ALNUS FX’le

FOREX EĞİTİM KILAVUZU

1- Forex Nedir? .............................................................................................................................................................5
1.1. Forex İşlemi Nasıl Yapılır? ..........................................................................................................................6
1.2. Forex Ve Risk ....................................................................................................................................................7
1.3. Forex’i Nasıl Öğrenirim? ..............................................................................................................................8
2- Forex Tarihçesi .......................................................................................................................................................8
2.1. Bretton Woods Anlaşması(1944): ...........................................................................................................8
2.2. Smithsonian Anlaşması(1971) ..................................................................................................................9
2.3. Esnek Kur Sistemi(1973) ............................................................................................................................9
3. Forex Piyasasında İşlem Yapmanın Avantajları Nelerdir? .......................................................... 10
3.1. Likidite ............................................................................................................................................................. 10
3.2. 5 Gün 24 Saat İşlem Yapabilme Olasılığı ............................................................................................ 10
3.3. Kaldıraç ............................................................................................................................................................ 10
3.4. Çift yönlü İşlemler ....................................................................................................................................... 11
3.5. Düşük Maliyet................................................................................................................................................ 11
3.6. Hedge Yapabilme İmkânı.......................................................................................................................... 11
3.7. Parite, Emtia ve CFD’lerde İşlem Yapabilme İmkanı.................................................................... 11
4. Forex Temel Kavramlar .................................................................................................................................. 12
4.1. Kaldıraç ............................................................................................................................................................ 12
4.2. Lot – Mini-Mikro Lot Kavramları .......................................................................................................... 12
4.3. Forex Birimler Sözlüğü .............................................................................................................................. 13
4.4. Marjin................................................................................................................................................................ 14
4.5. Pip Nedir?........................................................................................................................................................ 15
4.6. Kar Hesaplama .............................................................................................................................................. 15
4.7. Bakiye – Varlık –Marjin – Serbest Marjin – Teminat Seviyesi ................................................... 16
4.8. Hedgıng ............................................................................................................................................................ 17
4.9. Bekleyen Emirler ......................................................................................................................................... 18
4.10. Swap ............................................................................................................................................................. 20
5. Hisse Senetleri, VİOP ve Forex Karşılaştırması ................................................................................. 21
6. Forex Terimler Sözlüğü ................................................................................................................................... 22
7. Alnus Yatırım Menkul Değerler’de İşlem Yapmanın Avantajları ............................................ 37
8. İşlem Örnekleri .................................................................................................................................................... 38
9. Başarılı Bir Trader Olmak İçin 5 Kişisel Özellik ............................................................................... 41
9.1. Kendinizi Tanıyın ......................................................................................................................................... 42
9.2. Doğru Sermaye Miktarı Belirleme ........................................................................................................ 42
9.3. Psikolojik Farkındalık ................................................................................................................................ 42

2
 9.4. Hedeflerinizi Belirleyin ............................................................................................................................. 42
9.5. Sabırlılık........................................................................................................................................................... 43
10. Forex’in Dili & Psikolojisi .......................................................................................................................... 43
10.1. Toplum Psikolojisi .................................................................................................................................. 44
10.2. Beklentilerle Fiyatlanma ...................................................................................................................... 45
10.3. Piyasalar Üzerinde Etkili Olan Temel Parametreler................................................................. 46
11. Forex’de Başarının Altın Kuralları ....................................................................................................... 47
12. Hedging İşlemleri Ve İşlem Stratejileri ............................................................................................. 49
12.1. Kur Riski Taşıyan Şirketler ve Hedging İşlemleri ...................................................................... 49
12.2. Kur Riski Taşıyan Bireysel Yatırımcılar ve Hedging İşlemleri ............................................. 49
13. Yatırım Stratejileri ........................................................................................................................................ 51
13.1. Bakiyenin Korunması ............................................................................................................................ 52
13.2. Bakiye Yönetimi....................................................................................................................................... 54
14. Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler................................................................................................... 56
14.1. 2001 İkiz Kuleler Saldırısı Öncesi ve Sonrası .............................................................................. 56
14.2. Altının Arz Bileşeni................................................................................................................................. 56
14.3. Altının Talep Bileşeni ............................................................................................................................ 57
14.4. Altın Fiyatlarını Etkileyen Diğer Faktörler ................................................................................... 58
15. Petrol Fiyatlarını Etkileyen Faktörler................................................................................................ 58
15.1. Petrol Fiyatlarında Arz-Talep Dengesi ........................................................................................... 58
15.2. Petrol Üretim Maliyetleri ..................................................................................................................... 59
15.3. Fiyatları Etkileyen Spekülatif Etkenler .......................................................................................... 60
15.4. OPEC’in Petrol Fiyatları Üzerindeki Etkisi ................................................................................... 60
15.5. Jeopolitik Risklerin Petrol Fiyatları Üzerindeki Etkisi ............................................................ 60
15.6. Stokların Petrol Fiyatları Üzerindeki Etkisi ................................................................................. 61
15.7. Sonuç ............................................................................................................................................................ 61
16. Ekonomik Veriler........................................................................................................................................... 61
16.1. PMI Nedir? ................................................................................................................................................. 62
16.2. ABD Tarım Dışı İstihdam Değişimi .................................................................................................. 63
16.3. ABD Tarım Dışı İstihdam Yorumlaması ......................................................................................... 63
16.4. İşsizlik Oranı ............................................................................................................................................. 64
16.5. Zew Endeksi .............................................................................................................................................. 64
16.6. Çekirdek Enflasyon ................................................................................................................................ 65
16.7. Tüketici Güven Endeksi ........................................................................................................................ 65
16.8. Ticaret Dengesi ve ABD Dış Ticaret Açığı...................................................................................... 65

3
 16.9. İşsizlik Maaşı Başvuruları.................................................................................................................... 65
16.10. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)........................................................................................................... 66
16.11. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ................................................................................................................ 66
16.12. Konut Satışları .......................................................................................................................................... 66
16.13. Perakende Satışlar .................................................................................................................................. 67
16.14. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GDP) .......................................................................................................... 67
16.15. FED Açık Piyasa Komitesi:................................................................................................................... 67
16.16. ISM Üretim Endeksi ............................................................................................................................... 68
16.17. Dayanıklı Tüketim Malları Siparişi .................................................................................................. 68
17. Teknik Analiz ve Temel Kavramlar ..................................................................................................... 68
17.1. Destek ve Direnç Seviyeleri ................................................................................................................ 69
17.2. Trend Kanalları ........................................................................................................................................ 69
17.3. GAP(Boşluk) .............................................................................................................................................. 71
18. Formasyonlar ................................................................................................................................................... 72
18.1. Omuz Baş Omuz Formasyonu ........................................................................................................... 72
18.2. İkili Tepe Formasyonu .......................................................................................................................... 74
18.3. Üçlü Tepe Formasyonu ......................................................................................................................... 76
18.4. V Formasyonları ...................................................................................................................................... 78
18.5. Çanak Ve Ters Çanak Formasyonları ............................................................................................. 79
18.6. Üçgen Formasyonu( Simetrik/yükselen/alçalan) ..................................................................... 80
18.7. Bayrak Formasyonu ............................................................................................................................... 82
18.8. Flama Formasyon ................................................................................................................................... 83
18.9. Takoz Formasyonu (Yükselen/Alçalan) ........................................................................................ 84
19. Forex’de Fibonacci Sayılarının Dili ...................................................................................................... 86
19.1. Fibonacci Düzeltme Seviyeleri .......................................................................................................... 86
20. İndikatörler....................................................................................................................................................... 88
20.1. Bollinger Bands ........................................................................................................................................ 88
20.2. Stochastic Osilatörü ............................................................................................................................... 89
20.3. Momentum................................................................................................................................................. 90
20.4. MACD (Moving Average Convergence Divergence).................................................................. 91
20.5. Relative Strenght Index (RSI) ............................................................................................................ 92
20.6. Commodıty Channel Index (CCI) ...................................................................................................... 93
20.7. William Percent Range ......................................................................................................................... 94
20.8. Parabolic SAR ........................................................................................................................................... 95
21. Mobil Meta Trader4 Kullanım Kılavuzu............................................................................................ 96

4
 FOREX’İN ALTIN ANAHTARI

1- FOREX NEDİR?

Forex, ülkelerin para birimlerinin karşılıklı olarak alınıp satıldığı, değerinin belirlendiği bir
döviz piyasasıdır. Forex kelimesi, İngilizce Foreign Exchange sözcükleri kısaltılarak
türetilmiştir. Günlük 6,5 trilyon Dolar işlem hacmiyle dünyanın en büyük ve likiditesi en
yüksek finansal piyasasıdır. İşlem hacminin bu ölçüde yüksek olmasının en büyük sebebi
Forex piyasasının kaldıraçlı işleme izin veriyor olmasından kaynaklıdır. Euro, Amerikan Doları,
İngiliz Sterlini, Japon Yeni, İsviçre Frangı bu piyasada en çok işlem gören (majör) paritelerdir
ve Forex piyasalarındaki işlem hacminin %70’ini oluşturmaktadır. Aynı zamanda Kanada
Doları, Brezilya Real’i, Güney Afrika Rand’ı, Türk Lirası da gelişen piyasalarla beraber oldukça
yoğun işlem gören, egzotik olarak adlandırılmış, forex piyasası ürünlerindendir. Forex, çeşitli
para birimlerinin alınıp satılmasına konu olmasının yanında altın, gümüş gibi değerli
metallerle, petrol ve uluslararası endekslerde de vadeli kontratlar üzerinden işlem
yapılabilmesine olanak sağlamıştır.

Forex şirketleri dünyanın birçok bölgesinde aktif çalışmakta olup, ağırlıklı olarak finansın
beşiği olan New York, Londra, Tokyo, Singapur ve Hong Kong şehirlerinde toplanmıştır. Forex
piyasası; merkez bankaları, ticari bankalar, portföy yönetim şirketleri, aracı kurum ve
kuruluşlar, uluslararası fonlar, büyük yatırım şirketleri ve bireysel yatırımcılardan
oluşmaktadır. Forex piyasasında yer alan her aktör dünyanın her yerinde elektronik ağ
üzerinden işlemlerini sürdürmekte olduğu için yatırımcının yaptığı her işlem, büyüklüğü ile
orantılı olarak, piyasanın yönünün tayin edilmesinde rol oynar.

Kaldıraç oranı, yatırımcılara bütçelerinin misli büyüklükleri ile işlem yapabilme imkanı
sunmaktadır. Forex piyasasının günlük işlem hacminin yüksek olması yerel piyasalarda
görülen manipülatif hareketlerin önüne geçmektedir. Bu sebeple piyasalarda görülen fiyat
hareketleri büyük oyuncuların almış olduğu pozisyonların yönünden ziyade; toplum algısı ve
makroekonomik neden-sonuç ilişkisine dayanmaktadır. Aynı zamanda Fiyatların dünya
genelinde eş zamanlı ve anlık olarak yatırımcılara yansıtılıyor olması arbitraj imkanını da
ortadan kaldırmıştır.

5
Fiziki ortamda bankadan aldığınız döviz veya kuyumcudan aldığınız altını artık çok daha ucuza
evinizden yapacağınız işlemlerle gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca işlemleriniz uluslararası
bankalarda gerçekleştirildiği için Türkiye piyasası kapalı olsa dahi uluslararası bankalardan
işlemleriniz gerçekleşmektedir. Türkiye piyasaları kapalı iken gerçekleşen siyasal veya
jeopolitik gelişmeler sonrası, piyasalar açılmadan Forex piyasaları üzerinden pozisyon almak
yatırımcılara önemli bir fırsat sunmaktadır. Örneğin 7 Haziran Pazar günü yapılan seçimler
sonrası piyasalar 2.7416 ile açılmış, sabah 9:00’a kadar 2.7994 seviyesini ve 10:00’dan sonra
da 1 saat içinde 2.8092 seviyesine kadar yükselmiştir. Fiziki olarak Dolar alımı yapmak için
bankaların açılmasını beklememiz gerekmekte olup, büyük bir fırsatı da kaçırmış oluruz.
Yukarıda verdiğimiz örneği tüm dünya üzerinde farklı piyasalarda çoğaltmak mümkündür.
Para biriminin aşırı değerlenmesine veya değer kaybetmesine neden olan benzer gelişmeler
Forex piyasasında yer alan her yatırımcı için bir kazanç fırsatıdır.

Forex piyasalarında para yatırma işlemi 5 /24 saat, para çekimi ise mesai saatleri içinde kısa
süre içinde hesabınıza aktarılır. Para yatırma ve çekim işlemleri Havale veya EFT olarak
yapılmakta olup, kredi kartı ile fonlama ve fiziki para transferi kabul edilmemektedir.

Forex piyasında sadece bireysel yatırımcılar değil, şirketler de yer almaktadır. Özellikle ithalat
veya ihracat yapan şirketler, dalgalı kur hareketlerinde yaşanabilecek olası kayıpları önlemek
adına hedging(ters pozisyon) olarak adlandırılan işlemler yapılarak kur riskinden korunurlar.
Örneğin, bir kuyumcu elinde bulunan altın miktarının 100’de 1’ini teminat olarak ayırarak
Forex piyasasında altın fiyatlarında olası bir düşüşe karşı kendini korumuş olur.

Forex piyasalarında işlem yapmak için AlnusFX çatısı altında açılan her hesap için “hesap
açılış ücreti” veya “yıllık masraf” alınmamaktadır. Yapılan işlemlerde alım-satım
farkları(spreadler), swap(taşıma maliyetleri) ve CFD ürünlerde belirlenmiş komisyon oranları
yatırımcılara masraf olarak yansıtılır. AlnusFX SPK lisansına sahip bir aracı kuruluş olduğu için
yatırımcı teminatları Takasbank nezdinde güven altında tutulur.

1.1. F OREX İ ŞLEMİ N ASIL Y APILIR ?

Forex piyasasında yatırımcı, bir dövize karşılık diğer bir dövizi alarak veya satarak döviz
çiftlerinin fiyat dalgalanmalarından kazanç sağlamayı hedeflemektedir. Örneğin, EURUSD
paritesinde bir ALIŞ pozisyonu açan bir yatırımcı Dolar karşısında Euro satın almıştır. Bu
sebeple EURUSD 1.1000 seviyesinde iken alış yapan yatırımcı fiyat 1.1100’e çıktığı zaman bu
pozisyonu kapaması durumunda kazanç sağlamış olur. Aynı şekilde yine EURUSD paritesinde
SATIŞ pozisyonu açan bir yatırımcı bu sefer Euro karşısında Dolar satın almış olur ve Euro’nun
Dolar karşısında değer kaybetmesi ile kazanç sağlamaktadır. Yani yatırımcı 1.1000
seviyesinde olan EURUSD paritesini 1.1000 seviyesinin altına düştüğünde pozisyonunu
kapattığında kazanç sağlar.

6
Forex piyasası, uluslararası piyasalarda işlem yapabilme imkanı sağladığı için, ciddi bir
ekonomik kriz veya siyasi iç karışıklık yaşayan bir ülkenin para birimini üzerinden kazanç
sağlamanız mümkündür. Örneğin, 2014 yılında Rusya’nın Ukrayna’daki Rus yanlısı ayrılıkçı
grupları tıbbi, gıda ve silah yardımı yapmasıyla beraber Ukrayna-Rusya arasında büyüyen
krize karşılık Avrupa ve Amerika çeşitli ambargolar ile müdahale etmiştir. Rusya üzerindeki
jeopolitik riskler ve ticari ambargolar Ruble’nin ciddi değer kayıplarına sebep olmuştur. Aynı
şekilde FED’in gevşek para politikaları sonucu toparlanan ABD ekonomisi ve piyasalarda faiz
artışı beklentisi Dolar’ın hızlı değer artışında rol oynamıştır. Gerek ekonomik gerekse de
jeopolitik riskler ile güçsüzleşen Ruble karşısında, güçlü ve istikrarlı değer kazanan Dolar’a
yatırım yapmak doğru bir işlem örneği olacaktır. Nitekim 2014 Haziran ayında USDRUB 34
iken, 2015 Ocak ayında 78 seviyesinin üstüne çıkmıştır.

1.2. F OREX V E R İSK

Forex piyasasının riskli olarak adlandırılmasının sebebi kaldıraç oranıdır. Kaldıraç oranının
temel amacı, düşük teminatlar ile yüksek hacimli işlemler yapabilme imkanı sağlamaktır. Bu
sebeple banka hesabınızda 100.000 Dolar olarak tuttuğunuz paranızın işlem büyüklüğüne
Forex piyasasında 1000 Dolar ile ulaşabilirsiniz ve riskiniz banka hesabındaki 100.000 Dolar
ile aynıdır. Bu durumda Forex piyasasının extra bir risk olduğunu söylemek doğru
olmayacaktır. Risk kaldıraç oranı ile değil, açılan işlem hacmi ile doğru orantılıdır. Örneğin;
100 kaldıraç oranı ile EURUSD paritesinde 1 lotluk işlem açabilmek için 1000 Euro’luk bir
bütçeye sahip olmak gerekmekte olup, kaldıraç oranı 20’ye düşürülmesi durumunda bu
miktar 5000 Euro’ya çıkarılması gerekmektedir. Ancak kaldıraç oranı değişse de 1 lotluk işlem
büyüklüğü değişmediği için taşıdığı risk aynı kalacaktır.

1000 Dolar ile bu işlemi yapmanız size 99.000 Dolarlık bir meblağın boşa çıkmasını sağlar. Bu
meblağ ile istediğiniz yatırımı yapma esnekliği sunmaktadır. Ancak, eğer siz 100.000 Dolar
paranız ile Forex piyasasında işlem yapmak isterseniz işlem büyüklüğünüz 100 kat arttığı gibi
riskiniz de 100 kat artacaktır. Bütün paranız ile işlem açmanız durumunda fiyatlarda %1’lik
değişim size %100 kazanç sağlayacağı gibi bütün paranız kadar zarar etme riski de
içermektedir.

Piyasada ki temel amacınız piyasalarda gördüğünüz kazanç fırsatlarını, forex piyasasının hızı
ve ucuz maliyetinden(düşük alım-satım farkı ile) yararlanarak, değerlendirmek olmalıdır.
Warren Buffet’ın dediği gibi “Nehrin derinliğini iki ayağınızla birlikte ölçmeye kalkmayın.”
Forex piyasasında piyasalarında yönünü iyi bilmekten daha önemli bir şey varsa o da doğru
risk analizi yapabilmektir. Her şeyinizi kaybedebilecek şekilde risk almak bugün olmasa da
ilerleyen dönemde sizi hüsrana uğratabileceği unutulmamalıdır. Ancak risk almaktan çekinen
bir yatırımcı da piyasada mevcut olan birçok fırsattan da yararlanamayacaktır. Riski nasıl
azaltır, bakiyemizi nasıl doğru kullanırız ve başarılı bir yatırımcı olabilmek için nelere dikkat
etmemiz gerektiğini ilerleyen bölümlerde bulabilirsiniz.

7
1.3. F OREX ’ İ NASIL Ö ĞRENİRİM ?
İyi bir Forex traderı olabilmek 5dk.’lık veya 10 dk.’lık eğitim setleri ile ne yazık ki mümkün
değildir. Forex piyasası için en iyi yatırım zamana yapılan yatırımdır. Okumak ve en önemlisi
analiz yeteneğimizi geliştirmek her şeyden daha önemlidir. Bu kitapta teknik bilginin yanı
sıra Forex piyasasına dair birçok uygulamalı örnekler, yaşanmış tecrübeler bulabilirsiniz.
Değişen ve gelişen piyasalar sizin önünüze her zaman yeni ödevler çıkaracaktır. Kendinizi
eksik gördüğünüz veya daha detaylı bilgi almak istediğiniz her konuda bizimle iletişime
geçebilirsiniz. Bizimle iletişim kurduğunuzda sizi telefonun başında mutlaka tecrübeli ve
idealist bir uzman danışmanımız karşılayacaktır.

Bu kitaptan öğrendiklerinizi Mt4 Platformunda test ederek tecrübe kazanmak en az

okuduğunuz kitap kadar önemlidir. Tecrübe; riskinizi düşürecek, başarı oranınızı
arttıracaktır.

Alternatif eğitim kaynakları sizin burada öğrendiklerinizi pekiştirmeniz açısından faydası

olabilir ancak okumamanız sizin için bir eksiklik olmayacaktır. www.alnusfx.com internet
sitesi üzerinden günlük analizlerimizi takip ederek kısa sürede piyasa hakkında bilgi sahibi
olabilir, piyasayı nasıl analiz etmeniz gerektiğini öğrenebilirsiniz. Bir konu hakkında çok fazla
kişiden fikir almak kafa karışıklığına yol açacağı gibi farklı kaynaklı çok analiz okumak sizin
kafanızın karışmasına yol açacaktır.

2- FOREX TARİHÇESİ

Ortaçağda toplumlar arası ticaretin gelişmesi ile altın, gümüş gibi değerli madenler belli bir
değer karşılığında borç aracı veya ödeme karşılığı olarak kullanılmaya başlandı. O dönemde
ticaretin sadece bölgesel boyutla sınırlı olması ve varlıklı tüccarlar tarafından sağlanıyor
olması ciddi bir sorun teşkil etmemekteydi.

2. Dünya savaşı global ekonomik dengeleri yerle bir etmişti. Savaşı kaybeden Almanya
ekonomisi büyük borç ile sıfırlanırken, Fransız, İngiliz, Rus ve Japon ekonomisi durma
noktasına gelmişti. 2. Dünya Savaşı sonrası artan ticaret hacmi ve rekabetçi piyasa ile döviz
ticareti ciddi bir gelir kapısı olmuş, ülkelerin para birimlerinin değeri ülke ekonomileri için
büyük önem kazanmıştı. Yeni dünya ekonomik düzenini belirlemek için 45 ülkeden 730
temsilci Amerika New Hampshire’ın küçük bir kasabası olan Bretton Woods’ta Birleşmiş
Milletler Para ve Finans konferansında toplandı (1944).

2.1. B RETTON W OODS A NLAŞMASI (1944):

Bretton Woods’da toplanan heyetin öncelikli amacı istikrarlı bir küresel ekonominin temelini
atmaktı. Bretton Woods adıyla anılan anlaşma ile Uluslararası Para Fonu(IMF) merkezi
kuruluş olarak kabul edildi. Bu antlaşma “Altın Borsası Standardı” olarak da

8
adlandırılmaktadır. Antlaşmaya göre ayarlanabilir kur sistemi ile 1 ons 35$’a eşitlenmiştir.
Aynı zamanda ABD Dolar’ı küresel para birimi olarak kabul edilmesi sonucu diğer para
birimleri Dolar’a endekslenmiştir. Fakat ülkelerin ticari menfaatleri için para birimleri
üzerinde oynamalar yapması yasaklanmış, %10’luk bir marj hareketine imkan tanınmıştır. Bu
sistemin amacı, kısa dönemli dalgalanmalar karşısında döviz kurlarının istikrarını sağlamak ve
devalüasyonlara engel olmaktı.

2.2. S MİTHSONİAN A NLAŞMASI (1971)

Sanayileşmiş 10 büyük ülke temsilcisi 18 Aralık 1971’de ulusal paralarının ABD Dolar’ı
karşısındaki değerini yükseltmek amacıyla Washington Smithsonian Institute’de toplandı.
Böylelikle Bretton Woods Anlaşması ile anahtar konumda olan ABD Doları, Smitsonian
Anlaşması sonrası devalüe oluyordu. ABD Doları’nın başlıca ülke paraları karşısında yaşadığı
değer kaybı şu şekilde olmuştur.

 Belçika: %11,57
 Fransa: %8.57
 Almanya: %13,58
 İtalya: %7,48
 Japonya: %16,88
 Hollanda: %11,57
 İsveç: %7,49
 İngiltere: %8.57

ABD Doları’nda devalüasyonla beraber kısa süre içinde yaşanan değer kaybının yetersiz
olduğunun farkına varıldı. Spekülatörler ABD Dolar’ı fonlarını bozdurup Mark ve Yen gibi
güvenli paralara dönüştürerek sözü geçen bankalara yatırıyorlardı. Aynı zamanda ABD’nin
artan dış ödeme açığı ve piyasadaki ABD Doları’nın aşırı değerlenmiş olması piyasalarda ABD
Doları’na olan güveni azaltmıştı. Yapılan spekülatif hamleler sonrası 12 Şubat 1973 tarihinde
%10 oranında bir devalüasyon daha gerçekleşti. Spekülatif hareketlerin devam etmesi ve bu
durumun ciddi bir tehdit oluşturması sonrası 1 Mart- 18 Mart 1923 tarihleri arasında döviz
piyasası kapatılmak zorunda kalındı. 19 Mart’tan itibaren ABD Dolar’ı karşısında Japon Yen’i
ve Alman Mark’ı başta olmak üzere diğer para birimleri serbest bırakıldı.

2.3. E SNEK K UR S İSTEMİ (1973)

1972 yılında Almanya, Belçika, Hollanda, İtalya, Fransa ve Luksemburg’un öncülüğündeki

Avrupa ülkeleri ABD Doları’nın dünya para birimleri üzerindeki bağımlılığını azaltmak adına ilk
adımı attılar. Kendi aralarında oluşturdukları “European Joint Float” sistemi ile döviz
kurlarının Bretton Woods sisteminden daha geniş aralıklarla dalgalanmasına olanak
sağlıyordu. 1 Ocak 1999 yılında Avrupa kendi para birimi olan Euro’yu piyasaya sürdü. Kur
dalgalanmalarını belirli sınırlar içinde tutmakta zorlanan merkez bankaları, serbest kur
sistemine geçerek paranın temel değerinin arz ve talep kurallarına göre belirlenmesini

9
sağlamıştır. Piyasalardaki serbestlik, alternatif yatırım araçlarının doğmasını sağlamış ve
likidite her geçen süre artmıştır.

Forex piyasası, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) 2011’de yayınladığı tebliğ ile getirilen
yenilikler ve düzenlemelerle ülkemizde Forex şirketleri gerekli hükümleri yerine getirerek
yasallık kazanmıştır. SPK’nın aracı kurumlardan istediği yükümlülükler, tebliğ öncesi yasal
olmayan şirketler ile oluşan güvensizlik ortamını ortadan kaldırmış, güvenli bir piyasa
sağlamıştır. SPK’nın, 2011 yılından beri süre gelen “yatırımcı odaklı” yeni tebliğler ile gerek
Avrupa gerekse de ABD’den daha regüle bir piyasa oluşmasını sağlamıştır.

Forex piyasasında işlemler, 2011 yılından beri SPK denetimi altında, Türkiye’de aracı
kurumlar üzerinden gerçekleşiyor olsa da geçmişi çok eskiye dayanmaktadır. Forex’in anlamı
“Foreign Exchange” yani iki farklı para biriminin takası üzerinden yapılan ticaret anlamını
taşımaktadır. Forex piyasasının tarihi insanlığın yaradılışına kadar dayanmaktadır. İnsanoğlu
elinde bulunan bir malı ihtiyacı olduğu başka bir mal ile değiştirmesi ile o dönemlerde Forex
piyasasının temellerini atmıştır. Daha sonra malların kendi arasında net bir muadilinin
olmaması para ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Giderek büyüyen ve gelişen toplumlar kendi para
birimini oluşturması ile toplumlar arası ticaret para ile yapılmaya başlanmıştır.

3. FOREX PİYASASINDA İŞLEM YAPMANIN AVANTAJLARI

NELERDİR?

3.1. L İKİDİTE
Dünyanın en büyük işlem hacmine sahip piyasası olan Forex piyasası, yatırımcılara çok kısa
sürelerde yüksek hacimle işlem yapabilme imkânı sunar. Bu piyasalarda ister alıcı olun ister
satıcı, emirlerinizin karşılandığı bir pozisyon muhakkak olacaktır. Manipülasyona mümkün
olamayacağı büyüklükte işlem hacmine sahip bir piyasa olduğundan dolayı teknik ve temel
analiz yöntemleri yerel piyasalara göre daha sağlıklı sonuçlar vermektedir.

3.2. 5 G ÜN 24 S AAT İ ŞLEM Y APABİLME O LASILIĞI

Forex piyasası diğer finansal piyasalarda olan zaman sınırlaması yoktur. Yatırımcılar hafta içi
5 gün 24 saat işlem yapma imkânına sahiptirler. Forex piyasası Pazartesi gece Avustralya’da
açılır, Cuma gece New York’ta kapanır. Bu özelliği ile yatırımcılar işlem yapacakları saati
seçmek konusunda özgürdürler. Hafta içersinde 24 Saat boyunca diledikleri an döviz, endeks
ve emtialar üzerinden işlem yapma şansına sahiptirler.

3.3. K ALDIRAÇ
Kaldıraç küçük teminatlarla daha büyük tutarlarda işlem yapmanıza olanak sağlar. İngilizce
‘’leverage’’ kelimesinin karşılığıdır. Kaldıraç ile bakiyenizin üstünde bir büyüklük ile işlem

10
yapabilmenin yanında mevcut bakiyenizin küçük bir kısmı ile mevcut bakiyeniz kadar işlem
yapabilmenizi sağlamaktadır. 100.000USD bütçeye sahip bir kişinin 1.000USD ile 100.000USD
(bakiyesi) büyüklüğünde işlem açabilmektedir. Böylelikle hem ön gördüğü yatırımı yapmış
olur, hem de bakiyesinde kalan 99.000USD ile alternatif yatırım kaynaklarına
yönelebilmektedir. Türkiye’de Sermaye Piyasası Kanun’ un 12.01.2016 tarihinde yayınladığı
tebliğ öncesi tüm ürünlerde kaldıraç oranı azami olarak 1:100 olarak belirlenmişti. Yeni tebliğ
ile beraber yatırımcılar fonlama miktarlarına göre iki gruba ayrıldı ve kaldıraç oranları
fonlama miktarlarına göre yeniden belirlendi. 20.000TRY ve üzerinde ilk fonlamalarını
gerçekleştiren yatırımcılar EURUSD, USDTRY, EURTRY, XAUUSD ve XAUTRY için azami 1:100,
diğer ürünler için 1:50 olarak değiştirilmiştir. 20.000TRY’nin altında fonlama yapan
yatırımcılarda ise; EURUSD, USDTRY, EURTRY, XAUUSD ve XAUTRY paritelerinde 1:50, diğer
ürünlerde ise 1:25 olarak belirlenmiştir. Kaldıraç işlemleri doğru yönetilmediği takdirde anlık
olarak büyük zararlara neden olabilmektedir. Yüksek risk içerdiği her zaman göz önünde
bulundurulmalıdır.

