EEN

NGGLLIISSH
H

Bireysel Ba
Başşvuru Kabul
Edilebilirlik Kriterlerine
Ait Emsal Kararlar

Bireysel Ba
Başşvuru Kabul Edilebilirlik Kriterlerine Ait Emsal
Kararlar ->

KONU BAKIMINDAN YETK

YETKİİS İ ZL
ZLİİK

30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin

Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 45.

maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre bireysel başvurunun

incelenebilmesi için kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddia

edilen hakkın Anayasa'da güvence altına alınmış olmasının yanı

sıra Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Sözleşme) ve Türkiye'nin

taraf olduğu ek protokollerinin kapsamına da girmesi gerekir.

Anayasa ve Sözleşme'nin ortak koruma alanı dışında kalan

hak ihlali iddiasını içeren başvurunun kabul edilebilir olduğuna

karar verilmesi mümkün değildir.

EMSAL KARARLAR

Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin Reddi

Üçüncü Kişinin Cezalandırılması Talebi (Adil Yargılanma

Hakkı)

YSK İşlemleri

HSK Kararları

Hükümlünün Seçme Hakkına İlişkin Anayasal Engel

Çalışma Hakkı

Kanun İptali Talebi

Karar Düzeltme Yolunun Bulunmaması

Yalnızca Eşitlik İddiası

Yalnızca Etkili Başvuru Hakkı

Seyahat ve Yerleşme Hürriyeti

Sosyal Güvenlik Hakkı

Ücrette Adaletin Sağlanması

Yasama Organı Dışındaki Seçimler

4-C Kapsamında Çalışanlara Döner Sermaye Ödenmemesi

Tapu Tahsis Belgesine Dayalı Mülkiyet Hakkı İhlali İddiası

Kadastro Tutanağının Beyanlar Hanesindeki Kayda Dayalı

Mülkiyet İhlali İddiası

İddianamenin Değerlendirilmesi Sürecinin ve Kabul Kararının

Başvurucuya Tebliğ Edilmemesi

Doktorların Zorunlu Hizmet Nedeniyle Zorla Çalıştırma

Yasağının İhlali İddiası

Yargıtay Başkanlar Kurulu Kararıyla Yargıtay Üyelerinin Daire

Değişikliği

Adalet Bakanlığının Kanun Yararına Bozma Yoluna Gitmemesi

İki Dereceli Yargılanma Hakkı

Re'sen Tutukluluk İnceleme Kararına İtiraz Olanağının

Bulunmaması

İcra Mahkemelerinin Yetki İtirazları Hakkındaki Kararları

Meşru Beklenti

Hükmün Denetlenmesini Talep Hakkı - Ceza Yargılamasında

Mağdur/Katılan/Suçtan Zarar Gören Bakımından

Uyarlama Davası

İddianamenin Değerlendirilmesi Süreci

Yargılamanın Yenilenmesi
Talebinin Reddi
Sözleşme'de adil yargılanmaya ilişkin hak ve ilkelerin medeni hak

ve yükümlülükler ile ilgili uyuşmazlıkların ve bir suç isnadının

esasının karara bağlanması esnasında geçerli olduğu belirtilerek

hakkın kapsamı bu konularla sınırlandırılmıştır. Suç isnadı altında

olunmayan bir aşamayla ilgili olarak dile getirilen şikayetler, adil

yargılanma hakkı kapsamına girmez ve bireysel başvuruya konu

olamaz. 

Emsal karar için tıklayınız.

Üçüncü Kişinin
Cezalandırılması Talebi
(Adil Yargılanma Hakkı)
Suç işlediğini düşündüğü üçüncü kişilerin cezalandırılmasını talep

eden mağdur, suçtan zarar gören, şikâyetçi veya katılan sıfatını

haiz kişilerin adil yargılanma haklarının ihlal edildiği yönündeki

şikâyetleri, Anayasa ve Sözleşme’de yer alan temel hak ve

özgürlüklerin ortak koruma alanı dışında kalmaktadır.

Emsal karar için tıklayınız.

YSK İşlemleri
Anayasa koyucu, YSK kararlarının kesin olmasını ve bu kararlar

aleyhine başka merci ve kanun yollarına başvurulmamasını

öngörmüştür. Buna göre, YSK kararlarının Anayasa Mahkemesi

önünde bireysel başvuruya konu olması mümkün değildir. 

Emsal karar için tıklayınız.

HSK Kararları
HSK'nın meslekten çıkarma cezası dışındaki işlemleri yargı

denetimi dışında bırakılmıştır. Anayasa’nın yargı denetimi dışında

bıraktığı işlemler bireysel başvuru konusu olamaz. 

Emsal karar için tıklayınız.

Hükümlünün Seçme
Hakkına İlişkin Anayasal
Engel
Anayasa’nın 67. maddesinde, taksirli suçlardan hüküm giyenler

hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin oy

kullanamayacağı belirtilerek, “oy kullanma hakkı” bizzat Anayasa

tarafından kasıtlı suçlardan mahkûm olanlar yönünden

sınırlandırılmıştır. 

Emsal karar için tıklayınız.

