DÖŞEMELER DÖŞEMELER

Döşemeler, yapının duvar, kolon yada çerçeve gibi düşey iskeleti üzerine oturan, Bir yapıda tüm hareketli yükler döşeme
modülasyon ızgarası üzerini örterek katlar arası ayırımı sağlayan yatay levhalardır. üzerine etkir. Döşeme plağı bu yükleri
mesnetlendiği kolon yada kirişlere aktarır.

ÇELİK YAPI TASARIMI

7
ÇELİK İSKELETTE Döşemeler, üretim şekillerine yada modülasyon
DÖŞEMELER ızgarasına göre kare yada dikdörtgen şekilli düzenlenir.
Dal döşeme, üzerine etkiyen yükü iki doğrultuda,
İki boyutunun birbirine oranı:
0,5den büyük, 2,0den küçük, kare şekilli döşemelere DAL, Hurdi döşeme, üzerine etkiyen yükü kısa kenarı doğrultusunda
0,5den küçük, 2,0den büyük, dikdörtgen şekilli döşemelere HURDİ denir. (uzun kenarında düzenlenen kirişlere) aktarır.

2 3
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD

DÖŞEMELER DÖŞEMELER
DÖŞEMELER
Yerinde Dökme Betonarme Döşemeler Yerinde Dökme Betonarme Döşemeler
Çelik yapıda taşıyıcı döşeme,
Yerinde dökme betonarme
Hazır elemanlar üzerinde yerinde dökme beton
Kalıp üzerinde yerinde Prefabrike beton üniteler üzerinde
dökme betonarme
Çelik tabliye üzerinde
Hazır taşıyıcı döşeme elemanları:
Prefabrike plak
Çelik tabliye
Çelik kirişler üzerine;
sistemlerinden biri ile oluşturulur. *kirişler beton içine yerleştirilerek yada
*kirişler üzerine kayma bağlantıları yerleştirilerek
Prefabrike beton üzerinde yerinde dökme betonarme döşemeler yapılabilir.
yerinde dökme beton

Yerinde dökme betonarme döşemeler, kirişsiz yada

kirişli, dal yada hurdi çalışacak şekilde düzenlenir.
Çelik tabliye üzerinde Prefabrike beton plak Çelik tabliye
yerinde dökme beton Bu döşemelerin yapımında kalıp ve iskele gerekir. Kayma bağlantıları
4 5 6
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD
 DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER
Yerinde Dökme Betonarme Döşemeler Hazır Elemanlar + Yerinde Dökme Beton Döşemeler Hazır Elemanlar + Yerinde Dökme Beton Döşemeler

Asmolen döşemeler, hazır asmolen kirişleri arasına pişmiş toprak

yada beton asmolen blokları yerleştirildikten sonra üzerine
kalınlığı en az 7cm olan beton tabliye dökülerek yapılır.

Filigran döşeme + ydb Beton blok + ydb Asmolen döşeme + ydb

Düz döşeme

Çelik tabliye + ba döşeme Çelik tabliye + ydb

Kayma bağlantıları
Kaset döşeme
Hazır elemanlar üzerinde yerinde dökme beton döşemelere
Asmolen döşeme düzenlenirken, asmolen kirişlerinin
kompozit döşemeler de denir.
donatıları çelik kirişlere kaynakla tespit edilir.

7 8 9
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD

DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER

Hazır Elemanlar+Yerinde Dökme Beton Döşemeler Hazır Elemanlar + Yerinde Dökme Beton Döşemeler Hazır Elemanlar + Yerinde Dökme Beton Döşemeler

Asmolen döşemenin geçebileceği açıklık
Çelik tabliyeli döşemelerde tabliye sadece bir kalıp olarak
kullanılabildiği gibi dalga yüksekliği ve et kalınlığı yeterli
olduğunda betonarme döşemelerin donatısı yerine kullanılarak
betonla birlikte kompozit çalışacak şekilde düzenlenebilir.
Çelik tabliye sadece kalıp olarak
kullanılıyorsa üzerine donatılar
yerleştirilerek beton dökülür.
Taşıyıcı döşeme, yerinde dökme betonarmedir.

YTÜ Mimarlık Fakültesi TSBD 10 11 12

YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD
 DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER
Hazır Elemanlar + Yerinde Dökme Beton Döşemeler Hazır Elemanlar + Yerinde Dökme Beton Döşemeler Hazır Elemanlar + Yerinde Dökme Beton Döşemeler

Temiz bir tavan görüntüsü sağlayan tabliye

döşemeler alt yüzeyde yangın koruması
gerektirir.

Tabliyelerin yangın dayanımı et kalınlığına,

dalga yüksekliğine, dalga şekline ve betonla
tamamlanıp tamamlanmamasına bağlıdır.

