٖ ُـ‪ ٢‬ى‪ٝ‬حٓـخ ‪٣‬ـخ اُـ‪ٜ‬ــ‪ٗٝ ٢‬ـــ٘ـ‪ٝ * ٢‬كـوـن ٍؿخث‪ٝ ٢‬حًـلـ٘‪ ٢‬ؿـخُذ حُـَٗـن‬
‫أؿذ ىػــ‪ٞ‬طـ‪٣ ٢‬خ ٓـٖ ُـ‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ـَ ًـِـ‪ٝ * ٚ‬ؿـي ُـ‪ ٢‬رـظـ‪٤ٓٞ‬ــغ ‪ٝ‬رخُِ‪ٛ‬ـي‬
‫‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ـيم‬
‫رــخ‪ ٙ‬حُـ٘ـزـ‪ ٢‬حُـٔـ‪ٜ‬طل‪ٝ ٠‬حًـلـ٘‪ ٢‬رـ‪ * ٚ‬كٔـخرـخ ‪ٓ ٢ُٝ‬وـَ رـ‪ً ٚ‬ـَ ً‪ ١‬كـٔـن‬
‫‪ٛٝ‬ــَ رـظٔـِ‪٤‬ــــْ ػـِـ‪٤‬ــــ‪ ٚ‬رـآُـــــ‪ٝ * ٚ‬أ‪ٛ‬لخرـ‪٣ ٚ‬خ ٓـٖ ُـ‪ ٚ‬حُـــَد ًخُ٘ــَم‬
‫ٓزلخٕ ٍري ٍد حُؼِس ػٔخ ‪ٜ٣‬ل‪ ّ٬ٓٝ ٕٞ‬ػِ‪ ٢‬حَُِٔٓ‪ٝ ٖ٤‬حُلٔي هلل ٍد‬
‫حُؼخُٔ‪ٖ٤‬‬
‫‪ًَ ٖٓ ًًَٝ‬حٓخط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزلَ إٔ ٗو‪ٜ‬خ ٖٓ أػ‪٤‬خٕ حُٔلِش حُظ‪ً٘ ٢‬ض ك‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬ػيٗ‪٢‬‬
‫رلوش ٖٓ حُٔٔي ٖٓ ؿ‪ َ٤‬طٔزذ ٓ٘‪ ٫ ٢ٗ٧ ٢‬أ‪ِ١‬يذ ٓي٘‪ٗ ْٜ‬ي‪٤‬جخ ‪ ٫ٝ‬أٗظظيَ ٓي٘‪ْٜ‬‬
‫‪ ٫ٝ‬أػن ر‪ٞ‬ػي ‪ٝ‬حػي ٓ٘‪ ْٜ‬كبًح ‪ٝ ٞٛ‬ػي ٗو‪ٜ‬خ ٖٓ أٓؼخُ‪ٓ ٚ‬ؼَ ٓخ ‪ٝ‬ػيٗ‪ ٢‬ر‪ ٚ‬كِٔيخ‬
‫ُْ ‪ٞ٣‬ف ُي‪ ٚ‬رخُ‪ٞ‬ػيي ٗيَع ‪٣‬وخ‪ٛ‬ئ‪٣ٝ ٚ‬ؼ٘يق ػِ‪٤‬ي‪ٛٝ ٚ‬ي‪٣ ٞ‬يَى ػيٖ ٗلٔي‪ً ٚ‬يَ ًُيي‬
‫رخُوَد ٓ٘‪ٝ ٢‬حٌُ‪ ّ٬‬رِـظ٘خ حُ‪ُٞ‬ل‪٤‬ش ‪ٔ٤ُٝ‬خ ك‪٤ٜ‬ل‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ ٌُٖٝ‬رٔـَى ً‪ٜٗٞ‬خ ُـظ٘يخ‬
‫ًًَط٘‪ ٢‬رخُـْ٘ كظ‪ً ٠‬يؤٗ‪ ٢‬كي‪ ٢‬رِيي‪ُ ١‬طي‪ ٍٞ‬ػ‪ٜ‬يي‪ ١‬رٔئخػ‪ٜ‬خ ك٘ي‪ٞ‬هظ٘‪ٝ ٢‬أ‪٠٣‬يخ‬
‫ً‪ٗٞ‬يي‪٣ ٚ‬وخ‪ٛ‬يئ‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ػييي ‪ٝ‬ػيييّ حُ‪ٞ‬كييخ ٓظٔييزذ ٓييٖ ػوظيي‪ ٚ‬ر‪ٞ‬ػييي‪ٝ ٙ‬حٗظظييخٍ‪ٙ‬‬
‫كلًَظ٘‪ٓ ٢‬وخ‪ٔٛ‬ظ‪ٜٔ‬خ اُ‪ ٌَٗ ٢‬هللا ٍر‪ ٌُٕٞ ٢‬ػوظ‪ ٢‬ر‪ ٚ‬طؼيخُ‪ٝ ٢‬كيي‪ٝ ٙ‬حٗظظيخٍ‪١‬‬
‫ٓ٘‪ ٚ‬كلِٔ٘‪ ٢‬حُزخػؼخٕ ػِ‪ ٢‬اٗ٘خ ه‪٤ٜ‬يس ٌَٗ‪٣‬ش كوِض‪:‬‬
‫رْٔ هللا حَُكٔخٕ حَُك‪ ٢ِٛٝ ْ٤‬هللا ػِ‪٤ٓ ٢‬يٗخ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِي‪ ٢‬بُي‪ٛٝ ٚ‬يلز‪ٓٝ ٚ‬يِْ‬
‫‪ ٢ٍٟ ُٚٝ‬هللا ػ٘‪ ٌٙٛ ٚ‬حُٔ‪٤ٔ٤‬ش حُِ‪ ْٜ‬إ أػيحث‪ٝ ٢‬أػيحثي أُو‪ ٢ٗٞ‬كي‪ ٢‬حُزليَ ًٔيخ‬
‫أُويي‪ٞ‬ح هِ‪ِ٤‬ييي كيي‪ ٢‬حُ٘ييخٍ ‪ٝ‬هخ‪١‬زظ‪ٜ‬ييخ رييـ{‪٘٣‬ييخٍ ًيي‪ ٢ٗٞ‬رييَىح ‪ٓٝ‬يي‪ٓ٬‬خ ػِيي‪ ٢‬ارييَح‪}ْ٤ٛ‬‬
‫ك‪ٜ‬خٍص حُ٘خٍ ؿ٘ش ُ‪ ٚ‬ػِ‪ٝ ٚ٤‬ػِ‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خ ‪ٝ‬حَُٔٓيِ‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬ي‪٬‬س ‪ٝ‬حُٔي‪٣ ّ٬‬يخ‬
‫ٍر٘خ ‪٣‬خ ٍر٘خ ‪٣‬خ ٍر٘خ ‪٣‬خ ك‪٣ ٢‬خ ه‪ ّٞ٤‬رلين {ٗي‪٠ٍٓ َٜ‬يخٕ حُيٌ‪ ١‬أٗيٍِ ك‪٤‬ي‪ ٚ‬حُويَبٕ‬
‫‪ٛ‬ييي‪ُِ٘ ٟ‬ييخّ ‪ٝ‬ر‪٘٤‬ييض ٓييٖ حُ‪ٜ‬ييي‪ٝ ٟ‬حُلَهييخٕ} ‪ٝ‬رليين ًُييي حُوطييخد ٓييوَ ُيي‪ٛ ٢‬ييٌح‬

‫‪34‬‬
‫حُزليييَ ‪ٝ‬أ‪ِٛ‬ييي‪ٝ ٚ‬ؿٔ‪٤‬يييغ أػييييحث‪ٝ ٢‬أػييييحثي ‪ٝ‬ر٘يييَ حُٔٔييئِ‪ٝ ٖ٤‬حُٔٔييئِخص رِويييخث‪٢‬‬
‫‪ٍٝ‬إ‪٣‬ظ‪ٓٝ ٢‬ئغ ٍؿي‪ٞ‬ػ‪ ٢‬اُي‪{ ٢‬ىحٍ حُٔي‪١{ ٝ }ّ٬‬ي‪ٞ‬ر‪ }٠‬ػيخؿ‪ ٬‬ري‪٘ٓ ٬‬يوش ‪٫ٝ‬‬
‫طٔزذ ٓ٘‪ ٢‬بٓ‪٣ ٖ٤‬خ ٍد حُؼخُٔ‪ ٖ٤‬رـخ‪ ٢ِٛ ٚٛ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬ػِ‪ٝ ِْٓٝ ٚ٤‬حؿؼيَ ‪ٛ‬يٌ‪ٙ‬‬
‫حُٔ‪٤ٔ٤‬يش كي‪ٞ‬م ٓيخ ا٘٘يض ًٔيخ ‪ٛ‬ي‪ ٞ‬ػخىطييي ٓؼي‪ ٢‬ك‪ٔ٤‬يخ هِيض هزِ‪ٜ‬يخ ‪ٝ‬حؿؼِ‪ٜ‬يخ ُيي‪ُ ٢‬حىح‬
‫‪ٝ‬ؿ٘ش ك‪ ٢‬حُيحٍ‪ ٖ٣‬بٓ‪٣ ٖ٤‬خ ٍد حُؼخُٔ‪ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ؿُ٘ش َ‬
‫أ‪ ٫‬اٗ٘ـ‪ ٢‬أػـ٘ـ‪ ٢‬ػـِـ‪ ٢‬هـ‪٤‬ـَ ٓـ٘ؼــْ * ‪ ٫ٝ‬أٗظٌ‪ُِ ٢‬ـوـِـن ٓـٖ كـوـي أٗـؼـْ‬
‫كـٔـٖ اـ٘٘ــ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ؿـَرـظـ‪ً ٢‬ح طـٌُـَ * اُ‪ ٢‬ؿ‪٤‬ـَ ٓــٖ ‪ٝ‬حٓـغ ك‪ٜ‬ـ‪ ٞ‬هـي ػٔـ‪٢‬‬
‫ُـ‪ ٚ‬أٗظٌـ‪ٟ ٢‬ؼلـ‪ٝ ٢‬كوـَ‪ٝ ١‬ؿـَرظـ‪ٝ * ٢‬أٍؿـ‪ٍ ٞ‬ؿ‪ٞ‬ػـ‪ ٢‬ػخؿـ‪ ٬‬ه‪٤‬ـَ ٓ٘ؼــْ‬
‫ٌٗ‪ٞ‬ص ُـ‪ ٚ‬ػــِ‪ ١‬كؤٌٗـ‪ًٝ ٠‬خٕ ُ‪ * ٢‬رٔخ كـخم اـ٘ـ‪ ٢‬كـ‪ٜ‬ــ‪ ٞ‬أًــَّ ٓـٌــَّ‬
‫ٗلـخ ؿخٗزـ‪ٓ ٢‬ـٖ ؿـَ‪ٛ‬ـْ ًلـَ‪ٛ‬ـْ رـ‪ * ٚ‬كـؼـ٘‪ٜ‬ـْ كٔخٗـ‪١ ٢‬ــخٍىح ًـَ ٓـــَّ‬
‫ُـ‪ ٚ‬حٌُ٘ـَ ٓ٘‪ٍ ٢‬حؿ‪٤‬ـخ ٓ٘ـ‪ٓ ٚ‬ـطـِزـ‪ * ٢‬رـ‪ًِ ٬‬ـلــش ٓـ٘ــ‪ٝ ٢‬هـي ُحٍ ٓـــــَّ‬
‫ُجـٖ ؿـَٗـ‪ٓ ٢‬ـٖ ؿـَ‪ ٙ‬حُظــٖ كخٓـيح * كٔـخ ؿـَٗـ‪ٓ ٢‬ـٖ هــخىٗـ‪ ٢‬رخُـظـٌـــَّ‬
‫كٔـٖ ‪ِ٣‬و٘‪ُِ ٢‬ـلـي ك‪ ٢‬حُزلـَ ًح هِ‪ * ٠‬كوـي ؿخ ٗـ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُزلـَ ؿــ‪ٞ‬ى حٌُٔــَّ‬
‫‪ٓٝ‬ـٖ ٓـخ ‪ً ٙ‬ـ‪ٗٞ‬ـ‪ُ ٢‬ـٔــ‪ ١٫ٞ‬ػـخرــيح * ‪ًٗٞٝ‬ـ‪ ٢‬هي‪٣‬ـٔـخ ُِـ٘ـلـ‪٤‬ــغ حُـٔـوـيّ‬
‫كبٗ‪ُ ٢‬ـ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزــَ ‪ٝ‬حُـزـلــَ ػـخرـــي * هي‪٣‬ــْ ُـٔـ٘ـؾ ٓــٖ ى‪ٝ‬حػــ‪ ٢‬طـ٘ـــيّ‬
‫‪ٛ ٖٓٝ‬ـي ػ٘ـ‪ ٢‬كخُـٔـ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ـذ أهـزِــض * ٖٓ حُـ‪ٞ‬حٓــغ حُٔـ٘ـ‪ ٢‬حُلل‪٤‬ــا حُٔوــيّ‬
‫‪ِ٣ ٖٓٝ‬و٘‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُزلــَ ٍ‪ٓٝ‬ـخ ُــَرظـ‪ * ٢‬كِ‪ٓ ٢‬ـٖ اُ‪ٜ‬ـ‪ ٢‬حُــَ‪ ٝٝ‬ك‪ً ٢‬ـَ‬
‫ػ‪ِ٤‬ـْ‬
‫َُرـ‪ ٢‬حُظـخث‪ ٢‬ك‪ ٢‬ك‪٠‬ـ‪ٝ ١ٍٞ‬ؿ‪٤‬زظــ‪ٝ * ٢‬رخُٔ‪ٜ‬طلـ‪ ٠‬أٗـٌــ‪ُ ٞ‬ــ‪ٗ ٚ‬ـؼــْ ٓـِـْ‬
‫ػـِ‪٤‬ـــ‪ٛ ٚ‬ـــ‪٬‬س هللا ػـــْ ٓــ‪ٓ٬‬ـــ‪ * ٚ‬رآٍ ُـ‪ٝ ٚ‬حُـ‪ٜ‬لـذ ٓـغ ًـَ ٓـٔـِــْ‬
‫اُـ‪ٜ‬ـ‪ ٢‬ػـِـ‪ ٢‬هـ‪٤‬ـَ حُـزـَح‪٣‬ـخ ٓلـٔـي * أىّ ٓـَٓــيح أًُـ‪ٛ ٠‬ـــ‪٬‬س ‪ٓٝ‬ــِـــْ‬
‫ٓــغ ح‪ٝ ٍ٥‬ح‪ٛ٧‬لــخد ‪١‬ـــَح ‪ٍٝ‬ىٗـ‪٣َٓ * ٢‬ؼـخ اُ‪ٞ١{٢‬رـ‪ٝ}٠‬كط٘ـ‪٢‬‬
‫‪ٝ‬ػـِـــْ‬
‫اُـ‪ٜ‬ـ‪ ٢‬ػِ‪ ٢‬حُـي‪ٛ‬ــَ ًـ‪ ٢ٗٞ‬هـي‪٣‬ـٔــ‪ًٝ * ٚ‬ـ‪ٗٞ‬ـ‪ ٢‬هـي‪٣‬ــْ ح‪ ١٥‬ػِــْ ‪ٝ‬كـ‪ٜ‬ـــْ‬
‫اُـ‪ٜ‬ـ‪ٓ ٢‬ـٖ حُ‪ٛٞ‬ــخد أرــــ‪ ٢‬طزلــَح * ‪ً٘ٝ‬لـخ ‪ٝ‬اُ‪ٜ‬خٓـخ كِـ‪ ٢‬حً٘ـق ‪ٝ‬أُـ‪ٜ‬ـــْ‬
‫طـ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ض ُِـلـظـــخف أرـــ‪ ٢‬كـظـ‪ٞ‬كــ‪ٝ * ٚ‬أٍؿـ‪ ٞ‬ك‪ٟٞ٤‬ـخ ٓ٘ـ‪ٝ ٚ‬حُل‪٤‬ــ‪ٜ٘٣ ٞ‬ـــْ‬
‫ٍ‪٤ٟ‬ض ػٖ حُو‪ٜ‬ـخٍ اً ٍح‪ ٢ُ ٝ‬حُؼي‪ * ٟ‬ؿَ‪٣‬زـخ كَ‪٣‬ــيح ػ٘ـي‪ٛ‬ــــْ أ‪ٓ ١‬ـزـ‪ٜ‬ـــْ‬
‫ٓؤٍ‪٤ٟ‬ــ‪ ٚ‬رخُـوـــَبٕ ٗـٌــَح ُــ‪ ٚ‬رـ‪ * ٚ‬ػِ‪ ٢‬أٗؼٔـ‪ ٢‬رخُوِـذ ‪ٝ‬حُـٔـــْ ‪ٝ‬حُلــْ‬
‫ػِ‪ُ ٢‬ـ‪ ٚ‬اىٓــخٕ ٓـخ حهظـخٍ ُـ‪ٛ ٢‬ـي‪ٝ * ٟ‬أٍ‪٤ٟ‬ــ‪ ٚ‬رخ‪٣٥‬ـــخص اً ‪ٛ‬ـــَٕ ٓـ٘ــْ‬
‫ٌٗــ‪ٍٟٞٝ ١ٍٞ‬حٗـ‪ٝ ٢‬كٔــي‪ُ٘ ١‬خكــغ * أطـخٗـ‪ ٢‬رـوــــَبٕ ػـظـ‪٤‬ـــْ ٓـؼـظـــْ‬

‫‪35‬‬
‫‪ٛ‬ـ‪ ٞ‬حٌُ٘ـــِ ‪ٝ‬حُ٘ــ‪ ٍٞ‬حُٔز‪٤‬ـٖ حُـٌ‪ ١‬رـ‪ * ٚ‬ػـٖ حُ٘ــخٍ ‪ٝ‬ح‪٧‬ػـــيح ‪ٝ‬حُؼــخٍ‬
‫ٗلظـــْ‬
‫ًظـخد ػـِ‪٣‬ــِ ٓـٖ ػِ‪٣‬ــِ أطــ‪ ٠‬رــ‪ * ٚ‬ػـِ‪٣‬ــِ أٓـ‪٤‬ـــٖ ُِـؼـِ‪٣‬ـــِ حُـٔـظـٔـــْ‬
‫ًظــخد ًـَ‪٣‬ــْ ٓـٖ ًـَ‪٣‬ـــْ ٓـٌــَّ * ُـؼـزــي ًـَ‪٣‬ـــْ ٓـ٘ـوـــٌ ًح طــَكـــْ‬
‫ػِ‪٤‬ـــ‪ٓ ٚ‬ـٖ حُٔ‪ٛ ٠ُٞ‬ــ‪٬‬س رـ‪ ٬‬حٗظ‪ٜ‬ــــآ * رـآٍ ‪ٝ‬أ‪ٛ‬ـلــخد ُــ‪ ٚ‬ك‪٤‬ـغ ‪٣‬ـ٘ـظـــْ‬
‫ػِ‪٤‬ــ‪ٛ ٚ‬ــ‪٬‬س ٓ٘ــ‪ٓ ٚ‬ـخ هــخٍ ٗـخًـــَ * أ‪ ٫‬اٗـ٘ـ‪ ٢‬أػ٘ـ‪ ٢‬ػِـ‪ ٢‬ه‪٤‬ــَ ٓـ٘ؼــــْ‬
‫ػِ‪٤‬ــ‪ٓ ٚ‬ــ‪ٓ ّ٬‬ــٖ ًـَ‪٣‬ــْ ‪ٌ٣‬ــ‪ُ ٕٞ‬ـ‪ ٫ٝ * ٢‬أٗظٌـ‪ُِ ٢‬وِـن ٓـٖ كوــي أٗـؼـــْ‬
‫ػِ‪٤‬ــ‪ٛ ٚ‬ــ‪٬‬س ٓـ٘ـــ‪ ٚ‬طٌـل‪٘٤‬ــ‪ ٢‬ح‪ٝ * ًٟ٧‬طلٔـ‪ ٢‬ؿ٘خرـ‪ ٢‬ػـٖ ُؼ‪٤‬ــٖ ‪ٓٝ‬ـٖ ػـْ‬
‫ػِ‪٤‬ــ‪ٓ ٚ‬ـ‪ٓ ّ٬‬ـ٘ــ‪ٓ ٚ‬ـخ كـــخُ ٓ٘ظــي * اُ‪٤‬ـــ‪ ٚ‬رٔـخ ‪٣‬لظ‪ ٠‬رـ‪ ٚ‬هـ‪٤‬ــَ ٓـ٘ـؼــْ‬
‫رـآٍ ‪ٝ‬أ‪ٛ‬لــخد ٍؿـــ‪ٞ‬ص ٓـٖ حُؼِـ‪ * ٢‬ىهـ‪ُٞ‬ـ‪ ٢‬ؿــيح ك‪ٌِٜٓ ٢‬ـــْ ًح ط٘ؼــــْ‬
‫‪ًَ ٖٓ ًًَٝ‬حٓخط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزلَ أٗ‪ ٚ‬أ‪ٛ‬زق ‪ٓٞ٣‬خ ‪ٝ‬ط‪٤ٜ‬يؤ اُي‪ ٢‬هيٓيش ٍٓي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪٢‬‬
‫هللا ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬هخٍ كبًح أٗخ ‪ ٫‬أهيٍ ُ‪ٞ‬ؿغ ػْ رييٗ‪ٝ ٢‬حُليخٍ إٔ ٍث‪ٔ٤‬يخ ٓيٖ أًٍيخٕ‬
‫حُي‪ُٝ‬ش ر‪٤‬ظ‪ ٚ‬ك‪ ٍٞ‬ر‪٤‬ظ‪٣ ٢‬ظـِـَ ك‪ٟ ٢‬لٌ‪ٓ ٚ‬غ أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬كوِض {حُِ‪ٜ‬يْ اٗيي طؼِيْ ٓيخ‬
‫ط‪٤ٜ‬ؤص ُ‪ٓٝ ٚ‬خ ػخه٘‪ ٢‬ػ٘‪ ٚ‬كؤٓؤُي حُِ‪ ْٜ‬إٔ ط٘وَ ٓخ ر‪ ٢‬اُي‪ٓ ٢‬يٖ ‪٣‬ظويٌ ٓيغ هللا اُ‪ٜ‬يخ‬
‫بهَ} كبًح ر‪٣ ٚ‬جٖ ‪ٝ‬أٗخ أًظذ‪.‬‬
‫‪ًَ ٖٓ ًًَٝ‬حٓخط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزلَ أٗ‪ً ٚ‬خٕ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٟ‬يغ ‪ٝ‬هيَ ‪ٝ‬ؿي‪ٞ‬ى حُِليْ ك‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫‪ٔ٣ ٫ٝ‬ظؼَٔ ؿخُزخ ا‪ ٫‬حُل‪٤‬ظخٕ حُ‪ٜ‬ـخٍ حُٔ‪ٜٞ٘‬ػش ك‪ٝ ٢‬ػخ ٖٓ كي‪٣‬ي ‪ٝ‬حٓظؼِٔض‬
‫ٓ٘‪ٓٞ٣ ٚ‬خ كِٔخ كَؿض ؿِٔض ‪٣‬ي‪ٝ ١‬رخُـيض كي‪ ٢‬حُـٔيَ كظي‪ ٠‬ريخُظَحد ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يخر‪ٕٞ‬‬
‫‪ٝ‬رٌَ ٓخ ‪٣‬ؼخُؾ ر‪ ٚ‬حَُحثلش كِٔخ ‪ٔٔٛ‬ض رخُويٓش ‪َٗٝ‬ػض ه‪٤‬يَ ُي‪ٓٝ{ ٢‬ي٘‪ ْٜ‬حُيٌ‪ٖ٣‬‬
‫‪٣‬ييئً‪ ٕٝ‬حُ٘زيي‪ } ٢‬كلِػييض كِػييخ ٗييي‪٣‬يح ‪ٝ‬ؿٔ٘يي‪ٓ ٢‬ييخ ى‪ٛ‬ييخٗ‪ٓٝ ٢‬ييٖ ‪ٓٞ٣‬جييٌ طًَييض‬
‫حٓظؼٔخُ‪ٜ‬خ رَ ‪ٓٝ‬طِين حُل‪٤‬ظيخٕ ‪ٝ‬ؿؼِظ‪ٜ‬يخ ٓيٖ حُٔز‪٤‬ؼيخص ‪٣ٝ‬ي‪ ّٞ‬رؼظ‪ٜ‬يخ أ‪ ٝ‬هَ‪٣‬زيخ ٓ٘ي‪ٚ‬‬
‫أطظ٘‪ ٢‬أًزخٕ ٖٓ ح‪ٛ٧‬لخد ػٔ٘خ ٓؼـ‪ُِ ٬‬ل‪٤‬ظخٕ ‪ٌٛ‬ح ‪ٌٛ‬ح ‪ٝ‬هي ًخٕ ٓؼ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُزِييس‬
‫ٍ‪ٛ‬زخٕ ‪٣‬ؤهٌ‪ ٖٓ ٕٝ‬أ‪٫ٝ‬ى ًلخٍ حُٔ‪ٞ‬حى‪ ٖ٣‬أ‪ٛ‬لخرخ ‪٣‬ويٓ‪٣ٝ ْٜٗٞ‬ي‪ٓ ٍٕٝٝ‬ؼ‪ ْٜ‬رؼي‬
‫حُؼ‪ٜ‬ييَ كيي‪ ٍٞ‬حُٔيي‪ٞ‬م ‪ٝ‬اييٖ حُلييخًْ أٗيي‪ ٢‬أ‪ٔ١‬ييغ كيي‪ٓ ٢‬ؼييَ ‪ٛ‬ييٌح كوييخٍ ُيي‪ ٢‬إ ٗييجض‬
‫حطوٌص ُي ٖٓ ح‪٫ٝ٧‬ى أ‪ٛ‬لخرخ ‪٣‬ظٔ٘‪ٓ ٕٞ‬ؼي كوِض ‪ ٫‬كخؿش ُ‪ ٢‬ر‪ٓٝ ْٜ‬يٖ ػ‪ٞ‬حثيي‬
‫ٍإٓخ حُزِي أ‪٠٣‬خ إٔ ‪٣‬ظوٌ‪ٝ‬ح ٖٓ ًزخٍ حُٔ‪ٞ‬حى‪ٍُِٝٞ ٖ٣‬ى ‪ٝ‬حُطزن ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ كطِزض‬
‫‪ٝ‬حكيح ٓ٘‪ٓٞ٣ ْٜ‬خ ُِويٓش كِٔخ ىٗخ ٓ٘‪ ٢‬كبًح ‪ ٞٛ‬أٗظٖ ٖٓ ًَ ٓ٘ظٖ كخٓظوٌٍط‪ٓٝ ٚ‬يٖ‬
‫ػْ رؼض ‪ٛ‬ـخٍ‪ًٝ ْٛ‬زخٍ‪ًٔ ْٛ‬خ رؼض ‪ٛ‬ـخٍ حُل‪٤‬ظخٕ ‪ًٝ‬زخٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح هخٍ‪:‬‬
‫هِض ‪ٝ‬ؿخ ػٔـٖ حُ‪ٜ‬ـخٍ * ‪ٝ‬ػٔـٖ حٌُزـخٍ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ــخٍ‬
‫ٓلٔي ه‪ َ٤‬آـخّ ؿخٍ‪ٝ * ١‬ك‪ ٚ٠٤‬اُ‪ ٢‬كئحى‪ ١‬ؿخٍ‬

‫‪36‬‬
‫‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬يييلخد حُيييٌ‪ ٖ٣‬أطييي‪ٞ‬ح رخ‪ً٧‬زيييخٕ ‪ٛ‬يييْ ٓويٓيييش ػٔيييٖ ًزيييخٍ حٌُليييخٍ ‪ٛٝ‬يييـخٍ‪ْٛ‬‬
‫‪ٝ‬ح‪ً٧‬زخٕ ٓويٓش ػٖٔ ‪ٛ‬ـخٍ حُل‪٤‬ظخٕ ‪ًٝ‬زخٍ‪ٛ‬خ‪.‬‬
‫‪ًَ ٖٓ ًًَٝ‬حٓخط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزليَ هيخٍ ُٔيخ ٗظيَص اُي‪ ٢‬كيخٍ أػييحث‪ ٢‬أػييح هللا ٓؼي‪٢‬‬
‫‪ٝ‬ػِٔض أٗ‪ ْٜ‬طٌٔ٘‪ٞ‬ح ٓيٖ اًح‪٣‬ظي‪ٝ ٢‬ا‪ٟ‬يَحٍ‪ ١‬رو‪٠‬يخ هللا ‪ٝ‬هييٍ‪ٝ ٙ‬ػِٔيض إٔ ُي‪٫ٞ‬‬
‫كٔخ‪٣‬ش هللا ‪ٝٝ‬هخ‪٣‬ظ‪ُ ٚ‬زِؾ حُٔي‪ َ٤‬حُِري‪ ٢‬طًَظ‪ٜ‬يـْ ‪ٓٝ‬يَحى‪ٝ ْٛ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬يض اُي‪ ٢‬هللا حُيٌ‪١‬‬
‫ر‪٤‬ي‪ ٙ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬ك٘خؿ‪٤‬ظ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أَٓ‪ٝ ١‬هِض حُِ‪ ْٜ‬اٗي هِوظ٘خ ُؼزخىطي كوِض {‪ٓٝ‬يخ هِويض‬
‫حُـٖ ‪ٝ‬ح‪ ْٗ٩‬ا‪٤ُ ٫‬ؼزي‪ٝ }ٕٝ‬هِض {‪٣‬خ أ‪ٜ٣‬خ حُ٘خّ حػزي‪ٝ‬ح ٍرٌْ} ك‪ٞ‬كن ٖٓ ٓيزوض‬
‫ُ‪ ٚ‬حُٔؼخىس ُِٔٔغ ‪ٝ‬حُطخػش ‪ٝ‬هٌٍ ٖٓ ٓزوض ُ‪ٗ ٚ‬وخ‪ٝ‬ط‪ ٚ‬ك‪ٜ‬ي ػيٖ ح‪٩‬ؿخريش ‪ٛٝ‬يْ‬
‫ػٖ حُ٘يح ٌَٗح ك‪ٞ‬كوظ٘‪ٝ ٢‬ؿؼِظ٘‪َُٓ ٖٓ ٢‬س ح‪٩‬ؿخرش َُٓس ٗز‪٘٤‬خ ٓلٔيي ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا‬
‫ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬آخّ ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خ ‪ٝ‬حَُِٔٓ‪ ٢ِٛ ٖ٤‬هللا ػِ‪ ْٜ٤‬أؿٔؼ‪ُٝ ٖ٤‬ىط٘‪ ٢‬ك‪٘ٓ ٬٠‬ي‬
‫إٔ ؿؼِظ٘يي‪ ٢‬هي‪ٔ٣‬يي‪ٝ ٚ‬هِ‪٤‬لظيي‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬ى‪٘٣‬يي‪ٝ ٚ‬أٓظيي‪ ٚ‬كوييخّ ُٓييَس ٓييٖ أػيييحثي أػيييح ُيي‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬طِٔط‪ٞ‬ح ػِي‪٤ُ ٢‬ل‪ُٞ‬ي‪ٞ‬ح ر‪٘٤‬ي‪ٝ ٢‬ري‪ ٖ٤‬ػزخىطيي ‪ٝ‬هيٓظي‪ ٚ‬ك‪ٜ‬يخ‪ ْٛ‬كي‪ٓ ٢‬يؼ‪ٓ ْٜ٤‬ـيي‪ٕٝ‬‬
‫‪ٝ‬أٗض ‪٣‬خ ٍد هِض ػِ‪ُٔ ٢‬خٕ ٗز‪٤‬ي ه‪ٓ ٫ٞ‬ؼ٘خ‪ ٙ‬إٔ ٌُيَ أكيي ىحٍح كي‪ ٢‬حُـ٘يش ‪ٝ‬ىحٍح‬
‫ك‪ ٢‬حُ٘خٍ كبًح ىهَ حُـ٘ش ً٘ق ُ‪ ٚ‬ىحٍ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُ٘يخٍ كو‪٤‬يَ ُي‪ٛ ٚ‬يٌ‪ ٙ‬ىحٍى ُي‪ُ ٞ‬يْ طؼزيي‬
‫هللا ‪ٝ‬ك‪ ٖ٤‬ػزيص ‪ٝ‬ىهِض حُـ٘ش ك‪ ٢ٜ‬ط‪ٍٞ‬ع ًخكَح ‪ٝ‬اًح ىهَ حُ٘خٍ ً٘ق ُ‪ٓ ٚ‬وخٓ‪ٚ‬‬
‫كي‪ ٢‬حُـ٘ييش كو‪٤‬يَ ُيي‪ٛ ٚ‬ييٌح ٓوخٓييي ُيي‪ ٞ‬ػزييص هللا ‪ٝ‬كيي‪ُ ٖ٤‬ييْ طؼزييي ‪ٝ‬ىهِييض حُ٘ييخٍ ك‪ٜ‬يي‪ٞ‬‬
‫‪٣‬يي‪ٍٞ‬ع ٓئٓ٘ييخ كييبًح ًييخٕ ح‪ٓ٧‬ييَ ًييٌُي ك‪ٜ‬ييئ‪ ٫‬ح‪٧‬ػيييح ًٔييخ ػِٔييض ‪٣‬ظِٔيي‪٢٘ٗٞ‬‬
‫‪٣ٝ‬لؼِ‪ ٕٞ‬ر‪ٓ ٢‬خ ٗخ ‪ٝ‬ح ‪ٝ‬أٗخ ‪ ٫‬أٗظوْ ٓي٘‪ ٫ٝ ْٜ‬أىػي‪ ٞ‬ػِي‪ٌُٝ ْٜ٤‬يٖ أٓيؤُي ٓ٘يخُُ‪ْٜ‬‬
‫ك‪ ٢‬حُـ٘ش كخٓظـخد ُ‪ٍ ٢‬ر‪ٜ٤ٌِ٘ٓٝ ٢‬يخ كِٔيخ طلووظ‪ٜ‬يخ أٗ‪ٜ‬يخ ؿؼِظ‪ٜ‬يخ ‪ٛ‬ييح‪٣‬خ أ‪ٛ‬يَ رييٍ‬
‫‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪٣‬و‪:ٍٞ‬‬
‫أػط‪٤‬ض ‪ٛ‬لـزــ‪ٓ ٚ‬ـ٘ــخٍُ ػــي‪ * ٟ‬ك‪ ٢‬حُـ٘ـش حُظ‪ ٢‬حكظٔض ػٖٔ ػـي‪ٟ‬‬
‫ػـٖ ه‪ٜ‬ي‪ٛ‬خ اُ‪ ٢‬ح‪٧‬ػـخى‪ ١‬حٗ‪َٜ‬كض * ‪ُِٜٝ‬لــخد حُـلـ٘ـلــخ ‪ٛ‬ــَكـض‬
‫ُـ‪ ٢‬ؿــخى ٍرـ‪ ٢‬رـخُٔـ٘ــخٍُ ُــي‪ * ٟ‬طــَرــ‪ٓ ٢‬ـطـ‪٤‬ـزــخ ُـ‪ ٢‬حُـوـِـــيح‬
‫اٗ‪ ٢‬ؿؼِظ‪ٜ‬ــخ ‪ٛ‬ـيح‪٣‬ــخ ُِـ‪ٜ‬ـلـخد * ٍ‪ ٢ٟ‬ػ٘‪ ٖٓ ْٜ‬كٔخٗ‪ ٢‬ػٖ ٓلخد‬
‫‪ٌٛ‬ح ‪ًَٝ‬حٓخص حُـ‪٤‬زش حُزلَ‪٣‬ش ‪ٜٗ ٫‬خ‪٣‬يش ُ‪ٜ‬يخ ‪ُٝ‬ي‪ ٞ‬طٌِليض طظزؼ‪ٜ‬يخ ٓيخ ‪ٛ‬يللض ٓ٘‪ٜ‬يخ‬
‫‪ٓٝ‬خ ٓٔؼض ٖٓ حُؼخٓش ‪٧‬ط‪٤‬ض رٔيخ ‪٣‬ز‪ٜ‬يَ حُؼوي‪ُٝ ٍٞ‬وَؿيض ػيٖ كيي ‪ٛ‬يٌ‪ ٙ‬حُؼـخُيش‬
‫‪ٌُُٝ‬ي حهظ‪َٜ‬ص ػِ‪ ٢‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪ٛ‬للض ٓ٘‪.ٚ‬‬
‫‪ ًًَٝ‬إٔ ٓ٘‪ ٢‬طـَر‪ ٚ‬ػٔخٗ‪ ٢‬كـؾ ا‪ ٫‬هِ‪ُٔٝ ٬٤‬خ أطيْ ٓيخ ًظيذ هللا ُي‪ٓ ٚ‬يٖ حُظـيَد‬
‫ٖٓ أٍ‪ ٝ‬كـخٍ حُٔ‪ٞ‬حى‪ ٖ٣‬حُظلض ر‪ ٚ‬ػ٘خ‪٣‬ظ‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬حَُؿ‪ٞ‬ع ‪ٍٟ٧‬ي‪٘٤ُ ٚ‬ليغ ه‪ٓٞ‬ي‪ ٚ‬رٔيخ‬
‫أطلليي‪ ٚ‬هللا ريي‪ٓ ٚ‬ييٖ ح‪ٓ٧‬ييَحٍ كيي‪ ٢‬ؿ‪٤‬زظيي‪ ٚ‬حُٔزخًٍييش ‪٤ُٝ‬ظ٘ييَف رِوييخ اه‪ٞ‬حٗيي‪ ٚ‬أرييَحٍ‬
‫حُز‪٠٤‬خٕ كؼطق ػِ‪ ٚ٤‬هِ‪ٞ‬د ًزخٍ حُي‪ُٝ‬ش كَؿؼ‪ٞ‬ح ر‪.ٚ‬‬

‫‪37‬‬
‫{فصم في رجىعو من انبحر إني انبر}‬

‫‪ُ٘{ َٛٝٝ‬يًخٍ} ‪ ّٞ٣‬حُٔزض ٓخىّ ٗؼزخٕ ػخّ ًٖٔ‪٠ٓٝ 3131‬ي‪٘ٓ ٠‬ي‪ ٚ‬اُي‪٢‬‬
‫{حٗيٍ} ‪ٌٓٝ‬غ ك‪ٗ ٚ٤‬ل‪ ٞ‬هٔٔش ػَ٘ ‪ٓٞ٣‬خ اُ‪ ٢‬أ‪ٓ ّٞ٣ ٍٝ‬يٖ ٍٓ‪٠‬يخٕ ‪ًٝ‬يخٕ ‪٣‬ي‪ّٞ‬‬
‫حُؼ‪٬‬ػخ كخٗوِذ ٓ٘ي‪ ٚ‬اُي‪ٌَ ُُ{ ٢‬يقْ } ‪ٗٝ‬يٍِ ػِي‪ ٢‬أه‪٤‬ي‪ٗ{ ٚ‬ي‪٤‬ن ؿُي َُ ريي} ػيْ كي‪ِ٤ُ ٢‬يش‬
‫حُٔزض َٓ‪ ٖٓ ٟ‬ػ٘ي‪ َٓٝ ٙ‬ريحٍ {ٗي‪٤‬ن ؿُي َّ ِٓي‪ }ْ٤‬ػيْ اُي‪ ٢‬ىحٍ َٓ‪٣‬يي‪ِ َٗ { ٙ‬‬
‫يَؽْ‬
‫ِٓ ََ ُُ‪ٞ‬فْ } ‪ٛ‬ل‪ٞ‬س ‪ ّٞ٣‬ح‪٧‬كي ك‪ٓٞ٘ٓ{ ٢‬يش} ‪ٌٓٝ‬يغ ػ٘يي‪٠ٍٓ ٙ‬يخٕ ًِي‪ٔ٣ ٚ‬يظَ‪٣‬ق‬
‫‪ٝ ّٜٞ٣ٝ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔيس طيِحكْ ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬حُ٘يخّ كي‪ٞ‬م حُؼيخىس ٓيخ ري‪ٓ ٖ٤‬ظؼِين بهيٌ ٓ٘ي‪ٚ‬‬
‫‪٣َ١‬وظ‪ٝ ٚ‬ر‪ٔٓ ٖ٤‬ظَكي ‪ٔ٣‬ظو‪ ٚ٤٠‬ك‪ٞ‬حثـي‪ٝ ٚ‬ري‪ ٖ٤‬أؿي‪ٍِٗٝٝ٣ ٬‬ي‪ٜ٘٣ٝ ٚ‬ج‪ٗٞ‬ي‪ٓٝ ٚ‬يٖ‬
‫ؿِٔييظ‪ ْٜ‬أػـ‪ٞ‬رييش حُِٓييخٕ ‪ٗٝ‬خػييـَ ح‪ٝ٧‬حٕ {حُ٘يي‪٤‬ن ارييَح‪ُ ْ٤ٛ‬ؿيي‪ٞ‬دْ حُٔ٘ييؼَ‪}١‬‬
‫‪ٝ‬ه‪ٜ‬ظ‪ ٚ‬ػـ‪٤‬زش ‪٤ِٓٝ‬لش ‪ٝ‬ا‪٤ُِ٘{ َٜ‬ن} ً٘يق ػـ‪٤‬يذ ‪ًُٝ‬يي إٔ حُ٘ي‪٤‬ن اريَح‪ْ٤ٛ‬‬
‫ًٍز‪ ٚ‬ى‪ ٖ٣‬ػظ‪ ْ٤‬ك‪ ُٖٓ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ ػَٔ ه‪٠‬خإ‪ ٙ‬ك‪ ٚ٤‬كؤػـِ‪ٝ ٙ‬ؿخٍ ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ؿي‪ٓ ٬‬يٖ‬
‫حُٔ٘ييخ‪٣‬ن كِييْ ‪٣‬ؤهييٌ‪ٝ‬ح ر‪٤‬ييي‪ٝ ٙ‬رويي‪ٓ ٢‬ز‪ٜٞ‬طييخ ٓ‪ٜٓٞٔ‬ييخ اُيي‪ ٢‬إٔ ‪ٛٝ‬ييَ حُ٘يي‪٤‬ن} اُيي‪٢‬‬
‫{حُٔ٘‪ٓٞ‬ش} هيّ ػِ‪ٓٝ ٚ٤‬ؼ‪ ٚ‬أر‪٤‬خص ًًَ ك‪ٜ٤‬خ أَٓ حُيي‪٤ًٝ ٖ٣‬يق هٔئ‪ ٚ‬ػِي‪ ٢‬حُ٘زي‪٢‬‬
‫‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪ٝ‬ػِي‪ ٢‬هِلخثي‪ ٚ‬ح‪ٍ٧‬رؼيش كي‪٣ ٖ٤‬يجْ ٓيٖ اؿخػيش ح‪٧‬ؿي‪ ٬‬ا‪٣‬يخ‪ٙ‬‬
‫‪ُٔٝ‬خ حٓظؤًٕ ػِ‪{ ٢‬حُ٘‪٤‬ن} إًٔ ُ‪ ٚ‬كؤط‪ٓٝ ٢‬يِْ هزيَ إٔ ‪٣‬يًٌَ كخُي‪ٝ ٚ‬ى‪٘٣‬ي‪٤ًٝ ٚ‬يق‬
‫هٔٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ر‪٤‬خص هخٍ ُ‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن حثظ٘‪ ٢‬رٌُي حُؼلخ‪ ٙ‬كيؤط‪ُ ٢‬ي‪ ٚ‬ري‪ ٚ‬ػيْ رخُؼيخٗ‪ ٢‬كيؤط‪٢‬‬
‫ر‪ ٚ‬كويخٍ ُي‪{ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬ن} حكٔيذ ٓيخ كي‪ ٢‬حٌُيَ ػِي‪ ٢‬كييس كلؼيَ ‪ًٝ‬يخٕ كي‪ً ٢‬يَ ‪ٝ‬حكيي‬
‫ػ‪٬‬ػٔخثش ‪ٝ‬حُٔـٔ‪ٞ‬ع ٓظٔخثش كوخٍ ُ‪{ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن} حػٍِ ٓ٘‪ٜ‬يخ ٓخثيش ‪ٝ‬حثظ٘ي‪ ٢‬ر‪ٜ‬يخ كلؼيَ‬
‫ػْ هخٍ ُ‪ ٚ‬حؿٔغ حُؤئ‪ ٖ٤‬كلؼيَ كويخٍ ُي‪ ٚ‬حٓيظؼٖ ر‪ٜ‬يٌح ػِي‪ٜٓ ٢‬يخُلي ‪ًٝ‬يخٕ ى‪٘٣‬ي‪ٚ‬‬
‫هٔٔٔخثش كؤهٌ‪ ٙ‬حُلخٍ ٖٓ ً٘ق حُ٘‪٤‬ن ‪ٛٝ‬خف ‪٤ٛ‬لش ػظ‪ٔ٤‬ش كوخٍ ُ‪{ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬ن}‬
‫ٓخ رخُي كلٌ‪ ٠‬ػِ‪ ٚ٤‬ه‪ٜ‬ظ‪َٓٝ ٚ‬ى ُ‪ ٚ‬ح‪٧‬ر‪٤‬خص ‪ٛٝ‬خ ‪:٢ٛ‬‬
‫كؼِـ‪ ٢‬أى‪٣‬ـٖ اه‪ٞ‬س هـٔـٔـظ‪ٜ‬ـخ * ر‪٤‬ـٖ حٌُـَحّ ُؼـَ إٔ ‪٣‬و‪٠‬ـ‪ٛٞ‬خ‬
‫كؼِ‪٤‬ي ‪٣‬خ ٓوـظـخٍ أ‪ ٍٝ‬هـٔٔـش * ‪ٝ‬ػِ‪٤‬ي ‪٣‬خ ‪ٛ‬ي‪٣‬ـوـ٘ـخ ػـخٗـ‪٤‬ـ‪ٜ‬ـخ‬
‫‪ٝ‬ػِ‪٤‬ي ‪٣‬خ كـخٍ‪ٝ‬م ػخُغ هٔٔـش * ‪ٝ‬ػِ‪٤‬ي ‪٣‬خ ػـؼـٔـخٗـ٘ـخ طـخُ‪ٜ٤‬ـخ‬
‫‪ٝ‬ػِ‪٤‬ي ‪٣‬خ ُ‪٤‬غ حٌُظخثذ ‪٣‬خ أرخ * حُلٔ٘‪٤‬ـٖ ٗ‪ ١ٍٞ‬ى‪٘٘٣‬خ رخه‪ٜ٤‬ـخ‬
‫أٗظْ ًـَحّ ‪٣ ٫‬ـِـ‪ ًٞ‬رـخ‪ٛ‬ـٌـْ * ٗخً‪ ٢‬حُ٘‪ٞ‬حثذ كخٗؼ٘‪ٗ ٠‬خً‪ٜ٤‬خ‬
‫كـؼِ‪ٌ٤‬ـْ أًُـ‪ٛ ٠‬ـ‪٬‬س هللا ٓـخ * رٌْ حُل‪ٞ‬حثؾ هي ه‪ ٠٠‬هخ‪ٜ٤ٟ‬خ‬
‫كظؼـذ {حُ٘‪٤‬ن} ًؼ‪َ٤‬ح ‪ٝ‬كٔي هللا كخٗيٍؽ ٓؼ‪ٜ‬يْ حُلٔيخى ‪ُٝ‬يْ ‪ِٜٜٔ٣‬يْ كٔيي‪ ْٛ‬إٔ‬
‫‪٘٣‬ظظَ‪ٝ‬ح هي‪ ّٝ‬حُٔ‪٤‬ي اُ‪ ٢‬ىحٍ‪ ُٚٞٛٝٝ ٙ‬رَ َٗػ‪ٞ‬ح ‪٣‬ل‪ ِٕٜٞ‬طٔ‪٤ٜ‬يحص ُٔخ ٓي‪٤‬وغ‬

