Nawawi Tagalog

Pagpapaliwanag sa
40 HADITH nawawiyyah
Kasama ang Pangkalahatang Paliwanag at Kapupulutang Aral mula
sa Mga Hadith
May Akda:
Imam Yahya Ibn Sharaf Annawawi
TINIPON AT ISINALIN SA WIKANG TAGALOG NI
NASRODEN MANAN ABDULLAH

GRADUATED from QASSIM UNIVERSITY (COLLEGE OF SHARIAH)
1
‫‪APATNAPUNG HADITH NI IMAM NAWAWI‬‬
‫ن‬
‫األربعي النووية‬ ‫رشح‬
‫مع ذكر الفوائد المستنبطة من األحاديث‬
‫التأليف ‪:‬‬
‫اإلمام يحيى بن شرف النووي‬
‫جمع و ترتيب ‪:‬‬

‫نصر الدين منان عبد هللا‬
‫جامعة القصيم – كلية الشريعة‬
‫‪2‬‬
APATNAPUNG HADITH NI IMAM NAWAWI
Mga Nilalaman
Pahina Pahina
PANIMULA 4 IKA-DALAWAMPU‟T DALAWANG HADITH (22) 41
UNANG HADITH (1) 6 IKA-DALAWAMPU‟T TATLONG HADITH (23) 42
PANGALAWANG HADITH (2) 8 IKA-DALAWAMPU‟T APAT NA HADITH (24) 44
PANGATLONG HADITH (3) 11 IKA-DALAWAMPU‟T LIMANG HADITH (25) 47
IKA-APAT NA HADITH (4) 12 IKA-DALAWAMPU‟T ANIM NA HADITH (26) 49
IKA-LIMANG HADITH (5) 14 IKA-DALAWAMPU‟T PITONG HADITH (27) 51
IKA-ANIM NA HADITH (6) 16 IKA-DALAWAMPU‟T WALONG HADITH (28) 53
IKA-PITONG HADITH (7) 21 IKA-DALAWAMPU‟T SIYAM NA HADITH (29) 55
IKA-WALONG HADITH (8) 22 IKA-TATLUMPONG HADITH (30) 58
IKA-SIYAM NA HADITH (9) 24 IKA-TATLUMPU‟T ISANG HADITH (31) 60
IKA-SAMPUNG HADITH (10) 25 IKA-TATLUMPU‟T DALAWANG HADITH (32) 61
IKA-LABING ISANG HADITH (11) 26 IKA-TATLUMPU‟T TATLONG HADITH (33) 62
IKA-LABING DALAWANG HADITH (12) 27 IKA-TATLUMPU‟T APAT NA HADITH (34) 64
IKA-LABING TATLONG HADITH (13) 28 IKA-TATLUMPU‟T LIMANG HADITH (35) 65
IKA-LABING APAT NA HADITH (14) 29 IKA-TATLUMPU‟T ANIM NA HADITH (36) 67
IKA-LABING LIMANG HADITH (15) 30 IKA-TATLUMPU‟T PITONG HADITH (37) 69
IKA-LABING ANIM HADITH (16) 32 IKA-TATLUMPU‟T WALONG HADITH (38) 71
IKA-LABING PITONG HADITH (17) 33 IKA-TATLUMPU‟T SIYAM NA HADITH (39) 73
IKA-LABING WALONG HADITH (18) 34 IKA-APAT NAPUNG HADITH (40) 74
IKA-LABING SIYAM NA HADITH (19) 35 IKA-APAT NAPU‟T ISANG HADITH (41) 76
IKA-DALAWAMPUNG HADITH (20) 38 IKA -APAT NAPU‟T DALAWANG HADITH (42) 77
IKA-DALAWAMPU‟T ISANG HADITH (21) 40 PANGWAKAS 80
3
‫بسمميحرلا نمحرلا هللا‬

Sa Ngalan ni Allah, ang Maawain, ang Mahabagin
PANIMULA
Ang lahat ng pagpupuri at pasasalamat ay natatangi lamang kay Allah, at sa kanya lamang
tayo humihingi ng tulong at kapatawaran, at sa kanya tayo nagpapakupkop laban sa kasamaan ng
ating mga sarili at laban sa kasamaan ng ating mga gawa. Sinumang gabayan ni Allah ay walang
sinumang makapagliligaw sa kanya, at sinumang hayaan niyang maligaw ay walang sinumang
makapag-gagabay sa kanya. Ako ay sumasaksi na walang ibang diyos na dapat sambahin
maliban kay Allah ang nag-iisa at walang katambal, at ako‟y sumasaksi na si Muhammad -
sallallahu „alayhi wasallam- ay kanyang alipin at sugo, Nawa‟y ang pagpapala ni Allah at
kanyang kapatawaran ay mapa sa kanyang Propeta Muhammad , Sampu ng kanyang Pamilya,
Kasamahan at sa sinumang tumahak sa matuwid na landas hanggang sa huling araw.
Sinabi ni Allah sa Qur'ān:
[7:‫﴾] اىحشش‬ ۚ ‫ا‬ُٛٙ َ‫ػ ُْٕٗ فَبٔز‬

َ ُْ ‫َب ُو‬َٙٔ ‫ َِب‬َٚ ُُٖٚ‫ ُي َف ُخز‬ٛ‫ع‬ َّ ُُ ‫ َِب آرَب ُو‬َٚ ﴿
ُ ‫اٌش‬
﴾ Kaya anumang ipanagkaloob sa inyo ng Sugo, ito ay inyong tanggapin [ng maluwag], at
Anuman ang kanyang ipinagbawal sa inyo, Umiwas kayo mula rito ﴿ [Suurah al-hash‟r: 7]
Sinabi ng Mahal na Propeta Muhammad - sallallahu „alayhi wasallam -:
ٔ‫ ٗ اثِ ٍبج‬ٛ‫" سٗآ اىزشٍز‬ ٗ‫ئب ً فجٍَّغَُٗ وّب عّؼ‬١‫" َٔع ََّش هللا اِشأ ً عّغ َِّٕب ش‬
“Pagkalooban nawa ni Allah ng Liwanag (at habag) ang taong nakarinig sa amin (ng
Hadith) at kanyang ipinarating sa iba katulad ng kanyang pagkadinig”
Katotohanang kabilang sa pinaka mainam na kaalaman ay ang kaalaman sa mga Hadith ng

Mahal na Propeta -sallallahu „alayhi wasallam-, kaya naman ang mga Naunang Iskolar o Paham
sa islam ay kanilang pinagsikapang lumikom ng mga Hadith, at kabilang sa Kanila ay si Imam
Yahya Ibn Sharaf Annawawi na tinawag na “ Al-Ahādith Al-Arbauun Annawawiyyah “ (40
Hadith Annawawiyyah).
Ang mga likom na 40 Hadith ni Imam Annawawi ay isa sa mahalagang paglikom ng mga
Hadith at kapaki-pakinabang dahil ang mga Hadith na napapaloob dito ay nasasaklaw niya ang
iba‟t ibang paksa sa Islam, kaya naman aking naisipang ipaliwanag ang mga hadith na ito at
mangalap at maglabas ng mga kapupulutang aral sa wikang tagalog upang maibahagi ang mga
kaalamang napapaloob sa mga hadith at mapakinabangan ng mga taong nagsasaliksik ng
Kaalaman sa Islam.
4
Ang aking ginawang Pagpapaliwanag sa mga Hadith ay batay sa mga sumusunod:
1) Pagsasatitik ng Mga Hadith: Upang sa ganun ay kayang basahin ang Mga Hadith ng
hindi kayang bumasa ng Arabic.
2) Kahulugan ng Hadith sa wikang tagalog.
3) Asshar‟h Al-Ijmali ٜ‫ ) اىشرش اججَربى‬Pangkalahatang Pagpapaliwanag ng mga Hadith:

Ang paglalahad ng maiksing pagpapaliwanag ukol sa paksa ng bawat hadith nang sa ganun ay
maging madali ang pag-unawa ng nagbabasa sa mga Hadith.
Ang bagay na ito ay napakahalaga sa nagbabasa ng mga hadith dahil nagkakaroon siya ng
paunang pag-unawa sa kung anong ipinapahiwatig ng Hadith.
4) Kapupulutang Aral: paglalahad ng mga kapaki-pakinabang na mga aral mula sa mga

Hadith at maiksing pagpapaliwanag sa mga bagay na kinakailangan ng paglilinaw.
At ang mga kapupulutang aral na ito ay aking Kinuha Mula sa aklat ni Shiek Muhammad
Ibn Uthaimeen Al-uthaimen -rahimahullah- sa kanyang pagpapaliwanag sa 40 Hadith
Annawawiyyah ( ‫خ‬ْٝٗ٘‫ِ اى‬ٞ‫ )شش األسثؼ‬at Mula sa aklat na “ Al-fawaid al-Mustanbata minal Arbain
Annwawi yyah” ni Shiek Abdur R ahman Ibn N āsir Al-Barrak -Hafidhahullah -.
Ako'y nagpapasalamat ng taos-pusong pasasalamat sa aking mga kapatid sa Islam na

nagbigay inspirasyon sa akin upang tapusin at ituloy ang munting gawain na ito, lalung-lalo na sa
aking maybahay na si Nor-āinah Edris Pandi, at ganun din naman kay Bro Eisa Ogale na naglaan
ng oras upang suriin ang librong ito.
Dalangin ko kay Allah, ang Tigib ng Kaluwalhatian at Kataas-taasan, na tanggapin nawa Niya
ang munting gawain na ito nang magandang pagtanggap, at gawin niyang kapaki-pakinabang sa
Iba, Tunay na Siya ang Nakaririnig, ang Tumutugon ng panalangin.

QASSIM UNIVERSITY (COLLEGE OF SHARIAH)
abuhaneenabdullah@gmail.com
https://www.facebook.com/abuhaneen.ibnabdullah
‫ ھ‬٣٦٥١/ ٦/ ٣٥
28 / 02 / 2018
5
UNANG HADITH
‫ي‬ٚ٤‫ش ا‬٠‫اٌؾذ‬
،ِ‫َّبد‬١ٌِّٕ‫َ ْػ َّب ُي ِثب‬٤‫ } إَِّٔ َّب ا‬:‫َقُ٘ ُه‬ٝ ‫ع٘ َه هللاِ ﷺ‬ َ :َ‫ قَبه‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ سض‬-‫ة‬
ُ ‫ع َِ ْؼذُ َس‬ ِ ‫طب‬ َّ ‫ػ ََ َش ث ِِْ اى َخ‬
ُ ‫ض‬ ٍ ‫ َح ْف‬ٜ‫َِ أَث‬ٍْٞ‫ؤ‬ِ َُ ‫ش اى‬ٞ ِ ٍِ َ ‫َػ ِْ أ‬
َٚ‫ أ‬،‫َب‬ُٙ‫ج‬١ْ ‫ُ ِص‬٠ ‫ب‬١َ ْٔ ‫ َِ ْٓ وَبَٔذْ ِ٘غْ َشرُُٗ ٌِ ُذ‬َٚ ،ٌٗٛ‫ع‬
ُ ‫ َس‬َٚ ِ‫ هللا‬ٌٝ‫غْ َشرُُٗ إ‬ِٙ َ‫ٌٗ ف‬ٛ‫ع‬
ُ ‫ َس‬َٚ ِ‫ هللا‬ٌٝ‫ فَ َّ ْٓ وَبَٔذْ ِ٘غْ َشرُُٗ ِإ‬،َٜٛ َٔ ‫ ِإَّٔ َّب ٌِ ُى ِ ًّ ا ِْ ِش ٍا َِب‬َٚ
ٌ‫ ٗ ٍغي‬ٛ‫ ِٗ { سٗآ اىجخبس‬١ْ ٌَِ‫ َِب َ٘بع ََش إ‬ٌِٝ‫غْ َشرُُٗ إ‬ِٙ َ‫ ف‬،‫َب‬ٙ‫َ ْٕ ِى ُؾ‬٠ ‫اِشأَح‬ ْ
Pagsasatitik ng Hadith:
„An amiril mu‟minin Abi Hafs „Umar bin al Khattaab - radiyallahu „anhu- Qaala: sami‟tu
Rasulallahi (sallallahu „alayhi wa sallam) yaqulu: “ innamal ā‟málu bin niyyaat, wa innamaa
likulli imri‟in mā nawaa, fa man kánat hijratuhu ilallahi wa rasulihi fahijratuhu ilallahi wa
rasulihi, wa man kánat hijratuhu lidunya yusibuha, aw imra‟atin yankihuha, fahijratuhu ilā mā
hájara ilayhi.” Rawahul Bukhari wa Muslim
Kahulugan ng Hadith:
Mula sa pinuno ng mga mananampalataya na si Abu Hafs Umar ibin al Khattaab (kalugdan siya
nawa ni Allah): narinig ko ang Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi wa sallam) na nagwika: “Tunay
na ang mga gawain ay ayon sa hangarin, at magagantimpalaan ang gumawa nito ayon sa
kanyang hangarin (o layunin), kaya sinuman ang nangibang-bayan para kay Allah at sa Kanyang
Sugo, ang kanyang pangingibang-bayan (o paglipat) ay para kay Allah at sa Kanyang Sugo, at
sinuman na ang hangarin ng kanyang pangingibang-bayan ay upang makapagtamo ng mga
makamundong kapakinabangan, o di kaya‟y para makapag-asawa sa isang babae, tunay na ang
kanyang pangingibang-bayan ay para lamang sa kung ano ang kanyang sariling layunin.” Naiulat
ni Bukhari at Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay kabilang sa mga hadith na naghihimok
sa isang muslim na magtaglay ng katangiang Ikhlas sa lahat ng kanyang ginagawang pagsamba.
(Ang Ikhlas ay ang paggawa ng pagsamba para lamang kayAllah (subhanahu wata‟āla).
Kapupulutang Aral Mula sa Hadith:
1. Ang hadith na ito ay isa sa mga hadith na kung saan napakahalagang paksa na
bumubuo sa Islam, kaya naman ang sabi ng mga „Ulama; umiikot ang Islam sa dalawang
hadith: isa na rito ay ang hadith na ito, at ang pangalawa ay ang hadith na naiulat mula kay
„Aisha (radiyallahu ānha):
" ‫ٔ أٍشّب فٖ٘ سد‬ٞ‫ظ ػي‬ٞ‫" ٍِ ػَو ػَال ى‬
“Ang sinumang gumawa ng mga gawaing hindi tugma (sa aming gawain) ay hindi ito
matatanggap.”
Ang hadith na ito (unang hadith) ay haligi ng mga gawaing may kinalaman ang puso (gawaing
puso), na kung kaya ito ay timbangan ng mga gawaing nakakubli o nakatagong gawain,
samantalang ang hadith na naiulat mula kay „Aisha (radiyallahu „anha) ay haligi naman ng mga
gawaing may kaugnayan ang panlabas na gawain.
6
Halimbawa;
- Isang tapat o mukhlis na lalaki na walang kapantay ang kanyang pagiging mukhlis, na ang
tanging hangad ay gantimpala mula kay Allah sa Kabilang Buhay at Paraiso ni Allah, ngunit sa
kanyang pagsasagawa ng isang mabuting gawain o isang pagsamba kay Allah ay punong puno
naman ng bid‟āh (mga gawaing bago na iniuugnay sa Islam). Dito, pagdating sa „niyyah‟ o
layunin ay walang pag-aalinlangan na ito ay isang mabuting layunin o hangarin, ngunit kung
titingnan natin ang kanyang gawain o pamamaraan sa pagsasagawa sa naturang „ibaadah‟,
matutunghayan natin, na gumagawa siya ng isang gawain na hindi katanggap-tanggap, dahilan sa
ang kanyang gawain ay hindi sumang-ayon sa hinihinging pamamaraan ng Islam, at ito ang
pagsang-ayon ng gawain sa Katuruan ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wa sallam).
2. Ang Hadith ay nagpapahayag na ang gawaing pag-samba ay hindi katanggap-tangap kapag
ito‟y hindi naisagawa para sa Allah (Ikhlas).
3. Paghihimok na magkaroon ng „Ikhlaas‟ o katapatan sa puso para kay Allah (Subhanallahu Wa
Ta‟āla); Dahil hinati ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) ang mga tao sa
dalawaang uri:
Unang uri: Mga taong gumagawa ng mga gawain na ang hangarin ay ang Allah at ang Kanyang
habag at ang Kabilang Buhay.
Pangalawang uri: Kabaliktaran ng nauna, at dito ay nararapat na himukin sa pagkakaraoon ng