3.4. Ç İFT YÖNLÜ İ ŞLEMLER

Forex piyasası çift yönlü işlem yapabilmenize olanak sağlar. Forex yatırımcısı için iyi piyasa,
kötü piyasa yaklaşımı ortadan kalkar alım ve satıma uygun fiyat arayışı başlar. Bir finansal
ürün üzerinden o anki piyasa fiyatının değer kazanacağını düşündüğünüzde alım
yapabildiğiniz gibi fiyatının düşeceği varsayımı üzerinden de satım işlemi açılıp yine kar elde
edebilmenizi sağlar.

3.5. D ÜŞÜK M ALİYET

Forex piyasasında işlem yapabilme maliyetinin temel unsuru alış ve satış fiyatı arasındaki
farktır (spread). İşlemleriniz için herhangi bir borsa payı veya ücret söz konusu değildir. Bu
aynı zamanda küçük fiyat hareketlerinde pozisyonunuzun hızlıca kara geçme fırsatı sağlar.

3.6. H EDGE Y APABİLME İ MKÂNI

Bir nevi sigorta işlemidir. Forex piyasasında ağırlıklı olarak spekülatif işlemler yapılsa da, iş
hayatında kur ve emtia riski taşıyan yatırımcılar piyasanın çift yönlü işlem yapabilme
özelliğinden dolayı, bu risklere karşı korunma da sağlayabilir.

3.7. P ARİTE , E MTİA VE CFD’ LERDE İ ŞLEM Y APABİLME İ MKANI

Forex piyasası parite, emtia ve CFD’lerde (fark kontratları) işlem yapabilme olanağı tanır.
Anlık olarak kurlardaki dalgalanmalar ve fiyat değişimlerinde alış- satış yapmanıza imkan
tanır.

11
4. FOREX TEMEL KAVRAMLAR

4.1. K ALDIRAÇ
Kaldıraç, size mevcut bakiyenizin üstünde yatırım yapabilme imkanı sunmaktadır. Bir önceki
bölümde değindiğimiz gibi Sermaye Piyasası Kurulunun 12.01.2016 tarihinde yayınlamış
olduğu tebliğe göre; 20.000TRY ve üstünde sermayeye sahip olan Forex yatırımcıları
Türkiye’de mevcut sermayelerinin EURUSD, EURTRY, USDTRY, XAUUSD, XUATRY
paritelerinde 100 katı kadar, diğer paritelerde ise 50 katı büyüklüğüne kadar işlem
yapabilmektedir. 20.000TRY’nin altında sermayeye sahip yatırımcılar ise tüm ürünlerde bu
oranlar yarıya inmektedir. SPK’nın bu kararındaki amaç; kaldıraç konusunda yeterli bilgiye
sahip olmayan yatırımcıları piyasalardaki mevcut riskten korumaktır.

En çok karıştırılan bir konu kaldıracın kar/zararı arttıran bir etmen olduğudur. Kaldıraç oranı
kar ve zararı etkileyen bir parametre değildir. Kaldıracın varlığı sizin ulaşmak istediğiniz
işlem büyüklüğüne daha küçük bir bakiye ulaşımınızı sağlamasıdır. 1:100 kaldıraç kullanarak
100.000USD işlem büyüklüğüne ulaşan bir yatırımcı ile 1:5 oranında kaldıraç kullanarak
100.000USD işlem büyüklüğüne ulaşan bir yatırımcının riski aynıdır. Yatırımcının bu işlemden
karı 100.000USD işlem büyüklüğü uyarınca olacaktır. Ancak olası bir zarar durumunda,
zararından bakiyesi kadar sorumludur.

Örnek:

 Hesabında $1000 olan bir yatırımcı 1:50 kaldıraç ile $50.000’lık pozisyon açabilir.
($1000 x 100)
 Hesabında $10.000 olan bir yatırımcı $500.000’lık pozisyon açabilir. ($10.000 x 50)
 Kaldıracının 1:25 olarak değiştirilmesini isteyen bir yatırımcı $1000’lık yatırımında
$25.000’lık pozisyon açabilir. ($1000 x 25)

4.2. L OT – M İNİ -M İKRO L OT K AVRAMLARI

Lot, finansal piyasalarda kullanılan ve işlemin kaç birimlik olduğunu gösteren bir terimdir.
Eskiden sadece hisse senetleri miktarını belirtmek için kullanırken, günümüzde finansal
piyasalarda alım satımı gerçekleştirilen her yatırım aracının miktarını belirtmek için kullanılır.
Lot ; bir döviz çiftinde baz dövizdeki 100.000, altında 100, gümüşte 5000 birimlik büyüklüğü
ifade eder.

Lotlar miktarlarına göre sınıflandırılırlar;

4.2.1. MİNİ LOT

Bir döviz çiftinde, baz dövizdeki 10.000 birimlik büyüklüğü ifade eder. Forex piyasasında 0.1
olarak alınan işlemler mini lot işlemlerdir.

12
4.2.2. MİKRO LOT

Bir döviz çiftinde, baz dövizdeki 1.000 birimlik büyüklüğü ifade eder. Forex piyasasında 0.01
olarak alınan işlemler mikro lot işlemlerdir.

4.2.3. EMİR PENCERESİNDE HACİM SEKMESİ

Meta Trader işlem platformunda emir penceresini “kısayol: F9” olarak açılabilmektedir.
Pozisyona girilecek büyüklük ise emir penceresinde ‘’Hacim’’ sekmesinde yer alır. İşaretli
alandaki değerler Lot’la ifade edilen hacim büyüklüklerini göstermektedir.

4.3. F OREX B İRİMLER S ÖZLÜĞÜ

Forex piyasalarında fonlamanızı istediğiniz para birimi üzerinden yapabilmenize rağmen
işlemlerinizde baz alınacak para birimi dolardır. Fonlamanız Alnus FX hesaplarına geçtiği an
düşük alım satım farkına sahip “kurumsal kur” üzerinden paranız dolara çevrilir. Forex
piyasasında baz döviz olarak dolar alındığı gibi altın ve petrolde de birim olarak Amerikan
birimleri kullanılmaktadır. Altında ons, petrolde ise varil üzerinden işlem yapılmaktadır.

1 kg= 32,15ons

1ons= 31,10gr.

1 lot altın ise; 100ons’tur.

Bir varil petrol= 158.987lt

Bir varil petrol ise; 42 galon’dur.

13
4.4. M ARJİN
Pozisyon açmak için hesabınızda olması gereken minimum teminat miktarıdır. Bu miktar,
kullandığınız kaldıraç oranına, işleme gireceğiniz paritenin cinsine ve işlem hacminize göre
değişmektedir.

4.4.1. MARJİN HESAPLAMA

Marjin hesaplamaları şu formülle hesaplanmaktadır.

Örnek :

1.1107 (EUR/USD) x 100.000[1 Lot] /50 [Kaldıraç Oranı] = 555,35 USD

Yukarıdaki örnekte 1/100 Kaldıraçla EUR/USD paritesinde 100.000€ işleme girebilmek için
ihtiyaç duyulan teminat tutarı 555,35 Dolardır. İşlem hacmini arttırıldığı taktirde.
Sermayenizden verilecek teminat da artacaktır.

20.000TRY’den fazla bakiyeye sahip olan yatırımcılar için Altın, Gümüş ve Petrol Kontrat
Büyüklükleri ve kaldıraç oranları;

SEMBOL 1 KONTRAT KALDIRAÇ

BÜYÜKLÜĞÜ

XAUUSD 100 ONS 100

XAGUSD 5000 ONS 50

BRENT 1000 VARİL 50

PETROL

SEMBOL SATIŞ ALIŞ

XAUUSD 1162,5 1162,7

XAGUSD 15,41 15,45

BRENT 58,96 59,00

PETROL

14
 1 KONTRAT BÜYÜKLÜĞÜ

XAUUSD 100 ONS 100x1162,5 116,250 USD

XAGUSD 5000 ONS 5000x15,45 77,250 USD

BRENT 1000 1000x58,96 58,960 USD

PETROL VARİL

 Piyasa Gözlemi Ekranı’nda görülen bu fiyatlar Altın ve Gümüş’te 1 Ons, Petrol’de 1

Varil fiyatını gösterir. Kontrat büyüklüğü O anki fiyatın Ons ve Varil değeri üzerinden
çarpılarak hesaplanır.

4.5. P İP N EDİR ?

Türkçesi “Fiyat Faiz Noktası” anlamına gelen “Price Interest Point” kalıbının kısaltmasıdır.
Pip, Forex piyasasında alım satım işlemi yapılan döviz, emtia, hisse senedi veya endeks
paritelerinde azalma veya artış şeklinde meydana gelen en ufak değişiklik birimidir. Pip ,
yapılan işlemin başlangıç değeri ile son değeri arasındaki fark olduğu için kar veya zarar
miktarının hesaplanmasını sağlar. Ayrıca grafik ve göstergelerde kullanılan pip teknik
analizlerin oluşturulmasında da önemli rol oynamaktadır. Pip değeri hesaplanırken , kur
değeri, kur değerindeki en ufak değişim ve lot miktarı ele alınır. Karşıt dövizin JPY olduğu
patilerde bu büyüklük 0,01’dir.

 EURUSD için 0,0001

 Petrol için 0,01
 Gümüş için 0,01
 Altın için 0,1

Fiyat hareketlerinde kaç birimlik değişim olduğunu görmek için son fiyattan ilk fiyat çıkarılır.

Örnek:

İlk Fiyat: EURUSD: 1,1124

Son Fiyat: EURUSD: 1,1111

Değişim: 1,1124 – 1,1111 = 13 Pips

4.6. K AR H ESAPLAMA

15
Yatırımcı Forex’te Kar/Zarar hesaplamak istediğin de, aradaki fiyat değişimi lot miktarı ve
kontrat büyüklüğü ile çarpılmalı ve çıkan sonuç USD’ye çevrilmelidir.

Örnek:

 1 Lot EURUSD paritesinde; 100,000 EUR = $111.000 Pozisyon büyüklüğünde alış

işlemi açıldığında, eğer EURUSD paritesi 1,1300’a yükselirse (200 pip artış),
yatırımcının hesabında ne gibi Kar/Zarar durumu oluşacaktır?
 [Son fiyat-ilk fiyat] x 1 Kontrat x 100.000 = [1,1300-1,1100] x 1 x 100.000 = 2000 USD
kar elde edilmiş olur.
 Aynı zamanda 1pip = 10 USD olarak hesaplanırsa 200 pip kar = 2000 USD kar
olacaktır.

2 Lot USDTRY paritesinde Satış (Sell) işlemi açıldığını varsayarsak o anki piyasa fiyatı
2,6600’dan 2,6700’a çıktığında yatırımcının hesabına ne gibi Kar/Zarar durumu oluşacaktır.

 [2,6600 – 2,6700] x 2 x 100.000 = 2000 TRY =751.8 USD Zarar durumu oluşacaktır.

4.7. B AKİYE – V ARLIK –M ARJİN – S ERBEST M ARJİN – T EMİNAT S EVİYESİ

BAKİYE: Realize edilmiş kar/zarar durumunu göstermektedir. Kapatılan pozisyonlar ile

kar/zarar realize olur ve bakiyeye yansıtılır. Kapatılmış hiç pozisyon olmaması durumunda
bakiye anaparamızı göstermektedir.

VARLIK: Bakiyeye kar/zarar miktarının eklenmesi ile elde edilen sonuçtur. Kardaki değişime
bağlı olarak değişkenlik gösterir. Pozisyonların tamamını kapattıktan sonra bu değer bakiyeye
yansıtılır.

MARJİN: Bir işlemin yapılması için gerekli olan minimum sermaye tutarıdır.

SERBEST MARJİN: Varlıktan marjinin çıkarılması ile elde edilen değerdir.

MARJİN SEVİYESİ: Varlık tutarının marjine bölünmesi ile bulunur. % olarak ifade edilir.

Marjin seviyesi (Yüzdesi) Teminat oranı ile marjinin bölünmesi ile elde edildiğinden dolayı

16
4982 / 1093.75 =4.554971 =455.50%

MARJİN ÇAĞRISI (MARJİN CALL): Varlığı (açık olan pozisyonlarındaki zarar ile) marjin seviyesinin
altına düşerse serbest marjin miktarı sıfırın altına düşecektir. Bir başka deyişle varlık/ marjin
oranının 1’in altına düşmesi durumunda yatırımcı yeni pozisyon açamaz. Yeni bir pozisyon
açabilmesi için 1) Açık pozisyonlarını bir veya bir kaçını kapatarak marjin miktarını arttırması
2) Açık pozisyonlarındaki zararın azalması veya karını arttırması 3) Ek fonlama yapması 4)
Açık olan pozisyonlarını hedgelemesi(ters pozisyon açması) gerekmektedir.

STOP OUT: Varlığın kullanılan teminata oranının belirli bir seviyesinin altına düşmesi
durumunda sistemin en çok zararda olan pozisyonundan başlayarak pozisyonları
kapatmasıdır.

4.8. H EDGING
Mevcut herhangi bir döviz çifti, emtia veya endeks pozisyonunuza karşılık tam tersi pozisyon
açmak olarak tanımlanmaktadır. Açtığınız ters pozisyonun işlem büyüklüğü mevcut
pozisyonunuza yaklaştıkça açık pozisyonunuz üzerindeki risk sıfıra yaklaşmaktadır. Bir başka
deyişle açılan ters pozisyon büyüklüğü kadar açık pozisyonunuzu hedging ile kapamış
olursunuz. Mevcut olan pozisyonunuzdan daha büyük hacimde bir pozisyon açmak, sizin
işlem yönünüzün fark kadar değişmesine yol açacaktır.

17
Örnek: 4 lot altında ALIŞ pozisyonu olan bir yatırımcı, 3 lot SATIŞ pozisyonu açarak mevcut
ALIŞ pozisyonunu 1 lota düşürebilir. 4 lot ALIŞ pozisyonuna karşılık 4 lot SATIŞ pozisyonu
açarak açık pozisyonlarını nötr hale getirebilir. ALIŞ ve SATIŞ farkının sıfır olması durumunda
fiyatlar yukarı giderse ALIŞ pozisyonların kar, aynı oranda SATIŞ pozisyonlarında zarar edecek
toplam kar-zarar miktarı aynı kalacaktır. Nitekim fiyatlarda düşüş olursa bu durum tam tersi
olacak ancak kar-zarar miktarı değişmeyecektir.

4.9. B EKLEYEN E MİRLER

STOP LOSS(ZARAR DURDUR): Bir yatırımcı için olmazsa olmazların başında gelmektedir. Stop
Loss emri umulmadık zararlara karşı almış olduğunuz bir önlem niteliği taşımaktadır. Örneğin,
USDTRY paritesinde 2.79 seviyesinde bir ALIŞ pozisyonunuz varsa, siz 2.77 seviyesini stop loss
seviyesi olarak belirlerseniz fiyatlar 2.77’ye geldiğinde pozisyonunuz otomatik olarak kapanır
ve 2.77’nin altına inecek fiyat hareketlerinden sizi korur. Belirlemiş olduğunuz stop loss
seviyesi ile olası bir zarar durumunda maksimum ne kadar zarar edebileceğinizi bilirsiniz.

Stop loss seviyesini ALIŞ pozisyonunda fiyatın daha aşağısına, SATIŞ pozisyonunda ise fiyatın
daha yukarısına koymanız gerekmektedir. Tersi yazılması durumunda fiyatlar belirlediğiniz
seviyeyi görmüş olduğu için, emri girdiğiniz an otomatik kapanır.

Serbest piyasalarda işlemler alıcıya karşı satıcı veya satıcıya karşı alıcı olması ile
gerçekleşmektedir. Anlık sert fiyat hareketleri yaşanması durumunda fiyat seviyelerinde alıcı
veya satıcı boşlukları oluşabilmektedir. Bu durumda işlemler verilen emre en yakın seviyeden
gerçekleşmektedir. Örneğin fiyatlarda hızlı düşüş yaşanırken ALIŞ emrinizi kapatmak
isterseniz SATIŞ emrinize en yakın ALIŞ fiyatından işleminiz sonuçlanır. Aynı şekilde stop loss
seviyesi olarak belirlediğiniz 2.77 seviyesinde pozisyonunuz kotasyon yetersizliği sebebiyle
daha düşük bir seviyeden (ör: 2.7695) gerçekleşmesi söz konusu olabilir.

TAKE PROFİT(KAR AL): Açık olan pozisyonunuz istediğiniz kar miktarına ulaştığı zaman veya
hedeflenen fiyat seviyesine geldiği zaman sistem tarafından otomatik olarak kapatılması
işlemidir. Pasifte bekleyen emriniz, piyasa fiyatları belirlemiş olduğunuz seviyeye geldiği
zaman aktifleşir. Kar al seviyesi belirlemenin amacı, ekran karşısında değil iken teknik analiz
sonucu belirlediğimiz hedef fiyata ulaşması durumunda otomatik olarak kapatılmasıdır.
Özellikle dalgalı fiyat hareketlerinde hedef fiyat seviyelerine kar al emri konmaktadır. Aynı
zamanda buy stop, sell stop, buy limit ve sell limit gibi bekleyen emirlere de kar al ve zarar
durdur emirleri koyulabilir. Böylelikle pasife yazılan bir emriniz siz ekran başında değil iken
aktif olup, kar al emri ile karını almış ve kapanmış olabilir.

18
Yukarıda gördüğümüz 4 saatlik EURUSD grafiğinde sarı bant kuvvetli bir destek-direnç
bölgesini oluşturmaktadır. Sarı bandın altına düşen fiyatlarda SATIŞ eğilimi, üstüne çıktığı
zaman ise ALIŞ eğilimi görülmektedir. Sarı bandın altında kalan fiyat aralığında SATIŞ
pozisyonu açmamız durumunda hedef seviyemiz kırmızı ile çizilmiş olan destek seviyesi
olmalıdır. Aynı şekilde, fiyatların sarı bandın üstünde tutunması durumunda ALIŞ
pozisyonlarımızda mavi ile çizilmiş direnç seviyesi kar al seviyesi için uygun hedef seviye
olacaktır.

Not: Kar al emri, ALIŞ pozisyonunda mevcut fiyatların üstünde bir seviye, SATIŞ pozisyonunda
ise mevcut fiyatların altında olmalıdır. Yanlış yazılması durumunda sistem emre izin
vermeyecektir. Ancak telefon ile müşteri temsilciniz ile gerçekleştirilen bekleyen emrinizde
işleminiz gerçekleşecek olup, kar al emri belirlediğiniz seviyeden gerçekleşecektir.

Buy Limit: Mevcut seviyelerin daha altına konulabilen alım emridir. Buy limit emri
koymamızın amacı fiyatlarda yaşanacak olası düşüş sonrası destek seviyesinden alış emri
verilmesidir. Genellikle band içindeki fiyat hareketlerinin dip seviyelerine konulmaktadır.

Sell Limit: Mevcut seviyenin daha üstüne konulabilen satım emridir. Sell limit emri
koymamızın amacı fiyatlarda yaşanacak olası yükseliş sonrası destek seviyesinden satış emri
verilmesidir. Genellikle band içindeki fiyat hareketlerinin tavan seviyelerine konulmaktadır.

19
Buy Stop: Mevcut seviyelerin daha üstüne konulabilen alım emridir. Buy stop emri
koymamızın amacı fiyatlarda yaşanacak olası yükseliş sonrası direnç seviyesinin kırılması ile
yukarı yönlü hareketin devam edeceği düşüncesidir. Genellikle band hareketinin kırılması
veya kuvvet direnç seviyesinin aşılması durumunda buy stop emri verilmektedir. Direnç
seviyesinin biraz üstüne konulmalıdır.

Sell Stop: Mevcut seviyelerin daha altına konulabilen satım emridir. Sell stop emri
koymamızın amacı fiyatlarda yaşanacak olası düşüş sonrası destek seviyesinin kırılması ile
aşağı yönlü hareketin devam edeceği düşüncesidir. Genellikle band hareketinin kırılması veya
kuvvet destek seviyesinin aşılması durumunda sell stop emri verilmektedir. Destek
seviyesinin biraz altına konulmalıdır.

4.10. S WAP
Swap, kelime anlamı olarak " takas etmek " anlamına gelmektedir. Swap; yatırım yaptığınız
döviz çaprazının birbiri arasındaki faiz farkına göre hesabınıza artı ya da eksi olarak etki eden
gecelik taşıma maliyetidir. Swap değerleri alış ve satış pozisyonlardaki swap değeri için, ilgili
paritedeki karşıt para birimi cinsindendir. Bir örnekle açıklanmak istenirse GBPUSD için USD,
EURTRY için TRY cinsinden gecelik taşıma bedeli işleyecektir. Gecelik taşıma bedeline göre
alınan para borç verilir, satılan para ise borçlanılır. Swap maliyetleri taşınan pozisyonlarda
düşük faizli para birimi ve yüksek faizli para birimi ilişkisine göre işleme kar yada zarar
sağlayabilir. Swap maliyetleri gecelik işlemektedir. Swap maliyeti aynı gece kapatılmayan
işlemler için geçerli olan bir maliyettir ve swap faizleri hesaplanırken ülkelerin Merkez
Bankaları'nın açıklamış olduğu resmi faizler dikkate alınmaktadır. Swap maliyetleri Çarşamba
gecesi 23:59’dan Perşembe’ye geçilirken 3 günlük uygulanır. Bunun sebebi; piyasaların ve
likidite sağlayıcıların hafta sonu kapalı olması ve paritelerdeki açık pozisyonların 2 gün valörlü
olma özelliğidir. USDTRY, ve USDCAD pozisyonları ise 1 gün valörlü olduğu için Perşembe’den
Cuma’ya geçilirken 3 günlük taşıma bedeli uygulanır. Böylece piyasaların kapalı olduğu tatil
günlerinde açık olan pozisyonlara swap uygulaması devam etmektedir.

SWAP TYPE: Swapın hangi değer referans alınarak hesaplanacağını gösterir.

SWAP LONG: Alış pozisyonu için hesaplanacak oranı gösterir.

Örnek:

GBPUSD paritesinde Long (Alış) pozisyonda 1 lotluk işlemde gecelik olarak -0.3
olduğunu varsayarsak; 1 pipsin 10 USD olduğundan, gecelik faiz oranı pips ile çarpılır.

10x0.3 =3 USD

00:00 saati itibarıyla 1 lotluk GBPUSD paritesi için 3 USD işlem üzerinden tahsil edilir.

SWAP SHORT: Satış pozisyonu için hesaplanacak oranı gösterir.

20
Örnek:

1 lotluk GBPUSD pozisyonu taşıdığımızı ve satış swap oranının +0.7 olduğunu

varsayarsak. Bu durumda 00:00’da açtığımız işlemde her lot başına GBPUSD paritesi için bize
10x0.7 =7 USD ödeneceği görülür.

SPREAD: İşlem yapılan parite ya da emtiadaki alış ve satış fiyatı arasındaki farktır.

Örnek:

EURUSD paritesi için verilen fiyatlar 1,1160 – 1,1165 olsun. Burada spread: 1,1165 – 1,1160 =
0,0005 yani 5 pip’tir (50 USD ). Fiyatlar alış fiyatımıza tekrar dönerse spread kadar para
kaybederiz. Spread, işlem yapılan ürüne göre ve piyasa şartlarına göre farklılık gösterir.

5. HİSSE SENETLERİ, VİOP VE FOREX KARŞILAŞTIRMASI

Hisse Senetleri VİOP Forex

Likidite Kaldıraçlı piyasalara VİOP'ta bir finansal Forex Piyasası

göre likidite daha varlığın hızlı ve kolay bir likiditenin en fazla
düşüktür. biçimde nakde olduğu piyasadır.
çevrilebilme derecesi
hisse senedi
piyasalarından yüksek
olmasına karşın Forex
Piyasasına göre daha
düşüktür.

İşlem Saatleri 1. Seans: 09:15 - 12:30 09:10 - 17:40 saatleri Forex'te 5 Gün 24 Saat
2. Seans: 14:00 -17:40 arasında işlem görür. işlem yapılabilir.

21
Kaldıraç Kaldıraç 1:10 kaldıraç Sermaye Piyasası
bulunmamaktadır. bulunmaktadır. Kanununa göre ,
kaldıraç oranını
1:100'den fazla
olmamak kaydıyla aracı
kurumlarla birlikte
serbestçe belirleyebilir.

Risk Kaldıraç olmamasından 1:10 kaldıraç olduğunda Yatırımcılar, aracı

dolayı risk daha hisse senedine göre kurumların belirlediği
düşüktür. daha risklidir. ölçüler doğrultusunda
SPK uyarınca
maksimum 1:100
oranında kaldıraç
kullanabilirler.

Açığa Satış İşlemleri A grubu hisse Satış pozisyonları Satış pozisyonları

senetlerinden bekletilebilir. Ve bekletilebilir. Ve
yapılabilir. Ancak istenildiği zaman istenildiği zaman
pozisyonu T+1'de kapatılabilir. kapatılabilir.
kapatma zorunluğu
vardır.

Denetim SPK tarafından SPK tarafından SPK tarafından

denetlenmektedir. denetlenmektedir. denetlenmektedir.

İşlem Hacmi Günlük 1-1.15 milyar Günlük 1.5-2 milyar Günlük 3.5-4 trilyon
dolar arasında işlem dolar arasında işlem dolar arasında işlem
hacmine sahiptir. hacmi vardır. hacmi vardır.

Açık Pozisyonların Elinizde bulunan hisse Uzun ya da kısa Açık pozisyonu

Kapatılması senedini satmak için pozisyonlarınızı kapatmak istediğinizde
alıcı bulunması kapatabilmeniz için açık sadece o pozisyonu
gerekmektedir. pozisyon kapatarak kapatmanız yeterlidir.
değil tersi pozisyon Ters işlem açmanız
alarak kapatılmaktadır. halinde yeni bir
pozisyon almış
olursunuz.

Komisyon Komisyon oranları Komisyon oranları Forex'te belirli ürünler

değişkendir. Aracı değişkendir. Aracı haricinde komisyon
kuruma göre belirlenir. kuruma göre belirlenir. yoktur. Kurumların
kazancı alış satış
arasındaki farktır.
(Spread)

6. FOREX TERİMLER SÖZLÜĞÜ

22
A
Açık Emir Bir pazarın belirlenmiş fiyatına doğru hareket ederken gerçekleşecek emirdir.

Açık İşlemler Fiziksel ödeme ile likide edilmemiş ya da eşit boyutta ve ters yönlü bir başka
işlem ile kapatılmamış işlem.
Açık Pozisyon Fiziksel bir ödeme yapılmamış anlaşmadır.
Alış Fiyatı İşlemcilerin bir para biriminden alım yapabilecekleri fiyattır.
Alış/Satış Spreadi Alış ve satış fiyatları arasındaki farktır ve piyasa likiditesinin bir ölçütüdür.
Düşük spreadler genellikle yüksek likidite anlamına gelmektedir.

Alış Sinyali Bir yatırım aracını satın almak için doğru zamanın ve uygun koşulların
oluştuğuna işaret eden sinyal. Yatırımcıların platformlarında kullandıkları
indikatörler bu sinyalleri sağlarlar.
Alış Satış Farkı Alış ve satış fiyatları arasındaki farktır ve piyasa likiditesinin bir ölçütüdür.
Düşük spreadler genellikle yüksek likidite anlamına gelmektedir.

Ana Para Birimi Yatırımcının muhasebe kayıtlarında kullandığı para birimidir. Forex
piyasasında bu birim genellikle ABD Doları olmakla beraber İngiliz Sterlini,
Avro ve Avustralya Doları da kullanılabilmektedir.
Arbitraj Pazarlar arasındaki küçük fiyat farklarından avantaj elde etmek amacıyla bir
enstrümanı alır ya da satarken aynı anda, bağlantılı bir pazarda eşit ve zıt bir
pozisyonu alma işlemi.
Artan Trend Kanalı Artan trend kanalı aşağı yönlü dalgaların dip noktalarını birleştirir ve bir trend
çizgisine paralel hareket eder. Bu ayı piyasasında kullanılır.

Artan Üçgen İki trend çizgisinin birleştirilmesi ile elde edilen iki yönlü fiyat analizi. Aşağıdaki
trend çizgisi yükselirken, yukarıdaki trend çizgisi yatay olur. Bu da genellikle
boğa piyasalarında kullanılır.
Arz İşlemcinin satış yapmak için hazır olduğu fiyat.
Ayı Piyasası Fiyatların değer kaybettiği piyasa koşullarıdır.
Aşırı Alış Fiyatların çok fazla yükselmiş olması ve yön değiştirebileceği durumunu ifade
eden teknik bir terimdir. Stochastic Osilatör veya RSI ( Relative Strength Index
) gibi osilatörler ile belirlenebilen aşırı alış/satış bölgelerinde indikatör çizgisi
söz konusu bölgeleri tespit eden seviyeleri kırdığında fiyatların yön
değiştireceği ön görülür.

23
AUD Avustralya Doları
Aussie AUDUSD

B
Back-test Trading stratejisinin karlılığını tarihsel veriler üzerinde test etmektir.
Bant Bir para biriminin başka bir para birimi karşısındaki değeri, ilgili devletin izin
verdiği fiyat aralığında dalgalanabilir. Bu fiyat aralığına bant denir.
Başlangıç Teminatı Pozisyona girebilmek için gerekli olan tutardır.
Bayrak Formasyonu Bayrak formasyonları, mevcut trendin tersi yönündeki fiyat hareketlerinin
oluşturduğu ve trend hareketinin devam edeceği sinyalini veren
formasyonlardır. İstikrarlı bir piyasa hareketi içinde yaşanan kısa
duraklamaları oluştururlar.
Banka Çizgisi Bir banka tarafından müşteriye verilen bir kredinin sınırıdır.
Baz Döviz Bir döviz çiftindeki ilk para birimine baz döviz denir. Örneğin; EUR/USD
paritesinde baz döviz Euro’dur.
Baz Fiyatlardaki değişimi ifade eden ölçü birimidir.
Baz Puan İşlem fiyatındaki en son hanedir. Çoğu döviz çiftinde bu puan 1/10000’dir. Bu
oranın en çok bilinen istisnası baz puanı 1/1000 olan USD/JPY paritesidir.