‫‪38‬‬
‫ٓ٘‪ ْٜ‬رؼي ٖٓ حُظلَ‪٣‬ي ػ٘ي ٓخ ػخ‪ٞ٘٣‬ح ى‪ٝ‬حػ‪ ٢‬حُظلَ‪٣‬يي ػ٘يي‪ُٔٝ ْٛ‬يخ ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬حُؼ‪٤‬يي‬
‫‪ ّٞ٣‬حُلطَ ‪ًٝ‬خٕ ‪ ّٞ٣‬حُؤ‪ٌٓ ْ٤‬غ ‪ ّٞ٣‬حُـٔؼش ‪ٝ‬حُٔزض اُي‪ ٢‬حُؼ‪ٜ‬يَ ػيْ حٍطليَ‬
‫‪ َٓٝ‬ريحٍ حَُٔ‪٣‬ي { ًُ‪ْ َٓ ٍْٞ‬ي َؿ ْ‪ }ٞ‬ؿٔغ ر‪ ٖ٤‬حُٔـَد ‪ٝ‬حُؼ٘يخ ‪٘ٛ‬خُيي ُـيي حُٔي‪َ٤‬‬
‫ذ رَييخدُ } ‪ٝ‬رييخص ػييْ حرظٌييَ ‪٣‬يي‪ ّٞ‬ح‪٧‬كييي اُيي‪ ٢‬ىحٍ ػٔيي‪ٚ‬‬
‫‪ ٛ‬ي ْٔ َ‬‫ػييْ ٓ‪٠‬يي‪ ٠‬اُيي‪ٌٓ ٢‬ييش { َ‬
‫‪َ ْ٘ ٜ‬‬
‫ذ هيـ َ َِ‬ ‫{حُ٘‪٤‬ن ارَح‪ }ْ٤ٛ‬رـ{رَي ًَـُ‪ } ٍْٞ‬ػْ حٍطلَ ػ‪ ّٞ٣ َٜ‬ح‪٫‬ػ٘‪ ٖ٤‬اُ‪َ َٓ { ٢‬‬
‫ؿُ‪ٞ‬دْ } ‪ٛٝ‬ي‪ ٞ‬رٌيَ ٓوظيخٍ ‪ٝ‬ريخص ػيْ هيخٍ ػيْ حٍطليَ ػ٘ي‪٤‬ش حُؼ‪٬‬ػيخ اُي‪ُٓ { ٢‬وظيخٍ‬
‫ذ ؿُي‪ٞ‬دْ } { ًُيي‬ ‫رــََْ } ‪ٌٓٝ‬غ أ‪٣‬خٓخ ػْ حٍطلَ اُ‪ٓ{ ٢‬وظخٍ َ‬
‫‪ٛ‬ي ْٔ َ‬ ‫‪َ { }ْٚ ِٛ‬‬
‫َٓ‪ِ ْ٣‬‬
‫ًَ ْ‪ }٢‬ػْ هخٍ ‪٣ ُْٝ‬زض رَ حٍطلَ هز‪ َ٤‬حُـَ‪ٝ‬د ‪٤ٜ٣ ْٛٝ‬ج‪ ٕٞ‬ح‪١٧‬ؼٔش ‪٣ ُْٝ‬طؼٔ‪ٞ‬ح‬
‫ػْ ٓخٍ كظ‪ َٛٝ ٠‬اُ‪ ٢‬ىحٍ‪{ ٙ‬ىحٍ حُٔ‪ِ٤ُ }ّ٬‬ش ح‪ٍ٧‬رؼيخ ٗلي‪ ٞ‬اكيي‪ٝ ٟ‬ػ٘يَ‪ٖ٣‬‬
‫‪ٝ‬ك‪ٜ٤‬خ أه‪٤ٓ{ ٙٞ‬ي حُٔوظخٍ} ك‪ ٢‬أػ٘خ ٗ‪ٞ‬حٍ ‪ٌٛ‬ح ‪١ٝ‬لين ح‪٧‬م ‪ٌَٓ٣‬ي‪ ٚ‬رٔيخ ‪١ ٫‬خهيش‬
‫ر‪ُ ٚ‬ـ‪ ٖٓ َٙ٤‬ؿِٔش أ‪ٛ‬لخد حُ٘‪٤‬ن ُِٔط‪٤‬و‪ ٖ٤‬ك‪ ٬٠‬ػٖ إٔ ‪٣‬ط‪٤‬و‪ ٚ‬ؿ‪ٌٓٝ َْٛ٤‬يغ‬
‫ٓيس ػَ٘س أ‪٣‬خّ ًَ ‪ٌ٣ ّٞ٣‬رل‪ ٕٞ‬ػَ٘س ٖٓ حُؼ‪َ٤‬حٕ كبٕ ُْ ‪٣‬ظْ حُؼيى طْٔ رـَٔ أ‪ٝ‬‬
‫ؿٔييخٍ كٔييذ ٓييخ ٗويي‪ٛٝ ٚ‬ييْ ‪٤ٜ٣‬جيي‪ُ ٕٞ‬يي‪٘ٓ ٚ‬ييخٍُ ػ٘ييي ح‪٧‬م {ٗيي‪٤‬ن ارييَح‪ }ْ٤ٛ‬ريي‪ٖ٤‬‬
‫{ىحٍ حُٔ‪ٞ١{ٝ }ّ٬‬ر‪ٔٓ }٠‬خ‪ ٙ‬حُ٘‪٤‬ن {ىحٍ حُٔ٘خٕ} ػْ طويّ اُ‪ٜ٤‬يخ كي‪ ٢‬أ‪ٝ‬حثيَ ً‪١‬‬
‫حُوؼيييس ‪ ٫ٝ‬طٔييَ ػييٖ كييخٍ {حُ٘يي‪٤‬ن ارييَح‪ٛ }ْ٤ٛ‬ييٌح ‪ٛ‬يي‪ ٞ‬حُييٌ‪ ١‬طييَى حُ٘يي‪٤‬ن ح‪ٛ٧‬ييَ‬
‫‪ٝ‬حُؼ‪٤‬ييخٍ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ظؼييش ر‪٤‬ييي‪ ٙ‬أ‪٣‬ييخّ ؿ‪٤‬زظيي‪ ٚ‬كخؿظٔؼييض ػِ‪٤‬يي‪ ٚ‬أ‪ٛ‬ييلخد حُ٘يي‪٤‬ن أ‪ٛ‬ييَ حُلييَ‬
‫ذ} ‪ ٞٛٝ‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ‪ٌٛ٣‬ذ ‪٣ٝ‬ؤط‪٘٣ٝ ٢‬زي‪ ٚ‬حُ‪ٓٞ‬ي٘خٕ‬ ‫‪ٝ‬حُؼوي ‪َ٣‬ثٔ‪{ ْٜ‬حُ٘‪٤‬ن أكٔي ُٗ ْٔ ِ‬
‫‪ٝ‬أهخّ هَح س أ‪٫ٝ‬ى حُ٘‪٤‬ن كظ‪ ٠‬كلظ‪ٞ‬ح ك‪ٓ ٢‬يس هِ‪ِ٤‬ش هزيَ ٍؿي‪ٞ‬ع حُ٘ي‪٤‬ن ُيْ ‪٘٣‬ويَّ‬
‫ٗ‪ ٖٓ ٢‬أَٓ حُ٘‪٤‬ن ‪َ٠٣‬د ر‪ ٚ‬حُ٘يخّ ٓيؼ‪ ٬‬كي‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬يظوخٓش ‪ٛٝ‬يِ‪ ٠‬حُؼ‪٤‬يي ‪٘ٛ‬خُيي‬
‫‪ٝ‬رويي‪ ٢‬ػِيي‪ ٢‬كخُيي‪ٝ ٚ‬طَر‪٤‬ظيي‪ٝ ٚ‬أٓييَ‪ٝ ٙ‬ؿٔخػظيي‪ ٚ‬كيي‪ٞ‬م ٓييخ ًييخٕ رب‪ٟ‬ييؼخف ٓ‪٠‬ييخػلش‬
‫‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خكق طوَأ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خٍ رخُ٘ظَ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُِ‪٤‬يَ ػيٖ ا‪ٜ‬يَ ؿ‪٤‬يذ ‪ٝ‬حُو‪ٜ‬يخثي ًيٌُي‬
‫‪ٝ‬طيٍ‪ ْ٣‬حُؼِْ ‪ٝ‬هيٓش أ‪ َٛ‬حُويٓش ًَ ًُي ‪ٛٞ٣ ٫‬ق ‪ًٔٝ‬يخ إٔ أ‪ٛ‬يلخد حُ٘ي‪٤‬ن‬
‫‪ٝ‬أك‪ٞ‬حُ‪ ٚ‬حٍطوض ك‪ٞ‬م حُ‪ٛٞ‬ق كٌٌُي كٔخى‪ٝ ٙ‬أك‪ٞ‬حُ‪ ْٜ‬حٍطوض ك‪ٞ‬م حُ‪ٛٞ‬ق كؼخى‬
‫ح‪ٓ٧‬ـَ ًٔخ ًخٕ ٓـٖ ط٘ـ‪٤‬ذ حُٔ٘خؿز‪ ٖ٤‬كظ‪ ٠‬بٍ ح‪ َٓ٧‬اُ‪ ٢‬ؿَ ػٌَٔ اُ‪ًٝ ٚ٤‬خٕ‬
‫ٓزذ ؿَ حُؼٌَٔ اُ‪ ٚ٤‬إٔ حُ‪ َ٣ُٞ‬حُٔظ‪ ٢ُٞ‬أَٓ طِي حُ٘خك‪٤‬ش ك‪ًُ ٢‬ي حُ‪ٞ‬هض ٓؼِ‪ّٞ‬‬
‫ح‪ٝ ْٓ٫‬حُوز‪ِ٤‬ش ‪ ٫ ٌُٖٝ‬أ‪َٛ‬ف رخٓٔ‪ ٚ‬ه‪ٞ‬ف حُظٌي‪ َ٣‬ػِ‪ ٢‬أر٘خ ػٔ‪ٞ٣ ُْٝ ٚ‬حكوي‪ٙٞ‬‬
‫ػِي‪٤ٗ ٢‬يش ‪ٝ‬هي‪ٝ ٍٞ‬كؼيَ ‪ٌُ٘ٝ‬ي‪ ٚ‬حريٖ ػيْ ًلي‪ ٠‬إٔ حُلخ‪ٟ‬يَ‪٣ ٖ٣‬ؼَك‪ٗٞ‬ي‪ ٚ‬حٓئخ ‪ًٝ‬حطييخ‬
‫‪ٝ‬هز‪ِ٤‬ش ‪ٝ‬أػخً هللا حُـخثز‪ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬ؼَك‪ٞ‬ح حٓٔ‪ ٚ‬هي ُػْ إٔ حُ٘‪٤‬ن ػ٘ي‪ٓ ٙ‬يحكغ ‪ٝ‬ريخٍ‪ٝ‬ى‬
‫‪ٝ‬ب‪٫‬ص كَد أهَ‪ٛٝ ٟ‬ي‪ٓ ٞ‬ظ‪٤ٜ‬يؤ ح‪ ٕ٥‬كيبٕ ‪ٟ‬ئٔظْ اُي‪ ٢‬ؿ٘ييح ُيَأ‪٣‬ظْ ‪ُٝ‬ؼِٔيظْ ٓيخ‬
‫أكؼييَ ك‪ٞ‬حكويي‪ ٙٞ‬اييخ‪َٛ‬ح ‪ٌُٝ‬ييٖ ‪٣ ٫‬ؼويي‪ ٕٞ‬رو‪ُٞ‬يي‪ ٚ‬كل٘ييَ‪ٝ‬ح أٓييَح حُييز‪٬‬ى ٓؼيي‪ ٚ‬أٓييَح‬
‫ِ‪ٛ ٖ٤ٛ‬ي‪ ٞ‬أكٔي٘‪ ْٜ‬حػظويخىح ‪ٝ‬هي‪ٗ ٫ٞ‬ؼيْ‬ ‫ْ‬ ‫‪ ٌُٖٝ }ٖ٤‬أٓ‪َ٤‬‬ ‫‪ْ ٛ‬‬ ‫{ ًَـُ‪{ٝ } ٍْٞ‬رَ ُ‪ِ {ٝ } ٍْٞ‬‬

‫‪39‬‬
‫‪٘ٛ‬خُي أَٓح رِـ٘خ إٔ ر‪ٞ‬ح‪ٓ ْٜ٘١‬غ حُ٘ي‪٤‬ن ُي‪ٍ ٞ‬أ‪ٝ‬ح ٓ‪ٞ‬ؿزيخ ‪ٝ‬رِـ٘يخ أٗ‪ٜ‬يْ ُٔيخ ‪ٛٝ‬يِ‪ٞ‬ح‬
‫َٗع حُٔظٌزَ حٌُ‪ ١‬ط‪ً ٢ُٞ‬زَ‪٣ ٙ‬وطغ حُـيٍ رٔ‪٤‬ل‪ٔ٣ ٫ٝ ٚ‬يظلظق رخريخ ًِٔيخ طؼيَ‪ٝ‬‬
‫ُ‪ ٚ‬ؿيحٍ هطؼ‪ٔ٣ ٫ٝ ٚ‬ظل‪ ٖٓ ٢٤‬ؿَر‪ ٢‬حُيحٍ اُ‪ٗ ٢‬يَه‪ٜ٤‬خ ‪ًٝ‬يخٕ ‪ٛ‬يخكذ حُ‪ٜ‬ي‪ٖ٤‬‬
‫ه‪ٟٝ َ٤‬يغ ُي‪ٍ ٚ‬هزيخ هي‪ٞ‬ف إٔ ‪ِ٤ٔ٣‬ي‪ٞ‬ح اُي‪ ٢‬ر‪٤‬يض ‪٠٣ٝ‬يؼ‪ٞ‬ح ك‪٤‬ي‪ ٚ‬أٓيِلش أ‪ ٝ‬ريخٍ‪ٝ‬ىح‬
‫ط‪ٜ‬ي‪٣‬وخ ُِػٔ‪ٜ‬ـْ ‪٣ ُْٝ‬وغ ‪ ُٞٝ‬أٍحى‪ٝ‬ح ُٔخ ‪ٌٔ٣‬يٖ ‪ ٕ٧‬ح‪ٛ٧‬يلخد ‪ٝ‬إ ًلي‪ٞ‬ح أ‪٣‬يي‪ْٜ٣‬‬
‫ك‪ٜ‬ييْ ٓؼ‪ٜ‬ييْ رؤػ‪٤‬ييخٗ‪ٝ ْٜ‬أػ‪٤‬يي٘‪ ْٜ‬ػييْ ُٔييخ ُييْ ‪٣‬ظ‪ٜ‬ييَ ٗيي‪ٓ ٢‬ييٖ ُػٔ‪ٜ‬ييْ ‪ُٝ‬ييْ ‪ِ٣‬ييق ُ‪ٜ‬ييْ‬
‫ٗو‪ً ٚ‬خُق حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬ػيخرْ ريَ ًيَ ٓيٖ ٍأ‪٣‬يض ٓيٖ أ‪ٛ‬يلخد حُ٘ي‪٤‬ن طظ٘ي‪ ٚ‬طط‪ٜ‬يَ‬
‫ُِؼ‪٤‬ي ‪ٝ‬طِ‪ ٖ٣‬ػِٔ‪ٞ‬ح إٔ حُؼي‪ٓ ٝ‬خٕ كوـَ ًَ ح‪ٓ٧‬يَح ‪ٝ‬حٓيظل‪ٞ٤‬ح ا‪ٛ ٫‬يٌح حُٔظٔيَى‬
‫رَ هـَ ‪٣ ٌُٖٝ‬ظٔظَ رظـِي ‪ٝ‬ططِذ ‪٤ٟ‬خكش ُ‪َٓ٨‬ح ‪ٝ‬حُؼِق ُِيي‪ٝ‬حد ‪ٓٝ‬يخ ‪ِ١‬زي‪ٞ‬ح‬
‫ٗيي‪٤‬جخ ا‪ٝ ٫‬ؿييي‪ ٙٝ‬أ‪ٛ‬يي‪ٓ ٕٞ‬ييٖ ٓييخ حُـيييٍحٕ كيي‪ ٢‬رلز‪ٞ‬كييش حُوَ‪٣‬ييق كييخٗوِز‪ٞ‬ح ٗييخىٓ‪ٖ٤‬‬
‫ؿِ‪ ٟ‬هللا ًَ ً‪٤ٗ ١‬ش ٓ٘‪٤ٗ ْٜ‬ظ‪ًَ ٚ‬حٓش ‪ٝ‬هزَ ‪ ٍٞٛٝ‬حُـي‪ ٖ٤‬حؿظٔيغ ػِي‪ ٢‬حُ٘ي‪٤‬ن‬
‫أهخٍر‪ ْٛٝ ٚ‬أٗي ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬حُؼوخٍد ‪ ٖٓ ْٛٝ‬كِػ‪ ْٜ‬هِؼ‪ٞ‬ح ؿِزخد حُل‪٤‬يخ ‪٣‬ؼ٘لي‪ٕٞ‬‬
‫ػِ‪ًٝ ٚ٤‬خى‪ٝ‬ح ُٔخ رِـض هِ‪ٞ‬ر‪ ْٜ‬حُل٘خؿَ إٔ ‪٣‬وَؿ‪ ٖٓ ٙٞ‬ر‪ ٖ٤‬ى‪٣‬خٍ‪ ُٞ ْٛ‬حٓظطخػ‪ٞ‬ح‬
‫ا‪ٓ ٫‬خ ًخٕ ٖٓ أكَحى‪ ْٛ‬حٌُ‪ ٖ٣‬طَر‪ٞ‬ح ػ٘ي‪ٝ ٙ‬حُ٘‪٤‬ن ك‪ٌٛ ًَ ٢‬ح َٓ٘٘ف ‪٣‬وي‪ُٜ ٍٞ‬يْ‪:‬‬
‫حرَ٘‪ٝ‬ح ‪ٝ‬هللا ‪٘٣ ٫‬ظطق ك‪ ٚ٤‬ػِ٘حٕ ‪ٔ٣ ٖٓ ٌُٖٝ‬ئغ كيخُوِ‪ٞ‬د ‪١‬يخٍص حُؼ٘ويخ ‪ٝ‬كي‪٢‬‬
‫طِي ح‪٣٧‬خّ أهَؽ ُ‪ ْٜ‬حُ٘‪٤‬ن هطؼش ػـ‪٤‬زيش ‪ٝ‬هيخٍ إ هيَأص ري‪ ٖ٤‬أ‪٣‬يي‪ ١‬حُـي‪ ٖ٤‬كي‪٬‬‬
‫ٗ‪ ٢‬طٔٔؼ‪ ٕٞ‬أ‪ ٝ‬طَ‪ٔٓ ٕٝ‬خ ‪َٓ ٢ٛٝ ًْ ٞٔ٣‬طزش ٖٓ كَ‪ٝ‬ف {ٍكٔخٕ ٍك‪}ْ٤‬‬
‫ٍر‪ ٢‬رٔخ ‪٘٣‬ـَف ح‪ًٛ٧‬ـخٕ هـي كـــجخ * رـــخ‪ ٙ‬أكـ‪٠‬ـَ ٓـٖ هلل هـي ُــــجـخ‬
‫كٔـي‪ُ ١‬ـَد ًـَ‪٣‬ـْ ‪ٗ ٫‬ـَ‪٣‬ي ُــ‪ٛٝ * ٚ‬ـيٍ‪ ١‬حُـ‪٤‬ــ‪ٗ ّٞ‬ـ‪ٍٞ‬ح ٓخ‪١‬ؼـخ ِٓجـخ‬
‫ٓلـٔـي ‪ٛ‬ــِـــ‪ٞ‬حص هللا كـ‪ ٢‬أرــــي * ػِ‪٤‬ــ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كـِرـ‪ً ٚ‬ـِـ‪ ٢‬رــ‪ً ٚ‬ـِـجـخ‬
‫أىػـ‪ ٞ‬اُـ‪ٜ‬ـ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬ػـٔض ٓـ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ـزـ‪ُ * ٚ‬ـِٔـش حُوـِـن ٓخ ‪٣‬وظـخٍ ٓـٖ رـَثخ‬
‫ٗخؿ‪٤‬ظــ‪ ٚ‬ؿــَ أػــ‪ٞ‬حٓخ ‪ًٝ‬ــَٓـ٘ـ‪ * ٢‬طٌَ‪٣‬ـْ ‪ٛ‬ــخى ‪ًٝ‬ـِ‪ٓ ٢‬ـٖ ُـــ‪ ٢‬رـَثخ‬
‫ٍكٔخٕ ‪ٛ‬ذ ُـٔ‪٤‬غ حُوِن ٍكٔش ٖٓ * ‪٣‬ـ٘‪ ٢‬ػـٖ حُـ٘ـَ ٓـٖ هـَبٗــ‪ ٚ‬هَثـخ‬
‫كـ‪ ٢‬أٓـش حُٔ‪ٜ‬طل‪ ٠‬ػـٖ ًـَ ٓلٔـيس * ‪ُٝ‬ظـَكْ حُوِن ‪٣‬خ ٓـٖ ؿي‪ٛ‬ـْ رـيثخ‬
‫‪٣‬خ ٓخُي حُِٔي ‪٣‬خ ٓـٖ ؿـَ ػـٖ هـ‪ٞ‬ى * حٍكْ ؿٔ‪٤‬ـغ حُـ‪٣ ٍٟٞ‬خ ‪ٛ‬ـخى‪٣‬خ ٍىثـخ‬
‫ٓل‪ٞ‬ص ٓخ هي ٗلخ‪ ٙ‬حُوِذ ٖٓ ‪ٟ‬ـٍَ * رـــخ‪ ٙ‬أكــ‪٠‬ــَ ٓـٖ هلل هـي ُـــجـخ‬
‫أهزَٗ‪ ٢‬أه‪ٓ{ ٢‬لٔي رٖ ػِ‪ ٢‬حُ‪٤‬ؼو‪ٞ‬ر‪ }٢‬حُٔؼَ‪ٝ‬ف ػ٘ي حُؼخٓش {رٔلٔي ‪ٞ١‬ر‪}٠‬‬
‫ُٔ‪ُٓ٬‬ظ‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن ر‪ٜ‬خ ‪ًٝ‬ؼَس حًٌَُ رخُ‪ِِ٤ٜ‬يش ‪ًٝ‬ؼيَس هيَح س ه‪ٜ‬يخثي حُ٘ي‪٤‬ن ُٔيخ أريَُ‬
‫حُ٘‪٤‬ن حُو‪٤ٜ‬يس أػ٘‪ٍ ٢‬ر‪ ٢‬رٔخ ‪َ٘٣‬ف هخٍ ُ‪ ٢‬حكلظ‪ٜ‬خ كللظظ‪ٜ‬خ هزَ ‪ ُْٜٞٛٝ‬كِٔخ‬
‫‪ٛٝ‬ييِ‪ٞ‬ح ىػييخٗ‪ ٢‬كوييخٍ ُيي‪ ٢‬حهَأ‪ٛ‬ييخ ؿ‪ٜ‬ييَح كوَأط‪ٜ‬ييخ ًييخُٔئًٕ ‪ًٍَٝ‬ط‪ٜ‬ييخ ٗليي‪ ٞ‬ػيي‪٬‬ع‬
‫َٓحص كوخٍ ُ‪ ٢‬كٔزي كخ‪ َٓ٧‬طيْ ‪ٛٝ‬يِق كٌيخٕ ًٔيخ هيخٍ ُيْ ِٗين ً‪٤‬ييح هِيض ‪ٛٝ‬يٌ‪ٙ‬‬

‫‪40‬‬
‫حُو‪٤ٜ‬يس كؼِيض رـي‪١{ ٖ٤‬ي‪ٞ‬ر‪ًَ }٠‬حٓيش ُِ٘ي‪٤‬ن ٓيخ كؼِيض حُط‪٤‬يَ ح‪٧‬رخر‪٤‬يَ رـي‪ٖ٤‬‬
‫ٌٓييش اٍ‪ٛ‬خ‪ٛ‬ييخ ُ٘ز‪٘٤‬ييخ ٓلٔييي ‪ٛ‬ييِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬يي‪ٓٝ ٚ‬ييِْ ا‪ ٫‬إٔ أ‪ُٝ‬جييي أ‪ٛ‬ييَ ٓيي‪ً ٞ‬يي‪٬‬‬
‫كؼ‪ِٞٓٞ‬ح ر‪ٞ‬كن ٗ‪٤‬خط‪{ ْٜ‬كـؼِ‪ً ْٜ‬ؼ‪ٜ‬ق ٓؤً‪ٛٝ }ٍٞ‬ئ‪ ٫‬ؿِ‪ ْٜ‬أ‪ َٛ‬ه‪ َ٤‬أًَ‪ٞٛ‬ح‬
‫‪ ٝ‬هِيي‪ٞ‬ر‪ٓ ْٜ‬ييغ حُ٘يي‪٤‬ن كييؤهَ‪ ْٛ‬هللا كظيي‪ ٠‬طييخد ًؼ‪٤‬ييَ ٓيي٘‪ ْٜ‬كظيي‪ٓ ٠‬ويييٓ‪ ْٜ‬حُييٌ‪ٛ ١‬يي‪ٞ‬‬
‫حُٔخكَ طخد ػِ‪ٗ ٢‬ي رؼ‪ ٞ‬حُ٘يخّ كي‪ ٢‬أٓيَ‪ُٔ ٙ‬يخ ػِٔي‪ٞ‬ح إٔ حُؼـيِ ‪٣ ٫‬ؼيي ط‪ٞ‬ريش‬
‫هخٍ {حُ٘‪٤‬ن}‪:‬‬

‫كو‪٤‬وــش حُظ‪ٞ‬رــش طــَى ًٗـذ * ٓزـــن ٓؼِـــ‪ُٞ ٚ‬ؿـــ‪ ٚ‬حُـَد‬


‫ػِ‪ ٢‬حهظ‪٤‬ــخٍ ‪ًٔ ٫‬ؼَ حُ‪ٜٔ‬ـْ * ‪ٝ‬ىح كـــَؽ ‪ٝ‬ػٔــ‪ٝ ٠‬رٌــــــْ‬
‫رَ طًَ‪ ٚ‬كوـ‪ُ ٢‬ظؼظ‪٤‬ـْ حُؼظ‪٤‬ـْ * ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬ف أ‪٠٣‬خ ٖٓ ػٌحر‪ ٚ‬ح‪ْ٤ُ٧‬‬
‫هِض ‪ٝ‬ػِ‪ ًَ ٢‬كخٍ ‪٘٣‬ظٔذ اُي‪ ٢‬ؿٔخػيش حُ٘ي‪٤‬ن ‪ٝ‬ر‪ٜ‬يْ ‪٣‬ظؼي‪ ٖ٤‬ػـيِ أ‪ ٝ‬طيخد كٌيْ‬
‫طخد هللا ػِ‪ٍ ٢ٔٓ ٢‬ؿغ ‪ٝ‬طخد كظَى حُظؼَ‪ ُٚ ٝ‬أِْٓ ‪ٝ‬كٖٔ حُظٖ ر‪ ٚ‬أطْ هخٍ‬
‫هللا طؼييخُ‪{ ٢‬كٔييٖ ؿييخ ‪ٞٓ ٙ‬ػظييش ٓييٖ ٍريي‪ ٚ‬كييخٗظ‪ ٠ٜ‬كِيي‪ٓ ٚ‬ييخ ٓييِق ‪ٝ‬أٓييَ‪ ٙ‬اُيي‪ ٢‬هللا}‬
‫‪ٛ‬يييم هللا حُؼظيي‪ُٔٝ ْ٤‬ييخ حٍطلييَ حُـيي‪ ٖ٤‬هييَؽ رؼييي‪ ْٛ‬رييبًٕ ٍريي‪ٓٝ ٚ‬وي‪ٓٝ‬يي‪ ٚ‬اُيي‪٢‬‬
‫حُـ‪٤‬زش حُؼخٗ‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬و‪ ٍٞ‬ك‪ٜ٤‬خ‬
‫ٖٓ اٖ ٓ‪ ١َ٤‬ؿذ ػخّ أًٖٔ * ٓؼـَ ٓٔ‪ٍ ١َ٤‬أّ ػخّ ؿ‪ٖٔ٤‬‬
‫ػزـض ً‪ٗٞ‬ـــ‪ ٚ‬ؿ‪ٜ‬ـــ‪ ٫ٞ‬ؿٔــَح * رَ ‪ٛ‬ـ‪ ٞ‬طط‪٤٤‬ذ حُؼِ‪ ٢ُ ٢‬حُؼَٔح‬
‫ُْ ‪٣‬ي ٓ‪٤‬ـَ أًٖٔ ٓـ‪ ٟٞ‬ؿِح * ٓـٖ ُ‪ ٢‬هـخى رـؼـي ‪ٝ‬ػـيح أٗــِح‬

‫{فصم في انغيبت انثانيت إني أرض انبياضين}‬

‫‪ُٔٝ‬خ ًخٕ ‪ ّٞ٣‬حُٔزض طخٓغ ػَ٘ ٗ‪ َٜ‬حُٔ‪ُٞ‬ي ػخّ أًٖٔ‪ 3133‬هَؽ حُ٘‪٤‬ن ٓيٖ‬
‫ىحٍ‪{ ٙ‬ىحٍ حُٔ٘خٕ} رؼي ًظذ ‪ ٖٓ ٍَٓٝ‬حُي‪ُٝ‬ش طٔظويٓ‪ ٚ‬اُي‪{ ٢‬حٗييٍ} رؼيي ‪ٛ‬ي‪٬‬س‬
‫حُظ‪ٜ‬ييَ كزييخص كيي‪{ ٢‬حٗ ٌَييخدُ } ٓييغ هخثييي حُـيي‪ٝ ٖ٤‬أ‪ٛ‬ييزق اُيي‪{ ٢‬حٗـييخٍ‪ }ْ٣‬ػييْ اُيي‪٢‬‬
‫{طُ‪ } ٍْٞ‬ػْ اُ‪{ ٢‬طِ َ‪ٞ‬ح ُ‪٘ٛ ٖٓٝ }ْٕ ٝ‬خُي ًٍذ ٓل‪٘٤‬ش حُزَ اُي‪ٌَ ُُ{ ٢‬ي ْ‪ }ٚ‬ػيْ كي‪ٓ ٢‬يل‪٘٤‬ش‬
‫حُزلَ اُ‪َ { ٢‬ى ًَ َٖ} ًَ ًُي ك‪ ٢‬أٓز‪ٞ‬ػ‪ ٚ‬ػْ ٌٓغ ك‪ٜ٤‬يخ هٔيْ ُ‪٤‬يخٍ ػيْ ػزيَ حُ٘‪ٜ‬يَ‬
‫ٖٓ {ىًٖ} رؼي ًٌح ‪ٝ‬حُؼَ٘‪ َٜٗ ٖٓ ٖ٣‬حُٔ‪ُٞ‬ي ٓغ ‪ٛ‬خكذ {ٗ‪٤‬ن ٓي‪٤‬ي‪ ١‬ريخد}‬
‫‪٤ٗ{ ٞٛٝ‬و٘خ حرٖ َىح َى ْ‪ُٝ }ٙ‬ؼَ ًُيي ُٔيخ ‪٣‬ويخٍ إ {ٗي‪٤‬ن ٓي‪٤‬ي‪ }١‬هيخٍ ُ‪ٜ‬يْ إ ‪ٛ‬يٌح‬
‫حُ٘‪٤‬ن ‪٣ ٫‬و٘‪ ٖٓ ٠‬ؿ‪ٜ‬ظ‪ٓ ٞٓ ٚ‬خ كوخُ‪ٞ‬ح ُ‪ ٚ‬أط‪ُ٘ ٚ٘ٔ٠‬خ؟ كوخٍ أ‪ٟ‬ئ٘‪ٌُ ٚ‬يْ كويخُ‪ٞ‬ح‬
‫اًح ٗٔ‪ٓ َٙ٤‬ؼي كَ‪ٟ‬ي‪ٝ ٢‬أٓيخ حُ٘ي‪٤‬ن كي‪٘٣ ٬‬يخُع ا‪٣ٍ ٫‬ؼٔيخ ‪٘٣‬ظظيَ ح‪ٓ ًٕ٩‬يٖ ٍري‪ٚ‬‬
‫‪ٓٝ‬ييٖ ٓوي‪ٓٝ‬يي‪ ٚ‬كيي‪٤‬ظٖ أٗيي‪ٗ ٚ‬ييخُع ‪ٓٝ‬ييخ ٗييخُع كٔييخٍ ٓييغ حُ‪ٞ‬كييي اُيي‪ ٢‬إٔ ‪ٛٝ‬ييَ اُيي‪٢‬‬

‫‪41‬‬
‫{حُ٘‪٤‬ن ٓ‪٤‬ي‪ }١‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ٘خٍُ ‪ ٞٛٝ‬اً ًحى ُ‪ ْ٤‬ك‪ٞٓ ٢‬ح‪٘١‬ي‪ ٚ‬ريَ كي‪٘ٓ ٢‬يخٍُ‬
‫ؿ‪٤‬ييَ‪ٓ ٙ‬ييٖ {ر٘يي‪ ٢‬ى‪ٔ٣‬ييخٕ} ‪ٓ٧‬ييَ ٓييخ ريي‪ ٖ٤‬ه‪ٓٞ‬يي‪ٝ ٚ‬ريي‪ ٖ٤‬رؼيي‪ ٞ‬حُوزخثييَ ك٘ييٍِ ٓؼ‪ٜ‬ييْ‬
‫‪ٝ‬حٍطلَ رخٍطلخُ‪َٓ ْٜ‬حص ػْ ُٔخ ًؼيَ ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬ح‪ٍ٩‬طليخ‪٫‬ص كي‪ٗ ٢‬ي‪ َٜ‬أ‪ٗ ٝ‬ي‪٫ ٖ٣َٜ‬‬
‫‪ٌ٣‬خى‪ٔ٣ ٕٝ‬ظوَ‪ًُٝ ٕٝ‬يي هي‪٬‬ف ػيخىس ري‪٬‬ى‪ٟ ٙ‬يَ‪ًُ ٙ‬يي ‪ٛ‬ي‪ٝ ٞ‬ػ‪٤‬خُي‪ٝ ٚ‬أ‪٠٣‬يخ كيبٕ‬
‫أ‪ٛ‬ييلخر‪٣ ٚ‬ؤط‪ٗٞ‬يي‪ ٚ‬ك‪٤‬ييغ ًييخٕ ‪ٝ‬حُٔلييخٍ رؼ‪٤‬يييس ‪ٝ‬حُِ‪ٜ‬يي‪ً ٙٞ‬ؼ‪٤‬ييَس كيي‪ ٢‬حُطييَم كوييي‬
‫‪ٟ‬يَ‪ ْٛٝ‬ؿ‪٤‬ييَ ٓيخ ٓييَس كطِيذ ٓلييخٍهظ‪ُ ْٜ‬يٌُي كييؤر‪ٞ‬ح ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬كَ‪ٛ‬ييخ ػِي‪ٞٓ ٢‬حكوظيي‪ٚ‬‬
‫‪ُِٝ‬ؼِييش حُٔييخروش ٓييٖ ‪ٛٝ‬يي‪٤‬ش حُلٌ‪ٓٞ‬ييش ‪ٌُٝ‬ييٖ حُ٘يي‪٤‬ن ‪ٛ‬يئْ كؼِٔيي‪ٞ‬ح ‪ٛ‬يييه‪ٝ ٚ‬أٗيي‪٫ ٚ‬‬
‫‪٣‬طِذ أَٓح ُ‪ٗ ٟٜٞ‬لٔخٗ‪ ٢‬ك‪ٞ‬حكو‪ٝ ٙٞ‬ػٌٍ‪ٝ ٙٝ‬رخٓط‪ ْٜ‬رز‪٤‬ض هي‪ْ٣‬‬
‫‪ٗ ُٞٝ‬ؼط‪ ٠‬حُو‪٤‬خٍ ُٔخ حكظَه٘خ * ‪ ٫ ٌُٖٝ‬ه‪٤‬ـخٍ ٓغ حُـِٓـخٕ‬
‫كوخٍ ‪ ٫ ٞٛ‬ه‪٤‬خٍ ٓغ حُل٘‪٣ ٖ٤‬ؼ٘ي‪ ٢‬أٌٗيْ ططِزي‪ ٕٞ‬حَُٔػي‪ ٠‬ك‪٤‬يغ ًيخٕ كيؤ‪َ١‬ر‪ْٜ‬‬
‫خٍ} ٓ‪ٟٞ‬غ ٓؼيَ‪ٝ‬ف ػ٘يي‬ ‫‪َ ٛ‬‬‫‪َ َْٛ‬‬
‫ًُي ػْ إ ٍٓ‪٠‬خٕ ك‪ًُ ٢‬ي حُؼخّ ‪ٛ‬خٓ‪ ٚ‬ك‪َ { ٢‬‬
‫أ‪ِٛ‬ي‪ًٝ ٚ‬ؼيَ حُ‪ٞ‬حكيي‪ ٕٝ‬ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬ك‪٤‬ي‪ٝ ٚ‬ح‪٥‬هييٌ‪٘ٓ ٕٝ‬ي‪ٓ٫ ٚ‬ي‪ٔ٤‬خ ٓيٖ {ر٘ي‪ ٢‬ى‪ٔ٣‬يخٕ} ‪ٓٝ‬ييٖ‬
‫أػ‪٤‬خٗ‪ ْٜ‬أ‪٫ٝ‬ى {رَ ْ‪َ ٤‬يفْ ػزي هللا} ‪ٝ‬اه‪ٞ‬ط‪ٝ ٚ‬ك‪ًُ ٢‬ي ‪٣‬و‪ٍٞ‬‬
‫كٔي‪ ٢ًِ ُٖٔ ١ٌَٗٝ ١‬ر‪ٛ ٚ‬خٍح * ُ‪ ٢ٍٟ ٚ‬ى‪ٓ ٕٝ‬و‪ ٢‬ػ٘ي ‪َٛٛ‬خٍح‬
‫ُـ‪ ٚ‬ػ٘خث‪ٍٟٝ ٢‬ـ‪ٞ‬حٗ‪ ٢‬رـ‪ٓ ٬‬ـوـ‪ ٌٓ * ٢‬هخى ُ‪ ٖٓ ٢‬ر٘‪ ٢‬ى‪ٔ٣‬ـخٕ أٗ‪ٜ‬خٍح‬
‫ُِــ‪ُ ٢ًِ ٚ‬ـي‪ ٟ‬برــخٍ ٌٓـَٓـــش * ٓ٘‪ٜ‬خ حٍطلِ٘خ ‪ٝ‬ك‪٤‬ـ‪ٜ‬ـخ ؿـْ ٖٓ ُحٍح‬
‫إ حٌُ‪٣‬ـٖ اُ‪َٛٛ ٢‬خٍ هي ه‪ٜ‬ي‪ٝ‬ح * ُ‪٣‬ـخٍطـ‪ ٢‬كـخٍهــ‪ٞ‬ح حُـيحٍ‪٣‬ــٖ أ‪ُٝ‬حٍح‬
‫‪ٝ‬كي‪َٛٛ{ ٢‬يخٍ} ‪ٛ‬يٌح ًًيَ أٗي‪ُ ٚ‬ويي‪ٍٓ ٢‬ي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪٣‬وظييش ‪٫‬‬
‫ٓ٘خٓخ ‪ُٝ‬و٘‪ٍٝ ٚ‬ى‪ٌٛ ٙ‬ح ‪ٝ‬طويّ هزَ ‪ٌٛ‬ح أٗ‪ ٚ‬ؿخ ‪{ ٙ‬حُٔ‪٤‬ي ح‪ }ٖ٤ٓ٧‬كي‪ ٢‬حُزليَ ‪ٓٝ‬يِذ‬
‫ٓ٘‪ٓ ًَ ٚ‬خ ًخٕ أهٌ‪ ٖٓ ٙ‬حُ٘خّ كظ‪ُ ٠‬يْ ‪٣‬زين ٓؼي‪ٗ ٚ‬ي‪ ٢‬ػيْ أػطيخ‪ ٙ‬حُوخىٍ‪٣‬يش اُي‪٢‬‬
‫بهَ حُ٘وِيش حُظي‪ ٢‬طييٍ ػِي‪ ٢‬أٗي‪ُ ٚ‬وي‪ٍٓ ٢‬ي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ كي‪ ٢‬حُزليَ‬
‫‪ٝ‬ؿييخ ‪ ٙ‬ؿزَ‪٣‬ييَ ‪ٛٝ‬يي‪{ ٞ‬حُٔيي‪٤‬ي ح‪ٓ٧‬يي‪ }ٖ٤‬حُييٌ‪ٓ ١‬ييِذ ٓ٘يي‪ٓ ٚ‬ييخ ٓييِذ ‪ٍٝ‬ى ُيي‪ٓ ٚ‬ييخ ٍى‬
‫ر‪ٞ‬حٓطش ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ُٝ ِْٓٝ ٚ٤‬وي ك‪َ٠‬ص ‪ٓٞ٣‬خ ‪ٓٝ‬ؤُ‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬ػِٔيخ‬
‫حُز‪٤‬خ‪ ٖ٤ٟ‬ػٖ حُٔ‪٤‬ي ح‪ ٖ٤ٓ٧‬أ‪ ٞٛ‬ؿزَ‪ َ٣‬أّ ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ِْٓٝ ٚ٤‬؟ كوخٍ‬
‫‪{ ٞٛ‬ؿزَ‪ }َ٣‬كوخٍ أ ؿزَ‪ِ٣ َ٣‬و‪ ٠‬رؼيي ٍٓي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ؟ كؤؿخري‪ٚ‬‬
‫{حُ٘‪٤‬ن} رز‪٤‬ظ‪ٗ ٢‬خاْ حُـِ‪ٝ‬حص‪:‬‬
‫‪ٝ‬ه‪ َ٤‬إ ؿزـَث‪٤‬ـَ ‪٣‬ل‪٠‬ـَ * ٖٓ ٓخص ٓئٓ٘خ ‪ٝ‬ه‪ ّٞ‬أٌَٗ‪ٝ‬ح‬
‫ٓـ‪٤‬جـ‪ ٚ‬رـؼــي ٍٓــ‪ ٍٞ‬هللا * ‪ٝ‬حُلن إٔ ُ‪٤‬ـْ ُــ‪ ٚ‬طـ٘ـخ‪ٙ‬‬
‫ػييْ هييخٍ ُيي‪ٌُ ٚ‬ييٖ ٓؼييَ ‪ٛ‬ييٌح حٌُيي‪ٞٓ ّ٬‬ؿيي‪ ٚ‬اُيي‪ ٢‬أ‪ِٛ‬يي‪ ٚ‬حُييٌ‪ُٜ ٖ٣‬ييْ ً‪ٝ‬م ك‪٤‬يي‪ٝ ٚ‬ط‪ٜ‬ييي‪٣‬ن‬
‫كلٔذ حُؼخٓ‪ ٢‬إٔ ‪ ِْٔ٣‬أ‪ٌٔ٣ ٝ‬ض ُج‪٣ ٬‬ظ‪ ٍَ٠‬هِض كٔؼخُي‪ٓ ٚ‬ؼيخٍ ٓيٖ إًٔ ُي‪ ٚ‬كي‪٢‬‬
‫ا‪٣‬وخى ٗخٍ ُــَ‪ٛ ٝ‬ل‪٤‬ق كؤ‪ٝ‬هي كؤهزَ حُلَحٕ ‪٣‬ويغ ك‪ٜ٤‬يخ ك‪ٔ٤‬ي‪ٞ‬ص كي‪ ٬‬ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬كٌيٌُي‬

‫‪42‬‬
‫حُٔؤً‪ ٕٝ‬اًح طٌِْ ‪ٝ‬هِض ‪ٍٝ‬إ‪٣‬ش ح‪٤ُٝ٧‬خ ُِٔ‪٬‬ثٌيش أٓيَ ‪ٌ٘٣ ٫‬يَ ريَ ٗوِيض ٓيٖ هي‪٢‬‬
‫ٗ‪٤‬و٘خ حُوِ‪٤‬لش {حُلخؽ ٓلٔي حُلخ‪ٗ ٞٛٝ }َٟ‬وِ‪ ٖٓ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حُٔـخٓغ حُ‪ٜ‬لخف ٓيخ‬
‫ٗ‪ ٜٚ‬حُٔلظ‪ٞ‬ف ػِ‪ٞٓ ٚ٤‬ح ًخٕ ٗز‪٤‬خ أ‪٤ُٝ ٝ‬خ ‪ ٫‬ري إٔ ‪٘٣‬خ‪ٛ‬ي حُٔ‪٬‬ثٌش ريٌ‪ٝ‬حط‪ ْٜ‬ػِي‪٢‬‬
‫ٓيخ ‪ٛ‬يْ ػِ‪٤‬ي‪٣ٝ ٚ‬ويخ‪١‬ز‪٣ٝ ْٜ‬ويخ‪١‬ز‪ًٝ ٙٞ‬ييَ ٓيٖ هيخٍ إ حُي‪٘٣ ٫ ٢ُٞ‬يخ‪ٛ‬ي حُِٔييي ‪٫ٝ‬‬
‫‪ ٌِٚٔ٣‬كٌُي ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ ٢‬أٗ‪ ٚ‬ؿ‪٤‬يَ ٓلظي‪ٞ‬ف ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬حٗظيَ ‪٫ٝ‬ريي ‪ٛٝ‬يٌح كـيش ُٔيٖ ‪ٝ‬حكين‬
‫ػِيي‪ٓ ٢‬ييٖ هييخُق كل‪٤‬ييغ إ ؿزَ‪٣‬ييَ ‪٣‬ل‪٠‬ييَ ٓييٖ ٓييخص ٓئٓ٘ييخ ‪ٝ‬إٔ حُٔلظيي‪ٞ‬ف ػِ‪٤‬يي‪ٚ‬‬
‫‪٣‬ييَ‪ ٟ‬حُٔ‪٬‬ثٌييش ‪ٌِٜٔ٣ٝ‬ييْ ‪ٝ‬ك‪٤‬ييغ إ اُ‪ٜ‬ييخّ ح‪٤ُٝ٧‬ييخ ‪٣‬ييؤط‪ ٢‬ر‪ٞ‬حٓييطش ِٓييي ‪ٝ‬رـ‪٤‬ييَ‬
‫‪ٝ‬حٓييطش كـزَ‪٣‬ييَ أٓيي‪ٝ ٖ٤‬كيي‪ ٢‬هللا ؿ‪٤‬ييَ ٓٔييظل‪ َ٤‬إٔ ‪ٌ٣‬يي‪ٝ ٕٞ‬حٓييطش كيي‪ ٢‬اُ‪ٜ‬ييخّ هللا‬
‫ُزؼ‪ ٞ‬أ‪٤ُٝ‬خث‪ ٚ‬حٌَُٔ اً ‪ٍٝ ْٛ‬ػش ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬يخ كويي أػيخٕ {ٓي‪٤‬يٗخ كٔيـخٕ حُ‪ٜ‬يلخر‪}٢‬‬
‫ٍ‪ ٢ٟ‬هللا طؼيخُ‪ ٢‬ػ٘ي‪ ٚ‬رل‪٠‬يَس حُ٘زي‪ٛ ٢‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ٓؼـيِس ُي‪ًَٝ ٚ‬حٓيش‬
‫ُ‪ ٚ٤ُٞ‬كـ‪ٔٓ َ٤‬ظل‪ُ َ٤‬ي‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ؼي‪ ٖ٤‬هي‪ٔ٣‬ي‪ ٚ‬رؼيي‪ٓ ٙ‬ؼـيِس ُي‪ ٚ‬طيؤهَص ‪ًَٝ‬حٓيش ُ‪٤ُٞ‬ي‪ٚ‬‬
‫حُٔظؤهَ حُوي‪ ُٚ ْ٣‬هيٓش كٔيخٕ ‪٤ُٝ‬ي‪ ٚ‬حُٔظوييّ ك‪ٜٔ‬يخ اهي‪ٞ‬حٕ كي‪ ٢‬حُويٓيش اُي‪ ٢‬بهيَ‬
‫حُ٘وِش ‪ ٫ٝ‬رؤّ رًٌَ حُ٘وِش كظ‪ ٠‬ط٘خ‪ٛ‬ي‪ٛ‬خ ك‪ٜ‬خ ‪ ٢ٛ‬هخٍ ٍ‪ٟ‬ي‪ ٢‬هللا طؼيخُ‪ ٢‬ػ٘ي‪ ٚ‬أٓيخ‬
‫حُزييخد حُييٌ‪ ١‬ك‪٤‬يي‪ ٚ‬أ‪ٍٝ‬حى حُ٘ييخاْ كيي‪ ٬‬ك‪ٜ‬ييَ ك‪٤‬يي‪ ٚ‬كييؤ‪ٓ ٍٝ‬ييخ أهييٌ حُ٘ييخاْ ٓييٖ ح‪ٍٝ٧‬حى‬
‫حُطَ‪٣‬وش حُوخىٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬رؼي‪ٛ‬خ حُطَ‪٣‬وش حُ٘خًُ‪٤‬ش ‪ٝ‬رؼي‪ٛ‬خ حُطَ‪٣‬وش حُظ‪٤‬ـخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬أٓيخ حُي‪ٍٞ‬ى‬
‫حُوخىٍ‪ ١‬كوي ػَٔ ر‪ٓ ٚ‬يس ‪ِ٣ٞ١‬يش ‪ًٝ‬يخٕ ‪٣‬طِيذ ك‪٤‬ي‪ ٚ‬ح‪ٓ ًٕ٩‬يٖ ًيَ ٓيٖ ًيخٕ ‪٣‬ظ٘ي‪ٚ‬‬
‫ٓويٓخ ك‪ ٚ٤‬كظ‪ ٠‬أهٌ‪ٍ ٖٓ ٙ‬ؿيخٍ ٓظؼييى‪ ٖ٣‬ػيْ رؼيي ًُيي ا‪ٜ‬يَ ُي‪٣ ٚ‬و‪٘٤‬يخ إٔ ًيَ ٓيٖ‬
‫ًخٕ ‪٣‬ؤهٌ‪ٞٔ٤ُ ْٜ٘ٓ ٙ‬ح رٔويٓ‪ ٖ٤‬كطِزض ٖٓ هللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ ٢‬إٔ ‪ٜ٣‬ذ ُ‪ ٢‬ك‪٤‬ي‪ٓ ٚ‬يخ‬
‫‪ٓ ٌٕٞ٣ ٫‬ؼ‪ ٚ‬طل‪ ٫ٝ َ٤‬طٌرٌد ‪ٝ‬رؼي ٓيخ ؿ‪٤‬ز٘ي‪ ٢‬اُي‪ ٢‬حُزليَ ‪ٝ‬كيي‪ٝ ١‬كيي‪ ٙ‬ؿيخ ٗ‪٢‬‬
‫{حُٔ‪٤‬ي ح‪ }ٖ٤ٓ٧‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ِٓٝ ّ٬‬ذ ٓ٘‪ًِٔ ٢‬خ أهٌط‪ ٚ‬ػٖ حُ٘خّ كظ‪ُ ٠‬يْ ‪٣‬زين ُي‪٢‬‬
‫ٗ‪ ٢‬ػْ أػطخٗ‪ ٢‬حُوخىٍ‪٣‬ش ر‪ٞ‬حٓطش ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪ٛٝ‬يٌ‪ ٙ‬حُ٘وِيش‬
‫‪ٓٝ‬خ ٗخر‪ٜٜ‬خ ٖٓ حٌُٔخط‪٤‬ذ طيُي ػِ‪ُ ٢‬وخ حُ٘ز‪ُٝ ٢‬وخث‪ ٚ‬ؿزَ‪ ٖٓ َ٣‬ؿ‪ٓ َ٤‬يخ ىػي‪ٟٞ‬‬
‫حُ٘ز‪ٞ‬س ‪ٝ ٫ٝ‬ك‪ ٢‬رَ رلٔذ ٓخ حهظ‪ ٚ‬هللا رؼ‪ ٞ‬أ‪٤ُٝ‬خث‪ ٚ‬حٌَُٔ ه‪ ُٚٞ‬أ‪ٍٝ‬حى حُ٘يخاْ‬
‫‪ َ٤٘٣‬اُ‪ ٢‬حُو‪٤ٜ‬يس حُظ‪ ًًَ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ حُٔ٘خ‪٣‬ن حَُ٘حف حُؼ‪٬‬ػيش ‪ٍٝٝ‬حػظي‪ ٚ‬ا‪٣‬يخ‪ًًٝ ْٛ‬يَ‬
‫ٓيي‪٤‬يٗخ {أٗييْ} ‪ٓٝ‬يي‪٤‬يٗخ {كٔييخٕ} ٍ‪ٟ‬يي‪ ٢‬هللا ػ٘‪ٜٔ‬ييخ ‪ٍٝٝ‬حػظيي‪ ٚ‬ا‪٣‬خ‪ٔٛ‬ييخ رو‪ُٞ‬يي‪ُ{ ٚ‬يي‪٢‬‬
‫هيص ٓخ كخم ري‪ ٚ‬حُـ‪ٗ٬٤‬ي‪ }٢‬اُين كٔيٖ أٍحى اُحكيش ُزٔي‪ ٚ‬كي‪ًُ ٢‬يي كِ‪٘٤‬ظيَ {ط٘ي‪َ٣ٞ‬‬
‫حُلِي ك‪ ٢‬آٌخٕ ٍإ‪٣‬ش حُ٘ز‪ٝ ٢‬حُِٔي} {ُِٔ‪ }٢١ٞ٤‬كبٗ‪ ٚ‬حُزليَ حُٔلي‪ ٢٤‬كي‪ًُ ٢‬يي‬
‫ػْ اًح طؤِٓض ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُ٘وِش ‪ٓٝ‬خ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬رؼي‪ٝ ٙ‬ؿيص ‪ٝ‬حهؼش حُزلَ كي‪ٓ ٢‬يِذ ٓيخ ًيخٕ‬
‫أهٌ‪ٓ ٙ‬يٖ ؿ‪٤‬يَ ٍٓي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪ٍٝ‬ى‪ ٙ‬ػخٗ‪٤‬يخ ٓ٘ي‪ٛ ٚ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫‪ٞٗ ٖٓٝ ِْٓٝ‬حر‪ ٚ‬حُٔ٘خ‪٣‬ن حَُ٘حف حُؼ‪٬‬ػش ُ‪ٗ ٌٕٞ٤‬خثزخ ػ٘‪ٛ ٚ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ‬
‫‪ٝ‬ػ٘‪ ٢ٍٟ ْٜ‬هللا ػ٘‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬أ‪ٍٝ‬حى‪ ْٛ‬ك‪ ٜٞ‬حُٔويّ حُٔطِن حُيٌ‪ ٫ ١‬كـيَ ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬كي‪٢‬‬