„Ikhlaas‟ para kay Allah.
At kinakailangan na pangalagaan ng isang tao ang „ikhlaas‟ at pag-uudyok dito, sa kadahilanang

ito ang pangunahing mahalagang haligi sa pagkakalikha sa sangkatauhan, dahil dito sinabi ni
Allah:
ِ ‫ ْؼجُذ‬َٞ ‫ّظ ِإ ََّّل ِى‬
65:‫بد‬ٝ‫ُُٗ﴾ (اىزاس‬ ِ ْ َٗ َِّ ‫﴿ٗ ٍَب َخيَ ْقذُ ْاى ِج‬
َ ‫اج‬ َ
{at hindi Ko nilikha ang mga Jinn at ang sangkatauhan maliban na sumamba silang lahat sa
akin}[Suurah addháriyat: 56].
4. Kahusayan sa pagtuturo ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) at ito ay ang

pag-iiba-iba ng pahayag o paglalahad at pagbabahagi-bahagi nito.
5. Ang tao ay napagkakalooban ng gantimpala o kaya'y parusa batay sa kanyang layunin sa
kanyang Gawain, Tulad ng sinabi ng Mahal na propeta (sallallahu „alayhi wa sallam): “ at bawat
sinuman ay makakamit niya ang gantimpala ng kanyang gawain ayon sa kanyang hangarin”
6. Ang Hijrah (Paglipat ng lugar) ay mula sa mabuting gawain kung ang hangarin ng kanyang
paglikas ay para kay Allah at sa Kanyang Propeta. At lahat ng gawain na ang hangarin ay para
kay Allah at sa Kanyang Propeta, tunay na ito ay mapapabilang sa mga gawaing mabuti, dahil
ang hangad nito ay pagpapalapit kay Allah, at ang pagpapalapit sa Kanya ay isang gawaing
„ibaadah.
7
PANGALAWANG HADITH
ٟٔ‫ش اٌضب‬٠‫اٌؾذ‬
ُ‫ذ‬ْٝ ‫ش ِذ‬َ ‫َبة‬ّٞ‫بع اى ِض‬ ِ ََٞ‫ذُ ث‬ْٝ ‫ش ِذ‬َ ‫َْب َس ُج ٌو‬ْٞ َ‫طيَ َغ َػي‬ َ ْ‫َ ْ٘ ًٍ ِإر‬ٝ َ‫ع٘ ِه هللاِ ﷺ رَاد‬ ُ ‫ط ِػ ْْذَ َس‬ ٌ ْ٘ ُ‫َْ ََب َّحْ ُِ ُجي‬ْٞ َ‫ ث‬:‫ضب ً َقبه‬َٝ‫ أ‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫سض‬- ‫ػ ََ َش‬ ُ ِْ ‫َػ‬
ِٔ ْٝ َ‫ فَ ِخز‬َٚ‫ ِٔ َػي‬ْٞ َّ‫ض َغ َمف‬ َ َٗ َٗ ِٔ ْٞ َ‫ ُس ْمجَز‬َٚ‫ ِٔ ِإى‬ْٞ َ ‫ ﷺ فَأ َ ْعَْذَ ُس ْمجَز‬ٜ‫ اىْج‬َٚ‫ظ ِإى‬ َ َ‫ َجي‬َّٚ‫ ْؼ ِشفُُٔ ٍَِّْب أ َ َحذ ٌ َحز‬َٝ َ‫غفَ ِش ََّٗل‬ َّ ‫ ِٔ أَص َ ُش اى‬ْٞ َ‫ َػي‬ٙ‫ َُش‬ٝ َ‫ش ْؼ ِش َّل‬ َّ ‫ع َ٘ا ِد اى‬
َ
َُ ١ْ ‫ر ُ ِم‬ٚ،‫هللا‬
َ ‫ ُي‬ٛ‫ع‬ ُ ‫أََّْ ُِ َؾ َّّ َذاً َس‬َٚ ُ‫ َذ أ َ ْْ الَ إٌََِٗ إِالَّ هللا‬َٙ ‫ش‬ْ َ ‫عالَ َُ أَ ْْ ر‬ ِ } :‫ع٘ ُه هللاِ ﷺ‬
ْ ٦‫ا‬ ُ ‫ فَقَب َه َس‬،ًَ‫اج ْعال‬ ِ ِِ ‫ َػ‬ِّٜ‫َب ٍُ َح ََّذ ُ أ َ ْخ ِج ْش‬ٝ :َ‫َٗقَبه‬
:َ‫ لَبي‬،ُُٗ‫ص ِ ّذل‬ َ ُ٠َٚ ٌَُُٗ‫غأ‬ ْ َ٠ ٌَُٗ ‫ فَؼَ ِغ ْج َٕب‬. َ‫ص َذ ْلذ‬ َ :َ‫الً لَبي‬١ْ ‫ع ِج‬ َ ِٗ ١ْ ٌِ‫عز َ َطؼذَ إ‬ ْ ِ‫ْذَ إِ ِْ ا‬١‫ر َ ُؾ َّظ اٌج‬َٚ ، َْ‫ ََ َس َِعَب‬ْٛ ‫ص‬ ُ َ ‫ر‬ٚ، َ َ‫اٌضوَبح‬ َّ َٟ ِ‫ر ُؤْ ر‬َٚ ،‫صالَح‬ َّ ٌ‫ا‬
، َ‫ص َذ ْلذ‬ َ :َ‫ش ِ َّش ِٖ لَبي‬َٚ ِٖ ‫ ِْش‬١‫ر ُؤْ َِِٓ ِثبٌمَذ َِس َخ‬ٚ،‫ش‬ َ ‫َ ِخ‬٢‫ َِ ا‬ْٛ َ١ٌْ ‫ا‬ٚ، َ ِٗ ٍِ ‫ع‬ُ ‫ ُس‬َٚ ِٗ ‫ ُوز ُ ِج‬ٚ،ٗ
َ ِ‫ َِالئِ َىز‬ٚ،‫بهلل‬
َ َ
‫ أ ْْ ر ُؤْ َِِٓ ِث‬:َ‫ لَبي‬،ْ‫ب‬ ِ َِٓ ‫ ػ‬ْٟ ِٔ‫فَأ َ ْخ ِج ْش‬
ِ َّ ٠ْ ٦‫ا‬
‫ َِب‬:َ‫ لَبي‬،‫ػ ِخ‬ َ ‫غب‬ َّ ٌ‫ ػ َِٓ ا‬ِٟٔ ‫ َفأ َ ْخ ِج ْش‬:َ‫َ َشانَ لَبي‬٠ َُّٗٔ‫ َف ِئ ْْ ٌَ ُْ رَى ُْٓ ر َ َشاُٖ َف ِئ‬،ُٖ‫ أ َ ْْ ر َ ْؼجُ َذ هللاَ َوأََّٔهَ رَ َشا‬:َ‫ لَبي‬،ْ‫ب‬ ِ ‫غ‬ َ ْ‫ؽ‬٦‫ا‬ ِ َِٓ ‫ ػ‬ْٟ ِٔ‫ فَأ َ ْخ ِج ْش‬:َ‫لَبي‬
‫ ا ٌْ ُؾفَبحَ اٌؼُ َشاحَ اٌؼَبٌَخَ ِسػَب َء‬ٜ‫أَ ْْ رَش‬ٚ،‫َب‬ َ َٙ‫ َ َِخُ َسثَّز‬٤‫ أ َ ْْ ر َ ٍِ َذ ا‬:َ‫ لَبي‬،‫ب‬ِٙ‫بسار‬ َ َِ َ ‫ ػ َْٓ أ‬ْٟ ِٔ‫ فَأ َ ْخ ِج ْش‬:َ‫غبئِ ًِ لَبي‬ َّ ٌ‫َب ِثأ َ ْػٍَ َُ َِِٓ ا‬ْٕٙ ‫ػ‬ َ ‫ ُي‬ُُٛ ‫ا ٌْ َّغئ‬
َ َ َ
َُّٗٔ‫ ف ِئ‬:َ‫ لبي‬،ُُ ٍَ‫ٌٗ أ ْػ‬ٛ‫ع‬ ُ
ُ ‫ َس‬َٚ ُ‫ هللا‬: ُ‫غبئًُِ؟ ل ٍْذ‬ َّ ٌ‫ َِ ِٓ ا‬ٞ‫ػ َّ ُش أرَذ ِْس‬ َ
ُ ‫َب‬٠ :َ‫ب ً ص ُ َُّ لبي‬١َّ ٍِ َِ ‫ش‬ َ
َ ‫بْ ص ُ َُّ ا ْٔ َطٍَكَ فٍَ ِج‬ ِ َ١ْٕ ُ‫ اٌج‬ِٟ‫َْ ف‬ْٛ ٌُٚ‫ب‬ َ ‫َزَ َط‬٠ ‫َّبء‬
ِ ‫اٌش‬
َ
.ٌ‫َٕ ُى ُْ {سٗآ ٍغي‬٠ْ ‫ُؼَ ٍِّ ُّ ُى ُْ ِد‬٠ ُْ ‫ ًُ أرَب ُو‬٠ْ ‫ِعج ِْش‬
„An „Umar (radiyallahu „anhu) aydan Qāla: baynamaa nahnu julusun „inda rasulillah (sallallahu
„alayhi wa sallam) dhaata yawmin idh tala‟a „alayna rajulon shadiidu bayāadith thiyaab shadidu
sawaadish sha‟ri laa yuraa „alayhi atharus safari wa laa ya‟rifuhu minnaa ahadun hattaa jalasa
ilan nabiyyi (sallallahu „alayhi wa sallam) fa-asnada rukbatayhi ilaa rukbatayhi wa wada‟a
kaffayhi „alā fakhidhayhi wa Qāla: Yaa Muhammad! Akhbirniy „anil Islam, faqaala rasulullah
(sallallahu „alayhi wa sallam): “Al-Islamu an tash-hada an laa ilaaha illā Allah wa anna
Muhammadan rasulullah, wa tuqimas salah, wa tu‟tiyaz zakah, wa tasuma Ramadhan, wa
tahujjal bayt inis tata‟ta ilayhi sabilaa”, qaala: sadaqta. Fa‟ajibnaa lahu yas‟aluhu wa
yusaddiquhu, qaala: fa-akhbirniy „anil Iman, Qāla: ((an tu‟mina billahi, wa malaa-ikatihi, wa
kutubihi, wa rusulihi, wal yawmil ākhir, wa tu‟mina bil qadari khayrihi wa sharrihi)) qaala:
sadaqta, Qāla: fa-akhbirniy „anil Ihsaan, Qāla: “an ta‟budallah ka-annaka tarā‟hu, fa-in lam takun
taraahu fa-innahu yaraaka”, qaala: fa-akhbirniy „anis sá‟ah, Qāala: “mal mas‟ulu „anhaa bi-
„alama minas saa-il”, Qāla: fa-akhbirniy „an amā‟rāātiha, Qāla: “an talidal amatu rabbataha, wa
an tarā al hufaatal „uraatal „álata riá‟ash shaa‟i yatatááwaluna fil bunyaan”, thumma intalaqa
falabithtu maliyyaan thumma Qāla: “Yaa „Umar! Atadriy manis saa-il?)) qultu: Allahu wa
Rasuluhu „alam, Qala: ((fa-innahu Jibril ataakum yu‟allimukum dínakum)). Rawahul Muslim
Mula din sa pag-uulat ni „Umar (kalugdan nawa siya ni Allah) na kanyang sinabi: " isang araw
habang kami ay nakaupo kasama ang Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi wa sallam) ay lumitaw sa
aming harapan ang isang lalaking nakasuot ng napakaputing damit, ang buhok ay napaka-itim at
walang palatandaang siya ay nanggaling sa (malayong) paglalakbay at walang nakakaalam (o
walang nakakakilala) sa kanya mula sa amin, Siya ay naglalakad patungo sa amin at naupo sa
harapan ng Propeta (sallallahu „alayhi wa sallam), at itinumbok ang kanyang mga tuhod sa tuhod
ng Propeta, at ipinatong ang kanyang dalawang palad sa kanyang dalawang hita at kanyang
sinabi: O Muhammad! Sabihin mo sa akin ang tungkol sa Islam,, sinabi ng Sugo ni Allah: Ang
Islam ay ang pagsaksi na walang ibang Diyos na dapat sambahin maliban lamang kay
8
Allah at pagsaksi na si Muhammad ay sugo ni Allah,ang pagtayo ng limang beses na