Baz Trading Baz puanlar arasındaki değişimden kar elde etmek amaçlı işlem yapmaktır.

Bankalararası Para Bankalar arasında kısa vadeli fonların alınıp satıldığı piyasalardır.
Piyasası
Basit Faiz Bir yatırımın, yatırım dönemi süresince sadece anaparasının kazandığı faiz
oranıdır.
Bearish Ayı piyasası
Bekleyen Emir Mevcut fiyatların aşağısına veya yukarısına yazılan ve fiyatlar o seviyeye gelen
pasifte bekleyen emir tipleridir. Buy limit, buy stop, sell limit ve sell stoptan
oluşmaktadır.
Bileşik Faiz Bir yatırımın yatırım dönemi boyunca kazandığı faizin de yeni yatırım
döneminde yatırıma tabi tutulması sonucu elde edilen getiriyi gösteren faizdir.
Diğer bir deyişle faizin de faiz kazanmasıdır.
Boğa Piyasası Fiyatların değer kazandığı piyasa koşullarıdır.

24
Broker Aracı olarak hizmet veren bir kişi ya da kurumdur. Bir ücret ya da komisyon
karşılığında alıcı ve satıcıları bir araya getirir.

Bundesbank Almanya’nın Merkez Bankası.

Borçları Borcun geri ödenememesi riskidir.
Ödeyememezlik Riski
Bütçe Açığı İşlem ya da ödemeler için negatif bir dengenin olması durumudur.

C-Ç

Cable İngiliz Sterlini / ABD Doları kuru için kullanılan argo kelimedir.
Carry Trade Düşük faiz getiren bir para biriminden borçlanıp elde edilen tutarı nispeten
daha yüksek faiz getiren bir para birimine yatırmaktır.
Chart Grafik
Ciro Belli bir zaman diliminde gerçekleşen bütün işlemlerin parasal olarak
değeridir.
Çapraz Kur ABD Doları içermeyen iki para birimi arasındaki kurdur.
Çekirdek Enflasyon Ülkelerin mali politikalarını belirlerken kullandıkları, genel fiyat seviyesindeki
(Core Inflation) değişimleri belirlemek amacı hesaplanan makro ekonomik göstergedir.
Enflasyon göstergesinden farklı olarak çekirdek enflasyonda fiyatları geçici
olarak etkiyebilecek ( mevsimsel koşullar, enerji fiyatlarında artış gibi ) dışsal
etkenler hesaba katılmaz.
Çitleme (Hedge) Daha önceden açılmış işlemlerin riskinin azaltılması amacı ile daha sonradan
açılan yeni bir ya da birkaç işlem anlamına gelir.
Çubuk Grafiği Diğer grafiklerde olduğu gibi fiyatların açılış, kapanış, en yüksek ve en düşük
seviyeleri bellidir. Açılış fiyatı, o zaman diliminin ilk işlemin fiyatını belirtir ve
çubuk üzerinde sola doğru bir çizgi şeklinde görünmektedir. Kapanış fiyatı,
zaman dilimi içerisindeki son işlemin fiyatını göstermekte ve çubuk üzerinde
sağa doğru bir çizgi şeklindedir. En yüksek fiyat yer aldığı zaman dilimi
içerisinde gerçekleşmiş en yüksek fiyatı gösterirken, çubuğun en üst
noktasıdır. En düşük fiyat ise zaman dilimi içerisindeki en düşük fiyatı belirtir
ve çubuğun en alt noktasında yer almaktadır.

25
D

Dalgalı Kur Sistemi Döviz fiyatlarının serbest piyasada arz ve talebe göre belirlendiği, resmi
müdahelenin olmadığı kur sistemidir.
Dealer Alım-satım işlemlerinde kendi nam ve hesabına hareket eden kişi ve
kurumlara verilen isimdir.
Deflasyon Fiyatlar genel düzeyinde sürekli bir düşüş durumunu ifade etmektedir.
Değer Artışı Bir döviz kuru pazar talebine cevaben fiyatını güçlendirirse "değer artışı"
sağlamış olur.
Değer Düşüşü Pazar güçleri sebebiyle bir para biriminin değerindeki düşüş.
Değer Kazanma Bir para biriminin fiyatındaki artıştır.
Destek Seviyesi Alış işlemlerinin beklenebileceği bir fiyat seviyesidir.
Devaluasyon Bir para biriminin fiyatının aşağı yönde ani ayarlamasıdır. Normal şartlarda
resmi açıklamayla olur.
Direnç Seviyesi Satış işlemlerinin beklenebileceği bir fiyat seviyesidir.
Doji Açılış ve kapanış fiyatının aynı olduğu mum formasyonudur. Piyasada
kararsızlığı gösterir.
Döviz Çifti Birbirlerinin cinsinden değerleri ölçülen iki para birimidir. Örneğin EUR/USD
bir döviz çiftidir.
Döviz Riski Döviz kurlarındaki ters yönlü bir değişim olasılığıdır.

ECB (European Avrupa Merkez Bankası

Central Bank)
Ekonomik Gösterge Ekonomik hayatın durumunu, meydana gelen değişiklikleri gösteren istatistik
serilerdir. Bunlara örnek olarak şunlar verilebilir: İşsizlik seviyesi, gayrisafi milli
ürün, enflasyon, perakende satışlar ve benzeri.
Ekonomik İndikatör Bir ülkenin ekonomisinin gidişatı hakkında bilgi ve fikir veren istatistiksel
metotlar kullanılarak elde edilmiş verilerdir.
Enflasyon Tüketim mallarının fiyatlarındaki artış nedeni ile alım gücünün azalmasına
sebebiyet veren piyasa koşuludur.
Emir Müşterinin işlem yapmak amacıyla verdiği talimat

26
Euppy EURJPY

Faiz Bir dövizin kullanım bedelidir.

Federal Fon Oranları ABD’de bulunan bankaların FED’ den aldıkları sermaye karşılığında ödedikleri
(Federal Funds Rate) gecelik faiz oranıdır. Aynı zamanda FED’ in ülkedeki para arzını kontrol ettiği
mali politika aracıdır.
Federal Merkez ABD’nin Merkez Bankasıdır.
Bankası

FOMC (Federal Open ABD Merkez Bankası (FED) tarafından faiz oranları gibi araçlar vasıtası ile
Market Committee) uygulanmak üzere para politikalarını belirleyen komiteye denir.
Forward İlerideki bir tarihte gerçekleşecek olan bir işlemin, faiz ve kur oranlarının
önceden belirlendiği bir anlaşma ile bugünden yapılmasıdır. İşlem en az iki iş
günü sonrasından başlar ve daha ilerideki bir tarihte sona erer.
Future İleri tarihli işlemler anlamındadır. Belli bir kıymetin önceden belirlenmiş bir
fiyattan yine önceden belirlenmiş bir tarihte teslim edilmesini öngörür.
Forward piyasalardan farkı, organize piyasalarda standartlaştırılmış (bir
kontratın miktarı, kontratların piyasaya çıkış tarihleri, marjin adı altında bir
teminat sistemine sahip olunması gibi) kontratlar üzerinden işlem görmesidir.
Spekülatif amaçlı yapıldığında, teorik olarak sonsuz kar ve zarar ihtimali vardır.
Future Sözleşmesi Belli bir döviz veya farklı yatırım aracının, ilerideki bir tarihte alınıp satılması
üzerine yapılan anlaşmadır.
Foreks/FX Piyasası Tezgah üstü piyasalarda aynı anda bir para biriminin alınıp bir diğerinin
satılması işlemidir. Foreks piyasalarının çoğu ABD Dolarına karşı
fiyatlandırılırlar.
Fibre EURUSD
Frank İsviçre para birimi

27
Gayri Safi Milli Hasıla Bir ülke vatandaşlarının, o ülkenin sınırları içinde veya dışında
(GSMH) gerçekleştirdikleri toplam mal ve hizmetlerin belli bir para birimi cinsinden
değeridir.
Gayri Safi Yurt İçi Bir ülkede belli bir zaman içerisinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin belli bir
Hasıla (GSYİH) para birimi cinsinden toplam değeridir.
Grafik Formasyonları Fiyat grafiği üzerinde meydana gelen özel şekiller formasyonları
oluşturmaktadır. Üçgen, bayrak, omuz baş omuz baş omuz formasyonları
fiyatlardaki mevcut trendin sona erip yön değiştirmeye yaklaştığını haber
verirler.
Günlük İşlem Aynı gün içerisinde açılıp kapatılan işlemler için kullanılmaktadır.
G7 ABD, Almanya, Japonya, İngiltere, Kanada ve İtalya’nın oluşturduğu sanayi
ülkeleri topluluğudur.
G10 G7 ülkeleri ve Belçika, Hollanda ve İsveç’in oluşturduğu topluluktur.
Gopher GBPJPY

Hedge İşlemleri Hedge, var olan alışverişin, zıt yönlerinde ve açık pozisyonlarında meydana
gelen bir yatırımdır. Bu kısmi ya da tam bir hedge olabilir ve aynı etkiyi
yaratıyor olsa da bir pozisyonu sonlandıramaz. Bazı yatırımcılar bu özellikten
memnundur ve hedge’in yeterliliklerini (trading) borsa sistemlerinin dışında
görmekten ziyade bir açık işlem olarak kullanırlar. Uzun ya da kısa vadede açık
pozisyon ortaya çıkarması, açık işlem gibi davranması ve ileriki tarihlerde
mutlaka sonlandırılmak durumunda olması dışında, hedgenin bir işlem
kapatmak ya da kısmi olarak sonlandırmakla aynı etkiye sahip olduğunu
belirtmek gerekir.
Hareketli Ortalama Belli bir zaman aralığındaki fiyatların ortalamasının hesaplanması ile elde
edilmiş indikatördür. Parite üzerine yerleştirilen indikatör, fiyatların mevcut
yönünde ilerleyip ilerlemeyeceği hakkında fikir verir ve ayrıca destek – direnç
seviyeleri olarak da kullanılır.
Hawkish Şahin politika
Histogram Sütun grafiklerine verilen isimdir.

28
I-İ

IMF (Uluslararası 1946’da ABD’de kurulan, global finansal piyasaları takip etmek, borsa, ödeme
Para Fonu ) planları, döviz kurları gibi konularda denetim yapmak, mali zorluk içindeki
ülkelere finansal destekte bulunmak gibi görevleri bulunan uluslararası bir
organizasyondur. IMF uluslararası döviz piyasasında likiditeyi sağlamak ve
serbest kurları desteklemek görevlerini yürütür.

Kaldıraç Sistemi Yatırımcının, kendi sermayesinin belli bir katına kadar oranda işlem
yapabileceği sistemdir. Örneğin yatırımcının sermayesi 10.000USD olduğunda
1:100 kaldıraç oranı ile 1.000.000USD değerinde sermaye ile işlem
yapılabilmesidir. Bu işlemlerde yapacağı her işlemdeki karı/zararı kaldıraç
oranına göre artmış olur..
Kâr Al (Take Profit) Açık olan işlemi önceden belirlenmiş bir fiyattan kapatıp kâr elde edebilmek
amacı ile verilen emirdir.
Kısa Pozisyon Piyasa fiyatlarındaki düşüşlerden kâr elde edilebilecek işlemlerdir.
Komisyon Broker tarafından işlem başına talep edilen ücrettir.
Konvertibilite Bir ülke parasının, döviz piyasalarında başka bir ülke parası ile serbestçe
değiştirilebilmesi /yeteneği ve uluslararası ticari işlemlerde değişim aracı
olarak kullanılabilmesidir.
Kur Riski Döviz kurunun değerinde gelecekte olabilecek (olumsuz) değişimler
sonucunda zarar etme riskidir. Yatırımcı kurdaki değişimden zarar etmemek
için önceden pozisyon alır.
Karşıt Döviz Bir döviz çiftindeki ikinci dövizi ifade eder. Kote döviz ya da pip döviz olarak da
ifade edilir.
Key Points Devam eden bir trendde destrek ve direnç seviyeleridir.
Killer Stop-loss seviyesini çalıştıran ani hareketler için kullanılır.
Kiwi Yeni Zelanda Doları'nın diğer adıdır.
Kotasyon Bir piyasada sürekli işlem görmesi amacıyla varlığı ihraç eden tarafın finansal
araçlarının ilgili piyasaya kayıt edilmesidir.
Koreleasyon Biri bağımlı olmak üzere iki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi ifade

29
 eder.

Libor Londra/Londra da bankalar arası (Uluslar arası) faiz oranıdır. Bankalar diğer bir
bankadan borç alırken LIBOR kullanırlar.
Limit Emri Belli bir fiyattan ya da o fiyat altından alım yapmak veya belirli bir fiyattan ya
da o fiyat üzerinden satış yapmak için verilen emirdir.
Likidite Döviz, menkul kıymet, gayrimenkul gibi herhangi bir aktifin kısa sürede ve
sorunsuz bir şekilde (değer kaybına uğramadan) nakde çevrilebilen,
kullanılmaya hazır satın alım gücünü ifade eder.
Loonie Kanada Doları’nın diğer adıdır
Lot Forex piyasalarında işlem birimine lot denir. 1 lot, baz dövizde 100.000
birimlik büyüklüğü ifade eder. Bir alt birimi mini lot (0.10 lot) 10.000’dir. 1000
birim ise micro lot( 0.01 lot) olarak adlandırılır.
Long Uzun pozisyon, alış pozisyonlarını ifade eder.

Marj Bir işlemin yapılabilmesi için gereken sermaye.

Marj Çağrısı (Margin Broker ya da dealer tarafından müşteriye, müşteri aleyhinde yönlenmiş bir
Call) işlemin performansının /’nın temini için yapılan ek fon talebidir. Bu işleme
alternatif olarak müşteri bir ya da daha çok işlemini kapatma seçeneğine de
sahiptir.
Marjin İşlem yapabilmek veya mevcut işlemleri sürdürebilmek için sahip olunması
gereken minimum sermaye miktarıdır.
Merkez Bankası Bir ülkenin para politikasını yönlendiren resmi ya da yarı resmi
organizasyondur. Örneğin, FED ABD´nin Merkez Bankasıdır.
Merkez Bankası Merkez Bankasının belirlediği döviz kuruna denir.
Döviz Kuru
Mikro Ekonomi Şahıs, şirket veya önceden belirlenmiş sektörel grupların ekonomik
etkinliklerini inceleyen bilim dalıdır.

30
Mum Grafiği Japon kökenli mum grafiği batıda en çok kullanılan grafik formudur. Mumun
üzerindeki ince çizgiler belli bir zaman aralığında oluşan en düşük ve en yüksek
fiyat seviyelerini gösterir. Çizginin üzerindeki geniş gövde ise piyasadaki açılış
ve kapanış fiyatlarını gösterir. Eğer kapanış fiyatı açılış fiyatının üzerinde ise,
gövde genellikle yeşil veya mavi renk olur.

Net Pozisyon Bir paritedeki alış pozisyonları toplamı ile satış pozisyonları arasındaki farka
denir.
NFA Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Vadeli İşlem Sözleşmeleri Birliği

O-Ö

OHLC (Open- High- Açılış, yüksek, düşük, kapanış fiyat seviyeleri

Low- Close)

OECD Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü olarak adlandırılan bir ekonomi

örgütüdür. Bu teşkilattan 34 üye bulunmakta olup, 30 tanesi Dünya Bankası
tarafından 2005’te yüksek gelirli ülkeler arasında gösterilmiştir.
OPEC Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü olarak adlandırılır. OPEC ülkeleri net petrol
ihraç eden ve bilinen dünya rezervlerinin üçte ikisini ellerinde bulunduran 12
ülkenin oluşturduğu konfederasyondur.
Ons Uluslararası piyasalarda altın, gümüş, platin, değerli taşlar /Metaller gibi
kıymetlerin ağırlıklarını ölçmek için kullanılan İngiliz ağırlık ölçüsüdür. Troy ons
olarak da ifade edilir ve 1 ons yaklaşık 31,103 gr'dır.
Oynaklık Bir kıymetin fiyatındaki değişkenliğin ifadesidir. Çoğunlukla standart sapma ile
ölçülür. Yüksek oynaklık artan bir belirsizliğin göstergesidir.
Over The Counter Tezgah Üstü Piyasa
(OTC)
Ödemeler Dengesi Bir ülkede, belli bir zaman aralığında yapılan bütün MAL VE HİZMET ALIM
SATIM işlemlerin sistemli bir şekilde kaydedilmesi ile elde edilen rapordur.

31
P

Para Birimi Takası Belirlenmiş bir süre zarfında,iki tarafın önceden belirlenmiş bir döviz kuru ile
(Currency Swap) farklı para birimlerindeki faiz ödemeleri akışını ve farklı para birimlerindeki
ana para miktarlarını vadesi geldiğinde takas etmek için taahhüt ettiği
sözleşme.
Para Piyasası Kısa vadeli (uluslararası piyasalar için 90 gün ve daha az), yüksek likiditeye
sahip finansal enstrümanların işlem gördüğü piyasalardır.
Para Politikası Ekonomik büyüme, istihdam artışı ve fiyat istikrarı gibi hedeflere ulaşabilmek
için paranın elde edilebilirliğini ve maliyetini etkilemeye yönelik olarak alınan
kararları ifade eder.
Parite Bir ülkenin parası esas alınarak diğer ülke parasının bu esas alınan ülke parası
karşısındaki değeridir.
Petro-dolar Petrolün dolar cinsinden fiyatlanması suretiyle petrol satışlarından elde edilen
geliri tanımlamak için kullanılmaktadır.
Pip Döviz piyasasında herhangi bir kurun değerindeki en küçük oynamaya verilen
birimin adıdır. Pip değeri her ikiliye göre değişir. Pip değeri örneğin; EUR/USD,
GBP/USD ve USD/CHF için 0.0001 ve USD/JPY için 0.01´dir.
Piyasa Faiz Oranı Para piyasasında, para arzı ve para talebinin etkileşimine göre belirlenen ve
(Market Interest mevduatlar ile diğer yatırımlar için ödenen faiz oranıdır.
Rate)
Piyasa Yapıcı Fiyat sunumu yapan ve bu sunduğu fiyatlardan alış ya da satış yapmaya hazır
dealer.
Pozisyon Yatırımcının fiyatlardaki değişime göre açtığı alış veya satış işlemleridir.
Pozisyon Kapatma Açık pozisyonun kapatılması amacıyla verilen emir.
Emri
Prim Döviz pazarlarında vade yada vadeli işlem fiyatlarının spot fiyatı geçen
miktardır.

Resesyon Bir ülkede belirli bir dönemde Enflasyon ve işsizlik oranlarının aynı anda
artması nedeni ile yaşanan ekonomik bunalım.

32
Revalüasyon Merkez bankası müdahalesi ile bir para biriminin değişim fiyatında artış
(yeniden değerleme) olmasıdır. Devalüasyonun karşıtıdır.
Rezerv Para Merkez Bankaları ile uluslararası finans kuruluşlarının portföylerinde bulunan
döviz ve altın cinsinden varlıkları ifade etmektedir. Buna göre, ödeme aracının
rezerv para özelliği taşıyabilmesi için, diğer paralar karşısındaki değeri istikrarlı
olmalı, dünya ticaretindeki payı büyük bir ülkeye ait olmalı, döviz
piyasalarında rahatlıkla alınıp satılabilmelidir.
Risk – Getiri Oranı Bir işlemin potansiyel getirisinin potansiyel zarar riskine bölünmesi ile edilen
orandır. Örneğin 100 fiyatından açılan bir alış işleminin 120 fiyatında
kapatılması bekleniyorsa ( kar beklentisi 20 ) ve bu fiyatın en fazla 90’a kadar
düşebileceği ön görülüyorsa ( zarar beklentisi 10 ) risk – getiri oranı 20:10 veya
2:1 olur. Genellikle bu oran ne kadar büyük olursa o kadar kazançlı işlemler
yapılır. Risk getiri oranı zararı durdur, ( stop loss ), kar al ( take profit ) emirleri
için, destek direnç seviyeleri yardımları ile belirlenir.
Risk Sermayesi Kişinin borsa türevlerinden birinde yatırım yapıp, kaybettiği takdirde yaşam
standartlarını veya tarzını etkilemeyecek miktardaki sermayeye denir.

Risk Yönetimi Yapılan işlemlerin zarara gitmesi ve yönetilen sermayenin kaybedilmesi

ihtimali güçlendiğinde yatırımcının riski belli kurallar çerçevesinde
yönetebilme kabiliyetine denir.
Rekotasyon Ani fiyat değişimi

S-Ş

Sabit Kur Sistemi Ulusal bir paranın yabancı bir para veya paralardan oluşan bir sepet değerine
sabitlendiği ve bu değerin sürmesinin para otoritesi tarafından garanti edildiği
sistemlerdir. Ulusal paranın değeri önceden belirlendiğinden o andaki arz
talep koşullarını yansıtmaz.
Satıcı Bir işlemin tarafı ya da yöneticisi olarak hareket eden kişidir. Yöneticiler bir
pozisyon tek tarafını alırlar ve pozisyonu, sonraki ticarette başka bir hissedarla
kapatarak fark (kar) kazanma ümidini taşıyan kişidir. Bunun aksine broker, bir
ücret ya da komisyon karşılığında alıcı ve satıcıları bir araya getiren ve aracı
olarak hareket eden bir kişi yada kurumdur.
Satış Fiyatı (Ask) İşlemcilerin bir para biriminden satış yapabilecekleri fiyattır.
Satış Oranı Bir finansal enstrümanın satışı için temel alınan orandır.

33
Satış Sinyali Teknik analizde kullanılan indikatörlerden birinin fiyatlarda düşüş
olabileceğine işaret etmesidir. Örneğin, RSI indikatörünün 70 seviyesini aşağı
yönde kırması satış sinyali olarak yorumlanır.
Sell Limit Piyasa fiyatının üzerindeki satış emridir.
Sell Stop Piyasa fiyatının altındaki satış emridir.
Scalping Küçük karlar amacıyla çok kısa süreli pozisyon almak.
Sermaye Dağıtımı Sermayeyi farklı yatırım araçları arasında riski azaltmak amacı ile dağıtmak
işine denir.
Sermaye Piyasası Bir yıldan uzun vadeli yatırım araçlarının ihraç edildiği ve işlem gördüğü
(Capital Market) piyasalardır.
Sınırlı Emir (Limit Belli bir fiyattan ya da o fiyat altından alım yapmak veya belirli bir fiyattan ya
Order) da o fiyat üzerinden satış yapmak için verilen emirdir.
Sinyal Çizgisi Fiyat grafiğinin üzerinde kullanılan hareketli ortalama veya grafiğin altında yer
alan osilatör indikatörlerinde bulunan, fiyatlarla birlikte hareket eden eğri,
bulunduğu yere göre alış veya satış sinyali verir. RSI, MACD, Stochastic
Osilatör, sinyal çizgileri en yaygın kullanılan indikatörlerdir.
Spot Fiyat Güncel, şimdiki piyasa fiyatı. Spot işlemler genellikle iki iş günü içinde
tamamlanırlar.
Spot Piyasa Spot piyasa bir ürünün alış veya satışının işlem tarihinde belirlenen fiyat
üzerinde en çok iki iş günü sonrasında gerçekleştirildiği piyasadır.
Spread Alış ve satış fiyatı arasındaki farka denir.
Stop Loss (Zararı Yatırımcı işlem açtığında, zarar riskini en aza düşürmek için zararı durdur
Durdur) Emri emrini kullanabilir. Bu emir ile, fiyatların istediği yönün tersine gitmesi halinde
yatırımcının belirleyeceği bir seviyede işlemin/in otomatik olarak kapatılmış
olur.
Strateji Testleri Geçmiş verilerin güncel verilere uygulanması ile, bir işlem stratejisinin
performansını ölçmekte kullanılan yöntemdir.
Short Kısa pozisyon
Slipaj (Kayma) Fiyat kısa sürede meydana gelen dikkate değer değişimdir. Genellikle veri
açıklamalarından sonra görülür.
Standart Sapma Bir veri setinde yer alan verilerin, veri setinin ortalamasından ayrılmalarını
gösteren değerdir.

34
Teknik Analiz Grafikler, fiyat trendleri ve hacim göstergeleri yardımı ile piyasa verilerinin
analiz edilip, gelecekte var olabilecek piyasa hareketlerinin tahmin edilmesi
işlemidir.
Temel Analiz Finansal piyasaların gelecekteki hareketlerinin tahmin edilmesi amacı ile
ekonomik ve politik bilgilerin analizidir.
Temel Kur Genel tabirle, temel kur bir yatırımcının ya da işlemcinin hesaplarında tercih
ettiği kurdur. FX pazarlarında, teklifler için Amerikan Doları normalde "temel"
kur olarak alınır. Bu teklif yapılan döviz çiftinde 1$ birimin diğer kurdaki
karşılığıdır. Bu durumun istisnaları İngiliz Poundu, Euro ve Avustralya Dolarıdır.
Tezgah Üstü Piyasa Borsa dışı yapılan tüm işlemlere verilen genel ad / Organize olmayan ve
herhangi bir düzenleyici kurumun olmadığı piyasalardır.
Tezgah Üstü Organize olmayan, belli bir yapı altında toplanmayan düzenleyeci bir kurumun
Piyasalar (Over the bulunmadığı piyasalardır. İşlemler taraflar arasında karşılıklı anlaşma yoluyla
Counter "OTC") gerçekleştirilir.

Ticaret Dengesi Bir ülkenin toplam ithalat tutarı ile toplam ihracat tutarı arasındaki farkın
değeridir.
Toplam Arz Bir ülkedeki toplam talebi karşılamak için, ithalat yolu ile arz edilen mal ve
hizmetler de dahil olmak üzere, sağlanan toplam mal ve hizmetlerdir.
Toplam Risk Bir bankanın belli bir müşteriyle yapılan spot ve forward anlaşmalarında aldığı
risk oranıdır.
Toplam Talep Ekonomideki mal ve hizmetlere olan toplam taleptir. Bir ülkede özel ve kamu
sektörleri tarafından üretilen toplam mal ve hizmetlere yurt içi ve yurt
dışından gelen toplam taleptir.
Trend Belirli bir zaman aralığında Fiyatların gidiş yönlerini gösteren eğilimlere denir.
fiyatların kademeli olarak yükselmesi durumda yukarı trend, düşmesi
durumunda ise aşağı trend içinde olduğu gözlemlenir.
Trend Çizgileri Grafik üzerinde, yükseliş trendinde olan fiyatların dip yaptıkları seviyelerin
birleştirilmesi veya düşüş trendinde olan fiyatların tepe seviyelerinin
birleştirilmesi ile oluşturulan çizgidir. Bu çizgilerin kırılması genellikle trend
dönüşümü sinyali olarak algılanır.
Tüketici Fiyat Endeksi Tüketici tarafından satın alınan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri
(TÜFE) ölçen endekstir.

35
U-Ü

Uzun Pozisyon Daha önceden sahip olunmayan bir para biriminden alım yapılarak açılan
işlemdir. Genellikle ana para birimi ile ifade edilir, örneğin dolar alımı uzun
dolar olarak tanımlanmaktadır.
Üretici Fiyat Endeksi Ekonomide üretim sürecinde girdi olarak kullanılan maddelerin fiyatlarındaki
(ÜFE) değişimleri toptancı aşamasında ölçen endekstir. Buna göre ÜFE, tarım,
balıkçılık, madencilik, imalat sanayi ve enerji sektöründeki (elektrik, gaz, su)
ürünlerin fiyatlarındaki değişimleri ölçmektedir.
Üssel Hareketli Basit hareketli ortalamaya göre daha yakın zamanlı verilerin daha fazla hesaba
Ortalama katıldığı indikatördür.

Vade Bir döviz veya herhangi bir finansal enstrüman için önceden belirlenmiş
kontrat tarihidir. (belirli olan değişim oranıdır). İlgili iki döviz kuru arasındaki
faiz oranı farkına göre belirlenmektedir.
Vadeli İşlemler Spot (iki iş günü) işlem tarihini aşan ileri bir tarihte teslimi söz konusu olacak
bir kıymetin (döviz, faiz, mal) vadesi, miktarı ve fiyatının bugünden
belirlenerek sözleşmeye bağlandığı işlemlerdir. Forward, future ve opsiyonlar
bu tür işlemlere örnektir.
Vadeli İşlemler Sözleşmenin taraflarına, üzerinde anlaşılan fiyattan, standartlaştırılmış kalite
Sözleşmesi ve miktardaki bir malı veya kıymeti belirlenen ileri bir tarihte alma veya satma
yükümlülüğü veren sözleşmedir.
Vadeli Piyasalar Vadeli piyasalar belirli bir ürünün, fiyatı bugünden sabitlenmek koşuluyla ileri
bir tarihte teslim edilmesi taahhüdünü içeren sözleşmelerin alınıp satıldığı
piyasalardır.
Valör Yapılan işlemlerin ileri tarihli kapama tarihi.
Varlıkların Tahsisi Risk yönetimi amacı ile fonların değişik piyasalara tahsisinin yapılması
işlemidir.
Volatilite (Oynaklık) Piyasadaki fiyatların, belli bir zaman aralığındaki değişimlerinin stardart sapma
ile ölçülmesi sonucu elde edilen göstergedir. Yüksek volatilite, piyasada
belirsizliğin göstergesi olduğundan daha büyük risk anlamına gelir.

36
Z

Zarar Durdur (Stop Zararı olabildiğince düşük tutabilmek amacı ile açık olan işlemi belirli bir
Loss) fiyattan kapatmak için verilen emirdir. Argo tabirde kol kesmek olarak da
adlandırılır.