‫‪43‬‬
‫‪ٍٝ‬ى ٓخ ‪ٝٝ‬ؿيص ‪ٝ‬حهؼش {‪َٛٛ‬خٍ} ك‪ ٢‬طو‪ ٜٚ٤ٜ‬ر‪ٍٞ‬ى‪ ٙ‬حُوخ‪ ٙ‬حٌُ‪٣ ُْ ١‬ظويّ‬
‫ُ٘‪٤‬ن رظَر‪٤‬ظ‪ ٚ‬طٔٔي ‪ٌُٜٝ‬ح ًخٕ ‪٣ ٫‬ؤَٓ ٖٓ طؼِن ر‪ٝ ٚ‬هي أهٌ ‪ٍٝ‬ىح هزِ‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ظيَى‬
‫‪ٍٝ‬ى‪ ٙ‬رَ ‪٣‬ؤَٓ‪ ٙ‬رخُظٔٔي ر‪ ٚ‬ػِ‪٤ٗ ٢‬ش أٗي‪ ٚ‬أهيٌ‪٘ٓ ٙ‬ي‪ٝ ٚ‬اًح طؼِين ري‪٣َٓ ٚ‬يي ‪ُٝ‬يْ ‪٣‬ويَ‬
‫ٗ‪٤‬جخ ‪٣‬ؤَٓ‪ ٙ‬ر‪ٍٞ‬ى‪ ٙ‬حُوخ‪ٌُُٝ ٙ‬ي هخٍ ٗ‪٤‬و٘خ {ٓلٔي حُز٘‪ َ٤‬حُزٌ‪ }٢‬حرٖ حُٔظيَؿْ‬
‫ُي‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬ه‪ٜ‬ي‪٤‬يس أرييخٕ ِٓ‪٣‬يش ‪ٍٝ‬ى حُ٘يي‪٤‬ن ػِي‪ ٢‬ح‪ٍٝ٧‬حى‪ ،‬ك‪ٜ‬خً‪ٜ‬ييخ رَٓظ‪ٜ‬يخ كل‪ٜ٤‬ييخ ه‪ُٞ‬يي‪ٚ‬‬
‫{ُ‪ ٢‬هيص ٓخ كخم ر‪ ٚ‬حُـ‪ }٢ٗ٬٤‬اُ‪ ٢‬ح‪٧‬ر‪٤‬يخص حُظي‪ًًَٛ ٢‬يخ {ٗي‪٤‬و٘خ ٓلٔيي حُز٘ي‪َ٤‬‬
‫حٓزي} ك‪ ٢‬ه‪٤ٜ‬يط‪ٌٛ ٚ‬ح‪:‬‬
‫رٔـْ ح‪ُ٩‬ـ‪ ٚ‬أرظـي‪ٗ ١‬ظـٔخ ‪٣‬لـ‪٤‬ـي * ٖٓ ًـخٕ ٓخُـْ حُلـئحى ‪ٔ٣‬ظلـ‪٤‬ـي‬
‫حُلـٔـي ُِـــ‪ٛٝ ٚ‬ـِـ‪ ٠‬رـٔــ‪ * ّ٬‬ػِ‪ ٢‬حُ٘ز‪ ٢‬حُٔ‪ٜ‬طل‪ ٠‬ه‪ َ٤‬ح‪ٗ٧‬ـخّ‬
‫‪ٝ‬بُــ‪ٛٝ ٚ‬لزــ‪ ٚ‬حُــــَ حٌُــَحّ * ٖٓ ً٘ل‪ٞ‬ح ىؿ‪ ٠‬حُوِ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُظ‪ّ٬‬‬
‫‪ٝ‬رؼــي كخٓظٔــغ ٓوــخٍ ٗخ‪ٛ‬ــق * ُ٘لٔــــ‪ُٝ ٚ‬ـــي رخُٔ٘خؿـــــــق‬
‫‪٣‬خ ٍحثـْ حٌُٔــخٍ كـ‪ ٢‬حُٔؼــخى‪ٓ * ٙ‬ــٖ ‪١‬ـــَم حُٔ٘خ‪٣‬ــن حُؼ‪٬‬ػـــ‪ٚ‬‬
‫‪٣َ١‬وـش{حُ٘‪٤‬ـن ح‪ٓ٩‬خّ حُـ‪{ٝ * }٢ِ٤‬حُ٘خًُـ‪}٢‬حُلخثـِ حُظل‪٤٠‬ــَ‬
‫ػْ{أر‪ ٢‬حُؼزـخّ}كوـَ حٌُٔـَ * ٖٓ كٌٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُو‪ٜ‬ي كٌْ ح‪ٍٝ٧‬‬
‫ٓـغ ه‪ٜ‬خثـ‪ٌُ ٚ‬ـَ ‪٣‬لظـــ‪ * ١ٞ‬ر‪ٜ‬ـخ ‪٣َ١‬وــ‪ ٚ‬حهظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خ هـي ٍ‪١ٝ‬‬
‫كخُظِٓـٖ ‪٣َ١‬وش{حُؼزي حُوي‪ ٖٓ * }ْ٣‬ه‪ٜ‬ـ‪ ٚ‬ربٍػ‪ٜ‬خ حُـَد حُوي‪٣‬ــْ‬
‫‪ٗ٧‬ــــــ‪ٌُ ٚ‬ــــَ ‪ٍٝ‬ى ٓــــــــَ * كـ‪ًِٔ ٢‬ــش ك‪٤‬ـــ‪ٛ ٚ‬ــيحى حُزــَ‬
‫‪ٝ‬ػِٔ‪ٜ‬ـخ ػ٘ــي ً‪ ١ٝ‬حُز‪ٜ‬خثـــــَ * ‪ ٫‬ؿ‪َٛ٤‬ـْ كٌٔـــش ٍد هخ‪ٛ‬ــــَ‬
‫ٓؼخُـ‪ ٚ‬حُِ‪ِ٤‬ـش ك‪ٜٗ ٢‬ــَ حُ‪٤ٜ‬ــخّ * ‪ٓٝ‬خػـش حُـٔؼــش ك‪ ٢‬حٌُـَ طـَحّ‬
‫أ‪ٓ ٙ٫ٝ‬ـــ‪ ٙ٫ٞ‬حُوز‪٤‬جـــخص ٓؼــخ * ٓـٖ رؼــي ٓـخ هيٓ‪ٜ‬ـــْ ‪ٍٝ‬كؼــخ‬
‫ؿ٘خر‪ٜ‬ــــْ ُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ـــــ‪ ٚ‬حٌَُ‪٣‬ـــْ * كظ‪ ٠‬كزـخ‪ ٙ‬حٌُـــَ رخُظوي‪٣‬ــــْ‬
‫ػٔـض ٍهــخ‪ ٙ‬حَُٓـــ‪ ٍٞ‬حُٔ‪ٜ‬طل‪ِٛ * ٠‬ـ‪ ٢‬ػِ‪٤‬ــ‪ٍ ٚ‬رــ‪ًٔ ٚ‬خ ح‪ٛ‬طلـ‪٠‬‬
‫ُل‪٠‬ــَس طـ‪٤‬ــذ ػـــٖ ٓـــ‪ٞ‬ح‪ُ * ٙ‬ـي‪ ٟ‬حُؼِ‪ ٢‬كـــ‪ٞ‬م ٓـخ ‪ٜ٣‬ــــ‪ٞ‬ح‪ٙ‬‬
‫ٓــٖ ػــْ هـي أ‪ٍٝ‬ػــــ‪ ٚ‬حٌُٔ٘‪ٗٞ‬ــخ * رخُو‪٤‬ـــَ ٓخروــخ ؿـــ‪ ٬‬كظ‪ٗٞ‬ــخ‬
‫ربًٗــ‪ ٚ‬ؿــَ طؼخُــ‪ٜٓ ٢‬طلــ‪ * ٠‬رخُٔ‪ٜ‬طل‪ٓ ٠‬وي‪ٓٝ‬ـ‪ ٚ‬حُٔ‪ ٢ُٞ‬حُ‪ٜ‬لخ‬
‫ٓــٖ ًؼــَ ٓخ هيٓ‪ٜ‬ــْ ‪ٝ‬أهِ‪ٜ‬خ * َُرـــ‪ ٚ‬حُي‪٣‬ــــٖ ‪ٝ‬ك‪٤‬ــخ ٓوِ‪ٜ‬ــخ‬
‫كـٔـــغ حٌُـــــَ ‪ُٝ‬حى ‪ٝ‬حٍطوـ‪ * ٢‬رٔلٌــْ حٌُظــخد ٗؼــْ َٓطوـ‪٠‬‬
‫كــبٕ أهــــــٌص ‪ٍٝ‬ىس أهٌطــخ * ‪ٍٝ‬ى حُـٔ‪٤‬ــغ ‪ ٫‬طوـــخف ًزظــخ‬
‫‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ػــي ٓ٘‪ٜ‬ـــْ طلـــ‪ ُٞ‬ػـْ ‪ * ٫‬هـ‪ٞ‬ف ػِ‪٤‬ـي ٖٓ ‪ٝ‬ػ‪٤‬ـي ٓٔــ‪٬‬‬
‫‪ٗ٧‬ـــ‪ُِ ٚ‬ظــــَى ًِ‪٤‬ـــخ ‪ٓٝ‬ــــٖ * أهـــٌ‪ ٙ‬كزخُو‪ٜ‬خثــــ‪ ٚ‬هٔــــٖ‬
‫كؤهـٌ‪ ٙ‬حُلٔ٘ـ‪ٓ ٠‬ـغ حُِ‪٣‬ـــخى‪ُ * ٙ‬ـٔؼــ‪ ٚ‬حُـٔ‪٤‬ــغ ٓــغ ُ‪٣‬ـــخى‪ٙ‬‬

‫‪44‬‬
‫‪ٝ‬أ‪ِٛ‬ــ‪ ٚ‬حٓظؼــٌ ‪ٓٝ‬ـــْ ‪ٝ‬حهـــَأ * ب‪٣‬ـخ ٓـٖ حٌُظــخد ػٔــض حرـــيأ‬
‫ٓلٔزــ‪ٔٓ ٬‬ظـلــــَح ٓ‪ِ٤ٜ‬ــــ‪٤ِٜٓ * ٬‬ــخ ػِـ‪ ٢‬آــــخّ حُ٘زـــــ‪٬‬‬
‫‪ٝ‬رؼي‪ٛ‬ـخ هخطٔـــش ٓٔظلٔ٘ـــــ‪ * ٚ‬ط٘‪٤‬ـَ ػ٘ـي حُِــ‪ً ٚ‬ــَ كٔ٘ـــ‪ٚ‬‬
‫‪ٛٝ‬ـٌ‪ ٙ‬أ‪ٛ‬ـــ‪ ٍٞ‬أ‪ٍٝ‬حى حُـٔ‪٤‬ــــغ * ػـْ ٌُـَ حهظ‪ٜ‬ــخ‪ٓ ٙ‬ـخ ٍك‪٤‬ــغ‬
‫كلـخُ ‪ٛ‬ـٌح حُ٘‪٤‬ـــن ٓ‪َ٤‬حػ‪ٜ‬ــــْ * ٓـٖ ‪٣‬ـي ه‪٤‬ــَ هِــن ٓ‪ِٜٛٞ‬ــْ‬
‫هـــخٍ ٓليػـخ رظِــي حُ٘ؼــــــْ * ‪ٌ٘٣‬ـَ ٓـٖ ‪ًٌ٣‬ـَ ه‪٤‬ــَ ٓ٘ؼـــْ‬
‫ٌِٓ٘ـ‪ٓ ٢‬خُـي ًــــَ ؿخٓـــــغ * ‪ًٝ‬ــَ ٓٔــــي ٓ٘ـ‪ ٠‬حُـخٓـــغ‬
‫‪ٝ‬هــــخٍ ٗخًـــَح ًَ‪ٔ٣‬ـخ كـــَىح * أ‪ٍٝ‬ػــ‪ ٚ‬حٌُظـــخد اٍػـخ أؿــي‪ٟ‬‬
‫ٓــيىص ُِـــــ‪٣ ٚ‬ــــي‪ٓٝ ١‬ــيح * كـ‪ ٢‬حُزلـَ ُ‪ٓ ٢‬ــــيى‪ ٙ‬كخٓظــيح‬
‫ًظخرــــ‪ ٚ‬حُؼِ‪٣‬ـــِ ‪ٛ‬ــــخٍ ‪ٍٝ‬ىح * ُـ‪ٗٝ ٢‬لـ‪ ٠‬ػ٘ـ‪ ٢‬ػــيح‪١ ١‬ــَىح‬
‫كٌــخٕ ٓــٖ ‪ُٓ٫‬ـــ‪ ٚ‬حُظــــ‪ * ٙٝ٬‬روــيٍ ‪١‬خهــــش طـــَ‪ ١‬كـــ‪ٙٝ٬‬‬
‫‪ٝ‬إ طــَى طل‪٤ٜ‬ــَ ٓـخ ًًــَص * ك‪ٜ‬ـخى ٓـخ ٓـٖ ٗظٔــ‪ٓ ٚ‬طــَص‬
‫ُ‪ ٢‬هـيص ٓخ كــخم ر‪ ٚ‬حُـ‪ * ٢ٗ٬٤‬ػِ‪٤‬ــ‪ٍٟ ٚ‬ــ‪ٞ‬حٕ حُــٌ‪ ١‬أػ‪ٗ٬‬ـ‪٢‬‬
‫اُ‪ ٢‬هـيص ٓـخ رـ‪ ٚ‬أرـ‪ ٞ‬حُلٔـٖ * كـخم رويٓـش حُ٘ز‪ ٢‬ؿي حُلٔـٖ‬
‫طٔٔـض ُـ‪ ٢‬رٔـخ رــ‪ ٚ‬حُظ‪٤‬ـخٗـ‪ * ٢‬كــــخم ‪ً٘ٝ‬ـض ُـ‪ ٢‬رخَُٔؿــــخٕ‬
‫ُ‪ ٢‬هيص ٓخ ُكِف ػ٘‪ ٢‬حُيْٗ * ‪َٛ‬ص هي‪٣‬ـْ حُٔ‪ٜ‬طل‪ٓ ٠‬ؼَ أْٗ‬
‫ٌِٓظـ‪ٝ ٢‬هـــيص ُـ‪ ٢‬اكٔخٗــخ * ‪ٍٝ‬ػـض ك‪ٓ ٢‬ــــيف حُ٘زـ‪ ٢‬كٔخٗـخ‬
‫ػِ‪ٜ٤‬ــْ حَُ‪ٟ‬ـــ‪ٞ‬حٕ ‪ٝ‬حُٔــــ‪ًٔ * ّ٬‬ـخ ر‪ٜ‬ــْ هـي حٗظلـ‪ ٠‬حُظـــــ‪ّ٬‬‬
‫‪ٝ‬هـــخٍ ٓؼ٘‪٤‬ـخ ٌُ٘ـــَ حُ‪ٜٔ‬ــي * ػِ‪ ٢‬حٌُظـــخد ‪ٝ‬حُ٘زـ‪ٝ ٢‬حُلٔــي‬
‫‪ٛ‬ي‪٣‬ظـ‪٘ٓ ٢‬ــي ‪ٓٝ‬ــٖ ٓلٔـــــي * ٓ‪٤‬يٗـخ ٓـ٘‪٤‬ــــــش ػـــٖ ًٔـــي‬
‫ىٍؿـض حُٔخك‪ٓ ٢‬لض طــَىى‪ٝ * ١‬حُـــخ‪ ٢ُ ٙ‬ؿـَص رـ‪ ٬‬طوــيى‬
‫‪ٌ٘٣‬ــَ ًِـ‪ٍ ٢‬حكؼــخ ٓئ‪٣‬ــــي‪ * ١‬ػِ‪ ٢‬حٌُظــخد ‪ٝ‬حُ٘زـ‪ ٢‬حُـ‪٤‬ــــي‬
‫إ حٌُظــخد ‪ٍٓٝ‬ـــ‪ ٍٞ‬حُ‪ٜٔ‬ــي * هـي ٍكؼــخ ًِـ‪ ٢‬رـ‪٤‬ــــَ ػٔـــي‬
‫ُ‪٤‬ـٖ ُ‪ ٢‬حًٌُـَ كـئحى حُٔ‪ٜ‬ظــي‪ُٔٝ * ١‬ـــ‪ٞ‬ح‪ٓ ١‬ــخم ًـــــَ ٓؼظــي‬
‫ُِٔ٘ظوـ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٜ‬ـض هِز‪٣ٝ ٢‬ــي‪ * ١‬رويٓــــش ‪ُٝ‬ـ‪ ٢‬كزــخ رخ‪٧‬ك‪٤‬ـــي‬
‫أؿخر٘‪ ٢‬حُٔٔ‪٤‬ـغ ٗؼـْ ‪ٔٛ‬ــي‪ * ١‬ك‪٠ٍٓ ٢‬ـــــخٕ رخُ٘زــ‪ٓ ٢‬لٔــــي‬
‫‪ٛ‬ـي‪ ٟ‬كئحى‪ ١‬هللا ‪ٛ‬خٕ ؿٔي‪ * ١‬ػِـ‪ٍٟ ٢‬ــــخ‪ٝ ٙ‬أُحٍ ٓلٔــــي‪١‬‬
‫‪ٝ‬هـخٍ أ‪٠٣‬ـخ كـ‪٘ٓ ٢‬خؿــخس ٓؼـخ * ٓــ‪ ٙ٫ٞ‬ر٘ــَ‪ُِٔ ٟ‬لز‪٤‬ـــٖ ٓؼـخ‬
‫‪٣‬خ ٓـٖ ػلـخ ػـٖ ‪ٝ‬حُـي‪ٝ ١‬أٓـ‪ٓٝ * ٢‬ـــٖ ‪٣‬لز٘ـ‪ ٢‬رـ‪٤‬ــــــَ ؿــــْ‬
‫‪ٝ‬ؿزض ر‪ ٢‬ك‪٤‬ي ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ه‪ َ٤‬حُ‪ * ٍٟٞ‬ػٖ حُـ‪ٛٝ ٢ُٝ ٍٟٞ‬زـض حُٔــ‪ٍٞ‬ح‬
‫ػزيح هي‪ٔ٣‬ـخ ك‪ ٢‬حُزلــ‪ً ٍٞ‬خث٘ـخ * رـي ٓــغ حُلـــن ‪٘ٛ‬ــخى رخث٘ـخ‬
‫‪45‬‬
‫‪ٝ‬هــخٍ ك‪ ٢‬رؼـ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ـذ حُظـ‪ * ٢‬هــ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ ٓظزؼـــ‪ٞ‬ح حُطَ‪٣‬وـــش‬
‫‪ٝ‬ؿـــ‪ٍ ٚ‬رـ‪ُ ٢‬ـ‪٤‬ـــَ ٓــٖ ر‪٤‬ــخ * طؼِوـــ‪ٞ‬ح أً‪٬٣ ٟ‬هـ‪ ٢‬ح‪٧‬ؿز‪٤‬ــــآ‬
‫أطللـــ‪ٍ ٚ‬د ػِـ‪ً ٢‬حى هي‪٣‬ــَ * ر‪ٜ‬ـخ ‪ٛٝ‬ـــ‪ ٞ‬رخ‪٩‬ؿخرــش ؿي‪٣‬ـــَ‬
‫رخُٔ‪ٜ‬طل‪ ٠‬حُزـيأ حُوظخّ ح‪ًٔ٧‬ـَ * ‪ِٛ‬ـ‪ ٢‬ػِ‪٤‬ـــ‪ٍ ٚ‬رـــ‪ ٚ‬رخٌُٔــــَ‬
‫ٓزلخٕ ٍري ٍد حُؼِس ػٔخ ‪ٜ٣‬ل‪ ّ٬ٓٝ ٕٞ‬ػِ‪ ٢‬حَُِٔٓ‪ٝ ٖ٤‬حُلٔي هلل ٍد‬
‫حُؼخُٔ‪ٖ٤‬‬
‫‪ُٝ‬ظَؿغ اُ‪ ٢‬حٌُ‪ ّ٬‬ك‪ ٢‬أ‪ َٛ‬حُ‪ٍٞ‬ى ‪ٓ ٚٗٝ‬يخ ًظيذ كي‪ ٢‬ا‪ٜ‬يَ ٗٔيوظ‪ٓ ٚ‬يٖ حُي‪ٍٞ‬ى‬
‫‪ٌٌٛ‬ح‬
‫رْٔ هللا حَُكٔخٕ حَُك‪ ٢ِٛٝ ْ٤‬هللا ػِ‪٤ٓ ٢‬يٗخ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٢‬بُـ‪ٛٝ ٚ‬يلز‪ٓٝ ٚ‬يِْ‬
‫طِٔ‪ٔ٤‬خ ُ‪٤‬ؼِْ حُ٘خاَ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلَ‪ٝ‬ف حٌُٔظ‪ٞ‬رش رؼي طٔخّ حُي‪ٍٞ‬ى إٔ ًخطز‪ٜ‬يخ {أكٔيي‬
‫رييٖ ٓلٔييي رييٖ كز‪٤‬ييذ هللا حُزٌيي‪ٔٗ }٢‬ييزخ حُزيي‪٘١ٝ ٢ُٞ‬ييخ إًٔ ‪٧‬ه‪٤‬يي‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬هللا طزييخٍى‬
‫‪ٝ‬طؼخُ‪{ ٢‬حُٔ‪٤‬ـي ٓ‪ٜ‬طل‪ ٠‬ػؼٔخٕ} حُلِز‪ُٞٓ ٢‬يح ‪ٝ‬حُٔيٗ‪٘١ٝ ٢‬خ ك‪ ٢‬حُؼٔيَ ريؤٓ‪ٍٞ‬‬
‫‪ٌٛ‬ح حُ‪ٍٞ‬ى حُٔزخٍى ‪ٝ‬ك‪ ٢‬اػطخث‪ٗ ٖٓ ٚ‬خ ‪ ٖٓ ٙ‬ح‪٩‬ه‪ٞ‬حٕ ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬حص ًٔخ أهيٌ‪ٓ ٙ‬يٖ‬
‫هللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ ٢‬ر‪ٞ‬حٓطش ٍٓي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪٣‬وظيش ‪٘ٓ ٫‬خٓيخ ػيخّ‬
‫رٌٔييٖ‪ٓ 3133‬ييٖ حُ‪ٜ‬ـييَس حُ٘ز‪٣ٞ‬ييش ػِيي‪ٛ ٢‬ييخكز‪ٜ‬خ أرويي‪ٛ ٠‬يي‪٬‬س ‪ٝ‬أٗلييغ طٔييِ‪ ْ٤‬كيي‪٢‬‬
‫ٓ‪ٟٞ‬غ ‪٣‬وخٍ ُ‪َٛٛ{ ٚ‬خٍ} كي‪ٗ{ ٢‬ي‪٠ٍٓ َٜ‬يخٕ حُيٌ‪ ١‬أٗيٍِ ك‪٤‬ي‪ ٚ‬حُويَبٕ ‪ٛ‬يي‪ٟ‬‬
‫ُِ٘خّ ‪ٝ‬ر‪٘٤‬ض ٖٓ حُ‪ٜ‬ي‪ٝ ٟ‬حُلَهخٕ} ‪ٝ‬هللا ػِ‪ٓ ٢‬خ ٗو‪٤ًٝ ٍٞ‬يَ‪ٓ ،‬يزلخٕ ٍريي ٍد‬
‫حُؼِس ػٔخ ‪ٜ٣‬ل‪ ّ٬ٓٝ ٕٞ‬ػِ‪ ٢‬حَُِٔٓ‪ٝ ٖ٤‬حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪ٖ٤‬‬
‫هخٍ أه‪ٗٞ‬خ {ٓلٔي ػزي هللا حُؼِي‪ }١ٞ‬كي‪ً ٢‬ظخري‪{ ٚ‬حُ٘لليخص حُٔٔيٌ‪٤‬ش كي‪ ٢‬حُوي‪ٞ‬حٍم‬
‫‪ٝ‬حُزٌ‪٤‬ييش} إ حُ٘يي‪٤‬ن أػطييخ‪ ٙ‬هللا ‪ٍٝ‬ى‪ٛ ٙ‬ييٌح كؤػطييخ‪٣َُٔ ٙ‬ي‪٣‬يي‪ٍٝ ٚ‬ؿييز‪ ْٜ‬ك‪٤‬يي‪ًٝ ٚ‬ييخٕ‬
‫كو‪٤‬وخ رٌُي ‪ٝ‬هخٍ ُ‪ ْٜ‬إ ٖٓ ‪ٝ‬حاذ ػِ‪ٓ ٚ٤‬غ ٗيَ‪٣ ٚ١ٝ‬ييهَ حُـ٘يش رـ‪٤‬يَ كٔيخد‬
‫‪ ٫ٝ‬ػوخد ‪٘ٔ٣ٝ‬ؼ‪ ٚ‬هللا ٖٓ حٌُٔخٍ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ‪٣ ٫ٝ‬وَري‪ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬طخٕ ‪ٌ٣ٝ‬لي‪٢‬‬
‫‪ٌٛ‬ح حُ‪ٍٞ‬ى ٖٓ حَُ٘ف أٗ‪٣ ٫ ٚ‬ـ٘‪ ٢‬ػ٘‪ٍٝ ٚ‬ى ‪٣ٝ‬ـ٘‪ ٢‬ػٖ ًَ ‪ٍٝ‬ى ‪ٝ‬هيخٍ{ٗي‪٤‬و٘خ}‬
‫‪ِ٤ٓٝٝ‬ظ٘خ اُ‪ٍ ٢‬ر٘خ طؼخُ‪ ٢‬كي‪ ٖ٤‬أػطخٗيخ ‪ٛ‬يٌح حُي‪ٍٞ‬ى حُ٘يَ‪٣‬ق أػط‪٤‬يظٌْ ‪ٛ‬يٌح حُي‪ٍٞ‬ى‬
‫ُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬حٌَُ‪ ْ٣‬كوٌ‪ُٞ ٙٝ‬ؿ‪ ٚ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬حٌَُ‪ ْ٣‬ػْ هخٍ هٌ‪ ٙٝ‬رو‪ٞ‬س ‪ً ٖٓٝ‬خٕ‬
‫ٓييٌْ٘ ػ٘ييي‪ٍٝ ٙ‬ى هزِيي‪ٝ ٚ‬هيييٍ ػِيي‪ ٢‬ؿٔؼيي‪ٓ ٚ‬ؼيي‪ ٚ‬ك‪ٜ‬يي‪ٗ ٞ‬يي‪ ٍٞ‬ػِيي‪ٗ ٢‬يي‪ٝ ٍٞ‬إ ُييْ ‪٣‬ويييٍ‬
‫حهظ‪ َٜ‬ػِ‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٍٞ‬ى حَُ٘‪٣‬ق حٗظ‪.ٚ٘ٓ ٠ٜ‬‬
‫‪ٝ‬هخٍ حُٔئٍم رْٔ هللا حَُكٔخٕ حَُك‪ٛ ْ٤‬يٌح طويَ‪٣‬ا ‪ٝ‬طيخٍ‪٣‬ن {أكٔيي ريٖ حُلٔيٖ}‬
‫ُ‪ٍٞ‬ى ٗ‪٤‬و‪{ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن حُوي‪ٗ }ْ٣‬لؼ٘خ هللا ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُيحٍ‪ ٖ٣‬بٓ‪ٖ٤‬‬

‫أٓــْ ٍرـ٘ـخ ُـ٘ــخ أػـٔـخُـ٘ـخ * ر‪ٍٞ‬ى هـ‪٤‬ـَ ٓــ‪ٍٞ‬ى ر٘ــَ‪ُ٘ ٟ‬ـخ‬


‫‪46‬‬
‫رـ‪ٍٞ‬ى{ٗ‪٤‬و٘ـخ حُـزٌ‪ ٢‬أكٔيح} * ػـٖ ٍرــ‪ٝ ٚ‬حٓطـــش رــؤكـٔـيح‬
‫‪ِٛ‬ـ‪ ٢‬ػـِـ‪٤‬ـــ‪ٍ ٚ‬رـ٘ـخ ‪ٓٝ‬ـِـٔـخ * ٓخ ىحّ ُِلــ‪ ُٞ‬حُؼـظـ‪٤‬ــْ ٓـِٔـخ‬
‫أػـطــخ‪ً ٙ‬ح حُــ‪ٍٞ‬ى ػـٖ حَُٔ‪٣‬ــي * ‪٣‬خ ُي ٓـٖ ٗ‪٤‬ــن ‪ٓٝ‬ـٖ ٓـَ‪٣‬ــي‬
‫هي هـ‪ٜ‬ــ‪ ٚ‬رـِـئُـــئ ٓـ‪ٜ‬ـــ‪ * ٕٞ‬ك‪ٛ ٢‬ـيف ػـٖ ؿ‪٤‬ـَ‪ٓ ٙ‬ل‪ٜ‬ـ‪ٕٞ‬‬
‫ىٍ ُ٘‪٤‬و٘ـخ حُـَ‪ ٢ٟ‬حُٔـؼـظـــْ * ك‪ ٢‬كـ‪ ُٙٞ‬كـ‪ ُٞ‬ؿـ‪ٞ‬حٍ ح‪٧‬ػظــْ‬
‫أرـَُ‪٣ ٙ‬ــ‪ ّٞ‬حُـؼــَ‪ٝ‬رـــش ُـٔـٖ * أٓؼـي‪ ٙ‬هللا ٓـٖ أرـ٘ـخ حُـِٓـٖ‬
‫هخٓـْ ٗــ‪ٞ‬حٍ ٗ‪ٜ‬ـيٗـخ ًـَٓـخ * ٓ٘٘ت ًح حُظخٍ‪٣‬ن طـخؽ حُـٌـَٓآ‬
‫أكٔي ٗ‪٤‬و٘خ حُزٌـ‪ٓ ٢‬ـٖ ٓلــَ * ػٖ ‪ٝ‬ؿ٘ش حُلن رل‪٠‬ـَ ‪ٓٝ‬لـَ‬
‫ك‪ ٢‬حُـ‪٤‬ـزـش حُؼخٗـ‪٤‬ــش حُظ‪ ٢‬كزـخ * رـ‪ ٚ‬حُزـ‪٤‬ـخ‪ٟ‬ـ‪٤‬ـٖ ح‪ُ٩‬ـ‪ٓ ٚ‬ـَكزـخ‬
‫أرـــَُ‪ُ ٙ‬ــ٘ـــخ ُــ‪ٞ‬ؿـــــ‪ ٚ‬هللا * رـخهلل ػـ٘ــ‪ ٫ ٚ‬طـٌـــٖ رـــ‪ٙ٬‬‬
‫ُـ‪ٞ‬ؿـ‪ٜ‬ـ‪ ٚ‬اًح أٍىص حُـظـلــَح * رٔخ أٍىص حُ‪٤ٜ‬ي ك‪ ٢‬ؿ‪ٞ‬ف حُلَ‪ٟ‬‬
‫‪٣‬ـخ ٍرـ٘ـخ رـــخ‪ ٙ‬هـخثـي ح‪ٓ٧‬ـــْ * اُ‪ ٢‬حُ‪ٜ‬ـي‪ٓ ٟ‬لٔي ؿخُ‪ ٢‬حُـٔـْ‬
‫ػِـ‪٤‬ــ‪ ٚ‬رـخ‪ٝ ٍ٥‬رـخ‪ٛ٧‬ـلـــخد * أٗٔ‪ٓ٬ٓ ٠‬ـ‪٘٘ٓ ٢‬ـت حُٔلـخد‬
‫‪ٝ‬ؿـخ‪٤ٗ ٙ‬و٘خ حُـزٌ‪ٛ ٢‬ـذ ُـ‪ * ٢‬اىٍحى ٓـخ أٍحى ٓــٖ ٓـٖ هـزِـ‪٢‬‬
‫ٓـٖ حُـؼـِـ‪٘ٓ ٠‬ظظٔــخ ك‪ِٓ ٢‬ـي * ٓـٖ هـَرــ‪ٞ‬ح اُ‪٤‬ــي ‪٣‬ـخ ًح حُِٔـي‬
‫يض ُٓ ْـي ْ‬
‫يِ‪ٝ }ٖ٣‬ك‪٤‬يي‪ٝ ٚ‬هؼييض ُيي‪ٝ ٚ‬حهؼييش‬ ‫‪َُ٘ٝ‬ؿييغ اُيي‪ًً ٢‬ييَ حُـ‪٤‬زييش حُؼخٗ‪٤‬ييش ػييْ اُيي‪{ ٢‬طُ ْ٘ي ُ‬
‫كظ‪٤‬ؼش ‪ًُٝ‬ي إٔ ٍؿ‪ ٖٓ ٬‬حُز‪٤‬خ‪ٓ ٖ٤ٟ‬ؼَ‪ٝ‬ف ح‪ٝ ْٓ٫‬حُوز‪ِ٤‬ش ‪ٝ‬أٗخ أػَك‪ً ٚ‬حطخ اٗٔيخ‬
‫ٓظَط‪ٓ ٚ‬ظـَح ُز٘‪ ٢‬ػٔ‪ ٖٓ ٚ‬حُِٔٔٔ‪ ٖ٤‬أٍحى حُلظي رخُ٘‪٤‬ن كؤػخً‪ ٙ‬هللا ٓ٘‪ًُٝ ٚ‬ي أٗ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬كي ػِ‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن ‪ٝ‬أا‪ٝ ُٚ َٜ‬ىحىح ‪ٛ‬خىهخ أ‪ ٝ‬طؼِوخ كٔظَ‪ ٙ‬حُ٘‪٤‬ن ‪ٝ‬أىهِي‪ٓ ٚ‬يٖ ؿِٔيش‬
‫ػ‪٤‬خُ‪ًٝ ٚ‬ظذ ُ‪ ٚ‬ػ‪٬‬ػش أر‪٤‬خص ‪ٝ‬أَٓ‪ ٙ‬رٔ‪ُٓ٬‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُي‪ٝ‬حّ ػِي‪ ٢‬هَح ط‪ٜ‬يخ ُي‪ٜٗٝ ٬٤‬يخٍح‬
‫كلؼَ ‪ٝ‬ح‪٧‬ر‪٤‬خص ‪ٌٌٛ‬ح‪:‬‬

‫اُ‪ٓ ٢‬ـ‪ٞ‬ح‪ ١‬حُ‪ً َ٠‬خُ٘‪٤‬طـخٕ * ٓخ ُ‪ٜٔ‬ـخ ػِـ‪ٓ ٢‬ـٖ ِٓـطـخٕ‬


‫هللا ٍرـ‪ٝ ٢‬حُ٘زـ‪ ٢‬حُٔـظـزـ‪ ٢ِٛ * ٢‬ػِ‪٤‬ـ‪ٛ ٖٓ ٚ‬يح‪ٝ ٙ‬حؿظز‪٢‬‬
‫هـِ‪ٝ ٢‬كـزـ‪ٝ ٢‬أر‪َ٠ٓ ٢‬ط‪ٍٝ * ٢‬حّ ٓـٖ ٍد حُـ‪َٔٓ ٍٟٞ‬طـ‪٢‬‬

‫كٌخٕ حُز‪٠٤‬خٗ‪٣ ٢‬و‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ بٗخ حُِ‪ٝ َ٤‬بٗخ حُ٘‪ٜ‬خٍ ر‪ ٖ٤‬حُٔ‪ٝ ٬‬ك‪ ٢‬حُو‪ ٬‬رؼي ٓي‪ٍٞ‬س‬
‫‪٣ ْ٣‬وَأ ًخُٔئًٕ ‪٣‬و‪ ْ٣ ْ٣ ْ٣ ٍٞ‬كظ‪ُ ٌٍَ٣ ٠‬لا ‪٣‬يْ ٓيزغ ٓيَحص ػيْ ‪ٔ٣‬يَى‬
‫اُ‪ ٢‬بهَ حُٔ‪ٍٞ‬س ػْ ح‪٧‬ر‪٤‬خص ػْ ‪ ْ٣‬رخٌُ‪٤‬ل‪٤‬ش ػْ ح‪٧‬ر‪٤‬خص رخُظٌَحٍ ػْ ‪ٌٌٛ‬ح ‪ٌ٣ ٫ٝ‬خى‬
‫‪ٌٔ٣‬ض ا‪ُ ٫‬ظؼذ أ‪ ّٞٗ ٝ‬كيحّ ػِ‪ًُ ٢‬ي أ‪٣‬خٓخ ه‪ َ٤‬أ‪َٜٗ ٝ‬ح ‪ًٝ‬خٕ حُ٘‪٤‬ن اً ًحى ٓغ‬
‫بٍ {ٗيي‪٤‬ن ٓيي‪٤‬ي‪ٓ }١‬وظِطييخ رو‪٤‬ييخٓ‪ ْٜ‬كييؤَٓ حُظ‪ٓ٬‬ييٌس إٔ ‪٣‬ز٘يي‪ٞ‬ح ىحٍح هييخٍؽ حُليي‪٢‬‬

‫‪47‬‬
‫كلؼِيي‪ٞ‬ح كِٔييخ طييْ أػِييْ حُ٘يي‪٤‬ن رييخد كييؤَٓ أهييخ‪{ ٙ‬حُ٘يي‪٤‬ن ٓيي‪٤‬ي‪ٓ ١‬وظييخٍ} إٔ ‪٣‬ييٌ‪ٛ‬ذ‬
‫ُظ٘‪٤٤‬ؼ‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬حُو‪ َٜ‬كلؼَ كؤَٓ {حُ٘‪٤‬ن أكٔي حُز‪٠٤‬يخٗ‪ }٢‬إٔ ‪٣‬يٌ‪ٛ‬ذ ٓؼ‪ٜ‬يْ ‪٣ٝ‬ويَأ‬
‫ح‪٧‬ر‪٤‬خص حُؼ‪٬‬ػش ًؼخىط‪ ٚ‬كلؼَ كظ‪ِٞٛٝ ٠‬ح ‪ٝ‬كي‪ ٢‬طِيي حُِ‪ِ٤‬يش ٓي‪ُ ٍٞ‬ي‪ٗ ٚ‬ي‪٤‬طخٗ‪ ٚ‬ريؤٕ‬
‫ك‪ِ٤‬ظي طٔض كؤٗلٌ ػِٓي كوخّ رؼي ‪ ٖٓ ٖٛٝ‬حُِ‪ٛٝ َ٤‬يي‪ٓ ٝ‬يٖ حُ٘يخّ ‪ٗٝ‬يِع ػ‪٤‬خري‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬رو‪ًٔ ٢‬خ ‪ُٝ‬يط‪ ٚ‬أٓ‪ ٚ‬كيهَ رخد ىحٍ حُ٘‪٤‬ن ‪٣َ٣‬ي حُز‪٤‬ض حٌُ‪ ١‬ك‪ ٚ٤‬حُ٘‪٤‬ن ‪ًٝ‬خٕ ‪٣‬ؼِْ‬
‫ٌٓييخٕ ٓيي‪٤‬ق حُ٘يي‪٤‬ن كيي‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬ييخٍ كظ‪ٞ‬ؿيي‪ ٚ‬اُ‪٤‬يي‪ٝ ٚ‬أهييٌ‪ٝ ٙ‬ؿييَى‪ٓ ٙ‬ييٖ ؿٔييي‪ًٝ ٙ‬ييخٕ ٓييٖ‬
‫ك‪٠‬خ هللا إٔ ٍؿ‪ ٖٓ ٬‬أ‪ َٛ‬ر‪٤‬ض حٌُِٔٔش حٌُـ‪٣ٍٞ‬ش ‪ ٖٓٝ‬أكٔ٘‪ ْٜ‬ط‪ٞ‬رش ‪ٝ‬حٗٔ‪٬‬هخ‬
‫ٖٓ حُيٗ‪٤‬خ ‪٣‬وخٍ ُ‪{ ٚ‬ػَٔ كخٍ حٗيص} ًخٕ ك‪ ٢‬حُٔٔيـي ‪٣‬ظ‪ٜ‬ـيي كِٔيخ ٓيَ ري‪ ٚ‬حَُؿيَ‬
‫هييخّ ٓٔييَػخ اُيي‪ ٢‬حُوييخثْ رييؤٓ‪ ٍٞ‬حُ٘يي‪٤‬ن حُيحهِ‪٤‬ييش {ٓلٔييي ح‪ٓ٧‬يي‪ ٖ٤‬حٗـييي رييٖ ٓلٔييي‬
‫ح‪ٓ ٖ٤ٓ٧‬ض} ‪ ٞٛٝ‬حُ‪ٞ‬حُي رٖ هخُش حُ٘‪٤‬ن ٗو‪٤‬وش كؤػِٔ‪ ٚ‬رؤٕ ٗو‪ٜ‬خ ٓظـَىح ط‪ٞ‬ؿ‪ٚ‬‬
‫ٗل‪ ٞ‬ر‪٤‬ض حُ٘‪٤‬ن كوخّ حَُٔ‪٣‬ي َٓٔػخ ك‪ٞ‬ؿي حَُؿَ أهٌ حُٔ‪٤‬ق ‪ٝ‬ؿَى‪٣ ٞٛٝ ٙ‬ظؤَٓ‬
‫ً‪٤‬ييق ‪٣‬ييظٌٖٔ ٓييٖ حُ‪٠‬ييَد ‪ٝ‬حُ٘يي‪٤‬ن ٓ‪٠‬ييطـغ هَ‪٣‬ييذ ٓ٘يي‪ ٚ‬كِٔييخ ‪ٛ‬يي‪ ٟٞ‬اُ‪٤‬يي‪ ٚ‬طؼِيين‬
‫حُٔيي‪٤‬ق رلخٗيي‪٤‬ش حُو‪ٔ٤‬ييش ‪ٛٝ‬ييخىف ‪ٝ‬ػيي‪ٞ‬د حَُؿييَ ػِ‪٤‬يي‪ً ٚ‬ؤٗيي‪ ٚ‬ؿٔييَ ‪ٛ‬ييخثَ كِٔيي‪ٚ‬‬
‫‪َٛٝ‬ػ‪ ٚ‬ك‪ٜ‬خف حُِ‪ٛٝ ٚ‬خف حَُٔ‪٣‬ي ػِ‪ً ٚ٤‬ؤٗي‪٣َ٣ ٚ‬يي إٔ ‪٣‬ؤًِي‪ ٚ‬كٔي‪٨‬ص ح‪ٍٝ٧‬‬
‫‪ٛ‬يي‪٤‬لظخ‪ٔٛ‬خ ك‪ٜ‬ييخف ٓييٖ ًييخٕ رييخُوَد ‪ٝ‬حؿظٔؼيي‪ٞ‬ح كوييخّ حُ٘يي‪٤‬ن ‪ٝ‬كييخٍ ر‪٤‬يي٘‪ٝ ْٜ‬ريي‪ٖ٤‬‬
‫حَُؿييَ إٔ ‪٣‬وظِيي‪ٓٝ ٙٞ‬ييٌ٘‪ ْٜ‬ػييْ أٍٓييَ هل‪٤‬ييش اُيي‪ ٢‬ؿٔخػييش رييخط‪ٞ‬ح رؼ‪٤‬يييح ػييٖ ٓلييَ‬
‫حُ‪ٞ‬حهؼش ًخٕ ‪ٝ‬ػي‪ ْٛ‬رخ‪٬١٩‬م ػْ ىػخ‪ٝ ْٛ‬هخٍ ُ‪ٜ‬يْ ُ‪ٜ٤‬يلزٌْ ‪ٛ‬يٌح حُز‪٠٤‬يخٗ‪ ٢‬اُي‪٢‬‬
‫يخى} أ‪ٓ{ ١‬ي‪ٜٞ‬س حُٔيخ } ػيْ هِي‪ٝ ٙٞ‬حٓ‪٠‬ي‪ٞ‬ح اُي‪٢‬‬ ‫ٓلَ رٔطش حُ٘‪ٜ‬يخٍ‪ ٟ‬كي‪ُ { ٢‬ه َٔ ْ‬
‫ٓز‪ ٌِْ٤‬ػْ أ‪ٛٝ‬خ‪ ْٛ‬رخَُكن ر‪ٝ ٚ‬اػخٗظ‪ ٚ‬ػِ‪ٓ ٢‬ظخػي‪ٝ ٚ‬أهلي‪ ٠‬ػِي‪ ْٜ٤‬حُوزيَ حٓيظزوخ‬
‫ُ٘لٔييي‪ ٚ‬هلل ‪ُٝ‬يييْ ‪٣‬ئحهيييٌ‪ ٙ‬رٔييي‪ ٞ‬كؼِييي‪٣ٝ ٚ‬و‪٤‬يييَ ُيييزؼ‪ ٞ‬ح‪ٛ٧‬يييلخد إٔ ٍى حُ٘ييي‪٤‬ن‬
‫حُز‪٠٤‬خٗ‪ ٢‬اُ‪ًُ ٢‬ي حُٔ‪ٟٞ‬غ اٗخٍس اُ‪ ٢‬أٗ‪ ٚ‬ىّ ٓ٘‪ٝ ْٜ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬أػِيْ ‪ٝ‬هيي ً‪ٛ‬يذ‬
‫ً‪٤‬ي‪ ٙ‬رخ‪ٝ ٬١‬ا‪٤ُِ٘ َٜ‬ن ك‪ ٢‬ح‪٧‬ر‪٤‬خص ً٘ق ػـ‪٤‬ذ ؿيِح‪ ٙ‬هللا ػيٖ ح‪ٓ٩‬ي‪ٝ ّ٬‬ػيٖ‬
‫حُِٔٔٔ‪ ٖ٤‬ه‪َ٤‬ح هِض ‪ٌٛٝ‬ح ٖٓ ٓ‪ٓ٬‬ش حُ‪ٜ‬يٍ ‪ٝ‬حَُ‪ ٢ٟ‬رخهلل ‪ٝ‬رو‪٠‬خث‪٣ ُْ ٚ‬ؼ‪ٜ‬ي ك‪٢‬‬
‫ؿ‪٤‬ييَ‪ٓ ٙ‬ييٖ أ‪ٛ‬ييَ ػ‪ٜ‬ييَ‪ٝ ٙ‬طييًٌَٗخ رييؤَٓ ٓوي‪ٓٝ‬يي‪ ٚ‬كيي‪ ٢‬رؼيي‪ ٞ‬ؿِ‪ٝ‬حطيي‪ ٚ‬اً ‪ٝ‬ؿييي‪ٙ‬‬
‫ح‪٧‬ػَحر‪ ٢‬حٓٔ‪ُ { ٚ‬ى ْػؼُ‪٠ٓ }ٍٞ‬طـؼخ ٓ٘ؼـِ‪ ٫‬ػٖ أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬كخهظَ‪٤ٓ ١‬ل‪ ٚ‬ك‪ٜ‬ي‪ٟٞ‬‬
‫اُ‪ٝ ٚ٤‬هخٍ ٖٓ ‪٘ٔ٣‬ؼي ٓ٘‪٢‬؟ كوخٍ هللا كؤٍػي حَُؿيَ ‪ٓٝ‬يو‪ ٢‬حُٔي‪٤‬ق ٓيٖ ‪٣‬يي‪ ٙ‬كؤهيٌ‪ٙ‬‬
‫‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ٝ ِْٓٝ ٚ٤‬هخٍ ٖٓ ‪٘ٔ٣‬ؼي ٓ٘‪ ٢‬أٗض ‪٣‬خ {ىػؼ‪ }ٍٞ‬كويخٍ ًيٖ ه‪٤‬يَ بهيٌ‬
‫كؼلييخ ػ٘يي‪ُٝ ٚ‬ييْ ‪٣‬ؼخهزيي‪ٛٝ ٚ‬ييٌح حُز‪٠٤‬ييخٗ‪ٍ ٢‬ؿييغ اُيي‪ ٢‬حُ٘يي‪٤‬ن كيي‪ُ { ٢‬ه َٔي ْ‬
‫يخى} ك‪ٜ‬ييْ ريي‪ٚ‬‬
‫حُظ‪ ٌ٤ٓ٬‬كؼِْ حُ٘‪٤‬ن ‪ٝ‬هَؽ ٗي حُ٘‪ٜ‬خٍ ‪٘٣ ُْٝ‬ظؼَ ‪٣ ٞٛٝ‬و‪ ٍٞ‬ؿ‪َٜ‬ح حطًَ‪ ٙٞ‬حطًَ‪ٙٞ‬‬
‫أ‪ ٫‬طلز‪ ٕٞ‬إٔ ‪٣‬ـلَ هللا ٌُْ رظٌيَحٍ كيخٗظ‪ٜٞ‬ح كيؤَٓ‪ ٙ‬ريخُوَ‪ٝ‬ؽ هل‪٤‬يش رؼيي ح‪٩‬كٔيخٕ‬
‫‪ٍٝ‬ؿييغ اُ‪٤‬يي‪ ٚ‬كيي‪{ ٢‬ؿَُْ رِييَْ } ًييٌُي ‪٣‬يييحكغ حُ٘يي‪٤‬ن ػ٘يي‪٣ٝ ٚ‬ويي‪ُ ٍٞ‬يي‪ٛ ٚ‬ييخكذ حُٔيي‪٤‬ق‬

‫‪48‬‬
‫‪٣ٝ‬و‪ ٫ ٞٛ ٍٞ‬رَ ‪ٛ‬خكذ ح‪٩‬ؿٔخ ك‪٠٤‬لي حُ٘‪٤‬ن ػْ أهَؿ‪ ٚ‬رؼي اكٔيخٕ ‪ٍٝ‬أ‪٣‬ظي‪ٚ‬‬
‫‪ٓٝ ٖ٤‬ؼ‪ ٢‬ؿٔغ ٖٓ حُظ‪ٌٓ٬‬س ُْ ‪٣‬ؼَك‪ ٚ‬ؿ‪ ُٞ ١َ٤‬هِيض‬ ‫أٗخ رؼي ًُي ك‪َ } ْْ٤ًِ { ٢‬ؿِ٘وِ ْ‬
‫‪ٟٞٓ }١‬ييغ‬ ‫حٍ َ‬
‫يَ ِ‬
‫‪ٛ‬ييٌح كيي‪ُ ٕ٬‬وظِيي‪ٌُٝ ٙٞ‬ييٖ أ‪٣‬ييٖ هِيين حُ٘يي‪٤‬ن حُلٔييي هلل ػييْ اُيي‪َ { ٢‬ؿي َ‬
‫حُو‪ٝ }َِْ ٤‬ك‪٣ ٚ٤‬و‪ ٌٙٛ ٍٞ‬حُو‪٤ٜ‬يس‪:‬‬ ‫ُِؼِ‪ٔٓٝ ٖ٤٣ٞ‬خ‪{ ٙ‬رِ‪َ َُ ٤‬‬

‫هي ؿخ ٗ‪ ٢‬حُٔـئٍ ٓـٖ ٍر‪ ٢‬رظٌـَحٍ * ‪٤ٓ٫‬ـٔـخ ػ٘ـي ر‪٤‬ـَ حُـوـ‪٤‬ــَ ؿــَحٍ‬
‫كٔـي‪ٌٗٝ ١‬ـَ‪ُ ١‬ـَد هخى ُ‪٘٘ٓ ٢‬خ * ك‪ ٢‬حُٔـَ ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ـَ ٓـلـزـ‪ٞ‬رـخ ‪٧‬رـَحٍ‬
‫ُ‪ ٢‬هخى ‪ٛ ٖٔ٣‬لخد حُٔ‪ٜ‬طل‪ًٝ * ٢ٌِٓ ٠‬ـخٕ ُـ‪٣ ٫ ٢‬ـَ‪٣‬ـ٘ـ‪ٗ ٢‬ــَ كــــخٍ‬
‫ٌٗـَ‪ُ ١‬زـخم هي‪٣‬ـْ هي كٔـ‪ ٠‬هـزِ‪ * ٢‬ػٖ ًـَ ٓـ‪ ٞ‬رل‪٘ٓ ٞ٤‬ـ‪ُ ٚ‬ـ‪ ٢‬ؿـخٍ‬
‫ُـ‪ٌٗ ٚ‬ـ‪ُ ١ٍٞ‬ـي‪ ٟ‬ؿـَ هـي حٗـظٔزـ‪ٞ‬ح * اُـ‪ ٢‬ػـِـــ‪ ٢‬رــ‪ ٬‬ػــــخى ‪ٝ‬ؿــــَحٍ‬
‫‪ِٛ‬ـ‪ٓٝ ٢‬ـِــْ رــخم ‪ٗ ٫‬ـَ‪٣‬ـي ُــ‪ * ٚ‬ػِـ‪ ٢‬حُـٌ‪ ١‬حُٔـئٍ بطـخٗـ‪ ٢‬رظـٌـَحٍ‬

‫هخٍ حُؼِ‪٣ ُْ ٕٞ٣ٞ‬يٍ‪ٝ‬ح ُْ ٓٔخ‪ ٙ‬حُ٘‪٤‬ن ر‪ َ٤‬حُو‪ٔ٣ ُْ ٞٛٝ َ٤‬زن اُ‪٤‬ي‪ُٝ ٚ‬يْ ‪ٔ٣‬ئؼ‪ٙٞ‬‬
‫ٖٓ برخث‪ ْٜ‬كظ‪ ٠‬ىكيٖ ك‪٤‬ي‪{ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬ن أكٔيي ُ‬
‫ريٖ رَيي} كؼِٔي‪ٞ‬ح ٓيَ طٔئ‪٤‬ظ‪ ٚ‬ري‪ٝ ٚ‬ػِٔي‪ٞ‬ح‬
‫ً٘ق حُ٘‪٤‬ن ‪ٝ‬ك‪{ ٢‬حُ٘‪٤‬ن أكٔي ريٖ ريي} هيخٍ حُٔظيَؿْ ُي‪ ٚ‬أٗي‪٤‬خ ‪ًٝ‬ظيذ أهزَٗي‪٢‬‬
‫{حُلخؽ ٓلٔي رٖ بد} ُوذ ُِ٘‪٤‬ن أكٔي رٖ ري رؤٕ ‪ٝ‬حُي‪ً ٙ‬ظذ اُ‪ ٢‬حُ٘ي‪٤‬ن أ‪ ٝ‬هيخٍ‬
‫ُي‪ ٚ‬إٔ ‪ٔ٣‬ييِْ ػ٘ي‪ٍٓ ٚ‬يي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬يي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪ٝ‬ػِيي‪ ٢‬حُ٘ي‪٤‬ن أكٔييي حُظ‪٤‬ـييخٗ‪٢‬‬
‫ٍ‪ٟٞ‬حٕ هللا طؼخُ‪ ٢‬ػِ‪ٝ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؤط‪ ٚ٤‬رَى ٓ‪ ٍٍٞٓ ٖٓ ّ٬‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ِْٓٝ ٚ٤‬‬
‫‪ ٖٓٝ‬حُ٘‪٤‬ن حًٌُٔ‪ ٍٞ‬كَى ُ‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن رؤٕ ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ٓٝ ٚ٤‬يِْ ٍى ػِ‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫حُٔ‪ًٌُٝ ّ٬‬ي حُ٘‪٤‬ن حُظ‪٤‬ـخٗ‪ ٢‬هخٍ حُٔوزيَ ‪ٝ‬أهيٌ ‪ٝ‬حُيي‪ ١‬حُليخٍ ٓيٖ ًُيي ‪ٛٝ‬يخٍ‬
‫‪ٍ ِٜ٣‬أٓ‪ ٚ‬ىحثٔخ ‪ ْ٘٤ٜ٣ٝ‬كخٍ حُٔظؼـذ رٔخ ر‪ٜ‬يَ ػوِي‪ُٝ ٚ‬يْ ‪٣‬يٍِ ًيٌُي كظي‪ٓ ٠‬يخص‬
‫ٍ‪ ٢ٟ‬هللا ػ٘‪ٗٝ ٚ‬لٖ رؼ‪٤‬ي‪ ٕٝ‬ػٖ حُ٘‪٤‬ن حُٔظَؿْ ُ‪ُٔٝ ٚ‬خ ٗؼِْ ر‪ ٚ‬أكيح ‪ٛٝ‬يٌح كي‪٢‬‬
‫حُِ‪ٗ ُْٝ َ٤‬ؼِْ كظ‪ٝ ٠‬حكخٗخ ٍَٓ حُ٘‪٤‬ن ‪ٛ‬زلخ ‪ٝ‬هخُ‪ٞ‬ح إ حُ٘ي‪٤‬ن أٍٓيِ‪ُ ْٜ‬ل‪٠‬ي‪ٍٞ‬‬
‫ىكٖ حُ‪ٞ‬حُي ‪ُٝ‬ظؼِ‪٣‬ش أ‪ًٝ ِٚٛ‬ظذ ك‪ًُ ٢‬ي ه‪ٜ‬ي‪٤‬يس ‪٣‬ؼِيْ رـ‪ُ٬‬يش حُ٘ي‪٤‬ن ػ٘يي ٍٓي‪ُٚٞ‬‬
‫كظ‪ ٠‬أًَٓ‪ ٚ‬ر‪ ٌٜٙ‬حٌَُحٓش كوخٍ ‪ٌٛ‬ح ؿِح حُٔ‪٤‬ي أكٔي رٖ ري ‪ٝ‬ؿِح هِ‪٤‬لظ‪.ٚ‬‬