pagdarasal (sa loob ng isang araw at gabi), ang pagbibigay ng obligadong kawanggawa
(mula sa mga may kakayahan papunta sa mahihirap), ang pag-aayuno sa buwan ng
Ramadhan, at ang pagsasagawa ng hajj sa abot ng makakaya, Sinabi (ng lalaki) ang sinabi
mo ay totoo.– (sinabi ni „Umar) nagulat kami sa kanya dahil siya ang nagtatanong, subalit siya
rin ang nagsabi na tama ang Propeta (sallallahu „alayhi wa sallam) sa kanyang kasagutan.,
pagkatapos ay Kanyang sinabi sabihin mo sa akin ang tungkol sa Iman, Sinabi (ni Propeta
Muhammad): Ito ang maniwala (o manampalataya) kay Allah, sa Kanyang mga Anghel, sa
Kanyang mga Kapahayagan, sa Kanyang mga Sugo, sa Araw ng Paghuhukom, at
manampalataya sa Kapalaran (o tadhana), ito man ay mabuti o masama.,– Siya (lalaki) ay
nagsabi: ang sinabi mo ay totoo. Kanyang sinabi: sabihin mo sa akin ang tungkol sa Ihsaan. –
Sinabi ng Sugo (sallallahu „alayhi wa sallam):" Ang sambahin mo si Allah na para mo
Siyang nakikita, kung hindi mo man siya makita,tunay na nakikita ka Niya.”, Sinabi
(lalaki): sabihin mo sa akin ang tungkol sa Oras (Araw ng Paghuhukom). – Sinabi ng Sugo:
“Kung hindi nalalaman ng may katanungan, mas lalong hindi rin alam ng iyong tinanungan”.,
Kanyang sinabi: sabihin mo sa akin ang mga palatandaan nito. Sinabi ng Sugo: “ipanganganak
ng babaeng alila ang kanyang amo, at makikita mo ang mga nakayapak, nakahubad na mga
dukhang mamastol na sila ay magpapaligsahan sa pagpapatayo ng matatayog na gusali.,–
Pagkatapos siya ay umalis (ang lalaking dayuhan) at ako ay naghintay, at pagkaraan ng ilang
araw.,Sinabi ng sugo (sallallahu „alayhi wa sallam): O „Umar! Batid mo ba kung sino ang
nagtatanong?. Sinabi ko („Umar): si Allah at ang Kanyang Sugo ang higit na nakakaalam.–
Sinabi ng Sugo: Siya ay si Anghel Gabril, siya ay nagpunta rito upang ituro sa inyo ang inyong
relihiyon.). Naiulat ni Imam Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligan na sumasaklaw sa lahat ng
Pamantayan ng Relihiyong islam, maging sa Doktrina (paniniwala) at pisikal na gawaing
pagsamba.
1. Ang hadith ay naglalahad sa kabutihan ng pag-uugali ng Propeta Muhammad (sallallahu
„alayhi wa sallam), na kung saan siya ay umuupo at nakikisama kasama ang kanyang mga
kasamahan at sila ay umuupo sa harapan niya.
2. Tunay na ang mga Anghel (alayhimus salam) ay maaring mag-anyong iba bukod sa kanilang
anyo bilang anghel, dahil si anghel Jibril ay dumating sa kanila sa pamamagitan ng anyong lalaki
na tulad ng nabanggit sa hadith.
3. Ang hadith ay nagtuturo ng pagkakaroon ng mabuting asal kasama ang nagtuturo o guro na
katulad ng ginawa ni Jibril (alayhi salam), na kung saan siya ay umupo sa harapan ng Propeta
Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) sa paraang nagpapakita ng may paggalang upang
kumuha sa kanya ng kaalaman.
9
4. Kahigtan ng Islam, dahil ito ay ang unang dapat itatanong at ibabahagi, kaya kapag nagpadala
ang Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) ng mga sugo para sa pag-aanyaya tungo
kay Allah, sila ay kanilang inaabilinan at inuutusan na ang unang dapat umpisahan bago pa ang
lahat ay ang pagsaksi na walang ibang Panginoon na dapat sambahin maliban kay Allah at si
Muhammad ay Kanyang sugo.
5. Tunay na ang haligi ng Islam ay lima, at ito ay sinuportahan ng hadith ni „Abdullah Ibn „Umar
(radiyallahu „anhuma) na sinabi ni Propeta Muhammad (sallallahi „alayhi wa sallam):
‫ خَظ‬ٚ‫ اجعالً ػي‬ْٜ‫ث‬
“tinayo ang Islam batay sa limang haligi” naiulat ni Bukhari
6. Ang hadith ay nagpapakita ng Kahigtan ng pagdarasal at ito ay nauuna kaysa sa ibang (haligi)
pagkatapos ng Shahaadatayn, at ang hadith ay nagpapaalala sa pagtayo ng pagdarasal, at
paggawa nito sa tamang kapamaraanan.
7. Tunay na ang pagbibigay ng Zakah, Pag-aayuno sa buwan ng Ramadhan, at ang Pagsasagawa
ng Hajj ay kabilang din sa mga haligi ng Islam.
8. Tunay na ang haligi ng Iman ay anim na tulad ng nabanggit sa hadith, ang paniniwala sa mga
haliging ito ay magdudulot sa tao ng malakas na hangarin sa pagsunod sa mga utos, at
pagkatakot kay Allah.
9. Kung sinuman ang tinanggihan o itinakwil ang isa sa mga haligi ng Iman siya ay maituturing
na Kaafir (nawalan ng pananampalataya), dahil pinasisinungalingan niya ang anumang
pinarating ni Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam).
10. Ang hadith ay nagpapatunay sa mga Anghel at obligado tayong maniwala na sila‟y umiiral.
11. Nararapat nating paniwalaan ang lahat ng mga (Rusol) Sugo, na kung paniniwalaan lamang
ang isa sa mga sugo at tatanggihan ang iba, siya ay hindi tunay na naniniwala sa sugo ni Allah.
12. Ang hadith ay nagpapatunay na mayroong Kabilang Buhay na kung saan babangunin ang
lahat ng sangkatauhan para sa paglilitis at pagbabayad, na kung saan mananatili ang
mananahanan ng Paraiso sa kanilang walang hanggang tahanan, at ang maninirahan sa
Impiyernong apoy sa kanilang walang hanggang tahanan.
13. Nararapat maniwala sa al Qadar (kapalaran) mabuti man ito o masama, at ang Qadar
(pagtatakda ) ay wala itong kasamaan, na ang kasamaan ay nasa Maqdur (tinakda), bilang
paglilinaw, ang Qadar pagdating sa Kanyang gawa lahat ay kabutihan, batayan nito ay ang sabi
ni Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam):
‫ل‬ٞ‫ظ إى‬ٞ‫ٗاىشش ى‬
ّ
“at ang kasamaan ay hindi sa Iyo” [Muslim]
14. Tunay Na ang Sa‟ah (pagkagunaw ng mundo) ay walang sinumang nakakaalam nito maliban
lamang kay Allah.
10
15. Kadakilaan ng Sa‟ah (Araw ng Pagbabangong-muli), kaya naman dumating ang mga
palatandaan nito upang ang tao ay magsipaghanda para ditto, naway ipagkaloob sa atin ni Allah
ang paghahanda sa pagdating nito.
16. Pagbibigay panayam ng guro o nagtuturo sa mga mag-aaral sa mga bagay na nakakubli sa
kanila, batay sa sinabi ni Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam):
((Atadruna manis saa-ilu?)), “ batid niyo ba kung sino ang nagtanong?
17. Ang nabanggit sa hadith na ito ay siyang Deen (relihiyon), dahil sa sinabi ni Propeta
Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam):
“yu‟allimukom dinakum”, “ upang turuan kayo hinggil sa inyong relihiyon”
PANGATLONG HADITH
‫ش اٌضبٌش‬٠‫اٌؾذ‬
:‫ َخ ّْ ٍظ‬ٍَٝ‫ػ‬
َ َُ ‫عال‬ ِ َٟ ِٕ ُ‫ (ث‬:ُ‫َقُ ْ٘ه‬ٝ ‫ ﷺ‬ٜ‫ع َِ ْؼذُ اىْج‬
ْ ٦‫ا‬ َ :َ‫ هللاُ َػ ْْ ُٖ ََب َقبه‬ٜ
َ ‫ض‬
ِ ‫ة َس‬ ِ ‫طب‬ َّ ‫ػ ََ َش ثِْ اى َخ‬ُ ِِْ ‫اىشحْ ََ ِِ َػ ْج ِذ هللاِ ث‬ َّ ‫ َػ ْج ِذ‬ْٜ ِ‫َػ ِْ أَث‬
َّ ‫بء‬
ٗ ٛ‫ َِ َس َِعَبَْ ) سٗآ اىجخبس‬َْٛ ‫ص‬َٚ ،ِ‫ذ‬١ْ ِ‫ َؽ ّظِ اٌج‬َٚ ،‫اٌضوَب ِح‬ ُ ‫أََّْ ُِ َؾ َّّ َذا ً َس‬َٚ ‫َب َد ِح أ َ ْْ الَ إٌََِٗ إِالَّ هللا‬ٙ‫ش‬
ِ َ‫ز‬٠ْ ِ‫إ‬َٚ ،‫إِلَ ِبَ اٌصَّال ِح‬َٚ ،ِ‫ ُي هللا‬ْٛ ‫ع‬ َ
.ٌ‫ٍغي‬
‘An abi „Abdir Rahman „Abdillah bin „Umar bin al-Khattab -radiyallahu „anhumaa- qála:
„sami'tun Nabiyya (sallallahu „alayhi wa sallam) yaqul‟: “buniyal Islámu „alá khams: “shahaadati
an lá iláha illá Allah wa anna Muhammadan rasulullah, wa iqaamis salah, wa iitá‟iz zakāh, wa
hajjil bayt, wa sawmi Ramadhan.”- Rawaahul Bukhaari wa Muslim.
Mula kay Abi „Abdir Rahmaan na siya ay si „Abullah na anak ni „Umar bin al-Khattaab
(kalugdan sila nawa ng Allah): „narinig ko ang Propeta ng Allah (sallallahu „alayhi wa sallam) na
kanyang sinasabi: “Tinayo ang Islam batay sa lima (limang haligi): Ang pagsaksi na walang
ibang diyos na karapat-dapat sambahin maliban lamang kay Allah at si Muhammad ay sugo ni
Allah, ang pagtayo sa mga pagdarasal (limang beses), pagbibigay ng Zakah, ang pagsasagawa ng
hajj, at ang pag-aayuno sa buwan ng Ramadhan.” Naiulat ni Bukhári at Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligang nagpapahayag ng
Limang Haligi ng Islam.
1. Nabanggit sa Hadith na ang Islam ay parang isang gusali na itinayo sa Limang Haligi na hindi
tatayo kung wala ang limang haligi na ito,at ganun din ang muslim na hindi magiging matuwid
ang pagiging muslim niya kung hindi niya isakatuparan ang limang haligi na ito.
2. Ang lahat ng Haligi ng Islam ay may panuntunan, kondisyon at tamang pamamaraan (ahkam
wa ádab), Mahalaga na alam natin ang mga ahkam at adab at palagi nating paalalahanan ang
11
ating mga sarili, higit lalo bago mag Ramadhan o bago magsagawa ng Hajj, upang maisagawa
natin ang mga Haligi ng tama at naaayon sa Katuruan ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wa
sallam).
IKA-APAT NA HADITH
‫ش اٌشاثغ‬٠‫اٌؾذ‬
ِٗ ِِّ ُ ‫ َث ْط ِٓ أ‬ْٟ ِ‫ُغْ َّ ُغ َخ ٍْمُُٗ ف‬٠ ُْ ‫ }إَِّْ أَ َؽ َذ ُو‬:‫ظذ ُْٗ ُق‬
ْ ََ ‫ِق اى‬ ُ ‫ظب د‬ َّ ‫ع ْ٘ ُه هللاِ ﷺ َٕٗ َُ٘ اى‬ ُ ‫ َحذَّصََْب َس‬:َ‫ قَبه‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫سض‬- ْ‫ثِ ٍَ ْغؼُ ْ٘د‬ ِ ِ‫َػ ِْ َػ ْج ِذ هللا‬
َ
‫َؤْ َِ ُش ِثأ ْسثَ ِغ‬٠ٚ،َ
َ ‫ػ‬ْٚ ‫اٌش‬ٌّ ِٗ ١ْ ‫َٕفُ ُخ ِف‬١‫ ِٗ اٌ ٍََّهُ َف‬١ْ ٌَِ‫ع ًُ إ‬ ً
َ ‫ُ ْش‬٠ َُّ ُ ‫ص‬، َ‫عغَخ ِِضْ ًَ رَ ٌِه‬ ً
ْ ُِ ُُْْٛ ‫َى‬٠ َُّ ُ ‫ص‬، َ‫ػ ٍَ َمخ ِِضْ ًَ رَ ٌِه‬ ً
َ ُُْْٛ ‫َى‬٠ َُّ ُ ‫ ص‬،‫ َِب ً ُٔ ْطفَخ‬ْٛ َ٠ َٓ١ْ ‫أ َ ْسثَ ِؼ‬
َُٕٗ١ْ َ‫ُْ ث‬ْٛ ‫َ ُى‬٠ ‫ َِب‬َّٝ‫َ ْؼ َّ ًُ ِثؼَ َّ ًِ أ َ ْ٘ ًِ اٌ َغَّٕ ِخ َؽز‬١ٌَ ُْ ‫ ُْشُٖ إَِّْ أَ َؽ َذ ُو‬١‫غ‬ َ ٌََِٗ‫ الَ إ‬ِٞ‫هللا اٌَّز‬َٛ َ‫ ف‬.ٌ‫ذ‬١ْ ‫ع ِؼ‬ َ ْٚ َ ‫ أ‬ٌّٟ ‫ش ِم‬َ َٚ ِٗ ٍِ َّ ‫ػ‬ َ َٚ ِٗ ٍِ ‫أ َ َع‬َٚ ِٗ ِ‫ت ِس ْصل‬ ِ ْ‫ ِث َىز‬:ٍ‫َو ٍِ َّبد‬
َ َ َ َ
‫َب‬َٕٙ١ْ َ‫ث‬َٚ َُٕٗ١ْ َ‫ُْ ث‬ُٛ‫َى‬٠‫ َِب‬َّٝ‫َ ْؼ َّ ًُ ِثؼَ َّ ًِ أ ْ٘ ًِ إٌَّ ِبس َؽز‬١ٌَ ُْ ‫إَِّْ أ َؽ َذ ُو‬َٚ ،‫َب‬ٍُٙ‫ ْذ ُخ‬١َ ‫َ ْؼ َّ ًُ ِثؼَ َّ ًِ أ ْ٘ ًِ إٌَّ ِبس ف‬١‫بة ف‬َ ُ َ‫ ِٗ اٌ ِىز‬١ْ ٍَ‫ػ‬ َ ‫ك‬ ُ ‫غ ِج‬ َ
ْ َ١‫ع ف‬ ٌ ‫َب إالر َِسا‬َٕٙ١ْ َ‫ث‬َٚ
َ َ
.ٌ‫ ٍٗغي‬ٛ‫َب{ سٗآ اىجخبس‬ٍُٙ‫َ ْذ ُخ‬١‫َ ْؼ َّ ًُ ثِؼَ َّ ًِ أ ْ٘ ًِ اٌ َغَّٕ ِخ ف‬١‫بة ف‬ َ ُ َ‫ ِٗ اٌ ِىز‬١ْ ٍَ‫ػ‬ َ ‫ك‬ ُ ِ‫غج‬ْ َ١َ‫ع ف‬ ٌ ‫إال ر َِسا‬
„An abi „Abdir Rahmaan „Abdillah bin Mas‟ud (radiyallahu „anhu) Qála: haddathanaa rasulullah
sallallahu „alayhi wa sallam, wa huwas saadiqul masduuq: “inna ahadakum yujmau‟ khalquhu fi
batni ummihi arba‟eena yawman nutfatan, thumma yakuunu „alaqatan mithla dhálik, thumma
yakuunu mudhgatan mithla dhálik, thumma yursalo ilayhil malaku fayanfukhu feehi arruuh, wa
ya‟muru bi-arbai‟ kalimaat: bikatbi rizkihi wa ajalihi wa „amalihi wa shaqiyyun aw sa‟eedun.
Fawallahil ladhiy lā ilāha ghayruhu inna ahadakum laya‟malu bi „amali ahlil Jannati hattā ma
yakuunu baynahu wa baynahaa illā dhiraa‟un fayasbiqu „alayhil kitábu faya‟malu bi-„amali ahlin
Naar fayadkhuluhaa, wa inna ahadakum laya‟malu bi-‟amali ahlin Nār hattaa maa yakunu
baynahu wa baynahā illā dhiraa‟un fayasbiqu „alayhil kitaabu faya‟malu bi-‟amali ahlil Jannah
fayadkhuluhaa”. Rawaahul Bukhaari wa Muslim
Mula kay Abu Abdir Rahmaan ibn Mas‟ud (kalugdan siya nawa ni Allah): „Sinabi sa amin ng
Sugo ni Allah na siya ay makatotohanan, at pinaniniwalaan: “Katotoohanan ang pagkakalikha sa
bawat isa sa inyo ay lahat inipon sa sinapupunan ng kanilang ina sa loob ng apatnapung araw na
isang tamud (nutfah), at pagkatapos ito ay namuong isang malapot na dugo („alaqah) sa ganoon
ding katagal na araw; at pagkatapos ito ay namuong laman (mudhgah) sa ganoon ding katagal na
araw; at pagkatapos ay ipapadala sa kanya ang anghel upang iihip sa kanya ang kaluluwa (rooh)
at may (kasamang) kautusan tungkol sa apat na kataga; upang isulat ang mga biyaya sa kanya,
ang tagal (o taning) ng kanyang buhay, ang kanyang mga gawa, kung siya ba ay maging mapalad
(sa paraiso) o di kaya maging sawing-palad (impyerno). Katiyakang ako‟y sumusumpa kay Allah
na walang Panginoon (na dapat sambahin) bukod sa Kanya, katunayan mayroon sa inyo ang
gumagawa ng mga gawaing kasintulad ng mga gawain ng taong mananahanan ng Paraiso
hanggang sa malagyan ito ng hadlang na kasinghaba ng bisig (ng kamay) sa pagitan niya (ng
Paraiso). Pagkatapos, siya ay maabutan ng kasulatan (na nakatadhana sa kanya), na siya ay
gagawa ng mga gawaing kasintulad ng mga gawain ng taong mananahanan ng Imipyerno at siya
12
ay makakapasok doon. Katunayan mayroon sa inyo ang mga gumagawa ng gawaing kasintulad
ng mga gawain ng taong mananahanan ng Impiyerno, hanggang malagyan ito ng hadlang na
kasinghaba (o kasinlayo) ng kamay sa pagitan niya (ng Impiyerno). Pagkatapos, siya ay
maaabutan ng kasulatan (na nakatadhana sa kanya), na siya ay gagawa ng mga gawaing
kasintulad ng mga gawain ng taong mananahanan ng Paraiso at siya ay makakapasok doon.”
Naiulat ni Bukhaari at Muslim
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay nagpapahayag kung paano nabubuo ang
paglikha sa isang tao sa loob ng sinapupunan ng kanyang ina, at ang hadith ay saligan sa
paniniwala sa Qadar (kapalaran o naitakda).
1. Kahusayan ng pamamaraan ni „Abdullah bin Mas‟ood (radiyallahu „anhu) – na ang kanyang
mga pananalita ay pananalitang mapungay at mapitagan.
2. Kinakailangan sa tao na kanyang titiyakin ang isang balita o impormasyon na kinakailangang
malaman ng tao ang katiyakan nito, sa anumang kapamaraanan o uri ng pagpapatotoo.
3. Ang katiyakan sa pagbabalita o pagbibigay impormasyon ay batayan ng pagiging
makatotohanan at mapagkakatiwalaang tao, batay sa sinabi ni Ibn Mas‟ood (radiyallahu „anhu):
„wa huwa as saadiq al masdooq‟ “at siya ay totoo at mapagkakatiwalaan”.
4.Tunay na ang tao ay nabubuo ang paglikha sa kanya sa loob ng sinapupunan ng kanyang ina sa
pamamaraang binanggit ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) sa Hadith.
5. Hikmah ni Allah (karunungan ni Allah) sa bawat yugto ng sanggol (sa loob ng sinapupunan)
mula sa pagiging nutfah hanggang sa naging „alaqah.
6. Na ang pag-iihip ng ruuh (kaluluwa) ay mangyayari pagkatapos ng kabuuan ng apat na buwan,
batay sa sinabi ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam):
ُّ ِٔ ٞ‫َ ْْفُ ُخ ف‬َٞ‫ ِٔ ْاى ََيَلُ ف‬ْٞ َ‫ع ُو إى‬
َ ٗ‫اىش‬ َ ‫ ُْش‬ٝ ٌَّ ‫ص‬
“..at pagkatapos ay ipapadala sa kanya ang anghel upang iihip sa kanya ang kaluluwa (ruuh)”
7. Ang hadith ay nagpapakita ng Pangangalaga ni Allah sa Kaniyang mga nilikha (tao) na kung
saan may naatasan na anghel para sa kanila na sila ay nasa loob ng tiyan ng kanilang mga
magulang upang mangalaga sa kanila, at nang paglabas nila sa mundo mula sa tiyan ng kanilang
mga magulang ay may naatasan na anghel para sa kanila upang mangalaga, at gayundin kapag
sila ay babawian ng buhay, at lahat ng ito ay malinaw na batayan sa pangangalaga ni Allah sa
atin bilang Kanyang mga nilikha.
8. Tunay na ang mga anghel ay mga nilikha at alipin din ni Allah, sila din ay pinag-uutusan at
pinagbabawalan, batay sa sinabi ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam): ((wa
ya‟muru bi-arbai‟ kalimaat” “ at siya ay inutusan na isulat ang apat na kataga”, at ang nag-utos sa
kaniya ay walang iba kund si Allah.
13
9. Na ang apat na katagang ito ay nakasulat sa tao, ito ay ang kanyang rizq (biyaya), ajal (taning
ng buhay), „amal (kanyang gawa) , shaqiy o sa‟eed (paraiso o impyerno).
10. Na ang tao ay walang kaalaman sa kung ano ang mga nakasulat para sa kaniya, kaya‟t naman
siya ay inutusan na magpunyagi at kumilos upang makamtan niya ang anumang nakakabuti sa
kaniya, at ang bagay na ito ay walang pagtatalunan. Lahat tayo ay walang alam sa bawat isa sa
atin kung ano ang nakasulat sa atin, ngunit tayo ay pinag-utusan na kumilos, magtrabaho upang
makamit natin ang napapakinabangan natin at iwasan ang anumang nakakapinsala sa atin.
11. Na ang huling kahahantungan ng angkan ni Adan ay dalawang bagay lamang; mapalad at
kasawian. Sinabi ni Allah:
ٌ‫ذ‬ٞ‫ َٗ َع ِؼ‬ٜ َ ٌْ ُٖ ْْ َِ َ‫ف‬
ٌّ ‫ش ِق‬
“.mayroon sa kanila ang sawing-palad na karapat-dapat na parusahan sa Impiyerno at mayroon
namang pinagpala na pinarangalan ng mga kagandahang-loob mula kay Allâh (swt).” [surah Hud:105]
Sinabi pa ni Allah:
ٌِ ٍِ ْ‫ َخيَقَ ُن ٌْ فَ َِْ ُن ٌْ مَبفِ ٌش َٗ ٍِْ ُنٌ ٍُّؤ‬ِٛ‫ٕ َُ٘ اىَّز‬
“Si Allâh (swt) ang Siyang lumikha sa inyo mula sa wala, subalit ang iba sa inyo ay
tinatanggihan ang Kanyang karapatan na Bukod-Tanging karapat-dapat lamang na sambahin, at
ang iba naman sa inyo ay naniniwala sa Kanya at sumusunod sa Kanyang Batas,” [surah attagabun:02]
Hilingin natin kay Allah na tayo ay ibilang Niya mula sa mga mapapalad na makakamtan nila
ang habag, awa at Paraiso ni Allah, tunay na Siya ang nakaririnig sa aliping nanalangin sa Kanya
at Siya ay malapit sa atin. Ámen
IKA-LIMANG HADITH
‫ش اٌخبِظ‬٠‫اٌؾذ‬
َ ١ٌَ ‫ أَ ِْ ِشَٔب َ٘زَا َِب‬ْٟ ‫َس ِف‬
{‫ َس ٌّد‬َٛ ُٙ َ‫ْظ ِِ ُْٕٗ ف‬ َ ‫ } َِ ْٓ أَؽْ ذ‬: ‫ع ْ٘ ُه هللا ﷺ‬ ُ ‫ قَب َه َس‬:‫ذ‬ْ َ‫ قَبى‬- ‫ هللاُ َػ ْْ َٖب‬ٜ َ ‫َِ أ ُ ِ ًّ َػ ْج ِذ هللاِ َػب ِئ‬ٍِْٞ‫ؤ‬
ِ ‫ َس‬- َ‫شخ‬
َ ‫ض‬ ِ َُ ‫َػ ِْ أ ُ ِ ًّ اى‬
{‫ َس ٌّد‬َٛ ُٙ َ‫ ِٗ أ َ ِْ ُشَٔب ف‬١ْ ٍَ‫ػ‬ َ ١ٌَ ً‫ػ َّال‬
َ ‫ْظ‬ َ ًَ َِّ ‫خ ىَغيٌ } َِ ْٓ ػ‬ٝ‫ سٗا‬ٜ‫ ٗف‬،ٌ‫ ٍٗغي‬ٛ‫سٗآ اىجخبس‬
„An Ummil Mu‟minin Ummi „Abdillah „A‟isha (radiyallahu „anhaa) Qálat: qála Rasulullah
sallallahu („alayhi wa sallam): “man ahdatha fi amrina hádha maa laysa minhu fahuwa raddun.”
Rawaahul Bukhaari wa Muslim
Wa fi riwáyatin li Muslim: “man „amila „amalan laysa „alayhi amruna fahuwa raddun.”
Mula sa Ina ng mga mananampalataya na si Umm „Abdillah „Aaisha (radiyallahu „anhaa) na
kanyang sinabi: Sinabi ng Sugo ng Allah:
14
“sinuman ang gumawa ng mga pagbabago (bagong pamamaraan) na hindi kasama sa