7. ALNUS YATIRIM MENKUL DEĞERLER’DE İŞLEM YAPMANIN

AVANTAJLARI
Alnus FX, dünya standartlarında hizmet kalitesi ile yatırımcıların istek ve ihtiyaçlarına uygun
özel finansal çözümler sunmaktadır. Siz yatırımcılarımıza, işlemlerinize başlamadan önce ve
devamında Alnus FX uzmanlarımız tarafından birçok konuda yardım ve eğitim desteği
sağlamaktayız.
REKABETÇİ SPREAD ORANLARI: Alnus Yatırım Menkul Değerler’in sunduğu en büyük
avantajlarından biri rekabetçi spread oranlarıdır.

UYGUN SWAP ORANLARI: Uygun Gecelik faiz oranları ile, yatırımcının taşıdığı pozisyonlarda,
gecelik taşıma masrafı minimal seviyededir.

ANALİZ DESTEĞİ: Uzman Analiz departmanı kadrosu ile 5 gün 24 saat yatırımcılarına telefonla
piyasa analizi desteği sunmaktadır. Gün içerisinde istenilen sıklıkta analiz departman’ını
arayarak fiyat hareketleri, beklentiler ve alım- satım stratejileri hakkında ücretsiz destek
alabilirler.

BİREBİR MÜŞTERİ TEMSİLCİSİ DESTEĞİ: Alnus Yatırım Menkul Değerler hafta içi her gün 24 saat
bireysel müşteri temsilcisi desteği sunmaktadır.

ÜCRETSİZ HESAP AÇILIŞI: Gerçek hesap açmak istendiği taktirde, ek bir ücret talep
edilmemektedir. İstediğiniz an müşteri temsilcinize danışarak hesabınızı oluşturabilir;
işlemlere başlayabilirsiniz.

5/24 HIZLI PARA YATIRMA-PARA ÇEKME KOLAYLIĞI: Kurumumuz üzerinden işlem yapan Forex
yatırımcıları hafta içi her gün 24 saat fonlama yapabilirler. Bankaların mesai saatleri
içerisinde para çekme taleplerini T+0 valörü ile istediğiniz banka hesabına transferi yapılır.

PARİTE, EMTİA VE CFD’LERDE GENİŞ ÜRÜN YELPAZESİ: Geniş finansal ürün çeşitliliği sayesinde,
yatırımcı istediği parite, emtia veya CFD’lerde işlem açabilme şansına sahiptir.

MİKRO LOT İŞLEM OLANAĞI: Alnus Forex yatırımcıların portföylerine uygun işlem yapabilmeleri
açısından Mikro lot işlem olanağı sağlamaktadır.

37
8. İŞLEM ÖRNEKLERİ

 GBPUSD 1:10 KALDIRAÇ ORANI KULLANILARAK ALINABİLECEK POZİSYON Ö RNEKLERİ:

Yatırımcının hesabına 100.000$ para yatırarak bir hesap açtığını varsayalım. GBPUSD
paritesinin 1,5550’da olduğunu varsayarsak Alım yönünde (Sterlin lehine) hareket bekleyen
bir yatırımcı için;

Yatırımcının alacağı pozisyon LONG (BUY) pozisyon olarak adlandırılır.

1 Lot : 100.000 adet =100.000 Sterlin büyüklüğündedir. Paritenin fiyatı 1,5550 olduğunda 1
Lot ile Sterlin alıp karşılığında Dolar satıyor konumundadır. Bu durumda yatırımcı 1 Lot ile
100.000 Sterlin alıp 155.500 Dolar satmış olmaktadır.

 TEMİNAT, SERBEST MARJİN KAVRAMLARI VE HESAPLAMALARI

GBPUSD 1,5550’da iken, 1 Lot’luk bu işlem için,

Marjin = 100.000 Sterlin / 50 (Kaldıraç Oranı)

=2.000 Sterlin

=3110 USD Olacaktır.

İşlem sonunda

Bakiye = 10.000$

Marjin = 1555$

Serbest Marjin = 8445$ olacaktır.

 GBPUSD 1:20 KALDIRAÇ İLE İŞLEM ÖRNEĞİ:

Yatırımcının hesabına 100.000$ para yatırarak bir hesap açtığını varsayalım. GBPUSD
paritesinin 1,5550’da olduğunu varsayarsak Alım yönünde (Sterlin lehine) hareket bekleyen
bir yatırımcı için:

Yatırımcının alacağı pozisyon LONG (BUY) pozisyon olarak adlandırılır.

38
1 Lot : 100.000 adet =100.000 Sterlin büyüklüğündedir. Paritenin fiyatı 1,5550 olduğunda 1
Lot ile Sterlin alıp karşılığında Dolar satıyor konumundadır. Bu durumda yatırımcı 1 Lot ile
100.000 Sterlin alıp 155.500 Dolar satmış olmaktadır.

 TEMİNAT, SERBEST MARJİN KAVRAMLARI VE HESAPLAMALARI

GBPUSD 1,5550’da iken, 1 Lot’luk bu işlem için,

Marjin = 100.000 Sterlin / 20 (Kaldıraç Oranı)

=5.000 Sterlin

=7.775 USD Olacaktır.

İşlem sonunda

Bakiye = 100.000$

Marjin = 7.775$

Serbest Marjin = 92.225$ olacaktır.

 ALTIN 1:100 KALDIRAÇ ORANI KULLANILARAK ALINABİLECEK P OZİSYON ÖRNEKLERİ:

Yatırımcının hesabına 20.000$ para yatırarak bir hesap açtığını varsayalım. Altın (XAUUSD)
paritesinin 1.150,0’da olduğunu varsayarsak Alım yönünde (Altın yönünde) hareket bekleyen
bir yatırımcı için:

Yatırımcının alacağı pozisyon LONG (BUY) pozisyon olarak adlandırılır.

1 Lot = 100 ons büyüklüğündedir.

Paritenin fiyatı 1150,0’da olduğundan 1 Lot bu durumda 100 x 1550 =155.000 Dolar
değerinde bir pozisyon büyüklüğünü temsil eder.

Yatırımcı alışta olduğundan 1 Lot ile Altın alıp karşılığında Dolar satıyor konumundadır.

Bu durumda, yatırımcı 1 Lot ile 100 ons Altın alıp, 155.000 Dolar satmış olur.

 TEMİNAT, SERBEST MARJİN KAVRAMLARI VE HESAPLAMALARI

Altın 1.550$’da iken 1 Lot’luk bu işlem için,

Teminat (Marjin) = 100 ons / 100 (Kaldıraç oranı) =1 ons =1550$ olacaktır.

İşlem sonunda (Komisyon rakamları ihmal edilmiştir);

Bakiye = 20.000$

Marjin = 1550$

39
Serbest Marjin = 18.450$ olacaktır.

 ALTIN 1:50 KALDIRAÇ O RANI KULLANILARAK ALINABİLECEK POZİSYON ÖRNEKLERİ:

Yatırımcının hesabına 20.000$ para yatırarak bir hesap açtığını varsayalım. Altın (XAUUSD)
paritesinin 1.150,0’da olduğunu varsayarsak Alım yönünde (Altın yönünde) hareket bekleyen
bir yatırımcı için:

Yatırımcının alacağı pozisyon LONG (BUY) pozisyon olarak adlandırılır.

1 Lot = 100 ons büyüklüğündedir.

Paritenin fiyatı 1150,0’da olduğundan 1 Lot bu durumda 100 x 1550 =155.000 Dolar
değerinde bir pozisyon büyüklüğünü temsil eder.

Yatırımcı alışta olduğundan 1 Lot ile Altın alıp karşılığında Dolar satıyor konumundadır.

Bu durumda, yatırımcı 1 Lot ile 100 ons Altın alıp, 155.000 Dolar satmış olur.

 TEMİNAT, SERBEST MARJİN KAVRAMLARI VE HESAPLAMALARI

Altın 1.550$’da iken 1 Lot’luk bu işlem için,

Teminat (Marjin) = 100 ons / 50 (Kaldıraç oranı) =2 ons =3100$ olacaktır.

İşlem sonunda (Komisyon rakamları ihmal edilmiştir);

Bakiye = 20.000$

Marjin = 3100$

Serbest Marjin = 16.900$ olacaktır.

 USDTRY 1:100 KALDIRAÇ ORANI KULLANILARAK ALINABİLECEK POZİSYON ÖRNEKLERİ:

Yatırımcı hesabına $ 30.000 para yatırıp bir hesap açtığını varsayalım.

USDTRY paritesinin 2,6500’da olduğunu varsayarsak:

Alım yönünde (Dolar lehine)hareket bekleyen bir yatırımcı için:

Yatırımcı alacağı pozisyon LONG(BUY) pozisyon olarak adlandırılır.

1 Lot : 100.000 adet =100.000 Dolar büyüklüğündedir. Paritenin fiyatı 2,6500 olduğunda 1
Lot ile Dolar alıp karşılığında TRY satıyor konumundadır. Bu durumda yatırımcı 1 Lot ile
100.000 Dolar alıp 265.000 TRY satmış olmaktadır.

 TEMİNAT, SERBEST MARJİN KAVRAMLARI VE HESAPLAMALARI

USDTRY 2,6500’da iken, 1 Lot’luk bu işlem için,

40
Teminat (Marjin) =$100.000(Pozisyon büyüklüğü) / 100 (Kaldıraç oranı) =$1.000 olacaktır.

Bakiye = 30.000$

Marjin = 1000$

Serbest Marjin= 29.000$ olacaktır.

 USDTRY 1:20 KALDIRAÇ ORANI KULLANILARAK ALINABİLECEK P OZİSYON ÖRNEKLERİ:

Yatırımcı hesabına $ 10.000 para yatırıp bir hesap açtığını varsayalım.

USDTRY paritesinin 2,6500’da olduğunu varsayarsak:

Alım yönünde (Dolar lehine)hareket bekleyen bir yatırımcı için:

Yatırımcı alacağı pozisyon LONG(BUY) pozisyon olarak adlandırılır.

1 Lot : 100.000 adet =100.000 Dolar büyüklüğündedir. Paritenin fiyatı 2,6500 olduğunda 1
Lot ile Dolar alıp karşılığında Dolar satıyor konumundadır. Bu durumda yatırımcı 1 Lot ile
100.000 Dolar alıp 265.000 TL satmış olmaktadır.

 TEMİNAT, SERBEST MARJİN KAVRAMLARI VE HESAPLAMALARI

USDTRY 2,6500’da iken, 1 Lot’luk bu işlem için,

Teminat (Marjin) =$100.000(Pozisyon büyüklüğü) / 20 (Kaldıraç oranı) =$5.000 olacaktır.

Bakiye = 10.000$

Marjin = 5.000$

Serbest Marjin = 5.000$ olacaktır.

9. BAŞARILI BİR TRADER OLMAK İÇİN 5 KİŞİSEL ÖZELLİK

Forex piyasası, içinde bulunduğumuz ekonomik konjonktüre göre yatırımcılar için ciddi kar
fırsatları doğurduğu gibi aynı zamanda yanlış stratejiler sebebiyle zararlara da sebep
olabilmektedir. Başarılı bir yatırımcı olmak iyi bir finansal okur-yazar olmanın yanında, doğru
teknik analiz bilgisi ve daha da önemlisi sağlam iç disiplin gerekmektedir.

İç disiplinini oturtamayan yatırımcı kendisini hem finansal hem de teknik anlamda geliştirse
de geçmişteki hatalarını tekrarladığı görülmektedir. Bu da işlem öncesinde, anında ve
sonrasında sağlam bir disiplin oluşturamamalarından kaynaklanmaktadır. Piyasaların gideceği
sadece 2 yön vardır. Böylelikle hiçbir fikri olmayan yatırımcının piyasada “ALIŞ” veya “SATIŞ”
yaptığı zaman başarı şansı %50’dir. Bu oran da piyasa bilgisi arttıkça %50’nin üzerine

41
çıkacaktır. Nitekim yatırımcıların işlemleri incelendiği zaman ağırlıklı olarak kazanç ile
kapatılan pozisyonların sayısının kayıp ile kapanan pozisyonlardan fazla olduğu net bir şekilde
görülmektedir. İşlemlerinin %50’sinden daha fazlasını kar ile kapayan ancak toplamda
zararda olan bir yatırımcı için teknik ve temel analiz bilgisinin yetersiz olduğunu söylemek
doğru olmayacaktır. Yatırımcı, işlem yaparken birçok psikolojik etmenden etkilenmekte ve
kararlarını genellikle bu etmenler ışığında almaktadır. Başarılı traderların sırrı piyasayı çok iyi
bilmelerinde değil, kendilerini iyi analiz etmelerinde saklıdır.

9.1. K ENDİNİZİ T ANIYIN

Kişinin öncelikle kendini tanıması ve kendi kişisel özelliklerine göre işlem stratejilerini
belirlemesi bir Forex yatırımcısının işlemlere başlamadan önce yapması gereken ilk iştir.
Karakteriniz bakiyenizi belirlemede, bakiyenize göre pozisyon büyüklüğünüzü ve açık kalma
süresini belirlemede etkili olacaktır. Risk sevmeyen bir yatırımcının marjin-bakiye oranının
1/10’u geçmemesi ve pozisyonlarını 1-3 gün arasında açık tutması taşıdıkları riski minimize
edecektir.

9.2. D OĞRU S ERMAYE M İKTARI B ELİRLEME

Yatırımcılar genellikle az risk almak için sermaye miktarını azaltarak Forex piyasasında işlem
yapma eğilimindedirler. Ancak kazanç beklentileri aynı oranda azalmadığı için risk almaktan
çekinmezler. Riskten kaçınmak isteyen bir yatırımcı sermayesini(bakiye) sabit tutarak
pozisyon büyüklüklerini düşürebilir veya pozisyon büyüklüğünü sabit tutarak sermayesini
arttırması özellikle dalgalı fiyat hareketlerinde açık pozisyonlarının korunmasını sağlayacaktır.

9.3. P SİKOLOJİK F ARKINDALIK

Forex piyasasında pozisyon açmadan önce ve pozisyon sırasında yatırımcıların yaşadığı
tedirginlik; objektif piyasa analizi yapmalarını ve kararlarını doğru almalarını olumsuz
etkilemektedir. Bunun önüne geçmenin en etkili iki yolu; pozisyon büyüklüğünü kendilerini
daha iyi hissedecekleri büyüklüğe kadar düşürmek ve ekran başında olmadığı süreler içinde
açık pozisyonlarına “kar al” ve “zarar durdur” seviyeleri tanımlı olması gerekmektedir.
Böylelikle kendinizi daha iyi hissedecek, açık pozisyonların taşıdığı risk yükü belirlenen
çerçevenin dışına çıkmayacaktır.

9.4. H EDEFLERİNİZİ B ELİRLEYİN

Birçok yatırımcı karlı bir günün sonunda günlük bazda karını aynı performansta devam
etmesi durumunda aylık olarak ne kadar kazanacağını hesaplama yoluna gider ve bunu hedef
olarak zihninde tanımlamaktadır. Hedefleme, yatırımcı üzerinde baskı oluşturacak ve belirsiz
piyasa koşullarında işlem yapma zorunluluğuna itecektir. Günlük veya haftalık kar hedefimizi
tutturmak adına açılan her işlem bizim için büyük zararların kaynağı olabilir. Hedefler

42
açtığımız pozisyonları karla kapama zorunluluğuna itecek ve zararda olan pozisyonları açık
tutma eğiliminde olmamıza sebep olacaktır. Açık pozisyonumuz zararda ise, o paritenin
fiyatlanmasında sizin göz önünde bulundurmadığınız mutlaka bir etmen vardır ve siz bunu
görememektesinizdir. Kaynağını bilmediğiniz bir etmen sizin için en büyük risktir çünkü
piyasa üzerinde daha ne kadar etkili olacağını saptayamazsınız. Bu sebeple zararda olan
pozisyonunuza zarar miktarını veya “pips” cinsinden fiyat değişimini belirleyip, zamanı
gelince o pozisyonu kapamak en doğrusudur. Unutulmamalıdır ki, hiçbir trader her
pozisyonunu karla kapamamaktadır.

Doğru hedef; aylık veya haftalık kar miktarını tutturmak değil, karakterinize ve bütçenize
paralel olarak belirlediğiniz pozisyon büyüklüğüne ve kar al- zarar durdur seviyelerine eksiksiz
uymak olmalıdır.

9.5. S ABIRLILIK
Yatırımcıların en belirgin ortak hatalarının başında zararlı pozisyonlarını açık tutmakta çok
sabırlı, ancak karlı pozisyonlarını da kapatmakta bir o kadar sabırsız olmaları gelmektedir.
Erken kapatılan karlı pozisyonlar büyük kazanç fırsatlarının kaçırılmasına yol açmaktadır.
Teknik olarak incelediğimiz paritelerde trend sonlarında panikle açılacak erken bir pozisyon
bizim için risk olacaktır. Trendin sonlandığından emin olmak için sabırla beklemek bizim kar
marjımızı azaltacak olmasına rağmen büyük ölçekli zararlardan koruyacaktır.
Unutulmamalıdır ki; Forex piyasasında istikrarlı kazanç her şeyden önemlidir.

10. FOREX’İN DİLİ & PSİKOLOJİSİ

Finans piyasalarında özellikle de Forex piyasasında duygulara yer yoktur. İşlem açmadan
önce veya açtıktan sonra duygularınıza göre hareket ediyorsanız, sizin için Forex piyasası
daha riskli bir hal alır. Forex piyasasında duygularınıza göre hareket etmemenin yolu disiplinli
olmaktan geçer. Disiplin, sizi düşünmeden açılan pozisyonlardan uzak tutacaktır. Üst üste kar
ile kapatılan pozisyonlar sonrası rehaveti, zarar eden pozisyonlar sonrası da tedirginliği
önleyecektir. Disiplinin sonucu istikrarlı kazanç olduğu gibi işlemlerinizdeki yüksek kayıp-
kazanç keskinliğini ortadan kaldıracaktır. Mantığınızla hareket edebilmenin tek yolu hırsınızı
yenmektir. Hırsınızı yenebilmek için de disiplinden kopmamanız gerekmektedir.

Forex piyasası üzerine birçok kitap, dergi ve makale bulabilirsiniz. Ancak sizin için biri
diğerinden çok farklı olmayacaktır. Forex piyasasının temel taşlarını öğrendikten sonra asıl
amacınız deneme hesabı üzerinde tecrübe kazanmak olmalıdır.

43
Bu kitapta yazan yöntemleri, teknik analiz metotlarını deneme hesabı üzerinden test edebilir,
gerçek hesap için tecrübe kazanabilirsiniz. Pariteleri deneme hesabı üzerinden teknik analiz
metotları ile test ederek verimliliğini ölçebilirsiniz. Özellikle hangi indikatörün hangi paritede
verimli çalıştığını eski tarihli grafikler üzerinden test edip, verimli ise bir deftere not
edebilirsiniz. Sonrasında kendinizin belirleyeceği paritelerde doğru çalıştığını gözlemlediğiniz
indikatörler üzerinden “yarın fiyatlar hangi yöne gider?” sorusunun cevabını verebilirsiniz.
Her parite için yönünüzü belirledikten sonra mutlaka hedef kar al seviyesi ve olası zarara
karşı zarar durdur seviyesi belirlemeniz sizin daha disiplinli ve profesyonel hareket etmenizi
sağlayacaktır.

İlk denemelerinizde yön tercihleriniz çok başarılı olmayabilir, bu durumda hiç üzülmeyin,
unutmayın ki en ünlü aşçılar da ilk yemeklerinde çok başarılı olmamışlardır. Aynı zamanda siz
ilk denemelerinizi demo hesap üzerinde yaptığınız için başarısız olsanız bile kaybedeceğiniz
bir şey yoktur. Eğer başarılıysanız, tebrikler, azınlıkta olan grubun içinde yer alıyorsunuz.

Başarı için kendinizin belirlediği haber, analiz ve bilgi kaynaklarının dışına çıkmayın. Çok ses
size daha fazlasını öğretmeyecek, sadece kafa karışıklığına yol açacaktır. Bildiğiniz,
güvendiğiniz kaynakları takip etmeye devam edin.

Piyasada dillenmiş olan yatırım önerilerine kulağınızı tıkasanız da mutlaka bazılarını

duyacaksınızdır. Bu yatırım önerilerinin birçoğunda belli bir vade belirtilmemiştir. Bu gibi
durumlarda o yatırım önerisini ciddiye almamak sizin için en doğrusu olacaktır. Çünkü gün içi
fiyat hareketlerinden kar sağlayan bir yatırımcıysanız 6 ay sonra fiyatların nereye gideceğinin
sizin için çok da bir önemi yoktur.

10.1. T OPLUM P SİKOLOJİSİ

Teknik analizler ve makro ekonomik gelişmeler finansal enstrümanların nasıl fiyatlanacağını
gösterirler ve fiyatlamaların toplum psikolojisine olan etkiler çok büyüktür. İyi gelen bir
ekonomik verinin ülke para birimi üzerinde olumlu bir etki yaratacağını sadece siz değil
milyonlarca yatırımcı bilmektedir. Milyonlarca yatırımcı olumlu bir veri sonrası para biriminin
değerleneceğini düşünür. Milyonlarca yatırımcının aynı yönde işlem açması ile piyasada ALIŞ
pozisyonları artar ve mevcut SATIŞ pozisyonları kapatılma eğilimindedir. Mevcut para
birimine olan talebin artması ile birlikte para biriminde değerlenme başlar. Aynı şekilde
önemli bir desteği kıran bir paritenin milyonlarca yatırımcı farkındadır. Birçok yatırımcı SATIŞ
yönünde pozisyon alarak daha önce SATIŞ pozisyonu açan yatırımcıları desteklemektedir.
Toplum psikolojisi bu şekilde oluşmaktadır.

Toplum psikolojisi ile açılan pozisyonların kapanma süresi yatırımcının kişisel stratejisine ve
beklentisine göre değişmektedir. Kısa, orta ve uzun vadeli yatırımcıların pozisyonlarını

44
kapatma süreleri değişiklik göstermekte olup, hızlı yükseliş veya düşüş anında anlık yaşanan
geri çekilmeleri de kısa vadeli yatırımcıların etkisine güzel bir örnektir. Farklı zaman
dilimlerinde işlem yapan yatırımcıların farklı strateji ve beklentilere sahiptir. Pozisyonlarını
açık tutma süreleri değişiklik göstermektedir. 5 dakikalık grafik üzerinden işlem yapan
yatırımcı için piyasa bir alış fırsatı olduğu gibi, 4 saatlik grafik üzerinden yatırım yapan bir
yatırımcı için satış fırsatı olabilir. Her zaman dilimi kendi içinde bir trend oluşturabilir. Aynı
yönü gösteren farklı zaman dilimlerinin sayısı arttıkça, açacağınız pozisyonun doğruluk payı
da o kadar fazladır. Örneğin saatlik grafikte 10 günlük bir yukarı yönlü trend içinde olan bir
paritenin saatlik ve 5 dakikalık grafikleri de yukarı yönlü bir hareketi işaret etmesi optimum
alım seviyesine uygun bir noktada olduğumuzu gösterir.

10.2. B EKLENTİLERLE F İYATLANMA

Makro ekonomik gelişmelerin piyasalar üzerindeki etkisinin yanında yatırımcıların açtıkları
pozisyonlar arz talep dengesini değiştireceği için fiyatlar üzerinde etkili olmaktadır. Arz talep
dengesini etkileyebilecek etmenleri erken görebilmek daha uygun seviyelerden alım/satım
yapabilme imkanı sağlamaktadır. Bu nedenle piyasalarda erken pozisyon almak isteyen
profesyonel yatırımcılar piyasaları etkileyebilecek gelişmeler yaşanmadan önce beklentileri
doğrultusunda pozisyon alırlar. Bazı yatırımcılar tarafından ön görülen gelişme
belirginleştikçe diğer yatırımcılar tarafından da görülmekte, piyasada beklentiye pararlel
olarak alış/satış pozisyonlarının sayısı artmaktadır. Örneğin açılan pozisyonların alış yönünde
toplanması fiyatlarında yukarı yönlü hareketine sebep olmaktadır. Yukarı yönlü fiyat hareketi
diğer yatırımcıların da üzerlerinde alış yönlü psikolojik baskı oluşturur. Piyasalarda beklenti
ile fiyatlanma bu şekilde oluşmaktadır.

Not: Özellikle Forex piyasası gibi kaldıraçlı işlemlerin yapıldığı bir piyasada açılan pozisyonlar
fiyat hareketleri üzerinde etkili olmaktadır. Bu sebeple Forex piyasasındaki yatırımcıların
beklentileri doğrultusunda açtıkları işlemlerin fiyatlanma üzerinde kayda değer bir etkiye
sahip olduğunu söyleyebiliriz.

Örnek: Bir merkez bankası başkanının yaptığı açıklamada faiz indirimine dair sinyaller
vermesi piyasalardaki kısa süre içinde faiz indirimi beklentisini arttıracak olup, beklenti ile kur
üzerinde değer kaybına yol açacaktır. Ancak, merkez bankası başkanının bir sonraki
demecinde faiz indiriminin kısa sürede olmayacağına dair bir açıklama yapması kısa sürede
faiz indirimi olacağı beklentisi ile düşen kuru pozitif yönde etkileyecektir.

Yatırımcılar beklentileri ve yaşanan ekonomik gelişmeler doğrultusunda işlemlerini

sürdürürken pozisyonlarını taşıma süreleri de değişiklik göstermektedir. İşlem süreleri 1
dakikadan 1 yılı aşkın süreye kadar değişmektedir. Her yatırımcının işlem süresi farklı olduğu
için dakikalık grafiğe göre ALIŞ yapan bir yatırımcının aksine günlük grafiğe göre SATIŞ yapan
bir başka yatırımcı olabilir. Fiyatlardaki büyük dalgalanmaların içinde küçük dalgalanmalar da
söz konusudur.

45
Örneğin: Günlük grafikteki dalgalanmaların içindeki küçük dalgalanmaları 1 saatlik grafikte
rahatlıkla görebilirsiniz. Küçük ve büyük dalgaların harmonik hareketi fiyat hareketlerini
oluşturmaktadır.

Yatırımcılar açısından doğru analiz öncelikle açılacak pozisyonun süresi ne olursa olsun büyük
resmi görebilmekten geçer. 3-4 saatlik bir pozisyon hedefi ile işlem yapıyorsanız, yarım
saatlik veya 1 saatlik grafiğin analizinin öncesinde 1 günlük grafikte ana trendin hangi yönde
olduğunun belirlenmesi gerekir. İşlem yönünüzün ana trend ile aynı yönde olması
pozisyonunuzun sağlığı açısından önemlidir.

Not: Yatırımcıların zaman zaman gözden kaçırdığı nokta, açacağı pozisyonun süresini baz
almadan yanlış zaman diliminde grafikleri incelemesidir. Örneğin dakikalık grafik üzerinde
işlem yapmış bir yatırımcı pozisyonunu maksimum 10-15 dakika açık tutmalıdır. Aynı şekilde
1 hafta 10 gün pozisyonunu açık tutmayı hedefleyen bir yatırımcının günlük grafik üzerinden
işlem yapması doğru olacaktır.

Her yatırımcı da bizler gibi işlemlerini değişen piyasa koşullarına paralel olarak beklentiler
doğrultusunda sürdürmektedir. Yatırımcıların bakış açısını bilmek, onların bir sonraki adımına
karşı öncesinde size reaksiyon fırsatı verir. Bu sebeple piyasalardaki gelişmeleri takip etmek,
ve beklentiler doğrultusunda erken pozisyon almak sizi avantajlı kılacaktır. Ancak tüm
yatırımcıların sizinle aynı konumda olduğunu, yani herkesin bir diğerinden önce pozisyon
alabilmek adına piyasada ipuçları aradığını unutmamakta yarar var. En çok kazancı piyasanın
şifrelerini ilk çözenler kazanacaktır. Piyasanın şifresini adım adım herkesin çözmesi ile
pozisyon alan kişi sayısı git gide azalmaya başlar. Böylelikle piyasa bu beklentiye karşı
fiyatlanmıştır. Beklentinin fiyatlandığı bir piyasada, beklenti paralelinde yaşanan bir
gelişmenin etkisi sınırlı olacaktır. Ancak beklentinin dışındaki bir gelişmenin piyasalardaki
etkisinin daha sert olmasını bekleyebiliriz. Örnek; Geçtiğimiz sene Rus Rublesi’nin beklentiler
ile Dolar karşısında yaşadığı değer kaybını, sonrasında beklentinin fiyatlanması ve üzerindeki
risklerin azalması ile Ruble kayıplarını toparladığını gördük.

Örneğin: ABD’de Eylül ayında faiz artışı beklentisi ile Dolar’da yaşanan değer artışı, ABD
merkez bankası başkanı Janet Yellen’ın ABD ekonomisine dair karamsar bir tablo çizmesi ile
faiz artışı beklentisi sonraki aylara ertelenecektir. Beklentinin dışında bir gelişme olduğu için
piyasalardaki etkisi de Eylül’de faiz artışı beklentisine paralel bir açıklamaya göre daha
kuvvetli olacaktır. Böyle bir durumda 1 hafta ile 10 gün arasında Dolar’da değer kaybından
sonra önce bir yatay hareket sonra da FOMC toplantı tutanakları veya ekonomik verilerle
beraber sonraki aylarda faiz artışı beklentisi ile Dolar’da tekrardan yükseliş hedeflenebilir.

10.3. P İYASALAR Ü ZERİNDE E TKİLİ O LAN T EMEL P ARAMETRELER

Yatırımcıların algıları üzerinde etkili olarak piyasadaki arz ve talebi belirleyen, aynı zamanda
merkez bankalarının kararları üzerinde belirleyici olan en önemli etmen ekonomik
göstergelerdir. 14. Bölümde ekonomik verileri ve piyasalardaki etkilerini hakkında detaylı
bilgiye ulaşabilirsiniz. Ekonomik veriler tek başlarına ana trendin kaynağını
46
oluşturmamaktadır ancak ana trendi oluşturabilecek kararların kaynağı olmaktadırlar.
Pozisyonunuzun yönünü belirlerken o ülkenin borsasına da bakmanızda yarar vardır. Ülke
ekonomisinin geleceğini en iyi o ülkenin borsası göstermektedir. Ağırlıklı olarak Dolar bazlı
paritelerde işlem yaptığımızı düşünürsek, ABD borsalarının grafiklerine bakmak, Dolar’ın
piyasadaki yönünü tayin etmemizde avantaj sağlayacaktır. Özellikle ABD borsaları aşırı alım
veya satım seviyelerinde iken Dolar kuru üzerinde ciddi fırsatlar oluşmaktadır.