Çelik tabliye + beton döşeme olarak düzenlenen kompozit döşemelerde tabliyenin

Çelik tabliye, beton döşemenin donatılarının yerini tutacaksa tabliyenin dalga yüksekliği ve et kalınlığı kalıp olarak kullanılan tabliyeden daha fazladır.
betonla beraber çalışması için tabliye üzerine kayma bağlantıları yerleştirilir.
13 14 15
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD

DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER

Hazır Döşeme Elemanları Hazır Döşeme Elemanları Hazır Döşeme Elemanları

Hazır döşeme elemanlarının geçebileceği

açıklık, döşemenin taşıyacağı hareketli yüke
bağlı olarak üretici firma katalogundan alınır.

Taşıyıcı hazır döşeme elemanları

 Prefabrike döşeme
Bimsbeton yada gazbeton
 Çelik tabliye döşeme
olarak üretilir.
Hazır döşeme elemanlarının kullanımı yapıda hafiflik,
hızlı yapım, çalışma platformunun hemen hazırlanması
Gazbeton yada bimsbeton hazır döşeme elemanları;
gibi yararlar sağlar.
dolu gövdeli, boşluklu gövdeli, tek yada çift kirişli olarak yapılır.
Kaynak: Yapı Katalogu
16 17 18
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD
 DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER
Hazır Döşeme Elemanları Hazır Döşeme Elemanları Hazır Döşeme Elemanları

Hazır döşemenin çelik kolona tespiti

montaj

Kaynak: Yapı Katologu

19 20 21
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD

DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER

Hazır Döşeme Elemanları Hazır Döşeme Elemanları Hazır Döşeme Elemanları

Hazır döşemenin çelik kirişe tespiti Gazbeton donatılı döşeme

Hazır döşemenin betonarme perdeye tespiti

22 23 24
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD
 DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER
Hazır Döşeme Elemanları Hazır Döşeme Elemanları Hazır Döşeme Elemanları

Dikdörtgen ızgaralı modülasyon, Döşeme kirişleri ve ana kirişler

Gazbeton döşemenin yapının plan şekli dikkate alınmadan birbirleriyle 600 açı ile düzenlenmiş.
yapılmış. Burada döşeme plakları bir Burada bazı döşeme plakları çarpıktır.
çelik kirişe tespiti duvar kenarında çarpık bitmektedir. Döşeme kirişleri 1.örnekten uzun olduğu
için döşeme kalınlığı fazla yapılmalıdır.

Profil başlık genişliği mesnet için yeterli değilse

profil üzerine lama kaynatılarak genişletilir.
Hazır döşeme elemanları pahalıdır ve gelişigüzel kesilemez.
Gazbeton döşeme plağı genişliği: 60cm
Bimsbeton yada gazbeton döşeme elemanlarının donatıları üretim sırasında yerleştirildiği için Döşeme kirişleri dış duvarlarla dik Döşeme elemanları yıldız şeklindeki
kirişlere oturur. Ancak üçgen döşeme
açı yapar. Yapıda, BU ÇÖZÜM
bu döşemelerde açılabilecek boşluk yada deliklerin yeri ve boyutları, üretici firmadan alınır. uygulanmıştır. elemanları yaptırmak ekonomik
olmayacağı için uygulanmamıştır.
Tasarımda özel bir boşluk gerekiyorsa, döşeme özel sipariş edilir.
HAMBURG - MANNHEIMER SİGORTA İDARE BİNASI:
Tasarım modülasyonu, bu döşemelerin boyutlarına göre yapılır. Tasarımda dikkate alınan modülasyon sistemleri

25 26 27
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD

DÖŞEMELER DÖŞEMELER
DÖŞEMELER
Hazır Döşeme Elemanları Hazır Döşeme Elemanları
Modülasyon ızgarası kare ve kareye yakın düzenlenen
yapılarda yerinde dökme ya da prefabrike, kirişsiz
yada kirişli döşeme plağı kullanılabilir.
Bu döşeme plakları düz ya da kaset olarak yapılabileceği gibi düz
yada nervürlü prefabrike dikdörtgen levhalarla da düzenlenebilir.

Taşıyıcı çelik tabliyenin et kalınlığı ve dalga yüksekliği fazladır.

Tabliye, taşıdığı yüke bağlı olarak tek yada çift tabaka düzenlenir.

Tek tabaka taşıyıcı tabliye Çift tabaka taşıyıcı tabliye

Dikdörtgen ızgara ile düzenlenen yapılarda döşeme

plaklarının da dikdörtgen olması uygundur.
Sistemde bir doğrultuda sık kolonlar varsa döşeme
plağı doğrudan kolonlar üzerine oturtulabilir.

Taşıyıcı çelik tabliye döşeme Kolon aralıkları seyrek olduğunda dikdörtgen döşeme
plağı, kolonları bağlayan kirişlere oturtulmalıdır.

28 29 30
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD
 MERDİVENLER MERDİVENLER MERDİVENLER

Çelik yapım sisteminde merdiven basamakları,

* çelik kirişler üzerine oturur
* eğik kirişler üzerinde düzenlenir
* eğik tek kiriş üzerinde konsoldur
* duvardan yada kolondan konsol çıkar

Çelik basamak kirişleri

yangına karşı korunmalıdır.