aming utos (o pamamaraan), ito ay hindi katanggap-tanggap.” Naiulat ni Bukaari at Muslim.
At Mula rin sa isang pahayag ni Imam Muslim:
“Ang sinumang gumawa ng mga gawaing hindi tugma (sa aming gawain) ay hindi ito
matatanggap.”
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay tumutukoy sa pagbabawal ng Bid‟ah
mga gawaing pagsamba na idinagdag o ibinago sa katuruan ng Allah at kanyang Sugo – sallahu
alaihi wasallam-.
1. Pagbabawal sa paggawa o pag-imbento ng anumang katuruan na bago na hindi tumutugma sa
katuruan ng Allah, maging ito man ay may mabuting layunin, kahit pa man mahabag o
magustuhan niya ito, dahil ito ay hindi katanggap-tanggap.
Ganun din naman kung gumawa siya ng Gawain na pag-samba ngunit ang pagsamba na iyon ay
hindi tugma sa katuruan ng mahal na propeta (sallallahu „alayhi wasallam), ito ay hindi katang-
gap tanggap, dahil ang kundisyon upang katanggap-tanggap ang gawaing pagsamba ay dalawa:
1) IKHLAS : ang paggawa ng pagsamba para lamang kay Allah (subhanahu wata‟āla).
2) MUTABA‟AH: ang pagsang-ayon ng gawaing pagsamba sa katuruan ng Mahal na
Propeta (sallallahu „alayhi wasallam).
Mga halimbawa ng Gawaing hindi katanggap tangap dahil sa hindi angkop o tugma sa Katuruan
ng Mahal na Propeta (sallallahu alayhi wasallam):
- Kung ang babae ay nag-asawa ng walang waliy (guardian)1, ang kanyang pag-aasawa ay
walang saysay, hindi katangga-tanggap, dahil sinabi ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi
wa sallam):
ٜ‫َّل ّنب إَّل ث٘ى‬
“walang pag-iisang dibdib maliban na lamang kung may waliy (guardian)” [Imam Ahmad]
- Isang lalaki na nagbebenta ng isang onsa (ounce) mula sa ginto na ang magiging pambayad
nito ay kalahating onsang pilak, ang kalakal na ito ay hindi katanggap tanggap, dahil ang sabi ni
Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam):
‫ؼ٘ا اىزٕت إَّل ٍضال ثَضو ع٘اء ثغ٘اء‬ٞ‫َّل رج‬
“Huwag kayong magbenta ng ginto maliban na lamang sa ito ay parehong ginto (gold to gold) at
magkasingtimbang.” [Bukhaari]
1
) Ang Guardian ng Babae ay ang kanyang Ama, kung Wala ay ang kanyang kapatid na Lalaki o tiyuhin.
15
- Siya na lalaki ay nagsalah ng nafl (kusang-loob na pagdarasal) sa mga bawal na oras nang
walang kadahilanan, ang kanyang ginawang salah ay hindi katanggap-tanggap dahil ang
ipinagbawal ay sa mismong oras ng pagdarasal.
- Siya na lalaki ay nag-ayuno sa araw ng „Eidl al Fitr, ang kanyang pag-aayuno ay hindi
magiging katanggap-tanggap dahil ipinagbawal na mag-ayuno sa mismong araw ng „Eid.
- Ang Paggunita sa kapanganakan ng Mahal na Propeta -sallallahu „alayhi wasallam-, ito ay
maituturing na Bid-„ah , dahil wala sa Katuruan ng Mahal na Propeta , at hindi niya ipinag-utos
na gunitain ang kapanganakan niya, maging ang kanyang mga sahabah (disipulo) ay hindi niya
ipinag-utos sa kanila.
IKA-ANIM NA HADITH
‫ش اٌغبدط‬٠‫اٌؾذ‬
‫ َّب‬ُٙ َٕ١ْ َ‫ث‬َٚ ٌِّٓ١َ‫إَِّْ اٌؾ ََشا ََ ث‬َٚ ٌِّٓ١‫ }إَِّْ اٌؾَال َي َث‬:ُ‫َقُ ْ٘ه‬ٝ ‫ع ْ٘ َه هللاِ ﷺ‬ ُ ‫ع َِ ْؼذُ َس‬َ :َ‫ َقبه‬-‫ هللا ػَْٖب‬ٜ‫ سض‬-‫ْش‬ٞ‫بُ ث ِِْ ثِ ِش‬ ِ ََ ‫ َػ ْج ِذ هللاِ اىُّْ ْؼ‬ْٜ ِ‫َػ ِْ أَث‬
ِٟ‫لَ َغ ف‬َٚ ‫د‬ ِ ‫َب‬ُٙ‫شج‬ ُّ ٌ‫ ا‬ِٟ‫ َل َغ ف‬َٚ ْٓ َِ َٚ ،ٗ‫ ِػ ْش ِظ‬ٚ ِٗ ِٕ٠ْ ‫عزَجْشأ َ ٌِ ِذ‬
ْ ‫د فَمَ ِذ ا‬
ِ ‫َب‬ُٙ‫شج‬ُّ ٌ‫ ا‬َٝ‫ِ فَ َّ ِٓ ارَّم‬،‫ ٌْش َِِٓ إٌَّبط‬١ِ‫َّٓ َوض‬ُٙ ُّ ٍَ‫َ ْؼ‬٠ َ‫َبد ال‬ِٙ‫شزَج‬ ْ ُِ ‫ ٌس‬ْٛ ُِ ُ ‫أ‬
َ ‫ اٌ َغ‬ِٟ‫إَِّْ ف‬ٚ ‫ أَال‬،ُُِٗ ‫َبس‬
‫غ ِذ‬ ِ ‫ هللاِ َِؾ‬َّٝ ‫إَِّْ ِؽ‬َٚ ‫ أَال‬. ًٝ َّ ‫إَِّْ ٌِ ُى ِ ًّ ٍَِِهٍ ِؽ‬َٚ ‫ أَال‬.ِٗ ١ْ ‫َمَ َغ ِف‬٠ ْْ َ ‫شهُ أ‬ِ ُٛ٠ َّٝ ‫اٌؾ‬
ِ ‫ َي‬َٛ‫ؽ‬ْ َٝ‫َ ْشػ‬٠ ٟ‫َبٌشا ِػ‬ َّ ‫اٌؾ ََش ِاَ و‬
ٌ‫ ٗ ٍغي‬ٛ‫ت) سٗآ اىجخبس‬ ْ َ
ُ ٍ‫ اٌم‬ٟ٘ َ ُّ
َ َٚ ‫غ ُذ ُوٍُٗ أال‬ َ ‫غ َذ اٌ َغ‬ َ
َ ‫غذَد ف‬ َ َ ُّ
َ ‫إرا ف‬ٚ ٍُٗ‫غ ُذ ُو‬
َ ‫صٍ َؼ اٌ َغ‬ َ َ ْ‫صٍ َؾذ‬ َ َ ‫عغَخً إِرَا‬ ْ ُِ
„An Abi „Abdillah an Nu‟maan bin Basheer -radiyallahu „anhumaa- Qāla: „sami‟tu Rasulallahi
(sallallahu „alayhi wa sallam) Yaquul‟: “Innal halála bayyin wa innal haráama bayyin, wa
baynahumaa umuurun mushtabihaat lā ya‟lamuhunna katheerun minan naasi, famanit taqa‟
Ashshubbuháati faqadis tabra‟a lideenihi wa „irdihi, wa man waqa‟a fi ashshubuháati waqa‟a fil
harām, kar-rá‟iy yar‟á hawlal himaa yáushiku an yaQa‟a feehi, alaa wa inna likulli malikin
himaa, alá wa ina himállahi mahaarimuhu, ala wa inna feel jasadi mudghah idhaa salahat salahal
jasadu kulluhu, wa idhaa fasadat fasadal jasadu kulluhu, alā wa hiyal qalbu.” Rawaahul Bukhaari
wa Muslim.
Mula kay Abu „Abdullah na si Nu‟maan ibn Basheer (kalugdanawa nawa sila ng Allah): „narinig
ko na sinabi ng Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi wa sallam)‟: “Tunay na ang halaal
(pinahihintulutan) ay malinaw at ang haraam (ipinagbabawal) ay malinaw at sa pagitan ng
dalawang ito ay mga bagay na kaduda-duda na hindi alam ng karamihan sa mga tao.
Samakatuwid, ang sinuman ang umiwas sa mga bagay na kaduda-duda ay nalinis (o
napangalagaan) niya ang kanyang relihiyon at dangal (karangalan), subalit ang sinuman ang
pumasok (o gumawa) sa mga bagay na kaduda-duda ay nakagawa ng ipinagbabawal na tulad ng
isang pastol na namamastol sa isang pook na malapit sa himā (santuwaryo) ng iba at maaring
kahit anumang oras siya ay may pananagutang makapasok ang mga alaga nito at kumain dito.
Pagka-ingatan; katotohanan, bawat hari ay may santuwaryo, at pagkaingatan, katotohanan ang
santuwaryo ni Allah ay ang Kanyang mga ipinagbabawal. At katunayan, sa ating katawan ay
16
may kapirasong laman na kung ito ay napapabuti ang buong katawan ay mapapabuti, subalit
kung ito ay nasira, ang buong katawan ay magiging sira, At tunay na ito ang puso.” Naiulat ni
Bukhaari at Muslim
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay nagpapaliwanag kung paano
pakikitunguhan ang Mga SHUBUHÁT ( Mga Kaduda-duda o Kahina hinala ), at ang mga
dahilan kung bakit nagkakaroon ng Shubuhát.
1. Nahahati ang bagay sa tatlong bahagi: malinaw na halal, malinaw na haram, at ang pangatlo
ay ang mushtabih o shubuhát (kahina-hinala), at ang mga sumusunod ay ang hukom (hatol) sa
bawat isa at mga halimbawa nito:
• Malinaw na pinahihintulunan – na kung saan ay walang pagkakasala sa isang tao kung ito ay
kanyang tatangkilikin, at kabilang sa halimbawa nito ay ang pagtatamasa sa mga
pinahihintulutan ni Allah mula sa pagkaing-butil, mga bunga ng kahoy, pananamit at iba pang
uri, ang mga bagay na ito ay malinaw na pinahihintulutan ni Allah at wala itong pagtatalunan.
• Malinaw na pinagbabawal – na kung saan ang sino mang tao na gumawa nito ay magkakasala,
at kabilang sa halimbawa nito ay ang pag-inom ng alak , pagkain ng patay na hayop, pagkain ng
karne ng baboy at ibang pang bagay, na kung kaya ang hukom nito ay batid natin lahat.
• Mga kahina-hinalang bagay – ang tungkol dito ay may pagkakasalungatan sa pagitan ng mga
tao, na kung saan matutunghayan mo na pinagbabawal ng iba at pinahihintulot naman ng iba ang
isang bagay, at ang iba naman sa kanila ay walang sinasabi, at ang iba naman ay binigyan ng
paglilinaw at detalyadong pagpapaliwanag.
Halimbawa ng kahina-hinalang bagay: ang paninigarilyo, noong unang labas nito, ito ay
kahina-hinala o hindi tiyak na ito ay haraam, hanggang sa dumating ang panahon na ito‟y
natuklasan ng mga dalubhasang mga manggagamot ang tungkol sa masamang epekto sa tao, at
pagkatapos nilang mapag-aralan ang kalagayan ng sigarilyo, kaya’t kanilang napagkasunduan
na ito ay tiyak na haraam, at wala tayong problema sa bagay na yan ukol sa hukom nito.
Samakatuwid, noong unang labas ng tabako ito ay bagay na kahina-hinala at hindi kabilang sa
bagay na malinaw (kung ito ba ay halaal o haraam), pagkatapos ito ay napatunayan kung ano ang
masamang dulot nito at napatunayan ang pagiging haraam nito at pagbabawal sa pagtangkilik
dito.
2. Dahilan ng pagkakaroon ng Shubuhat (kahina-hinala) sa isang bagay ay apat:
a- Kakulangan ng kaalaman: ang kakulangan sa kaalaman ay nagdudulot sa pagkakaroon ng
paghihinala o pagdududa sa isang bagay, dahil ang may malawak na kaalaman ay nababatid niya
ang mga bagay na hindi alam ng iba.
b- Kakulangan ng pang-unawa: ibig sabihin, mahina ang pang-unawa sa isang bagay, tunay na
maraming mga taong may alam ngunit hindi lahat ay malawak ang pang-unawa, at ito ay
kabilang sa nagdudulot ng maraming pang-aalinlangan o paghihinala.
17
c- Kapabayaan o kakulangan sa pagsasalarawan o pagsisiyasat: walang pagkawili sa pag-uusisa,