‫رٔييْ هللا حَُكٔييخٕ حُييَك‪ٛٝ ْ٤‬ييِ‪ ٢‬هللا ػِيي‪ٓ ٢‬يي‪٤‬يٗخ ‪ٗ٫ٞٓٝ‬ييخ ٓلٔييي ‪ٝ‬بُيي‪ٛٝ ٚ‬ييلز‪ٚ‬‬
‫‪ ِْٓٝ‬طِٔ‪ٔ٤‬خ ٍِٗ كي‪ِ٤ُ ٢‬يش ‪ٝ‬كيخس {حُ٘ي‪٤‬ن أكٔيي ريٖ ريي} ٓيٖ حُٔئخ ٍ‪ٝ‬ف حُوييّ‬
‫ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ٓ ّ٬‬غ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ‪٬‬ثٌش اًَحٓخ ُِٔي‪٤‬ي أكٔيي ريٖ ريي ُلٔيٖ ا٘ي‪ ٚ‬رخُؼزيي‬
‫حُوي‪ً ْ٣‬خٕ ُي‪ ٚ‬رٌَٓي‪ ٚ‬حُزيخه‪ ٢‬حُويي‪ُٝ ْ٣‬يْ ‪َ٣‬ؿؼي‪ٞ‬ح كي‪ ٢‬طِيي حُِ‪ِ٤‬يش اُي‪ ٢‬حُٔئخ ا‪٫‬‬

‫‪49‬‬
‫رَ‪ٝ‬ك‪ ٚ‬حُط‪٤‬زش حُظ‪ٍ ٢‬ؿؼي‪ٞ‬ح ر‪ٜ‬يخ ‪ٛٝ‬يٌح ‪ٛ‬ي‪ ٞ‬حُ‪ٞ‬ػيي حُيٌ‪ٝ ١‬ػيي ُي‪ٝ ٚ‬اُي‪ ٢‬رؼي‪ٓ ٞ‬يخ‬
‫‪٘ٛ‬خُي أٗخٍ {حُ٘‪٤‬ن حُوي‪ }ْ٣‬رو‪:ُٚٞ‬‬

‫ُوـي ؿـخ ٍ‪ٝ‬ف حُوـيّ ‪ٛٝ‬ـ‪ٓ ٞ‬ـلــَؽ * رـ٘ي ػـظ‪٤‬ـْ ك‪٤‬ـٖ أكـٔـي ‪٣‬ـوــَؽ‬
‫‪٧‬كٔـي ػ٘ــي هللا ٓخ ًـخٕ ‪٣‬ـَطـــ‪ُ * ٢‬ـ‪ ٚ‬رـخٕ ه‪٤‬ــَ رخرـ‪ُ ٚ‬ـ‪٤‬ـْ ‪٣‬ــَطــؾ‬
‫ؿِ‪ ٟ‬هللا ٖٓ أػط‪ ٠‬حُوي‪ ْ٣‬حٌُ‪ٓ * ُٚ ١‬ـٖ هللا ؿُــ‪ٞ‬ىًح هـ‪٤‬ـَُ‪ٛٝ ٙ‬ــ‪ ٞ‬أٗـظـؾ‬
‫ٓـٖ هللا ٍد حُؼـَٕ أرــ‪ٓ ٢‬ـ‪ٞ‬ح‪ٛ‬زـخ * ُـٔ‪ٜ‬ـي ر‪ٜ‬خ ‪ٛٝ‬ـ‪ ٞ‬حُـٔؼـ‪٤‬ـي حُـٔـظــ‪ٞ‬ؽ‬
‫ٓ‪٤ٓ ٠٠‬ـي حُٔــخىحص ٗ‪٤‬وـخ ٓويٓخ * رظوي‪٣‬ـْ ٗ‪٤‬ـن ‪ٍٝ‬ى‪ ٙ‬حُي‪ٛ‬ــَ ٓـ٘ـ‪ٜ‬ـــؾ‬
‫ُ‪ ٚ‬رـخٕ ك‪ ٢‬أهـَح‪ً ٙ‬ـ‪ ٢ٗٞ‬هي‪٣‬ـْ ٓـٖ * ُـ‪ ٚ‬حُـٔزـن ‪ٝ‬حُظوي‪٣‬ــْ ‪ٛٝ‬ـ‪ ٞ‬حُـٔظــ‪ٞ‬ؽ‬
‫ػِ‪٤ٓ ٢‬ـي حُٔـخىحص ٍ‪ٟ‬ـ‪ٞ‬حٕ ٗ‪٤‬وـ‪ٍٟٝ * ٚ‬ـ‪ٞ‬حٕ ه‪٤‬ــَ حُوِـن ٗؼـْ حُٔز‪ٜ‬ــؾ‬
‫ٓـٖ هللا أرــ‪ُِ ٢‬وِـ‪٤‬ـلـــش ٓـخ ٗـ‪ * ٟٞ‬رـــــخ‪ ٙ‬حُــٌ‪ ١‬أٗــــ‪ٞ‬حٍ‪ ٙ‬طـظـزـِـــؾ‬
‫ػـِـ‪٤‬ـ‪ٓ ٚ‬ـ‪ٓ٬‬ـخ ٓـٖ ‪ٛ‬ــيح‪ٓ ٙ‬لـ‪٠‬ــ‪ًٔ * ٬‬ـخ ًـخٕ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٩‬ــَح ‪٣‬ؼِــ‪٣ٝ ٞ‬ؼـَؽ‬

‫‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٍٝ ٌْ٤‬كٔش هللا طؼخُ‪ٝ ٢‬رًَخط‪ ٚ‬رن رن ه‪ُٜٔ{ ُٚٞ‬ي ر‪ٜ‬خ} كخُ‪٠‬ئ‪ َ٤‬كي‪٢‬‬
‫ُلظش ر‪ٜ‬خ ‪ َ٤ٟٔ‬حٓظويحّ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أ‪ِ١‬ذ ٖٓ هللا ٓ‪ٞ‬ح‪ٛ‬زخ ُيٗ‪٤‬ش ُٖٔ أ‪ٛ‬ي‪ ٢ُ ٟ‬رخٌُظخد‬
‫حُٔٔيئ‪{ ٠‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ييذ حُِيٗ‪٤‬ييش} أهزَٗيي‪ ٢‬أهيي‪ٝ ٢‬هِ‪ِ٤‬يي‪{ ٢‬حُ٘يي‪٤‬ن ارييَح‪َ ْ٤ٛ‬كٔييَْ }‬
‫حُٔؼييَ‪ٝ‬ف ػ٘ييي حُؼخٓييش {رييبر ََْ ُؿيي‪ } ٍْٞ‬إٔ حُ٘يي‪٤‬ن أٍٓييِ٘‪ٓ ٢‬ييٖ {‪َٛٛ‬ييخٍ} أ‪ٝ‬‬
‫‪ }ٖ٣‬اُيي‪{ ٢‬حٗي َيٍْ } أٗييظَ‪ُ ١‬يي‪ً ٚ‬ظييخد {حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ييذ حُِيٗ‪٤‬ييش} ُِؤييط‪٢ٗ٬‬‬ ‫يض ُٓ ْـي ِ‬
‫يِ ْ‬ ‫{طُ ْ٘ي ُ‬
‫كٌ‪ٛ‬زض ‪ٝ‬أطؼزض ٗلٔ‪ ًَ ٢‬اطؼخد كِْ أالَ ر٘ي‪ ٢‬كَؿؼيض ٌٓ٘ٔيَ حُويخ‪ َ١‬كِٔيخ‬
‫كخً‪٣‬يض كي‪{ ٢‬حُ٘يي‪٤‬ن أك َٔي َي ْري ِ‬
‫يٖ رَيي} ‪ًٝ‬ييخٕ ر‪٘٤‬ي‪ٝ ٢‬ر‪٘٤‬يي‪ٓ ٚ‬ؼَكيش ِٓييض اُ‪٤‬ي‪ُِٔ ٚ‬يي‪ّ٬‬‬
‫‪٣ُِِٝ‬خٍس كِٔخ ‪ِٛٝ‬ض اُ‪ ٚ٤‬كَف ر‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش ‪ٝ‬أٍِٗ ‪ٍٝ‬كذ كِٔخ ح‪ٔ١‬يؤٕ ر٘يخ حُٔـِيْ‬
‫ص ‪٣َ١‬و‪ ٢‬كوِض ُ‪ ٚ‬إ حُ٘‪٤‬ن ًخٕ أٍِٓ٘‪ ٢‬اُ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ىحٍ حُلي‪٣‬غ ر‪٘٘٤‬خ ٓؤُ٘‪ ٢‬ػـٖ رُِ٘‪٤‬خ ِ‬
‫{حٗيٍ} اُن ‪ًًَٝ‬ص ُ‪ ٚ‬ط‪ٞ‬ؿؼ‪ ٖٓ ٢‬ػيّ ٗ‪٤‬يَ كخؿيش حُ٘ي‪٤‬ن هيخّ ٓيٖ كي‪ٝ ٍٙٞ‬كيظٖ‬
‫ك‪ ٢‬حٌُظذ كظ‪ ٠‬أهَؿ‪ ٢ُ ٚ‬رـِث‪ٝ ٚ٤‬هخٍ ُي‪ ٢‬هيَ ُِ٘ي‪٤‬ن اٗي‪ٛ ٚ‬ي‪٣‬يش ٓ٘ي‪ُٞ ٢‬ؿي‪ ٚ‬هللا‬
‫كلَكض ر‪ٜ‬خ ؿخ‪٣‬ش حُلَف ‪ٝ‬كَف ر‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن أًؼَ ٖٓ كَك‪ ٢‬رخٌُظخد ‪ٝ‬رخُٔ‪ٜ‬ي‪ٛ ١‬يٌح‬
‫‪ٓ ٞٛ‬ؼ٘‪ُٜٔ ٢‬ي ر‪ٜ‬خ أ‪{ ١‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ حُِيٗ‪٤‬ش} ‪ٛٝ‬يٌ‪ ٙ‬حُو‪ٜ‬ي‪٤‬يس ُ‪٣‬يخىس كي‪ ٢‬ؿي‪ٞ‬حد ٓيٖ‬
‫هخٍ أ ؿزَ‪٣ َ٣‬ؤط‪ ٢‬رؼي ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ٔٓٝ ِْٓٝ ٚ٤‬خ ًظذ ُِٔ‪٤‬ي أكٔي رٖ‬
‫ري ‪ٝ‬حرٖ أه‪.ٚ٤‬‬

‫رْٔ هللا حَُكٔخٕ حَُك‪ ْ٤‬حُِ‪ َٛ ْٜ‬ػِي‪ٓ ٢‬ي‪٤‬يٗخ ٓلٔيي حُليخطق ُٔيخ أؿِين ‪ٝ‬حُويخطْ‬
‫ُٔخ ٓزن ٗخ‪ َٛ‬حُلن رخُلن ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬خى‪ ١‬اُ‪َٛ ٢‬ح‪١‬ي حُٔٔظو‪ٝ ْ٤‬ػِ‪ ٢‬بُ‪ ٚ‬كن هيٍ‪ٙ‬‬

‫‪50‬‬
‫‪ٓٝ‬ويحٍ‪ ٙ‬حُؼظ‪ ٌٖ٤ُ ْ٤‬ك‪ٓ ٢‬ؼِ‪ٓٞ‬خص حُ٘‪٤‬ن {أكٔي رٖ حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي حُليخكا} ‪ٝ‬كي‪٢‬‬
‫ٓؼِ‪ٓٞ‬خص ؿ‪ ٖٓ َٙ٤‬حُؼِي‪ٝ ٖ٤٣ٞ‬حُؼِ‪٣ٞ‬يخص ‪ٝ‬ؿ‪٤‬يَ‪ٓ ْٛ‬يٖ حُٔٔئِ‪ٝ ٖ٤‬حُٔٔئِخص إٔ‬
‫ٍٓيي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬ييِ‪ ٢‬هللا طؼييخُ‪ ٢‬ػِ‪٤‬يي‪ ٚ‬رآُيي‪ٛٝ ٚ‬ييلز‪ٓٝ ٚ‬ييِْ ‪ٝ‬رييخٍى ٍى حُٔيي‪ ّ٬‬ػِيي‪٢‬‬
‫{حُ٘ي‪٤‬ن أكٔيي} ‪ٝ‬إٔ {حُ٘ي‪٤‬ن حُظ‪٤‬ـيخٗ‪ٍٟ }٢‬ي‪ ٢‬هللا طؼيخُ‪ ٢‬ػ٘ي‪ٍ ٚ‬ى ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬حُٔي‪ّ٬‬‬
‫‪ٝ‬إٔ ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ ٚ٤‬رآُ‪ٛٝ ٚ‬يلز‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪ٝ‬ريخٍى أًَٓي‪ ٚ‬اًَحٓيخ ‪ٔ٣‬خػيَ‬
‫اًَحّ أه‪{ ٚ٤‬حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي حُليخكا} ػِي‪ ٢‬حُلي‪ٍٟ ٢‬ي‪ٞ‬حٕ هللا طؼيخُ‪ٝ ٢‬طؤٓ‪٘٤‬ي‪ٓ ٚ‬يٖ‬
‫ًييَ ٓويي‪ٞ‬ف ‪ٝ‬ػِيي‪ ٢‬حُٔخ‪ٟ‬يي‪ٍٟ ٢‬يي‪ٞ‬حٕ هللا طزييخٍى ‪ٝ‬طؼييخُ‪ٍٝ ٢‬كٔظيي‪ٝ ٚ‬إٔ حُ٘يي‪٤‬ن‬
‫أكٔي حُظ‪٤‬ـخٗ‪ ٢‬ػِ‪ٍٟٞ ٚ٤‬حٕ هللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ٝ ٢‬طوَ‪٣‬ز‪ ٚ‬ؿؼِ‪ًٞ ٚ‬حُيي‪ ٙ‬ػ٘يي‪ ٙ‬كٌيَ‬
‫ٖٓ أهيٌ {حُي‪ٍٞ‬ى حُظ‪٤‬ـيخٗ‪ }٢‬ػيٖ ‪ٛ‬يٌ‪ ٖ٣‬حُ٘ي‪٤‬و‪ ٖ٤‬ح‪٧‬كٔيي‪ ٖ٣‬ػِ‪ٜٔ٤‬يخ ٍ‪ٟ‬ي‪ٞ‬حٕ هللا‬
‫طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ٝ ٢‬طؤٓ‪ٍٝ ٚ٘٤‬كٔظ‪ ٚ‬كٌؤٗٔخ أهٌ‪ ٙ‬ػٖ {حُ٘ي‪٤‬ن ٓلٔيي حُليخكا} ٍ‪ٟ‬ي‪٢‬‬
‫هللا طؼخُ‪ ٢‬ػ٘‪ ٖٓ ًَٝ ٚ‬أهٌ‪ ٙ‬ػ٘‪ٜٔ‬خ ‪ٓٝ‬خٍ اُ‪ ٢‬ؿ‪َٔٛ٤‬خ ٓيٖ ؿٔ‪٤‬يغ حُٔ٘يخ‪٣‬ن ػِي‪٢‬‬
‫ٗ‪٤‬ش طًَ‪ٜٔ‬خ كوي هَٔ ك‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ‪ٝ‬حُؼ‪٤‬خً رخهلل طؼخُ‪ ٖٓ ًَٝ ٢‬أهيٌ‪ ٙ‬ػ٘‪ٜٔ‬يخ‬
‫‪ٓٝ‬خص ػِ‪ًُ ٢‬ي كوي ٍرق ك‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ‪ُٝ‬ي‪٤‬ؼِْ ًيَ ٓيٖ ٗظيَ كي‪ٛ ٢‬يٌح حُوي‪٢‬‬
‫أٗ‪ َّٞٓٓ ٚ‬ربٓ‪ ٖٓ ٬‬حُ٘‪٤‬ن حُظ‪٤‬ـخٗ‪ ٢‬ػِ‪ٍٟٞ ٚ٤‬حٕ هللا طزيخٍى ‪ٝ‬طؼيخُ‪ٌُٝ ٢‬خطيذ‬
‫‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ر‪٤‬خص‪:‬‬

‫ٍى ٓـــ‪١ ّ٬‬ـ‪٤‬ـذ هـي كـخهــخ * ًـَ ٓــ‪٣ ّ٬‬ــِـذ حُـ‪ٞ‬كـخهـخ‬


‫ٖٓ ػزي ٍر‪ ٚ‬هي‪ ْ٣‬حُـٔ‪ٜ‬طل‪ * ٠‬اُ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬كخُ ػِ‪ ٢‬هي طـظز‪٢‬‬
‫‪٣‬خ أ‪ٜ٣‬خ حُ٘‪٤‬ن حُؼظ‪٤‬ـْ حُ٘ــؤٕ * أٓ٘ـض ٓـٖ ‪ٟ‬ــٍَ ًـَ ٗــخٕ‬
‫أٓ٘ض ٓـٖ ِٓذ هـ‪٤‬ـَ كـ‪٤‬ـٌخ * اُـ‪ ٢‬حُـ٘ـخٕ ٓـغ ٓوـظـلـ‪٤‬ـٌـخ‬
‫أٓ٘ــي حُزـخهـ‪ٓ ٢‬ــٖ ح‪ٓ٧‬ــ‪ٞ‬ح * رلَٓـش حُـٔوـظــخٍ ً‪ ١‬حُِـ‪ٞ‬ح‬
‫‪ٝ‬ؿخ‪٤ٗ ٙ‬وي حَُ‪ ٢ٟ‬حُظ‪٤‬ـخٗ‪ٓ * ٢‬ـٖ ‪ٛ‬خٍ ػ٘ي حُــَ ًخَُٔؿــخٕ‬
‫‪ِٓٝ ٢ِٛ‬ـْ ػِ‪ ٢‬ه‪٤‬ـَ حُـ‪ * ٍٟٞ‬رــخم ُـ‪ ٚ‬هـخى حُؼـِ‪ٝ ٢‬حُٔــ‪ٍٞ‬ح‬
‫ٍ‪ٟ‬ـ‪ٞ‬حٕ رـخم ‪٣‬ـِـذ حُـ‪ٞ‬كـخهـخ * ػـِـ‪ُٝ ٢‬ـ‪ٓ ٢‬ـٖ هـلــخ‪ ٙ‬كــخهــخ‬
‫ٓزلخٕ ٍري ٍد حُؼِس ػٔخ ‪ٜ٣‬ل‪ ّ٬ٓٝ ٕٞ‬ػِ‪ ٢‬حَُِٔٓ‪ٝ ٖ٤‬حُلٔي هلل ٍد‬
‫حُؼخُٔ‪.ٖ٤‬‬
‫‪ٔٓٝ‬خ ًظذ ُِٔوظِل‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُٔؼ‪٤‬ش أػ‪ ًٞ‬رخهلل ٖٓ حُ٘‪٤‬طخٕ حَُؿ‪ٝ ْ٤‬اٗ‪ ٢‬أػ‪٤‬يٌ‪ٛ‬خ ريي‬
‫‪٣ًٍٝ‬ظ‪ٜ‬خ ٖٓ حُ٘‪٤‬طخٕ حُيَؿ‪ٍ ْ٤‬د أػي‪ ًٞ‬ريي ٓيٖ ‪ٔٛ‬يِحص حُ٘ي‪٤‬خ‪ٝ ٖ٤١‬أػي‪ ًٞ‬ريي‬
‫ٍد إٔ ‪٣‬ل‪٠‬ييَ‪ ٕٝ‬رٔييْ هللا حَُكٔييخٕ حُييَك‪ ْ٤‬حُِ‪ٜ‬ييْ ‪ٛ‬ييَ ػِيي‪ٓ ٢‬يي‪٤‬يٗخ ‪ٗ٫ٞٓٝ‬ييخ‬
‫ٓلٔييي حُلييخطق ُٔييخ أؿِيين ‪ٝ‬حُوييخطْ ُٔييخ ٓييزن ٗخ‪ٛ‬ييَ حُليين رييخُلن ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ييخى‪ ١‬اُيي‪٢‬‬
‫‪َٛ‬ح‪١‬ي حُٔٔظو‪٤‬ـْ ‪ٝ‬ػِ‪ ٢‬بُ‪ ٚ‬كن هيٍ‪ٓٝ ٙ‬ويحٍ‪ ٙ‬حُؼظ‪٬ٛ ْ٤‬س ط٘ز‪ٗ ٖٓ ًَ ٚ‬ظيَ‬

‫‪51‬‬
‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُوي‪ ٢‬إٔ هللا طزيخٍى ‪ٝ‬طؼيخُ‪ٓ ٢‬ؼ٘يخ ٓؼ‪٤‬يش طِ‪٤‬ين ري‪ٓ ٚ‬يزلخٗ‪ٓ ٫ ٚ‬ؼ‪٤‬يش طييٍى‬
‫رخُؼوَ ‪ٝ‬أٗ‪ ٚ‬طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ ٢‬هَد ٓ٘خ هَرخ ‪٤ِ٣‬ن ر‪ ٫ ٚ‬هَرخ ‪٣‬يٍى رخُؼوَ ‪ٝ‬إٔ ػِٔ‪ٚ‬‬
‫ٓزلخٗ‪ً ٚ‬ـٔ‪٤‬غ ‪ٛ‬لخط‪ ٚ‬طؼخُ‪ٓ ٢‬ويٓيش ‪ٝ‬إٔ ًحطي‪ ٚ‬طزيخٍى ‪ٝ‬طؼيخُ‪ُ ٢‬يْ ‪٣‬ليخٍم ‪ٛ‬يلخط‪ٚ‬‬
‫‪ ٫ٝ‬طلخٍه‪ٜ‬خ ‪ٝ‬إٔ ً‪{ ّ٬‬حُ٘‪٤‬ن حُٔ٘‪ }٢ٓٞ‬ػِ‪ٍٟٞ ٚ٤‬حٕ هللا طؼخُ‪ٓ ٖٓٝ ٢‬ؼي‪ ٚ‬كي‪٢‬‬
‫ًًَ حُٔؼ‪٤‬ش ‪ٛ‬ل‪٤‬ق ُِٗ‪ٞ‬ح ر‪ ٚ‬حُؼخٓش ٓ٘خُُ‪ ْٜٗ٧ ْٜ‬إ ؿيخ‪ُٝ‬ح حُٔويخّ حُيٌ‪ ١‬حهظ‪٤‬يَ‬
‫ُ‪ ْٜ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خٍ ك‪ٝ ٚ٤‬هؼ‪ٞ‬ح ؿٔ‪٤‬ؼيخ كي‪ ٢‬حُ‪ٜ‬ي‪٬‬ى ‪ٝ‬إٔ ًي‪{ ّ٬‬حُ٘ي‪٤‬ن حُظ‪٤‬ـيخٗ‪ }٢‬ػِ‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫ٍ‪ٟٞ‬حٕ هللا طؼخُ‪٣ ُْ ٢‬وخُق ً‪ٝ ْٜٓ٬‬أٓخ ٓخ ‪٣‬و‪ ُٚٞ‬حُٔ٘ظٔز‪ ٕٞ‬اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ٍٟٞ ٚ٤‬حٕ‬
‫هللا طؼخُ‪ ٢‬كظ‪ ٠‬ؿَص حُؼيح‪ٝ‬س ر‪ٝ ْٜ٘٤‬ري‪{ ٖ٤‬أري‪ ٢‬رٌيَ ريٖ كظي‪ }٠‬كيبٕ طِيي حُؼييح‪ٝ‬س‬
‫ٖٓ حُ٘‪٤‬طخٕ حَُؿ‪ ْ٤‬كبٕ حُِؼ‪٣ ٖ٤‬يهَ حُ٘يز‪ٜ‬ش كي‪ ٢‬هِيذ ًيَ ٓيٖ ُيْ ‪ٌ٣‬يٖ ٓ٘يخ‪ٛ‬يح‬
‫‪ٝ‬حُيُ‪ َ٤‬ػِ‪ًُ ٢‬ي إٔ {حُؼزي حُوي‪ً }ْ٣‬خٕ ُ‪ ٚ‬رٌَٓ‪ ٚ‬حُزخه‪ ٢‬حُوي‪ ْ٣‬أطخ‪ٝ ٙ‬هض ًظخرظ‪ٚ‬‬
‫ُ‪ ٌٜٙ‬حُ٘‪٤ٜ‬لش ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ٝ ِْٓٝ ٚ٤‬ريخٍى ‪ٝ‬هيخٍ ُي‪ ٚ‬إ {حُٔ٘‪ٓٞ‬ي‪}٢‬‬
‫‪{ ٝ‬حُظ‪٤‬ـخٗ‪{ ٝ }٢‬حُـِحُ‪٣ ُْ }٢‬وظِل‪ٞ‬ح ‪ٝ‬اٗٔخ حهظِق ؿ‪٤‬يَ‪ ْٛ‬كيخُلن حُيٌ‪٘٣ ١‬زـي‪٢‬‬
‫حَُؿ‪ٞ‬ع اُ‪ ٚ٤‬طَى حُظؤَٓ ك‪٤ً ٢‬ل‪٤‬ش حُٔؼ‪٤‬يش ‪ٝ‬ح‪٣٩‬ويخٕ ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬يخ كظؤٓي ٌَ كي‪٤ً ٢‬ل‪٤‬ظ‪ٜ‬يخ‬
‫ٓٔخ ‪ِٔ٣‬ذ ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬حُؼ‪٤‬خً رخهلل طؼخُ‪ٝ ٢‬حُٔ‪.ّ٬‬‬

‫‪ٔٓٝ‬خ ًظيذ كي‪{ ٢‬أري‪ ٢‬رٌيَ ريٖ كظي‪ }٠‬كي‪ٗ ٢‬يؤٕ حُٔؼ‪٤‬يش رٔيْ هللا حَُكٔيخٕ حُيَك‪ْ٤‬‬
‫‪ ٢ِٛٝ‬هللا ػِ‪٤ٓ ٢‬يٗخ ٓلٔي ‪ٝ‬بُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪٬ٛ ٚ‬س ‪ٓ٬ٓٝ‬خ ‪ٝ‬رًَش ‪٣‬ؼِْ ر‪ٜ‬يخ حُ٘يخّ‬
‫إٔ ٓخ هخُ‪{ ٚ‬أر‪ ٞ‬رٌَ رٖ كظ‪ }٠‬ك‪ ٢‬ه‪{ ٍٞ‬حُ٘‪٤‬ن حُظ‪٤‬ـخٗ‪َٓ ْ٤ُ }٢‬حى‪٤ُ٘ ٙ‬ن ػِ‪ٚ٤‬‬
‫ٍ‪ٟٞ‬حٕ هللا طؼخُ‪ٝ ٢‬حكن أرخ رٌَ ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ ٓخ ًًَ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬رظ‪ٝ ٚ‬إٔ حُ‪ٜ‬ي‪ٞ‬حد إٔ‬
‫‪٘٣‬ظـَ حُ٘خّ رـ‪ َ٤‬حُو‪ ٝٞ‬ك‪ٗ ٢‬ل‪ًُ ٞ‬ي كبٕ حُو‪ ٝٞ‬ك‪ ٖٓ ٚ٤‬حُٔلخٓي ‪ٝ‬إٔ ً‪ّ٬‬‬
‫ح‪٧‬هطخد ػِ‪ٍٟٞ ْٜ٤‬حٕ هللا طؼيخُ‪ُ ٢‬ي‪ًٌ ْ٤‬ي‪ ّ٬‬حُؼِٔيخ ػِي‪ٍ ْٜ٤‬كٔيش هللا طؼيخُ‪٢‬‬
‫كخُؼِٔخ حُؼخِٓ‪ ٕٞ‬رخُ٘ٔزش اُ‪ ٢‬ح‪٧‬هطخد ً٘ٔزش ح‪٤ُٝ٧‬خ ػِ‪ٍٟٞ ْٜ٤‬حٕ هللا طؼيخُ‪٢‬‬
‫اُ‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خ ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪ٜ‬ي‪٬‬س ‪ٝ‬حُٔي‪ ّ٬‬كخُؼِٔيخ ٓ‪ٞ‬كيي‪ ٕٝ‬كٔيخس ُِ٘يَ‪٣‬ؼش حُٔط‪ٜ‬يَس‬
‫‪ٝ‬ح‪٧‬هطييخد ٓوِ‪ٜ‬يي‪ٓ ٕٞ‬وَريي‪ً ٕٞ‬حريي‪ ٕٞ‬ػييٖ حُلو‪٤‬وييش حُٔ٘يي‪ٍٞ‬س حُٔويٓييش كييخكظَحّ‬
‫حُـٔ‪٤‬غ ُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬هللا طؼخُ‪ٓ ٢‬ظؼ‪ٝ ٖ٤‬حُظلخرذ ر‪ ٖ٤‬حُؼِٔخ ٍكٔش هللا طؼخُ‪ ٢‬ػِ‪ ْٜ٤‬ك‪٤‬خس‬
‫حُ٘ييَ‪٣‬ؼش حُٔلٔي‪٣‬ييش ‪ٝ‬حهييظ‪٬‬ك‪ ْٜ‬كيي‪ ٢‬حُٔٔييخثَ طؼِييْ ‪ٝ‬طؼِيي‪ ٫ ْ٤‬ػيييح‪ٝ‬س ‪ ٫ٝ‬طلخٓييي‬
‫‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٍٝ ٌْ٤‬كٔش هللا طؼخُ‪ٝ ٢‬رًَخط‪ٚ‬‬

‫‪ٔٓٝ‬خ ًظذ ك‪{ ٢‬أكٔي رٖ حٌُ‪ ٍٞ‬حُي‪ٔ٣‬خٗ‪ }٢‬أػ‪ ًٞ‬ريخهلل ٓيٖ حُ٘ي‪٤‬طخٕ حُيَؿ‪ ْ٤‬رٔيْ‬
‫هللا حَُكٔخٕ حَُك‪ ٢ِٛٝ ْ٤‬هللا طؼخُ‪ ٢‬ػِي‪ٓ ٢‬ي‪٤‬يٗخ ‪ٗ٫ٞٓٝ‬يخ ٓلٔيي ‪ٝ‬بُي‪ٛٝ ٚ‬يلز‪ٚ‬‬
‫‪ٓٝ‬يييِْ ‪ٝ‬ريييخٍى ‪ٛ‬ييي‪٬‬س ‪ٓٝ‬ييي‪ٓ٬‬خ ‪ٝ‬رًَيييش ‪٣‬ؼِيييْ ر‪ٜ‬يييخ حُ٘يييخّ إٔ {أكْ َٔييي َي ْرييي ِٖ حُ ٌَي ْ‬
‫يي‪ٍِ ٞ‬‬

‫‪52‬‬
‫حُي ْ‪َٔ ٣‬خِٗ‪{ ٝ }٢‬أرخ رٌَ رٖ كظ‪ ٢‬حُلٔ٘‪ }٢‬ؿلَ هللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼيخُ‪ُٜٔ ٢‬يخ ‪٣‬ي‪ ّٞ‬ػَكيش‬
‫ػيييخّ ‪ٗ3131‬ييي‪ٜ‬يٗخ رٌيييَّ ‪ٝ‬إٔ ًيييَ ‪ٝ‬حكيييي ٓ٘‪ٜٔ‬يييخ ًيييخى ‪ِٜ٣‬يييي ‪ٓٝ‬يييزذ ًُيييي هطيييؤ‬
‫{حُييي‪ٔ٣‬خٗ‪ٝ }٢‬اٌٗييخٍ حُلٔيي٘‪ ٢‬كؤكٔييي رييٖ حٌُيي‪ُ ٍٞ‬ييْ ‪ٜ٣‬ييخىف {حُ٘يي‪٤‬ن حُظ‪٤‬ـييخٗ‪}٢‬‬
‫ٍ‪ ٢ٟ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬ػ٘‪ ٚ‬ك‪ٔ٤‬خ هخ‪ ٝ‬ك‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬حُٔؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬أر‪ ٞ‬رٌَ كخطي‪ ٚ‬ح‪٧‬ىد ٓيغ حُ٘ي‪٤‬ن‬
‫حُظ‪٤‬ـخٗ‪ ٢‬ػِ‪ٍٟٞ ٚ٤‬حٕ هللا طؼخُ‪ ٢‬ػ٘‪ ٚ‬رٔؼٍِ ػ٘‪ٜٔ‬خ ٓؼخ ‪ٛ‬يٌح ‪ٛ‬ي‪ ٞ‬حُلين حُيٌ‪٫ ١‬‬
‫ٍ‪٣‬ذ ك‪ٝ ٚ٤‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٍٝ ٌْ٤‬كٔش هللا طؼخُ‪ٝ ٢‬رًَخط‪ ٚ‬أٓخ رؼيي كويي ٍأ‪٣‬يض ٓيخ ؿيَ‪١‬‬
‫ر‪٘٤‬ي ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ؿ‪َ٤‬ى ك‪ٗ ٢‬ؤٕ حُٔؼ‪٤‬ش كو‪ ٢ُٞ‬ك‪ ٢‬حُٔؼ‪٤‬ش إٔ ًحص هللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼيخُ‪٫ ٢‬‬
‫‪٣‬وطيييَ رزيييخٍ إٔ ‪٣‬لَ‪ٜ٣‬يييخ كٔيييٖ ػيييْ ًيييخٕ حُوييي‪ ٝٞ‬كييي‪ ٢‬حُٔؼ‪٤‬يييش ًٔوخُليييش حُ‪ٜ٤‬ييي‪ٞ‬ى‬
‫‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬يييخٍ‪ ٟ‬ػ‪ٜ‬ييئ٘خ هللا طزيييخٍى ‪ٝ‬طؼيييخُ‪ٝ ٢‬ا‪٣‬يييخًْ ٓيييٖ ح‪ٗ٫‬يييظـخٍ رٔيييخ ‪٣ ٫‬ؼ٘ييي‪٢‬‬
‫كخ‪ٗ٫‬ظـخٍ رخٓظؼخٍ ح‪ٝ٧‬حَٓ ‪ٝ‬حؿظ٘خد حُٔ٘يخ‪ ٢ٛ‬أ‪ُٝ‬ي‪ٓ ٢‬يٖ ح‪ٗ٫‬يظـخٍ ريخُو‪ ٝٞ‬كي‪٢‬‬
‫ًُييي حُٔـييخٍ هييخٍ هللا طؼييخُ‪{ ٢‬ػييْ ًٍ‪ٛ‬ييْ كيي‪ ٢‬هيي‪ِ٣ ٝٞ‬ؼزيي‪ٝ }ٕٞ‬حُٔيي‪ ّ٬‬ػِيي‪ٌْ٤‬‬
‫‪ٍٝ‬كٔش هللا طؼخُ‪ٝ ٢‬رًَخط‪.ٚ‬‬
‫ػْ حٗظوَ حُ٘ي‪٤‬ن ٓيٖ ٓ‪ٟٞ‬يغ اُي‪ٟٞٓ ٢‬يغ اُي‪ ٢‬إٔ ر٘ي‪ ٠‬كي‪ٓ{ ٢‬ي‪ٜٞ‬س حُٔيخ } ‪ٝ‬ػ٘يي‬
‫حُؼخٓش {هٔخى} ٓٔخكش ‪ ّٞ٣‬طخّ ٗي‪٣‬ي ُِٔـي ٖٓ { َى ًَ َٖ} ‪{ ٖٓٝ‬رُيُ‪ٓ } ٍْٝ‬ي‪ٞ‬ح ًُيي‬
‫رؼييي حَُر‪٤‬ييغ ػييخّ رٌٔييٖ‪ 3133‬ػييْ ‪ٛ‬ييخٍ ‪٣‬ظليي‪ ٍٞ‬كيي‪ ٢‬حُزوؼييش ٓييٖ ىحٍ اُيي‪ ٢‬ىحٍ‬
‫ٓظوخٍرش ‪ٝ‬كخُ‪ٝ ٚ‬كيخٍ ‪ٝ‬كي‪ٞ‬ى‪٣ ٙ‬يِىحى ًيَ ‪ٝ‬هيض ‪ٝ‬كي‪ٝ ٖ٤‬رخُـِٔيش كظلخ‪ٛ‬ي‪ َ٤‬أكي‪ٞ‬حٍ‬
‫حُ٘‪٤‬ن ك‪ ٢‬حُـ‪٤‬زظ‪ ٖ٤‬كخ‪ ٫‬كخ‪ٝ ٫‬هؼش ‪ٝ‬هؼش ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬ا‪ ُٞ ُٚ ٫‬ط‪ٜ‬ي‪ُٜ ٟ‬خ ٍ‪ ٢ٟ‬هللا‬
‫طؼخُ‪ ٢‬ػ٘‪ًَ ٚ‬حٓيش ‪ٝٝ‬هيغ ُي‪ ٚ‬كي‪{ ٢‬هٔيخى} أ‪ٓ ١‬ي‪ٜٞ‬س حُٔيخ كي‪ ٢‬رؼي‪٤ُ ٞ‬يخُ‪ ٢‬أكيي‬
‫حَُر‪٤‬ؼ‪ ٖ٤‬ػيخّ ‪3131‬ؿٌٔيٖ ٓيَ‪ٍ ٝ‬ؿيَ ٗيي‪٣‬ي أٓي‪َٜٗ‬خ طِيي حُِ‪ِ٤‬يش كزظ٘يخ كي‪ٍٞ‬‬
‫ه‪ٔ٤‬ظ‪ٗ ٫ ٚ‬ظٖ ا‪ٝ ٫‬كخس ‪٣ ٞٛٝ‬ؼزظ٘خ ‪٣ٝ‬و‪ ٍٞ‬حٍؿؼي‪ٞ‬ح ‪ ٫‬ريؤّ ‪ٌُٝ‬يٖ ‪ٓ ٫‬ئغ ُ٘يخ ‪٫ٝ‬‬
‫ػو‪ٝ ٍٞ‬رؼي رَث‪ ٚ٘ٓ ٚ‬ك‪ ٢‬ؿي‪ٛ‬خ أهزَٗخ أٗ‪ً ٚ‬خٗض رِ‪٤‬ش ٖٓ هللا اُ‪ ٢‬أ‪ٛ‬لخر‪ًٝ ٚ‬خى‪ٝ‬ح‬
‫‪٘٣‬وَ‪ ٕٟٞ‬ر‪ٜ‬خ ُي‪ٝ ٞ‬هؼيض كوِيض ‪٣‬يخ ٍد ُيـْ ه‪ٜٜ‬يض أ‪ٛ‬يلخر‪ ٢‬ر‪ٜ‬يٌ‪ ٙ‬ػيٖ ٓيخثَ‬
‫حُ٘خّ كو‪ ٕ٧ ٢ُ َ٤‬هللا طزيخٍى ‪ٝ‬طؼيخُ‪ ٢‬ؿؼِيي كي‪ٓ ٢‬ويخّ ٍؿليي ري‪ ٚ‬ػِي‪ ٢‬أهَحٗيي‬
‫‪٫‬ري ُي ٖٓ ه‪ ٜٙٞ‬رِ‪٤‬ش طوظ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ ى‪ ْٜٗٝ‬ك‪ ٢ٗ ٬‬أٗي ٖٓ ‪ٌٛ‬ح كوِض ‪٣‬خ ٍد‬
‫‪ ٢ُ َٛ‬إٔ أكِٔ‪ٜ‬خ ػ٘‪ ْٜ‬ه‪ُ َ٤‬ي‪ٗ ٢‬ؼيْ ُيي ًُيي ى‪ٌٜٗٝ‬يخ كٌيخٕ ‪ٛ‬يخػوش ٓيٖ حُٔئخ‬
‫‪ٝ‬هؼيض ػِي‪ ٢‬ك‪ٞ‬هؼيض ٓـ٘ي‪٤‬خ ػِي‪ ٢‬كَكؼيض اُي‪ ٢‬حُو‪ٔ٤‬يش ‪ُٝ‬يْ أٗيؼَ أهزَٗي‪ ٢‬حُييٌ‪١‬‬
‫ٍكؼ‪ ٍْٞ ُٓ { ٚ‬هَ َِ َؿ ْي} أٗ‪ٜ‬خ ك‪٤‬ش ُيؿظ‪ ٚ‬كخُلٔي هلل ػِ‪ ٢‬حُٔ‪ٓ٬‬ش ‪ٝ‬حُظلَ‪.‬‬

‫{فصم في رجىعو من انغيبت انثانيت}‬

‫‪53‬‬
‫ػْ ٌٓغ اُ‪ِ٤ُ ٢‬ش حُٔ‪ُٞ‬ي ػخّ ‪ًٝ ٌٖٔٛ3131‬خٗض ُ‪ِ٤‬ش ؿٔؼيش هييّ ػِ‪٤‬ي‪{ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬ن‬
‫ارَ كخٍ} ٖٓ ؿ‪ٜ‬ش {حٗيٍ} ‪ٓٝ‬ؼ‪ ٚ‬طَٔ‪٣‬ق حُلٌ‪ٓٞ‬يش ُِ٘ي‪٤‬ن ريخَُؿ‪ٞ‬ع اُي‪ ٢‬أ‪١ٝ‬خٗي‪ٚ‬‬
‫ك‪ِِ٘ٓ { ٢‬ـَخٍْ } ‪ٝ‬أط‪ ٢‬حَُٔ‪٣‬ي ‪٩‬ػخٗظ‪ ٚ‬ػِ‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬ظويخٍ ك٘يَع ‪٣‬ظ‪٤ٜ‬يؤ ‪٣ٝ‬ي‪ٞ‬ىع أ‪ٛ‬يَ حُزِيي‬
‫اُيي‪ ٢‬حُـٔؼييش حُوخرِييش طخٓييغ ػ٘ييَس حُ٘يي‪ َٜ‬كييخٍطلغ ٓييٖ ىحٍ‪ ٙ‬طِييي ٓييخٌُخ ‪٣َ١‬يين‬
‫يٖ} ‪ٔ٣‬ييَ ر‪ٜ‬ييخ حُ٘‪ٜ‬ييَ ‪١ٝ‬ييخُز‪ٙٞ‬‬ ‫خؿييخٍْ } أ‪ًَ { ١‬ييخ‪ } ْ١‬هَ‪٣‬ييش ٗييَه‪ٗ ٢‬يئخٍ { َى ًَي َ‬ ‫{حٗ ٌَ َ‬
‫رخُ‪ٜ‬يي‪٬‬س كيي‪ ٢‬ؿييخٓؼ‪ٛٝ ْٜ‬ييْ اً ًحى ‪٣‬ـيى‪ٗٝ‬يي‪ ٚ‬طزًَييخ ‪ًٛٝ‬ييذ ٓييغ آييخٓ‪ْ ُٓ { ْٜ‬وظييخٍْ‬
‫يٖ} ‪ٌٓٝ‬يغ اُي‪٢‬‬ ‫‪ًٍ ٢ِٛٝ }ُْٞ ٛ‬ؼظ‪ ٖ٤‬أ‪ ٍٝ‬حُ‪٠‬ل‪٘ٛٝ ٠‬خُي ػزَ حُ٘‪ َٜ‬اُ‪َ { ٢‬ى ًَ َ‬
‫‪ ّٞ٣‬حُٔزض حُؼخٖٓ ‪ٝ‬حُؼ٘يَ‪ٓ ٖ٣‬يٖ حُ٘ي‪ًٍ َٜ‬يذ كي‪ ٢‬حُٔيل‪٘٤‬ش حُزلَ‪٣‬يش ا‪ٜ‬يَح اُي‪٢‬‬
‫{حٗيٍ} ‪ٝ‬ك‪٤ُ ٢‬خُ‪ٌٓ ٢‬ؼ‪ ٚ‬كي‪{ ٢‬ىًيٖ} ًيخٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬ؤط‪ٗٞ‬ي‪ ٚ‬ريؤٗ‪ٞ‬حع حُ‪٠‬ي‪٤‬خكش ُي‪ٜٗٝ ٬٤‬يخٍح‬
‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُِ‪٣ َ٤‬ويٓ‪ ٕٞ‬أٓخّ حُـليخٕ ٓيَؿخ ٓ‪٠‬ي‪٤‬جش كويخٍ ك‪ٜ٤‬يخ ‪ٛ‬يٌح ٓ‪ٜ‬ييحم ه‪ُٞ‬ي‪ ٚ‬كي‪٢‬‬
‫رؼ‪ ٞ‬حُو‪ٜ‬خثي حُٔؤه‪ًٞ‬س ٓيٖ كيَ‪ٝ‬ف {‪ٝ‬هلل ِٓيي حُٔئخ‪ٝ‬حص ‪ٝ‬ح‪ }ٍٝ٧‬بهيَ ٓيخ‬
‫ًظزييض كيي‪ ٢‬ىحٍ حُٔ٘ييخٕ رطيي‪ٞ‬ر‪ٝ ٢‬رِييؾ كييَف حُ‪٠‬ييخى ٓ٘‪ٜ‬ييخ ‪ٛٝ‬يي‪ٟ{ ٞ‬ييلض حٌُييَ‪ْ٣‬‬
‫‪ٝ‬أ‪١‬ييخد ُيي‪ ٢‬حُوييَ‪ ٫ٝ *** ٟ‬أُحٍ ًخُٔييَحؽ كيي‪ ٢‬حُوييَ‪ }ٟ‬ػييْ ُٔييخ ‪ٛٝ‬ييَ اُيي‪٢‬‬
‫ْيَ كَيخٍْ } ‪ٌٓٝ‬يغ ُ‪٤‬يخُ‪ ٢‬ػيْ اُي‪ٌَ ُُ{ ٢‬يقْ }‬ ‫{حٗيٍ} ُ‪ِ٤‬ظ‪ ٍِٗ ٚ‬ػِي‪ ٢‬حَُٔ‪٣‬يي {حُ٘ي‪٤‬ن ار َ‬
‫ي‪}ٖ٤‬‬ ‫ٍِٗ ػِ‪{ ٢‬حُلخؽ ٓ‪ٜ٘‬ذ ٗيـٖ} ‪ٓٝ‬يٖ ‪٘ٛ‬خُيي أٍٓيَ حُويخىٓ‪ ٖ٤‬اُي‪{ ٢‬حٗ ِـ ِ‪ْ ٜ‬‬
‫خؿ ْن} ‪ٝ‬رخص كي‪٢‬‬ ‫ق} ‪٣‬ز٘‪ ٫ِ٘ٓ ُٚ ٕٞ‬هزَ ‪ ُٚٞٛٝ‬ػْ طويّ اُ‪{ ٢‬حٗ ٌَ َ‬ ‫‪ُ ٖ٤‬ؿُِ ْ‬ ‫أ‪ِ { ١‬ؿ‪ْ ِ٤‬‬
‫حُٔٔـي ‪٘ٛٝ‬خُي هزَ ‪ ْٜ٤ُٝ‬ػْ اُ‪ ٢‬ىحٍ {حُ٘‪٤‬ن حُلٔيٖ َؿيخ‪ } ْ١‬هيخٍ ‪ٝ‬ريخص ػيْ هيخٍ‬
‫ػْ حٍطلَ اُ‪ًُ { ٢‬ي} ‪ ٍِٗٝ‬ػِ‪{ ٢‬حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي َٓخ ّْ} ؿي {ٗ‪٤‬و٘خ ٓلٔي حُز٘‪}َ٤‬‬
‫ذ} ؿيي {ٗي‪٤‬و٘خ حَُٔط‪٠‬ي‪ }٠‬ػيْ اُي‪ًَ { ٢‬يَْ‬ ‫ى} ػِ‪{ ٢‬حُ٘‪٤‬ن َٓي ٌي َ‬
‫‪ٛ‬ي ْٔ َ‬ ‫ػْ اُ‪ُ {٢‬ى ٍِ َ‬
‫‪ }ٖ٤‬ك‪ ٢‬أ‪٣‬خّ ه‪٬‬ثَ أ‪ٝ‬حثَ‬ ‫ّ} ػِ‪{ ٢‬حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي أ ِٓ َٖ هُْ ؿُ‪ٞ‬دْ } ػْ اُ‪ِ { ٢‬‬
‫حٗـ ِ‪ْ ٜ‬‬ ‫‪َ٣‬خ ٍ‬
‫ٍر‪٤‬غ حُؼخٗ‪ٝ ٢‬هي ك‪ َٜ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ر٘‪٤‬ش ػْ ُٔخ ‪ َٛٝ‬اُ‪ ٢‬حُييحٍ أ‪ٝ‬حثيَ ٍر‪٤‬يغ حُؼيخٗ‪٢‬‬
‫ػييخّ ‪ٌٔٛ‬ييٖ‪ٗٝ 3131‬ييٍِ ٓيئخ‪ٛ‬خ {ىحٍ حَُكٔييخٕ} ‪ٌٓٝ‬ييغ ‪ٝ‬أك‪ٞ‬حُيي‪ٓٝ ٚ‬يي‪َ٤‬ط‪ٚ‬‬
‫ٓٔظو‪ٔ٤‬ش طِىحى ًَ ‪ٝ‬هض ‪ٝ‬ك‪ ٖ٤‬اُ‪ ٢‬اكي‪ ٟ‬حُـٔخى‪ ٖٓ ٖ٤٣‬ػخّ ًُٖٔ‪ 3131‬ر٘ي‪٢‬‬
‫{ىحٍ حُوي‪ }ّٝ‬ؿَر‪ ٢‬حُوَ‪٣‬ش رٔ‪ َ٤‬أ‪ ٝ‬ى‪ٌٓٝ ٚٗٝ‬غ ‪ ٫ٝ‬طٔيَ ػيٖ كخُي‪ ٚ‬ك‪ٜ‬ي‪ًٔ ٞ‬يخ‬
‫أهزَطي ك‪ ٖ١ٞٓ ًَ ٢‬رَ ًيخٕ أُ‪٣‬يي اُي‪٣ ٢‬ي‪ ّٞ‬حُـٔؼيش حُؼيخٗ‪ ٢‬رؼيي حُؼ٘يَ‪ٓ ٖ٣‬يٖ‬
‫ٓلييَّ ػييخّ ُٔييٖ‪ٝ 3111‬كيي‪ٗ ٢‬ييؼزخٕ ًُٔييٖ‪ 3131‬أ‪٠ٍٓ ٝ‬ييخٗ‪ُٝ ٚ‬ييي {ٗيي‪٤‬و٘خ‬
‫ػزي هللا رٖ حُ٘‪٤‬ن} ‪ٝ‬رِـ٘ي‪ ٢‬إٔ حُ٘ي‪٤‬ن ًظيذ {ػزيي هللا} كي‪ٍٝ ٢‬هيش ‪ٝ‬أٍٓيِ‪ٜ‬خ اُي‪٢‬‬
‫َٓ‪٣‬ييي‪{ ٙ‬حُ٘يي‪٤‬ن ٓوظييخٍ ر٘ييض ُيي‪ٞ‬ف} هييخٍ ٗيي‪٤‬و٘خ {ٓلٔييي حُٔ‪ٜ‬ييطل‪ٝ }٠‬أٓييَ‪ٙ‬‬
‫رظٔٔ‪٤‬ظ‪ ٚ‬كٔٔخ‪ًٔ ٙ‬يخ ًظيذ ‪ٝ‬حُؼخٓيش ‪٣‬يػ‪ٗٞ‬ي‪ ٚ‬ح‪ ٕ٥‬رؼزيي حُؼِ‪٣‬يِ ‪ ٫ٝ‬أىٍ‪ٓ ١‬يٖ أ‪٣‬يٖ‬
‫ُ‪ْٜ‬؟ ٗؼْ هللا ‪ ٞٛ‬حُؼِ‪.ِ٣‬‬