Çalışma Hakkı
Bireyin dilediği alanda çalışma özgürlüğü ve çalışma hakkı

Anayasa’nın 48. ve 49. maddelerinde güvence altına alınmış

olmakla birlikte Sözleşme’de düzenlenen haklardan değildir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de kamu hizmetine girme ya da

dilediği kamu görevinde çalışma hakkının Sözleşme’de ya da

protokollerinde korunan bir hak olmadığını açıkça ifade etmiştir.

Emsal karar için tıklayınız.

Kanun İptali Talebi

Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında

Kanun’da yasama işlemleri ile düzenleyici idari işlemlerin

doğrudan bireysel başvuru konusu yapılamayacağı

düzenlenmiştir. Bir yasama işleminin, temel hak ve özgürlüğün

ihlaline neden olması durumunda doğrudan yasama işlemi

aleyhine değil, ancak yasama işleminin uygulanması

mahiyetindeki işlem, eylem ve ihmallere karşı bireysel başvuru

yapılabilir.

Emsal karar için tıklayınız.

Karar Düzeltme Yolunun

Bulunmaması
Karar düzeltme yoluna başvuru hakkı, Anayasa’da güvence altına

alınmış temel hak ve özgürlüklerden olmadığı gibi Sözleşme ve

buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokollerden herhangi birinin

kapsamına da girmemektedir. 

Emsal karar için tıklayınız.

Yalnızca Eşitlik İddiası

Anayasa'nın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesi ve

Sözleşme’nin 14. maddesinde düzenlenen ayrımcılık yasağının

ihlal edildiğine yönelik iddiaların soyut olarak değerlendirilmesi

mümkün olmayıp mutlaka Anayasa ve Sözleşme kapsamında yer

alan diğer temel hak ve özgürlüklerle bağlantılı olarak ele alınması

gerekir. 

Emsal karar için tıklayınız.

Yalnızca Etkili Başvuru

Hakkı
Etkili başvuru hakkının soyut olarak değerlendirilmesi mümkün

olmayıp mutlaka Anayasa ve Sözleşme kapsamında yer alan

diğer temel hak ve özgürlüklerle bağlantılı olarak ele alınması

gerekir. Bu hak, bağımsız koruma işlevine sahip olmayıp temel

hak ve özgürlüklerin kullanılmasını, korunmasını ve başvuru

yollarının güvence altına alınmasını sağlayan tamamlayıcı

nitelikte bir haktır.

Emsal karar için tıklayınız.

Seyahat ve Yerleşme
Hürriyeti
Sözleşme’ye Ek 4 No.lu Protokol’e ülkemiz taraf değildir. Bu

nedenle, anılan Protokol kapsamında kalan ve Anayasa’nın 23.

maddesinde yer alan seyahat özgürlüğüne yönelik şikâyetle ilgili

olarak bireysel başvuruda bulunulamaz. 

Emsal karar için tıklayınız.

Sosyal Güvenlik Hakkı

Sosyal güvenlik hakkı, Anayasa’da güvence altına alınmış

olmakla birlikte Sözleşme'de düzenlenen bir hak değildir.

Bağımsız bir hak olarak Sözleşme ve buna ek Türkiye’nin taraf

olduğu protokoller kapsamında bulunmadığından, bu hakka

yönelik ihlal iddiasının bireysel başvuru konusu yapılabilmesi

mümkün değildir.

Emsal karar için tıklayınız.

Ücrette Adaletin
Sağlanması
Çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri

Anayasa’nın 55. maddesinde güvence altına alınmış olmakla

birlikte AiHM’de düzenlenen haklardan değildir. AİHM de adaletli

ücret hakkının Sözleşme’de ya da protokollerinde korunan bir hak

olmadığını açıkça ifade etmiştir.

Emsal karar için tıklayınız.

Yasama Organı Dışındaki

Seçimler
Sözleşme’ye Ek 1 No.lu Protokol’de düzenlenmiş olan “serbest

seçim hakkı”, ulusal parlamentolar gibi meclislerin seçimlerine

ilişkin güvenceler getirmiştir. Meslek örgütlerinin seçimleri bu

protokol kapsamında değildir.

Emsal karar için tıklayınız.

4-C Kapsamında
Çalışanlara Döner Sermaye
Ödenmemesi
Döner sermaye ek ödemesinden yararlanması yönündeki talebin

yürürlükteki kanun hükümleri veya konuyla ilgili yargı içtihatları

tarafından desteklenmediği ve mülkiyet hakkı kapsamında meşru

beklenti olarak nitelendirmeye yetecek derecede somut olmadığı

hallerde başvurucu mülkiyet hakkına ilişkin korumadan

yararlandırılamaz.

Emsal karar için tıklayınız.

Tapu Tahsis Belgesine

Dayalı Mülkiyet Hakkı İhlali
İddiası
Tapu tahsis belgesi, tapu senedi olmayıp sadece kişinin söz

konusu taşınmazı elinde bulundurduğunu belgelemektedir. Bu

belgenin verilmesi, belge sahibine mülkiyet hakkı tanındığı

anlamına gelmemekte ve yetkili makamlara tapu senedi verme

zorunluluğu getirmemektedir. 

