॥ హ ః॥ Ver 6.

3
షషమ సంస రణ
त ात् योगी भवाजुन
वसुदेवसुतं(न्) दे वं(ङ् ), कंसचाणूरमदनम्।
दे वकीपरमान ं (ङ् ), कृ ं(व्ँ) व े जगद् गु म् ॥

వ వ తం( ) వం( ), కంస రమరన

వ పర ననం( ), కృషం( ఁ) వ జగ

మద గవ త ద ఉ రణ తం స ర ,
సర మ ఆ త ప గ ల మ
ల జ త ద ల న సం త ల
ం ప ప ప ంచబ న భగవ త

పద డవ (13వ)అ య
ॐ ीपरमा ने नम:
ఓం పర త నమః
Learngeeta.com

‘ ʼ ‘ + ʼ అ ప కవ [‘ ʼఅ ]
ीम गव ीता
మద గవ
‘ మద గవ ʼ ం న ల ఉన ‘ ‘ సగ అ ర ,
‘గ‘ ర ఉచ ంచవ .
अथ योदशोऽ ायः
అథ త ద ౽ యః
'త ద ౽( ) యః నం ' ' రఉ రణ యవ
[౽ (అవ గహ) ఉ రణ ‘అ‘ య ]
ीभगवानुवाच
భగ చ
इदं (म्) शरीरं (ङ् ) कौ ेय, े िम िभधीयते।
एत ो वेि तं(म्) ा ः, े इित ति दः ॥1॥
ఇదం( ) శ రం( ) య, త త య
ఏత తం( ) ః, తజ ఇ త దః
‘ ( )త ( )త య ' ' ' ర ప కవ
śrīmadbhagavadgītā - 13th Chapter - kṣetrakṣetrajñavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - योदश अ ाय - े े िवभागयोग (1)
 े ं(ञ्) चािप मां(व्ँ) िव , सव े ेषु भारत।
े े यो ानं(य्ँ), य ानं(म्) मतं(म्) मम॥2॥
తజం( ) ం( ఁ) , సర రత
త తజ నం( ఁ), యత నం( ) మతం( ) మమ
' ( ) ' ' ' హస ప కవ
' ( ) త ( ) తజ + న( ఁ)' అ ఉచ ంచవ
'య +త + న 'అ ప కవ

त े ं(य्ँ) य या , यि का र यत यत्।
स च यो य भाव , त मासेन मे णु॥3॥
త తం( ఁ) యచ దృక , య యతశ య
సచ యత వశ , తత న శృ
'య( ) ' ' ' హస ప కవ ,
'య + ప వ( )శ ' అ ఉచ ంచవ

ऋिषिभब धा गीतं(ञ्), छ ोिभिविवधैः (फ्) पृथक्।

Learngeeta.com

सू पदै ैव, हे तुम िविनि तैः ॥4॥

त
ात् योगी भवाजुन
ఋ ర తం( ), ఛ ః( ) పృథ
బహ తప వ, మ ః
'ఋ +బ 'అ ప కవ
'ఛ( ) + ( )'అ ప కవ
' మ( ) + ( ) ః' అ ప కవ

महाभूता ह ारो, बु र मेव च।

इ यािण दशैकं(ञ्) च, प चे यगोचराः ॥5॥
మ న హ , రవ క వచ
ఇ ద కం( ) చ ,పఞ య చ ః
'మ ( )న హ 'అ ఉచ ంచవ
'ఇ ' ' ' హస ప కవ ,

इ ा े षः (स्) सुखं(न्) दःु खं(म्), स ात ेतना धृितः ।

एत े ं(म्) समासेन, सिवकारमुदा तम्॥6॥
ఇ షః( ) ఖం( ) ఃఖం( ), స త త ధృ ః
ఏత తం( ) స న, స ర హృత
'స త( ) త 'అ ఉచ ంచవ
'స ర+ హృత 'అ ఉచ ంచవ
geetapariwar.org
śrīmadbhagavadgītā - 13th Chapter - kṣetrakṣetrajñavibhāgayoga ीम गव ीता - योदश अ ाय - े े िवभागयोग (2)
 अमािन मद म्, अिहं सा ा राजवम्।
आचाय पासनं(म्) शौचं(म्), ैयमा िविन हः ॥7॥
అ త మద త ,అ ం రవ
ఆ సనం( ) చం( ), ౖర త గహః
'అ ( )త మద( ) ( )త 'అ ఉచ ంచవ
‘ ౖర ( )త ( ) గహః' అ ఉచ ంచవ

इ याथषु वैरा म्, अनह ार एव च।

ज मृ ुजरा ािध, दःु खदोषानुदशनम्॥8॥
ఇ గ , అనహ ర ఏవ చ
జన మృ జ , ఃఖ దర న
'జ( )న మృ( ) జ ( ) '
Learngeeta.com

' ' హస ప కవ .

