HPS d04 2021

Okan Üniversitesi MYO
MMAK212
HİDROLİK ve PNÖMATİK SİSTEMLER
Ders Yürütücüsü:
Öğr. Gör. Eren Kayaoğlu
eren.kayaoglu@okan.edu.tr DERS 4
MMAK212 – Hidrolik ve Pnömatik Sistemler
Ders Sunumları (.pdf) + Kaynaklar
http://olearn.okan.edu.tr Blackboard Learn ders sayfası
http://okanuni.eren.xyz Web sayfası

HİDROLİK DEVRE ÖRNEKLERİ

Okan Üniversitesi MYO / MMAK212 – HİDROLİK VE PNÖMATİK SİSTEMLER
Hidrolik Devre Şeması

• Örnek görseller:
Hidrolik güç devre
şemaları
Hidrolik Devre Sembolleri

İngilizce Karşılıkları
• Boru bağlantı ve kesişim noktaları
• Tank / rezervuar
• Çek Valf
• Hidrolik Pompa
• Basınç Emniyet Valfi (Subabı)
• Filtre

• Filtre (By-pass valfli)
• Tek etkili doğrusal hareketlendirici

(hidrolik silindir)
• Tek etkili yaylı hidrolik silindir
• Çift etkili hidrolik silindir
• Çift etkili çift pistonlu hidrolik silindir


• Yön Kontrol Valfleri

▫ 2/2 (2 kontrol pozisyonu, 2 bağlantı)
▫ 3/2 (2 kontrol pozisyonu, 3 bağlantı)
• Basınç Ayar Valfi
• Akümülatör (hidrolik akü)

ÖRNEK HİDROLİK DEVRE (1)

• Hidrolik Forklift Kıskaç / Bobin Kıskacı (Clamp)
Rulo/Bobin Kıskacı
• Hidrolik Bobin Kıskası

ÖRNEK HİDROLİK DEVRE

• Pnömatik Sistemlere Dair Temel Kavramlar

• Traktör Süspansiyonu (Tractor Front Axle Suspension System)
Traktör Süspansiyonu
ÖRNEK HİDROLİK DEVRE
• Traktör Süspansiyonu (Tractor Suspension System)

• Uçakta kullanılan hidrolik güç ünitesi devre şeması
Uçak Hidrolik Devre Şeması
• Uçakta hidrolik
güç ünitesi

• Büyük uçaklarda iniş takımı toplama sistemi (A simple large aircraft
hydraulic gear retraction system)
Uçak İniş Takımı
İniş takımı hidrolik şeması


• Büyük uçaklarda ön iniş takımı dümen sistemi (Hydraulic system flow
diagram of large aircraft nose wheel steering system)
Uçak Ön İniş Takımı Yönlendirme
• Ön iniş takımı hidrolik dümen sistemi


• Örnek Video:
Yükleyici Hidrolik Direksiyon Sistemi (Belden Kırma)
https://www.youtube.com/watch?v=4fVta7iTC_Y
(00:00 – 07:31)
Hydraulic Steering: The Orbitrol / HMU Valve
HİDROLİK
DEVRE
ÖRNEKLERİ
• Örnek
Video:
Yükleyici
Hidrolik
Direksiyon
Sistemi
(Belden
Kırma)

• Örnek Video:
Hidrolik Sistem Basıncı Okunarak Arızaların Tespit Edilmesi
https://www.youtube.com/watch?v=h67OZtgbTlY
(00:00 – 07:35)
How to Use System Pressure to Troubleshoot
HİDROLİK
DEVRE
ÖRNEKLERİ
• Örnek
Video:
Hidrolik
Sistem
Basıncı
Okunarak
Arıza Tespiti
HİDROLİK DEVRE ÖRNEK VİDEOLAR

• YOUTUBE – LunchBox Sessions
Hidrolik Devre Simülasyon ve Eğitim Videoları
https://www.youtube.com/channel/UCBX5Aj80CYu_DWmwdIZG
IKQ/videos
DEVRE ÇİZİM YAZILIMLARI

Hidrolik/Pnömatik Devre Çizim Programları

• Festo FluidSIM (Demo)
• IRAI AutoSim Premium (Trial)
• HydraForce i-Design 5
• SMC Draw – Pneumatic Circuit Drawing Software
• Scheme Editor 6 (Bosch Rexroth)

• Festo
FluidSIM
(Demo)
Hidrolik/Pnömatik
Devre Çizim
Programları
• IRAI
AutoSim
Premium
(Trial)
Hidrolik Devre
Çizim
• HydraForce
i-Design
Pnömatik Devre Çizim
• SMC Draw
(Pneumatic)

• Scheme
Editor 6
(2017)
POMPALAR ve KOMPRESÖRLER
Okan Üniversitesi MYO / MMAK212 – HİDROLİK ve PNÖMATİK SİSTEMLER
Akışkanlar
• Sıvılar (sıkıştırılamaz)
▫ Örn: Su, yağlar…
• Gazlar (sıkıştırılabilir)
▫ Örn: Hava, nitrojen, helyum…
Hidrolik ve Pnömatik
• Hidrolik sistemlerde sıvılar
(sıkıştırılamaz akışkanlar)
pompalar ile basınçlandırılır
• Pnömatik sistemlerde gazlar