31 32 33
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD

ÇATI DÖŞEMELERİ ÇATI DÖŞEMELERİ ÇATI DÖŞEMELERİ

Alüminyum
trapez
tespit

Metal (tabliye) çatı döşemeleri

mahya

Çatı döşemeleri, dere

Yerinde dökme betonarme

Hazır döşeme elemanları:
Asbest oluklu çimento levhaları
Çelik tabliye
Prefabrike plak
cam
plastik
sistemlerinden biri ile oluşturulur.

34 35 36
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD
 ÇATI DÖŞEMELERİ ÇATI DÖŞEMELERİ ÇATI DÖŞEMELERİ

Gazbeton, bimsbeton gibi hazır elemanlar

üzerine kiremit, shingle ya da metal çatı
kaplamaları serilir.

Metal Tabliye Çatı Döşemesi

International Forum, Tokyo City Historical Museum, Hamburg

Dikdörtgen yada kare şekilli cam döşeme plakları taşıyıcı kirişlere değil,
kirişlere noktasal bağlanan çelik yada alüminyum ızgara üzerine yerleştirilir.
37 38 39
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD

ÇATI DÖŞEMELERİ ÇATI DÖŞEMELERİ Tasarım İlkeleri

Bir çelik yapı tasarımında gereç ve üretim bakımından :

bimsbeton döşeme plaklarının 1200mm genişliğinde ve 2500-18000 mm uzunluğunda
 gazbeton döşeme plaklarının 600mm genişliğinde ve 2000-6000 mm uzunluğunda
dalgalı sac çatı örtüsünün 600-850 mm genişliğinde, 2000-3500 mm uzunluğunda
 alüminyum oluklu levhanın 890 mm genişliğinde, 1700-12000 mm uzunluğunda
Plastik çatı örtüleri Membran çatı örtüleri  cam döşeme plaklarının 50-90 cm genişliğinde, 50-300 cm uzunluğunda
üretildiğini bilmek yarar sağlar.

Crystal Palace, Madrid

40 41 42
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD
 YATAY STABİLİTE YATAY STABİLİTE
DÖŞEMELER DÖŞEMELER
Döşemelerin deprem sırasında birbirine dik duvarlar yada çerçevelerin düzlemine Betonarme döşeme ile çelik kirişlerin birlikte çalışması durumunda
dik ve düzlemine paralel hareketinde birlikte çalışmasına diyafram davranışı denir.
betonarme döşeme diyafram davranışı gösterir.
Bunun için kirişlerin, yerinde dökme betonarme döşeme
 içine tamamen gömülmesi
 üst başlık kayma bağlantıları yardımıyla tutturulması
ile kompozit çalıştırılması uygun bir tasarım olur.
YATAY STABİLİTE
DÖŞEMELER
Çatı ve ara kat döşemeleri;
*döşeme kirişleri birleşiminin yarı rijit yada mafsallı yapıldığı,
*yarı hazır yada hazır döşeme plaklarının kullanıldığı
durumlarda, döşeme diyaframının sağlamlığını artırmak için döşeme
düzleminde (kirişler seviyesinde) yatay çaprazlamalar düzenlenir.

Döşemenin diyafram davranışı göstermesi için

mesnetlendiği kiriş ya da duvara rijit
birleştirilmesi gerekir.
Bu durumda yatay yükler karşısında döşeme,
yatay bir kiriş gibi davranır.

Yapı sistemine yatay kuvvetlerin düşey elemanlara rijitlikleri ile orantılı Bu durumda döşeme, üzerlerine iletilen yatay yükleri
olarak aktarılması, döşeme sisteminin diyafram davranışı ile sağlanır. yatay bir diyafram davranışı ile bağlı olduğu taşıyıcı Yatay çaprazlamalar (yatay stabilite elemanları, yatay stabilite bağlantıları);
Döşeme sistemleri deprem kuvvetlerinin taşıyıcı sistem elemanları arasında elemanlara iletir. *hazır döşeme plakları kullanıldığında her katta,
güvenle aktarılmasını sağlayacak düzeyde rijitlik ve dayanımda olmalıdır. *yarı hazır döşeme plakları kullanıldığında iki katta bir
düzenlenir.
43 44 45
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD

YATAY STABİLİTE YATAY STABİLİTE YATAY STABİLİTE

DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER

A detayı

Yatay çaprazlamaların her gözde düzenlenmesine gerek yoktur.

Alın kirişlerin burulmaya dayanımını artırmak için yapı kenarı boyunca

bulunan kirişler arasındaki döşemelerde çaprazlama yapılabilir.

46 47 48
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD
 STABİLİTE

Taşıyıcı sistem elemanları üzerlerine etkiyen

yükleri güvenli bir şekilde zemine aktarmalıdır.
Düşey düzlemde stabilite

Yatay düzlemde stabilite

Taşıyıcı sistem elemanlarının oluşturduğu yapı üç boyutlu

bir sistem olduğuna göre herhangi bir doğrultudan gelecek
yüklere karşı üç düzlemde de stabilitenin sağlanması gerekir.

49
YTÜ Mimarlık Bölümü TSBD