‫‪54‬‬
‫{فصم في خروجو من جهف إني انجاريم}‬

‫ػْ ك‪ٓ ٢‬لَ ‪ ّٞ٣‬حُٔزض حُؼخُغ رؼي حُؼ٘يَ‪ٓ ٖ٣‬يٖ ٓليَّ ُٔيٖ‪ 3111‬هيَؽ اُي‪٢‬‬
‫{ؿَُْ رَِْ } ‪ ٢ِٛٝ‬حُ‪ٜ‬زق رؼي هطغ أٓ‪٤‬خٍ ‪ٝ‬رخص ى‪ٞ١{ ٕٝ‬ر‪ٝ }٠‬كي‪ِ٤ُ ٢‬يش ح‪٫‬ػ٘ي‪ٖ٤‬‬
‫رخص كي‪١{ ٢‬ي‪ٞ‬ر‪ ٠‬ىحٍ حُؼِي‪ ْ٤‬حُوز‪٤‬يَ} ػ٘يي {حُ٘ي‪٤‬ن ػزيي حَُكٔيخٕ ُي‪ٞ‬ف} َٓ‪٣‬يي‪ٙ‬‬
‫حُٔوييَة حُٔللييا ‪٧‬ر٘خثيي‪ ٚ‬حٌُزييخٍ ػييْ أ‪ٛ‬ييزق اُيي‪{ ٢‬ؿَرييَ} ‪ٝ‬رييخص ُ‪ِ٤‬ييش حُؼ‪٬‬ػييخ‬
‫خٍ‪ }ْْ ٣‬أُِٗ‪ ٙٞ‬أ‪ ٫ٝ‬ك‪ ٢‬روؼيش هيَد‬ ‫حٗـ ِ‬
‫حُٔخىّ رؼي حُؼَ٘ ك‪ٜ٤‬خ ػْ ُٔخ ‪ َٛٝ‬اُ‪َ { ٢‬‬
‫حُلييخًْ حُ‪ٜ‬ييـ‪ٝ َ٤‬كييخًْ ح‪ٛ٧‬ييَ اً ًحى ٓـييخ‪ُ ٍٝ‬يي‪ٝ ٚ‬طِييي حُزوؼييش ‪ٛ‬يي‪ ٢‬ر٘‪٤‬ييض ك‪ٜ٤‬ييخ‬
‫حُٔيٍٓييش حٌُزييَ‪ ٟ‬حُلَٗٔيي‪٣ٞ‬ش ٗييَه‪ ٢‬حُوَ‪٣‬ييش ‪ٝ‬ه‪٤‬ييَ كيي‪ٛ ٢‬ييلَ ُٔييٖ‪ُٝ 3111‬ييي‬
‫{ٗيي‪٤‬و٘خ ارييَح‪ ْ٤ٛ‬رييٖ حُ٘يي‪٤‬ن} ػييْ كيي‪ٍ ٢‬ر‪٤‬ييغ ح‪ ٍٝ٧‬ػييخّ أُٔييٖ‪ 3113‬حٗظوييَ اُيي‪٢‬‬
‫ه‪ َٜٙ‬ك‪ٞ‬م حُظَ رؼي ٓخ َٗع ك‪ ٢‬ر٘خث‪ٜ‬يخ كي‪ ٢‬حُ٘ي‪ َٜ‬حُيٌ‪ ١‬هزِي‪ٛ ٚ‬يٌح كي‪ ٢‬أ‪٣ ٍٝ‬ي‪ّٞ‬‬
‫ٓ٘يي‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ػييخٕ أ‪ٗ ٝ‬ليي‪ٓٝ ٙٞ‬يئخ‪{ ٙ‬حُٔزخًٍييش} ‪ٝ‬كيي‪ ٢‬حُؼخُييغ ‪ٝ‬حُؼ٘ييَ‪ٓ ٖ٣‬ييٖ ٗيي‪ٞ‬حٍ‬
‫رِٖٔ‪ُٝ 3113‬ي ُِ٘‪٤‬ن ٗ‪٤‬و٘خ {ػزي ح‪٧‬كي} ‪ٝ‬ك‪ٓ ٢‬لَّ ػخّ ؿِٔيٖ‪ُٝ 3111‬يي‬
‫{ٗييي‪٤‬و٘خ ػزيييي حُويييخىٍ} ُ‪ِ٤‬يييش حُـٔؼيييش ٓ٘ييي‪ٝ ٚ‬كييي‪ٍ ٢‬حريييغ ػ٘يييَ ً‪ ١‬حُوؼييييس ػيييخّ‬
‫ؿِٖٔ‪ُٝ 3111‬ي {ٗ‪٤‬و٘خ ‪ٛ‬خُق} ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُوخْٓ ٖٓ ٍٓ‪٠‬خٕ ‪ُٝ 3111ِٖٔٛ‬ي‬
‫{ٗييي‪٤‬و٘خ ٗيييؼ‪٤‬ذ ريييي} ٗيييو‪٤‬ن {حُ٘ييي‪٤‬ن ػزيييي ح‪٧‬كيييي} ‪ٝ‬كييي‪ ١ً ٢‬حُلـيييش ػيييخّ‬
‫‪ُٝ 3111ِٖٔٛ‬ي {ٗي‪٤‬و٘خ ػزيي حُ‪ٜ‬ئي} ‪ٝ‬كي‪ٍ ٢‬ر‪٤‬يغ حُؼيخٗ‪ ٢‬ػيخّ ؿٔٔيٖ‪3181‬‬
‫‪ُٝ‬ي {ٗ‪٤‬و٘خ ٓلٔي حَُٔط‪ٝ }٠٠‬أْٓ حُٔٔيـي حُـيخٓغ ػيخّ ‪ِٔٛ‬يٖ‪ 3111‬هطيخ‬
‫رَؿِي‪ ٚ‬حُٔزخًٍيش ُ‪ِ٤‬ييش ح‪٧‬كيي ٗيي‪ٍ َٜ‬ر‪٤‬يغ حُؼييخٗ‪ٔٗ ٢‬ي‪٤‬ض كيي‪ً ٢‬يْ ‪٣‬يي‪٘ٓ ّٞ‬ي‪ٝ ٚ‬حٗييظـَ‬
‫رللييَ ح‪ٓ٧‬ييخّ ‪ٝ‬كيي‪ ٢‬حُٔييخرغ ‪ٝ‬حُؼ٘ييَ‪ٓ ٖ٣‬ييٖ ؿٔييخى‪ ٟ‬حُؼخٗ‪٤‬ييش ػ يخّ ‪ُٔٝ‬ييٖ‪3111‬‬
‫‪ًٝ‬خٕ ‪ ّٞ٣‬ح‪٫‬ػ٘‪ٟ ٖ٤‬ل‪ٞ‬س حرظيح ك‪ ٢‬حُز٘خ ٍِٗ ك‪ ٢‬كلَس حُوزيش ‪{ ٝ‬حُ٘ي‪٤‬ن ٓوظيخٍ‬
‫ر٘ض} حًٌُٔ‪ ٍٞ‬رـخٗز‪ٝ ٚ‬ر‪٤‬ي‪ ٙ‬اٗخ حُط‪ٝ ٖ٤‬أهٌ حُ٘ي‪٤‬ن بُيش حُز٘يخ حُٔيؤُؾ ‪ٝ‬أهيٌ ٓيٖ‬
‫حُطيي‪ٝ ٖ٤‬رٔيئَ ‪ٟٝ‬ييَد ػييْ أهييٌ كـييَح ‪ٟٝٝ‬ييؼ‪ ٚ‬ػِيي‪ ٢‬حُطيي‪ ٖ٤‬ػييْ أهييٌ حُٔؼيي‪ٍٞ‬‬
‫‪ٝ‬رٔيئَ ‪ٟٝ‬ييَد ػِيي‪ ٢‬حُلـييَ ػييْ طيي‪ٝ{ ٬‬اً ‪َ٣‬كييغ ارييَح‪ ْ٤ٛ‬حُو‪ٞ‬حػييي ٓييٖ حُز‪٤‬ييض‬
‫‪ٝ‬آٔخػ‪ٍ َ٤‬ر٘خ طوزَ ٓ٘يخ اٗيي أٗيض حُٔئ‪٤‬غ حُؼِي‪ }ْ٤‬ػيْ ط٘لي‪ ٠‬ػيٖ ٓلِي‪ٛٝ ٚ‬يِ‪٢‬‬
‫ًٍؼظ‪ٝ ٖ٤‬ىػخ كخُلٔي هلل ‪ٝ‬طْ حُز٘خ ك‪ ٢‬طٔؼش أػ‪ٞ‬حّ ك‪ ٢‬ك‪َ٠‬س حُ٘‪٤‬ن ‪ ٢ِٛٝ‬ك‪ٚ٤‬‬
‫‪٬ٛ‬س حُؼ‪٤‬ي‪َٓ ٖ٣‬ط‪٣ ٖ٤‬و‪٘٤‬خ ‪ٝ‬أٗي ك‪ ٢‬حُؼخُغ ‪٣ ُْٝ‬وْ ك‪ ٚ٤‬حُـٔؼش هيخٍ {حُ٘ي‪٤‬ن ريي‬
‫ر‪ ٞ٘٣ ُْ ٚٗ٧ }ٚ‬اهخٓش هي‪ٝ ٢‬أ‪ٓ ٍٝ‬يٖ أهيخّ ك‪٤‬ي‪ ٚ‬حُـٔؼيش أهي‪{ ٙٞ‬حُ٘ي‪٤‬ن اريَح‪}ْ٤ٛ‬‬
‫رٔ‪ٞ‬حكوش {حُ٘‪٤‬ن ري ر‪ٝ }ٚ‬أر٘خ حُ٘‪٤‬ن ‪ًٝ‬زخٍ أ‪ َٛ‬حُل‪َ٠‬س ‪ ٬ً ْٜٗ٧‬ػِ‪٤ٗ ٢‬يش‬
‫ح‪٩‬هخٓش ‪ٝ‬هي ًخٕ حُ٘‪٤‬ن أَٓ ًزخٍ ح‪ٛ٧‬لخد إٔ ‪٣‬ز٘‪ٞ‬ح ‪٘ٛ‬خ ‪ٔ٣ٝ‬يٌ٘‪ٞ‬ح ٓؼي‪٣ٝ ٚ‬ظًَي‪ٞ‬ح‬
‫أه‪٣ٞ‬ييخ حُؼ‪٤‬ييخٍ ُِويٓييش كيي‪ٓ ٢‬لخُ‪ٜ٤‬ييخ ‪٣‬ييؤط‪ ٕٞ‬رخُٔؼ‪٘٤‬ييش اُيي‪ٓ ْٜ٤‬ييٖ حُوييخٍؽ كلؼِيي‪ٞ‬ح‬

‫‪55‬‬
‫ك‪ٜ‬خٍص حُوَ‪٣‬يش أػٔيَ هَ‪٣‬يش رٔٔيخؿي‪ٛ‬خ ‪ٓٝ‬يحٍٓي‪ٜ‬خ حُوَبٗ‪٤‬يش ‪ٝ‬حُؼِٔ‪٤‬يش ‪ٜٓٝ‬يلق‬
‫حُ٘‪٤‬ـن ‪٣‬وظْ كي‪ ٢‬ريخد ىحٍ‪ً ٙ‬يَ ‪٣‬ي‪ ّٞ‬أٍريغ ٓيَحص ٓيَط‪ ٖ٤‬رؼيي حُ‪ٜ‬يزق ‪ٓٝ‬يَس رؼيي‬
‫حُظ‪ٜ‬ييَ ‪ٓٝ‬ييَس رؼييي حُؼ‪ٜ‬ييَ ‪ٝ‬كيي‪ِ٤ُ ٢‬ييش حُـٔؼييش ٓييزغ ٓييَحص ‪ٝ‬حُٔييَ كيي‪ًُ ٢‬ييي ‪ٝ‬هللا‬
‫طؼخُ‪ ٢‬أػِْ إٔ ‪َ٣‬كغ ُي‪ٓ ٚ‬يغ ًيَ كَ‪٠٣‬يش أىح‪ٛ‬يخ هظٔيش كوظٔيخص حُ٘‪ٜ‬يخٍ ُِ٘‪ٜ‬خٍ‪٣‬يخص‬
‫‪ٝ‬حُٔـييَد ‪ٝ‬هظٔييخص حُـٔؼييش ُؼ٘ييخ حص ح‪ٓ٧‬ييز‪ٞ‬ع ‪ٝ‬أٓييخ ح‪ٓ٩‬ييظٌظخرخص كٌييَ كييخكا‬
‫ًخطذ أ‪ ١‬كٖٔ حُو‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُل‪َ٠‬س ‪٣ ٫‬وِ‪ٞ‬ح ٖٓ ٓ‪ٜ‬لق ٓٔظوَ كي‪ٗ ٢‬لي‪ ٞ‬أٗي‪َٜ‬‬
‫ػ‪٬‬ػش أ‪ ٝ‬ػٖٔ أ‪ٍ ٝ‬رغ أ‪ ٝ‬ػِغ أ‪ٜٗ ٝ‬ق ك‪ َٜٗ ًَ ٢‬رخ‪ٗ٫‬ظَحى ًَ ٓظـخٗٔ‪ ٖ٤‬أ‪ٝ‬‬
‫ٓظـخٗٔييي‪ ٖ٤‬كييي‪ ٢‬حُوييي‪ًٝ ٢‬يييٌُي حُٔظزَػييي‪ٓ ٕٞ‬يييٖ أ‪ٛ‬يييلخر٘خ كييي‪ ٢‬حُويييخٍؽ ‪ًٝ‬يييٌُي‬
‫حُٔٔظؤؿَ‪ ٖٓ ٕٝ‬حُٔ‪ٞ‬حى‪ٝ ٖ٣‬حُز‪٤‬خ‪ٟ‬ي‪ ٖ٤‬كي‪٣ ٬‬وِي‪ٞ‬ح ٓيٖ ٗي‪ٓ َٜ‬يٖ ٗلي‪ٓ ٞ‬جيخص ٓيٖ‬
‫ٓ‪ٜ‬خكق حُو‪ ٢‬ه‪٬‬ف ٓخ ‪٘٣‬ظَ‪ ٖٓ ١‬حُٔطخرغ كوي ػِٔض ‪ٓٞ٣‬يخ حٗيظَ‪٘٣‬خ ػٔخٗٔخثيش‬
‫ٓ‪ٜ‬لق ٖٓ حُٔطخرغ ىكؼش ٖٓ طخؿَ ‪ٝ‬حكي ؿ‪٤‬يَ ًظيذ حُؼِيْ طيؤط‪ٓ ٢‬يٖ ًيَ ٗخك‪٤‬يش‬
‫ٖٓ ه‪ ٢‬حُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُٔطخرغ ‪َ٣ ٫‬ى ًظخرخ ‪ٝ‬إ طٌٍَ َٓحٍح ‪ٝ‬إ ًخٕ ٓوطي‪ٞ‬ع حُطيَك‪ٖ٤‬‬
‫كظز‪ ٖ٤‬رٌُي إٔ رؼ‪ًُ ٞ‬ي ًخٕ ‪ٛ‬يهش ػِ‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُظٔظَ رخ‪٧‬ػٔخٕ ه‪٬‬ف ٓيخ ‪٣‬ؤيْ‬
‫ر‪ ٖ٤‬حُٔخثِ‪ ٖ٤‬حُلويَح ٓ‪ٞ‬حٓيخس أ‪ ١‬اػخٗيش هلل ‪٣‬ييكغ ُ‪٨‬ؿ٘‪٤‬يخ ً‪ ١ٝ‬حُـيخ‪ٍ ٙ‬رٔيخ ‪٣‬ؤيْ‬
‫ك‪ ٢‬حُ‪ ّٞ٤‬أُ‪ٞ‬كخ ٓئُلش ‪ ٖٓٝ‬أػـذ ٓخ ٍأ‪ ١‬حَُح ‪ٔٓٝ ٕٝ‬ؼ‪ ٚ‬حُٔخٓؼ‪ ٕٞ‬أٗ‪ ٚ‬ؿٔؼ٘يخ‬
‫‪ٓ ّٞ٣‬ض ‪ٝ‬حُؼَ٘‪٠ٍٓ ٖٓ ٖ٣‬خٕ رٖٔٔ‪ٓ 3183‬ؼَ٘ ًظيخد حُل‪٠‬يَس حُٔـ‪٤‬يي‪ٖ٣‬‬
‫‪ٝ‬ر‪٣ ٖ٤‬ي‪ ٚ٣‬كِٓش ًز‪َ٤‬س ٓيٖ حُوَ‪١‬يخّ كويخٍ ‪ٛ‬يَ طؼَكي‪ٓ ٕٞ‬يخ أٍ‪٣‬يي ٓيٌْ٘؟ هِ٘يخ ‪٫‬‬
‫هخٍ أٍ‪٣‬ي ٌْٓ٘ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُوَ‪١‬خّ ٓ‪ٜ‬للخ ‪٣ ٫ٝ‬وخٍ ُي‪ٛ ٢‬يٌح حُ‪ٜ‬ي‪ ٍ٬‬ا‪ٝ ٫‬هِيظْ هزِي‪ٚ‬‬
‫‪ٌٛ‬ح حُٔ‪ٜ‬لق طلؼِ‪ ٕٞ‬هِ٘خ ٗؼْ هخٍ ‪ٛ‬خًْ كؤهٌٗخ‪ٝ ٙ‬هٔٔ٘خ‪ ٙ‬ر‪٘٘٤‬خ طَ‪ٓ ٟ‬يٖ ‪٣‬ؤهيٌ‪ٕٝ‬‬
‫ك يِر‪ٜ٣ٝ ٖ٤‬ييِل‪ٜٔ‬خ ‪ٓٞ٣‬ييخ ‪ٝ‬حكيييح ‪ٓٝ‬ييٖ ‪ٜ٣‬ييِق كييِر‪ٜٗ ٖ٤‬ييخ ‪٘٣ٝ‬ييٌَ ُيي‪ ٚ‬حُؼييخٗ‪٢‬‬
‫كخكظَه٘ييخ ػِيي‪ًُ ٢‬ييي ‪ٟ‬ييل‪ٞ‬س حُٔييخىّ ‪ًٝ‬ييَ ‪٣‬ؼييَف هيييٍ ح‪ٓ٩‬ييطخٍ كيي‪ً ٢‬ييَ ‪ٝ‬ؿيي‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬حٌُِٔش حُظ‪٣ ٢‬وق ػِ‪ٜ٤‬خ ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬ك‪٣ِٗ ٫ٝ ٕ٬‬ي ‪٘ٗ ٫ٝ‬و‪ ٚ‬كي‪ٝ ٢‬ؿي‪٣ ٫ٝ ٚ‬زوي‪٠‬‬
‫‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬أر‪ ٞ٤‬ر‪ ٖ٤‬ك‪ٝ ٕ٬‬ري‪ ٖ٤‬كي‪ ٕ٬‬كـيخ رلٔيي هللا حُٔ‪ٜ‬يلق ا‪ٜ‬يَ حُ‪٤‬ي‪ ّٞ‬حُظخٓيغ‬
‫ٓـظٔؼخ ػِ‪٣ ٢‬ي حُ٘‪٤‬ن ُيْ ‪٣‬ي٘وْ ٓ٘ي‪ٗ ٚ‬ي‪٤‬جخ ‪ٓ ٫‬يطَ أؿِيا ٓيٖ ٓيطَ ‪ ٫ٝ‬أٍم ‪٫ٝ‬‬
‫‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ييخ ٗخه‪ٜ‬ييخ ‪ٝ ٫ٝ‬ؿ‪ٜ‬ييخ أريي‪ ٞ٤‬كلٔييي هللا ًؼ‪٤‬ييَح ‪ٝ‬هييخٍ ‪ٛ‬ييَ ٓيئؼظْ ٓييٖ ًظييذ أ‪ٝ‬‬
‫حٓظٌظذ ٓ‪ٜ‬للخ ك‪ ٢‬ػ‪٬‬ػش أ‪٣‬خّ؟ هِ٘خ ‪ ٫‬كوخٍ حُلٔي هلل ػْ ط‪{ ٬‬اٗ‪ ٫ ٢‬أ‪٤ٟ‬غ ػٔيَ‬
‫ػخَٓ ٌْٓ٘}‪.‬‬

‫‪ ٖٓٝ‬أػـذ حُ٘‪ٞ‬حىٍ ٓخ حطلن ُ‪ ٢‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ػ‪ٞ‬حّ ‪ ٞٛٝ‬أٗي‪ً٘ ٢‬يض أ‪١‬يخُغ رؼي‪ٞ‬‬
‫ًظذ حُٔ‪َ٤‬س ‪ٝ‬أا٘‪ُ{ ٚ‬حى حُٔؼخى ك‪ٛ ٢‬يي‪ ٟ‬ه‪٤‬يَ حُؼزيخى} كظي‪ٝ ٠‬هليض ػِي‪ً ٢‬ظيخد‬
‫ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ أ‪ ١‬حُيٌ‪ً ٖ٣‬يخٗ‪ٞ‬ح ‪ٌ٣‬ظزي‪ُ ٕٞ‬ي‪ ٚ‬حُي‪ٞ‬ك‪ٝ ٢‬حُزيَح‪ٝ‬حص‬

‫‪56‬‬
‫كؼيىط‪ ْٜ‬كبًح ‪ٓ ْٛ‬ظش ػَ٘ ػْ أُو‪ ٢‬ك‪ ٢‬هِز‪ ٢‬إٔ أٗظَ ك‪ ٢‬ى‪٘٤ُٝ‬خ ًظزيش حُٔ‪ٜ‬يخكق‬
‫ٖٓ ػِ‪ٜٓ ٢‬لق طيخّ كي‪ٛ ٢‬يٌح ٍٓ‪٠‬يخٕ كيبًح ‪ٛ‬يْ ٓيؼِ‪ ْٜ‬ك٘ظٔيض ٓظ‪ٓٞ‬ي‪ ٬‬رٌظيخد‬
‫حُ‪ٜ‬لخرش ػْ رٌظخد أ‪ٛ‬لخر٘خ ك٘وَ رؼ‪ ٞ‬أ‪ٛ‬يلخر‪٘ٓ ٢‬ي‪ٗ ٢‬ظيْ أ‪ٛ‬يلخر٘خ ‪ُٝ‬يْ ‪٘٣‬ويَ‬
‫ٗظْ حُ‪ٜ‬لخرش ػْ ٗظَص ك‪ ٢‬رخد هيحّ حُ٘ز‪ ٢ِٛ ٢‬هللا ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬كيبًح ‪ٛ‬يْ طٔيؼش‬
‫‪ٝ‬ك‪ ْٜ٤‬حٓيَأس ‪ٛٝ‬ي‪ ٢‬حُزًَيش {أّ أ‪ٔ٣‬يٖ} ػيْ ٗظيَص كي‪ ٢‬هييحّ ىحٍ ٗي‪٤‬و٘خ كي‪ًُ ٢‬يي‬
‫حَُٓ‪٠‬ييخٕ كييبًح ‪ٛ‬ييْ ٓييؼِ‪ٝ ْٜ‬كيي‪ ْٜ٤‬حٓييَأس {كيي‪ٞ‬ح } ‪ٛ‬ييخٍ ؿخٍ‪٣‬ييش حُ٘يي‪٤‬ن ك٘ظٔييض‬
‫حُؤٔ‪ ٖ٤‬كخكظَم ٗظٔخ حُ‪ٜ‬لخرش ُٔخ ُْ ‪٘٣‬و‪ ٬‬ك‪ٜ‬خى ٗظٔ‪ ٢‬ح‪ٛ٧‬لخد‪.‬‬
‫رْٔ هللا حَُكٔخٕ حَُك‪{ ْ٤‬هخٍ ٓلٔي ح‪ ٖ٤ٓ٧‬ؿ‪ٞ‬د} حُيًخٗ‪ٗ ٢‬خأخ ‪ٔٓ٧‬خ ًظزيش‬
‫{حُ٘‪٤‬ن حُوي‪ }ْ٣‬ػخّ ٗظٔ‪ٓ ٚ‬لخً‪٣‬خ ر‪ً ْٜ‬ظزش حُ٘ز‪ ٢ِٛ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ًٔيخ كي‪٢‬‬
‫{ُحى حُٔؼخى}‬
‫‪ٝ‬رخٌُ‪٣‬ــٖ رخ‪٣‬ؼــ‪ٞ‬ح ه‪٤‬ــَ حُوي‪٣‬ــْ * ‪ًٝ‬ظزــ‪ٞ‬ح ُـــ‪ٝ ٚ‬أٍ‪ٟ‬ـــ‪ٞ‬ح حُوي‪٣‬ـــْ‬
‫‪ٛ‬ــذ ُــ‪ٓ ٢‬زخ‪٣‬ؼظـــ‪ ٚ‬كوــخ ًٔـخ * ‪َٟ٣‬ــ‪ُٔ ٠‬ـــٖ رخ‪٣‬ؼـــــ‪ٝ ٚ‬كٌٔــخ‬
‫رخ‪ٗ٧‬ــيٍ‪ٛ ١‬خكــذ حُظز٘‪٤‬ـــــَ * ٓلٔـــي حُٔ‪ٛٞ‬ــــ‪ٞ‬ف رخُز٘‪٤‬ـــــَ‬
‫‪ٛ‬ـذ ُـ‪ ٢‬ر٘ـخٍحص ط٘‪٤‬ــَ هِـي‪ * ١‬أؿــــي‪ ٝ‬ر‪ٜ‬ــخ ر٘ـــــــخٍس ُزِـــي‬
‫‪ٝ‬أٗٔ٘ـ‪ ٢‬رـ‪ٓ ٚ‬ـ‪ٓ ٟٞ‬خ حهظَص ُ‪ٓ * ٢‬ؼظ‪ٜٔ‬ـخ رٌـَ ه‪٤‬ــَ ه‪٤‬ـــَ ُـ‪٢‬‬
‫‪ٛٝ‬ــذ ُــ‪ ٚ‬ك‪٤‬ــي ‪ٝ‬كـ‪ ٢‬حُوي‪٣‬ــْ * ٓ٘ـ‪ ٠‬كـــــئحى‪ٓ ٙ‬ـــغ حُظوي‪٣‬ـــــْ‬
‫‪ُٝ‬ـ‪ً ٢‬ـــٖ ‪٣‬ـخ ٍد رخُظؤٓ‪٤‬ــــــٖ * رؼزـــي‪ٓ ٙ‬لٔــــي ح‪٤ٓ٧‬ـــــــــــٖ‬
‫ٓؼٔــَح رــ‪ ٚ‬كـــــئحى‪ ١‬رلٌــــــَ * ‪٤َٟ٣‬ـي ػ٘ـ‪ ٢‬ػخرــي ٓـغ ٌٗـــَ‬
‫‪ٛٝ‬ــذ ُــ‪ ٚ‬حُظؼِــــن حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لــخ * رٔـٖ رــ‪ ٚ‬هــيص ُـــ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لـخ‬
‫‪ٝ‬رخَُ٘‪٣‬لــ‪ ٢‬حُٔلخ‪١‬ــــْ حُوز‪٤‬ـــــَ * َٓ‪٣‬ـي‪ ٙ‬حُٔ‪ٛٞ‬ـ‪ٞ‬ف رخُل‪٠‬ـَ حٌُز‪٤‬ـَ‬
‫ًــَّ كـــئحى‪ ١‬رلٔــٖ حُوِـــن * ٓ٘لؼـــش طزوـ‪ٌُ ٠‬ـــَ حُوِــــــن‬
‫‪ٝ‬كٔــٖ حُل‪ٜ‬ــْ ‪ٝ‬كٔـــٖ ه‪ُٞ‬ـ‪ٌُ * ٢‬ـَ ٓـٖ كخ‪ٟٝ‬ـض ‪٣‬ـخ ًح حُطـــ‪ٍٞ‬‬
‫‪ًٝ‬ــٖ ُــ‪ ٚ‬ر٘‪٤‬ــَ ٓــخ هـي أٓــ‪ٓ * ٬‬ـٖ ه‪٤‬ـَ‪ ١‬حُيحٍ‪٣‬ـٖ ٗ‪٤‬ــ‪ًٔ ٬‬ــ‪٬‬‬
‫‪٣‬ـخ ٍر٘ــخ رلَٓــــــش حُي‪ٔ٣‬خٗـــ‪ٓ * ٢‬لٔــي حُو‪٤‬ــــَ أهـ‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ــــخٕ‬
‫ًـٖ ُـ‪ ٢‬روِــذ ‪ُٔٝ‬ــــخٕ ِٓٔــخ * ٓــــٖ حُو٘ـــخ ‪ٝ‬رخطـــــَحع ػِٔــخ‬
‫‪ٝ‬إٔ أ‪ ُّ٫‬حُظوـــــ‪ٝ ٠‬حُؼٔــــــــ‪ * ٬‬رٔـخ رـــــ‪ ٚ‬طِلو٘ــ‪ ٢‬رخٌُٔـــــ‪٬‬‬
‫‪ٛٝ‬ـذ ُـــ‪٘ٓ ٚ‬ـي ٍ‪ٝ ٢ٟ‬ػخك‪٤‬ــ‪ * ٚ‬ط‪ٜ‬لزـــ‪ ٚ‬اُـ‪ ٢‬حُـ٘ـــخٕ رخه‪٤‬ـــ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬رٔٔ‪٤‬ــــ‪٣َٓ ٚ‬ــــي‪ ٙ‬حُلِ‪٤‬ـــــــْ * ٗـَ ِٓ‪ٔ٤‬خٕ َٓ‪ ٖ٣‬ؿـ‪ٞ‬د حُِٔ‪ْ٤‬‬
‫‪ٛ‬ـذ ُـ‪ ٢‬ى‪ٝ‬حّ حُلـذ ‪ٝ‬ح‪٩‬كٔـخٕ * ‪ٝ‬حُلظــق كـ‪ ٢‬طــــ‪ٝ٬‬س حُلٔــــخٕ‬
‫‪ٝ‬حُ‪ٜ‬لق ‪ٝ‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ ؿ‪٤‬ـَ ؿٔ‪ٝ * َ٤‬ػــٖ ٓوخٍرـــش ٓلــ‪ُ ٞ‬ؤـــ‪ٍٞ‬‬
‫‪ٓٝ‬ـــن اُ‪٤‬ـــ‪ ٚ‬رًَـــخص ىحثٔــــ‪ * ٚ‬ر‪ٜ‬لــ‪ ٞ‬ػٔـَ ٓـغ كٔـٖ حُوخطٔـ‪ٚ‬‬

‫‪57‬‬
‫‪ٝ‬رخَُٔ‪٣‬ـــي حرــٖ حُٔؼ‪٤‬ــي حٗـخٗـ‪ٓ * ٢‬وظــــخٍ‪ ٙ‬حُٔؼـــَ‪ٝ‬ف ًخَُٔؿـــخٕ‬
‫‪ٛ‬ذ ُ‪ ٢‬ى‪ٝ‬حّ حُ‪ٜٔ‬ض ػٔخ ‪٣ ٫‬ل‪٤‬ـي * ‪ٝ‬حُ٘طــن رخُٔل‪٤‬ــي ‪ٝ‬حؿؼِ٘ـ‪ٓ ٢‬ل‪٤‬ـي‬
‫‪ُٝ‬ـ‪ٛ ٢‬ــذ ‪ٝ‬ىحى ًــَ ٓـــٖ ىٍ‪ً * ٟ‬حطـــ‪ ٢‬أ‪َ ِٔ َٓ ٝ‬ؼِ٘ـــ‪ ٢‬رــــ‪ ٬‬حُىٍب‬
‫‪ٝ‬أ‪ِٛ‬ــــق حُيٗ‪٤‬ـخ ُـــــ‪ٝ ٚ‬حُي‪٘٣‬ـــخ * ‪ٝ‬أ‪ُٝ‬ــــ‪ ٚ‬أؿـــــــَ حُٔـخ‪ٛ‬ي‪٣‬ـ٘ــخ‬
‫‪ٝ‬رؤه‪٤‬ــــــ‪ٗٝ ٚ‬و‪٤‬وــــــ‪ ٚ‬ح‪٧‬رــــَ * أكٔـي ر٘ض ً‪ ١‬حُ‪ٜ‬ـ‪٬‬ف حُٔؼظزــَ‬
‫‪ٛ‬ــذ ُـ‪ ٢‬كِٔـخ ‪ٝ‬كـــــئحىح ‪ٓٝ‬ؼـخ * كظـ‪ ٠‬أًــــ‪٤ٓ ٕٞ‬ــــيح ٓظٔؼــخ‬
‫‪ٛٝ‬ــذ ُـ‪ ٢‬حُ٘٘ــــخ‪ٝ ١‬حُظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼــخ * ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬زــَ ‪ُٝ‬ظ‪ٜ‬ــق ُـ‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼــخ‬
‫‪ٝ‬أك‪٤‬ــــ‪٣ ٚ‬ـخ ٍد ه‪٤‬ــــَ ٓل‪٤‬ــخ * ‪ٝ‬حؿؼِــ‪ ٚ‬رؼـي ك‪ ٢‬حُـ٘ــخٕ ‪٣‬ل‪٠٤‬‬
‫ػٔـض رخرــٖ حُلخ‪ٟ‬ـــَ حٌُظـــخد * {ٓـٔـذ ‪ٛ‬ـَ}ر‪ٜ‬ــش حٌُظــخد‬
‫كـَ ر‪٘٤‬ـ‪ ٢‬حُي‪ٛ‬ــَ ‪ٝ‬ر‪٤‬ـٖ ٓخ ‪ٔ٣‬ـ‪ * ٞ‬ك‪ ٢‬حُٔـَ ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ــَ ‪ٓٝ‬ـخ ‪ٓٞ٣‬ــ‪ّٞ‬‬
‫‪ٝ‬ح‪َٟ‬د كـخد حُللـا ر‪ ٢٘٤‬أريح * ‪ٝ‬ر‪٤‬ــٖ ًــَ ‪١‬خُـــق ُــٖ ‪٣‬ؼزــيح‬
‫‪ٓٝ‬ــن ُــ‪٣ ٚ‬ـخ ٍد كـ‪ ٢‬حُيحٍ‪٣‬ــٖ * رًَـــش طلٔــ‪ ٢‬ػــٖ حُؼخٍ‪٣‬ـــــٖ‬
‫ػٔـــض رخُزــيٍ ٓوظـــخٍ حُؼِـــْ * أكٔـي ٌُــٖ هـي ىٍ‪ ١‬رٔـ‪ ٍٞ‬كِـْ‬
‫‪ٛ‬ــذ ُـ‪ًٗٞ ٢‬ـ‪٘٣ُ ٢‬ــــش حُوــَح * ‪ُٝ‬ــ‪ٛ ٢‬ــذ رًَـــــش ح‪٩‬هـــــَح‬
‫‪ٔٛٝ‬ظـ‪ُٔ ٢‬ـخ ‪٣ِ٣‬ـــــٖ اخ‪ٛ‬ــــــَ‪ٝ * ١‬رخ‪٘١‬ــ‪ ٢‬أػـــَ روِـــذ ‪١‬خ‪ٛ‬ـــَ‬
‫‪ٛٝ‬ــذ ُــ‪٣ ٚ‬ـخ ٍد ػِٔـخ ‪ٝ‬ػٔــَ * ‪ٝ‬أىرــخ ‪٣‬ؤطــ‪ ٢‬رٌـــَ ٓــخ أٓـــَ‬
‫ػــْ ر٘ـــــَ أكٔـــي حُٔوظـــــخٍ * {أكٔـي كــ‪}ٞ‬حُٔ‪٤‬ــي حُٔوظـــخٍ‬
‫‪ٛ‬ــذ ُ‪٬ٛ ٢‬كـخ ٓخ ‪ٍٝ‬ح ‪ ٙ‬كٔــخى * ٓــغ هزـــ‪٣ ٫ ٍٞ‬يحٗ‪٤‬ـــ‪ًٔ ٚ‬ـــخى‬
‫‪ًٝ‬ـَ ػ‪٤‬ـذ هي ‪٣‬ؼــ‪ٞ‬م ػٖ ‪ٛ‬ـ‪٬‬ف * ػ٘‪ ٢‬حٓل‪ ٚ‬كظ‪٣ ٠‬ي‪ ٢ُ ّٝ‬حُلـ‪٬‬ف‬
‫‪ٝ‬ؿـــي ُـــ‪ ٚ‬رٌـــَ ٓــخ ‪ٜ٣‬ــــ‪ٞ‬ح‪٘ٓ * ٙ‬ـــي ‪ٝ‬كـ‪ ٢‬حَُ‪ٟ‬ـ‪ ٢‬أىّ ‪ٛ‬ــــ‪ٞ‬ح‪ٙ‬‬
‫‪ٝ‬رخُــــٌ‪ ١‬هــــــَع ػــــْ ُـــــخ * ٓلٔــي حُٔ٘ٔــــ‪ٞ‬د ٗلــــ‪ٝ ٞ‬ؿـخ‬
‫أىّ ُٔخٗـ‪ ٢‬كـ‪ٓ ٢‬وــــخٍ حُو‪٤‬ـــَ * ك‪ً ٢‬ــَ ‪ٝ‬هــض ‪ٛ‬خٓظـخ ػـٖ ‪٤ٟ‬ــَ‬
‫‪ٜٗٝ‬ـَٕ ر‪٤‬ـٖ حُــ‪ًً ٍٟٞ‬ـَ‪ ١‬رـ‪ * ٬‬اؿخُــش ٗ‪ٜ‬ـــَس ه‪٤‬ــــَ كخهزـــ‪٬‬‬
‫‪ٛٝ‬ـذ ُــ‪٘ٓ ٚ‬ـــخ‪ ٙ‬كـ‪ ٢‬طِـــ‪ٝ ِٚ‬كـ‪ * ٢‬طِــي ٓ‪٠‬خكــخ ُـٔخػــــش حُ‪ٞ‬كــ‪٢‬‬
‫‪ٝ‬رخرــٖ أكٔــي رــٖ ‪ٍٝ‬م حُ‪٘٤ٜ‬ـ‪ * ٢‬أكٔـي ًــٖ ً‪ ١‬حُلٔذ حُٔ‪ٜ‬ــ‪ٕٞ‬‬
‫‪ٛ‬ــذ ُـ‪ ٢‬ػلــــش ‪ًِٝ‬ــ‪ٗ ٢‬ظلـــخ * ٓــٖ ًـــــَ ٓـخ ‪٣‬يٗـــْ حُٔ٘ظلــخ‬
‫‪ُٝ‬ظو٘ـ‪ ٢‬حُـِــ‪ٛ ٢‬ــذ ُـ‪ ٢‬كِٔــخ * ‪٣‬وِي ُـ‪ٓ ٢‬ـغ ًـَ ٗوـ‪ِٔٓ ٚ‬ـخ‬
‫‪ُٝ‬ظٔطــَٕ ػِ‪٤‬ـ‪ٓ ٚ‬ــِٕ حُزًَــخص * طــي‪ ّٝ‬كـ‪ٌٗٞٓ ٢‬ــ‪ٝ ٚ‬حُلًَــخص‬
‫رؤكٔـــي حُٔظِـــ‪ ٞ‬رخٓــْ ٓـــخم} * ٓـٖ ُـْ ‪٣‬يٗـْ ػَ‪ٟ‬ـ‪ ٚ‬ح‪ٓٝ٧‬ــخم‬
‫‪ٛ‬ـذ ُ‪ ٢‬ر٘خٗـش طـي‪ ٫ ّٝ‬ػـز‪ٜ٘٤٘٣ * ّٞ‬ـخ ىأرـخ ُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ــ‪ُ ٢‬زــــ‪ّٞ‬‬
‫‪ُٝ‬ظـؼِ٘ـ‪ ٢‬كَكــــش حُـ‪٤‬ـــــَحٕ * ‪ٝ‬كَكــــش ُـِٔــــــش ح‪٧‬هـــــَحٕ‬
‫‪58‬‬
‫‪ُٝ‬ظـؼِ٘ـــ‪ً ٚ‬ح ك‪٤‬ـــــخس ‪٤١‬زــــ‪ُٝ * ٚ‬ظـؼِـــٖ ٓ‪ٞ‬طظــــــ‪ٓ ٚ‬ط‪٤‬زـــــ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬رخُٔٔــــ‪ٞ‬ى حُلظـــ‪ ٠‬حُ٘ل‪٤‬ــــــْ * أكٔــي ٓــٖ ػِٔــ‪ٓ ٚ‬ــ‪٤٤ٓ ٍٞ‬ـْ‬
‫‪ٛ‬ـذ ُ‪ ٢‬إٔ ‪ ٫‬أٍكـغ حَُؿـَ اُ‪ * ٢‬ؿ‪٤‬ــَ ٍ‪ٟ‬ـــخى ‪٣‬ـخ كل‪٤‬ــا ربُــ‪٢‬‬
‫‪ُٛٝ‬ــيٗــ‪ ٢‬أرـــيح كـ‪ ٢‬ؿ‪٤‬ــَ ٓــخ * ‪٤َٟ٣‬ـي ػ٘‪ُٛ ٢‬ـي ٓـٖ هي أًَٓـخ‬
‫‪ٛٝ‬ـذ ُــ‪ ٚ‬اىٓــــخٕ ٓـخ طَ‪ٟ‬ـــخ‪ * ٙ‬كظـ‪٣ ٠‬لـــ‪ً ُٞ‬ــَ ٓـخ ‪َٟ٣‬ـــخ‪ٙ‬‬
‫‪ٝ‬رخرــٖ ٓوظـــخٍ حُــٌ‪ ١‬ر٘ٔــْ * ُوــذ ر‪٤‬ـــٖ هـ‪ٓٞ‬ـــ‪ً ٚ‬خُ٘ٔـــْ‬
‫أكـــٖ كـــئحى‪ ١‬ك‪٤‬ــي ًح ك‪٤‬ـــخس * رخه‪٤‬ــــــش رــــي ‪ًٝ‬ح ٗ‪٤‬ـــــــخص‬
‫‪ٓٝ‬وــَٕ ُـ‪ ٢‬حَُإٓــخ ‪ٝ‬حؿؼــَ * ؿٔ‪٤‬ؼ‪ٜ‬ـــْ ك‪٤‬ــي أكزظــ‪ ٢‬حكؼــَ‬
‫‪ٝ‬رخُظوــ‪ ٢‬حُ‪ٜ‬خُـــــق حُٔـظ٘ـــذ * ًـَ هز‪٤‬ــق{أكٔــي رـٖ ُ‪٘٣‬ـذ}‬
‫‪ٛ‬ـــذ ُـ‪ ٢‬طوــ‪ٍٝٝ ٢‬ػــخ ‪ٛٝ‬يهـخ * ك‪ً ٢‬ـَ ه‪٤‬ــَ ٍٓـض ك‪٤‬ـي حُ‪ٜ‬يهخ‬
‫‪ٝ‬ؿ٘زـــٖ هِزـــ‪ ٢‬كـــذ حُيٗ‪٤‬ــخ * كزــخ ‪٠٣‬ــــَ ٓــــٖ أٍحى حُل٘‪٤‬ــخ‬
‫‪ٝٝ‬ؿ‪ٜ٘‬ــــ‪ ٚ‬رو‪٤‬ــــ‪ ٍٞ‬طـــــِىٍ‪ٌٓ * ١‬ذ حُِٔ‪ ٕٝ‬حُي‪ٛ‬ـَ ؿ‪٤‬ـَ ٓـِىٍ‪١‬‬
‫ػْ رؼؼٔـخٕ حُـٌ‪{١‬ريٓـذ ًـذ} * ‪٣‬يػـ‪ ٠‬ط‪ُ٘ٞ‬ــ‪ٝ ٢‬ؿ٘ز٘ــ‪ ٢‬حٌُ٘ـذ‬
‫‪ًٝ‬ـٖ اُ‪ٜ‬ـ‪ ٢‬حُي‪ٛ‬ـــَ ُـ‪ ٢‬ر‪ٜ‬ــ‪ٓ * ٕٞ‬ــٖ ًــَ ٓـخ ‪٘٘٤٘٣‬ـ‪ً ٢‬وــــ‪ٕٞ‬‬
‫‪ٛٝ‬ــذ ُــــ‪٣ ٚ‬ــخ ٍد ُِـ٘ــــخٕ * ٓ‪ٓ٬‬ـــــش حُزـــــيٕ ‪ٝ‬حُـ٘ـــــخٕ‬
‫ُوــي كٌكــض ك‪٠‬ـــ‪ً ٬‬ظزـــــ‪ٓ * ٚ‬ــٖ حُٔ٘خ‪٤ٛ‬ـــَ ػــــ‪٬‬س َٓطزــــ‪ٚ‬‬
‫‪ُٝ‬ـْ ‪ٌ٣‬ـٖ طًَ‪٠ُ ٢‬ؼـق ػوــي‪ٌُ * ١‬ــٖ ٓـخ َٗ‪١‬ــض ؿــــآ ر٘وــــي‬
‫‪٣‬ـخ ٍر٘ـــخ رـخ‪ٜٛ‬ـــــْ ؿٔ‪٤‬ؼــــخ * ًـــٖ ُيػـــــخ أرــــيح ٓٔ‪٤‬ؼــــخ‬
‫‪ٛٝ‬ـذ ُ٘خ ٓ٘ـي ٍ‪ٟ‬ـ‪َٓٝ ٢‬كٔـــ‪ٝ * ٚ‬كٔ٘ــٖ ٌُِـــَ ٓ٘ـــخ ٓوظٔـــ‪ٚ‬‬
‫رـــخ‪{ٙ‬أكٔــي هي‪٣‬ــْ أكٔــيح} * ‪ِٛ‬ـ‪ ٢‬ػِ‪٤‬ــ‪ٓ ٚ‬ــٖ رــَح‪َٓٓ ٙ‬ــيح‬
‫‪ٝ‬ح‪ٝ ٍ٥‬حُ‪ٜ‬لــذ ً‪ ١ٝ‬حُظلخرــذ * ك‪٤‬ــي ُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ـــي رـــ‪ ٬‬طٔخرـــذ‬
‫ٓـخ كــخُ ٓــخ ‪ِ١‬ـذ ً‪ ٝ‬ط‪ٓٞ‬ـــَ * رخُ‪ٞ‬ح‪٤ِٛ‬ـــٖ ُِـٔ‪٤‬ــــَ حَُٔٓـــَ‬
‫{ٍر٘خ طوزَ ٓ٘خ اٗي أٗض حُٔٔ‪٤‬غ حُؼِ‪ }ْ٤‬ػْ ط‪ َٓٞ‬رويحّ ىحٍ ٗ‪٤‬و٘خ ‪ٓٞ٣‬جٌ ٓلخً‪٣‬يخ‬
‫ر‪ ْٜ‬هيحّ حُ٘ز‪ ٢ِٛ ٢‬هللا ػِ‪ِْٓٝ ٚ٤‬‬