pagsisiyasat at pagtukoy sa kahulugan na kinakailangan sa isang bagay.
d- Ang pinakamatindi ay ang masamang hangarin: ang hangarin niya lamang ay ang
mangibabaw lamang ang kanyang kasabihan nang walang pagsusuri sa pagiging tama o mali
nito, sa sinuman ang may ganitong layunin ay pinagbawalan ang pagtamo sa ganitong kaalaman.
Hilingin natin kay Allah ang patnubay at mabuting karamdaman, dahil ang kanyang layunin
mula sa kaalaman ay ang pagsunod sa sariling pagnanasa at kagustuhan.
At ang mga istibah (kahina-hinala) na ito ay hindi matatagpuan sa lahat ng tao, bilang patunay:
isa na rito ay ang mismong sinabi ni Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) sa hadith
“laa ya‟lamuhunna katheerun minan naasi” , “hindi batid ng maraming mga tao” – ibig sabihin,
marami ding tao ang nakababatid, at ang pangalawa, mula sa mismong diwa nito, na kung
kahina-hinala ang mga batayan sa (Qur‟an at Hadith) sa lahat ng tao, ay hindi magiging pahayag
ang Qur‟an at mananatiling may mga bagay mula sa Shari‟ah (batas ng Islam) ang hindi batid, at
yan ay imposible at hindi maaaring mangyari.
3. Hikmah (karunungan) ni Allah sa pagbanggit ng mga hindi tiyak at kaduda-dudang bagay
upang mangibabaw kung sino ang higit na masugid at hindi sa pagsaliksik ng kaalaman
4. Panghihimok sa pag-iwas at paglayo sa mga bagay na kahina-hinala, sa kondisyon, kapag may
malinaw na batayan na ang bagay na iyan ay isang kahina-hinala, ngunit kung wala namang
batayan sa pagiging kahina-hinala nito, ito ay matatawag na waswaas (bulong) lamang ng
Shaytaan at walang kabuluhang pag-uusisa. Ngunit kung sakali naman ay natagpuan ang
malinaw at tiyak na kahina-hinalang bagay ay kinakailangan sa isang tao na iwan at iwasan ang
mga bagay na ito at siya ay pinag-utusan.
Halimbawa: inulat mula sa Sahih al Bukhari mula kay „Aaishah (radiyallahu „anhaa) na may mga
grupo ng tao ang dumating kay Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam)at kanilang
sinabi:
“O sugo ni Allah, may mga tao na pumunta sa amin na nagdadala ng karne at hindi namin alam
kung ito ba ay binanggit nila ang pangalan ni Allah sa kanilang pangangatay o hindi? Kaya‟t
sinabi niya:
‫عَ٘ا أّزٌ ٗمي٘ا‬
“kainin ninyo at magbanggit kayo ng bismillah.”
At sinabi ni „Aaishah: „at ang mga nagtatanong sa Sugo ng Allah ay mga bagong Muslim.‟
[Bukhaari]
Tanong:
Sa bagay na ito, maari ba nating iwasan ang karneng ito dahil tayo ay nangangamba na baka
hindi binanggit ang pangalan ng Allah noong ito ay kinatay?
Sagot:
Huwag kang umiwas, dahil wala namang bagay na dapat iwasan, kaya‟t malinaw na nabanggit sa
18
hadith na sinabi ni Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) „kainin ninyo at