त
अस रनिभ :(फ्), पु दारगृहािदषु।

ात् योगी भवाजुन

िन ं(ञ्) च समिच म्, इ ािन ोपपि षु॥9॥
అస రన ష ఙః( ), త రగృ
త ం( ) చ సమ తత ,ఇ పప
'అస( ) రన ( )ష ఙ( )' 'ర' మ 'న' ప కవ ,
ఇ( ) ( ) పప ' ' హస ప కవ

मिय चान योगेन, भ र िभचा रणी।

िविव दे शसेिव म्, अरितजनसंसिद॥10॥
మ నన న, భ రవ
క శ త , అర రనసంస
'మ ' ' ' హస ప కవ ,
'భ( ) ర( )వ 'అ ప కవ
' ( )క శ ( )త 'అ ఉచ ంచవ
'అర +జన+స( ఁ)స ' ‘న ' ప కవ

अ ा ानिन ं(न्), त ानाथदशनम्।

एत ानिमित ो म्, अ ानं(य्ँ) यदतोऽ था॥11॥
అ త న త త ం( ), తత రదర న
ఏత న క ,అ నం( ఁ) యద ౽న
'త+ +త ర+దర న 'అ ప కవ

śrīmadbhagavadgītā - 13th Chapter - kṣetrakṣetrajñavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - योदश अ ाय - े े िवभागयोग (3)

 ेयं(य्ँ) य व ािम, य ा ामृतम ुते।
अनािदम रं (म्) , न स ासदु ते॥12॥
యం( ఁ) యత త వ ,య మృతమ
అ మత రం( ) బహ , న సత స చ
'యత + పవ + ' ' ' హస ప కవ
'య + ( ) మృతమ( ) ' 'త' హస ప కవ .
सवतः (फ्) पािणपादं (न्) तत्, सवतोऽि िशरोमुखम्।
सवतः (श्) ुितम ोके, सवमावृ ित ित॥13॥
సర తః( ) దం( ) త , సర ౽ ఖ
సర తః( ) మ , సర వృత ష
'త +సర ( ) ఖ 'అ ప కవ
' +మ 'అ ప కవ
सव यगुणाभासं(म्), सव यिवविजतम्।
अस ं(म्) सवभृ ैव, िनगुणं(ङ् ) गुणभो ृ च॥14॥
స య సం( ), స య వ త
Learngeeta.com

అసకం( ) సర భృ వ, ణం( ) ణ కృ చ

त
ात् योगी भवाजुन
'స + య+ + స 'అ ప కవ
'సర +భృ + వ' అ ప కవ
बिहर भूतानाम्, अचरं (ञ्) चरमेव च।
सू ा दिव ेयं(न्), दर
ू ं(ञ्) चा के च तत्॥15॥
బ ర నశ , అచరం( ) చర వచ
తద యం( ), రసం( ) చత
' ( ) +తద య 'అ ప కవ
अिवभ ं(ञ्) च भूतेषु, िवभ िमव च तम्।
भूतभतृ च त ेयं(ङ् ), िस ु भिव ु च॥16॥
అ భకం( )చ , భక వచ త
తభరృ చ త యం( ), గ పభ చ
' భ( )క+ వ' అ ప కవ
' పభ+ ( ) ' ' ' హస ప కవ
ोितषामिप त ोित:(स्), तमसः (फ्) परमु ते।
ानं(ञ्) ेयं(ञ्) ानग ं (म्), िद सव िवि तम्॥17॥
మ త ః( ) , తమసః( ) పర చ
నం( ) యం( ) నగమ ం( ), హృ సర స త
'త + ' అ ఉచ ంచవ ,
పర+ ( )చ ' అ ఉచ ంచవ
śrīmadbhagavadgītā - 13th Chapter - kṣetrakṣetrajñavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - योदश अ ाय - े े िवभागयोग (4)
 इित े ं(न्) तथा ानं(ञ्), ेयं(ञ्) चो ं(म्) समासतः ।
म एति ाय, म ावायोपप ते॥18॥
ఇ తం( ) త నం( ), యం( ) కం( ) స సతః
మద క ఏత య, మ పపద
'ఏత( ) య' అ ప కవ
'మ( ) పప( )ద 'అ ప కవ

कृितं(म्) पु षं(ञ्) चैव, िव नादी उभाविप।

िवकारां गुणां ैव, िव कृितस वान्॥19॥
పకృ ం( ) షం( ) వ, ద ఉ వ
ంశ ం వ, పకృ సమ
' +ధ ' ' ' ర ప కవ .