‫‪٣‬ـخ ٍر٘ـخ رــــخ‪١ ٙ‬ـــخ هيٓـــ‪ * ٚ‬ه‪٤‬ـَ هي‪٣‬ـْ ‪٣‬ؼظِ‪ٓ ٢‬ـٖ هيٓـــ‪ٚ‬‬
‫أىّ ٍ‪ٟ‬ـــخ ى ح‪٧‬ؿــــَ أرــــيح * ػِـ‪ ٢‬حُــٌ‪ ١‬اهيحٓــــ‪ٓ ٚ‬ؤرــــيح‬
‫‪ِ٤ٓٝ‬ظــ‪ ٢‬اُ‪٤‬ــي رـــخد ٍرلــ‪ٓ * ٢‬خكـ‪ ٢‬حًَُحثــَ ِٓ‪٣‬ـــَ حُوزــق‬
‫‪ٝ‬رٔ‪ ٖٓ٬‬ؿـخ‪ ١‬كِ‪٤‬ق ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬ـخى * ك‪ ٢‬هيٓـش حُـ٘خٕ ٓ٘ـ‪ٛ ًَ ٢‬خى‬
‫‪ٛ‬ـذ ُـ‪ٓ ٢‬لزــش طــ‪ ُّ٬‬حُوِــي * ك‪ً ٢‬حص ٓـٖ ؿؼِظــ‪ٗ ٚ‬ـ‪ ٍٞ‬حُزِـي‬
‫‪ٓٝ‬وــَٕ ؿـ‪ٞ‬حٍكــ‪ُ ٢‬ويٓظـــ‪ * ٚ‬طٔو‪٤‬ــَ ٓــٖ هَر٘ــ‪ ٢‬ر٘ؼٔظـــ‪ٚ‬‬
‫‪59‬‬
‫‪ٝ‬كززــٖ اُـ‪ً ٢‬ــَ ٓــٖ أكــذ * ‪ٛ‬ـٌح حُوي‪٣‬ـْ ك‪ً٨‬ـٖ ُــ‪ٓ ٚ‬لـذ‬
‫‪ٝ‬هــي اُ‪٤‬ــ‪ً ٚ‬ــــَ ٓـــخ طٔ٘ـــ‪ٓ * ٠‬ــٖ حُوي‪٣‬ــْ ً‪٤‬ـق ًـــخٕ ٓ٘ـخ‬
‫ػـْ{رٔ‪٤‬ـي ٓــيٕ كــخٍ}أكظٔـ‪ * ٢‬ػـٖ ًـَ ٓـخ ‪٤٘٣‬ـٖ ‪١‬ـ‪٢ُ٘ٓ ٍٞ‬‬
‫‪ٛٝ‬ـذ ُــ‪٘ٓ ٚ‬ـــخ‪ ٙ‬كـ‪ ٢‬حُيحٍ‪٣‬ـــٖ * ‪ُٝ‬ظوـــ‪ ٚ‬حُؼخٍ‪٣‬ـــــٖ ‪ٝ‬حُ٘خٍ‪٣‬ــــٖ‬
‫‪ُٝ‬ـ‪ٛ ٢‬ـذ ٓ‪ٓ٬‬ـــش ٓـــٖ كوـي * ‪ٝ‬رــ‪ٓ ٞ‬ئٓـــٖ ‪ٗٝ‬ــــ‪ ٍٞ‬ػوــي‪١‬‬
‫‪ٝ‬أ‪ ٍٝ‬هِزـ‪ٍ ٢‬كٔـــش ر‪ٜ‬ـخ أُ‪٤‬ـــٖ * ًــَ ؿِ‪٤‬ــا ‪ٔ٣‬ظــــ‪ ٕ٬‬ك‪٤ِ٤‬ـــٖ‬
‫‪ٛٝ‬ــذ ٌُـَ ٓـــٖ طؼِــــن ر‪٤‬ـخ * ه‪٤‬ــَ حٗو‪٤‬ــخى ُـ‪ ٢‬كؤٍ‪ٟ‬ـ‪ٍ ٢‬ر‪٤‬ـخ‬
‫‪ٝ‬روَ‪٘٣‬ــ‪ ٚ‬حُلِ‪٤‬ــــْ أ‪ٓ{١‬ؼ‪٤‬ــي * ٓـَ}حًل٘‪ ٢‬ؿِٔـش ٓخ ك‪٤‬ـ‪ٝ ٚ‬ػ‪٤‬ي‬
‫‪ٓٝ‬ــــن ُـــ‪ٓ٬ٓ ٚ‬ـــــش ‪٘ٓٝ‬ـــ‪ * ٚ‬ىحثٔظ‪٤‬ـــٖ ُيهـــــ‪ ٍٞ‬حُـ٘ـــــ‪ٚ‬‬
‫‪ُٝ‬ـ‪ٛ ٢‬ـذ رــ‪ ٚ‬حٓظوخٓــش طــي‪ * ّٝ‬ك‪ً ٢‬ــَ ٓـخ رـــ‪ ٚ‬أٓـــَص كـؤى‪ّٝ‬‬
‫‪ٝ‬أ‪ُ٘ٝ‬ـــ‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬ــــَ ػِــ‪ٞٛ ٢‬ح‪٣‬ــخ * ‪ٝ‬حُ٘لــْ ‪ٝ‬حُ٘‪٤‬طــخٕ ٓـغ ىٗ‪٤‬خ‪٣‬ـخ‬
‫‪ٝ‬هَرـــ‪ ٢‬ػ‪٤‬ــــــٖ حُٔــخ‪٘٣ٍٝ‬ـــخ * كـ٘ٔظو‪٤‬ـــــــــْ ٓـظ٘ـخ‪٘٣ٍٝ‬ـــــخ‬
‫رلَٓــــش حُلظـ‪ ٠‬حُزٌـ‪ ٢‬حُـــ‪ٞ‬حٍى * ُـــ‪ ٚ‬أرـ‪ ٢‬رٌــــَ ُىٕ ٓــــ‪ٞ‬حٍى‬
‫أكــ‪ ٞ‬ػِ‪٘٤‬خ ٓـٖ ك‪٤‬ــ‪ ٝٞ‬حُو‪٤‬ـَ * ٓـخ ‪٣ ٫‬ـــِحٍ ًحثــــيح ُ‪٤٠‬ـــــَ‬
‫‪ٝ‬أػــَ ‪ٔٛ‬ظـ‪ ٢‬رـــ‪ ٚ‬ك‪ٔ٤‬ـخ أٍ‪٣‬ـــي * رـ‪ ٬‬حُظلــخص ُِـٌ‪ُ ١‬ـ‪ ٫ ٢‬طَ‪٣‬ـي‬
‫‪ُٝ‬ـ‪ٛ ٢‬ــذ ط‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼـخ ٌُــَ ٓـــٖ * ‪٫‬ه‪٤‬ض ٓئٓ٘ـخ ُ‪ٞ‬ؿــ‪ ١ً ٚ‬حُِٓــٖ‬
‫‪ٝ‬ػظٔــــٖ كـ‪ًٌِِ ٢‬ــ‪ٝ ٢‬ػ‪٘٤‬ــ‪ً * ٢‬ــــَ َٓ‪٣‬ــــي ‪٘٣‬ظٔــ‪ُ ٢‬ؼ‪٘٤‬ـــ‪٢‬‬
‫‪ٝ‬روَ‪٘٣‬ــــ‪ٓ{ٚ‬ؼ‪٤‬ـــــي حُزٌـــ‪ً * }٢‬ـٖ ُـ‪ ٢‬رٔـَ ٓـٖ ه‪ٗ٬‬ـ‪٣ ٢‬زٌـ‪٢‬‬
‫‪ٛٝ‬ــذ ُـــ‪ ٚ‬ك‪٤ٗ ٢‬و٘ــخ حُٔـــَحىح * ىٗ‪٤‬ــخ ‪ٝ‬أهـــَ‪ٝ ٟ‬كـــن ٓـخ أٍحىح‬
‫‪ُٝ‬ـ‪ٛ ٢‬ـذ هيٓـــش أ‪ٛ ١‬يهـــ‪ * ٚ‬رـخ‪ٛ‬ـــ‪٘ٓ ٚ‬ـــي اُــ‪ٛ ٢‬يهـــــ‪ٚ‬‬
‫‪ُٝ‬ــ‪ٛ ٢‬ـــذ رًَــــش ‪٣‬ـزط٘ـــ‪ * ٢‬ك‪ٜ٤‬ـخ ٓـــ‪ٞ‬ح‪ ١‬رخٗ٘ـــَحف ػط٘ـ‪٢‬‬
‫‪ٛٝ‬ـذ ُ٘ـخ ٓؼ٘ــَ ٓــٖ طؼِوـــ‪ٞ‬ح * رـٌح حُوي‪٣‬ـــْ كَٓـــش ‪ ٫‬طلِـــن‬
‫‪ٝ‬روَ‪٘٣‬ــــــ‪ ٚ‬حُزٌــــ‪{٢‬ارــــَح} * ًــٖ ٓزــَأ ٓـٖ حُؼ‪٤‬ـــ‪ٞ‬د ارــَح‬
‫‪ٛٝ‬ـذ ُــ‪ ٚ‬ه‪٤‬ــَ ك‪٤‬ــخس ‪ٝ‬ه‪٤‬ـ‪ * ٍٞ‬طٔــَ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬طـ‪ٝ ٢‬ك‪ ٢‬طِـي حُي‪٣‬ـــ‪ٍٞ‬‬
‫‪ًِٔٝ‬ــــٖ َٓ‪ ٝ‬طـــ‪ٛٝ ٢‬ـــــيٍ‪ِٓ * ١‬ــْ ٓــٖ حُ‪٠‬ــٖ ‪ٝ‬أػـَ هـيٍ‪١‬‬
‫‪ِٔٓٝ‬ــٖ ؿ‪ٞ‬حٍؿـ‪ٓ ٢‬ـٖ ًــَ ٓـخ * طؼخكـــ‪ ٚ‬حُ٘لـــْ ‪ُٝ‬ـ‪ُ ٞ‬ــْ ‪٣‬خُٔــخ‬
‫‪ٝ‬رخًٍـــٖ ك‪ ٢‬اه‪ٞ‬طــ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُِـــــ‪ُ * ٚ‬ـــ‪٨ُٝ ٢‬هــــــ‪ٞ‬س كـ‪ ٢‬اُ‪ٜ‬ـــ‪٢‬‬
‫‪ٝ‬رخرـٖ َٓ‪٣‬ــْ حُــٌ‪ ١‬هـي حػظـــ‪ * ٬‬ر٘‪٤‬وــ‪ ٚ‬حُوي‪٣‬ـــْ ٓ‪٤‬ــي ًـــ‪٬‬‬
‫ًـخٕ ُـــ‪ ٚ‬رٔـخ ‪٣َ٣‬ــي ٓـٖ ‪٣َ٣‬ــي * كـــ‪ٞ‬م ٓـــَحى‪ ٙ‬كبٗـــــ‪ ٚ‬حَُٔ‪٣‬ـــي‬
‫‪ُٝ‬ظـؼِ٘ـــــ‪ُ ٢‬ي‪٣‬ـــــي ‪ٛ‬خىهـــخ * ك‪ٓ ٢‬ـخ أٍ‪٣‬ــي ‪ٝ‬ح‪ٛ‬ـي رـ‪ ٢‬حُٔ‪ٜ‬خىهـخ‬
‫‪ٝ‬كٔ٘ـــٖ ا٘ـ‪ ٢‬ك‪ً ٢‬ــَ َٓ‪٣‬ـــي * ‪ٔ٘٣‬ـ‪٤ُ٘ ٠‬وـ‪ ٢‬ؿ٘ز٘ــ‪ ٢‬حَُٔ‪٣‬ـــي‬
‫‪60‬‬
‫‪ُٝ‬ظؼ‪ٜ٘ٔ‬ـــ‪ٓ ٢‬ـــٖ حٓظؼــــــخٍ * ‪ٛٝ‬ــذ ُـ‪ ٢‬حُِلـــ‪ٞ‬م رخَُؿـــخٍ‬
‫‪ٝ‬رلظـ‪ ٢‬حُلظ‪٤‬ـــخٕ{رــي ؿ‪ٞ‬كــخ} * ٓــٖ ُــْ ‪ٌ٣‬ــٖ ُ‪٠‬ـــٍَ ٓو‪ٞ‬كــخ‬
‫‪ٛ‬ذ ُ‪ ٢‬إٔ أً‪ٓ ٕٞ‬خ ػ٘ض هي‪ُ * ْ٣‬وـخىّ اٍ‪ٟ‬ــخ ‪َٟ٣ ٙ‬ـ‪ ٢‬حُوي‪٣‬ـــْ‬
‫أىهـَ ُ‪ ٢‬ح‪٧‬ؿـَح‪ ٝ‬ك‪ ٢‬أؿَح‪ٟ‬ـ‪ًٝ * ٚ‬ــــَ اػَح‪ٟ‬ــ‪ ٢‬ك‪ ٢‬اػَح‪ٟ‬ــــ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬حكظــــق ػِـ‪ٍ ٢‬د ك‪ ٢‬اهيحٓـــ‪ * ٚ‬كظلـــخ ‪٣‬ؼِ‪٘٤‬ــ‪ ٢‬ػِـ‪ ٢‬هيحٓـــ‪ٚ‬‬
‫‪ٛٝ‬ـــق ػٔـــَ‪ ٙ‬رطـــــ‪ِٓٝ ٍٞ‬ــــــخٓش ٓــٖ ح‪٥‬كــــخص أ‪٣ ٝ‬ؼٔــــ‪٬‬‬
‫ػٔــض رخَُٔ‪٣‬ــــــيس حُوي‪ٔ٣‬ـــــ‪{ * ٚ‬كـــ‪ٞ‬ح } ؿخٍ‪٣‬ظــــ‪ ٚ‬حُٔي‪٘٣‬ــــ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬أ‪ُٜٝ‬ــــخ ٓؼـــــــخىس حُل‪٤‬ــــخس * ‪ٝ‬ؿَكــخ ٓـــٖ رؼـــي ػخُ‪٤‬ـــــخص‬
‫‪ٛ‬ـذ ُ‪ٗ ٢‬لٔـخ رخُوي‪٣‬ـْ ٓخً٘ـ‪ * ٚ‬ؿخٗ‪٤‬ـــش ُ‪ٔ٤‬ـض ُـ‪٤‬ــــَ ٍحً٘ـــ‪ٚ‬‬
‫‪ٓٝ‬وـــَٕ ُـ‪ ٢‬حُ٘ٔــــآ ‪ٔ٣ٝ‬ـــَح * ُــ‪ ٢‬أٓــ‪ٍٛٞ‬ـخ ‪ٝ‬هــ‪ ٚ‬حُؼٔــــَح‬
‫‪ٝ‬أ‪ِٛ‬ل٘‪ٜ‬ـــــخ ُـــ‪ٝ ٢‬حؿؼِ٘‪ٜ‬ـــخ * ػ‪ٗٞ‬ـخ ػِ‪ ٢‬حُطخػـــخص ُ‪ٜ٘ٓٝ ٢‬ـخ‬
‫ُ‪ ٢‬حٗ٘ـَ ر٘‪٤‬ـٖ ‪ٛ‬خُل‪٤‬ـٖ ‪ٝ‬ر٘ـخص * أ‪ٛ ١‬خُلـخص ى‪٘٣‬ــخص ‪٘٤ٛ‬ــخص‬
‫طل‪٤‬ــ‪ ٢‬ر‪ٜ‬ـــْ ‪٣‬خ ٍر٘ـخ ح‪ٓ٩‬ـ‪ٓ٬‬ـخ * طوــ‪ ٢‬ؿ٘خرــ‪ ٢‬ر‪ٜ‬ــــْ حُٔـ‪ٓ٬‬ـــخ‬
‫ٓزخًٍـخ ك‪ٜ٤‬ـــْ رـــَُم ‪ٝ‬حٓـــــغ * ٓلِــَ اُـ‪ ٢‬حُـ٘ــخٕ حُ‪ٞ‬حٓـــغ‬
‫‪٤ِٛٝ‬ـــٖ ه‪٤‬ـــَ ‪ٛ‬ـــ‪٬‬س طوزـــَ * ر‪ٜ‬ــخ ط‪ِٓٞ‬ــ‪ ٢‬رٔظــــَ ‪ٔ٣‬زــــَ‬
‫ٓــغ ٓـــــ‪ ّ٬‬ىحثـــــْ ٓؼطــــَ * ػِـ‪ ٢‬حُٔط‪٤‬ـــذ رو‪٤‬ـــَ ػطـــــَ‬
‫ٓلٔـــــي ‪ٝ‬كِرـــــــ‪ ٚ‬ؿٔ‪٤‬ؼـــخ * ‪ًٝ‬ــٖ ر‪ٜ‬ـــْ ‪٣‬ـخ ٍد ُـ‪٤ٔٓ ٢‬ؼـخ‬
‫ٓٔـــغ هزـــ‪ٍٟٝ ٍٞ‬ـــخ ‪ًٝ‬ـــَّ * ‪٣‬ـؼِ٘ـ‪ ٢‬ر‪٤‬ـــٖ حُزَح‪٣‬ـخ ٓلظـــَّ‬
‫‪ٝ‬حهظــْ ك‪٤‬خطـ‪ ٢‬ر‪ٜ‬ــْ رخُلٔ٘ـ‪ٓ * ٠‬وِي‪٣‬ــــٖ ك‪ ٢‬حُٔوـــــَ ح‪٘ٓ٧‬ـــ‪٠‬‬
‫ٓزلخٕ ٍري ٍد حُؼـِس ػٔخ ‪ٜ٣‬ل‪ ّ٬ٓٝ ٕٞ‬ػِ‪ ٢‬حَُِٔٓ‪ٝ ٖ٤‬حُلٔي هلل ٍد‬
‫حُؼخُٔ‪.ٖ٤‬‬
‫‪ٝ‬رخُـِٔش كل‪٤‬خس {حُ٘‪٤‬ن} ك‪{ ٢‬حٗـخٍ‪٣ ُْ }ْ٣‬ـظٔغ ك‪ٓ ٢‬خ رِـ٘خ ٖٓ ًظذ حُظ‪ٞ‬حٍ‪٣‬ن‬
‫‪ٝ‬حُلٌخ‪٣‬خص ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس أكي ٓ‪ًٔ َ٤‬يَ حُٔ٘يخ‪٣‬ن كي‪ ٢‬حُ٘يَ‪٣‬ؼش ‪ٝ‬حُلو‪٤‬ويش ا‪ٓ ٫‬يخ حهظيَ‬
‫ٓٔييخ ًييخٕ ٓييٖ ‪ٝ‬اييخثق حُِٔيي‪ٞ‬ى ٓييٖ اهخٓييش حُلييي‪ٝ‬ى روطييغ حُٔييَحم ‪ٍٝ‬ؿييْ حُِٗييخس‬
‫حُٔل‪ٝ ٖ٤ٜ٘‬ؿِي ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪ٜ‬ي٘‪ٝ ْٜ٤‬طـيَ‪٣‬ز‪ ْٜ‬رٔيزذ هي‪٬‬ف هيخٗ‪ ٕٞ‬حُلٌ‪ٓٞ‬يش ك‪ٜ‬ي‪ٞ‬‬
‫{كظزيخٍى هللا أكٔييٖ‬ ‫ك‪ٜ٤‬ييخ ٓؼييٌ‪ٓٝ ٍٝ‬يي‪ًٔ َ٤‬ييَ حُِٔيي‪ٞ‬ى كيي‪ ٢‬ك٘يي‪ ٕٞ‬حُٔ‪٤‬خٓييخص‬
‫حُويخُو‪ُٝ }ٖ٤‬ويي ًؼيَص ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬حُـٔخػيخص كي‪{ ٢‬ؿَُْ رِيَْ } كظي‪٘ٓ ٠‬ؼظي‪ٓ ٚ‬يٖ حُٔيَ‪ٍٝ‬‬
‫ُِ٘خّ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬كخثَ كؤُـؤط‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬اٗ٘خ ً‪ ًَ ٖٓ ٟٞ‬ريخد كي‪ً ٢‬يَ ٗي‪ٞ‬حك‪ ٢‬حُييحٍ‬
‫رل‪٤‬غ اًح ؿِْ ‪ٝ‬كظق ً‪ٞ‬س ‪٣‬ظٌٖٔ ٗو‪ٜ‬خٕ ٖٓ ح‪٧‬هَر‪ ٖ٤‬اًح ط٘ل‪٤‬خ طٌٖٔ ٗو‪ٜ‬خٕ‬
‫أ‪٠٣‬خ ػيْ ًيٌُي ٓيٖ حُ‪ٜ‬يزخف اُي‪ ٢‬حُيِ‪ٝ‬حٍ ؿخُزيخ ػيْ ٓيٖ حُؼ‪ٜ‬يَ اُي‪ ٢‬حُٔـيَد ػيْ‬
‫ؿخُذ حُِ‪ٍٝ َ٤‬رٔخ ‪٣‬ظوِِ‪ ٚ‬رخُوَ‪ٝ‬ؽ اُ‪ً ٢‬ظخرش ه‪٤ٜ‬يس أ‪ ٝ‬هَ‪ٝ‬ؽ اُي‪ ٢‬ريخد حُ٘ٔيخ‬

‫‪61‬‬
‫ُِ‪ٞ‬حكيحص ‪ُٜٔٝ‬يخُق حُؼ‪٤‬يخٍ ػيْ اًح حكظيخؽ ُ‪٪‬هيَح ٗلي‪ ٢‬حُـٔ‪٤‬يغ ػيٖ حُزيخد هِي‪٬٤‬‬
‫‪ٝ‬طلِو‪ٞ‬ح ‪ٗٝ‬و‪ ٢‬ك‪ ٢‬ح‪ُِ ٍٝ٧‬ظؼِ‪ ْ٤‬حَُ٘ػ‪ٝ ٢‬حُلو‪٤‬وي‪ ٢‬ريخُوَبٕ ‪ٝ‬حُليي‪٣‬غ ‪ٝ‬حُلٌيْ‬
‫‪ٔٓٝ‬خثَ حُلوي‪ٍٝ ٚ‬رٔيخ ‪٘٣‬ليَف اُي‪ ٢‬حٓيظوَح حُو‪ٜ‬يخثي كظ٘٘يي حُلليخا ه‪٤‬خٓيخ أ‪ ٝ‬كي‪٢‬‬
‫حٌُظخد هَح س ر٘ظَ رؤ‪ٞٛ‬حص ٓطَرش ك‪ ٢‬حُؼ٘خ ػِي‪ ٢‬هللا طؼيخُ‪ٍٓٝ ٢‬ي‪ ٫ ُٚٞ‬ؿ‪٤‬يَ‬
‫‪ٝ‬ح‪١٧‬ؼٔش ‪ٝ‬ح‪َٗ٧‬رش طـَ‪ ٍٞ١ ١‬حُٔـِْ كٔخ ٗخ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ى‪٘٣‬خ أ‪ ٝ‬ىٗ‪٤‬خ‪٘ٓٝ ،‬ؼظي‪ٚ‬‬
‫أ‪٠٣‬يخ ٓيٖ حُويَ‪ٝ‬ؽ اُيي‪ ٢‬حُٔٔيـي كظي‪ ٠‬حكظييخؽ اُي‪ٍ ٢‬كيغ حُٔٔييـي اُي‪ ٢‬هيَد ر‪٤‬ييض‬
‫ٌٓ٘خ‪ً ٚٗ٧ ٙ‬خٕ ‪٣ ٫‬ظوِق ػيٖ حُـٔخػيش ‪ٝ‬كي‪ ٢‬حُٔٔيـي ‪ُ ٫‬ي‪ٜٗ ٫ٝ ٬٤‬يخٍح ‪ ٫‬كيَح‬
‫‪ ٫ٝ‬رَىح ‪ٛ ٫‬ل‪ٞ‬ح ‪ ٫ٝ‬ؿ‪ٔ٤‬خ ‪ٝ‬طَى ُِ٘خّ ‪٣َ١‬و‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُيحٍ اُي‪ ٢‬حُٔٔيـي ‪ٝ‬حطويٌ‬
‫ُ٘لٔيي‪٣َ١ ٚ‬وييخ هخ‪ٛ‬ييخ اُيي‪ٓ ٢‬لَحريي‪ ٚ‬كيي‪َٗٝ٣ ٬‬يي‪ ٚ‬ا‪ ٫‬اًح ‪ٝ‬هييق كيي‪ ٢‬حُٔلييَحد ‪ٝ‬كييظق‬
‫حُزخد ا‪ ٫‬حُ٘زخى حَُه‪٤‬ن حٌُ‪٘ٔ٣ ٫ ١‬يغ ٓيٖ حُيظٌٖٔ ٓيٖ ٍإ‪٣‬يش ٗو‪ٜ‬ي‪ ٚ‬كي‪ ٢‬ؿِٔيش‬
‫حُ‪٬ٜ‬س ‪ٔ٣ٝ‬يي حُزيخد اًح أطيْ حُ‪ٜ‬ي‪٬‬س ‪٣ٝ‬زو‪٤‬ي‪ٓ ٚ‬لظ‪ٞ‬كيخ ُ‪٪‬هيَح ‪٘ٓٝ ،‬ؼظي‪ ٚ‬أ‪٠٣‬يخ ٓيٖ‬
‫حُوييَ‪ٝ‬ؽ ُِظٔ٘يي‪ ٢‬كيي‪ ٢‬حُطييَم ٓييغ إٔ ح‪ٔٗ٩‬ييخٕ ٓ‪٠‬ييطَ ُييٌُي كظيي‪ ٠‬حكظييخؽ اُيي‪٢‬‬
‫‪َٟ‬د ٗزخى ٍه‪٤‬ن رؼ‪٤‬يي ٓيٖ كيخث‪ ٢‬حُييحٍ ر‪٘٤‬ي‪ٝ ٚ‬ري‪ ٖ٤‬حُليخث‪٣َ١ ٢‬ين ػِي‪ٓٝ ٢‬يغ‬
‫أٍرؼش أًٍع ‪ ٢٘ٔ٣‬ك‪٤‬ي‪ ٚ‬اًح حكظيخؽ ُِظٔ٘ي‪ٛ ٢‬يزخكخ أ‪ٔٓ ٝ‬يخ أ‪ُ ٝ‬ي‪ ٬٤‬طيَ‪ ١‬حُ٘يخّ‬
‫ك‪ٍٝ ُٚٞ‬ح حُ٘زخى ‪ ٕٞ٘ٔ٣‬رٔ٘‪٣ٝ ٚ٤‬ول‪ ٕٞ‬ر‪ٞ‬ه‪ٞ‬ك‪ ٚ‬أ‪ٔ٘٣‬خ ط‪ٞ‬ؿ‪ٍٝ ٚ‬رٔيخ ‪٣‬ويق ك‪٤‬ظليَ‬
‫ُ‪ ْٜ‬اًح أطْ أ‪٣ ٝ‬ؼِٔ‪ٔٓ ْٜ‬ؤُش ‪ٝ‬حُوَح س ؿ‪َٜ‬ح ‪ٛ‬يٌح ًِي‪٤ٓ ٚ‬خٓيش ٓ٘ي‪٫ ٚ‬كظ‪٤‬يخؿ‪ ْٜ‬اُ‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫حٓظلخىح ‪ٝ‬حٓظَٗخىح ‪ٝ‬حكظ‪٤‬خك‪ ٚ‬اُ‪ ْٜ٤‬اكخىس ‪ٝ‬اٍٗخىح ‪ٝ‬اًح ُْ ‪٣‬يرَ ٌُُي بً‪ ٙٝ‬رخُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع‬
‫ػِ‪ٝ ٚ٤‬هي ٗخ‪ٛ‬يٗخ ًُي هي أىٓ‪ٞ‬ح َٓس أ‪ٛ‬زؼخ ٖٓ ٍؿِ‪ٝ ٚ‬هَه‪ٞ‬ح ٗؼِ‪ ٚ‬كَ‪ٛ‬يخ ػِي‪٢‬‬
‫حُظزَى رٔٔخّ ًحط‪٣ ٌُٖ ٚ‬يكغ ‪ٌٛ‬ح ‪ٌٛ‬ح ‪ٌٛٝ‬ح ً‪ٌٜ‬ح كظ‪٣ ٠‬وؼ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬ؿ‪ َ٤‬ه‪ٜ‬ي‬
‫ح‪ً٩‬ح‪٣‬ش ك‪٤‬ظؤً‪ ٟ‬رٌُي ‪ٗ ٚٗ٧‬و‪ٗ ٚ‬ل‪٤‬يق ‪ٟ‬يؼ‪٤‬ق حُز٘‪٤‬يش هي‪ ١ٞ‬كي‪ ٢‬هللا ‪ٔ٣ ٫‬يَ ‪٫ٝ‬‬
‫‪٠٣‬ـَ اُي‪ ٢‬إٔ أطيخ‪ ٙ‬أٓيَ هللا ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬ي‪ٞ‬ح ُـ‪ٜ‬يخُ‪٣َٓ ٙ‬ي‪٣‬ي‪ٓ{ ٚ‬لٔيي ريٖ ػزيي حَُكٔيخٕ‬
‫حُظ٘يؿ‪ }٢‬حُٔظ‪ٞ‬ك‪ ٠‬رؼي ك‪ٞٗ ٢‬حٍ ػخّ رؼٖٔ‪ٍ 3113‬كٔش هللا ػِ‪ٝ ٚ٤‬أهخ‪ً ٙ‬خطيذ‬
‫حُلَ‪ٝ‬ف {ٓلٔي ح‪ ٖ٤ٓ٧‬ؿ‪ٞ‬د} كلَٔ ُ‪ِ٤‬ش ح‪ٍ٧‬رؼخ ٖٓ ٓ‪ٟٞ‬ؼ‪ ٚ‬ك‪٤ٓ ٢‬خٍس اُ‪٢‬‬
‫{‪ٞ١‬ر‪ }٠‬رل‪ َ٤‬أهل‪٤‬يض ػيٖ حُ٘يخّ ‪ًٛٝ‬زيض ُظ٘‪٤٤‬ؼيـ‪ ٚ‬هٔٔيش ‪َ٣‬أٓي‪ ْٜ‬أ‪٣ ١‬يئٓ‪ْٜ‬‬
‫‪ُٝ‬ي‪{ ٙ‬حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي حُز٘ي‪ٝ }َ٤‬أٍٓيَ اُي‪ ٢‬أه‪٤‬ي‪{ ٚ‬حُٔي‪٤‬ي ٓلٔيي حُلخ‪ٟ‬يَ} هِ‪٤‬لظ٘يخ‬
‫حُوخثيييي ح‪ ٕ٥‬اً ًحى ‪ٛ‬ييي‪ ٞ‬كييي‪ ٢‬رخى‪٣‬ظييي‪ ٚ‬هيييَد {‪١‬يييـ‪ٞ‬ر‪ٝ }٠‬هيييي أٍٓيييَ اُييي‪{ ٢‬حُ٘ييي‪٤‬ن‬
‫ارَح‪ }ْ٤ٛ‬ك‪{ ٢‬ىحٍ حُٔؼط‪ٝ }٢‬اُ‪{ ٢‬حُ٘‪٤‬ن ري ر‪ }ٚ‬ك‪ ٢‬هَ‪٣‬ظ‪ ٚ‬هيَد {‪١‬ي‪ٞ‬ر‪}٠‬‬
‫‪ًٌُٝ‬ي اُ‪ ٢‬حٌُزخٍ حُلخ‪ ٖ٣َٟ‬ك‪ٞ١{ ٢‬ر‪ }٠‬كخؿظٔغ ‪ٛ‬ئ‪ًٝ ٫‬زيخٍ أ‪ٛ‬يلخر‪ ْٜ‬كي‪٢‬‬
‫أه‪ٜ‬ييَ ٓيييس كظيي‪ ٠‬حؿظٔييغ ٓيي٘‪ٗ ْٜ‬ليي‪ ٞ‬ػٔخٗ‪٤‬ييش ‪ٝ‬ػ٘ييَ‪ ٖ٣‬ك‪ٜ‬ييِ‪ ٢‬ػِ‪٤‬يي‪{ ٚ‬حُ٘يي‪٤‬ن رييي‬
‫ر‪ }ٚ‬ر‪ٜ‬يئ‪ً ٫‬يَ ًُيي رول‪٤‬يش ٓيٖ حُؼخٓيش هي‪ٞ‬ف كظ٘يظ‪ٝ ْٜ‬كَؿي‪ٞ‬ح ٓيٖ أٓيَ‪ ٙ‬هزيَ‬
‫حٗ‪ٜ‬يحع حُلـَ كظي‪ ٠‬ؿؼِي‪ٞ‬ح ػِ‪٤‬ي‪ ٚ‬ر‪٤‬ظيخ ‪٣‬ـِين ‪٣ٝ‬ليظق كِٔيخ ػِيْ حُ٘يخّ رؼيي حُ‪ٜ‬يزق‬

‫‪62‬‬
‫هخٓض ه‪٤‬خٓظ‪ ْٜ‬ك‪ ٬‬طٔؤٍ ػٖ ح‪٧‬هخ‪ٝ َ٣ٝ‬ح‪٧‬كخػ‪ًُ ًَ َ٤‬ي ‪ٝ‬حُوِ‪٤‬ليش {حُٔ‪ٜ‬يطل‪}٠‬‬
‫ك‪{ ٢‬حٗـخٍ‪٣ }ْ٣‬ؼِْ حُ٘خّ ‪٣ٝ‬ؼزظ‪ ْٜ‬كِٔيخ كَؿ٘يخ ٓيٖ أٓيَ‪ٝ ٙ‬هَؿ٘يخ ٓيٖ أ‪ ٍٝ‬ريخد‬
‫ُو‪٤‬ض رؼي‪ ٞ‬أ‪ٛ‬يلخر٘خ ‪ٛٝ‬ي‪ُٔ ٞ‬يخ ‪٣‬ؼِيْ رخُ‪ٞ‬حهؼيش كويخٍ ُي‪ ٢‬اٗي‪ٍ ٢‬أ‪٣‬ظيي حُزخٍكيش كي‪٢‬‬
‫حُٔ٘خّ كوِض ُي أ‪ ٖ٣‬حُ٘‪٤‬ن؟ كظِ‪ٞ‬ص ػِ‪ٓٝ{ ٢‬خ ٓلٔي ا‪ ٍٍٞٓ ٫‬هي هِض ٓيٖ هزِي‪ٚ‬‬
‫حََُٓ اُ‪ ٢‬ح‪٣٥‬ش} كوِض ح‪ًٔ َٓ٧‬خ ٍأ‪٣‬ض كخىهَ كِٔخ ىهيَ ػيخ‪١ٝ ٖ٣‬لين ‪٣‬ظؼـيذ‬
‫‪ٝ‬هي ٍػخ‪ ٙ‬ؿخٓغ حٌُظخد رؤر‪٤‬خص ‪ ٢ٛٝ‬أ‪َٓ ٍٝ‬ػ‪٤‬ش ُِ٘‪٤‬ن ‪ٜٜٗٝ‬خ‪.‬‬
‫ٓ‪ ٠٠‬حُ٘‪٤‬ن ُِٔ‪ ٠ُٞ‬حٌُ‪ً ١‬ـخٕ ‪٣‬ؼزـي * ‪ٝ‬هـي ًـخٕ ‪٣‬ــيٍ‪ ١‬أٗـ‪٤ُ ٚ‬ـْ ‪٣‬ؤرــي‬
‫كَ٘ٔ ‪َ٣‬ػ‪ ٢ٍٟ ٖٓ ٠‬هللا ٓخ حهظ‪٠‬ض * أ‪ٝ‬حٓـــَ‪ٓ ٙ‬ؼـــَ حُٔ٘خ‪ٛ‬ــ‪ٜٔ٣ٝ ٢‬ــــي‬
‫‪ٜ٘٣ٝ‬ـ‪ ٠‬ػـٖ حُلل٘ـآ ‪٣ٝ‬ؤٓـَ رخُ‪ٜ‬ي‪٣ٝ * ٟ‬ؤطـ‪٣ ٫ٝ ٢‬ـِــ‪ ٞ‬رٔـخ ‪ٛ‬ـــ‪٣ ٞ‬ؼ‪ٜ‬ـــي‬
‫‪ًٝ‬ــخٕ ػٔــخى حُي‪٣‬ــٖ أ‪٣‬ــخّ ػٔـــَ‪ * ٙ‬اُ‪٤‬ـ‪ ٚ‬ر٘ـ‪٫ ٙٞ‬رظـــآ حُلـن هـي ‪ٛ‬ــي‪ٝ‬ح‬
‫‪٣‬ــَ‪ُ ٕٝ‬ـــ‪ ٚ‬كــــن ح‪٧‬رـــ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حؿزـخ * ‪ًٝ‬ــخٕ ‪٣‬ــَ‪ ٟ‬كــن حُز٘ــ‪ٞ‬س ‪٣‬لٔـــي‬
‫كٔـٖ ُِ‪٤‬ظخٓـ‪ً ٠‬ـخٕ أٗٔـ‪ ٠‬ؿٔ‪٤‬ؼ‪ٜ‬ـْ * أ‪ُٜٞٛ‬ــْ ‪ٝ‬حُ٘ـــَ رخُو‪٤‬ــَ ‪٣‬ؤـــي‬
‫‪ًٝ‬ـخٕ ‪ٛ٧‬ــَ حُلوــــَ ه‪ٜ‬زـخ ٓ‪ٜ٘‬جـخ * ‪ٞ٣‬حكــ‪ٓ ٕٞ‬ـٖ ٗظــ‪ ٢‬اُ‪٤‬ــ‪َ٤ُ ٚ‬كـــي‪ٝ‬ح‬
‫‪ُٝ‬ـ‪ ٞ‬ؿـخُ إٔ ‪٣‬لـي‪ ٟ‬كي‪٘٣‬ـخ‪ ٙ‬ؿ‪٤‬ـَ إٔ * ٓ‪٠‬ض هزِـ‪ ٚ‬حُٔـخىحص ‪١‬ـَح ‪ٓٝ‬خ كـي‪ٝ‬ح‬
‫ا‪ ٫‬أٗــ‪ ٚ‬إ ؿــخد ػ٘ــخ رـٔٔـــــ‪ * ٚ‬كٔـخ ؿــخد ػ٘ـخ ه‪٤‬ـــَ‪ ٙ‬حُٔظـــــيى‬
‫‪ٍٝ‬ػخ‪ِٓ ٙ‬يي حُ٘يؼَح كي‪ُٓ ٢‬خٗي‪ٗٝ ٚ‬خك‪٤‬ظي‪ٓ{ ٚ‬لٔيي ريٖ حُٔؼِي‪ ٢‬حُلٔي٘‪ }٢‬رو‪ٜ‬ي‪٤‬يس‬
‫طـ٘‪ ٢‬ػٖ ٓ‪َ٤‬حع ح‪ٓ٧‬ش ‪ٜٜٗٝ‬خ هخطٔش كي‪ ٢‬حُظلييع ريزؼ‪ٓ ٞ‬يخ ٓيٖ هللا ػِ‪٤‬ي‪ٔٓ ٚ‬يخ‬
‫‪٣‬ليي‪ٞ‬م حُظييٖ ٓييٖ حُو‪٤‬ييَ رؼييي طو‪٤٤‬ييز‪ٓ ْٜ‬ييٖ ٌٓخثييي‪ ْٛ‬حُييؼ‪٬‬ع حُوظييَ ‪ٝ‬حُلييزْ حُيييحثْ‬
‫‪ٝ‬حُظـَ‪٣‬يييذ حُييييحثْ كويييخٍ ‪ٔٓٝ‬يييخ ٓيييٖ هللا ػِييي‪ ٢‬رييييٍ ػ‪٬‬ػيييظ‪ً ْٜ‬ييي‪ٓ ٕٞ‬ييي٘‪ ٢‬ؿَرظييي‪٢‬‬
‫ٓٔظوَؿ‪ ٖٓ ٚ‬ر‪٣٬‬خ أٗز‪٤‬خث‪ٝ ٚ‬كظ٘ظ‪ ْٜ‬حُظ‪ ٢‬ؿَص ر‪ٝ ْٜ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬أػيحث‪ٝ ْٜ‬ك‪٣ ٚ٤‬و‪:ٍٞ‬‬
‫‪ٓٝ‬ــٖ هــ‪ٞ‬حٍم حُ٘زـ‪ ٢‬حُٔل‪٠‬ــَ * ػِ‪٤‬ـ‪ ٚ‬طِٔ‪ٔ٤‬ـخ حُؼِـ‪ ٢‬حُٔل‪٠‬ـــَ‬
‫ًـ‪ ٢٘ٓ ٕٞ‬طـَرـ‪ٔٓ ٢‬ظوَؿـ‪ٓ * ٚ‬ـٖ ُٓـٖ ٓ‪٠‬ـ‪ِٓ ٠‬ح‪٣‬خ ٓوَؿـ‪ٚ‬‬
‫هي ٗز‪ٜ‬ض رٔخ ٖٓ حََُٓ ؿَ‪ * ٟ‬اُـ‪ ٢‬حٌُ‪٣‬ــٖ ًِ‪ٜ‬ــْ هـي كـــَح‬
‫ػِ‪ٜ٤‬ـــْ حُ‪ٜ‬ـــــ‪٬‬س ‪ٝ‬حُٔـــ‪ًٔ * ّ٬‬ـخ حٗظلـض رزؼؼ‪ٜ‬ـــْ اــــ‪ّ٬‬‬
‫‪ٝ‬هي رـيص ٓؼــِس هزـَ رـيص * ُِٔ‪ٜ‬طل‪ ٢‬ك‪ ٢‬ؿَرظ‪ٝ ٢‬هي ‪ٛ‬ــيص‬
‫‪ٛٝ‬ـ‪ً ٢‬ـ‪ٓ ٕٞ‬ــٖ طٔززــ‪ٞ‬ح ٓؼـخ * ك‪ٜ٤‬خ ػي‪ ٟ‬حٌُ‪ ١‬حُٔ٘‪ ٢ُ ٠‬ؿٔؼخ‬
‫هي ؿزطـ‪ٞ‬ح ٖٓ ُْ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ٓؼ‪ٓ * ْٜ‬ـٖ حُؼـي‪ٝ ٟ‬حُـَد ُـ‪ ٢‬هٔؼ‪ٜ‬ـْ‬
‫‪ٝ‬إٔ ٓـٖ طٔززــ‪ٞ‬ح ‪٣ ٫‬يهِــ‪ * ٕٞ‬ك‪ ٢‬ؿ٘ـش حُِــ‪ٗٝ ٚ‬ــخٍح ‪٣‬يهِــ‪ٕٞ‬‬
‫‪ٝ‬أٗ‪ٜ‬ــْ ُ‪٤‬ــْ ُ‪ٜ‬ـْ كـ‪ ٢‬أرــي * ٓـخ ُـْ ‪٣‬ظ‪ٞ‬رـ‪ٞ‬ح ؿ‪٤‬ـَ أروـ‪ً ٠‬زــي‬
‫‪٣‬ؼ٘يي‪ ٢‬إٔ هللا طزييخٍى ‪ٝ‬طؼييخُ‪ ٢‬رل‪٠‬ييِ‪ٝ ٚ‬ؿيي‪ٞ‬ى‪ًَٓٝ ٙ‬يي‪ٗ ٚ‬ييز‪ٓ ٚ‬ييخ ؿييَ‪ ٟ‬ر‪٘٤‬يي‪ٝ ٢‬ريي‪ٖ٤‬‬
‫أ ػيحث‪ ٖٓ ٢‬حُظـَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُلظٖ رٔخ ؿَ‪ ٟ‬ر‪ ٖ٤‬أٗز‪٤‬خ هللا ‪ٝ‬أػيحث‪ٗٝ ْٜ‬ز‪ٓ ٚ‬يخ ط‪ُٞ‬يي ُي‪٢‬‬

‫‪63‬‬
‫ٓ٘‪ٜ‬خ ٖٓ حُ٘لغ اخ‪َٛ‬ح ‪ٝ‬رخ‪٘١‬خ كخ‪ٓٝ ٫‬آ‪ ٫‬رٔخ ط‪ُٞ‬يي ‪ٗ٧‬ز‪٤‬خثي‪ ٚ‬حٌُيَحّ ‪ٗٝ‬يز‪ٓ ٚ‬يخ ط‪ُٞ‬يي‬
‫ٓ٘‪ٜ‬خ ٖٓ ‪ ٍَٟ‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ُٖٔ ُْ ‪٣‬ظذ ٖٓ أػيحث‪ ٚ‬رٔخ ط‪ُٞ‬ي ٓ٘‪ٜ‬خ ُٖٔ ُيْ ‪٣‬ظيذ‬
‫ٖٓ أػيحث‪ٝ ْٜ‬إٔ ٖٓ طٔزز‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬طِيي حُليظٖ هيي ؿزطي‪ٞ‬ح ٓيٖ ُيْ ‪ٌٗٞ٣‬ي‪ٞ‬ح ٓؼ‪ٜ‬يْ ك‪ٜ٤‬يخ‬
‫ُ‪َٓ ٍٞ‬يزِ‪َ٣ )31( ً٬٤‬يخ‬ ‫ص َٓ َغ حَُٓ ِ‬ ‫{ َ‪َ َ٣ َّ ْٞ َ٣ٝ‬ؼ‪ ٞ‬حُظخُِ ُْ َػَِ‪َ َ٣ ٠‬ي ْ‪َ٣ ِٚ ٣‬وُ‪َ٣ ٍُ ٞ‬خ َُ ْ‪٤‬ظَِ٘‪ ٢‬حط َو ٌْ ُ‬
‫‪َ ٢ِِٟ٘‬ػ ْٖ حٌُ ًْ َِ رَ ْؼ َي اِ ًْ َؿخ َ ِٗ‪َ ًَ َٝ ٢‬‬
‫خٕ‬ ‫َ‪َِ٣ْ ٝ‬ظِ‪٤ْ َُ ٢‬ظَِ٘‪ ْْ َُ ٢‬أَط ِو ٌْ كُ‪ٗ٬‬خ ً َهِِ‪َُ )38( ً٬٤‬وَ ْي أَ َ‬
‫خٕ َه ٌُ‪ٗ })36( ً٫ٝ‬يخ‪ٛ‬يس ُي‪ٛ ٚ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬يخ ٓؼي‪ٚ‬‬ ‫‪ِ َٔ ٗ٪‬‬ ‫حُ٘ ْ‪٤‬طَ ُ‬
‫خٕ ُِ ِ‬
‫ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ٓ ّ٬‬ؼـِس ‪ٗٝ‬خ‪ٛ‬يس ُي‪ًَ ٢‬حٓيش ٓ٘ي‪ ٚ‬كِي‪ ٚ‬حُلٔيي ‪ٝ‬حُ٘يٌَ ػِي‪٢‬‬
‫ط‪ٞ‬ك‪٤‬يين ح‪٩‬طزييخع ‪ٓٝ‬ييٖ أٓييَحٍ ؿ‪٤‬زظيي‪ ٢‬إٔ ٓييٖ هللا ػِيي‪ ٢‬رٔييزغ ًَحٓييخص ٓؼـييِحص‬
‫َُٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ ٢ٛٝ ِْٓٝ ٚ٤‬ؿِذ ُي‪ ٢‬هللا أػييحث‪ ٢‬هزيَ ا‪ٜ‬ي‪ٛٝ ١ٍٞ‬يذ‬
‫ُ‪ ٢‬ػِٔخ ُْ ‪ ٖٓ ٌٖ٣‬حُيظؼِْ ‪ٝ‬ريخ‪ٍٓ ٢ٛ‬ي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ ًيَ ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬يخ‬
‫رـَرظ‪ ٢‬ػَ٘ ٓ٘‪ٝ ٖ٤‬هيٓظ‪ ُٚ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ حُويٓش حُوخُ‪ٜ‬ش ‪ٝ‬كزز٘‪ ٢‬هللا طؼخُ‪ ٢‬اُ‪ً ٢‬يَ‬
‫ٓييؼ‪٤‬ي ‪ٝ‬أ‪٣‬ييْ ارِيي‪ًٝ ْ٤‬ييَ ُؼيي‪ٓ ٖ٤‬ؼيي‪٘ٓ ٚ‬يي‪ٝ ٢‬كزز٘يي‪ ٢‬طؼييخُ‪ ٢‬اُيي‪ ٢‬حُٔ‪٬‬ثٌييش حٌُييَحّ‬
‫‪ٝ‬كزز٘‪ ٢‬اُ‪ٓ ٢‬ئٓ٘‪ ٢‬حُـٖ ‪ٝ‬حُِٔٔٔ‪ ْٜ٘ٓ ٕٞ‬ك‪ُ٘ٓ ٢‬ي‪ ٢‬طؼِوي‪ٞ‬ح ري‪ُٞ ٢‬ؿي‪ ٚ‬هللا ‪ٝ‬كي‪٢‬‬
‫‪ٌٛ‬ح ‪٣‬و‪:ٍٞ‬‬

‫‪ٝ‬ك‪ٓ ٢‬زـغ ٓؼـــِحص َُِٓـ‪ * ٍٞ‬هي ا‪َٜ‬ص ‪ٝ‬هزِ‪ٜ‬خ كِص رٔـ‪ٍٞ‬‬


‫ؿِذ رخُٔوظـخٍ ٍر‪ ٢ُ ٢‬حُؼي‪ * ٟ‬هزَ ا‪ ٫ ١ٍٜٞ‬أ‪٫‬ه‪ ٖٓ ٢‬ػي‪ٟ‬‬
‫‪ٛٝ‬ـذ ُـ‪ٍ ٢‬رـ‪ ٢‬ػِٔخ ُْ ‪ٌ٣‬ـٖ * ٓــٖ حُظؼِــْ ‪ٝ‬ؿــخ ٗـ‪ ٢‬رٌــٖ‬
‫رخ‪ٍٓ ٢ٛ‬ـ‪ ٍٞ‬حُِـ‪ً ٚ‬ـَ ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬ـآ * ػِ‪ٜ٤‬ــْ أروــ‪ٓ٬ٓ ٢‬ــ‪ٍ ٢‬ر‪٤‬ــخ‬
‫رـَرظـ‪ ٢‬ػ٘ــَ ٓ٘‪٤‬ــٖ روــيّ * هخُ‪ٜ‬ـش ُـٌ‪ ١‬حُ‪ٞ‬ؿـ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬حُوـيّ‬
‫‪٣‬لز٘ــ‪ُٞ ٢‬ؿـــ‪ٍ ٚ‬رــ‪ ٢‬حُٔؼ‪٤‬ـي * رـ‪٤‬ـَ رــ‪ ٞ‬أرـيح ًــَ ٓؼ‪٤‬ـي‬
‫أ‪٣‬ـْ ٍرـ‪ ٢‬أرـيح ‪ٛٝ‬ــ‪ ٞ‬حُٔؼ‪٤‬ــٖ * ارِ‪٤‬ـْ ٓ٘ـ‪ًٌٝ ٢‬ح ًـَ ُؼ‪٤‬ــٖ‬
‫‪٣‬لز٘‪٬ٓ ٢‬ثـي حُزخهـ‪ ٢‬حٌَُ‪٣‬ـْ * ُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ــ‪ٓ ٚ‬ــغ كــــ‪٬‬ف ‪٣َ٣ ٫‬ـْ‬
‫هـي ‪ٝ‬ىٗ‪ٓ ٢‬ـٖ بٓ٘ـ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُـــٖ * ُ‪ٞ‬ؿــ‪ ٚ‬رــخم ًــخٕ ُـ‪ ٢‬رخُٔــٖ‬
‫ه‪{ ُٚٞ‬ك‪ ٢‬حُـٖ} أ‪ ٖٓ ١‬حُـٖ ‪ٝ‬هخٍ ك‪ٟٞٓ ٢‬غ بهَ ‪ٌٛ‬ح‬
‫رــ‪ ٢‬طؼِـــن حٌُ‪٣‬ــــٖ أِٓٔـــــ‪ٞ‬ح * ٖٓ ؿٖ ػ‪ ١َٜ‬ى‪ِٞٔٔ٣ ُْ ٖٓ ٕٝ‬ح‬
‫‪ٝ‬هخٍ أ‪٠٣‬خ‬
‫‪ٛ‬ذ ٌُِ‪ ١‬هيٓ٘‪ ٢‬اكٔخٗخ * ٌِٓخ أ‪ٔٓ ٝ‬ظــ‪ٍٞ‬ح أ‪ ٝ‬اٗٔخٗخ‬
‫ػِْ ٓ٘‪ ٚ‬إٔ ُ‪ ٚ‬هيٓش ؿ‪ َ٤‬هيحٓ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ ْٗ٩‬ه‪{ ُٚٞ‬ؿِذ ُ‪ }٢‬اُن‬
‫‪ٝ‬ك‪ٟٞٓ ٢‬غ بهَ ‪٣‬و‪ٍٞ‬‬
‫ٓلٔي هي ؿخى ُ‪ ٢‬رخُـِذ * ‪ًٝ‬ـَ ٖٓ ؿـخ‪٣ ُْ ٍٙٝ‬ـِذ‬

‫‪64‬‬
‫ٓؼخىط‪ ٢‬رخه‪٤‬ـش ر‪ِٓ ٬‬ـذ * ‪ٝ‬هللا ؿِٔش ػيح‪ ٢ُ ٙ‬ؿِذ‬
‫‪ٝ‬هخٍ أ‪٠٣‬خ‬
‫ُـْ ‪٘٣‬ل٘‪ٓ ٢‬زـخٍُ * ‪ٝ‬ك‪٤‬ـ‪ٍ ٞ‬رـ‪ ٢‬رخٍُ * ارِ‪٤‬ــْ ‪٣ ٫‬زــخٍُ * ؿ٘ي حُؼِ‪ِ٣‬‬
‫ح‪٧‬كي‬
‫‪ٝ‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي ‪ٝ‬ه‪ٛٝ ُٚٞ‬ذ اُن ‪ٝ‬هخٍ أ‪٠٣‬خ‬
‫كلظض ٓخ ‪ ٖ٤ٛ‬ػٖ حُيكخطـَ * ك‪ ٬‬طٌٖ ػـٖ هيٓظ‪ ٢‬رلخطـَ‬
‫ٓـخم اُ‪ ٢‬هللا ؿِٔـش حُؼِـ‪ٗ * ّٞ‬ؼـْ حٌُز‪ٝ َ٤‬حُوز‪ٝ َ٤‬حُلِ‪ْ٤‬‬
‫ِٗع ٖٓ ‪٣‬لؼـَ ٓخ ‪٘٣‬آ حُؼِ‪ٜ٘ٔ٣ٝ * ّٞ‬ـخ ُـ‪ ٢‬رٌ‪ٗٞ‬ــ‪ ٚ‬حُؼِ‪٤‬ــْ‬
‫ٗخؿخٗـ‪ ٢‬حُـٌ‪ ١‬اُـ‪ ٢‬هــــخىح * ه‪َ٤‬ح ‪ٜ٣‬لـ‪ ٢‬هِي‪ ١‬كخٗوـخىح‬
‫ٓـٖ ػِـ‪ ٢‬حُِـــ‪ ٚ‬رخُظؼِ‪٤‬ــــْ * ‪ٝ‬ؿخ‪ٛ‬ــ‪ ٬‬أ‪ٛ‬ــي‪ًٝ ١‬ح ػِــ‪ّٞ‬‬
‫‪ٝ‬أٓييخ كزيي‪ُِٔ ٚ‬ييئٓ٘‪ٝ ٖ٤‬كييز‪ ْٜ‬ا‪٣‬ييخ‪ ٙ‬كييؤَٓ ‪٣ ٫‬لظييخؽ اُيي‪ ٢‬حٓظ٘يي‪ٜ‬خى ‪ٗ٧‬يي‪ ٚ‬أٓييَ ٓؼييخ‪ٖ٣‬‬
‫رٌؼييَس ٗلؼيي‪ُٜ ٚ‬ييْ رؼِ‪ٓٞ‬يي‪ٝ ٚ‬أٓ‪ٞ‬حُيي‪ٝ ٚ‬أٓييَحٍ‪ٝ ٙ‬ىػ‪ٞ‬حطيي‪ ٚ‬كيي‪ ٬‬رييؤّ رييًٌَ ٗيي‪٘ٓ ٢‬يي‪ٚ‬‬
‫طزًَخ كل‪ ٢‬رؼ‪ٌٓ ٞ‬خط‪٤‬ز‪:ٚ‬‬
‫‪ٝ‬حؿلـَ ٌَُ ٓئٓـٖ ‪ٓٝ‬ئٓ٘ـ‪ٓ * ٚ‬ـلـَس ٌُــَ ؿ‪٤‬ـَ ٓيٓ٘ــ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬حؿلـَ ٌَُ ِْٓٔ ‪ِٔٔٓٝ‬ـ‪ٓ * ٚ‬ـلـَس طؼ‪ٜٜٔ‬ـْ ٓـٖ أِـ‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬حؿلَ ٌَُ ٓلٖٔ ‪ٓٝ‬لٔ٘‪ٓ * ٚ‬ـلـَس ُ‪ ْٜ‬طوـ‪ٞ‬ى حُلٔ٘ـ‪ٚ‬‬
‫ػْ هخٍ ك‪ ٢‬ه‪٤ٜ‬يط‪ٓ{ ٚ‬طِذ حُ٘لخ }‬
‫‪ٝ‬حٗق ؿٔ‪٤‬غ حُِٔٔٔ‪ ٖ٤‬ػخؿ‪ * ٬‬ػْ ه‪ٜ‬ــْ ه‪ٞ‬كخ ‪ٝ‬كِٗخ بؿـــ‪٬‬‬
‫‪ٗٝ‬ـ‪ٜ‬ـْ ‪ٝ‬ػخك‪ٝ ْٜ‬حُطق ر‪ٜ‬ـْ * ‪ ٫ٝ‬طئحهٌ‪ٛ‬ــْ رٌؼـــَ ًٗز‪ٜ‬ــْ‬
‫كبٗ‪ٜ‬ـْ ‪ٝ‬إ ػ‪ٜ‬ــ‪ٞ‬ى ‪٣‬ـخ أكـي * ُـلِـش ُْ ‪ًَ٘٣‬ـ‪ٞ‬ح رـي أكــي‬
‫‪ٝ‬اٗ‪ٜ‬ــْ أريحٗ‪ٜ‬ــــْ ‪ ٫‬طوــــيٍ * ػِ‪ ٢‬ر‪٬‬ثــي ُ‪٠‬ؼـق ‪٣‬ظ‪ٜ‬ــَ‬
‫هِ‪ٞ‬ر‪ٜ‬ـْ ُ‪ٔ٤‬ـض طٔ‪٤‬ـــَ أرــيح * اُ‪ٓ ٢‬ـ‪ٞ‬حى ٓـٖ ‪٘ٛ‬خ اُ‪ ٢‬ؿـيح‬
‫ٌُ٘ٔــخ طِ‪ٜ‬ــ‪ ٚ‬حُــــــ‪ٞ‬حٍؽ * أك‪٠‬خ‪ٛ‬ـــْ ‪٧‬هزــــق حُوزخثـــق‬
‫ك‪ ٬‬طئحهٌ‪ٛ‬ـْ رٔـخ ‪٘٣ ٫‬و‪ٜ‬ـي * ‪ُٜٝ‬ـْ ‪ٛ‬ـذ حُــٌ‪٘٣ ٫ ١‬لؼــي‬
‫ػْ هخٍ ك‪ ٢‬ه‪٤ٜ‬يط‪{ ٚ‬كخٓظـخد ُ‪ٍ ْٜ‬ر‪}ْٜ‬‬
‫كَؽ رـخ‪ ٙ‬حُٔ‪ٜ‬طل‪ ٠‬ػٖ أٓظـ‪٣ * ٚ‬خ ٓوَؿخ ػزيى ًح ٖٓ ؿٔظ‪ٚ‬‬
‫ِٓـْ رـخ‪ٛ‬ــ‪ٝ ٚ‬ؿخ‪ٜٛ‬ــْ ٓؼـخ * أٓظــ‪٣ ٚ‬ـخ ‪ٝ‬حكــيح ُـ‪ ٢‬هٔؼــخ‬
‫طل‪ِ٠‬ـٖ ػِـ‪ ١ًٝ ٢‬ح‪ٔ٣٩‬ـــخٕ * رلــــَؽ ‪٣‬ـخ ‪ٝ‬ح‪ٛ‬ــذ ح‪ٓ٧‬ـــخٕ‬
‫ؿٔ‪ َ٤‬أ‪ُ َٛٝ‬ـٔ‪٤‬غ حُِٔٔٔ‪ٝ * ٖ٤‬حُِٔٔٔخص أٓـٖ ٍد حُؼخُٔ‪٤‬ــٖ‬
‫أًظذ ‪ٛ‬لخ ُـٔ‪٤‬غ حُٔلٔ٘‪ٝ * ٖ٤‬حُٔلٔ٘ـخص ‪٣‬خ ‪ ٢ُٝ‬حُٔئٓ٘‪٤‬ـٖ‬