(sıkıştırılabilir akışkanlar)
kompresörler ile basınçlandırılır
Pompa Kompresör
Pompa Kompresör
(Pump) (Compressor)
• Sıvıları (sıkıştırılamaz akışkanları) • Havayı veya diğer gazları
bir yerden başka bir yere (sıkıştırılabilir akışkanları)
aktarmaya, öteleme veya dönme ortam basıncından daha
hareketi ile basınçlandırmaya yüksek basınçlara, öteleme
yarayan makineler/mekanizmalar veya dönme hareketi ile
sıkıştırmak için kullanılan
makineler/mekanizmalar
Pompa ve Kompresörlerin Temel Farklılıkları

Pompalar akışkan olarak sıvı kullanır, kompresörler gaz kullanır
Pompalarda sadece güç aktarımı mevcutken, kompresörlerde kapalı
(basınçlı) kaplarda güç depolanması da mevcuttur
Kompresörlerin ulaşamadığı güçlere pompalar ile ulaşılabilmektedir
Sıvılarda sıkıştırma önemsenmeyecek kadar az olduğundan basınç direkt
pompanın itme kuvvetiyle karşılanırken, gazlarda basınç sıkıştırılarak
elde edilir
Pompaların Sınıflandırılması
Kompresörlerin
Sınıflandırılması
Akışkanların Taşınması, Akışkan İletici Makineler

Hidrolik ve Pnömatik Sistemler

Gücün akışkana iletilmesini sağlayan elemanlar:
POMPALAR
Volumetrik Dinamik
(Pozitif Deplasmanlı) (Non-Pozitif Deplasmanlı)
• Dişli Pompalar
• Santrifüj Pompalar
• Membranlı (diyaframlı) Pomp.
• Vidalı Pompalar
• Pistonlu Pompalar
• Peristaltik (hortum) Pompalar
Pompalar genel olarak pozitif iletimli ve pozitif iletimli
olmayan pompalar şeklinde sınıflandırılır. Pozitif iletimli
olmayan pompalarda pompanın çıkış tarafı tamamen
kapatılacak olursa, pompa durur ve basılan debi sıfır olur. Pozitif
iletimli pompalarda ise pompanın çıkış tarafının kapatılması
hâlinde pompa akışkan basmaya devem eder ve bu esnada
sistem basıncı sürekli artar. Pozitif iletimli olmayan pompalar
rotodinamik pompalar, pozitif iletimli pompalar ise volümetrik
(hacimsel) pompalardır.
Rotodinamik pompalar santrifüj kuvvet prensibine göre, hacimsel
pompalar ise hacim daralması prensibine göre çalışır. Hacimsel pompalar sabit
ve değişken debili olarak yapılır. Hidrolik sistemlerde yaygın olarak kullanılan
dişli pompalar sabit debili pompalardır. Hacimsel pompalar pistonlu veya kanatlı
(paletli) olarak da yapılır. Pistonlu tip olanlar hem sabit debili hem de değişken
debili olabilir.
Kanatlı tip olanlar ise genellikle değişken debili olup kanatları
dengelemek suretiyle sabit debili olarak da kullanılabilir. Rotodinamik pompalar
döner çark içerisinden geçen akışkanın momentini artırmak için kullanılır. Bu
nedenle çeşitli şekilleri döner çark dizaynları göz önüne alındığında rotodinamik
pompalar; santrifüj pompalar, yarı santrifüj ve yarı eksenel pompalar olarak
sınıflandırılmaktadır.
Hacimsel Pompalarda Deplasman
Ötelenen hacim prensibi ile çalışan pompalara hacimsel pompalar

denir. Hacimsel pompalar, belli bir hacimdeki sıvıyı önce silindir veya
gövde içine alır ve daha sonra hareketli bir parça bu hacmi işgal ederek
sıvıyı pompalar. Hareketli parça ileri geri hareket yapan bir aksam
olabildiği gibi dönme hareketi yapan bir aksam da olabilir.
Döner pompalarda bir devirde yer değiştiren hacim yani
deplasman, dönen elemanla gövde arasında kalan hacimdir.
Hidrolik Güç Sistemi / Pompalar (Basınç Üreteci)
• Basınç Üreteci; Pompa çeşitleri
▫ Dişli pompalar (gear pumps)

▫ Pistonlu pompalar (piston pump)
▫ Gerotor pompalar (gerotor pump)
▫ Kanatlı (paletli) pompalar (vane pump)
▫ Loblu pompalar (lobe pump)
Dişli Pompalar
• Dönme hareketi yapan hacimsel pompa
Dişli Pompalar
• Dönme hareketi yapan hacimsel (volumetrik, pozitif deplasmanlı) pompa
Loblu Pompa
Loblu Pompalar
Değişken Deplasmanlı Pistonlu Tip Hidrolik Pompa
• Örnek Animasyon: Pistonlu Tip Hidrolik Pompa (variable displacement piston pump)
Değişken Deplasmanlı Pistonlu Tip Hidrolik Pompa
• Örnek görsel: Pistonlu