magbanggit kayo ng bismillah‟, para bang binulyawan sila ng Propeta, na para bang sinabi niya;
„wala kayong pananagutan sa gawain ng iba sa inyo, bagkus ang pananagutan ninyo ay ang mga
ginagawa ninyo, kaya‟t kainin ninyo at banggitin ninyo ang pangalan ni Allah.‟
Kabilang na rito, kung bibigyan ka ng karneng baka halimbawa ng isang Hudyo o Kristiyano,
huwag mo na itong tanungin kung ito ba ay kinatay na naaayon sa Islam o hindi, dahil ang
ganoong katanungan ay walang kabuluhan, at ito ay kabilang sa pagmamalabis.
5. Na ang gumagawa ng mga kahina-hinalang bagay ay nakagawa ng haraam; batay sa sinabi ni
Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam); “wa man waqa‟a fish shubuhaati waqa‟a fil
haram”, “ang sinuman ang pumasok (o gumawa) sa mga bagay na kaduda-duda ay nakagawa ng
ipinagbabawal”
6. Kahusayan ng pagtuturo ni Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam), na kung saan
siya ay nagbibigay ng malinaw na halimbawa na nakikita‟t nangyayari upang lubusang
maunawaan ang ibig iparating o ang diwa nito sa kaisipan, at ito ay ang pamamaraan ng
Maluwalhating Qur‟an, tulad ng sinabi ni Allah:
ََُُ٘ ‫َ ْؼ ِقيُ َٖب إِ ََّّل ْاىؼَب ِى‬ٝ ‫بط ۖ َٗ ٍَب‬
ِ َّْ‫َٗ ِر ْيلَ ْاأل َ ٍْضَب ُه َّض ِْشثُ َٖب ِىي‬
“At ito ang mga parabola na Aming ibinibigay bilang halimbawa sa sangkatauhan; nang sa
gayon ay mapakinabangan nila at matutunan, subalit walang sinuman ang makaiintindi nito
maliban sa kanila na nakakikilala kay Allâh, sa Kanyang mga talata at batas.” [Surah ankabuut:43].
7. Saddud dhari‟ah: na ang kahulugan ay ang anumang kaparaanan na magdudulot o mag-aakay
papunta sa haraam ay kinakailangang wakasan upang hindi mahulog sa paggawa ng
ipinagbabawal. At ang saddud dhari‟ah ay kabilang sa Islamikong batayan na isinaalang-alang, at
ang pamamaraang ito, ay nabanggit mismo sa Qur‟an, sinabi ni Allah:
ۗ ٌٍ ‫ ِْش ِػ ْي‬ٞ‫َّللاَ َػذ ًْٗا ثِ َغ‬ ُ ََٞ‫َّللاِ ف‬
َّ ‫غجُّ٘ا‬ ِ ‫َذْػَُُ٘ ٍِِ د‬ٝ َِِٝ‫غجُّ٘ا اىَّز‬
َّ ُُٗ ُ َ ‫َٗ ََّل ر‬
“O kayong mga Muslim! Huwag ninyong kutyain (insultuhin) ang mga rebulto o anumang
sinasamba ng mga „Mushrikûn,‟ upang hindi ito ang maging dahilan ng kanilang pangungutya
(pang-iinsulto) kay Allâh , dahil sa kanilang kamangmangan o pagbibigay ng paratang sa Kanya
na wala naman silang kaalaman.” [Suurah al-ānam: 108]
Dito ipinagbawal ni Allah ang pangungutya o panginginsulto sa mga sinasamba ng hindi mga
mananampalataya dahil ito ay nagsisilbing kaparaanan sa pangungutya kay Allah, Na kung
tutuusin ang panginginsulto at pangungutya sa kanilang panginoon ay totoo, at ang pangungutya
kay Allah ay pagbibigay paratang kay Allah na walang kaalaman.
8. Ang puso ang siyang sentro o saligan sa pagiging mabuti at masama, na kapag ito ay naging
mabuti, mapapabuti ang pangangatawan, at kung ito naman ay nasira, ay masisira din ang buong
katawan.
Bilang sangay mula sa aral na ito, kinakailangan na pangalagaan ang puso ng mas higit kaysa sa
pangangalaga niya sa kanyang pangangatawan, dahil ang puso ang siyang pinaghuhugutan ng
19
mga gawa, at ang puso ang siyang sinusubok at kukuwentahin sa Araw ng Pagbabangon Muli, na
tulad ng sinabi ni Allah:
‫ُٗس‬
ِ ‫ظذ‬ُّ ‫ اى‬ِٜ‫ظ َو ٍَب ف‬ ِ ‫ ْاىقُج‬ِٜ‫َ ْؼيَ ٌُ إِرَا ثُ ْؼضِ َش ٍَب ف‬ٝ ‫أَفَ َال‬
ّ ِ ‫ُ٘س َٗ ُح‬
﴾Hindi ba batid ng tao, kung ano ang naghihintay sa kanya kapag inilabas na ni Allâh ang mga
patay mula sa kanilang mga libingan para sa paghuhukom at pagbabayad? At ilalantad na ang
anumang kinimkim ng mga dibdib, mabuti man o masama﴿ [Suurah al-ádiyaat: 9/10]
9. Sa hadith na ito ay tugon sa mga makasalanan, na kung sila ay pagbabawalan sa mga
pagkakasala, kanilang sasabihin: {at taqwaa haa hunaa} “ang taqwa (pagkatakot kay Allah) ay
nandito), sabay turo sa kanyang dibdib‟, siya ay gumamit ng tamang batayan sa mali, dahil ang
mismong nagsabi ng;
‫ ٕبْٕب‬ٙ٘‫(اىزق‬
“Ang pagkatakot ay nandito (sa puso)” , ay ang Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa
sallam), na ang ibig sabihin nito: na kapag natatakot ang nasa loob nito (puso), ay matatakot din
ang pangangatawan. Ngunit ang taong ito na nagsabi na at „taqwaa haa hunaa‟, ibig sabihin niya,
siya ay magpapatuloy sa paggawa ng kasalanan. At walang duda na ang taqwaa (tunay na
pagkatakot sa Allah) ay nasa sa puso.
At ang maaring tugon sa kanitong pagwawangis at pangangatwiran ay sadyang napakadali, na
ating sasabihin: „kung mapapabuti ang nasa loob nito (puso), ay mapapabuti din ang panglabas
nito (pangangatawan), dahil sinabi ng Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi wa sallam): “ sa ating
katawan ay may kapirasong laman na kung ito ay napapabuti ang buong katawan ay mapapabuti,
subalit kung ito ay nasira, ang buong katawan ay magiging sira. At tunay na ito ang puso.”
10. Na ang pangangasiwa sa mga kilos o gawa ng tao, ang pinanggagalingan nito ay walang iba
kundi ang puso, batay sa sinabi ng Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi wa sallam): “ sa ating
katawan ay may kapirasong laman na kung ito ay napapabuti ang buong katawan ay
mapapabuti.”
20
IKA-PITONG HADITH
‫ش اٌغبثغ‬٠‫اٌؾذ‬
:َ‫ َي هللاِ ؟ لَبي‬ٛ‫ع‬ َ َ٠ ْٓ َّ ٌِ :‫ َؾخُ لُ ٍَْٕب‬١ْ ‫ُٓ إٌَّ ِص‬٠ْ ‫}اٌ ِ ّذ‬:‫ ﷺ قَب َه‬ٜ‫ أ َ َُّ اىْج‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ سض‬-ِ ٛ
ُ ‫بس‬ ّ ‫ٌْ ث ِِْ أ َ ْٗ ٍط اىذ َِّاس‬ََِٞ ‫َّخَ ر‬َٞ‫ ُسق‬ْٜ ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
ْ ُّ ٌ‫َئِ َّّ ِخ ا‬٤َٚ ،ِٗ ٌِ ْٛ ‫ع‬
ٌ‫ ُْ{ سٗآ ٍغي‬ِٙ ِ‫ػَب َِّز‬َٚ ، َٓ١ْ ِّ ٍِ ‫غ‬ ُ ‫ ٌِ َش‬ٚ ،ٗ‫ٌىزبث‬ٚ،ِ‫هلل‬
„An Abi Ruqayyah Tameem Ibni Awsin ad Daariyyi (radiyallahu „anhu) annan Nabiyya
sallallahu („alayhi wa sallam) Qāla: “Addeenun naseehah”, qulnaa: „liman yaa rasulallah?‟, Qāla:
“lillahi, wa likitābihi, wa lirasuulihi, wa li á‟a‟immatil muslimeen, wa „ámmatihim.” Rawaahu
Muslim
Mula kay Abi Ruqayyah na si Tameem ibn Aws ad Dáriy (kalugdan nawa siya ni Allah) na
sinabi ni Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam):
“Ang relihiyon ay ang katapatan (dalisay na tunay o payo)”, aming sinabi: „para kanino O Sugo
ni Allah?‟, kanyang sinabi: “parakay Allah, sa Kanyang aklat, sa Kanyang sugo, sa mga pinuno
ng mga Muslim, at para sa bawat muslim.” Naiulat ni Muslim
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay naghihikayat at naghihimok sa pag-
papayuhan sa isa‟t isa , at ito‟y kabilang sa Relihiyong Islam.
1. Kahalagahan ng naseehah (pagpapayuhan) sa mga ganitong kalagayan, ito ay ayon sa sinabi ni
Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam): “Addeenun naseehah” na kung saan ito ay
ibinilang niya sa deen (pananampalataya).
2. Kahusayan ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) sa pagtuturo o pagbibigay
kaalaman na kung saan siya ay nagbabanggit muna ng bagay na maiksi bilang kabuuan nito at
pagkatapos ito ay bibigyan niya ng detalyado ang kabuuan na iyon.
3. Pagpupunyage ng mga Sahaabah sa pagsaliksik ng kaalaman (radiyallahu „anhum), na kung
saan sila ay hindi nag-iwan ng anumang bagay na kinakailangan ng tao na maunawaan maliban
na lamang ang bagay na ito ay kanilang itinatanong. Kabilang na rito ay tulad halimbawa noong
binanggit ni Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) ang tungkol kay Dajjaal na kung
saan siya ay mananatili dito sa mundo ng apat na araw, at ang unang araw ng kanyang pananatili
ay katumbas ng isang taon. Pagkatapos tinanong ng kanyang kasamahan ang Propeta (sallallahu
„alayhi wa sallam): „ang araw ba na ito na kanyang pananatili na katumbas ng isang taon ay sapat
na ba sa amin dito ang salah (pagdarasal) sa isang araw?‟ [Muslim]
4. Pagpapauna o pag-uumpisa sa kung ano ang higit na mahalaga, dahil ito ay ayon sa kung
papaano inumpisahan ng Propeta (sallallahu „alayhi wa sallam) ang higit na mahalaga, kaya
naman inumpisahan niya sa naseehah para kay Allah, at pagkatapos sa Kanyang Aklat,
21
pagkatapos sa Kanyang Sugo (sallallahu „alayhi wa sallam), pagkatapos sa mga pinuno at mga
namamahala, at pagkatapos sa pangkalahatang mga Muslim.
5. Kinakailangan ang naseehah para sa mga pinuno ng mga Muslim, sa paraang tama at tugma sa
pamamaraan na itinuro ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam).
6. Nararapat sa Islamikong sambayanan ang magkaroon ng Imam (mamumuno), at ang pagiging
Imam ay maaaring ito ay pangkalahatan at maaari naman na ito ay partikular.
Na kung kaya, ang isang Imam ng Masjid ay Imam o pinuno ng kanyang Masjid, kaya‟t sinabi
ng mga iskolar: „ipinagbawal ang pagtayo ng jama‟ah (pangkat) sa isang Masjid na kung saan
mayroong nakatalagang Imam sa nasabing Masjid maliban na lamang pagkatapos na ito ay
kanyang pinahintulutan, dahil ito ay maituturing na pagsalakay sa kanyang karapatan.‟
At dahil din dito, pinag-utos ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) ang mga
manlalakbay kapag sila ay umabot sa bilang na tatlo pataas na mamumuno ang isa sa kanila,
upang sila ay hindi magkagulo.
At ang nakatalagang ameer (pinuno) sa paglalakbay ay obligado ang pagsunod sa kanya sa mga
bagay na may kinalaman sa paglalakbay.
IKA-WALONG HADITH
ِٓ‫ش اٌضب‬٠‫اٌؾذ‬
‫أََّْ ُِ َؾ َّّذًا‬َٚ ُ‫َّللا‬
َّ ‫ا أَ ْْ َال إٌََٗ َّإال‬ُٚ‫ذ‬َٙ ‫ش‬ ْ َ٠ َّٝ‫بط َؽز‬ َ َّٕ ٌ‫ }أ ُ ِِ ْشد أ َ ْْ أُلَبرِ ًَ ا‬:‫َّللاِ ملسو هيلع هللا ىلص قَب َه‬ ُ ‫ أ َ َُّ َس‬،-‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب‬
َّ ‫ع٘ َه‬ َّ ٜ َ ‫ض‬ِ ‫ َس‬- ‫ػ ََ َش‬ُ ِِْ ‫َػ ِْ اث‬
َّ ٍَٝ‫ػ‬
ِ‫َّللا‬ َ ُْ ُٙ ُ‫غبث‬ َ ‫ ِؽ‬َٚ ،َِ ‫ع َال‬
ْ ٦‫ا‬ِ ْ ِ ّ‫ ُْ َّإال ثِؾَك‬ُٙ ٌَ‫ا‬َٛ ِْ َ ‫أ‬َٚ ُْ ُ٘ ‫ ِد َِب َء‬ِّٟٕ ِِ ‫ا‬ُّٛ ‫ص‬ َ َ‫ا رَ ٌِه‬ٍُٛ‫اٌضوَبحَ؛ َف ِئرَا فَ َؼ‬
َ ‫ػ‬ َّ ‫ا‬ُٛ ‫ُؤْ ر‬٠َٚ ،َ‫ا اٌص ََّالح‬ُّٛ ١‫ُ ِم‬٠َٚ ،ِ‫َّللا‬ َّ ‫ ُي‬ٛ‫ع‬ ُ ‫َس‬
. ٌٌ ‫ َٗ ٍُ ْغ ِي‬، ٛ ْ َ
ِ ‫ َس َٗآُ اىجُخ‬. {ٌٝ‫رَؼَب‬
ُّ ‫َبس‬
„An Abdillah Ibn Umar – radiyallahu anhuma – Anna Rasulallahi (Sallallahu „alayhi wasallam)
Qāla: “Umirtu An uqátilannas hatta yash-hadu an Lá iláha illallah, wa anna Muhammadan
Raasulullah, wayuqimussalah, wa yu‟tuzzakah, fa idha fa‟alu dhálika ásamu‟ minni dima‟ahum
wa amwalahum illa bihakkil Islam, wa hisábuhum alallah.” Rawahul Bukhari wa Muslim.
Mula kay Abdullah Ibn Umar ( kalugdan sila nawa ni Allah), Katotohanan na ang Sugo ni Allah
(sallallahu „alayhi wa sallam) - ay kanyang sinabi: “ Ako ay napag-utosang makipaglaban laban
sa tao hanggang sa sila ay magsaksi na walang diyos na dapat sambahin maliban kay Allah, at si
Muhammad ay sugo ni Allah at hanggang sa maisagawa nila ang mga pagdarasal at maibigay
nila ang zakat, at kung sila ay susunod, matatamo nila ang aking pagkalinga ( pangangalaga ) sa
22
kanilang buhay at ari-arian, maliban sa batas o katuruan ng Islam2, at ang Pagbibilang sa kanila
( kung ano ang nasa kanilang mga puso ) ay na kay Allah.” Naiulat ni Bukhari at Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay nagpapahayag ng pagpupursige at
pagsisikap na maiparating sa mga tao ang mensahe ng ISLAM at ito ang "la ilaha illa ALLAH,
Muhammad Rasulullah", at nagpapahayag din ng pagiging sagrado ng buhay ng tao, ang
kanyang ari-arian at dangal na hindi maaaring kimkimin o siraan ng iba.
1. Ang hadith ay nagpapahayag na Ang mahal na Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi
wasallam) ay isang alipin ni allah na binibigyan ng kautusan na katulad ng ibang alipin, gaya ng
nabanggit sa hadith : “Ako ay napag-utosang … “
2. Obligadong pagpupursige at pagsisikap na maiparating sa mga tao ang mensahe ng ISLAM at
ito ang “la ilaha illa ALLAH, Muhammad Rasulullah” – “walang diyos na dapat sambahin
maliban kay Allah, at si Muhammad ay sugo ni Allah”
3. Obligadong pagsasaksi at pagpapahayag ng "shahadatyn" sa pamamagitan ng puso at dila, at
pagkatapos ay pagsasabuhay ng mga kautusan.
4. Nararapat na paniwalaan ng isang tao na wala ng ibang nararapat sambahin maliban kay
ALLAH.
5. Ang hadith ay nagpapahayag sa pagiging obligado ng pagtatayo ng Salah at pagbibigay ng
Zakah.
6. Pakikitunguhan ang pagiging muslim ng isang tao sa kung ano ang nakikita sa panlabas
niyang gawain, samantalang ipapaubaya sa Allah ang kanyang panloob na layunin. At siya ang
labis na nakaka alam nito.
7. Ang paglilitis sa mga gawain ng tao ay nasa kapangyarihan ng Allah, at walang katungkulan at
obligado sa mga Propeta kundi ang pagpaparating ng mensahe, ganun din ang mga Duat/mga
taong nagpapahayag at nag-aanyaya tungo sa Islam.
2
) na ang ibig sabihin ay kung sila ay gagawa ng mga gawa o kilos na nangangailangan ng parusa ayon sa katuruan
ng Islam.
23
IKA-SIYAM NA HADITH
‫ش اٌزبعغ‬٠‫اٌؾذ‬
‫ َِب‬َٚ ،ُُٖٛ‫ػ ُْٕٗ فَبعْ ز َ ِٕج‬
َ ُْ ‫ز ُ ُى‬١ْ َٙ َٔ ‫ } َِب‬:ُ‫قُ٘ه‬َٝ ‫َّللاِ ملسو هيلع هللا ىلص‬
َّ ‫ع٘ َه‬
ُ ‫ع َِ ْؼذ َس‬َ :َ‫ قَبه‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ سض‬- ‫ط ْخ ٍش‬ َ ِِْ ‫اىشحْ ََ ِِ ث‬ َّ ‫ َْشحَ َػ ْج ِذ‬ٝ‫ ٕ َُش‬ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
ٌٌ ‫ َٗ ٍُ ْغ ِي‬ٛ ِ ‫ َس َٗآُ ْاىجُخ‬.{ ُْ ِٙ ِ‫َبئ‬١‫ أ َ ْٔ ِج‬ٍَٝ ‫ػ‬
ُّ ‫َبس‬ َ ُْ ُٙ ُ‫ا ْخزِ َالف‬َٚ ُْ ِٙ ٍِ ِ‫غبئ‬ ْ ‫ا ِِ ُْٕٗ َِب ا‬ُٛ ‫أ َ َِ ْشر ُ ُى ُْ ِث ِٗ فَأْر‬
َ َِ ُ‫َٓ ِِ ْٓ لَ ْج ٍِ ُى ُْ َوضْ َشح‬٠‫ فَ ِئَّٔ َّب أ َ ٍَْ٘هَ ا ٌَّ ِز‬،ُْ ُ ‫عز َ َط ْؼز‬
An Abi hurairah Abdurrahman bn sakhr – radiyallahu anhu – Qāla : sami‟tu rasulallah (sallallahu
alaihi wasallam) yaqul : “ ma nahaytukum anhu fajtanibuh , wa ma amartukum bihi fa‟tu minhu
mastata‟tum, fa innama ahlaka lladhiina min qablikum kathratu masa-ilihim wa ikhtilafuhum ala
anbiyá-ihim.” Rawahul Bukhari wa muslim
Mula kay Abu Hurairah Abdurrahman ibn sakhr (kalugdan siya nawa ni Allah): narinig ko ang
Mahal na Propeta (sallallahu alaihi wasallam) na nagsabi: “ Anuman ang ang aking ipinagbawal
sa inyo ay iwasan, ano man ang aking ipinag utos sa inyo ( upang Gawain ) ay gawin, Dahil ang
nakasira sa mga nauna sa inyo ay ang labis nilang pagtatanong at pagsasalungat sa kanilang
Propeta.” Naiulat ni Bukhari at Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligan at bayatan sa pagiging
obligado ng pag-sunod sa Mahal na Propeta – sallallahu alaihi wasallam – sa pamamagitan ng
pagsasakatuparan sa kanyang ipinag-utos at pag-iwas sa kanyang ipinagbawal.
Kapupulutang Aral Mula Hadith:
1. Obligadong umiwas at lumayo sa anumang ipinagbawal ng mahal na Propeta Muhammad
(sallallahu alaihi wasallam), at itoy nasasaklaw niya ang maliit at malaking ipinagbawal, tulad ng
nabanggit sa hadith: “ Anumang bagay ang aking ipinagbawal sa inyo ay iwasan,…”
2. Obligadong gawin at isakatuparan ang ipinag-utos ng mahal na Propeta sa abot ng kakayahan
at hindi inu-obliga ang higit sa kakayahan ng tao.
3. Isasagawa ng tao ang isang obligadong gawain sa anyo at paraan ng pagkaka-obliga nito,
ngunit kung hindi niya ito kayang gampanan ay sa abot ng kanyang kakayahan.
Halimbawa:
- obligadong mag salah ng nakatayo, kung hindi kayang gawin dahil sa karamdaman ay
maaari siyang mag salah ng nakaupo.
- Obligadong gumamit ng tubig sa ablution/wudu, kung hindi kayang gawain dahil sa
sakit/karamdaman ay maaaring mag tayammum.
4. Hindi maaari ang labis na pagtatanong tungkol sa mga bagay na walang katuturan o tungkol sa
mga bagay na hindi kayang arukin ng pag-iisip gaya ng mga lingid na kaalaman.
24
5. Ang pagsuway at pagsalungat sa mga propeta ay isa sa dahilan ng pagkasira at pagbaba ng

