CHÖÔNG V: QUAÛN TRÒ MAÙY MOÙC THIEÁT BÒ

- Quaûn trò maùy moùc thieát bò trong doanh nghieäp bao goàm caùc vaán ñeà troïng taâm sau:
+ Xaùc ñònh soá löôïng maùy moùc caàn thieát
+ Löïa choïn phöông aùn mua hay thueâ, naân caáp thieát bò.
+ Quaûn lyù coâng taùc baûo trì maùy moùc.
- Trong phaïm vi chöông trình chæ xem xeùt ñeán nhöõng vaán ñeà cô baûn veà löïa choïn
maùy moùc, ra caùc quyeát ñònh coù neân mua maùy moùc hay khoâng, thueâ vaø mua neân
choïn phöông aùn naøo seõ coù lôïi hôn.
I.Xaùc dònh soá löôïng maùy moùc caàn thieát
- Ñeå xaùc ñònh soá löông maùy moùc caàn thieát ta thöïc hieän theo caùc böôùc sau:
Ví duï: Doanh nghieäp A saûn xuaát hai loaïi nöôùc soát loaïi I vaø II. Moãi loaïi ñeàu ñoùng saün
trong chai vaø tuùi nhöïa. Hieän taïi DN coù 3 maùy ñoùng chai vôùi coâng suaát 150.000
chai/maùy/naêm cho caû hai loaïi chai vaø 5 maùy ñoùng tuùi nhöïa vôùi coâng suaát 240.000
tuùi/maùy/naêm. Nhaø quaûn trò DN A muoán tính toaùn yeâu caàu thieát bò trong 5 naêm keá tieáp
caàn nhö theá naøo?
Giaûi
Böôùc 1:Döï baùo nhu caàu töøng loaïi saûn phaåm doanh nghieäp caàn saûn xuaát.
Döï baùo nhu caàu cuûa DN A nhö sau:
Nhu caàu Naêm
1 2 3 4 5
1.Nöôùc soát loaïi I
- Chai(1000) 60 100 150 200 250
- Tuùi nhöïa(1000) 100 200 300 400 500
2.Nöôùc soát loaïi II
- Chai (1000) 75 85 95 97 98
- Tuùi nhöïa (1000) 200 400 600 650 680
3.Toång döï baùo nhu caàu
- Chai (1000) 135 185 245 297 348
- Tuùi nhöïa (1000) 300 600 900 1050 1180

Böôùc 2: Tính toaùn soá thieát bò ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn phaåm ñaõ döï baùo
-Vôùi soá lieäu ñeà baøi ta tính ñöôïc:
+ Soá maùy ñoùng chai naêm 1 caàn: maùy

+ Soá tuùi nhöïa naêm 1 caàn: maùy

Nhö vaäy ta coù soá thieát bò caàn thieát cho caùc naêm
Soá maùy caàn coù trong naêm Naêm
1 2 3 4 5
1.Maùy ñoùng chai (maùy) 0,9 1,23 1,62 1,98 2,31
-Naêng löïc söû duïng (%) 30 41 54 66 77
2.Maùy ñoùng tuùi nhöïa (maùy) 1,2 2,4 3,6 4,2 4,7
-Naêng löïc söû duïng (%) 24 48 72 84 94

Böôùc 3: Laäp döï aùn ñaàu tö maùy moùc thieát bò theo keá hoaïch
-Tröôùc tieân caàn tính naêng löïc ñeäm cuûa maùy moùc thieát bò laø tích cöï hay tieâu cöïc. Naêng
löïc ñeäm laø phaàn traêm cheânh leäch giöõa naêng löïc saûn xuaát cuûa maùy vôùi toång nhu caàu
tính treân toång nhu caàu. Neáu keát quaû laø soá döông thì goïi laø naêng löï ñeäm tích cöïc, laø soá
aâm goïi laø naêng löïc ñeäm tieâu cöïc.

-Naêm thöù 1: Naêng löïc ñeäm cuûa maùy ñoùng chai:

Naêng löïc ñeäm cuûa maùy ñoùng tuùi nhöïa:

Töông töï ta tính naêng löïc ñeäm cho caùc naêm coøn laïi, ta thaáy taát caû ñeàu laø naêng löïc ñeäm
tích cöïc do ñoù DN A khoâng caàn caàn phaûi ñaàu tö theâm maùy moùc.