Emsal karar için tıklayınız.

Kadastro Tutanağının
Beyanlar Hanesindeki
Kayda Dayalı Mülkiyet
İhlali İddiası
Orman sınırları dışına çıkarılan taşınmazın mülkiyetinin Hazineye

ait olması ve kadastro tutanağının beyanlar hanesindeki herhangi

bir ayni etki doğurmayan yalnızca bilgilendirme ve açıklama

fonksiyonuna sahip kaydın hukuki niteliği dikkate alındığında 6292

sayılı Kanun'da belirtilen şartların sağlanamaması durumunda bir

mülkiyet hakkı bulunduğu söylenemez.

Emsal karar için tıklayınız.

İddianamenin
Değerlendirilmesi
Sürecinin ve Kabul
Kararının Başvurucuya
Tebliğ Edilmemesi
İddianamenin değerlendirilmesi sürecindeki incelemenin konusu

"iddianame"nin bizatihi kendisi olup "cezai alanda kendisine

yöneltilen suçlamaların esası konusunda" herhangi bir inceleme

yapılmamaktadır. Diğer taraftan adil yargılanma hakkı bireylere,

kovuşturulmamayı isteme gibi bir hak da sağlamamaktadır. Sonuç

olarak iddianamenin değerlendirilmesi prosedürüne ilişkin

iddiaların konusu, Anayasa ve Sözleşme’nin ortak koruma

alanının kapsamı dışındadır. 

Emsal karar için tıklayınız.

Doktorların Zorunlu Hizmet

Nedeniyle Zorla Çalıştırma
Yasağının İhlali İddiası
Doktorlar için öngörülen zorunlu hizmet yükümlülüğü Anayasa ve

Sözleşme'de koruma altına alınan zorla çalıştırma yasağı

kapsamına girmemektedir.

Emsal karar için tıklayınız.

Yargıtay Başkanlar Kurulu

Kararıyla Yargıtay
Üyelerinin Daire Değişikliği
Yargıtay üyelerinin belirli bir dairede görev yapmak üzere

seçilmemeleri, üyelerin görev yaptığı dairenin çalışma alanının

yeni bir iş bölümü ile değişebilmesi ve daire değişikliği kararının

statü, maaş, ödenek hakları gibi sıradan iş uyuşmazlıkları ile

ilgisinin olmaması nedeniyle ihlal edildiği ileri sürülen hak ile ilgili

uyuşmazlık medeni hak ve yükümlülükler ile ilgili uyuşmazlıklar

kapsamında değildir.

Emsal karar için tıklayınız.

Adalet Bakanlığının Kanun

Yararına Bozma Yoluna
Gitmemesi
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 309. maddesi

uyarınca suç isnadının esasının çözümlendiği bir aşamada Adalet

Bakanlığı tarafından kanun yararına bozma yoluna gidilmemesine

yönelik başvuruda ihlal iddiası "suç isnadı" altında bulunulan bir

aşamaya ilişkin değilse adil yargılanma hakkı kapsamına girmez.

Emsal karar için tıklayınız.

İki Dereceli Yargılanma

Hakkı
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, İdare Mahkemesi, Hukuk

Mahkemesi nezdinde iki dereceli yargılanma hakkı, Sözleşme’nin

ve buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokollerden herhangi birinin

kapsamına girmemektedir. 

Emsal karar için tıklayınız.

Re'sen Tutukluluk
İnceleme Kararına İtiraz
Olanağının Bulunmaması
5271 sayılı Kanun’un 108. maddesine göre yapılacak

değerlendirme resen yapılmakta olup Anayasa’nın 19. maddesi ile

hürriyeti kısıtlanan kişiye tanınan yargı merciine itiraz edebilme

hakkı kapsamında değerlendirilemez.

Emsal karar için tıklayınız.

İcra Mahkemelerinin Yetki

İtirazları Hakkındaki
Kararları
Yetki itirazının kabulü-reddiyle yetkili olduğuna karar verilen yerde

takibin yapılmasının mümkün olduğu, esasa yönelik bir

uyuşmazlığın karara bağlanmadığı hallerde, başvuru kişisel

hakların ve yükümlülüklerin karara bağlanmasıyla ilgili değildir.

Emsal karar için tıklayınız.

Meşru Beklenti
Bir kişinin hâlihazırda sahibi olmadığı bir mülkün, bu mülkte

gelecekteki değer artışını da içerecek şekilde mülkiyetini kazanma

hakkı, kişinin bu konudaki menfaati ne kadar güçlü olursa olsun

Anayasa ve Sözleşme ile korunan mülkiyet kavramı içerisinde

değildir. Bu durumun istisnası olarak belli durumlarda bir

“ekonomik değer” veya icrası mümkün bir “alacak” iddiasını elde

etmeye yönelik “meşru bir beklenti”, Anayasa’nın ve Sözleşme’nin

ortak koruma alanında yer alan mülkiyet hakkı güvencesinden

yararlanabilir.

Emsal karar için tıklayınız.