Tip Hidrolik Pompa
(variable displacement
piston pump / cam-type
design)
Gerotor Pompa
Gerotor Pompalar
Paletli Pompa
Paletli Pompalar
Hidromotor (Hidrolik Motor): Döner Aktüatör
• Örnek animasyon:
Hidrolik
hareketlendiriciler
(hyraulic actuators)
Kaynaklar
 Prof. Dr. Metin Güner – Ankara Üni. Açık Ders Malzemeleri

• https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=771
 HydraForce Product Documents

• http://hydraforce.com/literature.html
Kaynaklar: (MEGEP)
 Hidrolik Devreler / MEGEP (.pdf)*
• http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Hidrolik%20Devreler.pdf
 Pnömatik Devreler / MEGEP (.pdf)*

• http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Pn%C3%B6matik%20Devreler.pdf
 Hidrolik Sistemler / MEGEP (.pdf)*

• http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Hidrolik%20Sistemler.pdf
 Pnömatik Sistemler / MEGEP (.pdf)*

• http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Pn%C3%B6matik%20Sistemler.pdf
 Pompalar / MEGEP (.pdf)*

• http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Pompalar.pdf
 Kompresörler / MEGEP (.pdf)*

• http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Kompres%C3%B6rler.pdf
Kaynakça:
• https://en.wikipedia.org/wiki/Rotary-screw_compressor
• https://en.wikipedia.org/wiki/Variable_displacement_pump
• https://en.wikipedia.org/wiki/Axial_piston_pump
• https://en.wikipedia.org/wiki/Pump#Positive-displacement_pumps

HPS d04 2021

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

HPS d04 2021

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Okan Üniversitesi MYO

Ders Sunumları (.pdf) + Kaynaklar

http://olearn.okan.edu.tr Blackboard Learn ders sayfası

http://okanuni.eren.xyz Web sayfası

HİDROLİK DEVRE ÖRNEKLERİ

Hidrolik Devre Şeması

Hidrolik Devre Sembolleri

• Basınç Emniyet Valfi (Subabı)

Hidrolik Devre Sembolleri

• Filtre (By-pass valfli)

• Tek etkili doğrusal hareketlendirici

• Tek etkili yaylı hidrolik silindir

• Çift etkili hidrolik silindir

• Çift etkili çift pistonlu hidrolik silindir

Hidrolik Devre Sembolleri

• Yön Kontrol Valfleri

• Basınç Ayar Valfi

• Akümülatör (hidrolik akü)

ÖRNEK HİDROLİK DEVRE (1)

• Hidrolik Bobin Kıskası

ÖRNEK HİDROLİK DEVRE

ÖRNEK HİDROLİK DEVRE (2)

ÖRNEK HİDROLİK DEVRE (3)

Uçak Hidrolik Devre Şeması

ÖRNEK HİDROLİK DEVRE (4)

Uçak İniş Takımı

İniş takımı hidrolik şeması

ÖRNEK HİDROLİK DEVRE (5)

Uçak Ön İniş Takımı Yönlendirme

• Ön iniş takımı hidrolik dümen sistemi

HİDROLİK DEVRE ÖRNEKLERİ

HİDROLİK DEVRE ÖRNEKLERİ

HİDROLİK DEVRE ÖRNEK VİDEOLAR

DEVRE ÇİZİM YAZILIMLARI

Hidrolik/Pnömatik Devre Çizim Programları

Hidrolik/Pnömatik Devre Çizim Programları

Pnömatik Devre Çizim

Hidrolik/Pnömatik Devre Çizim Programları

• Pnömatik sistemlerde gazlar

Pompa ve Kompresörlerin Temel Farklılıkları

Akışkanların Taşınması, Akışkan İletici Makineler

Hidrolik ve Pnömatik Sistemler

Hacimsel Pompalarda Deplasman

Ötelenen hacim prensibi ile çalışan pompalara hacimsel pompalar

Hidrolik Güç Sistemi / Pompalar (Basınç Üreteci)

• Basınç Üreteci; Pompa çeşitleri

▫ Dişli pompalar (gear pumps)

Değişken Deplasmanlı Pistonlu Tip Hidrolik Pompa

Değişken Deplasmanlı Pistonlu Tip Hidrolik Pompa

• Örnek görsel: Pistonlu

Hidromotor (Hidrolik Motor): Döner Aktüatör

 Prof. Dr. Metin Güner – Ankara Üni. Açık Ders Malzemeleri

 HydraForce Product Documents

 Pnömatik Devreler / MEGEP (.pdf)*

 Hidrolik Sistemler / MEGEP (.pdf)*

 Pnömatik Sistemler / MEGEP (.pdf)*

 Pompalar / MEGEP (.pdf)*

 Kompresörler / MEGEP (.pdf)*

You might also like