Merkez bankası kararları döviz kuru üzerinde kalıcı etkilere sahiptir. Aynı zamanda merkez
bankasının aldığı bir karar, karar tipine göre ülke ekonomisinin gidişatı hakkında ipuçları
taşımaktadır.

Örnek: Dolar ve Euro’nun TRY karşısında hızlı değer kazanımı durumunda merkez bankası
piyasaya döviz satımını arttırır. Böylelikle piyasadaki döviz arzını arttırarak fiyatları aşağı
çekmeyi hedefler. Kısa süreli olarak kurda düşüş yaşansa da piyasaların gözünde merkez
bankasının da gidişatı tehlikeli bulduğu ve önemler almaya çalıştığı olarak algılanır ve
yatırımcılar pozisyonlarını TRY’de tutmaya özen gösterirler.

Merkez bankaları zaman zaman para biriminin değerini korumak adına önlemler aldığı gibi
değersizleştirerek (devalüe ederek) ihracatı arttırmak, ekonomiyi canlandırmak adına çeşitli
hamleler yapabilirler. Merkez bankalarının hedeflerini biliyor olmak ve merkez bankasının
hedeflerine paralel pozisyonlar almak forex piyasasında ciddi fırsatlardır.

Örnek: Avrupa merkez bankasının Euro’yu değersizleştirip ekonomiyi canlandırma hedefi ve

ABD merkez bankasının faiz artışına hazırlanması ile güçlenen Dolar; EURUSD paritesinde 1
yılı aşkın bir düşüş trendi oluşmasına yol açmıştır. İki büyük merkez bankasının almış olduğu
kararlar piyasalar için sürpriz değildi. EURUSD paritesi yaklaşık 1.40 seviyesinden 1.0470
seviyesine kadar düşmüştür. Bu düşüş de forex yatırımcıları için yaklaşık 1000 EUR’ da,
35.000 USD kazanç fırsatı anlamına gelmektedir.

Ülke kredi notları küresel sermaye akımının en önemli unsurlarının başında gelmektedir.
Küresel ölçekte faaliyet gösteren kredi derecelendirme kuruluşları; Standard&Poor’s,
Moody’s, Fitch Ratings’dir. Ülkelerin kredi notu belirlenirken birçok etmen göz önünde
bulundurulmaktadır. Bunların başlıcaları ekonomik yapı, jeopolitik ve siyasi risklerdir. Kredi
derecelendirme kuruluşlarının bir ülkenin notunu düşürmesi veya yükseltmesi o ülkenin
borsasının yanında para birimini de önemli ölçüde etkilemektedir. Notu düşürülen bir ülkenin
yatırım yapılabilirlik seviyesi de düşmüş olur ve doğrudan ülkeye giren yabancı sermaye
akımlarının düşmesine yol açar.

Kredi not yükseltilen bir ülkenin para biriminde yaşanacak artış ile, kredi not düşürülen bir
ülkenin para biriminde yaşanacak düşüş birer yatırım fırsatı olarak yorumlanabilir.

11. FOREX’DE BAŞARININ ALTIN KURALLARI

47
1- Her işlem öncesi kar al ve zarar durdur seviyeleri belirlenmelidir. İşlem stratejiniz ve
beklentiniz doğrultusunda kar al seviyesi belirlenir. Parite zarar durdur seviyesine
geldiği zaman marjin seviyesinin %100’ün altına düşmemesine dikkat edilmelidir.
%100’ün altına düşen(marjin call) hesapların, işlemlerin sağlığı açısından varlık miktarı
kadar fonlanmasında yarar vardır.

2- Dünyanın en başarılı Traderları her açtığı pozisyonda kazanç sağladığı için değil,
zararda olduğu pozisyonları minimum kayıpla kapadıkları için başarılıdırlar. Tüm
işlemlerinde kazanç sağlayan bir Trader yoktur.

3- Her işleminizi diğerinden bağımsız olarak değerlendirmeniz sizin piyasaya objektif

olarak bakmanızı sağlayacaktır. Kazançlı işlemlerden sonra yaşanacak rehavet sizi iyi
analiz etmeden işlem açmanıza, zararla kapatılan her işlemden sonra zararı telafi
etmek için açılan işlem ise sizi psikolojik olarak baskı altında tutacaktır.

4- Teknik ve temel analiz bilgisi sizin takip ettiğiniz paritedeki başarı oranınızı
arttıracaktır. Daha çok bilgi daha az risktir. Forex piyasasında, en iyi yatırımın zaman
olduğu unutulmamalıdır.

5- Başarının anahtarı önce kendini iyi tanımak ve işlem stratejilerini karakterine göre
belirlemekten geçer. Böylelikle işlem anında kendinizi daha iyi hissedecek ve
psikolojik baskılardan uzak durmuş olacaksınız.

6- İşlemlerinizi SPK onaylı bir aracı kurum aracılığı ile yapmak sizin yatırımlarınızı
Takasbank güvencesi altında tutacaktır. Ancak başarılı işlem için sadece SPK onaylı bir
kurum olması yeterli değildir. Uzman bir yatırım danışmanı tarafından piyasalar
hakkında alacağınız doğru destek sizin işlemlerinizdeki başarınızı arttıracaktır.
Danışmanınızı doğru seçmek Forex piyasasında sizi bir adım öne taşıyacaktır.

7- Bir anda paranızı birkaç katına yükseltmek mümkün olarak gözükse de doğru bir
yatırımcının hiçbir zaman hedefi olmamalıdır. İstikrarlı kazanç için, bakiye
büyüklüğünüze göre işlem büyüklüğünüzü belirleyip, disiplinden kopmadan işlemlere
devam etmek Forex piyasasını size ciddi bir gelir kapısı yapacaktır.

8- Forex piyasası ile ilgili çok fazla kaynaktan bilgi toplayabilirsiniz. Bunların bir kısmı
doğru bilgiler olabildiği gibi bir kısmı yanlış ve yanıltıcı bilgilerden oluşmaktadır. Yanlış
ve yanıltıcı bilgi fazlalığı bizler gibi kurumsal kimliğini ve marka değerini ön planda
tutan aracı kurumları rahatsız etmektedir. Bildiğiniz ve güvendiğiniz bilgi kaynaklarını
takip etmeniz bilgi kirliğinden uzak durmanızı sağlayacaktır.

48
12. HEDGİNG İŞLEMLERİ VE İŞLEM STRATEJİLERİ

Hedging; gelecekte ön göremediğimiz fiyat hareketlerinden ve olası risklerden bizi kendi

belirlediğimiz oranlarda koruyan bir işlem türüdür. Birçok bireysel yatırımcının yanında kur
riskinden korunmak isteyen kuruluşlar da aktif olarak hedging işlemleri yapmaktadır.

12.1. K UR R İSKİ T AŞIYAN Ş İRKETLER VE H EDGİNG İ ŞLEMLERİ

Alım ve satım işlemlerini farklı para birimleri üzerinden yapan şirketlerin üzerinde her zaman
kur riski mevcuttur. Kurda yaşanan sert hareketler şirketler üzerinde büyük risk
oluşturmaktadır.

Örnek-1; Hammaddesini Dolar ile ithal eden bir üretici Türkiye’de Türk Lirası üzerinden
satışını gerçekleştirmektedir. 6 aylık bir ürün siparişi alan ve %20 kar marjı ile Türk Lirası
üzerinden anlaşan şirket, Türk Lirasında yaşanan %20’nin üzerinde değer kaybı ile ciddi
zararlarla karşı karşıya kalacaktır. Bu nedenle USDTRY paritesinde açılacak ALIŞ pozisyonu ile
Türk Lirasının Dolar karşısında değer kaybına karşılık korunmuş olacaktır.

Örnek-2; 250 kilo altın rezervine sahip olan bir kuyumcu, 2011’den günümüze altında Dolar
karşısında yaşanan değer kaybından korunmak istemektedir. Böyle bir durumda 250 kilo
karşılığı XAUUSD paritesinde SATIŞ pozisyonu açarak mevcut rezervlerindeki altının Dolar
karşısındaki değer kaybından korunmuş olur.

Not: Forex piyasasında işlemler kaldıraçlı olduğu için hedging işlemi için ayrılacak teminat
toplam işlem büyüklüğünün 1/100’ü (kaldıraç oranı) kadar olacaktır. Böylelikle her ay
1.000.000USD’lık bir kur riskine sahip olan bir şirket 10.000USD’lık teminat ile kur riskinden
korunmaktadır.

12.2. K UR R İSKİ T AŞIYAN B İREYSEL Y ATIRIMCILAR VE H EDGİNG İ ŞLEMLERİ

Bireysel yatırımcılar, kurumsal yatırımcılara nazaran hedging işlemlerini ağırlıklı olarak
piyasaların belirsiz olduğu anlarda, kısa süreli olarak riskten korunmak için kullanmaktadırlar.

Örnek-1; Piyasanın yönünün net olmadığı bir periyot içinde açık pozisyonları olan bir
yatırımcı belirsiz bir fiyatlanmanın içinde açık pozisyonları ile yer almak istemez.
Fiyatlanmanın lehine mi yoksa aleyhine mi olacağı %50 şansına kalmıştır. Bu gibi durumlarda
ters pozisyon açarak fiyatlanmanın yönü netleşinceye kadar hedging yoluna gitmesi
yatırımcıyı riskten koruyacaktır. Böylelikle olası bir zarar durumundan korunmuş olur.

Örnek-2; Bir yatırımcı, aşağıda 4 saatlik altın grafiğinde belirtilmiş olan, 1209.40- 1192.88
bant hareketinden kısa vadeli bir kar amacı hedefiyle 1192.88 destek seviyesinden bir ALIŞ
pozisyonu (A) açmıştır. Hedef seviye olarak altının üst bandı olan 1209.40 seviyesinin hemen
altı olan 1209 seviyesini belirlemiştir. Ancak altın fiyatları beklediği seviyeye gelmeden veri
hareketi ile aşağı yönlü düşüş başlamıştır. Bu durumda (B) seviyesinde bir satış pozisyonu

49
açarak olası sert düşüşlere karşı kendini korumaya almıştır. Aynı zamanda aşağıdaki grafikten
gördüğümüz gibi (B) seviyesi (A) seviyesinin üzerinde kaldığı için halen pozisyonların
toplamında kardadır. Piyasa 1178 desteğinden döndüğünü gören, ve (B) seviyesindeki satış
pozisyonunu (C) seviyesinde karla kapamıştır. Böylelikle hedging işlemini sonlandırmış olur.
1178.50 seviyesini kıramayan altın, kayıplarını hızlı bir şekilde toplamış ve 1209.40 seviyesini
test etmiştir. 1209.40 seviyesini kırılmadığını gören yatırımcı 1209 seviyesinde ALIŞ
pozisyonunu kapamıştır.

Not: Destek-direnç çizgileri, paritenin fiyatlanmasında hedef seviyelerdir. Çoğu zaman bu

seviyeler doğru çalışmakta olup, kar al ve zarar durdur seviyeleri belirlerken belirleyici
olmaktadır. Destek-direnç seviyelerinin biraz altından veya biraz yukarısından fiyat dönüşleri
yaşanabilir, bu durum bizim için yanıltıcı olmamalıdır. Fiyatlar destek-direnç seviyesine
geldikten sonra değil, mutlaka (C) ve (D) seviyelerinde olduğu gibi dönüş hareketinin
olduğuna emin olduktan sonra pozisyonlar kapatılmalıdır.

Örnek-3: Küresel piyasalarda önem derecesi yüksek makro ekonomik veriler ve merkez
bankası başkanlarının konuşmaları anlık sert fiyat hareketlerine neden olmaktadır. Açıklama
öncesi veya veri öncesi fiyatların yukarı mı, yoksa aşağı mı gideceğini öngörmek oldukça
zordur. Bloomberg analistleri gibi birçok tanınmış analistler öngörülerini kamuoyu ile
paylaşılacak olan verilerin öncesinde açıklamaktadır. Ancak doğruluğu kesin olmamakla
birlikte, yanılmaları durumunda piyasalardaki fiyatlanma hareketinin daha sert gerçekleştiği
görülmektedir. O yüzden veri sonrası piyasanın yönünü gördükten sonra pozisyon almak
riskinizi minimize edecektir.

50
Aşağıdaki EURUSD paritesinde 5 Haziran 2015’de açıklanan tarım dışı istihdam değişimi
verisinin fiyatlardaki etkisi görülmektedir. Tarım dışı istihdam verisi değişimi Mayıs ayında
225.000 beklentisine karşılık, 280.000 gelmiş, aynı zamanda Nisan ayı değerlerinin üzerine
çıkmıştır. Olumlu verinin etkisini Dolar’da güçlenme ile EURUSD paritesinde yaşanan düşüş
ile rahatlıkla görülmektedir.

Sert düşüşün ardından A bölgesinde paritede geri çekilmeler yaşanmış ve düşüşün sert hızı
yavaşlamıştır. Genellikle A bölgesinde yatırımcılar pozisyonlarını kapatma eğilimindedirler.
Uzman yatırımcılar ise bu seviyelerde ALIŞ pozisyonu açarak bekleme yoluna geçerler.
Fiyatlarda düşüşün (A bölgesinden B bölgesine) tekrar başlaması ile ALIŞ pozisyonlarına
SATIŞ’da kalmaya devam ederler. B bölgesinde tekrar hedging işlemi ile riskini sıfırlar. B
bölgesinin sona ermesi ile SATIŞ pozisyonunu kapatıp ALIŞ pozisyonu ile devam eder.

Anlık hedging ile karınızda azalma yaşayabilirsiniz ancak zarar riskinizi minimal seviyede
tutmuş olursunuz. İstikrarlı kazanç için hedging her zaman faydalı stratejilerin başında
gelmektedir.

13. YATIRIM STRATEJİLERİ

Yatırım stratejinizi belirlemede en önemli unsur daha önceki bölümlerde de değindiğimiz gibi
karakteriniz ve anaparanızın miktarıdır. Yatırımcıların risk eşiği çok yüksek olabilirken bazı
yatırımcıların ise risk eşiği düşüktür. Ağırlıklı olarak ne iş yaptığınızdan da ne ölçüde bir risk
alıp alamayacağınızı tahmin edebilirsiniz. Risk eşiğinin üstünde alınmış risk yatırımcı üzerinde

51
baskı oluşturmakta, risk eşiğinin altında çok altında alınan risk ise yatırımcının disiplinden
koparak işlem yapmasına yol açmaktadır. Yatırım stratejilerinizi de kendi karakterinizle ve
anaparanızla şekillenen risk eşiğinize göre belirlemenizde yarar vardır.

13.1. B AKİYENİN K ORUNMASI

Forex piyasasında işlem yaparken belirlediğimiz stratejilerimizin yanında aklımızın bir ucunda
her zaman bakiyemizin yani sermayemizin korunması olmalıdır. Aşağıdaki belirtilmiş olan
yöntemler yıllarca denenmiş ve başarı ile uygulanmış olup, halen aktif olarak traderlar
tarafından kullanılmaktadır.

1- Fiyat hareketleri her zaman öngördüğünüz gibi gitmeyebilir. Her zaman pozisyonları karla
kapamanın da mümkün olmadığını daha önceki konularda belirtmiştik. Bu noktada sizin
için önemli olan zararda olan pozisyonu en az zararla kapatmak olmalıdır. Zararda
olduğunuz pozisyonun kapatma emrini vermek belkide Forex piyasasındaki en zor
işlemdir. Hepimizin, pozisyonun açık kalması durumunda dönebilme ihtimali ile daha da
zarar etme ihtimaline karşı ciddi bir ikilem yaşadığı olmuştur. Bu noktada belirleyici olan
sizin zarar durdur (Stop Loss) seviyeniz olacaktır. Profesyonel bir yatırımcı pozisyon
açmadan önce teknik seviyelerini belirler ve mutlaka zarar durdur emrini pozisyonunu
açmadan önce belirlemiş olmalıdır. Bir pozisyonu açarken belli bir mantık çerçevesinde
alış veya satış yapmışsınızdır. Eğer fiyatlar sizin mantığınız çerçevesinde ilerlemiyorsa o
pozisyon artık sizin için ciddi bir risk unsuru olmuştur. Fiyatların sizin öngörünüzün dışına
çıktığı seviyeleri zarar durdur emri olarak aktifleştirmek, açtığınız pozisyondaki olası bir
zararınızın ne kadar olacağını bilmenizi sağlayacaktır.

2- Piyasalarda sürpriz gelişmeler her zaman mümkündür ve sert etkilere yol açabilmektedir.
Beklenmedik sert hareketler pozisyonunuz ile aynı yönde olabileceği gibi ters yönlü de
olabilmektedir. Her zaman ekran başında olamayacağımızı da düşündüğümüzde uygun
bir seviyeye zarar durdur emri belirlemek sizi her zaman güvende tutacaktır.

3- Zarar durdur emrini sadece zarar eden pozisyonda değil, kar eden pozisyonda da
kullanmak mümkündür ve başarılı sonuçlar sağlamaktadır. Açtığımız alım pozisyonu ile
belirlediğimiz zarar durdur emri arasındaki fark kadar fiyatların yükselmesi durumunda
zarar durdur seviyemizi pozisyonu açtığımız seviyeye revize edebiliriz.

Örnek: 1.1150 seviyesinden EURUSD paritesinde bir alış pozisyonunuz var ve zarar
durdur emrini 1.1050 seviyesine yazdınız. EURUSD paritesinin 100 pipslik yükseliş ile
1.1250 seviyesine gelmesi ile 1.1050 seviyesinde olan zarar durdur seviyesini 1.1150
seviyesine çekebilirsiniz.

Not: Eğer pozisyonu açtığınız fiyat ile zarar durdur seviyesi arasındaki fark 100 pips’in
altında, örneğin 50 pips gibi bir zarar fark mevcut ise; anlık fiyatlarda yaşanacak geri

52
 çekilmelerden korunmak için zarar durdur emri 50/2=25pips yukarı almak doğru
olacaktır.

Örneğimizden devam edecek olursak, fiyatlar istediğimiz gibi yukarı yönlü hareketine
devam ediyor, karımız giderek artıyor ve daha da yükselmesini bekliyoruz. Bu gibi
durumlarda pozisyonumuzun yönünden ne kadar emin olsak da her yatırımcıda olduğu
gibi sizde de biran evvel kazançlı olan pozisyonu kapama eğilimi olacaktır. Bilinçaltımızın
“az da olsa bu kar bana yeter” baskısı pozisyonun erken kapatılmasına neden olmaktadır.

Fiyatlar yukarı çıktıkça zarar durdur seviyemizi yukarı revize ederek trend hareketi bitene
kadar pozisyonumuzu açık tutmuş oluruz. Trendin sonuna kadar pozisyonumuz açık
kaldığı için de tüm trend hareketinden yararlanmış oluruz. Revize ettiğimiz zarar durdur
seviyesini fiyata çok yakın bir seviyeye koyarsak zayıf geri çekilmelerde dahi stoplanma
ihtimalimiz doğar, böylelikle alış pozisyonumuz dip bir seviyede daha düşük bir kar ile
kapanmış olur.

4- Karlı İşlemler sonrası pozisyon açarken bir kez daha düşünün. En ciddi zararların üst üste
yapılan karlı işlemler sonrası geldiği unutulmamalıdır. Karlı işlemlerin yatırımcıya özgüven
aşılamasının yanında sonraki işlemlerde daha özensiz pozisyon açmasına yol açmaktadır.
Yatırımcıların karlı işlemlerinin ardından açtıkları pozisyonlarda elde ettikleri zarar toplam
zararının %73’ünü oluşturmaktadır. Özellikle özensiz açılan bu işlemler yan işlem olarak

53
 adlandırılan, zayıf geri çekilmelerden veya mum hareketlerinden sağlanacak 5-10 pips’lik
kar hedefi ile açılmıştır. Yani riske edilen meblağ, kar hedefinin oldukça üstündedir. 5-10
pips’lik bir kar için 100-150 pips’lik bir zararı göze alınmamalıdır.

5- 3. Maddede zarar durdur seviyemizi pozisyon kar ettikçe revize edebileceğimizden

bahsetmiştik. Ancak bu stratejiyi zarar eden bir pozisyon için zarar durdur seviyesini
öteleyerek yapmak sizi daha büyük bir yük içine sokacaktır. Fiyatlar istediğiniz gibi
gitmiyor ve 1.1050 seviyesinden alış yaptığınız parite 1.1000 seviyesinde zarar durdur
emri varsa (fark 50 pips), zarar durdur seviyesini 1.0950 seviyesine revize edip bir 50 pips
daha zarar etmeyi göze almak yerine başka bir paritede yeni açacağınız pozisyonda 50
pips riske etmek daha sağlıklı olacaktır. Fiyatlar her zaman beklediğiniz gibi gitmeyebilir,
önemli olan beklediğiniz gibi gitmediğini en kısa sürede kabul edip, zararı sınırlı tutmaktır.

Not: Zarar durdur seviyesini destek seviyesinin biraz altına, direnç seviyesinin biraz
üstüne yazmakta yarar vardır. Yukarıdaki örnekteki gibi psikolojik destek seviyesi olan
1.1000 seviyesine zarar durdur yazmaktan ziyade, 1.0970 gibi biraz daha düşük bir seviye
belirlememiz daha doğru olacaktır.

6- İşlemlerinizde çok ciddi karlar elde ettiğiniz anlarda veya üst üste stoplanan pozisyonlar
sonrası piyasaları objektif bir şekilde analiz edemeyebilirsiniz. Bu gibi durumlarda bir süre
pozisyon açmamak, biraz kafa dağıtmak sonraki işlemlerinizin sağlığı için önemlidir.
İşlemlere tekrar döndüğünüzde biraz ara vermenin işlemlerdeki pozitif etkisini
göreceksiniz.

7- Eğer çok küçük bir bakiyeye sahip değilseniz, düzenli olarak aylık dönemlerde karınızı
bakiyenizden ayırmanız karınızı korumanız açısından önemlidir. Her yatırımcı işlemlerinde
kırılma anları yaşayabilir. Üst üste zarar ederek kontrolü elden kaçırdığınız zamanlar da
olabilir. Karınızı farklı hesapta tutarsanız zararınız bakiyeniz üzerinden olacak karınıza etki
etmeyecektir.

Karınız ile bakiyenizin katlanarak artıyor olması, açacağınız pozisyonları daha da

büyütecek ve tuttuğunuz risk miktarını arttıracaktır. Sabit bakiye ile aynı zamanda
disiplinden kopmamanıza olanak sağlar.

13.2. B AKİYE Y ÖNETİMİ

Bakiyemiz ile açık işlemlerimizin marjin büyüklüğü arasında bir oran olması gerekmektedir.
Küçük meblağlar ile alacağımız risk büyük meblağlara göre biraz daha fazla olabilmektedir.
Yani bakiyemiz büyüdükçe bakiye/marjin büyüklüğü azalmaktadır. Kısaca yatırmış olduğunuz
bakiye ile işlemlerinizin sağlığı açısından açacağınız lot büyüklükleri aşağıdaki gibidir.

54
500$’lık bir bakiye ile önerilen açık pozisyon miktarı: 0,01- 0,1
1000$’lık bir bakiye ile önerilen açık pozisyon miktarı: 0,1- 0,25
5000$’lık bir bakiye ile önerilen açık pozisyon miktarı: 0,4- 0,7
10.000$’lık bir bakiye ile önerilen açık pozisyon miktarı: 0,7- 2
50.000$’lık bir bakiye ile önerilen açık pozisyon miktarı: 2,5- 5
100.000$’lık bir bakiye ile önerilen açık pozisyon miktarı: 5- 9

100USD’lik bakiye ile işlem yaptığımız zarar durdur seviyelerimizde 100pips’lik fark ile
çalıştığımız zaman arka arkaya hata yapma payımız 4pips ile 10 pips arasında değişmektedir.
Bakiyemizi arttırdığımız durumda bakiye/açık pozisyon miktarı düşeceği için pozisyonların
taşıdığı risk oranı azalacaktır.

Açacağınız işlemlerde güvenli bir sermaye kontrolü yapmak istiyorsanız toplam açık işlem
büyüklüğünüz ilk bakiyenizin %5’i olmalıdır. Bu durumda 1000USD bakiyeye sahip bir
yatırımcının 0.05 işlem büyüklüğü ile işlemlerine başlaması sermaye kontrolü için uygun bir
orandır. İşlem büyüklüğünü belirlerken kar al ve zarar durdur seviyelerinin açmış olduğumuz
pozisyona uzaklığı önemli bir etmendir. Kar al ve zarar durdur seviyeleri uzaklaştıkça açmış
olduğumuz pozisyonun büyüklüğü düşürülmelidir. Bunun sebebi, pozisyonlardaki kar/zarar
miktarlarını sabit tutma eğilimidir.

Örnek: 1000USD bakiye ile 0.1 lot işlem büyüklüğü zarar durdur seviyesinin 100 pips olarak
belirlerse 10 işlem hamlesi hakkına sahiptir. Ancak zarar durdur seviyesini 250 pips olarak
belirlemesi durumunda hamle hakkı 4’e düşmektedir. Bu sebeple kar al/zarar durdur
seviyelerini 100 pips’in üstünde olması durumunda lot büyüklüğümüzü aynı oranda
azaltmamız gerekmektedir.

Bakiyeniz ve belirlemiş olduğunuz zarar durdur seviyenize göre hamle sayınız 10’un altına
kesinlikle düşmemelidir. Eğer sizi lot büyüklüğünüz tatmin etmiyorsa işlem büyüklüğünüzü
arttırmak için mutlaka bakiyenizi de aynı oranda arttırmalısınız.

Yapılan analizlere göre, ortalama bir yatırımcının işlemlerinin %70’ini artıda kapattığını
görmekteyiz. Ancak yatırımcılar bu başarısını net kar üzerinde gösterememektedir. Bunun
sebebi karda olan pozisyonu erken kapatan yatırımcı, zararda olan pozisyonda kara geçene
kadar ısrar etmesidir.

Bakiyemizi doğru yönetmek ve sermayemizi korumamız için;

1. Bakiye büyüklüğünü yatırım gücümüze göre doğru belirliyoruz.

2. Sermaye boyutuna göre açık lot miktarımızı yukarıdaki listeye göre şekillendiriyoruz.
3. Açılan pozisyon ile zarar durdur seviyesi arasındaki fark artıyorsa mutlaka lot
büyüklüğü azalmalıdır.

55
 4. Piyasa, duygularımızdan arınıp objektif olarak değerlendirilmelidir.

14. ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Altın, kolay işlenebilmesi ve dayanıklılığı sayesinde yüzyıllardır insanların çeşitli amaçlarla

kullandığı bir metal olmuştur. Estetik görünümüyle mücevher, rezerv aracı olmasıyla külçe ,
değişim aracı olmasıyla da para şeklinde karşımıza çıkar. Gerek hammadde gerekse de
ticarette bir takas aracı olarak kullanılan altın, ilkçağlardan günümüze kadar önemini
koruyarak gelmiştir.

1870 ile 1930 yılları arasında para sisteminin temelini oluşturmuş, Bretton Wood’s Sistemi ile
1 ons altın 35 dolara eşitlenerek piyasalarda kilit rol üstlenmiştir(1944- 1973). 1973 yılı ile
birlikte altının dolar ile sabit değişim aracı özelliği sonlandırılmış, bireysel tasarruf aracı ve
merkez bankaları rezervlerinin bir parçası olarak kullanılmasına sebep olmuştur. Finansal
piyasaların gelişmesi ile birlikte alternatif yatırım araçlarına olan ilgi artmış, altın talebinde
2000’li yıllara kadar düşüş yaşanmıştır. 2000’li yıllar ile birlikte küresel risk algısı altını
piyasalarda güvenli bir liman olarak konumlanmasını sağlamıştır.

14.1. 2001 İ KİZ K ULELER S ALDIRISI Ö NCESİ VE S ONRASI

1980’li yıllarda yaşanan Irak-İran savaşı, 1990’lı yıllarda ise Körfez krizi altının kısa sürede
değerlenmesine yol açmış ancak gelişen finansal piyasalar ile yatırımcılar yatırımlarını tahvil
ve hisse senedi piyasasına yöneltmişlerdir. 2000 yılı ile göz önüne çıkan yüksek ABD cari açığı,
hızla büyüyen ABD ekonomisi önünde en ciddi tehdit olarak durmakta idi. 2001 yılında New
York’ta Dünya Ticaret Merkezine yapılan terör saldırısı, 2001’de Afganistan’a ve , 2003’de
Irak’a yapılan askeri harekât ve 2008 ekonomik krizi; 2000’in başından 2011 yılına kadarki
altının yükselişinin başlıca sebepleri olarak gösterilmektedir.

Temmuz 2007’de Amerika’da yüksek riskli konut piyasaları ile başlayan ve kısa sürede tüm
finansal piyasalara yayılarak tüm dünyayı etkisi altına alan Mortgage krizi, altın fiyatları
üzerinde de etkili olmuştur. Küresel ekonomik kriz karşısında altına olan yatırımlar artmış,
altın fiyatlarında hızlı yükselişler görülmüştür. 2007-2008 yılında S&P500 ve Dow Jones gibi
endekslerde %30’un üstünde değer kaybı meydana gelmiş, petrolde ise değer kaybı
%60’ların üstüne çıkmıştır. Emtia ve endekslerdeki sert düşüşe rağmen altında 2007-2008
yılları arasında %40’lara varan bir değer artışı meydana gelmiştir.

14.2. A LTININ A RZ B İLEŞENİ

Altın arzını madenlerden çıkarılan altının yanında merkez bankası satışları, hurda altın ve
altın cinsinden verilen krediler oluşturmaktadır.

56
Dünya altın üretiminin önde gelen ülkeleri Güney Afrika, ABD, Avustralya, Çin, Rusya, Peru ve
Kanada’dır. Çin, uzun yıllar altın üretiminde lider olan Güney Afrika’yı geçmiş ve dünyada
altın üretiminde lider konumdadır.

Yıllık toplam altın arzı dünya genelinde 3500 tonun üzerindedir. Madenden çıkarılan altın,
finansal piyasalardaki hedging işlemleri çıkarıldığı zaman toplam maden arzının %60’ını
oluşturmaktadır. Hedging işlemler, üreticilerin fiyat riskine karşı açtıkları ters pozisyonları
ifade etmektedir.