‫‪65‬‬
‫اُن اُ‪ٓ ٢‬يخ ‪٣ ٫‬ؼيي ٓيٖ ‪ٛ‬يٌح حُ٘ي‪ٞ‬ع حُٔؼيَد ػيٖ كزي‪ٓ٧ ٚ‬يش ٍٓي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا‬
‫ػِ‪ٓ ِْٓٝ ٚ٤‬خ ‪٣‬لذ ُ٘لٔ‪٣ٝ ٚ‬و‪ ٚ‬حُو‪ٞ‬ح‪ ْٜ٘ٓ ٙ‬كزخ ُحثييح ‪ٓٝ‬ئؼظ‪ٍٟ ٚ‬ي‪ ٢‬هللا‬
‫ػ٘‪٣ ٚ‬و‪{ :ٍٞ‬اٗ‪ً٘ ٢‬ض أ‪٣‬خّ حُ٘يزخد ‪ٝ‬ح‪٩‬كخهيش أٗظويذ ٓيٖ ًيَ هز‪ِ٤‬يش هِي‪٣ ٬٤‬و‪ٜ‬ي‪ٚ‬‬
‫هِز‪ٓ ٢‬لزش هخ‪ٛ‬ش} ًخٗظوخري‪ٓ ٚ‬يٖ ر٘ي‪ ٢‬ى‪ٔ٣‬يخٕ {ٓلٔيي حُ‪٤‬ييحُ‪ٛ }٢‬يخكذ {ً‪ٛ‬يذ‬
‫ح‪٩‬رَ‪ ٖٓٝ }ِ٣‬حُظ٘يؽ {ٓلٔي كخٍ ريٖ ٓظيخٍ} ‪ٓٝ‬يٖ حُليخؿ‪{ ٖ٤‬أكٔيي ريٖ ٓلٔيي}‬
‫‪ٛ‬خكذ {حُـ‪ َٛٞ‬حُٔ٘ظْ} ‪ٝ‬ؿ‪٤‬يَ‪ ٙ‬كي‪ ٢‬حُويَبٕ ‪ٔٓٝ‬يخ كٌي‪ُ٘ ٠‬يخ ٓيٖ أػـيذ كزي‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬أؿَد ٗلوظ‪ُ ٚ‬و‪ٞ‬ح‪ ٙ‬حُٔئٓ٘‪ ٖ٤‬هخٍ ٓخ ً٘ض كي‪ ٢‬حُزليَ أ‪٣‬يخّ ؿَرظي‪ ٢‬أطيخٗ‪ ٢‬كي‪٢‬‬
‫رؼيي‪ٓ ٞ‬يي٘‪ ٖ٤‬إٔ أهخٗييخ {ٓلٔييي ٗييي} حُٔؼييَ‪ٝ‬ف {ر٘ييَؽ ُٔييزؾ} ‪ٛ‬ييـ‪ٝ ٞ‬أه‪ٗٞ‬ييخ‬
‫{ٓلٔييي ؿيي‪ٞ‬د} حُٔؼييَ‪ٝ‬ف {رٔـيي‪ٞ‬د ‪ٛ‬ييَّ ٗييَؽ كييض} ؿَر‪ٜٔ‬ييخ حُ٘‪ٜ‬ييخٍ‪٫ٝ ٟ‬‬
‫أىٍ‪ ١‬اُ‪ ٢‬أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ش أأِض ػِ‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬طٌيٍ ‪ٝ‬هظ‪ٗ ٢‬يلوش ُ‪ٜٔ‬يخ ‪ٗ٧‬ي‪ ٫ ٢‬أكيذ إٔ‬
‫‪٣‬زظِ‪٤‬خ رٔخ ‪ٌ٣‬يٍ ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي‪ٔٛ‬خ أ‪ِٔ٣ ٝ‬ز‪ٓ ٚ‬ؼخً هللا كظ‪َ٠‬ػض اُ‪ ٢‬هللا ك‪ٜٔ٤‬خ ‪ٝ‬هِض‬
‫‪٣‬خ ه‪٤‬ــَ ؿخكـَ ًٗ‪ٞ‬رخ ٌٓخ * ‪ٝ‬ه‪٤‬ــَ هـخىٍ أٓ‪٤‬ـَح كٌخ‬
‫أكٌي ٍهخد حُِٔٔٔ‪ ٖ٤‬كٌخ * ‪ًٝ‬ق ػ٘‪ٜ‬ـْ ٓخ ‪٣‬ـَ ٌٗخ‬
‫‪ٛٝ‬ييٌحٕ حُز‪٤‬ظييخٕ كيي‪ ٢‬ه‪ٜ‬يي‪٤‬يط‪ٝ{ ٚ‬أٓييخ ٓييخ ‪٘٣‬لييغ حُ٘ييخّ ك‪ٌٔ٤‬ييغ كيي‪ ٢‬ح‪ُٝ }ٍٝ٧‬ؼييَ‬
‫‪ ٍٞٛٝ‬هزَ‪ٔٛ‬خ اُ‪ٝ ٚ٤‬ؿي‪ ٙ‬ك‪ٜ٤‬خ ك٘ٔؾ حُيػخ ‪.‬‬
‫‪ٝ‬أٓييخ كييذ هيي‪ٞ‬ح‪ ٙ‬حُٔٔيئِ‪ُ ٖ٤‬يي‪ ٚ‬كييؤَٓ ٓؼِيي‪٘ٓ ّٞ‬يي‪ ٍٜٞ‬هييي ٗيي‪ٜ‬ي‪ٝ‬ح ُيي‪ ٚ‬رٌييَ ه‪٤‬ييَ‬
‫‪٣٫ٝٝ‬ش ك‪ٜٞ٘ٓ ًَ ٢‬ى‪.‬‬

‫{فصم في شهادة انكبراء نو بانجالنت وانىاليت}‬

‫ك‪ٌٜ‬ح {ٗ‪٤‬ن ٓ‪٤‬ي‪ ١‬رخد} ػِ‪ ٢‬ؿ‪ُ٬‬ش هيٍ‪ً ٙ‬خٕ {حُ٘‪٤‬ن} ػ٘ي‪ً ٙ‬خٌُزَ‪٣‬ض ح‪٧‬كَٔ‬
‫هييخٍ ك‪٤‬يي‪ًٝ ٚ‬ظييذ ‪ٗٝ‬ؼييَ ‪ٗٝ‬ظييْ ‪ُٝ‬يي‪ُ ٞ‬ييْ ‪٣‬وييَ ا‪ٛ ٫‬ييٌ‪ ٙ‬حُو‪ٜ‬ييخثي حُييؼ‪٬‬ع ى‪ ٕٝ‬ه‪ٜ‬ييخثي‪ٙ‬‬
‫حٌُؼ‪َ٤‬س ٌُخٕ ًخك‪٤‬خ ‪:٢ٛٝ‬‬

‫حُ٘‪٤‬ــن أكٔــي ٗؼٔــــش أ‪ٛ٫ٝ‬ـخ * ‪ٛ‬ــٌ‪ ١‬حُو‪٬‬ثــن ًِ‪ٜ‬ـخ ٓ‪ٛ٫ٞ‬ـخ‬


‫كخُلٔــي ُِــــ‪ ٚ‬حُـٌ‪ٗ ١‬ؼٔــخإ‪ٔ٣ ٫ * ٙ‬ظط‪٤‬ــغ ػزـــخى‪ ٙ‬أك‪ٜ‬ـخ‪ٛ‬ـخ‬
‫طِوــخ‪ ٙ‬إ ٍكؼـض ُٔـــي ٍح‪٣‬ــش * ر‪٘٤ٔ٤‬ــــ‪ٓ ٚ‬ظ‪ِٜ‬ـــــــ‪ِ٣ ٬‬وـخ‪ٛ‬ــخ‬
‫‪ٝ‬اًح ٍأ‪ٓٞ٣ ١‬ـخ ٌٓــخٍّ أػَ‪ٟ‬ض * كٔ‪ٜٔ‬ــــْ ٓظ‪ٔ٤‬ـــــْ ًزــَح‪ٛ‬ـــخ‬
‫ٓخ ‪ٟ‬ـٖ أٍ‪ٟ‬خ أٓؼـيص رـ‪ٞ‬حٍ‪ٛ‬خ * إٔ ‪ٌ٣ ٫‬ــــ‪ٍ ٕٞ‬ر‪٤‬ؼ‪ٜ‬ـخ أٓوـخ‪ٛ‬ـخ‬
‫ط٘ٔ‪ ٠‬حُؼلــخس رزًَ‪ٜ‬ــْ أ‪١ٝ‬خٗ‪ٜ‬ـخ * كظـ‪ ٠‬طـــَ‪ٓ ١‬ـ٘خًــــْ ٓـ٘خ‪ٛ‬ـخ‬
‫‪ِ٣‬وـ‪ ٠‬ؿٔ‪ٞ‬ػ‪ٜ‬ــْ رز٘ـــَ ‪ٛ‬ـخىم * كٌؤٗ‪ٜ‬ـخ طؼط‪٤‬ــــ‪ٓ ٚ‬ــخ أػطـخ‪ٛ‬ــخ‬
‫‪66‬‬
‫ٗ‪ٜ‬ـي حُط‪ٞ‬حثق أؿٔؼـ‪ ٕٞ‬رٌ‪ٗٞ‬ـ‪ * ٚ‬رــــــَح ًـَ‪ٔ٣‬ــخ هـخٗـظــخ أ‪ٝ‬ح‪ٛ‬ــخ‬
‫ٓٔـٖ ‪٣‬ـَ‪ٗ ١‬لـغ ح‪ٗ٧‬ــخّ كَ‪٠٣‬ـش * ك‪ ٢‬ى‪ٛ‬ـــَ‪ٝ ٙ‬حٌُحًـَ‪٣‬ـــٖ حُِـــــ‪ٚ‬‬
‫‪ ٠َٟ٣‬اًح ؿـَص ح‪ٓ٧‬ــ‪ِٔٔٓ ٍٞ‬خ * ػِٔـــخ رـؤٕ اُ‪ٜ‬ـــــــ‪ ٚ‬أؿـَح‪ٛ‬ـخ‬
‫‪ ٫‬طلـذ ح‪ٓ٧‬زخد ػ٘‪ ٚ‬كو‪٤‬وـش * إ طـــخ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬أِـخط‪ٜ‬ـخ ٓــٖ طخ‪ٛ‬ـخ‬
‫‪ُ ٫‬حٍ ٓ٘‪ٜ‬ـ‪ ٬‬رل‪َ٠‬طــي حُل‪٤‬ـخ * طظ٘ٔــْ حُو‪٤‬ـــَحص ٓــٖ ٍ‪٣‬ـخ‪ٛ‬ـخ‬
‫طٔؼ‪ ٠‬حُؼزـخى اُ‪ٓ ٢‬ـآٍد ٗلـ‪ٓ * ٙٞ‬ـٖ أٓـــَ ىٗ‪٤‬ـخ‪ٛ‬ـخ ‪ٓٝ‬ـٖ أهَح‪ٛ‬ـخ‬

‫‪ٝ‬حُؼخٗ‪٤‬ش ك‪َٗ ٖ٤‬ع ك‪ ٢‬حُز٘خ حُـخٓغ ك‪{ ٢‬حٗـخٍ‪ }ْ٣‬كوخٍ‪:‬‬

‫ٓٔـي حُ٘‪٤‬ن ؿخٓـغ حُزًَخص * ‪ٓٝ‬لَ حُو‪٤‬ـَحص ‪ٝ‬حَُكٔـخص‬


‫طـلـَ حُٔ‪٤‬جـخص ك‪٤‬ـ‪٣ٝ ٚ‬ـئطـ‪ُ * ٢‬حثـَ‪٠ٓ ٙ‬خػــق حُلٔ٘ـــخص‬
‫ً‪ ٝ‬أٓـخّ ٖٓ حُظوـ‪ٝ ٠‬ؿـيحٍ * ٖٓ ‪٤٘ٛ‬ـغ حُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حٌَُٔٓخص‬
‫ػٔــَ هخُـ‪ُ ٚ‬ـَد حُزـَح‪٣‬ـخ * ٗ‪٤‬ـــش ‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔـــخٍ رخُ٘‪٤‬ــــخص‬
‫ٗؼْ ٓـؤ‪ ٟٝ‬حُـٌ‪٣َ٣ ١‬ـي ه‪٤‬خٓـخ * أ‪ ٝ‬ػٌ‪ٞ‬كخ ‪ٗٝ‬ؼـْ ٓؤ‪ ٟٝ‬حُؼلـخص‬
‫إ ‪ٌ٣‬ـٖ ُِ‪ٜ‬ــ‪٬‬س ُِــ‪ ٚ‬ر‪٤‬ظـخ * ك‪ ٜٞ‬ر‪٤‬ض أ‪٠٣‬خ ُلؼ٘‪ ٠‬حُ‪٬ٜ‬ص‬
‫ػَكـض ُِ‪ٜ‬ـ‪٬‬س ك‪٤‬ــ‪ٝ ٚ‬هــ‪ٞ‬ص * ‪ٝ‬حُظـ‪ ٢‬ؿ‪٤‬ـَ‪ٛ‬ـخ ٓـٖ ح‪ٝ٧‬هــخص‬
‫‪٣‬وزـَ حُ٘ـخّ ٗلــ‪ ٙٞ‬روِــ‪ٞ‬د * ؿٔؼـض ر‪٤‬ــٖ ٗ‪٤‬ــش أٗظــخص‬
‫كَهـش طو‪ٜ‬ـي حُ‪ٜ‬ـ‪٬‬س ‪ٝ‬أهـَ‪ * ٟ‬اٗٔخ حُ٘ـؤٕ ػ٘ي‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬حًُِـخص‬
‫إًٔ حُِــ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حٍطلــخع ر‪٤‬ــ‪ٞ‬ص * َٗكض رخٓٔـ‪ ٚ‬ػِ‪ ٢‬ح‪٧‬ر‪٤‬ــخص‬
‫‪ٝ‬ؿـِ‪ ٟ‬كـ‪ ٢‬ر٘خث‪ٜ‬ـخ رز‪٤‬ــ‪ٞ‬ص * طزظ٘ـ‪ُِ ٠‬ز٘ـخص كـ‪ ٢‬حُـ٘ــخص‬
‫اٗٔخ حُ٘‪٤‬ــن ٗؼٔــش أٗؼـْ حُِـــــ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬ـخ ب‪٣‬ـــش ٓـــٖ ح‪٣٥‬ــــخص‬
‫ػِٔظـ‪ ٚ‬حُؼزــخى َٗهـخ ‪ٝ‬ؿـَرـخ * ٓ‪٤‬ـيح ػ٘ـي ك‪َٛ٠‬ـخ ‪ٝ‬حُزـيحص‬
‫ٖٓ ر٘خص حُـٔ‪ٝ َ٤‬حُ٘خّ ك‪ * ْٜ٤‬هِـش ٖٓ ‪ٝ‬ؿـ‪ٞ‬ى طِـي حُز٘ـخص‬
‫‪ٛ‬ـيٍ‪ٝ‬ح ػ٘‪ ٚ‬كخٓي‪٣‬ـٖ ًٔخ ‪٣‬لـــــٔي ؿٔـغ حُـ‪ٍٞ‬حى ‪ٍٝ‬ى حُلـَحص‬
‫كلــا حُِـــ‪ٗ ٚ‬لٔــ‪ٝ ٚ‬ػـــ‪ٝ * ٙ٬‬ر٘‪٤‬ــ‪ ٚ‬رللظــــ‪ٝ ٚ‬حُز٘ــــخص‬
‫‪ٝ‬ر٘ـ‪ ٢‬ر‪٤‬ظــ‪ ٚ‬حَُك‪٤‬ــغ ؿٔ‪٤‬ؼـخ * ‪٣َٓٝ‬ي‪٣‬ـ‪ ٖٓ ٚ‬ؿٔ‪٤‬ـغ حُـ‪ٜ‬ـخص‬
‫‪ٝ‬كزــخ‪ ٙ‬ح‪ُ٩‬ــ‪ ٚ‬هـــَس ػ‪٤‬ـــٖ * ك‪ ٢‬حُل‪٤‬ـخس حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬طِـي حُل‪٤‬ـخس‬

‫‪ٝ‬حُؼخُغ ٖٓ ح‪٧‬ه‪َ٤‬حص ‪ُٝ‬ؼِ‪ً٘ ٚ‬ق ُ‪ ٚ‬إٔ أَٓ‪ٜٔ٣‬خ هخٍرخ حُظٔخّ كوخٍ‪:‬‬

‫ؿـِحى اُـ‪ ٚ‬حُ٘خّ ه‪٤‬ــَ ؿِحثــ‪ُٝ * ٚ‬حىى ٓــٖ طٌَ‪ٔ٣‬ــــ‪ٝ ٚ‬ػطخثــــ‪ٚ‬‬


‫‪67‬‬
‫‪ٝ‬أروــخى ُِوِـــن حُـٌ‪ ١‬رزوخثٌــْ * ‪ٝ‬أٓيحىًــــْ أٓـــــيحى‪ ٙ‬رزوخثـــــ‪ٚ‬‬
‫ٓٔخٓ‪٤‬ي إ ٗخٍ حُـ٘‪٤ً ٢‬ق ‪َ٣‬طو‪َٓ * ٢‬حه‪ُ ٖٓ ٢‬ـْ ‪٣‬ــٖ ٓؼــَ ؿ٘خثــ‪ٚ‬‬
‫‪ٛٝ‬ـَ ‪ٔ٣‬ظ‪ٓ ١ٞ‬ـٖ ‪ٔٛ‬ـ‪ ٚ‬رـٌٍ ٓخُـ‪ٓٝ * ٚ‬ـٖ ‪ٔٛ‬ــ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ؿٔؼــ‪ٝ ٚ‬حهظ٘خثـــ‪ٚ‬‬
‫أٓـٖ ‪٘٣‬ظـَ‪ ١‬رخُٔـخٍ أؿَح ‪ٓٝ‬لوَح * ًٔ٘ـٔـْ كـ‪ ٢‬ر‪٤‬ؼـــ‪َٗٝ ٚ‬حثــــــ‪ٚ‬‬
‫كظ‪٣ ٢‬ظ‪ٜ‬ـَ حُٔؼـَ‪ٝ‬ف ػ٘ي ا‪ٜ‬ــ‪٣ٝ * ٍٙٞ‬ولـ‪٘ٓ ٠‬ـخٍ حُؼـَف ػ٘ي هلخثـ‪ٚ‬‬
‫اًح ٓخ حكظـ‪ٞ‬ص ‪ٓٞ٣‬ـخ ه٘خ‪٤١‬ـَ ًلـ‪ * ٚ‬طؤٔ‪ٜ‬خ حُؼخكـــ‪ٝ ٕٞ‬هـض حكظ‪ٞ‬حثــ‪ٚ‬‬
‫‪٣‬ؼـي ٗٔـخ حُٔــــخٍ ػ‪٤‬ــٖ ك٘خثــــ‪ٝ * ٚ‬اٗلخهــ‪ُِ ٚ‬ـــــ‪ ٚ‬ػ‪٤‬ــــٖ ٗٔخثــــ‪ٚ‬‬
‫‪ًٍٝ‬ـذ ًؤ‪١‬ــَحف ح‪٘ٓ٧‬ــش طـظِـ‪ * ٢‬رـ‪ ٚ‬حُؼ‪٤‬ـٖ هلـَح أٍ‪ٟ‬ـ‪ًٔٔ ٚ‬خثـــ‪ٚ‬‬
‫‪ٔ٣‬ـ‪ٞ‬م ر‪ ْٜ‬كـخى‪ ١‬ؿٔ‪٤‬ـَ ٍؿخثـ‪ٜ٣ٝ * ٚ‬ي‪ٜ٣‬ـْ ‪ٛ‬ــخى‪ ١‬ؿٔ‪٤‬ـَ ٓ٘خثـــ‪ٚ‬‬
‫‪٣‬ئٓــ‪٤ٗ ٕٞ‬ـَ حُلـخؽ ؿ‪٤‬ـَ ٓ٘ــ‪ * ٚ‬ػِ‪ ٢‬ػوــش إ أ‪ٛ‬زلـــ‪ٞ‬ح رل٘خثــــ‪ٚ‬‬
‫‪ٓٝ‬ــخ ػ‪٤‬زـــــ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬ػزـــخىس ٍرــــ‪ٗٝ * ٚ‬لـغ حُـ‪ ٍٟٞ‬ك‪ٛ ٢‬زلــ‪ٔٓٝ ٚ‬خثــ‪ٚ‬‬
‫‪ًٝ‬ل‪ ٢‬ر‪ٗ ٖٓ ٚ‬خ‪ٛ‬ي ػخُْ ػخَٓ ٓٔظو‪ٓ ْ٤‬و‪ ْ٤‬ػِ‪٘ٓ ٢‬ش ٍٓي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫‪ٓٝ‬ييِْ ‪٣ ٫‬يييح‪ ٖٛ‬ػِييْ حُو‪٤‬ييَ ‪ٓٝ‬لِيي‪ٜٗٝ ٚ‬ييق حُؼزييخى رخُي‪ُ٫‬ييش ػِ‪٤‬يي‪ ٚ‬ؿييِح‪ ٙ‬هللا ػييٖ‬
‫ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬ػٖ ً‪ ٚ٣ٝ‬ه‪َ٤‬ح‪.‬‬

‫‪ٌٛٝ‬ح ‪ ٢ُٝ‬هللا حُٔظلن ػِ‪٣٫ٝ ٢‬ظ‪{ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن ٓؼي أر‪ ٚ٤‬ػو‪ِ٤‬ش} ر‪٤‬ض حَُ٘ف ‪ٓٝ‬ي‪ُ٬‬ش‬
‫حُ٘ز‪ٞ‬س حُؼِ‪ِ٣‬س هيخٍ ‪ًٝ‬ظيذ ‪ٗٝ‬ؼيَ ‪ٗٝ‬ظيْ ‪ٔٓٝ‬يخ ‪ٔ٘٣‬يذ اُ‪٤‬ي‪ ٚ‬كي‪ ٢‬رؼي‪ ٞ‬رَح‪ٝ‬طي‪ ٚ‬رؼيي‬
‫كٔي هللا ‪ ٚ٤ٓ٬ٓٝ‬ػِ‪ ٍُٚٞٓ ٢‬أٓخ رؼي كٔ‪ ٢٘ٓ ّ٬‬اُ‪{ ٢‬حُ٘‪٤‬ن أكٔيي ر٘يذ} ُؼيٖ‬
‫هللا ٖٓ أرـ‪ٓٝ ٚ٠‬ذ‪ٞٓ ،‬ؿز‪ ٚ‬ك‪ ٬‬ط٘ٔ٘‪ ٫ٝ ٢‬طْ٘ أٓش ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫‪ ِْٓٝ‬ك‪ٌٜ‬ح ٖٓ حُٔ‪٤‬ي حُـِ‪٤ٜٗ َ٤‬لش ُ‪ٓ٨‬ش ‪ٝ‬ى‪ُ٫‬ش ػِ‪ ٢‬حُو‪ َ٤‬ربٗخٍس ُط‪٤‬لش ‪ٝ‬هخٍ‬
‫ك‪ ٢‬ه‪٤ٜ‬يس حُظ‪ٜ٘‬جش ُٔخ ٍؿغ حُ٘‪٤‬ن ٖٓ حُـ‪٤‬زش حُٔزخًٍش رؼي إٔ ‪ٔ٣‬ظ٘‪ٜ‬ي ػِ‪ ٢‬أَٓ‪ٙ‬‬
‫رز‪٤‬ض هي‪:٢ٛٝ ْ٣‬‬
‫كِق حُِٓـخٕ ُ‪٤‬ؤط‪ ٖ٤‬رٔؼِـ‪ * ٚ‬ك٘ؼض ‪٘٤ٔ٣‬ي ‪٣‬خ ُٓخٕ كٌلَ‬
‫‪ٝ‬هخٍ أ‪٠٣‬خ‬
‫ٓؼخىٗـــ‪ ٚ‬أؿِظـــ‪ٜ٘ٓ ٚ‬ـخ حُ٘‪ٜ‬ــخٍ‪ * ٟ‬كؤ‪ٛ‬زــق ك‪ ٢‬طِي حُزلـــ‪٠ٗ ٍٞ‬ــخٍ‪١‬‬
‫‪ٛ ٖٓٝ‬يف حُزلـَ حُٔل‪٤‬ـ‪ ٢‬ريح كٖٔ * ط‪ُ٨‬ـــئ‪ ٙ‬ك‪٤‬ــ‪ ٚ‬حُؼ‪٤‬ــــ‪ ٕٞ‬ك‪٤‬ـــخٍ‪ٟ‬‬
‫‪ٝ‬رـيٍ ٓ٘‪٤‬ـَ ؿـخد ك‪ ٢‬حُـــَد ػـْ ُـــــخف ّ حُــَد ٗٔٔـخ ٍكؼـش ‪ٝ‬حٗظ٘ـخٍح‬
‫كؼـزـ‪٤ٔ٤ٌُ ٢‬ـآ حٓظلـخٕ ؿـيح ر‪ٜ‬خ * ٗ‪٠‬ــخٍ حُــ‪٣ ٍٟٞ‬خه‪ٞ‬طـــش ‪ ٫‬طزــخٍ‪ٟ‬‬
‫ك‪٤‬خ ػـزـخ رـــخد حُٔظــــخد ٓلظـــق * ٌُـــَ َٓ‪٣‬ـــي ٍحّ ٓ٘ـــ‪ ٚ‬ؿـــــ‪ٞ‬حٍح‬
‫‪٤٘ٛ‬جخ ٌُ‪ ١‬حُي‪ ٖ٣‬حُـَ‪٣‬ذ حٌُ‪ ١‬ؿيح * ‪٣‬ظ‪٤‬ــ‪ٓ ٚ‬ـــَ‪ٍٝ‬ح ٌٓ٘ــــْ ‪ٝ‬حكظوـــخٍح‬
‫رن رن أًَّ ر‪ٗ ٢ُٝ ٖٓ ٚ‬خ‪ٛ‬ق ‪٣ ٫‬ـٖ ‪٣ ٫ٝ‬يح‪.ٖٛ‬‬

‫‪68‬‬
‫‪ٌٛٝ‬ح ‪ ٢ُٝ‬هللا {حُ٘‪٤‬ن حُٔٔظؼ‪ ٖ٤‬حٌُِٔ‪ }٢ِ٤‬هخٍ أه‪ٗٞ‬خ ك‪ ٢‬هللا ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن {حُلخؽ‬
‫ٓلٔيي ػزيي هللا ريٖ ػز‪٤‬يي حَُكٔيخٕ} كيي‪ً ٢‬ظخري‪{ ٚ‬حُ٘لليخص حُٔٔيٌ‪٤‬ش كي‪ ٢‬حُويي‪ٞ‬حٍم‬
‫حُزٌ‪٤‬ش} ُٔخ ٓؤٍ حُ٘‪َٜ‬حٗ‪ً{ ٢‬ز‪ }ٕ٬‬أػخًٗخ هللا ٓ٘‪ٓٝ ٚ‬يٖ ٗيَ‪{ ٙ‬حُ٘ي‪٤‬ن ٓي‪٤‬ي‪}١‬‬
‫ػييٖ كٌييْ ؿ‪ٜ‬ييخى حُٔٔيئِ‪ُِٜ٘ ٖ٤‬ييخٍ‪ ٟ‬كيي‪ٛ ٢‬ييٌح حُِٓييخٕ ‪ٛ‬ييَ ‪ٛ‬يي‪ ٞ‬ؿييخثِ أّ ‪٫‬؟ ‪ٕ٧‬‬
‫حُ٘‪ٜ‬خٍ‪٣ ٫ ٟ‬ظؼَ‪ ُْٜ ٕٟٞ‬ك‪ ٢‬ى‪ٓ ْٜ٘٣‬غ هي‪ٞ‬ط‪ٟٝ ْٜ‬يؼق حُٔٔئِ‪ٝ ٖ٤‬أؿخري‪ ٚ‬رٔيخ‬
‫أؿخر‪ ِْٓٝ ٚ‬حُـ‪ٞ‬حد {حُ٘‪٤‬ن ٓؼي أر‪ٝ }ٚ٤‬ػَ‪ٟ‬خ‪ ٙ‬ػِ‪٣َ٣ ٚ٤‬يي إٔ ‪ٔ٣‬يِْ كٌظيذ ‪ٛ‬ي‪ٞ‬‬
‫أ‪{ ١‬حُ٘‪٤‬ن أكٔي} ٓخ ٗ‪ٓ ٜٚ‬خ ًظز‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬وخٕ ٓظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬ح‪٤ُٝ٧‬خ ‪ٝ‬حُؼِٔيخ حُيٌ‪ٖ٣‬‬
‫‪ٌ٣‬خري‪ ٕٝ‬ؿ‪ٝ َْٛ٤‬أٓخ ًخطذ ‪ ٌٙٛ‬حُلَ‪ٝ‬ف ؿؼِ‪ ٚ‬هللا طؼخُ‪ ٢‬رخد حُٔؼخىس ‪ٝ‬حُز٘يخٍس‬
‫‪ٝ‬حُٔؼَ‪ٝ‬ف كِْ ‪٣‬ظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ٌٛ ٖٓ ٢ٗ ٚ٤‬ح ‪ ٚٗ٧‬كيَؽ ٓيٖ كيظٖ حُييٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هيَس ػيخّ‬
‫ًٖٔ‪ 3131‬كِ‪ ٫ٞ‬كَحؿ‪ ٖٓ ٚ‬كظٖ حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ‪٧‬ط‪ ٠‬رـ‪ٞ‬حد ػخُغ ‪ٛ ٌُٚ٘ٝ‬خٍ‬
‫ٖٓٔ ه‪ َ٤‬ك‪{ ْٜ٤‬رَ أك‪٤‬خ ػ٘ي ٍر‪َُ٣ ْٜ‬ه‪.}ٕٞ‬‬
‫ًظز‪ ٚ‬هخثِ‪{ ٚ‬أكٔي رٖ ٓلٔي رٖ كز‪٤‬ذ هللا} ػ‪ ٜٚٔ‬هللا طؼخُ‪ًٝ ٢‬خٕ ُ‪ٝ ٚ‬ط‪ٙ٫ٞ‬‬
‫ٓزلخٕ ٍري ٍد حُؼِس ػٔخ ‪ٜ٣‬ل‪ ّ٬ٓٝ ٕٞ‬ػِ‪ ٢‬حَُِٔٓ‪ٝ ٖ٤‬حُلٔي هلل ٍد‬
‫حُؼخُٔ‪.ٖ٤‬‬

‫ٓيئؼض {حُ٘يي‪٤‬ن حُٔٔييظؼ‪٣ }ٖ٤‬ويي‪ ٍٞ‬إ ‪ٛ‬ييٌح كيين ‪ُٝ‬يي‪ً ٞ‬ييخٕ ؿ‪٤‬ييَ حُليين ُٔييخ ًظزيي‪ٚ‬‬
‫ٓٔؼض ٖٓ {ٗ‪٤‬و٘خ حُز٘‪ }َ٤‬رٖ {حُ٘‪٤‬ن حُوي‪٣ }ْ٣‬لٌ‪ ٢‬ػٖ حُ٘‪٤‬ن حُٔٔظؼ‪ ٖ٤‬هخٍ‬
‫طؼـزض ٖٓ أَٓ حُ٘‪٤‬ن ؿِٔ٘خ ٓؼ‪َٓ ٚ‬س ؿٔخػش ٖٓ حُؼِٔخ ‪ٝ‬أا٘‪ ٚ‬هخٍ ك‪{ ْٜ٤‬ػزي‬
‫هللا ريييٖ ٓوظخٍٗيييخ حُليييخؿ‪ }٢‬ك٘يييَع ‪٣‬يييظٌِْ ػِ‪٘٤‬يييخ رٌييي‪٣ ّ٬‬ز‪ٜ‬يييـَ حُؼوييي‪ٗٝ ٍٞ‬ليييٖ‬
‫َٓ٘٘ك‪ٜٓ ٕٞ‬يه‪ ٫ٝ ٕٞ‬ػِْ ُ٘خ رلو‪٤‬وظ‪٣ َ٤ٗ ٚ‬ؤهٌ رٔـخٓغ هِ‪ٞ‬ر٘خ كؼِٔ٘يخ أٗي‪ٓ ٚ‬يٖ‬
‫هللا‪.‬‬

‫‪ٝ‬هييخٍ أه‪ٗٞ‬ييخ حُٔييًٌ‪ ٍٞ‬كيي‪ً ٢‬ظخريي‪ ٚ‬حُٔييًٌ‪ٓٝ :ٍٞ‬ييٖ ًَحٓييش ‪ٛ‬ييٌح حُ٘يي‪٤‬ن كلظيي‪ ٚ‬هللا‬
‫ٍؿ‪ٞ‬ػيي‪ٓ ٚ‬ييٖ طِييي حُـِ‪٣‬ييَس ُييْ ‪َ٣‬ؿييغ أكييي ؿؼِظيي‪ ٚ‬حُ٘‪ٜ‬ييخٍ‪ ٟ‬ك‪ٜ٤‬ييخ رخُٔ٘ييخ‪ٛ‬يس كوييي‬
‫‪َ١‬ك‪ٞ‬ح ك‪ٜ٤‬خ ًؼ‪٤‬يَح ٓيٖ حُ٘يخّ ‪ُٝ‬يْ ‪َ٣‬ؿيغ ٓي٘‪ ْٜ‬أكيي ‪ًُٝ‬يي أهي‪ ٟٞ‬ىُ‪٤‬يَ ػِي‪ ٢‬إٔ‬
‫ً‪ٛ‬خر‪ ٚ‬رخهظ‪٤‬خٍ‪ٔٓٝ ٙ‬ؼض إٔ {حُ٘‪٤‬ن حُٔٔظؼ‪ ٖ٤‬ريٖ ‪ِ١‬ليش حٌُِٔ‪ِ٤‬ي‪ }٢‬هيخٍ‪ :‬اٗي‪ُ ٚ‬ي‪ٞ‬‬
‫ٗخ ػيّ حٌُ‪ٛ‬خد ُٔخ هيٍ ػِ‪ ٢‬اهَحؿ‪ ٖٓ ٚ‬أٍ‪ًٝ ٟٚ‬ل‪ ٠‬ر‪ ٚ‬ػوش ‪ًٝ‬ظذ ُي‪ ٚ‬حُ٘ي‪٤‬ن‬
‫ٗ‪ٜ‬يي‪٤‬لش ٓيئخ‪ٛ‬خ ‪ٟ‬يي‪٤‬خكش حُوييي‪٘٣ ٫ٝ ّٝ‬ييْ ٍحثلظ‪ٜ‬ييخ ‪ٟ‬يي‪٤‬ق ارِيي‪ًٝ ْ٤‬ييخٕ ‪٣‬ييِ‪ٍٝ‬‬
‫حُ٘‪٤‬ن ٖٓ رؼ‪٤‬ي ٍحؿ‪٣ٝ ٬‬ؤر‪ ٠‬أهٌ ٓخُ‪ٝ ٚ‬اًح أػطخ‪ ٙ‬رٔخ‪١‬خ ًخٕ ‪ ٢ِٜ٣‬ػِ‪٣ ٚ٤‬ؤهيٌ‪ٙ‬‬
‫‪ ٚٔ٠٣ٝ‬اُ‪٣ٝ ٚ٤‬ظللا ػِ‪ًٔٝ ٚ٤‬خ هخٍ {حُ٘‪٤‬ن حُٔٔظؼ‪ }ٖ٤‬هخٍ {أر‪ٓ ٞ‬لٔي حٌُ٘ظ‪}٢‬‬
‫يخٕ} هيَد {طِي َ‪ٞ‬ح ُ‪ }ْٕ ٝ‬هيخٍ رؼي‪ٞ‬‬‫يض} كي‪َ { ٢‬ؿخ َٓ ْ‬‫حُٔؼَ‪ٝ‬ف ػ٘ي حُؼخٓش {رـ رُي‪َ ْ٘ ًُ ٞ‬‬

‫‪69‬‬
‫أ‪ٛ‬لخر٘خ أطخ‪ ٍِٙٝ٣ ٙ‬هخٍ حَُٔ‪٣‬ي كٔؤُ٘‪ ٢‬ػٖ كخٍ حُ٘‪٤‬ن ‪ ٞٛٝ‬ػخُْ رـ‪٤‬زظ‪ ٚ‬هخٍ ُي‪٢‬‬
‫أ‪٣‬ييٖ حُ٘يي‪٤‬ن؟ كوِييض ُيي‪ًٛ ٚ‬ييذ رييـ‪ ٚ‬حُ٘‪ٜ‬ييخٍ‪ ٟ‬هييخٍ ‪ ٫‬هِييض كٔييخ ًييخٕ اًح؟ هييخٍ ً‪ٛ‬ييذ‬
‫ُ‪٤‬ويّ ك‪٤‬غ طط‪٤‬ذ ر‪ ٚ‬حُويٓش هخٍ حَُٔ‪٣‬يي ‪ٝ‬أٗيخ كي‪ٓ ٢‬ـِٔي‪ ٢‬أٓئغ ٍ‪١‬خٗيش هي‪٫ ّٞ‬‬
‫أػيَف ٓٔيخ ‪٣‬و‪ُٞ‬ي‪ٗ ٕٞ‬ي‪٤‬جخ هيخٍ ُي‪ ٢‬أطؼيَف ُـيش ‪ٛ‬يئ‪ ٫‬حُوي‪ّٞ‬؟ هِيض ‪ ٫‬هيخٍ ‪ٜٗ٧‬يخ‬
‫ُ‪ٔ٤‬ض رِـظٌْ ‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬حُ٘‪٤‬ن هزَ ؿ‪٤‬زظ‪ٟ ٚ‬يَد ٓي‪ٍٞ‬ح ػِي‪ٛ ٢‬يٌح حُزِيي كي‪ ٬‬أكيي‬
‫‪٘٣‬خٍ ك‪ٜ٤‬يخ طِٔ‪٤‬يٌح كظي‪٣ ٠‬يؤط‪ٝ ٢‬أٗيخ هيي حطويٌص أ‪ٛ‬يلخرخ ٓيٖ ‪ٍٝ‬ح ٓي‪ ٍٙٞ‬كي‪٣ ٬‬يؤط‪٢‬‬
‫أ‪ٛ‬لخر‪ ٢‬ا‪ ٫‬رؼي ٗ‪ َٜ‬أ‪.ٖ٣َٜٗ ٝ‬‬

‫‪ ٖٓٝ‬أؿ‪ ٬‬حُ٘‪ٜ‬يح ُِ٘‪٤‬ن حُؼ‪ٓ٬‬ش حُظخرغ {حُ٘‪٤‬ن ػزيٍ حُظخٌِٓ‪ ٢‬حُيي‪ٔ٣‬خٗ‪ }٢‬هيخٍ‬
‫‪ٛٝ‬يم ‪ٝ‬أكٖٔ‬
‫أ‪ٓ ٫‬ـَ اُ‪ ٢‬ىحٍ حُٔـ‪ٞ١ ٝ ّ٬‬رـ‪ * ٠‬اًح هلض ٖٓ ٍ‪٣‬ذ حُِٓخٕ هط‪ٞ‬رخ‬
‫ُظظلـَ ٓـٖ ؿ‪ٞ‬ع حُِٓـخٕ ر٘ظــَس * ط٘ـخٍ ر‪ٜ‬خ كٔـٖ حُٔـآد ‪ٞ١ ٝ‬رـ‪٠‬‬
‫‪ٌٛٝ‬حٕ حُز‪٤‬ظخٕ كلظظ‪ٜٔ‬خ ٖٓ حُ٘‪٤‬ن ٓؤُ٘‪ َٛ ٢‬طؼِْ رز‪٤‬ظ‪{ ٢‬ػزي ٍ}؟ هِيض ‪ٓٝ ٫‬يخ‬
‫ً٘ض أػِْ كؤٗ٘ي‪ٔٛ‬خ كللظظ‪ٜٔ‬خ ربٗ٘خى‪ٝ ٙ‬طلووض أٗ‪ َ٤٘٣ ٚ‬اُ‪ ٢‬رظ‪ٜ‬يي‪٣‬و‪ ٚ‬كي‪ ٢‬ه‪ُٞ‬ي‪ٚ‬‬
‫ؿ‪ٞ‬ع حُِٓخٕ ‪ٝ‬هيخٍ حُؼيخُْ حُؼ‪ٓ٬‬يش حُـِ‪٤‬يَ {حُ٘ي‪٤‬ن ػزيي هللا ريٖ ‪ٛ‬ي‪٬‬ف حُظ٘ييؿ‪٢‬‬
‫حُز‪ٞ‬كز‪ }٢٘٤‬ك‪ُ ٖ٤‬حٍ حُ٘‪٤‬ن ك‪{ ٢‬حٗـخٍ‪ }ْ٣‬ه‪٤ٜ‬يس ‪ٝ‬ر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪.‬‬
‫ُجٖ كوض ًَ ح‪٤ُٝ٧‬ـآ ٓظؤهـَح * كو‪ َ٤‬حُزَح‪٣‬خ ك‪ ٢‬حُوَ‪ ٕٝ‬ح‪ٝ٧‬حهَ‬
‫‪ٝ‬حُ٘يي‪٤‬ن {ػزييي هللا} ‪ٛ‬ييٌح ‪ٛ‬يي‪ ٞ‬حُييٌ‪ ١‬هييخٍ ُيي‪ ٚ‬حُ٘يي‪٤‬ن ‪٣‬ييخ ػزييي هللا ‪ٛ‬خ‪٘ٛ‬ييخ ه‪ٜ‬يي‪٤‬يس ٓييٖ‬
‫كلظ‪ٜ‬خ ‪ٔ٣ ٫‬ؤُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬هزَ‪ َ٤ٌٗٝ ٌَ٘ٓ ٙ‬كوخٍ حُ٘‪٤‬ن ػزيي ٍ ‪ ٫‬اُي‪ ٚ‬ا‪ ٫‬هللا أ‪٣‬يٖ ‪ٛ‬ي‪٢‬؟‬
‫كوييخٍ ػ٘ييي {ٓلٔييي ح‪ٓ٧‬يي‪ٛ }ٖ٤‬ييٌح كوييخٍ ‪ٝ‬هللا ‪٧‬كلظ٘‪ٜ‬ييخ أر٘خ ٗييخ ‪ٔٗٝ‬ييخ ٗخ ‪ٝ‬ػز‪٤‬يييٗخ‬
‫‪ٝ‬آخ ٗخ ‪ٛٝ‬خٍ ‪٣‬ؼي ‪ٝ‬حُ٘‪٤‬ن ‪٠٣‬لي ‪ٝ‬حُو‪٤ٜ‬يس ‪.٢ٛ‬‬
‫ؿـخ‪ٍٝ‬ص رخُلَهـخٕ ٍر‪ ٢‬حُٔؼ‪٤‬ـٖ * ٌِٓض ٗلٔ‪ُٝ ٢‬كِكض حُِؼ‪ٖ٤‬‬
‫اُن ‪ٌٛٝ‬ح حُٔ‪٤‬ي ر٘لٔ‪ ٞٛ ٚ‬حٌُ‪ ١‬كٌ‪ ٠‬ػِ‪ ٢‬حُلٌخ‪٣‬ش حُؼـ‪٤‬زش حُظ‪ٓ ٢‬خ ٓئؼض ٓؼِ‪ٜ‬يخ‬
‫هخٍ ُ‪ ٢‬حُٔ‪٤‬ي ‪٣‬خ أه‪ً٘ ٢‬ض ‪ٓٞ٣‬خ أهَأ كِر‪ ٖٓ ٢‬حُوَبٕ كِٔخ كظلض حُٔ‪ٜ‬لق كبًح‬
‫هللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ ٢‬حُويخىٍ ػِي‪ً ٢‬يَ ٗي‪ً٘ ٢‬يق ُي‪٣ ٢‬ي‪ ّٞ‬أُٔيض ريَرٌْ ك٘يخ‪ٛ‬يص‬
‫حُ‪ٞ‬حهؼييش ‪ٝ‬ػخ‪٘٣‬ييض ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬ييخ ٗز‪٤‬ييخ ٗز‪٤‬ييخ رـٔخػييخط‪ ْٜ‬حُٔوييَ ٓيي٘‪ٝ ْٜ‬حٌُٔؼييَ ػييْ ٗييخ‪ٛ‬يص‬
‫ح‪٤ُٝ٧‬يخ ‪٤ُٝ‬ييخ ‪٤ُٝ‬يخ رـٔخػييخط‪ ْٜ‬حُٔوييَ ٓي٘‪ٝ ْٜ‬حٌُٔؼييَ كظيي‪ٗ ٠‬يخ‪ٛ‬يص ٗو‪ٜ‬ييخ ‪ٛٝ‬يي‪ٞ‬‬
‫{حُ٘‪٤‬ن أكٔي} ‪ٛ‬يٌح ‪ٝ‬هيي ٗيي ح‪٧‬كين أطزخػي‪ ٚ‬هيَؽ ٓيٖ حُل‪٠‬يَس ‪ٝ‬طزخػيي هِي‪ ٬٤‬ػيْ‬
‫حُظلض اُ‪ ٢‬حُل‪َ٠‬س ‪ٝ‬هخٍ ٖٓ ‪٣‬زِؾ ػ٘‪ ٢‬اُ‪ٍ ٢‬ر‪ٍٓ ٢‬يخُش ٓيَط‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬ػ‪٬‬ػيخ كي‪ٞ‬كو٘‪٢‬‬
‫هللا ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٢‬كوِض أٗخ كخُظلض اُي‪ٝ ٢‬هيخٍ أ كي‪ٕ٬‬؟ هِيض ٗؼيْ ُيجٖ كؼِيض ‪ٝ‬أط‪٘٤‬يخ ُِييٗ‪٤‬خ‬
‫‪٧‬كؼِٖ ُيي ‪٧ٝ‬كؼِيٖ ػيْ ‪٧‬كؼِيٖ كويخٍ هيَ َُري‪٣ِ٣ ٢‬ييٗ‪ ٢‬إ أطزيخػ‪ٌُ ٢‬ؼ‪٤‬يَ‪٫ٝ ٕٝ‬‬

‫‪70‬‬
‫أٍ‪٣‬ي ُ‪ ْٜ‬ا‪ٓ ٫‬خ طوَ ر‪ ٚ‬أػ‪ ْٜ٘٤‬أ‪ٓ٬ً ٝ‬خ ٗلي‪ًُ ٞ‬يي كييهِض ‪ٝ‬هِيض ًٔيخ هيخٍ كَأ‪٣‬ظي‪ٚ‬‬
‫هَؿض ُ‪ ٚ‬كؼ‪٤‬ش ػْ كؼ‪٤‬ش ػيْ كؼ‪٤‬يش كظي‪ٓ ٠‬ئؼظ‪ ٚ‬هيخٍ كٔيز‪ ٢‬ػيْ حٗ‪ٜ‬يَف رين رين‬
‫‪ ٖٓ ٞٛٝ‬أػ‪٤‬ـخٕ ٓ‪ٜ‬خىٍ {حُ٘‪٤‬ن ٓؼي أر‪ }ٚ٤‬ػْ اٗ‪ُ ٢‬يْ أهزيَ ر‪ٜ‬يٌح حُوزيَ ا‪ ٫‬رؼيي‬
‫‪ٝ‬كخط‪ ٚ‬ر‪٤ٛٞ‬ش ٓ٘‪ٌٛٝ ٚ‬ح حُ٘‪٤‬ن هِ‪ ٢ِ٤‬ؿيح ‪ٝ‬هِ‪٤ُِ٘ َ٤‬ن ‪ٝ‬كز‪٤‬ز‪ ٚ‬أٍِٓ٘‪َٓ ٢‬س اُ‪٢‬‬
‫حُ٘‪٤‬ن ‪٣‬وطذ ٓ٘‪ ٚ‬اكي‪ ٟ‬ر٘خط‪ٝ ٚ‬هخٍ ٓخ ‪ِ١‬زظ‪ٜ‬خ ٓ٘‪ ٚ‬ا‪ُ ٫‬لَ‪ ٙ‬ػِ‪ٓ ٢‬خ ‪٣‬ويخُط٘‪٢‬‬
‫ٓؼ‪٘ٛ ٚ‬خ ‪ٝ‬ؿيح كوخٍ حُ٘‪٤‬ن ح‪ًٔ َٓ٧‬خ هخٍ كِوي ‪١‬خُز‪ ٢ٗٞ‬رٔؼَ ‪ٌٛ‬ح كي‪ ٢‬أٍ‪ٟ‬ي‪ ْٜ‬إٔ‬
‫‪ِٝ٣‬ؿيي‪ٓ ٢ٗٞ‬ييٖ ر٘ييخط‪ ْٜ‬كوِييض ُ‪ٜ‬ييْ حهييظ‪٬‬ف حُؼ‪ٞ‬حثييي ‪٣‬ييؤر‪ًُ ٠‬ييي ‪ ٫‬ؿ‪٤‬ييَ كؤٗ‪ٜ‬ييق‬
‫‪ٛٝ‬يم‪.‬‬
‫‪ ٖٓٝ‬أؿَ حُ٘‪ٜ‬يح {حُلخؽ ارَح‪ ْ٤ٛ‬حُزـيحى‪ٛٝ }١‬ي‪ٓ ٞ‬يٖ ى‪ٛ‬يخس حُؼيَد هيَؽ ٓيٖ‬
‫{رـيحى} ‪ٓٝ‬ؼِ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼِْ ٗخىٍ كٌ‪{ ٢ُ ٠‬حُ٘ي‪٤‬ن حُويي‪ٗ }ْ٣‬لٔي‪ ٚ‬أٗي‪ٍ ٚ‬أ‪{ ١‬حُليخؽ‬
‫ارَح‪ ٞٛٝ }ْ٤ٛ‬اً ًحى ؿ‪ً َ٤‬ز‪٣ َ٤‬ظـ‪٤‬ذ ٓغ ‪ٝ‬حُي‪{ ٝ ٙ‬حُوخ‪ٓ ٢ٟ‬ـوض ًَ} ‪ٔٛٝ‬خ‬
‫‪٣‬ظـ‪٤‬زييخٕ ٓييغ {ُظـيي‪ }ٍٞ‬ح‪٤ٓ٧‬ييَ ‪{ ٝ‬حُلييخؽ ارييَح‪ٓ }ْ٤ٛ‬ؼ‪ٜ‬ييْ كَأ‪٣‬ظيي‪ ٚ‬ؿخُٔييخ ٓييغ‬
‫حُ٘‪٤‬و‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٢‬كَحٕ { َٗ َِؽْ رُ‪ٞ‬رَ ٌََْ كَخٍْ } ‪٣ ٞٛٝ‬ي‪ٛ‬خ‪ٔٛ‬خ رٌؼيَس حُلٌخ‪٣‬يخص حُؼِٔ‪٤‬يش‬
‫كِْ ‪٣‬ظٔخُي حُوخ‪ ٢ٟ‬إٔ هخٍ أٍِٓ‪ٞ‬ح اُ‪ ٢‬ك‪٣ ٕ٬‬ؼ٘‪٣ ٢٘٤‬ؤط‪ٌ٣ ٢‬ظذ ‪ٛ‬يٌح حُؼِيْ حٌُؼ‪٤‬يَ‬
‫ٖٓ ح‪ٗ٧‬ؼخٍ ُ‪٤٠٣ ٬٤‬غ كؤط‪٤‬ض ك‪ٝ ٢ِٔ٣ ٜٞ‬أٗخ أًظيذ ًؼ‪٤‬يَح ٓيٖ ح‪ٗ٧‬يؼخٍ كٔئؼض‬
‫ٖٓ حُ٘‪٤‬ن حُ‪ٞ‬حُي ‪٣‬و‪ٓ ٍٞ‬خ ٍأ‪٣‬ض ٓؼَ ‪ٛ‬يٌح حُز‪٠٤‬يخٗ‪ ٢‬كي‪ً ٢‬ؼيَس حُلليا ا‪{ ٫‬حُليخؽ‬
‫ػَٔ حُل‪ٞ‬ط‪ }٢‬ىحثٔخ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬هخٍ حُزوخٍ‪ٝ ١‬هخٍ ِْٓٔ اُي‪ِٛ ٢‬يْ ؿيَح ‪ٝ‬ه‪٤‬يَ اٗي‪ٓ ٚ‬يجَ‬
‫ػٖ حْٓ ‪ٌٛ‬ح ح‪ َ٤ٓ٧‬كوخٍ ُظـ‪ ٍٞ‬كؤ‪َ١‬د ح‪ َٓٝ ٚٓ٬ً َ٤ٓ٧‬ري‪ٝ ٚ‬رؼيي ًُيي ر٘لي‪ٞ‬‬
‫ػ٘ييَ‪ٓ ٖ٣‬يي٘ش أ‪ ٝ‬هَ‪٣‬ييذ ٓ٘يي‪ ٚ‬رؼييي ٍؿيي‪ٞ‬ع حُ٘يي‪٤‬ن ٓييٖ حُـ‪٤‬زييش حُزلَ‪٣‬ييش حؿظٔييغ ريي‪ٚ‬‬
‫‪ ًًَٙٝ‬رٔخ ًخٕ هزَ كظؼـذ ًؼ‪َ٤‬ح ‪٣ٝ‬لٌ‪ ٠‬إٔ ٖٓ أٓزخد طؼِوي‪ ٚ‬رخُ٘ي‪٤‬ن ‪ٓٝ‬زخ‪٣‬ؼظي‪ٚ‬‬
‫ا‪٣‬خ‪ ٙ‬أٗ‪ً ٚ‬خٕ ‪ٓٞ٣‬خ ٓغ حُ٘‪٤‬ن كي‪ٓ ٢‬يلَ‪ ٙ‬هيخثِ‪ ٖ٤‬طليض ٗيـَس ‪ًٝ‬يخٕ حُليخؽ ٓئؼض‬
‫ٖٓ حُ٘‪٤‬ن أٗ‪ً ٚ‬خٕ ‪ ْ٘٣‬كؤهَؽ بُش ٗٔ‪ ٚ‬ك‪ٜ‬يذ كي‪ً ٢‬لي‪ٗ ٚ‬ي‪٤‬جخ ‪ٝ‬هيخٍ ُي‪ٓ ٢‬يخ طوي‪ٍٞ‬‬
‫ك‪ٌٙٛ ٢‬؟ هِض حكؼَ ٓخ ً٘ض طلؼَ ‪ ٫ٝ‬طٔؤٍ كويخٍ ‪٫ٝ‬ريي ‪ ٕ٧‬ح‪٫‬هيظ‪٬‬ف ك‪٤‬ي‪ً ٚ‬ؼ‪٤‬يَ‬
‫ر‪ٓ ٖ٤‬لَِ ‪ٓٝ‬لَّ هِض ُ‪ ٚ‬إ ًخٕ ًٌُي ك‪٘ٓ ٜٞ‬ظز‪ ٚ‬ػِ‪٤‬ي هخٍ ٗؼْ هِض أٓخ ٍأ‪٣‬ض‬
‫ح‪٧‬ه‪ ١َ٠‬هخٍ رِ‪ٍ ٠‬أ‪٣‬ض هِض ُ‪ ٚ‬اٗ‪ ٚ‬هيخٍ كي‪ ٢‬أ‪ُٝ‬ي‪٣ ٫ٝ ٚ‬ليَ ٌُِٔيق كؼي‪ ٬‬كظي‪٠‬‬
‫‪٣‬ؼِْ كٌْ هللا ك‪ ٚ٤‬كؤك‪ٝ ٢ٓ٬ً ٜٚٔ‬رِيؾ ري‪ٓ ٚ‬زِـيخ ػيْ أ‪١‬يَم ٓيخػش ‪ٝ‬هيخٍ ُي‪ ٢‬حٗي‪ٜ‬ي‬
‫رؤٗ‪ ٢‬طًَظ‪ ٚ‬هلل ػْ هخّ ٖٓ ك‪ٝ ٍٙٞ‬ىكٖ ح‪ُ٥‬ش رٔخ ك‪ٜ٤‬خ ‪ ٚٓٞ٣ ٖٓٝ‬أ‪ ٝ‬رؼي‪ ٙ‬رخ‪٣‬غ حُ٘‪٤‬ن‬
‫كِٔخ ػِْ ٓزخ‪٣‬ؼظ‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ً٧‬خرَ ‪ ٚٓ٫‬ػِ‪ٓ ٢‬خ ًخٕ ٓ٘‪ُٔ ٚ‬خ ػِْ ٖٓ ؿ‪ُ٬‬ظ‪ٝ ٚ‬ػِٔي‪ٚ‬‬
‫حٌُؼ‪ٝ َ٤‬هخٍ ُ‪ٓ ٚ‬ـخ‪ٝ‬رخ اٗ‪ ٢‬هَؿض ٖٓ {رـيحى} ػِ‪ٓ ٢‬خ ػِٔض ٓ٘‪ٛ ٫ٝ ٢‬يْ ُي‪٢‬‬
‫ا‪٣ ٖٓ ٫‬ؤهٌ ر‪٤‬ي‪ ١‬كٌْ ٖٓ ‪ٝ ٢ُٝ‬ػخُْ ‪٫‬ه‪٤‬ض ‪ٓٝ‬خ ٗٔٔض ٍحثليش ٓيخ أٍ‪٣‬يي ا‪ ٫‬ك‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫‪ ٚ٘ٓٝ‬كٌُِي طؼِوض ر‪ ٚ‬رخ‪٣‬ؼظ‪ ٚ‬ك‪ٜ‬يه‪ٝ ٙٞ‬ػٌٍ‪ ٙٝ‬كِٔخ ٍؿغ اُ‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن ‪ٝ‬كٌ‪ٓ ُٚ ٠‬خ‬