parusa sa isang nasyon na katulad ng nangyari sa mga sinaunang nasyon.
IKA-SAMPUNG HADITH
‫ش اٌؼبشش‬٠‫اٌؾذ‬
ِٗ ‫َٓ ِث َّب أ َ َِ َش ِث‬١ِِِٕ ْ‫َّللاَ أ َ َِ َش ا ٌْ ُّؤ‬
َّ َِّْ‫إ‬َٚ ،‫ّجًب‬١ِ ‫َ ْمجَ ًُ َّإال َغ‬٠ ‫ت َال‬ٌ ١ِّ ‫َّللاَ َغ‬
َّ َّْ‫َّللاِ ﷺ }إ‬ َّ ‫ع٘ ُه‬ ُ ‫ قَب َه َس‬:َ‫ هللا ػْٔ قَبه‬ٜ‫ َْشح َ سض‬ٝ‫ ٕ َُش‬ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
‫د َِب‬ ِ ‫ّجَب‬١ِ ‫ا ِِ ْٓ َغ‬ٍُٛ‫ا ُو‬َُِٕٛ ‫َٓ آ‬٠‫َب اٌَّ ِز‬ُّٙ٠َ‫َب أ‬٠﴿ :ٌَٝ‫ َلب َي رَؼَب‬َٚ ،﴾‫ا صَب ٌِ ًؾب‬ٍَُّٛ ‫ا ْػ‬َٚ ‫د‬ ِ ‫ّجَب‬١ِ ‫ا ِِ ْٓ اٌ َّط‬ٍُٛ‫ع ًُ ُو‬ ُّ ‫َب‬ُّٙ٠َ‫َب أ‬٠﴿ :ٌَٝ‫َٓ فَ َمب َي رَ َؼب‬١ٍِ ‫ع‬
ُ ‫اٌش‬ َ ‫ا ٌْ ُّ ْش‬
ُ َ‫ َِ ٍْج‬َٚ ،ٌَ ‫ َِش َْشثُُٗ ؽ ََشا‬َٚ ،ٌَ ‫ َِ ْطؼَ ُُّٗ ؽ ََشا‬َٚ !‫ة‬
ُ ٗ‫غ‬ ِ ّ ‫ب َس‬٠َ !‫ة‬
ِ ّ ‫َب َس‬٠ :‫بء‬ ِ َّ ‫غ‬ َ
َّ ٌ‫ ا‬ٌَٝ‫ ِٗ إ‬٠ْ ‫َ َذ‬٠ ‫َ ُّ ُّذ‬٠ ‫ش أ ْغجَ َش‬ َ َ‫شؼ‬ َ
ْ ‫غفَ َش أ‬ َّ ‫َس َص ْل َٕب ُو ُْ﴾ ص ُ َُّ رَو ََش‬
َّ ٌ‫ ًُ ا‬١‫ُ ِط‬٠ ًَ ‫اٌش ُع‬
.ٌٌ ‫ َس َٗآُ ٍُ ْغ ِي‬.{‫َبة ٌَُٗ؟‬ ُ ‫غزَغ‬ ْ ُ٠ َّٝٔ َ ‫ فَأ‬،َ‫ ِثب ٌْؾ ََش ِا‬ِٞ
َ ّ‫غز‬ ُ َٚ ،ٌَ ‫ؽ ََشا‬
„An Abi Hurairah – radiyallahu anhu – Qāla : qāla Rasulullahi (Sallallahu „alayhi wasallam):
“Inallaha tayyib wala yaqbalu illa tayyiba, wa innallaha amaral mu‟miniin bima amara bihil
mursalin , faqāla : ﴾ ya ayyuhal rusulu kulu minattayyibát wa‟malu sáliha﴿ , wa qala ta‟ala: ﴾ ya
ayyuhalladhiina a‟manu kulú min tayyibáti ma razaknákum﴿ , thumma dhakara rrajula
yutiilussafar ash-atha agbara yamuddu yadayhi ilassama‟; ya rabbi ya rabbi wa mat-ámuhu
harám wa mash-rabuhu harám wa malbasuhu harám , wa guddhiya bilharam fa anná yustajabu
lahu”. Rawahu Muslim
Mula kay abu Hurairah (kalugdan siya nawa ni Allah): sinabi ng Sugo ni Allah (Sallallahu
„alayhi wasallam): “Katotohanan ang Makapangyarihang Allah ay dalisay (walang kapintasan) at
dalisay lamang ang kanyang tatanggapin. katotohanan,ipinag utos ni Allah sa mga
mananampalataya ang kautusang kanyang ipinag-utos sa mga Sugo, Sinabi ng
Makapangyarihang Allah: ﴾o kayong Mga Sugo kainin ang mga Halal ( o mabubuti) at gumawa
ng kabutihan ﴿, at sinabi din ni Allah: ﴾ O kayong mga nananampalataya! Kainin ang mga halal (
o mabubuting bagay) na aming ipinagkaloob sa inyo﴿. At pagkatapos ay kanyang binanggit ang
isang lalaking manlalakbay na galing sa malayo, gusot ang buhok at siya ay maalikabok na
nakaunat ang kanyang mga kamay sa langit (at siya ay nanalangin) : O, Panginoon ! O,
Panginoon ! samantala ang kanyang pagkain ay mula sa haram (bawal), ang kanyang inumin ay
mula sa haram, ang kanyang damit ay mula sa haram at ang kanyang ikinabubuhay ay mula sa
haram, kaya paano didinggin (ni Allah) ang kanyang mga panalangin !?." Naiulat ni Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay saligan at batayan na Ang pagkain o
Hanap buhay na mula sa haram na paraan ay nagiging sanhi ng hindi pagtanggap ng panalangin
at iba pang mabuting gawain o ibádah.
1. Kabilang sa mga pangalan ni Allah ang "attayib (Dalisay)" at nasasaklaw ang pagkadalisay ng
kanyang sarili, kanyang mga pangalan at katangian, kanyang mga gawain at batas (panuntunan).
25
2. Ang mga gawain ay nahahati sa dalawa: Natatanggap at hindi natatanggap (reject) , dahil sa
sinabi ng Mahal na Propeta (sallallahu alaihi wasallam) : “at dalisay lamang ang kanyang
tatanggapin”
3. Ang mga sugo ay binibigyan ng mga kautusan at pinagbabawalan, ganun din ang mga
nananampalataya, gaya ng nabanggit sa hadith : “katotohanan,ipinag utos ni Allah sa mga
nananampalataya ang kautusang kanyang ipinag-utos sa mga Sugo,”
4. Ang kautusang kumain ng Halal at dalisay ay ipinag-utos sa mga sugo at nananampalataya.
5. Obligadong magpasalamat sa mga biyaya ng Allah sa pamamagitan ng pag-gawa ng mabuting
gawain (Amalun Salih), Sinabi ni Allah sa Qur-an: “o kayong Mga Sugo kainin ang mga Halal (
o mabubuti) at gumawa ng kabutihan (o makatarungan)”[Surah al-mu‟minuun: 51].
6. Ang hadith ay nagpapahayag na ang pagkain o hanap buhay mula sa haram na paraan ay
nagiging sanhi ng hindi pagtanggap ng mga mabuting gawain o ibadah at ang panalangin, kahit
pa niya nagagawa ang mga dahilan upang katanggap-tanggap ang panalangin , gaya ng nabanggit
sa hadith na ang lalaki ay naglalakbay at nananalangin, na kung saan ang paglalakbay ay
kabilang sa dahilan upang katanggap-tanggap ang panalangin, ngunit ang kanyang pagkain ,
inumin at kasuotan ay mula sa ipinagbawal, kaya iyon ang naging dahilan ng hindi pagtanggap
sa kanyang mga mabuting gawa.
7. Ang paglalakbay at pagtaas (pag-unat) ng dalawang kamay habang nananalangin (Du'ah) ay
kabilang sa mga panahon at kalagayan na katanggap tanggap ang panalangin, gaya ng nabanggit
sa ibang mga Hadith.
IKA-LABING ISANG HADITH

‫ ػشش‬ٞ‫ش اٌؾبد‬٠‫اٌؾذ‬
‫ع‬
ْ ‫َّللاِ ﷺ } َد‬ ُ ‫ظذ ٍِ ِْ َس‬
َّ ‫ع٘ ِه‬ ْ ‫ َح ِف‬:َ‫ قَبه‬،‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب‬
َّ ٜ َ ‫ض‬ َّ ‫ع٘ ِه‬
ِ ‫ َحبَّزِ ِٔ َس‬ْٝ ‫َّللاِ ﷺ َٗ َس‬ ُ ‫ت ِعج ِْظ َس‬ َ ِٜ‫ ِ ث ِِْ أَث‬ٜ
ٍ ‫طب ِى‬ َ ‫ ٍُ َح ََّ ٍذ ْاى َح‬ِٜ‫َػ ِْ أَث‬
ّ ‫غ ِِ ث ِِْ َػ ِي‬
.ٌ‫ح‬ٞ ِ‫طح‬ َ ٌِ‫غ‬ ٌ ‫ َحذ‬:ٛ
َ ‫ش َح‬ِٝ ُّ ‫ َٗقَب َه اىز ّ ِْشٍِ ِز‬،]6755] :ٌ‫ [سق‬ٜ َ َّْ‫ َٗاى‬،]5652 ]:ٌ‫ سق‬ٛ
ّ ِ‫غبئ‬ ُّ ‫ َس َٗآُ اىز ّ ِْشٍِ ِز‬.{‫جُه‬٠‫ُ ِش‬٠ ‫ َِب َال‬ٌَٝ‫جُه إ‬٠‫ُ ِش‬٠ ‫َِب‬
„An Abi Muhammad al-Hasan Ibn Ali' ibn Abi Talib Sibti Rasulillah (Sallallahu alaihi wasallam)
wa rayhanátihi – radiyallahu anhuma – Qāla : Hafidhtu min Rasulillahi (Sallallahu „alayhi
wasallam): “ Da' ma yariibuka Ila mā Lā Yariibuka” , Rawahu attirmidhi wa Annasa'i, wa Qāla
attrimidhi: hadith hasan sahih.
Mula kay Abu Muhammad na si Hasan na anak na lalaki ni ali ibn talib na apo ng Sugo ni Allah
at kanyang bulaklak (kalugdan sila nawa ni Allah ),: " Aking naisaulo mula sa sugo ni Allah
(Sallallahu alayhi wasallam): “Iwanan ang anumang bagay na walang katiyakan ( o nakakaduda )
at doon ka sa bagay na hindi nagbibigay sayo ng pag-aalinlangan." Naiulat ni Attirmidhi at an-
Nasa'i , at sinabi ni attirmidhi bilang hatol ng hadith na ito: hadith hasan sahih.
26
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay saligang nagpapahayag ng pag-iwas sa

anumang bagay na walang katiyakan (o nakakaduda).
1. Ang Hadith ay naghihimok na desiplinahin ang mga anak ng islamikong kaasalan upang
mamulat at lumaki na may magandang pag-uugali.
2. Ang Hadith ay nagpapahayag ng pag-iwas sa mga shubha (kaduda-duda), gaya ng ating
nabanggit sa pang-anim na Hadith ukol sa shubuhat.
3. Ang Hadith ay naghihimok na pangalagaan ang relihiyon ng tao sa pamamagitan ng kanyang
pag-iwan sa mga bagay na walang katiyakan o nakakaduda.
4. Ang pag-iwas sa mga nakakaduda ay sanhi ng kaginhawaan at kapanatagan.
5. Pagtataglay ng mahal na Propeta (Sallallahu alaihi wasallam) ng malawak at matalinhagang
pananalita, na kung saan bumibigkas ng maiksing salita ngunit sumasaklaw sa maraming
kahulugan.
IKA-LABING DALAWANG HADITH

‫ ػشش‬ٟٔ‫ش اٌضب‬٠‫اٌؾذ‬
ُّ ‫ َس َٗآُ اىز ّ ِْشٍِ ِز‬، ٌِ‫غ‬
ٛ ٌ ‫َحذ‬
َ ‫ش َح‬ِٝ .{ِٗ ١ِٕ‫َ ْؼ‬٠ ‫ع َال َِ ا ٌْ َّ ْش ِء ر َ ْش ُوُٗ َِب َال‬ ْ ‫َّللاِ ﷺ } ِِ ْٓ ُؽ‬
ْ ‫غ ِٓ إ‬ ُ ‫ قَب َه َس‬:َ‫ قَبه‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ َْشح َ –سض‬ٝ‫ ٕ َُش‬ِٜ‫ػِ أَث‬
َّ ‫ع٘ ُه‬
.]1775]:ٌ‫ اثِ ٍبجٔ سق‬،]5152 ]:ٌ‫سق‬
„An Abi Hurairah – radiyallahu anhu – Qāla : qala Rasulullahi (Sallallahu alaihi wasallam):
“Min husni Islámil Mar'i tarkuhu Málā Ya'níhi”. Rawahu attirmidhi wa Ibn majah
Mula kay abu Hurairah (kalugdan siya nawa ni Allah): sinabi ng Sugo ni Allah (Sallallahu
„alayhi wasallam): “ Kasama sa kabutihan ng isang mabuting muslim ay ang iwanan (o
layuan) ang mga bagay na hindi makakabuti sa kanya”. Ang hadith na ito ay hasan
(mabuti),Naiulat ni Attirmidhi at Ibn majah
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang Hadith ay naghihimok na huwag makiki-alam o
manghihimasok sa gawain o bagay na wala siyang kinalaman at ang kanyang pagtuunan ng
pansin ay anumang makabubuti sa kanya, lalung-lalo na sa kanyang relihiyon.
1. Ang hadith ay nagpapakita na Ang islam ay nag-uutos ng kabutihan, gaya ng nabanggit sa
hadith: " Kasama sa kabutihan ng isang mabuting muslim ay ang iwanan (o layuan) ang mga
bagay na hindi makakabuti sa kanya …. “
27
2. Nararapat sa isang muslim na kanyang iwasan ang mga bagay na hindi magdudulot ng
kabutihan sa kanyang relihiyon o makamundong pamumuhay.
3. Ang pag-iwas ng muslim sa mga bagay na hindi makabubuti sa kanya ay nagpapakita ng
malinis at kagandahan ng kanyang pagiging Muslim.
4. Ang hadith ay naghihikayat sa isang muslim na ang kanyang pagtuunang pansin ay ang
makakabuti sa kanya, lalung-lalo na sa kanyang relihiyon, tulad ng Pagsasaliksik ng
kaalaman,pagbabasa ng Qur‟an, pagaala-ala kay Allah, at iba pang mga gawaing pagsamba.
5. Ang Hadith ay naghihimok na huwag makiki-alam o manghihimasok sa gawain o bagay na
wala siyang kinalaman.
TANDAAN:
Ang pag-utos ng kabutihan at pagbabawal ng kasamaan ay hindi makakapasok sa kahulugan ng
hadith na ito at hindi niya nasasaklaw, dahil ang pag-uutos ng kabutihan at pagbabawal ng
kasamaan ay katungkulan at obligado sa bawat isa, sa abot ng kanyang makakaya at sa maayos
na paraan, at hindi maituturing na panghihimasok sa iba.
IKA-LABING TATLONG HADITH