कायकरणकतृ े, हे तुः (फ्) कृित ते।

पु षः (स्) सुखदःु खानां(म्), भो ृ े हे तु ते॥20॥
ర కరణ కరృ , ః( ) పకృ చ
Learngeeta.com

షః( ) ఖ ః ం( ), కృ చ

त
' ర కరణ + కరృ( ) ' అ ప కవ

ात् योगी भवाजुन

' ( )చ ' అ ప కవ

पु षः (फ्) कृित ो िह, भुङ् े कृितजा गुणान्।

कारणं(ङ् ) गुणस ोऽ , सदस ोिनज सु॥21॥
షః( ) పకృ , పకృ
రణం( ) ణస ౽స , సదస జన
'సదస( ) +జ( )న 'అ ఉచ ంచవ

उप ानुम ा च, भता भो ा महे रः ।

परमा ेित चा ु ो, दे हेऽ ु षः (फ्) परः ॥22॥
ఉప ద మ చ,భ మ శ రః
పర , ౽ షః( ) పరః
ఉప( ) ద( ) మ( ) ' అ ఉచ ంచవ
' ౽( ) ( ) ష( )' అ ఉచ ంచవ

य एवं(व्ँ) वेि पु षं(म्), कृितं(ञ्) च गुणैः (स्) सह ।

सवथा वतमानोऽिप, न स भूयोऽिभजायते॥23॥
య ఏవం( ఁ) షం( ) , పకృ ం( )చ ః( ) సహ
సర వర ౽ ,నస ౽ య
' + య ' ' ' ర ప కవ
śrīmadbhagavadgītā - 13th Chapter - kṣetrakṣetrajñavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - योदश अ ाय - े े िवभागयोग (5)
 ानेना िन प , केिचदा ानमा ना।
अ े साङ् ेन योगेन, कमयोगेन चापरे ॥24॥
త పశ , న త
అ న న , కర న ప
' ( ) న ( )త 'అ ప కవ
' న' 'న' ప కవ

अ े ेवमजान ः (श्), ु ा े उपासते।

तेऽिप चािततर ेव, मृ ुं(म्) ुितपरायणाः ॥25॥
అ వమ ననః( ), భ ఉ స
౽ తర వ , మృ ం( ) ప య ః
' ( ) ( ) ( )భ ' అ ప కవ

याव ायते िकि त्, स ं(म्) ावरज मम्।

े े संयोगात्, ति भरतषभ॥26॥
Learngeeta.com

వత య , సత ం( ) వరజఙమ

त
త తజసం ,త భరతరభ

ात् योगी भवाजुन

' వ( )త య 'అ ఉచ ంచవ
' వర+జఙమ 'అ ఉచ ంచవ
' ( ) త( ) ( ) తజస( ఁ) 'అ ఉచ ంచవ

समं(म्) सवषु भूतेषु, ित ं(म्) परमे रम्।

िवन िवन ं(य्ँ), यः (फ्) प ित स प ित ॥27॥
సమం( )స , షనం( ) పర శ ర
నశ త నశ నం( ఁ) , యః( ) పశ స పశ
' ' ' ' హస ప కవ
' న( )శ +స న( )శ ( )న( ఁ)' అ ప కవ

समं(म्) प सव , समव तमी रम्।

न िहन ा ना ानं(न्), ततो याित परां(ङ् ) गितम्॥28॥
సమం( ) పశ సర త, సమవ త శ ర
న న త నం( ) , త ప ం( )గ
'సమవ( ) త ( )శ ర ' ' ' ర ప కవ ,
'న న + ( )త ( ) న ' 'న' హస ప కవ

śrīmadbhagavadgītā - 13th Chapter - kṣetrakṣetrajñavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - योदश अ ाय - े े िवभागयोग (6)

 कृ ैव च कमािण, ि यमाणािन सवशः ।
यः (फ्) प ित तथा ानम्, अकतारं (म्) स प ित॥29॥
పకృ వచక , య సర శః
యః( ) పశ త న , అక రం( ) స పశ
Learngeeta.com

' య+ ' ' ' హస ప కవ

'స ప( )శ 'పʼ ప కవ

यदा भूतपृथ ावम्, एक मनुप ित।

तत एव च िव ारं (म्), स ते तदा॥30॥
య తపృథ వ , ఏకసమ పశ
తత ఏవ చ రం( ) , బహ సమ ద త
' త+పృథ( ) వ 'అ ఉచ ంచవ
'ఏక( )సమ ప( )శ 'అ ఉచ ంచవ

अनािद ाि गुण ात्, परमा ायम यः ।

शरीर ोऽिप कौ ेय, न करोित न िल ते॥31॥

అ ణ , పర యమవ యః
శ ర ౽ య, న క న ప
'అ ( ) + ణ( ) 'అ ఉచ ంచవ ,
‘పర ( ) యమ( )వ యః‘ 'య' ఉచ ంచవ .