‫‪71‬‬
‫أُو‪ٓ٬ٓ ٖٓ ٢‬ش ٖٓ ‪ً ّ٫‬ظذ ُ‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٍٝ ٌْ٤‬كٔش هللا طؼخُ‪ٝ ٢‬رًَخطي‪ٚ‬‬
‫أٓخ رؼي‪ :‬كل‪ٗ ٢‬ظٔ٘خ {ٓٔخُي حُـ٘خٕ ك‪ ٢‬هيٓش حُٔط‪ َٜ‬حُـ٘خٕ} ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ر‪٤‬خص‪:‬‬
‫ٖٓ ا٘٘ـ‪ ٢‬ؿ‪٤‬ـَ هي‪ ْ٣‬حُٔ‪ٜ‬طل‪ * ٢‬كبٗ٘ـ‪ ٢‬أهيٓـــ‪ ٚ‬رٔـخ ح‪ٛ‬طلــ‪٠‬‬
‫أهيٓــ‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬ىهـ‪ُٞ‬ـ‪ ٢‬حُـ٘ــ‪ * ٚ‬ىحٍ حُوـــــَحٍ ‪ٝ‬حُٔ٘ــ‪ٝ ٠‬حُٔ٘ــــ‪ٚ‬‬
‫ٓــٖ اــٖ أٗــ‪ٌ٣ ٚ‬ـــ‪ ٕٞ‬أرــيح * َٓ‪٤ٟ‬ـــ‪ ٚ‬رٔـخ ًويٓظـــ‪ ٢‬رــيح‬
‫كــــَ‪ ٙ‬حُ‪٠‬ـــ‪ٝ ٍ٬‬ح‪ٟ٩‬ــــ‪٘٣ * ٍ٬‬وـــخى ُـ‪٘ٓ ٢‬ـ‪ ٚ‬رــ‪ ٚ‬حُلــ‪ٍ٬‬‬
‫ٓيكظــــ‪ ٚ‬هزـــَ ُـي‪ُِ ١‬ـزَـَْ َ‪ٓ * ٍِ ٝ‬يكـخ ‪ٗٝ‬ـ‪ ٠‬ػٖ ٓؼِـ‪ً ٚ‬ـَ ‪٢ُٝ‬‬
‫ٓيكظــ‪ٓ ٚ‬ـيكـخ ُــي‪َٓ ١‬ـخ‪ْ٘ ُ٣‬زـَخ * ٓـلـخ ػ‪٤‬ـ‪ٞ‬رـ‪ًٝ ٢‬ــق حُـٌٗـزـخ‬
‫ٓـيكظــ‪ ٚ‬ػ٘ـي أٗـــخّ ًَـ ِْـ َ‪ٓ * ٟٞ‬يكـخ ًلخٗـ‪ ٢‬حُؼـي‪ٝ ٟ‬حُزِــ‪ٟٞ‬‬
‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬هيٓظ‪ ُٚ ٢‬رآُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬هِض‬
‫ٓ٘ـ‪ ٢‬اُ‪٤‬ـ‪ ٚ‬هيٓــش هـي ‪ُٓ٫‬ــض * ٍ‪ٟٝ‬ظـــ‪ ٚ‬اُـ‪ ٢‬حُو‪٤‬ـــخّ ػظٔـض‬
‫ٍ‪ٟ‬ـ‪ ٢‬ػ٘ـ‪ٓ ٢‬زطـــ‪ ٚ‬حُـ‪ٗ٬٤‬ـ‪ * ٢‬ػِ‪٤‬ـ‪ٍٟ ٚ‬ـــ‪ٞ‬حٕ حُـٌ‪ ١‬أػـ‪ٗ٬‬ـ‪٢‬‬
‫ٍ‪ ٢ٟ‬ػ٘‪ٓ ٢‬زطـ‪ ٚ‬أرـ‪ ٞ‬حُلٔــٖ * ػِ‪٤‬ـ‪ٍٟ ٚ‬ــ‪ٞ‬حٕ ‪٣‬وِـي حُلٔـــٖ‬
‫ٍ‪ٟ‬ـ‪ ٢‬ػ٘ـ‪ٓ ٢‬زطـــ‪ ٚ‬حُظ‪٤‬ـخٗـ‪ * ٢‬ػِ‪٤‬ـــ‪ٍٟ ٚ‬ـــ‪ٞ‬حٕ ٓز‪٤‬ـي حُـخٗـ‪٢‬‬
‫ٍ‪ٟ‬ـ‪ ٢‬ػ٘ـ‪ ٢‬حُوِلــخ ح‪ٍ٧‬رؼـــ‪ * ٚ‬كـِص ٍ‪ ٢ٟ‬حُٔوَر‪٤‬ــٖ حُٔظزؼـــ‪ٚ‬‬
‫ٖٓ ُْ ‪ٌ٣‬ـٖ ػ٘‪ ٢َٟ٣ ٢‬كخٌَُ‪ٍٟ * ْ٣‬ـ‪ ٢‬ػ٘ـ‪ٍٟ ٢‬ـ‪ٔ٤ُ ٢‬ض ‪٣َ٣‬ــْ‬
‫ؿِ‪ ١‬ح‪ُ٩‬ـ‪ ٚ‬حُٔ‪ٜ‬طل‪ ٢‬ه‪ َ٤‬ؿـِب * ًٔـخ طوزـــَ ‪ٝٝ‬ػــــيح أٗــــــِح‬
‫‪ٛ‬ـــ‪٬‬س ٓــٖ ًـَٓـــ‪ِ٣ ٚ‬وـخٗــ‪ * ٢‬ػِـ‪ ٢‬حُـٌ‪ ١‬ى‪ ٕٝ‬حُٔــــَب أُوخٗــ‪٢‬‬
‫ٓزلخٕ ٍري ٍد حُؼِس ػٔخ ‪ٜ٣‬ل‪ ّ٬ٓٝ ٕٞ‬ػِ‪ ٢‬حَُِٔٓ‪ٝ ٖ٤‬حُلٔي هلل ٍد‬
‫حُؼخُٔ‪.ٖ٤‬‬
‫‪ٌٛٝ‬ح كِ‪ ٚ‬اٗخٍس اُ‪ ٢‬إٔ ٖٓ ‪ ٙٞٓ٫‬ك‪٤‬ي‪ُ ٚ‬يْ ‪٣‬ييٍ‪ٝ‬ح كو‪٤‬ويش أٓيَ‪ُٝ ٙ‬يْ ‪٣‬و‪ُٞ‬ي‪ٞ‬ح ٓؼيَ ٓيخ‬
‫هخٍ ٖٓ ُْ ‪٣‬يٍ ٓؼِ‪.ْٜ‬‬
‫‪٣‬خ ٓـٖ كو‪٤‬وـش أٓـَ‪ُ ٙ‬ـْ أىٍ‪٣ * ٙ‬خ ُ‪٤‬ض ٗؼَ‪ٓ ١‬خ كو‪٤‬وش أَٓ‪ٙ‬‬
‫‪ٔٓٝ‬خ ‪٣‬ئػَ ٖٓ ٗ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي حٌُزَح ُ‪ ٚ‬إ {حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي رٖ كز‪٤‬ذ حَُكٔخٕ} حُظ٘يؿ‪٢‬‬
‫ًخٕ ًِٔخ ًًَ حُ٘‪٤‬ن ػ٘ي‪ٍ ِٛ ٙ‬أٓ‪ٝ ٚ‬هخٍ ًُي حُلظ‪ًِٔ ٢‬خ حكظويطي‪ٝ ٚ‬ؿيطي‪ ٚ‬أٓيخٓ‪٢‬‬
‫‪ٝ‬حى‪٣‬ييخ أ‪ٝ ٝ‬حى‪٣‬يي‪ٝ ٖ٤‬أهزَٗيي‪ ٢‬أهيي‪ٓ{ ٢‬لٔييي ػزييي حَُكٔييخٕ حرييٖ ٓييخُي رييٖ رييخد‬
‫حُؼِ‪ }١ٞ‬إٔ هِ‪٤‬لش {حُ٘‪٤‬ن أكٔيي ريٖ ريي} ‪ٝ‬حر٘ي‪ ٚ‬حُـِ‪٤‬يَ {ٓلٔيي ح‪ٓ٧‬ي‪ }ٖ٤‬أهزيَ‪ٙ‬‬
‫رؤٕ {حُ٘‪٤‬ن حُوي‪ }ْ٣‬أهخّ ػِ‪٣٫ٝ ٢‬ظي‪ ٚ‬حُ٘ي‪ٜٞ‬ى ‪ٝ‬حُزيَح‪ ٖ٤ٛ‬كخط‪٠‬يق ػ٘يي حٌُيَ كٔيخ‬
‫أكي ٖٓ أ‪ َٛ‬حُو‪٘٣ َ٤‬ي ك‪٣٫ٝ ٢‬ظ‪ٗ ٖٓٝ ٚ‬ي‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ٓيخ كٌي‪ُ ٠‬ي‪ٓ{ ٢‬لٔيي ريٖ أكٔيي‬
‫رٖ ػِ‪ ٢‬حُ‪٤‬ؼو‪ٞ‬ر‪ }٢‬حُٔؼيَ‪ٝ‬ف ػ٘يي حُظ‪ٓ٬‬يٌس {رٔلٔيي ‪١‬ي‪ٞ‬ر‪ٌُ }٠‬ؼيَس اهخٓظي‪ٓ ٚ‬يغ‬
‫حُ٘يي‪٤‬ن ر‪ٜ‬ييخ اٗيي‪ٓ ٚ‬ييٖ رؼيي‪٣ُ ٞ‬خٍطيي‪ ٚ‬ربه‪ٞ‬حُيي‪ ٚ‬اىحر‪ٜ‬ييْ كييخؿظٔغ رلَ‪٣‬ييي ػ‪ٜ‬ييَ‪ٓ ٙ‬لييذ‬

‫‪72‬‬
‫حُ٘زيي‪ٝ ٢‬هي‪ٔ٣‬يي‪ٓ{ ٚ‬لٔييي كييخٍ رييٖ ٓلٔييي رييٖ أكٔييي رييٖ حُؼخهييَ} كخٓييظلِٔ‪ٓ ٚ‬يي‪ٓ٬‬خ‬
‫‪٣ُٝ‬خٍس اُ‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن ‪ِ١ٝ‬ذ ٓ٘‪ ٚ‬ك‪ِ٠‬ش ُزخّ ٓٔخ ‪ِ٣‬ي‪ ٢‬ؿٔيي‪٣ ٙ‬ظزيَى ري‪ ٚ‬كزِـيض ًيَ‬
‫ى}‬ ‫ًُي ُِ٘‪٤‬ن كخٓظزَ٘ ري‪ ٚ‬كؤػطيخٗ‪ٗ ٢‬يؼخٍح ‪ٛ‬يـ‪َ٤‬ح ًيخٕ ‪ِ٣‬ي‪ ٢‬ؿٔيي‪ ٙ‬أ‪{ ١‬حُظيَْ ِ‬
‫ق} كوخٍ ُ‪ ٢‬أػـيَ ري‪ ٚ‬اُ‪٤‬ي‪ ٚ‬كؤط‪٤‬ظي‪ ٚ‬ري‪ ٚ‬كخٓظز٘يَ ري‪ ٚ‬ؿخ‪٣‬يش ‪ٛٝ‬يخٍ ‪٘٣‬ئ‪ٚ‬‬ ‫رِـش { ُ‪ْ ُُٝ‬‬
‫‪٠٣ٝ‬ؼ‪ ٚ‬ػِ‪ٍ ٢‬أٓ‪ٝ ٚ‬ػ‪ ٚ٤٘٤‬كظٔخٓؼ‪ ٚ‬حُ٘خّ ك‪ٜ‬خٍ ًَ ٖٓ أطخ‪٣ ٙ‬طخُز‪ ٚ‬رخُظزَى ري‪ٚ‬‬
‫كظ‪٤ٟ ٠‬ؼ‪ ٙٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬كطخُز٘‪ ٢‬إٔ أػ‪ٞ‬ى اُ‪ ٚ٤‬ػخٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬أهي‪ُ ٍٞ‬ي‪ ٚ‬إ حُ٘يخّ ‪ٟ‬ي‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح ػِي‪٢‬‬
‫رًَظ‪ ٢‬كِ‪ ٖٔ٤‬ػِ‪ ٢‬رؼخٗ‪٤‬ش كؤط‪٤‬ض ُِ٘‪٤‬ن ‪ٝ‬هِض ُ‪ ٚ‬كخٓظزَ٘ كؤػطخٗ‪ ٢‬ػخٗ‪٤‬خ كؤط‪٤‬ظ‪ ٚ‬ري‪ٚ‬‬
‫كٌَ٘ هللا ًؼ‪َ٤‬ح ‪ٝ‬أػ٘‪ ٢‬ػِ‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن ًؼ‪َ٤‬ح ‪ُ ٌَٗٝ‬ي‪ٓ ٢‬يؼ‪ٓ ٢٤‬ؼي‪ ٚ‬ػيْ هيخٍ ُي‪ُ ٢‬ي‪٫ٞ‬‬
‫طؼِوي رخُ٘‪٤‬ن ُوِض ك‪٤‬ي أؿخٍٗ‪٤ٗ ٢‬جخ ‪ ٌُٖٝ‬طؼِوي رخُ٘‪٤‬ن ػِ‪٤‬ي‪.‬‬
‫ُي‪ٍٞ‬أَ ٓلٔيي} إٔ رؼي‪ ٞ‬أ‪ٛ‬يلخر‪ٚ‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُ٘ي‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ٓيخ ‪٣‬يئػَ ػيٖ حريٖ أه‪٤‬ي‪{ ٚ‬أكٔيي ‪َ ٣‬‬
‫‪ ٚٓ٫‬ػِ‪ ٢‬هِيش ُ‪٣‬يخٍس ُِ٘ي‪٤‬ن كويخٍ ‪ٝ‬هللا ‪ ٫‬أكيذ إٔ ‪٣‬لِٔ٘ي‪ٍ ٢‬ؿِي‪ ٢‬اُ‪٤‬ي‪ٝ ٚ‬أٗيخ كي‪٢‬‬
‫هِزيي‪ٓ ٢‬ؼوييخٍ ًٍس ٓييٖ حُيييٗ‪٤‬خ ‪ٌُٝ‬ييٖ أُ‪ ٍٙٝ‬ك‪٤‬ييغ أٗييخ ريين ريين أًييَّ رٔلٔ يي ‪ًٝ‬ليي‪٠‬‬
‫رٔلٔي ٗخ‪ٛ‬يح ‪ٝ‬أًؼَ أ‪ٌٛ َٛ‬ح حُز‪٤‬يض ُِ‪ٓٝ‬يخ ُِ٘ي‪٤‬ن ‪ٝ‬أكٔيٖ ٓويخ‪ٛ ٫‬ي‪{ ٞ‬أكٔيي ريٖ‬
‫ػزي هللا} ٗيو‪٤‬و‪ٜٔ‬خ كبٗي‪ً ٚ‬يخٕ ٓيغ حُ٘ي‪٤‬ن ًيخُ٘لْ حُ‪ٞ‬حكييس ‪ُٝ‬ويي ٗي‪ٜ‬يص ‪ٓٞ٣‬يخ ًيخٕ‬
‫حُ٘‪٤‬ن ‪ٔ٣‬ظوَة رؼ‪ ٞ‬ه‪ٜ‬يخثي‪ ٙ‬كويَأ ر‪٤‬يض ‪ٛ‬ي‪ ٞ‬طويي‪{ ْ٣‬أكٔيي ريٖ ػزيي هللا} ‪٣‬ؼَكي‪ٚ‬‬
‫ؿ‪ َ٤‬ؿز‪ ٙ٫ ٢‬كزًٌَ {أكٔي رٖ ػزي هللا} طًٌَ {أكٔي} ‪ٝ‬هخٍ اُ‪ ٢‬رؤكٔيي حُؼيخهِ‪٢‬‬
‫كظؼـذ حُـٔخػش ‪ٝ‬أ‪ٝ‬ط‪ ٢‬رؤكٔي كو‪ ٚ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُو‪ٜ‬ش كلَف ‪ٝ ٌَٗٝ‬أكٔي ‪ٌٛ‬ح طي‪ٞ‬ك‪٢‬‬
‫‪}١‬‬ ‫ك‪{ ٢‬حٗ َي ًَخ ٍُ} ‪ٝ‬هزَ‪٘ٛ ٙ‬خُي هي ٍُط‪ ٖٓٝ ٚ‬حُ٘‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ٓيخ ًًيَ ُي‪َ { ٢‬كزَيَْ ُ‬
‫ريٖ رَيخ ُ‬
‫حُيي‪ٔ٣‬خٗ‪ ٢‬أٗيي‪ٌٓ ٚ‬ييغ ُٓ٘يخ ‪٣‬طِييذ ٓييٖ هللا إٔ ‪٣َ٣‬ي‪ٓ ٚ‬وييخّ {حُ٘يي‪٤‬ن} كزيخُؾ ‪ٓٞ٣‬ييخ كيي‪٢‬‬
‫‪ِ١‬ز‪ ٚ‬كو‪ ُٚ َ٤‬اٌْٗ ُٖ طؼَك‪ٞ‬ح ٖٓ حُ٘‪٤‬ن ا‪ ٫‬اًح كظق ‪ٝ‬ؿِيْ ُِويخ حُ٘يخّ هِيظْ ‪ٛ‬يٌح‬
‫‪ ٞٛ‬حُ٘‪٤‬ن أ‪ ٝ‬كظق حُٔلَحد ‪ٝ‬هخّ هِظْ ‪ ٠ِٛ‬ر٘خ حُ٘‪٤‬ن ‪ٝ‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي ٓيٖ أٓيَ‪ ٙ‬ؿيخد‬
‫أ‪ ُْْ٣ٝ‬حُويـ َ ََِٗ ّ‪ٓ }٢‬ي‪٤‬ي حُظيخرؼ‪ُ ٖ٤‬يزؼ‪ ٞ‬حُوِليخ اٌٗيْ‬
‫ػٌْ٘ هِض ‪ٌٛٝ‬ح ٗز‪ ٚ٤‬رو‪َ { ٍٞ‬‬
‫ُٖ طيًٍ‪ٞ‬ح ٖٓ ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ا‪ ٫‬اِ‪ ٚ‬كوخُ‪ٞ‬ح ‪{ ٫ٝ‬حرٖ أر‪ ٢‬هلخكيش} هيخٍ ‪ ٫ٝ‬حريٖ أري‪٢‬‬
‫هلخكش ‪َ { ٢ُ ًًَٝ‬كزََْ } ‪ٌٛ‬ح ًَحٓش ػيٖ ‪ٛ‬ي‪ َٜٙ‬أري‪ُٝ ٢‬ؿظي‪ ٚ‬هيخٍ اٗي‪ً ٚ‬يخٕ ‪ٓٞ٣‬يخ‬
‫ك‪ ٢‬ه‪ٔ٤‬ظ‪ٝ ٚ‬حر٘ظي‪ٛ ٚ‬يٌ‪ ٙ‬طلِي‪ُ ٢‬ي‪ٍ ٚ‬أٓي‪ ٚ‬اً ٗ‪ٜ‬ي‪٠ٜٗ ٞ‬يش ه‪٣ٞ‬يش ٓيَ‪٣‬ؼش كويَؽ ٓيٖ‬
‫حُو‪ٔ٤‬ش ‪َٟٝ‬د ٍؿِ‪ ٚ‬ػِ‪ ٢‬كي‪٣‬يي ٓٔؼيـ‪ٞ‬ح ‪ٛ‬ي‪ٞ‬ص ‪ٝ‬هيغ حَُؿيَ ػِ‪ٜ٤‬يخ ‪ٓٝ‬يخ كي‪٣‬يي‬
‫روَر‪ ْٜ‬كخٌَٗٔ حَُؿَ ‪ٝٝ‬هغ ٓـ٘‪٤‬خ ػِ‪ ٚ٤‬كِٔخ أكخم ٓؤُ‪ ٙٞ‬ػٖ ‪ٛ‬يٌح كويخٍ اٗي‪ٍ ٚ‬أ‪ٟ‬‬
‫‪٤ُٝ‬ييخ ٓيي‪ٞ‬ىحٗ‪٤‬خ ‪٣‬و‪٤‬ييي حُلي‪٣‬ييي كييؤٍحى اؿخػظيي‪ ٚ‬ك‪٠‬ييَد رَؿِيي‪ ٚ‬حُلي‪٣‬ييي ُ‪ٌٔ٤‬ييَ حُو‪٤‬ييي‬
‫كخٌَٗٔص حَُؿيَ ‪ُٝ‬يْ ‪٣‬زيَأ ٓ٘ي‪ ٚ‬كظي‪ٓ ٠‬يخص ٍكٔيش هللا ػِ‪٤‬ي‪ٝ ٚ‬طوزيَ ٓ٘ي‪ٓ ٚ‬يخ كؼيَ‬
‫‪ٝ‬هزَ ‪ٝ‬كخط‪ ٚ‬رَ٘ح أ‪٫ٝ‬ى ى‪ٔ٣‬يخٕ رليظق ‪ٝ‬حٓيغ ٓيٖ حُٔيخٍ اًح ٍؿيغ ًُيي حُي‪ ٢ُٞ‬كٌيخٕ‬
‫ًٔييخ ه‪٤‬ييَ كِٔييخ ٍؿييغ حُ٘يي‪٤‬ن حطوييٌ‪ٌٓ ٙ‬ظزييش ػِٔييخ ‪ٝ‬هَ حٗييخ ٗييزخٗ‪ٗٝ ْٜ‬يي‪ٞ٤‬ه‪ ْٜ‬كظيي‪٠‬‬

‫‪73‬‬
‫حُ٘ٔخ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ز‪٤‬خٕ ك‪٤‬زٌٍ ُ‪ ٖٓ ْٜ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ ٓخ ‪ٛٞ٣ ٫‬يق ٓيٖ ‪٣‬لٔيٖ ٓي٘‪ٓٝ ْٜ‬يٖ ‪٫‬‬
‫‪٣‬لٖٔ ط‪َ٤ٔ٤‬ح ‪ٝ‬طٔو‪َ٤‬ح ٖٓ هللا ُ‪ ْٜ‬اػخٗش ‪ٛٝ‬يهش َٓ ‪ٝ‬هيٓش ُ‪ٍَُِٞٓٝ ّ٬ٓ٪‬‬
‫كيي‪ ٢‬أٓظيي‪ ٚ‬كٌٔييخ ًظزيي‪ٞ‬ح ًظييذ ؿ‪٤‬ييَ‪ٓ ْٛ‬ييٖ حُز‪٤‬خ‪ٟ‬يي‪ٝ ٖ٤‬حُٔيي‪ٞ‬حى‪ٌُ ٖ٣‬ييٖ كيي‪ ْٜ٤‬أٗيي‪َٜ‬‬
‫‪ٝ‬أا‪.َٜ‬‬

‫‪ ٖٓٝ‬أؿ‪ ٬‬حُ٘ي‪ٜ‬يح حُٔزيخًٍ‪{ ٖ٤‬كخٓيي ريٖ ٓلٔيي ريٖ ُٓ َلي ْ٘ َ‬


‫‪ ٞ‬رَخرَي ْ‪ }ٚ‬ريَ ‪ٝ‬أر٘يخ‬
‫خد ‪ٝ‬أكٔي أر٘يخ ٓلٔي‪ٞ‬ى ‪ٝ‬كخٓيي ًيخٗ‪ٞ‬ح ًي‪ٓ ٬‬يٖ ه‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي‪ٓٝ ٚ‬يٖ ٓلٔي٘‪٢‬‬ ‫أػٔخٓ‪ ٚ‬رَ َ‬
‫يٖ}‬ ‫حُو‪ ٍٞ‬ك‪ُٝ ٚ٤‬وي ‪ٝ‬كن ُ‪ ُٖٓ ٢‬حُ٘‪٤‬ن ك‪{ ٢‬ؿ‪ }ٖ٤٤‬إٔ أٍِٓ٘‪ ٢‬حُ٘ي‪٤‬ن اُي‪َ { ٢‬ى ًَ َ‬
‫كؤط‪٤‬ظ‪ٜ‬خ كٔئغ ري‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬يظخً {كخٓيي} كي‪{ ٢‬ىًيٖ} ‪ٛٝ‬ي‪ ٞ‬اً ًحى ‪ٟ‬ي‪٤‬ق ػ٘يي حُليخؽ‬
‫{رِ ٌَخ‪ْ ِٗ ْ١‬ي} ‪ِ٣ ُْٝ‬زغ إٔ ؿخ ٗ‪ٝ ٢‬كَف روي‪ٝ ٢ٓٝ‬هخٍ ٓؼ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬ض ‪ٝ‬حُيط‪ ٢‬اَ‬
‫‪ٔ٣‬يييؤُ٘‪ ٢‬ػيييٖ هزيييَ حُ٘ييي‪٤‬ن حُويييخ‪ٝ ٙ‬حُؼيييخّ ‪٠٣ٝ‬يييلي كَكيييخ رخُ٘ييي‪٤‬ن ‪ٝ‬أك‪ٞ‬حُييي‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬أهَؿض ُ‪ً ٚ‬ظخد حُ٘‪٤‬ن حُٔٔٔ‪ٔٓ{ ٠‬خُي حُـ٘خٕ} كؤًذ ػِ‪ُٝ ٚ٤‬يْ ‪َ٣‬كيغ ٍأٓيخ‬
‫ُ٘‪ ٢‬كظ‪ ٠‬أٓٔ‪ٝ ٠‬هخٍ ُ‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى حُ٘‪٤‬ن ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ ‪ٌٛ‬ح ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ ٢‬ه‪٤‬ـَ‪ ٙ‬حٌُؼ‪٤‬يـَ‬
‫‪ٌٛ‬ح ‪ٝ‬طلخ‪ َ٤ٛ‬أٓيَ حُٔيخىحص حُز‪٤‬خ‪ٟ‬ي‪ُ ٖ٤‬ي‪ٛ ْ٤‬يٌح ٓلِي‪ٌُٝ ٚ‬يٖ كي‪ً ٢‬ظخر٘يخ {حُٔي٘ق‬
‫حٌُٔٔ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُو‪ٞ‬حٍم حُزٌ‪٤‬ش} ِٗ‪٣‬ي ٓخ حٓظطؼ٘خ رًٌَ حَُٔ‪٣‬ي‪ ْٜ٘ٓ ٖ٣‬إ ٗخ هللا‪.‬‬

‫‪ ٖٓٝ‬أؿ‪ ٬‬حُ٘‪ٜ‬يح ٗ‪٤‬و٘خ ‪٤ٗٝ‬ن حُِٔٔٔ‪ ٖ٤‬كي‪ٓ{ ٢‬ي٘ـخٍ} ٓليذ حُ٘ي‪٤‬ن ‪ٝ‬هَ‪٣‬زي‪ٚ‬‬
‫هَحرش ى‪١ٝ ٖ٣‬ي‪١ٝٝ ٖ٤‬يٖ {حُليخؽ ٓخُيي ِٓيـ ْ‪ٍٟ }ٚ‬ي‪ ٢‬هللا طؼيخُ‪ ٢‬ػ٘ي‪ٗٝ ٚ‬لؼ٘يخ ري‪ٚ‬‬
‫بٓ‪ٔٓ ٖ٤‬ؼض ‪ٔٓٝ‬ؼ‪ ٚ‬ؿ‪ً ١َ٤‬خى إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ظ‪ٞ‬حطَح اٗ‪ ٚ‬هخٍ ٓخ ٓ٘خ ا‪ ٖٓ ٫‬طخد ػٖ‬
‫آخ س ‪ٝ‬حٓظوخّ ػٖ حػ‪ٞ‬ؿخؽ ا‪ٓ ٫‬خ ًخٕ ٖٓ حُ٘‪٤‬ن أكٔي كبٗ‪٘ٗ ٚ‬ؤ ٓلٔي٘خ ٓٔيظو‪ٔ٤‬خ‬
‫‪٣‬ؼ٘‪ٓ ٢‬خ ٓ٘خ ٓؼَ٘ حُٔ٘خٍ اُي‪ ْٜ٤‬أكيي ا‪ ٫‬ػيَف كي‪ٗ ٢‬لٔي‪ٛ ٚ‬لي‪ٞ‬س أ‪ٛ ٝ‬لي‪ٞ‬حص طيخد‬
‫ٓ٘‪ٜ‬ييخ ‪ٝ‬حٓييظوخّ رؼييي حػ‪ٞ‬ؿخؿيي‪ ٚ‬ا‪ٛ ٫‬يي‪ ٞ‬كلخُيي‪ ٚ‬كيي‪ٛ ٢‬ييـَ‪ًٝ ٙ‬زييَ‪ٓ ٙ‬يي‪ٞ‬ح ‪ٛ‬يييم هللا‬
‫‪ٜٗٝ‬ق‬

‫‪ٝ‬أهزَٗ‪ ٢‬أه‪ٓ{ ٢‬لٔي رٖ أكٔي ػِ‪ ٢‬حُ‪٤‬ؼو‪ٞ‬ر‪ }٢‬حُٔؼَ‪ٝ‬ف {رٔلٔي ‪ٞ١‬ر‪ }٠‬اٗي‪ٚ‬‬
‫ك‪ ٢‬رؼ‪٣ُ ٞ‬خٍط‪{ َٓ ٚ‬رـ طِ َ‪ٞ‬ح ُ‪ُٝ }ْٕ ٝ‬حٍ {حُلخؽ ٓخُي ِٓ ْ‪ }ٚ‬كِٔخ ػِْ أٗي‪ٓ ٚ‬ظ‪ٞ‬ؿي‪ٚ‬‬
‫اُ‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن هخٍ ُ‪ ٚ‬اٗ‪ٓ ََٓٓ ٢‬ؼي ًِٔخص اُ‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن كبًح ‪ِٛٝ‬ض كِْٔ ٓ٘‪ ٢‬ػِ‪ٚ٤‬‬
‫‪ ًًَٙٝ‬رِ‪ِ٤‬ش اط‪٤‬خٗ‪ ُٚ ٢‬ك‪{ ٢‬حٗ َيٍْ } ‪ٝ‬ر‪٤‬خط‪ٓ ٢‬ؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُز‪٤‬ض ‪ ٫‬ػخُغ ٓؼ٘خ ا‪ ٫‬هللا كيبًح‬
‫طًٌَ ‪ٝ‬ػِْ ر‪ٜ‬يهي كوَ ُ‪ ٚ‬اٗ‪ ٢‬ػِ‪ ٢‬حُؼ‪ٜ‬ي حٌُ‪ ١‬ػخ‪ٛ‬يط‪ ٚ‬ػِ‪ ٚ٤‬هخٍ {ٓلٔيي} ‪ٝ‬هللا‬
‫‪ ٫‬أػَف ٓخ حُؼ‪ٜ‬ي ‪ُ ٫ٝ‬حىٗ‪ ٞٛ ٢‬ػِ‪٤ٗ ٚ٤‬جخ كِٔخ ‪ٛٝ‬يِض ‪ًًٝ‬يَص حُ٘ي‪٤‬ن رخُِ‪ِ٤‬يش‬

‫‪74‬‬
‫كظًٌَ هِض ُ‪ٓ ٚ‬خ هيخٍ كليَف ‪ٛٝ‬ييه٘‪ٛٝ ٢‬ييه‪ٝ ٚ‬أػ٘ي‪ ٠‬ػِ‪٤‬ي‪ً ٚ‬ؼ‪٤‬يَح ‪ٝ‬ؿؼيَ ‪٣‬ليَى‬
‫أًٗ‪ٝ ٢‬أٗل‪٠٣ٝ ٢‬لي ٖٓ َٓ‪.ٍٙٝ‬‬

‫‪ٓٝ‬ييٖ أؿيي‪ ٬‬حُ٘يي‪ٜ‬يح هخ‪ٟ‬يي‪ ٢‬حُو‪٠‬ييخس {ٓـوييض ًييَ} كز‪٤‬ييذ حُ٘يي‪٤‬ن ‪ٝ‬هَ‪٣‬زيي‪ ٚ‬ى‪٘٣‬ييخ‬
‫‪٘٤١ٝ‬خ ‪٘١ٝٝ‬خ ًخٕ هِ‪ُٞ ٬٤‬حُي حُ٘ي‪٤‬ن ‪ًٝ‬يخٕ ًِٔيخ ٍأ‪ ١‬حُ٘ي‪٤‬ن أ‪ٝ‬حٕ طؼِٔي‪٤َٓ٣ ٚ‬ي‪ٚ‬‬
‫رز‪٤‬ض أ‪ ٝ‬ؿِٔش ‪ٔ٣‬ظلٖ ر‪ٜ‬خ هيٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ٘ل‪ ٞ‬أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬حُز‪٤‬خٕ ط٘ل‪ٌ٤‬ح ٌُ‪ٍٞ١ ٚ٘ٛ‬ح ‪ٌَٔ٣‬‬
‫ُ‪ٍٞ١ٝ ٚ‬ح ‪ ٌَٔ٣ ٫‬كظ‪ ٠‬كخط‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬ن كِٔخ ًزَ حُ٘‪٤‬ن ػٖ كخُ‪ ٚ‬ح‪ٛ ٍٝ٧‬يخٍ ‪٣‬وي‪ٍٞ‬‬
‫أٗييض ً٘ييض حر٘ييخ ك‪ٜ‬ييَص أرييخ ‪ً٘ٝ‬ييض طِٔ‪٤‬ييٌح ‪ٛٝ‬ييَص ٗيي‪٤‬وخ ط‪ٜ‬ييي‪٣‬وخ ‪ٝ‬حػظوييخىح كيي‪٢‬‬
‫‪ٓ ٖٟٔ‬زخٓطش ‪ٔٓٝ‬خ ‪ٔ٘٣‬ذ اُ‪ ٚ٤‬ر‪٤‬ض ػـ‪٤‬زش ‪ُٝ‬ؼِ‪ٓ ٚ‬طِغ ه‪٤ٜ‬يس‬
‫ٓ٘‪٧ ٢‬كٔي ر٘ذ حُظخٍى حُ٘خّ * ؿ‪٤‬ـَ ح‪ُ٩‬ـ‪ ٚ‬كؤٓٔ‪٤ٓ ٠‬ـي حُ٘خّ‬

‫‪ٔٓٝ‬خ ‪ٔ٘٣‬ذ ُِٔ‪٤‬ي حُـِ‪٤ٗ{ َ٤‬ن ٓلٔي حُلُ‪ٞ‬طِ ّ‪ٝ }٢‬حُي حُ٘ي‪٤‬ن {ً‪ ١‬حُ٘ي‪ٝ }ٕٞ‬أه‪٤‬ي‪ٚ‬‬
‫{رٖ حُؼَد} ‪ٜٓ ٖٓ ٞٛٝ‬خىٍ حُ٘‪٤‬ن أر‪ ٚ٤‬هخٍ ُ‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن أٗخ أكٔيي ‪ٛٝ‬ي‪ُ ٞ‬يْ ِٗظين‬
‫‪ً ٌُٖٝ‬خٕ ‪َ٣‬حِٓ٘‪ٌٛ ٢‬ح حُز‪٤‬ض ‪ٓ ٞٛٝ‬طِغ ه‪٤ٜ‬يس ٓ‪٤٘٤‬ش ٓيف ر‪ٜ‬خ حُ٘‪٤‬ن‪.‬‬
‫اُ‪ ٖٓ ٢‬كزخ‪ ٙ‬هللا رخُزٔ‪ٝ ٢‬ح‪ٝ * ْٗ٧‬كٌٔـ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ػخُـْ حُـــٖ ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـْ‬
‫‪ ٢ٛٝ‬ػـ‪٤‬زش ُْ أٓظل‪َٛ٠‬خ ح‪ًًٝ ٕ٥‬يَ كي‪ ٢‬ر‪٤‬يض ٓ٘‪ٜ‬يخ ‪٣‬وخ‪١‬يذ حُ٘ي‪٤‬ن {ك‪ٜ‬يز‪ٞ‬ح‬
‫ػِيي‪ٔٓ ٢‬ييٌ‪ ٌْ٘٤‬ك‪٠‬ييِش حٌُييؤّ} ‪ًٝ‬ييخٕ حُ٘يي‪٤‬ن ًِٔييخ ٍأ‪ً ١‬ح حُ٘يي‪ٛ ٕٞ‬يي٘غ ُيي‪ً ٚ‬ؤٓييخ‬
‫‪ٝ‬هخٍ هٌ ٓطِذ حُ‪ٞ‬حُي رن رن ‪ ًٝٝ‬حُ٘‪ٌٛ ٕٞ‬ح ٓيٖ حُ٘يؼَح حُٔـ‪٤‬يي‪ُٝ ٖ٣‬ي‪ ٚ‬ى‪٣‬ي‪ٞ‬حٕ‬
‫ك‪ٓ ٢‬يف حُ٘ز‪ ٢‬هخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ى‪٣‬ي‪ٞ‬حٕ كي‪ٓ ٢‬ييف ح‪ٗ٧‬ي‪٤‬خم ‪ٝ‬ه‪ٜٛٞ‬يخ ٗي‪٤‬و٘خ ‪ٛٝ‬ي‪ ٞ‬حُيٌ‪١‬‬
‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬ك‪٤ٗ ٢‬و٘خ ‪ٌٛ‬ح‪:‬‬
‫‪٣‬خ هَ ًْ ُحٍ ‪ٌٛ‬ح حُزخد ٖٓ ِٓي * ‪ٓٝ‬ـٖ ‪٣ُٝ‬ـَ ‪ٓٝ‬ـٖ ؿـٖ ‪ٓٝ‬ـٖ ِٓـي‬
‫ٓطِغ ه‪٤ٜ‬يس ًخك‪٤‬ش ػـ‪٤‬زش اُ‪ٓ ٢‬يخ ‪٣ ٫‬ؼيي ‪ٛٝ‬ي‪ً ٞ‬ؤر‪٤‬ي‪ٓ ٚ‬يٖ ٓ‪ٜ‬يخىٍ {حُ٘ي‪٤‬ن ٓيؼي‬
‫أر‪ ٢ٍٟ }ٚ٤‬هللا طؼخُ‪ ٢‬ػ٘‪ٝ ْٜ‬طي‪ٞ‬ك‪ ًٝ{ ٢‬حُ٘ي‪ }ٕٞ‬كي‪ًِ { ٢‬ي‪ٝ } ْْ٤‬ىكيٖ كي‪ٓ ٢‬ويخرَ‬
‫{حُ٘‪٤‬ن أكٔي رَ ََ} ٍُط‪ ٚ‬كخُلٔي هلل‪.‬‬
‫ْذ ٓلٔي ُٗ ْٔ ِ‬
‫ذ َٓخٍْ }هخٍ ُ‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن‬ ‫‪ ٖٓٝ‬أؿ‪ ٬‬حُ٘‪ٜ‬يح ُِ٘‪٤‬ن حُـِ‪ِ َٗ { َ٤‬‬
‫ـَؽْ ‪١‬ـَ‪َ ٤‬‬
‫ًخٕ ًُي ًِٔخ ٍبٗ‪ ٢‬أ‪ٍٝ‬ى ك‪ٌٛ ٢‬ح حُز‪٤‬ض ٓٔظ٘‪ٜ‬يح ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كخُ‪:ٞٛٝ ٢‬‬
‫ف * ًٔخ ػِـض رَٓـ‪ ٍٞ‬حُِــ‪ ٚ‬ػيٗـ ُ‬
‫خٕ‬ ‫‪ ًْٝ‬أد هي ػ‪ ٬‬رخرٖ ً ٍَ‪ٍ َٗ ٟ‬‬
‫‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ‪ٌٛ‬ح حُلظ‪ًٔٝ ٖ٣ُ ٠‬خٍ ‪.ُٚٞٛ٧‬‬
‫ي‪ ْ٤‬حُٔيخُُ ِٔ‪ً }٢‬يخٕ َك َٔ َ‬
‫يٖ‬ ‫‪ ٖٓٝ‬أؿ‪ ٬‬حُ٘‪ٜ‬يح حُٔي‪٤‬ي حُـِ‪٤‬يَ {حُليخؽ ػزي ُي هللا ِٓ ِ‬
‫حُو‪ٝ ٍٞ‬ح‪٫‬ػظوخى ك‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن طٌِْ ه‪ ّٞ‬ك‪ٓ ٢‬ـِٔ‪ ٚ‬كظي‪ًً ٠‬يَ‪ٝ‬ح حُ٘ي‪٤‬ن ‪ٝ‬أهيٌ‪ٍٝ ٙ‬ى‪ٙ‬‬ ‫ِ‬
‫ٖٓ ٍٓ‪ ٍٞ‬هللا ‪ ٢ِٛ‬هللا ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬كظٌِْ ٗو‪ ٖٓ ٚ‬حُلخ‪ً ٖ٣َٟ‬ؤٗي‪ٓ ٚ‬ؼظيَ‪ٝ‬‬

‫‪75‬‬
‫كخٗظ‪ َٜٙ‬حُليخؽ ‪ٝ‬هيخٍ ٓيخ طوي‪ ٍٞ‬أُيْ ‪٣‬ويَ {حُ٘ي‪٤‬ن أكٔيي حُظ‪٤‬ـيخٗ‪ }٢‬أٗي‪ ٚ‬أهيٌ رؼي‪ٞ‬‬
‫أ‪ٍٝ‬حى‪ ٙ‬ربٓ‪ٓ ٬‬يٖ ٍٓي‪ ٍٞ‬هللا ‪ٛ‬يِ‪ ٢‬هللا ػِ‪٤‬ي‪ٓٝ ٚ‬يِْ؟ هيخٍ رِي‪ ٠‬هيخٍ ‪ٓٝ‬يخ ًيخٕ ا‪٫‬‬
‫ػخُٔخ ػخٓ‪ ٬‬طو‪٤‬خ َِٓ٘‪ًّ٤‬خ كٔ٘ض ا٘‪ُ٘ٗٞ‬خ ر‪ ٚ‬ك‪ٜ‬يه٘خ‪ٌٛ َٛٝ ٙ‬ح ا‪ٓ ٫‬ؼِ‪ ٚ‬ػخُٔيخ ػيخٓ‪٬‬‬
‫طو‪٤‬خ ٓ٘‪٤‬خ ك‪ٔ٣ ٬‬ؼ٘خ إٔ ٗ‪ٜ‬يه‪ ٚ‬رلٖٔ ا٘٘يخ حُيٌ‪ٛ ١‬ييه٘خ ري‪ًُ ٚ‬يي كيخٗوطغ حَُؿيَ‬
‫‪٣ ُْٝ‬لِ ٓ٘‪ ٚ‬ؿ‪ٞ‬حد كٔز٘خ هللا ‪ٗٝ‬ؼْ حُ‪ٗ َ٤ًٞ‬ؼيْ حُٔي‪ٗٝ ٠ُٞ‬ؼيْ حُ٘‪ٜ‬ي‪ َ٤‬حُلٔيي هلل‬
‫‪ًٝ‬ل‪.٠‬‬
‫‪ٌٛ‬ح ٓخ ٓٔلض ر‪ ٚ‬حُوَ‪٣‬لش ‪ٝ‬حُلخٍ كِ‪ ٞ‬أٗ‪ ٢‬أ‪ِ١‬وض ػ٘خٗ‪ٝ ٢‬أط‪٤‬ض رٔخ ‪ٝ‬ػ‪ ٠‬ؿ٘خر‪٢‬‬
‫‪ٓٝ‬خ أ‪ٝ‬ػَ‪ ٖٓ ٙ‬أهَحٗي‪ٔٓ ٢‬يخ ‪ٛ‬يق ‪ٓٝ‬يخ ُيْ ‪ٜ٣‬يق ‪٧‬ط‪٤‬يض رؤػـيذ حُؼـيخد ُيي ٓيٖ‬
‫حُ‪ٜٞ‬حد ‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٜٞ‬حد كخهظَص ٓخ حٓظطؼض إٔ بط‪ ٢‬رٔيخ ك‪٤‬ي‪ ٚ‬حُؼي‪ٞ‬حد اً ‪٫‬‬
‫ػ‪ٞ‬حد ك‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٜٞ‬حد ك٘ٔزش ٓخ أط‪٤‬ض ُٔخ أرو‪٤‬ض ً٘ٔزش ‪ٝ‬حكي اُ‪ ٢‬أُق ‪ٔٗٝ‬زش ٓخ‬
‫ػِٔييض اُيي‪ٓ ٢‬ييخ ُييْ أػِييْ ً٘ٔييزش ٍٗييلش اُيي‪ ٢‬رلييَ ‪ٝ‬هللا طؼييخُ‪ ٢‬أٓييؤٍ إٔ ‪٣‬ـييَ هِيي‪٢‬‬
‫‪٣ٝ َٙ٘٘٣ٝ‬ظوزِ‪ َٜٙ٘٣ٝ ٚ‬اٗ‪ ٚ‬حُٔظل‪ َ٠‬حٌَُ‪ ًٝ ْ٣‬حُل‪ َ٠‬حُؼظ‪ ٢ِٛٝ ْ٤‬هللا ػِ‪٢‬‬
‫ٓ‪٤‬يٗخ ٓلٔي حٌَُ‪ٝ ْ٣‬ػِ‪ ٢‬بُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ١ًٝ ٚ‬حُظؼظ‪ ْ٤‬رية ‪ٝ‬طْ ك‪ ٢‬حُٔزخًٍش هللا‬
‫‪٣‬ظوزَ ‪َ٣ٝ َٜ٘٣ٝ‬كغ ‪ َ٘٘٣ٝ‬بٓ‪ ٖ٤‬بٓ‪* ٖ٤‬حُِ‪ ْٜ‬حؿلَ ُ‪ُٞٝ ٢‬حُي‪ٝ ١‬حٍكٔ‪ٜٔ‬خ ًٔيخ‬
‫ٍر‪٤‬خٗ‪ٛ ٢‬ـ‪َ٤‬ح‬

‫رؼ‪ ٕٞ‬هللا ‪ٝ‬كٖٔ ط‪ٞ‬ك‪٤‬و‪ ٚ‬طْ ‪ٌٛ‬ح حٌُظيخد حُيٌ‪ً ١‬ظزي‪ٓ ٚ‬يٖ ٗٔيوظ‪ ٚ‬ح‪ٛ٧‬يِ‪٤‬ش حُوي‪ٔ٣‬يش اُي‪ ٢‬حُ٘ٔيوش حُؼ‪ٜ‬يَ‪٣‬ش‬
‫حُلي‪٣‬ؼش حَُٔ‪ُ ٣‬ي حُلو‪ َ٤‬ػزي حُوخىٍ ٓزٌ‪ ٢‬حرٖ حُٔ‪٤‬ي ٗ‪٤‬ن أكٔي ٓ‪ٗٞٔ٤‬ش حٌُزَ‪ٔٓ ٟ‬خ ح‪٧‬كي حُٔخىّ ػَ٘‬
‫ٖٓ ٗ‪ٍ َٜ‬ر‪٤‬غ حُؼخٗ‪ ٢‬ػخّ ًُظٖ‪ٛ 3831‬ـَ‪٣‬ش حُٔ‪ٞ‬حكن َُِحرغ ػَ٘ ٖٓ ٓخ‪٘ٓ ٞ٣‬ش أُل‪ٓٝ ٖ٤‬يض ‪3111‬‬
‫ٓ‪٬٤‬ى‪٣‬ش ‪١‬خُزخ ٖٓ هللا طزخٍى طؼخُ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظوزِ‪٘ٓ ٚ‬خ‬
‫رو‪ٓ َ٤‬خ ‪٣‬يػ‪ُ ٠‬ؼزي أكٔ٘خ‬ ‫كٌَ ٖٓ ٗظَ كِ‪٤‬يع ُ٘خ‬

‫‪www.jazbu.com‬‬

‫‪76‬‬

You might also like