14.3. A LTININ T ALEP B İLEŞENİ

Altın, mücevher üretiminin yanında yatırım aracı ve sanayide hammadde olarak da
kullanılmaktadır. Mücevher endüstrisi talebin %75-%80’ini karşılamaktadır. Mücevheratın
toplum için zorunlu olmayan lüks bir tüketim aracı olması altının talebinin fiyata karşı hassas
olmasına yol açmaktadır. Buna karşın 2000’li yıllar ile finansal piyasalarda altına dayalı
alternatif yatırım araçlarının artması ve özellikle 2008 yılında yaşanan ABD Mortgage krizi ile
birlikte altına olan talep artmıştır. Altını en çok talep eden ülkeler başlıca Çin, Hindistan,
Ortadoğu ülkeleri, Amerika ve Türkiye’dir. Dünyanın bir numaralı altın tüketicisi olan
Hindistan’da değişen vergiler ile birlikte tahtını Çin’e kaptırmıştır. Talep bileşenini ağırlıklı
olarak mücevherat endüstrisi oluşturmaktadır.

Avrupa, ABD, Japonya ve Rusya gibi ülkelerde hızlı ekonomik büyüme altının hammadde
olarak tüketimini arttırırken; Ortadoğu, Hindistan, Çin ve Türkiye gibi ülkelerde takı ve
yatırım amaçlı altın talebini arttırmaktadır. Ekonomide yaşanan canlanmanın altın fiyatlarını
yukarı çekmesi beklenebilir.

Merkez Bankalarının altın alım-satımları, stoklarında bulundurdukları altın rezerv miktarları

altının fiyatlanmasında etkili olmaktadır. Merkez Bankalarının para arzına karşılık tuttuğu
altın rezerv oranlarında yaşanacak değişimler arz-talep dengesinin yanında spekülatif
hareketleri de etkilemektedir.

Jeopolitik riskler ve bunun ekonomi üzerinde yarattığı negatif etkiyi altının fiyatlanması
üzerinde de görmek mümkündür. Riskli ortam, yatırımcıların altına olan ilgisini arttıracaktır.
Aynı zamanda jeopolitik riskler nedeniyle altında yaşanacak yukarı yönlü hareketleri öngören
yatırımcılar spekülatif hareketlerden yararlanmak adına kısa vadeli altın yatırımlarına
yönelme eğilimindedir.

Global ekonomik büyümede yavaşlama hammadde bazında altın talebini olumsuz

etkilemektedir. Çin’de büyüme rakamlarının son 3 yılda yaşadığı kayıplar altına olan talebi
olumsuz etkilemiştir. Altın talebini karşılayan iki numaralı ülke olan Hindistan’nın altın
talebini ağırlıklı olarak mücevherat sektörü oluşturmaktadır. Hindistan’da getirilen ek vergi
yükü ile lüks tüketim aracı olan altının iç talebinde sert düşüşler neden olmuştur.

57
14.4. A LTIN F İYATLARINI E TKİLEYEN D İĞER F AKTÖRLER
Altın fiyatlarını etkileyen faktörler üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Yapılan
modellemelerden elde edilen en belirgin sonuç; modellemelerin farklı zaman dilimlerinde
aynı verimde çalışmadığıdır. Örneğin, 2000’li yılların başında Dow Jones Endeksi’nin altın
üzerindeki etkisi sonraki yıllarda azalma göstermiştir. Sjaastad’ın yapmış olduğu
modellemeye göre Dow Jones Endeksi ve dolar getirilerinin, altın fiyatları ile ters korelasyona
sahip olduğunu hesaplamıştır (2008). Finansal kriz altın fiyatı üzerinde borsa ve para
piyasalarının tersine pozitif yönlü etkisi olmuştur. Petrol fiyatları ve enflasyon oranında artış
altın fiyatları üzerinde pozitif etkiye sahip olup, faiz oranları negatif etkiye sahiptir (Jaffe
1989). Aynı zamanda para arzında artış, para biriminin değerini düşüreceği gibi, altına olan
talebi arttıracaktır. (Ghosh 2002).

15. PETROL FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Petrol dünyada en çok ticareti yapılan ve finansal olmayan emtiadır. Dünyadaki enerji
ihtiyacının %40’ını karşılamaktadır. Alternatif enerji kaynakları kullanım oranı artsa da;
kullanım kolaylığı ve ulaştırma sektörlerinde halen alternatif enerji kaynaklarının yetersizliği
önümüzdeki dönemlerde de en fazla kullanılan enerji kaynağı olma özelliğini koruması
beklenmektedir.

Petrol küresel enerji kaynağı olduğu için petrol fiyatlarında yaşanan artış üretim maliyetlerini
arttırır. Bir ülkenin petrole bağımlılığı petrol gelirlerinin-giderlerinin milli gelir içindeki payına
bağlıdır. Türkiye gibi petrol ihraç eden ülkelerde petrol fiyatlarındaki artış, fiyatlar genel
seviyesi, ödemeler dengesi ve milli gelir gibi makro ekonomik büyüklükleri olumsuz
etkilemektedir. OPEC ülkeleri gibi petrol ihraç eden ülkeler için fiyat artışı doğrudan milli
gelirlerini arttırmaktadır.

Petrol fiyatları, serbest piyasada ticareti yapılan emtialar gibi arz-talep dengesi ile
belirlenmektedir. Ancak mevcutta olan rezervlerin %77’si, üretimin de %42’sinin OPEC
ülkelerinde yapılıyor olması, OPEC ülkelerinin petrol piyasasını elinde tutmasını
sağlamaktadır.

15.1. P ETROL F İYATLARINDA A RZ -T ALEP D ENGESİ

Serbest piyasa koşulları altında petrol fiyatlarını arz ile talep arasındaki denge
belirlemektedir. Arz bileşeni ülkelerin petrol üretim miktarlarına göre değişiklik
göstermektedir. Ülkeler üretim miktarlarını rezerv kapasitelerine, küresel petrol talebine,
ekonomi politikalarına ve küresel bazda ülke stratejilerine göre belirlemektedirler. Dünya
rezervlerinin %77,2’si OPEC üyesi ülkelerde, %6,6’sı OECD üyesi ülkelerde bulunmaktadır.
Suudi Arabistan %19,1 ile en fazla rezerve sahip ülkedir. Suudi Arabistan’ı sırasıyla %15,3 ile
Venezuela, %9,9 ile İran, %7,3 ile Kuveyt, %7,1 ile Birleşik Arap Emirlikleri ve %5,6 ile Rusya

58
takip etmektedir. ABD rezervleri dünya rezervlerinin %2,2’sini oluşturmaktadır. Çeşitli
kaynaklara göre bu değerler değişiklik göstermektedir. 1963 yılı ile birlikte petrol rezerv
keşifleri azalmaya başlamış, 1980 ile birlikte petrol talebi rezerv keşiflerin üstüne çıkmıştır.
Yüksek arz yani yüksek petrol üretim kapasitesi fiyatları düşüreceği gibi, düşen fiyatlar ile
artan talebi rezerv keşiflerinin karşılamaması durumunda uzun vadede petrolün değer
kazanmasına yol açacaktır. Yüksek rezerv ve üretim kapasitelerine sahip olan ülkeler ve
kuruluşlar arz bileşenine müdahale ederek fiyatlar üzerinde etkili olabilmektedir. Ancak
sadece yüksek rezerv kapasitesi değil aynı zamanda varil başına petrol üretim maliyeti fiyat
esnekliğinde belirleyici olmaktadır. Örneğin sığ sondajlar ile petrol çıkaran OPEC ülkeleri,
derin sondajlar sonucu yüksek maliyetler ile petrol üreten Kanada gibi ülkelere göre petrol
fiyatlarındaki düşüşü tolere edebilmektedir.

Petrol tüketimi gelişen ekonomiler ve artan küreselleşme ile artan bir trend halindedir.
Petrol tüketiminin %50’sinden fazlası OECD üyesi ülkeler tarafından gerçekleştirilmekte olup,
%21,1 ile ABD başı çekmektedir. ABD’yi sırasıyla Çin, Japonya, Hindistan ve Rusya
izlemektedir. Asya ülkeleri hızlı gelişen ekonomileri ile birlikte petrol tüketiminde artış
göstermiştir.

Arz-talep dengesi daha çok uzun dönemlerde etkisini göstermekte olup, uzun vadeli yatırım
stratejilerinde daha etkili sonuçlar vermektedir. Aynı zamanda arz-talep dengesini
değiştirecek gelişmelerin sonuçları uzun vadeli görülse de kısa vadedeki etkilerin toplamı
uzun vadeyi oluşturduğu unutulmamalıdır.

Küresel büyüme ve ekonomilerde canlanma, küresel bazda petrol talebini arttıracaktır.

Petrolün yenilenemeyen bir enerji kaynağı olması arz bileşeninin sınırlı kalmasına yol
açmaktadır. Böylelikle büyüyen küresel ekonomi ile birlikte sınırlı olan petrol daha da değer
kazanacak ve fiyatında yükselme meydana gelecektir. Aynı şekilde talep hacmi en yüksek
ülkeler olan ABD, Çin, Japonya, Hindistan ve Rusya gibi ülkelerde yaşanacak ekonomik veya
jeopolitik krizler talepte düşüşe yol açacağı için fiyatlarda gerileme meydana gelir. Arz
kanadında ise, üretim kapasitesi en yüksek olan ve yüksek oranda petrol ihracı yapan Suudi
Arabistan gibi ülkelerde yaşanabilecek politik veya jeopolitik krizler petrol arzında düşüşe yol
açacağı için fiyatları yukarıya çekecektir.

15.2. P ETROL Ü RETİM M ALİYETLERİ

Petrol üretim maliyetlerini, genel hatlarıyla arama giderleri, geliştirme giderleri ve işletme
giderleri oluşturmaktadır. Genel olarak bakıldığında; petrol üretiminin %50’sinden fazlasına
sahip olan Ortadoğu ülkelerinde üretilen petrol, Kuzey Denizi gibi bölgelere nazaran çok daha
ucuza mal edilmektedir. Yeni rezervlerin keşfi giderek zorlaşması ve sondaj maliyetlerinin
daha fazla olması gelecekte petrol fiyatlarını petrol şirketlerinin fiyatlarını daha yukarı
çekmeye zorlayacaktır. OPEC üyesi ülkeler gibi petrol rezervleri güçlü hem de ucuza mal eden
ülkelerin üretim miktarında talebin üzerine çıkması fiyatları düşüreceği gibi yüksek maliyet ile
üretim yapan ülkelerdeki şirketleri zor durumda bırakacaktır.

59
15.3. F İYATLARI E TKİLEYEN S PEKÜLATİF E TKENLER
Petrolün, ülkeler için stratejik önemi sadece bir emtia olarak adlandırılmasının ötesine
geçmesine yol açmıştır. Finansal piyasaların gelişmiş olduğu ABD, İngiltere, Hong Kong,
Japonya, Almanya ve Çin’de petrol finansal enstrüman olarak yüksek işlem hacmine sahip
olmaktadır. Bu sebeple sadece arz ve talep bileşenlerine ek olarak bankalar, hedge fonlar ve
kaldıraçlı işlem piyasasının büyük aktörlerine ait işlem hacimleri de petrol fiyatlarında
belirleyici bir unsurdur. Bugünkü petrol fiyatlarının yaklaşık %60’ı hedge fonların ve büyük
bankaların spekülasyonları sonucu oluşsa da piyasa için bir likidite kaynağı olduğu
unutulmamalıdır. Son 10 yılda gelişen türev araçların ve bunların petrol üzerindeki etkisi ile
birlikte yüksek hacimli future anlaşmaları spekülatif balonlara yol açmaktadır.

2006 öncesi, future işlemleri başta ABD’deki CFTC gibi kuruluşların gözetimi altında tutulan
organize borsalardan yapılmakta idi. Böylelikle NYMEX gibi organize borsalarda yapılan işlem
kayıtlarının CFTC’ye gönderilmesi zorunluydu. Buna karşılık OTC piyasalarda, işlem yapanların
sözleşme sayılarında herhangi bir sınırlama yoktur veya piyasada açık pozisyon miktarlarına
dair bir bilgiyi CFTC gibi denetim kuruluşları ile paylaşılması gerekmemektedir. 2006 ile
birlikte future işlemleri ağırlıklı olarak OTC piyasalara kayması spekülatif hareketlerin daha da
kontrol dışına çıkmasına yol açmıştır.

15.4. OPEC’ İN P ETROL F İYATLARI Ü ZERİNDEKİ E TKİSİ

OPEC, dünya çapında petrol üretimi ve ihracı yapan ülkelerden oluşmaktadır. OPEC 12
üyeden oluşmakta olup bunlar, Angola, Ekvator, İran, Irak, Cezayir, Birleşik Arap Emirlikleri,
Nijerya, Katar, Libya, Venezuella, Kuveyt ve Suudi Arabistan’dır.

Avusturya’nın Viyana kentinde toplantılarını gerçekleştiren OPEC üyelerinin aldığı kararlar

petrol fiyatlarında etkili olmaktadır. OPEC ülkeleri kendi aralarında mutabık kalarak üretim
kapasitelerini arttırıp azaltarak fiyatlarla oynayabilirler.

Günümüzde petrol satışları dolar üzerinden yapıldığından dolayı dolarda yaşanacak değer
kayıpları OPEC ülkelerinin petrol gelirlerinin düşmesine yol açmaktadır. Milli gelirleri petrol
ihracatına endeksli olan OPEC ülkeleri petrol üretimini arttırmaktadır. Üretim artışı da
fiyatların düşüşüne yol açmaktadır.

15.5. J EOPOLİTİK R İSKLERİN P ETROL F İYATLARI Ü ZERİNDEKİ E TKİSİ

Petrol üretiminin gerçekleştiği ülkelerdeki siyasi belirsizlikler, savaş durumları ve terör riski
gibi sebepler, üretim kapasitesinde düşme beklentisi doğuracak ve piyasalarda spekülatif
hareketlere yol açacaktır. Jeopolitik risklerin etkisi genellikle orta ve uzun vadede görülmekte
olup, o risk ortadan kalkana kadar etkisini sürdürmektedir. Aynı zamanda jeopolitik riskler
yatırımcı için bir risk unsuru olduğu için yatırımcıların alternatif petrol rezervi arayışına sıcak
bakmamalarına yol açmaktadır.

60
15.6. S TOKLARIN P ETROL F İYATLARI Ü ZERİNDEKİ E TKİSİ
Kısa vadeli petrol fiyatlarını etkileyen en önemli unsur stoklardır. Yüksek açıklanan stok
miktarları piyasalarda petrol bolluğu olarak algılanmakta ve hem kısa vadede petrol talebinin
stoklardan karşılanacak olması hem de petrol fiyatları üzerinde spekülatif etkisi sebebiyle
petrolde değer kayıplarına yol açmaktadır. Stoklar aynı zamanda ani talep artışlarını
karşılayarak sert fiyat dalgalanmalarını dengelemektedir.

15.7. S ONUÇ
Petrol fiyatlarını etkileyen en temel faktör arz-talep dengesidir. Ancak arz-talep dengesini
etkileyen ve aynı zamanda spekülatif hareketlere yol açan bir çok etmen bulunmaktadır.
Petrol fiyatlarına etki eden temel faktör olarak talebin, büyüyen dünya ekonomisi ile artıyor
olması ve buna karşılık alternatif enerji kaynaklarında önemli bir yol kat edilememiş olması
petrol fiyatlarında uzun vadeli bir yükselişin habercisi olabilir. Aynı zamanda mevcut petrol
rezervlerinin giderek azalması ve yeni rezervlere ulaşım maliyetinin yüksek olması arz
bileşeninin de önümüzdeki yıllarda azalacağını göstermektedir. Bu sebeple üretici kuruluşlar
ve hükümetler, stratejilerini mevcut rezervlerden maksimum gelir elde etme hedefi üzerine
kurmaktadır. Petrol fiyatları dolar üzerinden belirlendiği için dolar endeksinin fiyat hareketi
doğal olarak petrol fiyatlarını da etkilemektedir. FED politikaları ve piyasanın FED beklentileri
son 1 yılda petrol fiyatları üzerinde belirleyici olmaktadır. Önümüzdeki yıllarda dolarda
fiyatlanma ve petrol üzerindeki spekülatif hareketlerin son bulması ile petrol fiyatlarının
olması gereken seviyelere tekrar çıkması ve uzun vadeli bir yükseliş trendine girmesi
yatırımcılar için sürpriz olmayacaktır.

16. EKONOMİK VERİLER

Ekonomik veriler, ekonominin durumunu gösteren sayısal bilgilerdir. Açıklanan verilerin

döviz kurları üzerindeki etkisi geçmiş dönemlere ve beklentilere göre fiyatlanmaktadır.

Piyasada ki hareketlenmeler veriler açıklanmadan önce başlar. Beklentilerle açıklanan veriler

arasındaki fark ne kadar fazlaysa hareketlenmenin şiddeti de o kadar fazla olur. Birden fazla
veri aynı anda açıklandığı durumda, beklentiden daha farklı gelen verinin etkisi daha fazla
olur.

Ekonomik verilerin önem derecesi, kur üzerindeki fiyatlanmanın büyüklüğü ve etki süresi
üzerinde etkilidir. Açıklanacak olan verinin yüksek öneme sahip ve beklentinin çok üstünde
veya altında gelmesi durumunda piyasada etkisi sert ve kararlı olacaktır. Ekonomik verinin
piyasada etkisi sadece verinin makro ekonomik sonucu ile sınırlı kalmamaktadır. Örneğin, bir

61
 Merkez Bankası faiz artırımı için yüksek istihdam değişimi rakamları, düşük işsizlik oranı
hedeflemekte ise ve açıklanan verilerin beklentilerin üstünde gelmesi durumunda piyasadaki
pozitif etkisi normalden çok daha kuvvetli olacaktır.

16.1. PMI NEDİR ?

PMI Satın Alma Yöneticileri Endeksi, imalat sanayinin durumunu gösteren ve ülke
ekonomisinin büyümesinde doğrudan etkili olduğu bir endeks tipidir. Her ay anketler tüm
ilgili ülkenin imalat işletmelerine dağıtılır. Yapılan anket, işletmelerin satın alma faaliyetleri ve
tedarik durumları ile ilgili bilgileri içermektedir. Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), karar
verme amacıyla kullanılırken diğer ekonomik veri kaynakları ile karşılaştırılarak bir bütün
olarak ele alınmalıdır. PMI Endeksi her ayın ilk iş günü açıklanır.

PMI HESAPLAMASI:

Endeksin hesaplanmasında tamamı eşit ağırlandırılmış 5 farklı parametre üzerinden

hesaplanmaktadır. Ülke genelinde bir çok farklı endüstriden, 100’lerce satın alma müdürüne
aylık anket yapılmakta, bu ankette aşağıdaki başlıklarda belirtilen konularda
şirket performanslarını gerçekleşen rakamlar üzerinden önceki aya göre artış olacağını
düşünenler endeks değeri pozitif, olumsuz görüş bildirenlerin sayısı daha fazla ise endeks
negatif değer alır.

 Üretim - Üretim hacmindeki artış ya da azalış

 Yeni siparişler - Müşterilerden alınan siparişlerde artış ya da azalış

 İş gücü - İşçi sayısında azalış ya da artış

 Stoklar - Stoklarda azalış ya da artış oranı

 Teslim Süreleri - Teslim sürelerinde yavaşlama ya da hızlanma

Anket sonuçlarına göre her bir başlıktaki pozitif, negatif ya da nötr cevapların yüzdesi
hesaplanır. Her bir endeks oluşturulurken olumlu cevap yüzdesine nötr cevap yüzdesinin
yarısı eklenir. Özet olarak pozitif cevapların çarpanı 1, nötr cevapların 0.5, negatif cevapların
ise 0'dır. Bu sonuçların birleştirilmesi ile aylık PMI verisi hesaplanır.

PMI YORUMLANMASI:

PMI verisinin 50'nin üzerinde açıklanması imalat sanayinde bir önceki aya göre büyüme
olduğu, 50'nin altında daralma, 50'ye eşit açıklanması durumunda ise imalat sanayinde
olumlu ve olumsuz görüş bildirenlerin eşit olduğu, yani bir değişim yaşanmadığı şeklinde
yorumlanır. Fakat tek önemsenen endeks seviyesi "50" değildir, endeks uzun süredir 42'nin
altındaysa ekonominin resesyona girebileceği, 42'nin üzerinde ise büyümesini
sürdürebileceği düşünülür.

62
 PMI, sektör temsilcilerinden alınan bilgiler doğrultusunda hesaplandığı için güvenilir kabul
edilir. Güncel verilerden oluşturulduğu için öncü bir ekonomik göstergedir. Bazı ülkelerde
imalat sektörünün etkisi hizmetler sektörüne göre düşük olabilir, bu durumda ekonominin
genel gidişatını yorumlamak amacıyla ISM imalat-dışı PMI (NM0I) de takip edilebilir.

Endeksi doğru yorumlamak adına geniş bir tarih aralığındaki trende bakmak tercih
edilmelidir.

16.2. ABD T ARIM D IŞI İ STİHDAM D EĞİŞİMİ

ABD Tarım dışı istihdam verisi tüm piyasa oyuncularının yakından takip ettiği ve özellikle
döviz piyasalarında yatırımcıların öngörüler oluşturmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Amerikan İstihdam İstatistikleri Bürosu (U.S. Bureau of Labor Statistics) tarafından her ayın
ilk Cuma günü ABD saati ile 08:30, yerel saat ile 15:30’da açıklanmaktadır. ABD Tarım dışı
istihdam verisi hesaplamasına tüm çalışanlar dahil edilmemektedir, dahil olmayan çalışanlar
şu şekildedir sıralayabiliriz;

 Tarım işçileri

 Devlet memurları

 Kar amacı gütmeyen yardım kuruluşu çalışanları

 Evlerde istihdam edilen özel çalışanlar

Yukarıdaki çalışanlar çıkarıldığında ağılıklı olarak imalat, inşaat ve hizmet sektörlerinde

istihdam edilen kişiler yer aldığı görülmektedir. Bu sektörlerde istihdam eden çalışanlar, ABD
Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın %80 lik kısmını oluşturmaktadır. Bu nedenle verideki değişimler
ABD ekonomisi açısından önemli bir göstergedir.

2008 krizinden sonra, özellikle 2011 yılı ile birlikte, FED tarafından yapılan gevşek para
politikaları ile iş gücü piyasalarında oluşan daralmanın önüne geçmesi hedeflenmiştir. Tarım
dışı istihdam verisinde aydan aya artış, harcama yapan insan sayısının artacağını böylelikle
ABD ekonomisinin büyümesine işaret eder.

16.3. ABD T ARIM D IŞI İ STİHDAM Y ORUMLAMASI

Tarım dışı istihdam verisi bir önceki aya göre artı ya da eksi şeklinde açıklanır. Pozitif bir
rakam bir önceki aya göre istihdamda artışı gösterir. ABD Tarım dışı istihdam verisi
beklentiler ile beraber değerlendirilir. Beklentilerin üzerinde gelen bir veri, yani beklentilerin
üstünde istihdam edildiği yönünde bir istatistik ABD Doları'nın diğer para birimleri ve emtia

63
karşısında değerlenmesine neden olacağı gibi, beklentilerin altında kalan bir veri ise ekonomi
adına negatif bir fikir verecek ve Abd Doları'nın değer kaybetmesine neden olacaktır.

Özellikle gün içi, çok kısa vadeli alım-satım yapan yatırımcıların ABD tarım dışı istihdam verisi
ile piyasalarda yaşanacak sert hareketler öncesi işlem yapmayıp, piyasalar fiyatlanmaya
başladıktan sonra pozisyon açmaları, riskten korunmak adına daha doğru olacaktır. Tarım dışı
istihdam değişimi verisini işsizlik oranından bağımsız olarak yorumlamak yanıltıcı olacaktır.
Tarım dışı istihdam oranının beklenenden iyi, işsizlik oranının ise beklenilenin altında kalması
gibi durumlarda tarım dışı istihdam değişiminin anlık fiyatlanmada, işsizlik oranının ise
açıklanan veriler sonrası yüksek volatilitede azalma başladıktan sonra etkisini göstermesi
beklenebilir.

16.4. İ ŞSİZLİK O RANI

İşsizlik oranı, aktif olarak iş arayıp bulamayan yetişkinlerin sayısının, toplam işgücüne
oranıdır.

ABD'de İşsizlik Oranının beklenenden daha düşük gelmesi işsiz sayısının beklenenden az
olduğu anlamına geleceğinden olumlu bir gelişme olarak değerlendirilir ve bu durum ABD
dolarının değer kazanmasını sağlar.

Tarım dışı istihdam verisiyle aynı anda açıklanacak olması bu verinin önemini daha da artırır.
Eğer bu iki veri birbirini doğrular nitelikte açıklanırsa piyasa aynı yönde daha sert hareket
gösterir. Ancak birbirinden ters yönde hareket ederse piyasada aşağı ve yukarı yönlü
dalgalanmalar etkisini gösterecektir.

16.5. Z EW E NDEKSİ

Zew endeksi, Avrupa ekonomisinin ve kurumlarının performanslarını yorumlamamızı

sağlayan bir indikatördür. 350 adet analist ve ekonomiste Almanya ekonomisinin
önümüzdeki 6 ayda nasıl bir performans sergileyeceğini içeren sorulardan oluşan bir anket
yapılmaktadır. Zew endeksi hesaplamasında olumlu görüş yüzdesi ile olumsuz görüş yüzdesi
arasındaki fark kullanılır. Zew finansal piyasalar araştırmasına göre analistler ekonomik
görünümü pozitif, negatif ve nötr şeklinde derecelendirilir.

Zew Endeks sonuçları yaklaşık olarak her ayın ortasında yayınlanır. Almanya'da
yayınlanmasına rağmen öncelikli olarak Avrupa, daha sonra da tüm dünya piyasaları
tarafından dikkate alınmakta ve takip edilmektedir.

Zew endeksi grafiği ile Almanya büyüme verileri grafikleri karşılaştırıldığı zaman birbiri
arasında yüksek oranda bir bağıntı olduğu görülmektedir. Bu da ekonomist ve analistlerin
öngörü başarısından kaynaklanmaktadır.

64
16.6. Ç EKİRDEK E NFLASYON
Özel kapsamlı Tüfe olarak da adlandırılan çekirdek enflasyon verisi, fiyatlar genel düzeyindeki
değişimi sürekli kılan öğeleri saptamak ve bunlara yönelik daha gerçekçi politika kararları
alabilmek amacıyla, fiyat dizinlerinde ağırlığı fazla olan ve mevsimsel dalgalanmalardan daha
az etkilenen sınıflamadan oluşan alt dizindir. Enflasyon endeksi ülkeden ülkeye değişmekte
olduğu için, her ülkenin enflasyon hesaplamasında kullandığı ürünler ve oranları değişiklik
göstermektedir. Uluslar arası piyasalardaki fiyat hareketlerine bağlı olarak değişen enerji
fiyatları, mevsimsel etkilere göre değişiklik gösteren ürünlerin fiyatları ve devlet kontrolünde
belirlenen fiyatlar, dolaylı vergilerden arındırılarak hesaplanır. Aşağıda enflasyon sepetinden
çıkarılan ürün grupları listelenmiştir.

 Mevsimsel ürünler
 İşlenmemiş gıda ürünleri
 Alkollü içkiler ve tütün ürünleri
 Dolaylı vergiler
 Altın
 Gıda ve alkolsüz içeçecekler

16.7. T ÜKETİCİ G ÜVEN E NDEKSİ

Tüketici güven endeksi, tüketicinin ülke ekonomisi hakkındaki eğilimlerini,
değerlendirmelerini ölçen bir endekstir. Tüketici güven endeksinde bir artış tüketicilerin
ilerleyen dönemlerde harcamalarının da artacağına, buna bağlı olarak da ekonominin
büyüyeceğine işaret eder. Tüketici güven endeksi 4 alt başlık altında toplanmıştır.

a) Hanenin maddi durum beklentisi

b) Genel ekonomik durum beklentisi
c) İşsiz sayısı beklentisi
d) Tasarruf etme ihtimali

Beklenti ve geçmiş değerden yüksek bir değer açıklanmışsa bu ülke para biriminin
değerleneceğine işaret eder.

16.8. T İCARET D ENGESİ VE ABD D IŞ T İCARET A ÇIĞI

ABD’nin dış ticaret dengesi dolar üzerinde etkili olduğundan bu verinin takibi de önemlidir.
ABD’nin dış ticaret dengesinin fazla verdiği dönemlerde ABD’ye borcu olan ülkeler
ödemelerini dolar olarak yapacağından dolar talebi artar ve doların değerinde artış görülür.
ABD’nin dış ticaret açığı verdiği durumda ise ABD borcunu ödemek için diğer ülkelere dolar
aktaracağından o ülkelerde doların değeri düşüş gösterir.

16.9. İ ŞSİZLİK M AAŞI B AŞVURULARI

65
İşsiz sayısının artışı ya da azalışı hakkında fikir veren bu verinin haftalık olarak açıklanması
ABD ekonomisi hakkında güncel bilgi edinilmesi açısından önemlidir. Aynı zamanda aylık
işsizlik oranı hakkında fikir sahibi olmamızı sağlar.

Bu verinin düşüş göstermesi, çalışan sayısında artış olması anlamına geleceğinden doların
değer kazanmasına neden olur.

16.10. T ÜKETİCİ F İYAT E NDEKSİ (TÜFE)

Tüketiciler tarafından kullanılan, belli mal ve hizmetlerden oluşan bir sepetin, fiyatlarındaki
değişimi hesaplar. Enflasyonla birlikte yorum yapılması gereken bir veridir. Eğer bir ülkede
enflasyon tehdidi varsa bu verinin artışı negatif, enflasyon tehdidi yoksa artışı ülke
ekonomisine pozitif bir katkı olarak değerlendirilir.