यथा सवगतं(म्) सौ ाद् , आकाशं(न्) नोपिल ते ।

सव ाव तो दे हे, तथा ा नोपिल ते॥32॥
య సర గతం( ) ,ఆ శం( ) ప ప
సర వ ,త ప ప
' + 'అ ప కవ ,
' ప+ ( )ప ' 'ప' ప కవ .

यथा काशय ेकः (ख्), कृ ं(ल्ँ) लोकिममं(म्) रिवः ।

े ं(ङ् ) े ी तथा कृ ं(म्), काशयित भारत॥33॥

య ప శయ కః( ), కృత ం( ఁ) క మం( )ర ః

తం( ) త కృత ం( ), ప శయ రత
'ప శయ( ) క( )' అ ప కవ ,
' క+ మ ʼఅ ప కవ .

śrīmadbhagavadgītā - 13th Chapter - kṣetrakṣetrajñavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - योदश अ ाय - े े िवभागयोग (7)

 े
े योरे वम्, अ रं (ञ्) ानच ुषा।
भूत कृितमो ं(ञ्) च, ये िवदया
ु ते परम्॥34॥
త తజ వ , అనరం( ) నచ
త పకృ ం( )చ, పర
' ( ) త( )క ( ) తజ వ ' అ ప కవ
' త( ) పకృ ( ) ' అ ప కవ
ॐ त िदित ीम गव ीतासु उपिनष ु िव ायां(य्ँ) योगशा े
ीकृ ाजुनसंवादे े े िवभागयोगो नाम योदशोऽ ायः ॥
ఓం తత మద గవ ఉప ష బహ ం( ఁ)
గ కృ నసం త తజ గ మ
త ద ౽ యః
॥ॐ ीकृ ापणम ु॥
|| ఓం కృ ర ణమ ||

• సర(◌ః) న నం ( ) క( ) అ న న ల పత 'ఖ' క 'ఫ' ఉ రణ య . ఆ సర ఉ రణ ( )

మ ( )ధ ం ధ యవ .

• ం వ ంజన క వ ఏర న సం ర , న ంద అ ర అ త హ ఇవ బ న .' ‘
క హ అ త అవసర న న ల వర ల ఇవ డం జ న . గమ క: అ త ప గ అన
సం ర ద అ ర త వ ప ట.అం , ద అ ర ం
ప ట .

• స ర మ వ ంజన క వ వ న సం ర ప గ ంచబడ , న అచట అ త ప గ

యనవసరం .అ ధం సం క వర ం వ నస ర త అ త హ . అం , స ర (
న )క నఅ ర వ ంజన సర ఉన అ ర ఆ త హ ఇవ డ .ఉ :' వం( ఁ) వజ యం'
నం ' వ' (సం ర ) ం వ[(◌ం) ర స ర )] నఅ త హ ఇవ బడ .

• సందర ల సం ర అ నప , అప ద యమ రణ సం ర ద అ ర ద
అ త యబడ . ఆ సందర ఏ టన - 1. ఒ వర ం వ న 2. వ ంజన
సం క న 3. ఫ అన 'ర' సం ర ద అ ర ఉం క వ ంజన సం క న ,ఉ :కర ,
కర వ ం , 4. 'హ' ర వ న ఉ : బహ , వ దల న . అ త హ ంచ న ల అ త

योगेशं(म्) स दान ं (व्ँ), वासुदेवं(व्ँ) जि यम्

धमसं ापकं(व्ँ) वीरं (ङ् ), कृ ं(व्ँ) व े जगद् गु म्
శం( )స ననం( ఁ), వం( ఁ) వజ య |
ధర సం పకం( ఁ) రం( ), కృషం( ఁ) వ జగ ||

त ात् योगी भवाजुन

Learngeeta.com

ప ఇతర న ఉప ంచ మ తప స .
అం ర consent@learngeeta.com యం
th
śrīmadbhagavadgītā - 13 Chapter - kṣetrakṣetrajñavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - योदश अ ाय - े े िवभागयोग (7)