II.Löïa choïn thieát bò

28
1.Tröôøng hôïp nhaän ñoàng boä
- Söû duïng phöông phaùp cho ñieåm coù troïng soá, laáy daây chuyeàn maùy moùc naøo coù ñieåm
lôùn nhaát.
Ví duï: DN X döï ñònh nhaäp moät daây chuyeàn saûn xuaát, day chuyeàn naøy coù 3 haõng saûn
xuaát laø A, B, C thuoäc 3 nöôùc khaùc nhau. Caùc chæ tieâu duøng ñeå ñaùnh giaù ñöôïc cho trong
baûng sau:
Chæ tieâu Vieát taét Ñôn vò tính A B C
- Giaù mua G Ngaøn USD 300 250 380
- CP vaän haønh/naêm CP “ 20 30 18
- Dieän tích laép ñaët D m2 100 120 80
- Chaát löôïng sp CL möùc ñoä raát toát toát tuyeät
- Ñoä beàn cuûa maùy Ñ “ toát TB toát raát
- Kieåu daùng K “ raát toát toát toát
-DN X xaùc ñònh ñöôïc: CL> D> G> Ñ> CP> K
Giaûi
1.Xaùc dònh troïng soá
-Töø ñeà baøi ta coù:
CL> D> G> Ñ> CP> K
6 5 4 3 2 1
Vaäy troïng soá caùc yeáu toá laø:
CL : 6/(1+2+3+4+5+6) = 6/21
D : 5/21
G : 4/21
Ñ : 3/21
CP : 2/21
K : 1/21
2.Xaùc ñònh khung ñieåm
- Duøng thang ñieåm 1
+ Ñoái vôùi caùc möùc ñoä:
vôùi X laø soá ñieåm cuûa chæ tieâu ñang xeùt
TB: 1 ; toát: 2 ; raát toát: 3 ; tuyeät : 4
Khung ñieåm seõ laø:
Tuyeät: ; Raát toát : ; Toát: ; Tb: 0
+Ñoái vôùi caùc soá lieäu

- Dieän tích laép ñaët D: max – min = 120 – 80 = 40

A: B: C: 1
- Giaù mua: max – min = 380- 250 = 130
A: 8/13 B: 1 C: 0
- Chi phí vaän haønh: max – min = 30- 18= 12
A: 5/6 B: 0 C: 1
Ta coù baûng ñieåm
Yeáu toá Troïng Khung ñieåm Khung ñieåm* Troïng soá
soá A B C A B C
Oâ1G
CP
D
CL
Ñ
K
Toång 0,5854 0,2875 0,6983
Keát quaû C coù ñieåm cao nhaát neân ta choïn daây chuyeàn cuû haõng C.

29
2.Tröôøng hôïp nhaäp thieát bò leû chính
-Phöông phaùp maø ta söû duïng laø ta tính hieän giaù roøng NPV (Net Present Value) theo coâng
thöùc:

NPV: Giaù trò hieän taïi roøng cuûa maùy

NCF: Ngaân löu roøng haøng naêm
r: suaát chieát khaáu
n: tuoåi thoï cuûa maùy
-Neáu NPV >0 (suaát sinh lôøi cuûa maùy cao hôn suaát chieát khaáu) thì maùy coù theå mua ñöôïc
- Neáu NPV <= 0 thì khoâng neân mua maùy ( vì suaát sinh lôøi = suaát chieát khaáu)
Löu yù:
@ Khi coù nhieàu maùy ñeå löïc choïn thò choïn maùy naøo coù NPV>0 vaø laø NPV lôùn nhaát.
@ Khi caùc maùy coù tuoåi thoï khaùc nhau khi tính ta phaûi hueà ñoàng tuoåi thoï baèng caùch laáy
boäi soá chung nhoû nhaát, roài tính NPV.
Ví duï: Coù hai maùy A vaø B ñeàu thoûa maõn yeâu caàu kyõ thuaät. Haõy cho bieát neân choïn mua
maùy naøo? Caùc soá lieäu cho trong baûng
Chæ tieâu ÑVT A B
- Giaù mua Trieäu VND 15 20
- CP vaän haønh/naêm “ 4 4,5
- Thu nhaäp/naêm “ 7 9
- Nieân haïn söû duïng (tuoåi thoï) Naêm 5 10
- Giaù trò coøn laïi sau tuoåi thoï Trieäu VND 3 0
- Laõi suaát chieát khaáu % 10 10
Giaûi
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
3.Löïa choïn neân mua hay thueâ maùy moùc.
- Khi doanh nghieäp ñöùng tröôùc moät quyeát ñònh thueâ hay mua taøi saûn, caùch duy nhaát laø
hieän giaù roøng NPVtöøng phöông aùn roài so saùnh hoaëc hieän giaù roøng chi phí cuûa töøng
phöông aùn roài so saùnh.
-Moät soá ñieåm caàn löu yù khi hieän giaù:
- Laõi suaát chieát khaáu laø laõi suaát sau thueá neàu DN coù noäp thueá, vì neáu coâng ty vay tieàn
mua maùy moùc thì phaàn laõi vay ñöôïc tröø vaøo lôïi nhuaän tröôùc khi tính thueá. Ví duï DN vay
100 USD vôùi laõi suaát laø 10%, vaäy soá tieàn laõi phaûi traû laø 10 USD, neáu thueá thu nhaäp DN
laø 30% thì DN seõ ñöôïc giaûm thueá 3 USD. Nhö vaäy thöïc söï chæ toán 7 USD khi vay 100 USD
hay noùi caùch khaùc chi phí vay 100 USD laø 7% töùc laø 10%*(1- 3%) = 7%. Toång quaùt, ta coù
coâng thöùc tính chi phí söû duïng nôï sau thueá laø rs = rt(1- thueá suaát thueá TNDN)
- Xaùc ñònh ñuùng doøng ngaân löu (doøng tieàn) thu vaøo vaø ñoàng tieàn chi ra.
Ví duï: DN X ñang coù döï ñònh mua moät chieác xe bus môùi trò giaù 100.000 USD. Hieác xe naøy
seõ hoaït ñoäng ñöôïc 8 naêm tröôùc khi thaûi hoài. Haõng saûn xuaát xe cho bieát raèng saün loøng
cho thueâ xe buyùt vôùi phí thueâ haøng naêm traû tröôùc laø 16.900 USD trong thôøi gian 8 naêm. Xe

30
naøy khoâng coøn giaù trò khi heát haïn söû duïng. DN X söû duïng phöông phaùp khaáu hao khoâng
ñeàu trong 6 naêm laàn löôït nhö sau: 20; 32; 19.2; 11.51; 11.51; 5.78USD. Haõy cho bieát DN neân
mua hay thueâ xe buyùt treân? Bieát laõi suaát chieát khaáu laø 10%.
Giaûi
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
BAØI TAÄP CHÖÔNG V
Baøi 1: Moät xí nghieäp mua moät thieát bò. Haõng A göûi ñeán moät ñôn chaøo haøng. Döïa vaøo
ñôn chaøo haøng tính ñöôïc caùc soá lieäu sau:
- Giaù mua traû ngay: 300 trieäu ñoàng
- CP vaän haønh/naêm: 74 trieäu ñoàng
- Thu nhaäp/naêm: 130 trieäu ñoàng
- Nieân haïn söû duïng: 5 naêm
- Giaù trò coøn laïi sau 5 naêm: 50 trieäu ñoàng
- Laõi suaát nguoàn voán: 10% naêm
- Hoûi xí nghieäp coù neân mua thieát bò naøy cuûa haõng A khoâng? Taïi sao?

Baøi 2: Coùhai loaïi maùy A, B thoaõa maõn yeâu caàu kyõ thuaät, vôùi soá lieäu sau,
veà maët kinh teá neân choïn mua loaïi naøo?
Chæ tieâu A B
- Giaù mua (trieäu ñoàng) 170 220
- CP vaän haønh/naêm (“) 60 80
- Thu nhaäp/naêm (“) 90 130
- Nieân haïn söû duïng (naêm) 4 8
- Giaù trò coøn laïi sau nieân haïn (trieäu ñoàng) 30 50
- Laõi suaát nguoàn voán (%) 12 12

Baøi 3: DN X ñònh mua moät thieát bò vôùi giaù 55.000 USD, duøng trong 5 naêm sau ñoù thanh lyù
vôùi giaù döï kieán baèng 15.000 USD. Nhôø maùy naøy doanh thu cuûa DN ñaït 15.000 USD moãi
naêm. CP vaän haønh naêm ñaàu baèng 3.000 USD sau ñoù moãi naêm taêng 500 USD cho ñeán naêm
thöùc 5 vöøa baèng 5000 USD. Nhaø maùy duøng khaáu hao theo ñöôøng thaúng, thueá TNDN baèng
40%, laõi suaát nguoàn voán baèng 12%. Hoûi coù neân mua maùy naøy hay khoâng? Taïi sao?