16.11. Ü RETİCİ F İYAT E NDEKSİ (ÜFE)

Ülke ekonomisinde üretimi yapılıp, yurtiçinde satılan ürünlerin belli bir referans dönemine
göre karşılaştırılarak, fiyat değişimini ölçen endekstir. Yukarı yönde bir eğilim pariteler
üzerinde pozitif bir katkı olarak değerlendirilebilmektedir.

16.12. T ÜKETİCİ G ÜVEN E NDEKSİ :

Tüketicinin ekonomiye ilişkin beklentisi hakkında bilgi verir. Tüketicilerin yakın gelecekteki
harcama ve tasarruf eğilimleri hakkında öncü bir gösterge niteliğindedir. Bu verinin
değerinde görülen artış tüketicinin harcamalarını artıracağını göstereceğinden ekonominin
olumlu yönde hareket ettiği düşünülür.

16.13. K ONUT S ATIŞLARI

Bu veriyle ilgili iki veri açıklanmaktadır. Bunlar “ Yeni konut Satışları” ve “ Mevcut Konut
Satışları” dır.Yeni Konut Satışları, son bir ay içinde satılan birinci el konutların yıllık seviyesini
belirleyen veridir. Mevcut konut satışları, mevcut olan konutların ne kadar el değiştirdiğini
gösterir.

Her konut satışı 270’e yakın alt sektörün satışlarında hareketlenme sağlayacağı için önemli
göstergelerden biridir. Bu verinin artışı ekonominin olumlu yönde hareket ettiğini
göstereceğinden verinin ait olduğu ülkenin para biriminde artış görülür.

66
16.14. P ERAKENDE S ATIŞLAR
Dayanıklı ve dayanıksız mal satışlarındaki değişimi ve eğilimi göstermektedir. Ekonomide ki
satışların büyük bir bölümünü ilgilendirdiği için önemli bir veridir. Bu verinin artışı satışların
artması anlamına geleceğinden, ekonomide olumlu yönde bir hareketlenme görülecektir ve
o ülke para biriminde artış görülür.

Bu veriye dahil olan otomobil satışları perakende satışların kabaca %25 ‘ini oluşturduğundan
bu verinin hareketini önemli ölçüde etkilemektedir. Otomobil satışlarının aylık hareketinde ki
yüksek değişimler bu verinin yorumlanmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle otomobil satışları
çıkarılarak “Çekirdek Perakende Satış” verisine ulaşılır.

16.15. G AYRİ S AFİ Y URTİÇİ H ASILA (GDP)

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), bir ülke sınırları içerisinde belli bir zaman periyodu içerisinde
üretilen tüm mal ve hizmetlerin toplam değeridir. GSYİH'daki artış ya da azalış ülke
ekonomisindeki büyümenin yönünü göstereceğinden kur hareketlerinde önemli bir rol
oynar. Bir ülkede GSYH verisinin beklentilerden iyi gelmesi, ekonomik büyümeyi de paralel
etkileyeceğinden dolayı ülke para birimi değer kazanır.

GSYİH = özel tüketim + yatırım + devlet harcamaları + net ihracat

Olarak hesaplanır.

16.16. FED A ÇIK P İYASA K OMİTESİ :

Federal Open Market Commitee (FOMC), FED bünyesindeki Açık Piyasa İşlemleri
Komitesi'dir. Bu komitenin toplantılarında faiz kararlarına, geleceğe yönelik tahminlere ve
üye görüşlerine yer verilir. ABD ekonomisinin ve doların dünya ekonomisi üzerindeki etkileri
sebebiyle yatırımcıların yakından takip ettiği bir toplantıdır. Uluslar arası para piyasası
yatırımcılarını doğrudan ilgilendiren ve ilgili para biriminin sert değer değişikliklerine maruz
kalmasına yol açabilen Merkez Bankası başkanlarının konuşma tarzlarını ana hatları ile ikiye
ayırabilmek mümkündür. Güvercin(dovish) açıklamalar, ağırlıklı olarak genişlemeci bir
ekonomi için yapılan esnek para politikalarından oluşur. Esnek para politikasının amacı
piyasadaki likiditeyi arttırarak piyasaya sürülecek “bol para” ile ekonomiyi canlandırmak,
bankalarda duran mevduatların yatırıma dönüşmesini sağlamaktır. Yüksek para arzı dolar
kurunda değer kayıplarına sebep olmaktadır. Aynı şekilde güvercin açıklamalar piyasada
genişlemeci para politikalarının süreceğine işaret edeceği için dolar endeksinde değer
kayıpları görülür. Şahin(Hawkish) açıklamalar ise, sıkı politikalar izleyen, özellikle gevşek para
politikası karşıtı tutum izleyen beyanatlardan oluşmaktadır. Şahin açıklamalar genellikle
kurda değer kazanımlarına yol açarken, kurdaki değer kazanımı açıklamaların FED’in para
politikalarındaki belirleyiciliğine göre değişmektedir.

67
16.17. ISM Ü RETİM E NDEKSİ
Institute of Supply Management tarafından açıklanan bu veri oluşturulurken imalat
sektöründeki yöneticilerin satın alma aktiviteleri incelenir. Bu aktiviteleri, üretim yapan
firmaların siparişleri, teslimatları ve envanteri gibi unsurlar oluşturur. Endeks değeri 1-100
arasında değer alır. Bu verinin 50’nin üzerinde bir değer alması sanayide genişleme olması
anlamına gelmektedir.

16.18. D AYANIKLI T ÜKETİM M ALLARI S İPARİŞİ

Bu verinin değerindeki yükseliş artan siparişleri, bu da tüketim gücündeki artışı
göstereceğinden ekonomide olumlu bir ilerleme olduğu düşünülür ve o ülkenin para
biriminde değer artışı olur.

17. TEKNİK ANALİZ VE TEMEL KAVRAMLAR

Teknik analiz; geçmiş fiyat hareketlerinin gelecekte de tekrarlanacağı, benzer hareketler

doğuracağı kabul edilerek fiyat, hacim ve indikatör gibi göstergelerden yararlanarak yapılan
analiz yöntemidir. Teknik analizin temel mantığına göre fiyat hareketlerine etki edebilecek
her faktör fiyatlar üzerinde etkili olmuştur. Her fiyat hareketi de gelecekte oluşacak fiyat
hareketleri için bir referans özelliği taşımaktadır. Aynı zamanda fiyat hareketleri kendini
tekrarlayacağı için aynı fiyat hareketini farklı zamanlarda da görmek mümkündür. Bu sebeple
teknik analiz yöntemleri üzerinde çalıştığımız paritenin dilini anlamamız için önemlidir.

Forex piyasaları büyük kitlelerin makroekonomik verilere göre ve piyasa algısına göre işlem
yaptığı çok geniş hacimli bir piyasa olduğu için fiyatlarda psikoloji faktörü büyük öneme
sahiptir. Arz ve talep, paranın ve değerli metallerin fiyatlanmasında etkili olduğunu kabul
etsek de fiyatlar üzerinde etkili olacak temel dayanak açıklanan verilerden ziyade, piyasanın
veriyi nasıl yorumladığıdır.

Teknik analiz yatırımcıları ikiye bölmüştür. Yatırımcıların bir kısmı sadece teknik analiz fiyat
hareketlerinin bir sonrasını öngörebilmek için yeterli olduğunu savunurken diğerleri ise
sadece fiyat hareketlerinin takibi doğru piyasa analizi için yeterli olmadığını savunmaktadır.
Teknik analizin piyasayı ekonomi, politik ve sosyal üçgeninin dışında sadece fiyat hareketleri
üzerinden analiz ettiği tüm yatırımcıların ortak görüşüdür.

Temel analiz ise makroekonomik seviyede yapılan analiz şeklidir. Ekonomik, politik ve sosyal
veriler ışığında piyasadaki arz ve talebi inceler. Sadece temel analiz üzerinden pozisyon açan
yatırımcılar piyasanın ağırlıklı yönü konusunda başarılı olurken; fiyatlamanın süresi, etkinliği
ve en iyi fiyat seviyelerini belirlenmesi konusunda yetersiz kalmaktadır.

68
Piyasanın yönünün doğru tayin etmek ve en uygun seviyelerden alım/satım emri vermek için
temel ve teknik analiz metotlarını bir bütün olarak ele alıp, piyasayı incelemek
gerekmektedir. Her iki analiz metodunun da aynı yönü gösteriyor olması, açacağımız
pozisyonun doğruluk oranını arttırmaktadır.

17.1. D ESTEK VE D İRENÇ S EVİYELERİ

Destek ve direnç seviyelerinin belirlenmesi teknik analizin en temel kavramlarıdır. Fiyat
hareketinde yön değişiminin tespiti ve buna bağlı olarak açılacak işlemin yönü konusunda
belirleyicidir.

Destek, düşüşte olan bir trendde belli bir seviyeye yaklaştıkça açılan satış pozisyonlarının
azalması, açık satış pozisyonlarının ağırlıklı olarak kapatılması ve alış pozisyonlarının artması
sebebiyle önce fiyatlarda düşüş hızının azalması sonrasında da yukarı yönlü harekete
başlamasından oluşmaktadır.

Direnç, yükselişte olan bir trendde belli bir seviyeye yaklaştıkça açılan alış pozisyonlarının
azalması, açık alış pozisyonlarının ağırlıklı olarak kapatılması ve satış pozisyonlarının artması
sebebiyle önce fiyatlarda yükseliş hızının azalması sonrasında da aşağı yönlü harekete
başlamasından oluşmaktadır.

17.2. T REND K ANALLARI

Destek ve direnç çizgileri yatay bir çizgide değil belli bir açı ile birbirine paralel ilerliyorsa
trend kanalı olarak adlandırılır. Yükselen trendlerde düşüş dip noktaları dikkate alındığı gibi
düşüş trendlerinde tepe noktaları önemsenerek çizilmektedir. İki paralel trend aralığında
fiyatlanan parite kendisine optimum değişim koridorunu oluşturur. Ağırlıklı olarak 45
derecelik açı ile oluşan kanallarda, açı arttıkça paritedeki sert hareket artmaktadır. Ancak

69
eğim açısı arttıkça trendin kalıcılığı azalmaktadır.

Trend kanalının oluşumu yatırımcılara piyasada mevcut işlem yaptıkları finansal varlıklarda
mevcut eğilim yönünü gösterir. Artış yönü olduğunda kanalın yönü yukarı, gevşeme eğilimine
geçildiği zaman ise azalan yöne doğru hareket eder. Trend kanalları iki paralel trend çizgisinin
parite, emtia yada fark kontratları üzerinde çizilmesi ile elde edilir.

Yatırımcılar gerek açık alış pozisyonlarını en optimum seviyede kapatabilmek, gerekse de

fiyatların kanal dışına çıkıp trendin kırılması ile satış pozisyonuna geçebilmek için trend
hareketlerini yakinen takip ederler. Trend dışına taşan fiyatlanmalar yatırımcılar için trend
dönüşü algısı oluşturma ve piyasalara erken reaksiyon vermelerine yol açabilmektedir.

Ayı Tuzağı: Yukarı yönlü trend hareketlerinde kısa süreli destek bandının kırılmasıdır. Kısa
süreli trend dışına sarkan fiyatlar tekrar band içine dönerek trend kanalı içinde fiyatlanmaya
devam eder.

70
Boğa Tuzağı: Ayı tuzağının tersine aşağı yönlü trend hareketlerinde kısa süreli direnç
bandının kırılmasıdır. Trend bandının dışındaki fiyatlanma hareketi kalıcı değildir, kısa sürede
band içine dönüşünü sağlar.

17.3. GAP(B OŞLUK )

Forex piyasalarında alıma karşı satıcı, satışa karşı alıcı olmaması sebebiyle anlık olarak fiyat
seviyelerinde boşluklar oluşmaktadır. Grafikler üzerinde de bu boşluklar rahatlıkla
görülebilmekte olduğu gibi, özellikle düşük işlem hacmine sahip ve sert hareket anında
gözlemlenmektedir. Forex piyasası yüksek likiditeye sahip ve 5 gün 24 saat açık olan bir
piyasa olduğu için hisse senedi piyasası gibi gap’li hareket çok sık görülmemektedir. Gap’li
hareketler ağırlı olarak hafta sonu gibi piyasaların kapalı olduğu dönemlerde finansal,
ekonomik veya siyasi gelişmeler sonucu yaşanmaktadır.

71
18. FORMASYONLAR

Finans piyasalarında fiyat hareketleri trendler halinde meydana gelmektedir. Ancak, finans
piyasalarının kaotik yapısı nedeniyle bu trend hareketleri doğrusal değildir. Bu nedenle
grafiklerde karakteristik șekiller meydana gelmektedir. Formasyon adı verilen bu șekiller kimi
zaman trend dönüşleri , kimi zamansa trendin devamlılığını göstermektedir.

18.1. O MUZ B AŞ O MUZ F ORMASYONU

Fiyat hareketlerinin tepe yaptığı bölgelerde görülür ve yükselen trendinin sonlandığına işaret
eder. Omuz baş omuz formasyonu ismini 3 tepenin insan figürüne benzemesinden
almaktadır. Sol ve sağ omuz olarak adlandırılan her iki tepe de birbirine benzemekte olup,
ortadaki tepe formasyonun en yüksek seviyesi yani baş kısmıdır. Omuz baş omuz
formasyonları 2-3 saatlik fiyat hareketlerinden 2-3 aylık fiyat hareketlerine kadar tüm zaman
dilimleri üzerinde etkisini göstermektedir. Karakteristik yapısı ile birlikte grafik üzerinde
rahatlıkla tespit edilebilmektedir.

İlk omuz oluşumunda fiyatların hacimle yükselen bir hareketi söz konusudur. Var olan
yükseliş trend ile desteklenmekte olduğu için yükseliş hareketi yeni alış pozisyonları ile
desteklenebilir. Bu durum da ilk omuzun tepe noktasının diğer omuzun tepe noktasına göre
kısmen daha yüksek seviyelere çıkmasına yol açabilir. Ancak yükseliş sonrası gelen
realizasyon hareketi fiyatların aşağı çekilmesine yol açacaktır. İlk omuz hareketi sonrası
hacimde yaşanan azalma alıcı pozisyonundaki isteksizliğine işaret etmektedir. İlk omuz
oluşumunda formasyon hakkında bir ön görüde bulunmak mümkün değildir.

72
Kar realizasyonu ile birlikte açılan yeni alış pozisyonları ile birlikte parite tekrar yükselişe
geçer. Omuz seviyesinin geçilmesi yeni alış pozisyonlarını tetikler ve omuz seviyesini geçen
paritede yukarı yönlü fiyat hareketi hızlanır. Omuz seviyesini geçen parite yukarı yönlü
hareketini kararlı bir şekilde devam ettirerek başka bir formasyonun başlangıcını
oluşturabilir. Bu sebeple tepe yapıp düşüş hareketine geçmesi takip edilmelidir. İşlem
hacminin yukarı yönlü hareketine devam etmesine yetmemesi ile birlikte parite yönünü aşağı
çevirir.

Aşağı yönlü düşüş sonrası omuz çizgisinin kırılmaması piyasalarda bir alış fırsatı olarak
görülmektedir. Alış pozisyonları ile birlikte parite ilk omuz seviyesine ulaşmasının ardından
hacmin düşmesi ile birlikte düşüş eğilimi göstermesi formasyonun oluştuğunun işaretidir.
Hacmin düşmesi ile birlikte paritenin aşağı yönlü hareketi desteklenir. Boyun desteğinin
kırılması ile hacimde artışlar görülmeye başlanır.

73
Aşağı yönlü hareket tek mum içinde olabileceği gibi kademeli olarak da gerçekleşebilir.
Bunun sebebi; boynun kırıldığı, trendin dönüldüğüne hem fikir olan yatırımcıların alış
pozisyonlarından satış pozisyonuna geçmelerinden kaynaklanmaktadır.

Kırılma sonrası aşağı yönlü fiyat hareketi ne kadar sert olursa, fiyat seviyelerinde yukarı yönlü
kar realizasyonlarının gelme ihtimali o kadar fazla olduğu unutulmamalıdır.

18.2. İ KİLİ T EPE F ORMASYONU

Zayıflamaya başlayarak yükseliş hızını kaybeden hemen hemen tüm yükseliş trendlerinde
tepe yaparak gevşemeye başlaması ile birlikte ilk hedefi bir önceki tepeyi geçmektir. İlk
tepeyi oluşturduktan sonra dip yapan parite düşen işlem hacmi ile birlikte ilk tepeyi
geçmekte zorlandığı görülür.

74
Trendleri bir önceki tepeyi veya dibi kıramayarak trendin ters yönünde hareket etmeye
başladığı oluşumları ikili tepe ve ikili dip formasyonları olarak adlandırılır.

Yükseliş sonunda görülen bir tepe veya düşüş sonrası görülen dip bize herhangi bir
formasyon sinyali vermemektedir. Ancak 2. Tepenin ilk tepeyi kıramaması durumunda yukarı
yönlü trendin artık sonuna geldiğimizin bir işaretidir. Bu durumu da sadece biz değil bir çok
yatırımcı gördüğü için yüksek oranda trendin aksi yönünde pozisyonlar açılır.

Trendin dönüp dönmediğine karar verebilmek için dip ve tepe seviyelerine destek-direnç
çizgileri çizmek işimizi kolaylaştıracaktır. İki tepe noktası arasında yer alan dip seviyesine
çizilen destek seviyesine parite yaklaştıkça paritedeki satış pozisyonlarında artış
gözlemlenecektir. Piyasa algısı trendin kırıldığına emin oldukça satış pozisyonları artacak ve
düşüş hareketi sertleşecektir.

75
İkili tepe formasyonunda dip seviye olan destek noktasını kırdığından emin olmadan satış
pozisyonu açmak yanıltıcı olabilir. İkili tepe formasyonu gibi üçlü tepe formasyonu da
mümkündür.

Paritenin formasyonu kırması ile birlikte fiyatlarda yaşanacak düşüş hedefi olarak dip-tepe
farkı kadar olmalıdır. Formasyonun dip seviyesinin ne kadar altına düşeceğini ön görmek
oldukça zor olduğu gibi zaman zaman yanıltıcı da olabilir. Sert düşüşlerden ziyade kararlı
düşüş hareketleri paritede değer kaybının daha fazla olacağına işaret eder.

18.3. Ü ÇLÜ T EPE F ORMASYONU

Üçlü tepe formasyonu bir omuz baş omuz formasyonuna ait tüm özellikleri taşımaktadır.
Omuz baş omuzdan ayıran en büyük farkı tepe noktalarının yüksekliğinin birbirine yakın
olmasıdır. Dikdörtgen formasyonundan ayıran en belirgin özelliği ise dikdörtgen formasyon
bir devam niteliğinde iken, üçlü tepe formasyonu trendin yönünü değiştirecek niteliktedir.

76
Üçlü tepe formasyonunun oluşum şekli ikili tepe ile aynıdır. Yükselen tepe ile artan hacim,
düşüş ile birlikte azalmaktadır ki yükseliş trendi içinde bulunan bir parite için normaldir. Üçlü
tepe formasyonunun kırılabilmesi için destek noktasının kırılması gerekmektedir. Her tepe
oluşumu bir önceki tepe oluşumuna göre daha düşük hacim oluşturmaktadır. Her tepe
sonrası düşen hacim, bir önceki seviyenin geçilemeyeceğine işaret etmektedir.

Üçlü tepe formasyonlarında da destek seviyesinin kırılmasının ardından paritede yaşanacak

düşüşün hedeflenmesi olarak dip(destek)- tepe arasındaki fark kullanılır. Fiyatlarda
yaşanacak düşüş olarak dip-tepe farkı hedeflenebilir.

Üçlü Tepe Formasyonunun ise tersi olduğu söylenebilir. İkinci tepeden sonra aşağı yönlü
hareket eden fiyatların destek noktasını kırmaması ve aynı seviyelerde yeni bir tepe
oluşturması ile ortaya çıkarlar.

77
18.4. V F ORMASYONLARI
Diğer tüm fonksiyonlardan farklı yapısı ile V formasyonu, oluş aşamasında tanımlanması
zor bir formasyondur. Trendin aşağı olması sert düşüş sonrası yukarı yönlü hareketin bir
toparlama hareketi mi yoksa bir “V” formasyonunun öncüsü mü olduğunu kestirmek çok
mümkün olmadığı gibi erken bir öngörüde bulunmak yanıltıcı olabilir. “V”
formasyonunun izlerini kararlı bir düşüş sonrası aynı hızla yükseliş hareketinde
görebilirsiniz.

“V” formasyonu her ne kadar trendin tersinde kalma riski içeriyor olsa da formasyonun
doğruluğundan emin olduktan sonra açılacak pozisyonun riski minimize seviyede kalacaktır.
Grafikte gördüğümüz gibi uzun bir trend periyodu sonrası A noktalarında soluklanan parite
tekrar ivmelenerek hareketine devam etmiştir. A noktaları bizim “V” formasyonumuzun
oluşumu ve hedef fiyat seviyemiz konusunda belirleyici olacaktır. Yuvarlak içine alınan
seviyelerde trendin döndüğü ve giderek A noktası seviyelerine tekrar geri dönme eğiliminde
olduğunu görüyoruz. Bu seviyeler bizim artık trendin döndüğü ve bir “V” formasyonundan
emin olmamızı sağlayacak seviyelerdir. Açtığımız pozisyonda hedeflememiz gereken seviye
(Düşüş hareketi için) mutlaka A noktasının altında bir seviye (B) olmalıdır.

Bu gibi formasyonlar bir trend sonu yeni bir trend başlangıcı olduğu için grafikte de
gördüğümüz üzere çok daha düşük/yüksek seviyelere kadar inmesi/çıkması beklenebilir.
Dikkat edilmesi gereken tek nokta sabırlı olup, paritenin A noktasına yakın bir seviyeye kadar
gerilemesidir.

78
18.5. Ç ANAK V E T ERS Ç ANAK F ORMASYONLARI
Piyasaların genellikle diplerinde görüldüğü ve başlayan yükseliş trendlerine işaret ettiği için
dönüş formasyonları arasında sınıflandırılan çanak oluşumları, aynı zamanda sonlanan bir
düşüş trendinin ardından yeterli güçte başlayamayan ya da gücünü bir süreliğine kaybeden
yükseliş trendlerinde de devam formasyonu olarak görülebilmektedir. Birkaç aydan bir kaç
yıla uzayabilen süreleri ve kimi zaman yumuşakça eğilen bir yaya, kimi zamansa hafifçe U
harfine benzeyen yapılarıyla kolayca tanımlanabilen bu çanak formasyonları, sonlanmaları
ile yukarı ivmelenecek bir yükseliş trendine işaret ettiklerinden alınan pozisyonlar açısından
hem kısa, hem orta, hem de uzun vadede oldukça önemli miktarlarda kar marjları
yaratabilmektedirler.

Yapısal olarak çanak formasyonlarının simetriğidir. Zirve seviyelerinde oluşurlar. İşlem hacmi,
formasyon oluşumunu tamamladıkça azalmaktadır. Fiyatların artması ve düşmesi simetrik
olmalıdır. Kademeli olarak yükselen fiyatların giderek düşen hacim ile tekrardan düşmesi ters
çanak formasyonunu oluşturur. Şekil itibari ile ters U harfine benzer.

79
18.6. Ü ÇGEN F ORMASYONU ( S İMETRİK / YÜKSELEN / ALÇALAN )
Üçgen formasyonları grafik üzerinde en rahat şekilde görebileceğimiz formasyon tiplerinin
başında gelmektedir. Giderek alçalmakta olan tepeler ile giderek yükselen diplerin birbirine
yaklaşması ile oluşan sıkışmanın aşağı veya yukarı yönlü kırılması ile sonuçlanmaktadır. Grafik
üzerinde dip ve tepe noktalarında eşit daralma miktarı ile sıkışan üçgen formasyonunun aşağı
veya yukarı yönlü kırılma ihtimali eşittir. Düşen hacim ile daralan hareket bandının
belirginleşmesi ile birlikte artık üst band bir direnç, alt band ise bir destek konumuna
gelmiştir.

80
Alıcı ve satıcıların hakimiyeti kendine alamadığı bu formasyonlarda sıkışma arttıkça simetriyi
bozacak fiyat hareketlerine olan hassasiyet artmaktadır. Yaşanacak ekonomik bir gelişmenin
fiyat hareketlerindeki etkisinin normalden daha sert olması beklenebilir. Fiyat hareketlerinde
simetrik üçgen oluşumu hiç de kolay değildir. Simetrik üçgen ile karşılaşıldığındaysa
kırılmanın hangi yöne olacağını doğru analiz edebilmek için hangi yöne fiyat hareketi
olduğunda fiyat artışı oluyorsa, kırılmanın da o yönde olma ihtimali diğerine nazaran daha
yüksektir.

Üçgen formasyonu yükseliş trendi içinde olması durumunda ilk dip seviyesi diğer dip
seviyelerinden daha düşüktür ve işlem hacmi yükselişlerde artmakta, aşağı yönlü
hareketlerde azalmaktadır. 2. Dipteki hacim ilk dipteki hacim kadar yüksek değildir, yani
işlem hacmindeki düşüş fiyatın daha da düşmesini desteklememektedir. Giderek düşen
hacim üçgen formasyonunun daha belirgin oluşmasını sağlamaktadır. 2 tepe ve 2 dip
noktanın belirlenmesi üçgen formasyonunun çizimi için yeterlidir.

81
Üçgen formasyonlarında fiyat hareketlerini belirleyici unsur azalan işlem hacmi olduğu için
formasyonda kırılmanın yaşanacağının sinyalini hacimdeki ani artıştan anlayabiliriz.
Formasyonlarda en çok hata yapmamıza sebep olan etmen trend dışına sarkan zayıf fiyat
hareketleridir. Trendde kırılmanın yaşandığını kabul edebilmemiz için fiyat kapanışlarının
formasyon dışında bir seviyede sonlandırması beklenmelidir.

Üçgen formasyonlarının kırılma süreleri değişiklik göstermektedir. Ancak belli bir ortama baz
alındığı zaman yaklaşık olarak üçgen formasyon süresinin 2/3’ü süresinde kırılma
gerçekleşmektedir. Örneğin, üçgen formasyonu trend çizgileri 9 haftalık bir süreyi kapsıyor
ise, yaklaşık olarak 6. Haftada trendin kırılması beklenebilir. Öncesinde açıklanan bir
ekonomik veri veya haber bu süreyi biraz daha erkene çekme gücüne sahiptir.

Kırılma yaşandıktan sonra fiyatların ne kadar düşeceğini veya yükseleceğini belirleyen en

önemli unsur trende giriş noktası ile çıkış noktası arasındaki yükseklik farkıdır. Trendin
kırılması durumunda iki yükseklik farkı kadar fiyat minimum fiyat değişimi olmasını
bekleyebiliriz.

Trendin kırılmasının ardından genellikle diğer formasyonlarda da gözlemlediğimiz geri dönüş

hareketi görülmektedir. Ancak düşen hacim ile birlikte aynı seviyelere geri dönmesini
beklemek doğru olmayacaktır. Bu sebeple geri çekilmeleri bir yatırım fırsatı olarak
düşünülmemelidir.

18.7. B AYRAK F ORMASYONU

Fiyatlarda çok sert yükseliş veya düşüş hareketlerinin ardından görülen, ve kısa bir duraklama
dönemi olarak adlandırabileceğimiz fiyatlamalardan oluşmaktadır. Genellikle bayrak
formasyonu öncesi yaşanan sert fiyatlamanın devam edeceğinin sinyalini bize verir.

82
Hareketler keskin de olsa bir soluklanma isteği doğacaktır. Paritede yaşanacak durağanlığı
tespit edebilmek için işlem hacminde yaşanacak düşüşü iyi takip etmek gerekmektedir. İşlem
hacminde yaşanacak düşüş ile genellikle trendin ters yönünde dar band içinde bir hareket
meydana gelmektedir.

BAYRAK GRAFİĞİ EKLENECEK

Bayrak formasyonunun en belirgin özelliği sert fiyat hareketinde yüksek hacim ile hareket
ederken, bayrak formasyonunu oluştururken işlem hacminin durma noktasına kadar
azalmasıdır. İşlem hacmi ne kadar düşüş göstermişse yeni bir sert harekete o kadar
yaklaştığımızın sinyalini verir. Bayrak formasyonu sert fiyat hareketleri ile kırılmakta,
kademeli yükselişler veya düşüşler yani fiyat hareketlerinde geri çekilmeler
görülmemektedir.

Fiyat düşüşlerinde bayrak formasyon başlangıcındaki ilk dip noktası, formasyon bitimine
kadar dip seviyesini oluşturur. Formasyon anında düşen işlem hacmi ile dip seviyelerde artış
yaşanacaktır. Bayrak formasyonunun kırılması ile sonlanan kapanış durumunda genellikle
hacimde yaşanan artış ile birlikte sert fiyat hareketleri görülür. Kapanış fiyatının trendin
içinde kalması durumunda fiyat hareketleri daha kısmi düzeylerde gerçekleşebilir. Kararsız
fiyat hareketleri işlem hacminde yatırımcıların tek ses olarak hareket etmelerini
sınırlayacaktır.

Yükseliş trendinde aşağı yönlü eğim, düşüş trendinde ise yukarı yönlü eğim bayrak
formasyonunun kusursuzluğunu gösterir. Yukarı yönlü veya aşağı yönlü hareketlerde paralel
bir band oluşması trendin gücünden kaynaklıdır ve paritedeki sert fiyatlanma beklentisini
değiştirmez.

BAYRAK FORMASYONUNDA FİYATLANMA HEDEFİ

Bayrak formasyonunun fiyatlanmasında bayrak formasyon hareketinden ziyade öncesinde

yaptığı hareketin büyüklüğü önem taşımaktadır. Fiyatlanma hedefi formasyona kadar olan
fiyat değişimi kadar olacaktır. Formasyon öncesi fiyat değişimi ne kadar fazla olursa
formasyondan sonraki fiyat değişimi de o kadar fazla olacaktır. Bayrak formasyonları sonrası
yukarı yönlü hareketlerden sonra satış, düşüş yönlü hareketlerden sonra alış pozisyonları için
aceleci olmamak gerekir. Fiyatlarda geri çekilmeler çok sık yaşanmamak da olup, karlı
pozisyonları erken kapamak kar miktarınızın sınırlı kalmasına yol açacaktır.