Baøi 4: Tröôøng ñaïi hoïc Nodhead caàn mua moät maùy tính môùi. Tröôøng coù theå mua maùy tính
vôùi giaù 250.000 USD hay thueâ töø coâng ty Compulease. Caùc ñieàu khoaûn thueâ ñoøi hoûi
tru72ng Nodhead phaûi thanh toaùn 6 laàn phí thueâ haøng naêm (traû tröôùc) coù giaù 62.000
USD/naêm. Tröôøng Nodhead khoâng phaûi noäp thueá. Coâng ty phaûi traû thueá ôû möùc 35%.
Coâng ty Compulease coù theå khaáu hao heát maùy tính naøy trong 5 naêm. Maùy tính khoâng coøn
giaù trò vaøo cuoái naêm thöù 5. Laõi suaát laø 8%. Haõy tính:
a) Hieän giaù roøng NPV cuûa hôïp ñoàng thueâ ñoái vôùi tröôøng Nodhead?

31
 b) Hieän giaù roøng NPV ñoái vôùi coâng ty Compulease?

Baøi 5: Coâng ty Raïng Ñoâng ñang xem xeùt vieäc mua moät daây chuyeàn sx töï ñoäng môùi. Taøi
saûn naøy coù theà mua vôùi giaù 28.000 USD. Thôøi gian söû duïng 3 naêm vaø thôøi gian khaáu hao
laø 2 naêm( moãi naêm 14.000 USD), döï kieán khi heát thôøi gian söû duïng, coâng ty seõ toán chi phí
thaùo dôõ 1.000 USD vaø giaù baùn taøi saûn thanh lyù laø 4.000 USD. Khi daây chuyeàn môùi ñi
vaøo hoaït ñoäng seõ laøm voán löu ñoäng coâng ty taêng theâm 2000USD vaø taïo doanh thu vaø chi
phí taêng theâm nhö sau:

Chæ tieâu Naêm 1 Naêm 2 Naêm 3

-Doanh thu taêng theâm 18.600USD 18.600 USD 18.600USD
-CP taêng theâm 4.000USD 4.500 5.200
Trong ñoù CP baûo trì 0 500 800
Bieát thueá thu nhaäp cuûa coâng ty laø 30%, chi phí söû duïng voán trung bình laø 15% vaø chi phí
söû duïng nôï sau thueá laø 7%. Hoûi:
1. Coâng ty coù neân mua taøi saûn khoâng?
2. Taøi saûn naøy coù theå thueâ 3 naêm, vôùi giaù 10.400 USD traû vaøo ñaàu moãi naêm.
Tieàn thueâ bao goàm CP baûo trì taøi saûn. Lieäu coâng ty coù neân thueâ taøi saûn naøy
khoâng?

Baøi 6: Coâng ty Phöôïng Hoaøng ñang xem xeùt 2 phöông aùn ñeå coù moät maùy chuyeân duïng.
Neáu mua thì coâng ty boû ra toång coäng 300.000 USD vaø sau 3 naêm söû duïng chieác maùy naøy
seõ bò thaûi hoài. Giaù trò luùc thaûi hoài xem nhö khoâng ñaùng keå. Coâng ty söû duïng phöông
phaùp khaáu hao ñeàu vaø thueát thu nhaäp cuûa coâng ty laø 35%. Neáu thueâ thì haøng naêm coâng
ty phaûi traû chi phí thueâ vaøo cuoái moãi naêm laø 120.000 USD trong voøng 3 naêm. Coâng ty söû
duïng laõi suaát thò tröôøng laø 12% naêm ñeå xem xeùt khi phaân tích quyeát ñònh thueâ hay mua.
1. Phaân tích xem coâng ty neân thueâ hay vay vôùi laõi suaát 12% naêm trong thôøi haïn 3
naêm ñeå mua chieác maùy treân?
2. Tieàn thueâ laø bao nhieâu thì caû 2 phöông aùn thueâ vaø vay ñeå mua ñeàu nhö nhau?

32