18.8. F LAMA F ORMASYON

Şekil olarak takoz formasyonuna benzese de daha çok bayrak formasyonu gibi hareket
etmektedir. Fiyatlarda yaşanan sert hareketlerin ardından düşen işlem hacmi fiyatlarda
belirgin bir durağanlık dönemini kapsamaktadır. Giderek düşen işlem hacmi ile birlikte üçgen
formasyonuna benzetilmektedir. 3 haftalık periodları geçmeyen fiyat hareketlerinde ağırlıklı

83
görülmekte olup, formasyonun kırılması durumunda fiyat hareketi yine trend yönünde sert
olacaktır.

Formasyon öncesi sert fiyat hareketleri ile oluşan yukarı/aşağı yönlü trend tepe/dip yapar.
Azalan işlem hacmi ile yukarı yönlü trend ise tepe seviyeyi genellikle formasyon kırılana
kadar bir daha görmez. Bu durumun en belirgin sebebi azalan işlem hacmi ile birlikte
paritenin eski gücünü kaybetmesidir.

FLAMA FORMASYONUNDA FİYATLANMA HEDEFİ

Formasyonun kırılması durumunda fiyatlanma hedefi bayrak formasyonunda olduğu gibi

formasyon öncesi oluşan sert fiyat hareketi kadar olmaktadır. Yükselen bir trend içinde olan
bir parite için flamayı oluşturan çizgilerin alt seviyesi ile trend başlangıç seviyesi yüksekliği
belirler. Bu sebeple flama formasyonu öncesi yapılan hareket ne kadar uzun olursa flama
sonrası fiyatlama hareketinin de o kadar uzun olması beklenir. Flama hareketinin netliği
arttıkça yatırımcıların da bu harekete göre pozisyon almaları beklenmektedir. Aynı algıya
sahip olan yatırımcı sayısı arttıkça aynı yönlü hareket miktarı da o ölçüde artacaktır. Bu
doğrultuda formasyonun kırılması durumunda daha sert hareketlerin olması sürpriz
olmayacaktır.

Formasyonun kırılması sonrası sert hareketlerin ardından fiyatta geri çekilmeler beklemek
yanıltıcı olabilir ve risk içermektedir. Piyasa algısının formasyon yönünde olduğu
unutulmamalı ve trendin sonlandığından emin olmadan trend hareketine ters pozisyon
alınmamalıdır.

18.9. T AKOZ F ORMASYONU (Y ÜKSELEN /A LÇALAN )

Takoz formasyonları görünüş ve işlem itibari ile üçgen formasyonlarına benzer bir yapıya
sahiptir. Yalnız üçgenlerdekinin aksine yukarı yönlü hareketlerde aşağıya, aşağı yönlü
hareketlerde yukarıya doğru kırılır. Genellikle orta vadeli olarak kabul edebileceğimiz 2-3
haftayla 2-3 aylık bir süreyi kapsayan formasyonlardır.

84
Alçalan takoz formasyonu, yukarı yönlü hareketini tepe yaparak sonlandırmasının ardından
aşağı yönlü giderek daralan bir trend içine girer. İlk tepe ile oluşan yüksek hacim aşağı
düşüşler ile gücünü kaybetmeye başlar. Nitekim 2. Tepe ilk tepe noktası yüksekliğine
çıkamayacaktır. İkinci dibin ise, ilk dip noktasının altında olması fiyatların daha da düşeceği
şeklinde yanıltabilir. Ancak kararlı yükselişler sonrası zayıf geri çekilmeler, fiyatlarda tekrar
yükselişin habercisidir. Aynı şekilde, zayıf geri çekilmede gördüğümüz gibi, hacimde zayıf
azalma da bize kararlı bir geri çekilmenin yaşanmadığını göstermektedir. Çünkü trend içine
girmeden önce yukarı yönlü harekette tepeler oluşurken hacim artmakta, dipler oluşurken
hacim azalmaktadır. İlk iki tepe seviyesinden sonra çizilecek trend çizgisi, trend çizgisi için
yeterli olacaktır. 3. Tepe seviyesi oluşurken hacim yükselse de ilk iki tepe seviyelerinin
hacimlerine ulaşamayacaktır. Aşağı yönlü oluşan üçgen ile artan sıkışma ve düşen hacim
arzın/ paritenin başlangıçtaki gücünü kaybettiğine işarettir. Burada küçük bir detay ise, hacim
artışı düşüş trendi olmasına rağmen yükselişlerde artmasıdır. Normal şartlarda, düşüş trendi
içinde hareket ettikçe hacim artması beklenmesi gerekirken, takoz formasyonlarında düşüş
trendinde yükselişlerde artış görülmektedir.

2 dip ve tepe noktaları sonrası trend çizgisi belirlendikten sonra parite trend çizgilerini test
edebilir, bazı durumlarda ise çizginin dışına çıkabilir. Trendin dışına çıktığı durumlarda takoz
formasyonunun kırıldığı şeklinde algılanabilir. Formasyonun kırıldığından emin olabilmek için
öncelikle gün sonunu trendin dışında bitirmiş olmasına dikkat etmek, ve hacim de belirgin bir
artış gözlemlemek gerekir.

Düşüş hareketi sonrası oluşan alçalan takoz formasyonunun zayıflayan bir düşüş trendinde
görülmesi yükseliş hareketinin de öncüsü olabilir. Azalan hacim ile birlikte fiyat seviyesinde
zayıf düşüşler, alçalan takoz çıkışına işaret eder. Bu durum satış pozisyonlarının etkisinin
tükenmekte olduğuna, aşırı alım seviyesine geldiğine, işaret eder. Bu gibi durumlarda piyasa,
pariteyi yukarı yönlü tetikleyecek gelişmelere karşı daha hassas olur.

85
Bir düşüş hareketinde alçalan takoz formasyonunun kırılması, yükseliş trendinde alçalan
takoz formasyonunun kırılmasından çok daha zordur. Çünkü yükseliş trendinde alçalan takoz
oluşumu zayıf satışlar sonucu oluşurken, düşüş trendinde alçalan takoz oluşumu satış
hareketinin devamıdır. Bu sebeple düşüş trendindeki satış algısını değişip paritenin yukarı
dönmesi, yükseliş trendinde zayıf satış hareketini kırmasından çok daha zordur. Düşüş
trendinde azalan takoz formasyonunun kırıldığına emin olmak için hacim değişimini yakından
takip etmek formasyonun kırılacağı seviyeyi tahmin etmek için daha sağlıklı olacaktır.

Takoz formasyonunun kırıldığına emin olmadan açılacak erken pozisyonların bizi maddi
zarara uğratabileceği ancak geç açılan pozisyonların sadece karı azaltacağı unutulmamalıdır.

19. FOREX’DE FİBONACCİ SAYILARININ DİLİ

Altın oran, çok uzun yıllardır mimari ve sanat alanlarında, çeşitli bilim dallarında halen
kullanılmakta olan, parçaların belirli bir tutarlılık içinde kurulu bir düzende olduğunu
açıklayan geometrik ve sayısal değerlere verilen isimdir. Mısırlılar ve Yunanlılar tarafından
yapılan mimari yapılar ve heykeller altın oranın kullanıldığı tespit edilen ilk eserlerdir. Temel
olarak bölünen bir bütünün yan yana gelen iki parçasının diğer büyük parçayı oluşturmasına
dayanmaktadır. Altın oranın sayısal değeri 1,618’dir.

Doğada bir çok canlıda görülmekte ve bir çok yapıda kullanılmaktadır. Altın oran kullanılarak
yapılan en ünlü eser 1492 yılında Leonardo da Vinci’nin “Vitrivius Adamı” adlı eseridir. Onun
dışında Mısırlılar Piramitleri oluştururken altın orandan yararlanmışlardır. İtalyan
matematikçi Fibonacci de altın oranı sayılara dökmüş ve bunu çalışmalarının bir çok alanında
kullanmıştır. Fibonacci altın oranın farkını bilerek yapıp yapmadığı bilinmemektedir.
Fibonacci sayılarının diziliminde arka arkaya gelen 2 sayının toplamı kendilerinden bir sonra
gelen sayıyı oluşturmaktadır. Örneğin; 1+0=1; 1+2=3; 2+3=5; 3+5=8; 5+8=13; 8+13=21;
13+21=34 gibi.

19.1. F İBONACCİ D ÜZELTME S EVİYELERİ

Fibonacci düzeltme seviyeleri, var olan ağırlıklı olarak bir uzun vadeli trendin kırılması sonrası
geri dönüş hareketinde fiyatların hedef seviyelerinin belirlenmesinde kullanılır.

86
Yukarıda haftalık bazda altının dolar karşısındaki hareketini görmekteyiz. Fibonacci düzeltme
seviyelerini belirleyebilmemiz için dip ve tepe noktalarına ihtiyacımız olacaktır. Yükseliş
hareketinde önce dip(A) sonra tepe noktası(B) belirlenir. Fibonacci seviyelerini Meta Trader4
platformumuzda kayıtlı olan formülasyon otomatik olarak hesaplayacaktır. Fibonacci geri
çekilmeleri %0.0, %23.6, %38.2, %50, %61.8 ve %100 olmak üzere 6 direnç-destek
seviyesinden oluşmaktadır.

Fibonacci düzeltme seviyeleri haftalık altın grafiğinde görüldüğü gibi kuvvetli birer destek-
direnç seviyeleri olarak çalışmıştır. A noktası ile dip yapan ve yükselişe başlayan altın %61.8
seviyesine kadar ciddi bir direnç ile karşılaşmamış ve yükselişini sürdürmüştür. Sonraki
hareketlerinde direnç ve destek seviyelerini etkin kullanarak kademeli yükselişine devam
etmiştir. B noktası ile tepe yapan altın, 2011 yılından bu yana kademeli düşüşünü
sürdürmektedir. %38,2 (D) ve %61.8 (C) seviyeleri arasında direnç-destek seviyelerinin
nispeten birbirine yakın olması bu band içindeki fiyat hareketlerini sıklaştırmıştır.

Grafiğimizi dikkatlice inceleyecek olursak D, C ve E noktaları arasında azalan üçgen

formasyonu oluştuğunu görebiliriz. Azalan üçgen formasyonu bize %61.8 desteğinin
kırılacağının sinyalini vermektedir. Aynı zamanda altın, %61.8 seviyesini birden fazla test
etmiş ve yukarı yönlü hareketlerin etkinliği giderek azalmıştır. Nitekim parite %61.8 seviyesini
kırmış ve aşağı yönlü hareketini hızlandırmıştır. %61.8-%100 destekleri arasında herhangi bir

87
belirleyici bir seviyenin bulunmaması ve azalan üçgen formasyonunun kırılması bizim için
önümüzdeki dönemde fiyat hareketinin aşağı yönlü olacağının sinyalini vermektedir.

20. İNDİKATÖRLER
Geçmiş fiyatlara uygulanan matematiksel işlemler sayesinde gelecekte oluşabilecek fiyatları
tahmin etmemizi sağlayan yöntemlerdir.

20.1. B OLLİNGER B ANDS

Bollinger bantları oluşan fiyatların hareketli ortalamasının belli bir standart sapmasının
alınarak çizilmesiyle oluşur. Piyasadaki volatilitenin durumuna göre daralırlar ya da
genişlerler.

Bollinger bantlarında genel olarak 20 günlük periyot kullanılır ancak piyasadaki

hareketlenmeye göre daha kısa ya da daha uzun periyotları kullanmak analiz yapmayı
kolaylaştırır. Periyod kısaldıkça oluşan Bollinger bandında daralma olur.

Bollinger bandının yorumu yapılırken bandın içinde hareket eden fiyatların trend kanallarına
göre konumu ele alınır. Bu göstergede bandın bir kenarına gelen fiyatların dönüş yapması

88
beklenir ve dönüş hareketi, fiyatların hareketli ortalanmasından oluşan orta bandı kırarsa
fiyatların bandın diğer kenarına ulaşacağı düşünülür.

Bollinger bandının başka bir yorumu ise kanalların genişliğine göre yapılır. Bollinger bandında
oluşan daralmanın sonucu çok yakında sert bir hareketin oluşacağı anlamına gelmektedir.
Fiyatın yönü hakkında bir sinyal vermese de dikkatli olunması konusunda yatırımcıyı uyarır.

20.2. S TOCHASTİC O SİLATÖRÜ

Oldukça yaygın olarak kullanılan bu gösterge orta ve kısa vadeli analizler için uygundur. Bu
gösterge, belirlenen bir periyottaki en yüksek ve en düşük fiyatlar dikkate alınarak kapanış
fiyatına göre oluşturulur. Oluşan değerlerin yorumu yapılırken iki ayrı eğrinin birbirine göre
karşılaştırması yapılır. Bu eğrilerden biri %K eğrisi olarak bilinen ana eğridir. Diğer eğri ise %K
eğrisinin basit hareketli ortalaması olan %D eğrisidir. %K eğrisinin hesaplanmasında 5 günlük
periyot kullanılırken, bunun hareketli ortalaması olan %D eğrisi içinse 3 günlük periyot tercih
edilir.

89
Stochastic osilatörü eğrisi 0-100 arasında değerler alır. Aşırı alım ve aşırı satım seviyelerini
gösteren referans seviyeleri 20 ve 80’dir. Bu göstergede 0-20 aralığı aşırı satım bölgesidir ve
bu bölgeye inen eğrinin yukarı yönlü bir hareket yapması alım sinyalini oluşturur. 80-100
aralığı ise aşırı alım bölgesidir ve bu aralıkta oluşan eğrinin aşağı yönlü hareket etmesi satış
sinyalini verir. Kısaca bu eğri 20 seviyesini yukarı doğru kesiyorsa alım, 80 seviyesini aşağı
doğru kesiyorsa satım yapılması gerektiğini söyleyebiliriz.

Bu göstergenin bir diğer yorumlanma şekli ise %K ve %D eğrilerinin birbirine göre

durumudur.%K eğrisi %D eğrisini aşağı doğru keserse fiyatların aşağı yönde hareket edeceği
şeklinde bir sinyal oluşmuştur ve satış yapılması gerekmektedir. %K eğrisi %D eğrisini yukarı
yönde kesiyorsa fiyatlarlarda yukarı yönlü bir hareket olduğu düşünülmelidir ve alım
yapılmalıdır.

Sinyallerin daha isabetli olabilmesi için eğrilerin birbirine göre durumu ve 20-80 seviyelerine
göre konumunu birlikte değerlendirmek gerekir.

20.3. M OMENTUM

Momentum, trendin gücünü, hızını ve yönünü inceleyebilmemizi sağlayan, kısa vadeli

analizler için kullanılan bir göstergedir. Genelde 14 günlük periyotla kullanılır. Ancak vadeyi
kullanılan finansal ürünün volatilitesine göre ayarlamak daha uygun olur. Volatilitenin yüksek
olduğu finansal ürünlerde daha uzun vadeli momentum tercih edilmelidir.

90
Momentum, son gün kapanış fiyatının belirlenen gün kadar önceki kapanış fiyatına
bölünmesi ve çıkan sonucun 100 ile çarpılmasıyla bulunan bir göstergedir. Son gün kapanış
değeriyle, belirlenen gün kadar önceki kapanış fiyatının eşit olması durumunda bulunan
değer 100 olacağı için bu değer referans seviyesi olarak kullanılır. Momentum referans
seviyesini aşağıdan yukarı doğru kesip yukarı doğru ilerliyorsa aşırı alım bölgesine girmiştir ve
referans seviyesinin yeni aşıldığı bu kırılma bölgesinde alım yapılabileceğini gösterir. Kırılma
bölgesinde alım yapamayanların dönüş sinyalini bekleyip aşağı yönlü hareket oluştuğunda
satış yapması gerekir. Referans seviyesi yukarıdan aşağı doğru kesiliyorsa aşırı satım
bölgesine girmektedir ve kırılma bölgesinde satış yapılabilir ancak kırılma bölgesinde
pozisyon alamayanlar dönüş hareketini beklemeli ve bu sinyalin oluştuğu yerde alım
yapmalıdır.

20.4. MACD (M OVİNG A VERAGE C ONVERGENCE D İVERGENCE )

Fiyatların kısa dönemli eğilimiyle uzun dönemli eğiliminin kıyaslanmasıyla oluşturulan ve orta
vadeli analizde kullanılan bir göstergedir. Kısa vadeli eğilim olan 12 günlük üssel hareketli
ortalama ile uzun vadeli eğilim olan 26 günlük üssel hareketli ortalama arasında ki farkın
alınmasıyla oluşturulan yükseliş çubuklarından faydalanarak piyasanın yönü hakkında yorum
yapılır.

Bu göstergede sıfır seviyesi referans seviyesi olarak kullanılır. 12 günlük üssel hareketli
ortalamanın değeri 26 günlük üssel hareketli ortalamadan fazla olduğu zaman yükseliş

91
çubukları sıfır seviyesinin üzerinde oluşur ve piyasanın yükselişte olduğunu gösterir. Tersi
durumda ise yükseliş çubukları sıfır seviyesinin altında oluşacaktır ve piyasanın aşağı yönlü
hareket ettiğini gösterir.
Bu göstergenin yorumlanmasında trigger (tetik) çizgisi de kullanılır. Bu çizgi oluşturulurken 9
günlük üssel hareketli ortalama kullanılır. Bu çizgi sıfır seviyesinin üstünde oluşan yükseliş
çizgilerini yukarıdan aşağı doğru kesiyorsa satış sinyali oluşur. Ancak sıfır seviyesinin altında
oluşan yükseliş çizgilerini aşağıdan yukarı doğru kesiyorsa alış sinyali oluşur.

20.5. R ELATİVE S TRENGHT I NDEX (RSI)

Piyasadaki trendin gücünü ölçmeye yarayan bu gösterge orta ve kısa vadeli analizlerde daha
etkilidir. Vade uzadıkça oluşacak sinyallerin tutarlılığı azalacaktır.

Bu gösterge hesaplanırken, belirlenen periyottaki yükselen ve alçalan değerler esas alınır.

Bunların ortalamasının alınmasıyla oluşan değerleri birbirine bölerek göreceli güç (RS)
değerini elde ederiz. RSI göstergesinin formülle ifade ediliş şekli aşağıda ki şekliyle oluşur;

RS = Ortalama yükselen hareket / Ortalama alçalan hareket

RSI = 100 - ( 100 / 1 + RS )

Bu formülün sonucunda oluşan RSI eğrisi 0-100 arasında değerler alır. RSI’nın yükseldiği
yerlerde fiyatların yükselme eğiliminde olacağını, eğrinin aşağı yönlü hareketinde ise
fiyatların düşme eğilimde olacağını düşünebiliriz.RSI eğrisinin Aşırı alım ve aşırı satım
seviyelerini gösteren referans seviyeleri 30 ve 70’dir. Bu göstergede 0-30 aralığı aşırı satım
bölgesidir ve bu bölgeye inen eğrinin yukarı yönlü bir hareket yapması alım sinyalini
oluşturur. 70-100 aralığı ise aşırı alım bölgesidir ve bu aralıkta oluşan eğrinin aşağı yönlü

92
hareket etmesi satış sinyalini verir.RSI göstergesi trendin iç gücünü yansıtan bir eğri olduğu
için bazen trend dönüşe geçmese de gücünü kaybettiği için ters yönde hareket
gösterebiliyor. Bu yüzden al sat kararı verirken dikkatli olmak gerekiyor.

20.6. C OMMODITY C HANNEL I NDEX (CCI)

Bu gösterge uzun yıllar emtia piyasalarında işlem yapan Donald Lambert tarafından
geliştirilmiştir. Lambert fiyatların 22 günlük süre içerisinde 11 gün yükseliş 11 gün düşüş
gösterdiğini ve bu periyodun sonunda fiyatların en düşük seviyesine gerilediğini fark etmiştir.
Bu nedenle Lambert’a göre bu gösterge kullanılırken 5-25 günlük periyodun dışına
çıkılmaması göstergenin geçerliliğini artıracaktır. CCI eğrisinin aşırı duyarlı yapısından dolayı
kısa periyodlarda çok fazla alım satım sinyali oluşur, uzun vadeli periyodlarda ise sinyallerde
gecikme oluşur. Bu nedenle periyot seçiminde dikkatli olmak gerekir. Genel olarak kullanılan
periyot aralığı ise 11 ve 14 gün olarak tavsiye edilir.

Bu göstergenin referans seviyeleri ise 100 ve -100 olarak belirlenmiştir. -100 değerinin altı
aşırı satım bölgesi anlamına gelir ve fiyatların iyice düştüğünü gösterir. CCI eğrisinin -100
referans değerinin altındayken yukarı yönlü hareket göstermesi ise alış yapılabileceğini
gösterir. 100 referans değerinin üstü ise aşırı alım anlamına gelir ve fiyatların en yüksek
seviyesine çıktığını gösterir. CCI eğrisinin burada aşağı yönlü dönüş hareketi fiyatların artık
düşeceği anlamına gelir ve satış yapılmalıdır.

93
20.7. W İLLİAM P ERCENT R ANGE
Stochastic Osilatörü’ne benzerliğiyle bilinen bu gösterge kısa vadeli analizlerin kullanımına
uygundur. Her fiyat hareketine karşı ani tepkiler göstermesi nedeniyle Stochastic
osilatöründeki %K eğrisine benzetilmektedir. Bu durum alım satım sinyallerinin okunmasını
zorlaştırdığından %R eğrisinin çok kısa vadeli hareketli ortalamasını kullanmak analiz
yapılmasını kolaylaştıracaktır.

Bu göstergenin en önemli özelliği trend dönüşlerinden önce ters yöne hareket etmeye
başladığı için alış-satış kararı verirken zaman önceliği tanır.

%R eğrisi hesaplanırken formül aşamasında -100 katsayısının kullanılmasından dolayı aldığı

değerler 0 ile -100 arasındadır. Bu nedenle yüksek fiyatların gösterge değeri sıfıra, düşük
fiyatların gösterge değeri ise -100’e yakın yerlerde oluşur.

%R eğrisinin referans değerleri stochastic osilatörde yer alan değerlerin negatifidir. Yani %R
eğrisi -20 ve -80 referans değerleri karşısındaki konumuna göre yorumlanır. Bu göstergenin
verdiği sinyalleri iyi değerlendirebilmek için göstergenin erken sinyal verme özelliğine dikkat
etmek gerekir. Eğer %R eğrisi -20 seviyesinde hareket ediyor ya da -20 ile sıfır arasında bir
yere çıkıp, aşağı dönme eğilimi gösteriyorsa sat sinyali oluşmuştur ancak satış yapmak için
fiyatlardaki aşağı dönüşü beklemek gerekir. %R eğrisi -80 seviyesinde hareket ediyor ya da -

94
80 ile-100 arasında bir yere inip yukarı yönlü bir eğilim gösteriyorsa al sinyali oluşmaya
başlamıştır ancak alış yapmak için fiyatlardaki yukarı dönüşü beklemek gerekir.

20.8. P ARABOLİC SAR

J.Welles Wilder tarafından geliştirilen bu göstergede SAR, Stop and Reversal kelimelerinin
kısaltılmasıdır ve “Dur ve geri dön” anlamına gelir. Pozisyon değiştirmemiz gereken yerlerde
bize sinyal veren bu gösterge Forex piyasası gibi çift yönlü piyasalarda daha etkin bir şekilde
kullanılır.

Parabolic SAR, fiyatların üzerinde ve altında oluşan noktalar yardımıyla alım ve satım
kararının verildiği bir göstergedir. Yükselen veya alçalan trendin olduğu piyasalarda etkin
olarak kullanılır, ancak yatay piyasalarda kullanımı uygun değildir.

Parabolic SAR’ı ifade eden noktalar fiyatların altındaysa, fiyat hareketlerinden bağımsız bir
şekilde sürekli olarak yukarı yönlü hareket gösterecektir. Bu hareket fiyatların düşerek
parobolic SAR’ı yakaladığı yerde noktaların üste geçmesiyle son bulur. Noktaların fiyatların
üstüne çıkması artık yükseliş trendinin sona erdiği anlamına gelir ve bu geçiş bize sat sinyalini
verir. Fiyatların üzerinde oluşan noktalar ise sürekli olarak aşağı yönlü hareket edecektir ve
fiyatların Parabolic SAR’ı yakaladığı yerde, noktalar fiyatların altında oluşmaya başlayacaktır.
Noktaların, fiyatların altına geçmesi ise aşağı yönlü hareketin sona erdiği anlamına gelir ve al
sinyali oluşur.

Parabolic SAR alçalma ve yükselme hareketleri sırasında noktaların aralarındaki mesafe

zaman zaman daralır ya da genişler. Noktaların aralarındaki mesafenin geniş olması mevcut
olan trendin güçlü olduğunu gösterir yani fiyatlar yukarı yönlü hareket ediyorsa bu yükselişin
daha hızlı olacağı anlamına gelir. Mesafenin daralması ise trendin güç kaybetmeye
başladığını gösterir.

20.9. ADX (Average Directional Movement Index)

Bu gösterge, piyasada bir trendin olup olmadığı ve hızına ilişkin verileri bize sunan DX’in
(Directional Movement Index) 14 günlük hareketli ortalamasıdır. Dolayısıyla bu göstergeyi
anlayabilmek için DX’in açıklamasının yapılması gerekir.

DX hareketleri trendin yönü hakkında bilgi vermemektedir ancak piyasadaki hareketlilik

hakkında yorum yapmamızı sağlar. DX’in sıfıra yaklaşması mevcut trendin gücünün azaldığını
gösterir ve giderek sıfıra inen DX değerleri artık trendin olmadığı anlamına gelir. DX’in
değerinde artış olması bir trend oluşmaya başladığını gösterir ve DX yükseldikçe trendin
gücünün artması anlamına gelir. 0 ile 100 arasında değerler alan DX’in formülü ise şöyledir;

95
 DX = [ (DI+ - DI-) / (DI+ + DI-) ] * 100

Kendi başına al-sat sinyali oluşturamayan DX, DI+ ve DI- göstergeleriyle kullanıldığında
trendin yönü hakkında da fikir sahibi olmamızı sağlar. DI+ ve DI- eğrileri ise fiyatın hangi
yönde hareket ettiğini gösteren eğrilerdir. Burada DI+ eğrisi piyasanın yukarı yönlü
hareketinin gücünü, DI- ise piyasanın aşağı yönlü hareketinin gücünü gösterir. Bu eğriler
incelendiğinde DI+ eğrisinin fiyatlarla birlikte hareket ederken, DI- eğrisinin ise fiyatlarla ters
yönde hareket ettiği görülür.Bu iki eğriyi üst üste çizdiğimizde al-sat yapabileceğimiz
değerleri görürüz. DI+ eğrisinin üste geçtiği yerlerde alım yapılır, DI- eğrisinin üste geçtiği
yerlerde ise satım yapılır.

ADX eğrisinin yorumu yapılırken analistler genellikle 25 üzerindeki bir değerde trendin
kuvvetli olduğu yorumunu yaparlar. ADX eğrisinin DI+ ve DI- eğrilerini geçerek 40
seviyelerine ulaşmış yada bu seviyeyi aşmışsa trendin dönmek üzere olduğu yorumu yapılır.

21. MOBİL META TRADER4 KULLANIM KILAVUZU

1-Telefonunuzun veya 2-Yüklemenin 3-Eğer açık bir hesabınız

tabletinizin Play Store tamamlanmasının var ise ‘’Varolan
uygulamasının arama ardından artık uygulamayı Hesabınıza Giriş Yapın’’
bölümüne Meta Trader 4 cihazınızda çalıştırabiliriz. butonunu tıklayınız.
yazarak arama yapınız.
Çıkan seçeneklerden
yanda belirtilmiş olan
logoya sahip uygulamayı
telefonunuza indiriniz.

96
4- Arama kısmına Alnus FX 5-Tarafınıza özel olarak
Reel yazarak platforma
iletilen hesap no ve şifre ile
girişinizi sağlayınız.
kişisel hesabınıza girişinizi
gerçekleştirebilirsiniz.
2
6- Demo hesap açmak
istiyorsanız ‘’Kişisel Bir
Demo Hesap Açın’’
seçeneğini tıklayınız. Arama
kısmına Alnus FX-Demo
yazarak demo hesabımızın
kurulumunu
gerçekleştirebilir,
platformumuzu
inceleyebilirsiniz.
7- Bu ekranda fiyat 8- Sağ üst kısımdaki (+)
kotasyonlarını ve fiyat seçeneğinden farklı
akışlarını izleyebilirsiniz. enstrümanları da fiyatlar
Gelişmiş seçeneğine bölümüne ekleyebilirsiniz.
tıklayarak günün en düşük
ve en yüksek fiyatlarını da
görebilirsiniz.

3
8- Fiyatlar sekmesi 10- İşlem butonuna
üzerinde istediğiniz tıkladığınız zaman açılan
pariteye tıklayıp işlem ekran üzerinden seçili
butonu üzerinden pariteyi değiştirebilir,
işlem açabilirsiniz. işlem büyüklüğünü
belirleyebilir, kısa veya
uzun pozisyon
açabilirsiniz.

4
11- Fiyatlar sekmesi
üzerinde istediğiniz
pariteye tıklayıp grafik
butonu üzerinden
istediğiniz paritenin fiyat
hareketini görebilirsiniz.
11- Piyasa Emri butonuna 13- Açık olan pozisyonun
tıklayarak piyasa üzerine basılı tutarak, o
fiyatından işlem emir üzerine önceden
yapılabileceği gibi, yazılmış Kar Al(TP) ve
istediğiniz fiyat Zarar Kes(SL) noktalarını
seviyelerine bekleyen ve taşıma maliyetini
emirler de koyabilirsiniz. görebilirsiniz.
12- Açık pozisyon
özetleriyle bakiye
bilgilerini ve anlık
değişimleri alt kısımdaki
işlem seçeneğini seçerek
görebilirsiniz.
5
14- Eğer açık olan 16- Tarihçe kısmından
pozisyon üzerine basılı geçmiş hesap
tutarsanız, kapat seçeneği dökümümüzü takip
üzerinden ister edebileceğimiz gibi
pozisyonunuzun tamamını, hesaplar kısmından diğer
isterseniz parçalı kısmını hesaplarınıza geçişinizi de
kapatabilirsiniz. gerçekleştirebilirsiniz.