‫ش اٌضبٌش ػشش‬٠‫اٌؾذ‬
ُّ ‫ُ ِؾ‬٠ ‫ ِٗ َِب‬١‫َ ِخ‬٤ِ ‫ت‬
‫ت‬ َّ ‫ُ ِؾ‬٠ َّٝ‫ُؤْ ُِِٓ أ َ َؽ ُذ ُو ُْ َؽز‬٠ ‫ } َال‬:َ‫ ِ ﷺ قَبه‬ٜ
ّ ‫َّللاِ ﷺ َػ ِْ اىَّْ ِج‬ ُ ‫ خَبد ًِِ َس‬- ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ سض‬- ٍ‫ َح َْضَ ح َ أَّ َِظ ث ِِْ ٍَبىِل‬ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
َّ ‫ع٘ ِه‬
.ٌٌ ‫ َٗ ٍُ ْغ ِي‬، ٛ ِ ‫ َس َٗآُ ْاىجُخ‬.{ِٗ ‫غ‬
ُّ ‫َبس‬ ِ ‫ٌَِٕ ْف‬
„An Abi Hamza Anas ibn Malik (radiyallahu anhu) khádimu Rasúlillahi (Sallallahu „alayhi
wasallam) anin Nabi sallallahu „alayhi wasallam Qāla: " La yu'minu ahadukum hatta yuhibba li
akhíhi ma yuhibbu linafsihi.” Rawahul Bukhari wa Muslim.
Mula kay abu Hamzah na si Anas ibn Malik ang tagapaglingkod ng Mahal na Propeta –
kalugdan siya nawa ni Allah -, sinabi ng Sugo ni Allah (Sallallahu „alayhi wasallam):” Hindi
magiging ganap ang paniniwala ng isa sa inyo hanggat hindi niya naisin (o mahalin) sa kanyang
kapatid na katulad ng ninanais niya sa kanyang sarili.” Naiulat ni Bukhari at Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligan (pundasyun) sa
pagkakapatiran ng nananampalataya na kung saan ang hadith ay naghihimok sa isang muslim na
mahalin at naisin niya sa kanyang kapatid ang katulad ng kanyang ninanais para sa kanyang
sarili, at iyan ay bahagi ng pananampalataya.
28
1. Nararapat mahalin ng isang muslim ang kanyang kapatid at magmalasakit sa kanya ng katulad
ng pagmamahal at pagmamalasakit niya sa kanyang sarili.
2. Iwasan ang katangiang Inggit , dahil ang taong may katangiang ganito ay hindi niya ninanais
sa kanyang kapatid ang kabutihan na katulad ng ninanais niya sa kanyang sarili.
3. Obligado ang pagpapayuhan sa bawat muslim, at kabilang sa pagpapayuhan ay ang naisin sa
iba ang katulad ng mabuting hinahangad niya sa kanyang sarili, at hindi nararapat na kanyang
naisin ang masamang bagay para sa kanyang kapatid na muslim.
4. Ang Iman ( pananampalataya ) ay nagkakaiba-iba ang antas nito sa bawat muslim, may
malakas ang Iman , mayroon namang mahina, at ito ay depende o batay sa kanyang pagsunod sa
mga kautusan at pag iwas sa mga ipinagbawal.
5.Ang pagpapayuhan sa kabutihan at paghahangad sa kapwa ng mabuti ay nagdudulot ng tunay
na pagkakapatiran sa pananampalatayang islam.
6. Ang Islam ay nag-uutos ng pagkakapatiran para kay Allah, bagkus ginawa itong isang matibay
na pundasyon o saligan ng islam.
7. Ang pag-iwas sa lahat ng salita o Gawain na sumisira sa pagkakapatiran na ito,gaya ng
pandaraya ,panlilibak, inggit, pang-aapi at pag-gawa ng hindi makatarungan sa sarili, ari-arian o
dangal ng isang muslim, at iba pa.
IKA-LABING APAT NA HADITH

‫ش اٌشاثغ ػشش‬٠‫اٌؾذ‬
‫ي هللا َّإال‬ٛ‫ سع‬ٟٔ‫أ‬ٚ ،‫ذ أْ ال إٌٗ إال هللا‬ٙ‫ش‬٠ ٍُ ٍِ ‫غ‬ ْ ُِ ‫َ ِؾ ًُّ َد َُ ا ِْ ِش ٍا‬٠ ‫َّللاِ ﷺ } َال‬ ُ ‫ قَب َه َس‬:َ‫ هللا ػْٔ قَبه‬ٜ‫َػ ِْ اث ِِْ ٍَ ْغؼُ٘ ٍد سض‬
َّ ‫ع٘ ُه‬
.ٌٌ ‫ َٗ ٍُ ْغ ِي‬ٛ ِ ‫ َس َٗآُ ْاىجُخ‬.{‫ػ ِخ‬
ُّ ‫َبس‬ َ ‫ق ٌِ ٍْ َغ َّب‬
ُ ‫ِٕ ِٗ ا ٌْ ُّفَ ِبس‬٠ِ‫اٌز َّ ِبسنُ ٌِذ‬َٚ ،‫ظ ثِبٌ َّٕ ْف ِظ‬
ُ ‫إٌَّ ْف‬َٚ ،ِٟٔ‫اٌضا‬
َّ ‫ت‬ُ ِّ١َّ‫ اٌض‬:ٍ‫ ص َ َالس‬َٜ‫ثِ ِئؽْ ذ‬
„An Abdillah ibn Mas'ud –radiyallahu anhu – Qāla : qala Rasulullahi (Sallallahu alaihi
wasallam) :" La yahillu Damu Imri'in Muslim yash-hadu an-Lā ilāhā illalla wa Anni rasulullah
illa bi-ihda thalath : atthayyib azzani, wannafsi binnafs, wattáriku lidiinihi al-mufáriq lil
jama'āh.” Rawahul Bukhari wa Muslim
Mula kay Abdullah Ibn Mas'ud (kalugdan siya nawa ni Allah): sinabi ng Sugo ni Allah
(Sallallahu „alayhi wasallam): "Ang dugo ng isang muslim na sumasaksi kay Allah at sa akin
bilang propeta ay hindi legal na kuhain (padanakin o patayin) maliban sa tatlong pangyayari at
karapat-dapat na dahilan: ang taong may asawa na nangalunya, ang pumaslang na nahatulan ng
buhay sa buhay (dahil nakapatay),at ang isang tumiwalag sa kanyang relihiyon at tinalikuran ang
taong bayan (o sambayanang muslim)." Naiulat ni Bukhari at Muslim
29
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang Saligan sa islam at batayan na

kung saan nagpapakita ng pagiging sagrado ng dugo ng isang Muslim.
1. Ang hadith ay nagpapahayag ng pagiging sagrado ng Dugo ng Muslim.
2. Ang pagbabawal sa Pagpatay sa Isang Muslim/Mu'min, Maliban na lamang kung itoy
nararapat sakanya na sang-ayon sa Sharia (Batas ng Islam).
3. Kabilang sa kahulugan ng Hadith ay ang pagbabawal na Itutok sa kapatid mong muslim ang
anumang nakakamatay na bagay, gaya ng baril o kutsilyo.
4. Ang pagbabawal na saktan o Pagbuhatan ng kamay ang kapatid mong muslim.
5. Ang kaparusahan ng taong nangangalunya na siya'y nakapag asawa (lalake o babae) ay
papatayin sa paraang ( RAJ'M) babatuhin ng bato hanggang sa bawian ng buhay (Stone to
death) kapag ito‟y napatunayan ayon sa Shari‟ah (batas ng Islam).
6. Mapagtatanto o mapapatunayan ang pangangalunya sa pamamagitan ng dalawang bagay: Ang
pag-saksi ng apat na katao, o kaya'y Pag amin ng mismong taong nangalunya.
7. Ang pinuno ng mga Muslim o mga kinauukulan ang magsasakatuparan sa mga nabanggit na
kaparusahan, at hindi ang pangkaraniwang muslim.
8. Nararapat patawan ng parusang Pag-patay (Qisas) ang taong sadyang pumatay kapag ito‟y
napatunayan sa pamamagitan ng mga kundisyong binanggit ng mga Ulamal/skolar ayon sa batas
ng Islam (Shari‟ah).
IKA-LABING LIMANG HADITH

‫ش اٌخبِظ ػشش‬٠‫اٌؾذ‬
َْ‫ َِ ْٓ وَب‬َٚ ، ْ‫ص ُّذ‬ ْ َ١ٌِ ْٚ َ ‫ ًْشا أ‬١‫َمُ ًْ َخ‬١ٍْ ‫ ِخ ِش َف‬٢‫ َِ ْا‬ْٛ َ١ٌْ ‫ا‬َٚ ِ‫ُؤْ ُِِٓ ِثب َ ََّّلل‬٠ َْ‫ } َِ ْٓ وَب‬:َ‫َّللاِ ﷺ قَبه‬ َّ ‫ع٘ َه‬ ُ ‫ أ َ َُّ َس‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ سض‬- َ ‫ َْشح‬ٝ‫ ٕ َُش‬ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
.ٌٌ ‫ َٗ ٍُ ْغ ِي‬، ُّٛ ‫َبس‬ِ ‫ َس َٗآُ ْاىجُخ‬.{َُٗ‫ف‬١ْ ‫ظ‬ َ َْ ‫ُى ِْش‬١ٍْ َ‫ ِخ ِش ف‬٢‫ َِ ْا‬ْٛ َ١ٌْ ‫ا‬َٚ ِ‫ُؤْ ُِِٓ ِثب َ ََّّلل‬٠ َْ‫ َِ ْٓ وَب‬َٚ ،ُٖ‫َبس‬
َ ‫ُى ِْش َْ ع‬١ٍْ ‫ ِخ ِش َف‬٢‫ َِ ْا‬ْٛ َ١ٌْ ‫ا‬َٚ ِ‫ُؤْ ُِِٓ ِثب َ ََّّلل‬٠
„An Abi Hurairah –radiyallahu anhu– anna Rasulallahi (Sallallahu „alayhi wasallam) Qála: "
Man kāna yu'mina billahi wal yawmil Ákhir fal-yakul khairan aw liyasmut, wa Man kana
yu'minu billahi wal yawmil Ákhir fal-yukrim járahu, wa Man kana yu'mina billahi wal yawmil
Ákhir fal-yukrim Daifahu.” Rawahul Bukhari wa Muslim
Mula kay abu hurairah (kalugdan siya nawa ni Allah ): sinabi ng Sugo ni Allah (Sallallahu alaihi
wasallam) :" ang Sinumang naniniwala kay Allah at sa kabilang Buhay ay magsalita ng
kabutihan o di kaya'y tumahimik na lamang, at ang Sinumang naniniwala kay Allah at sa
kabilang Buhay ay marapat maging mabuti (mapagbigay o maawain) sa kanyang kapit bahay, at
30
ang Sinumang naniniwala kay Allah at sa kabilang Buhay ay dapat maging mabuti (mapagbigay
o maawain) sa pagtanggap sa kanyang panauhin (bisita)." Naiulat ni Bukhari at Muslim
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay naghihimok na pangalagaan at pag-
ingatan ang dila mula sa masama, at ganun din naman na ang hadith ay isang saligan na
nagpapakita na ang islam ay relihiyong nag-uutos ng magandang kaugalian at naghihimok na
magpakita ng kabutihan sa ibang tao.
1. Ang paniniwala kayALLAH at sa araw ng Paghuhukom ay siyang ugat o saligan ng lahat ng
kabutihan.
2. Ang paniniwala kay ALLAH at sa araw ng Paghuhukom ay nagdudulot ng pagkakaroon ng
takot at pag-aasam sa Allah.
3. Ang paniniwala kay ALLAH at sa araw ng Paghuhukom ang malaking dahilan na naghihimok
sa tao upang isagawa ang mga kautusan.
4. Ang hadith ay naghihimok na magsalita ng mabuti, at alalahanin na ang mabuting salita ay ang
lahat na ipinag-utos ni ALLAH at ang kanyang mahal na sugo – sallallahu „alayhi wasallam-,
gaya ng Pag-ala ala kay Allah, pag-babasa ng Qur-an, pag-uutos ng kabutihan at ibp.
5. Ang hadith ay naghihimok na pangalagaan ang Dila mula sa pagsasalita ng hindi maganda, at
alalahanin na ang pag-iwas sa masamang salita ay palatandaan ng pagkakaroon ng Imaan kay
ALLAH at sa kabilang buhay.
6. Ang tatlong magandang katangian na nabanggit sa Hadith ay bahagi ng Imaan
(pananampalataya).
7. Ang Hadith ay nagtuturo na pag-ingatan at pangalagahan ang karapatan ng kapit-bahay sa
pamamagitan ng pag-gawa ng kabutihan sa kanya at pag-iwas sa anumang makakapinsala sa
kanya.
8. Nararapat pakitaan ng kabutihan ang panauhin (bisita) At siya'y kabilang sa mga katangian ng
mga nananampalataya.
9. Isa sa mga kabutihan ng Islam ay kanyang itinuturo na pangalagaan ang mga karapatan ng
nilalang dahil ang Islam ay relihiyong pagkakaisa, pagmamalasakitan at pagmamahalan.
31
IKA-LABING ANIM HADITH

‫ش اٌغبدط ػشش‬٠‫اٌؾذ‬
ً ‫ فَ َش َّد َد ِِ َش‬،‫َت‬
ْ ‫ َال ر َ ْغع‬:َ‫ لَبي‬،‫اسا‬
ٛ‫ سٗآ اىجخبس‬. {‫َت‬ ِ ْٗ َ ‫ ِ ﷺ أ‬ٜ
ْ ‫} َال ر َ ْغع‬:‫ قَب َه‬.ِْٜ‫ط‬ ّ ‫ هللا ػْٔ أ َ ُْ َس ُج ًال قَب َه ِىيَّْ ِج‬ٜ‫ َْشح َ سض‬ٝ‫ ٕ َُش‬ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
„An Abi Hurairah –radiyallahu anhu– Anna rajulan qála linnabi (salallahu „alayhi wasallam)
āwsini, Qala : La tagdab , faraddada miraran, qala : Lá tagdab.” Rawahul bukhari
Mula kay abu Hurairah (kalugdan siya nawa ni Allah): may isang mama na nagsabi sa Mahal na
Propeta (salallahu alaihi wasallam): payuhan po ninyo ako, sinabi ng Sugo ni Allah (salallahu
alaihi wasallam): “Huwag Magagalit." at paulit ulit ang lalaki sa kanyang paki-usap, ngunit ang
tugon na Mahal na Propeta : “ huwag magagalit.” Naiulat ni Bukhari.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay nagpapahayag at nagsasalaysay ukol sa
pag-iwas na huwag labis na magalit, at iwasan ang mga bagay na nagiging sanhi o dahilan nito.
1. Pagpupursige ng mga sahaba (Disipulo) (kalugdan sila nawa ni Allah) Sa anumang
kabutihan,at iyan ay ating matutunghayan sa hadith na kung saan ang lalake ay humingi ng payo
mula sa mahal Propeta (salallahu „alayhi wasallam) na gaya ng nabanggit sa hadith.
2. Maaaring humingi ng payo at aral sa isang may alam sa Islam (Iskolar).
3. Nararapat pagtuunan ng pansin ang nababagay na payo na ibibigay sa taong humihingi ng
payo, gaya ng ating matutunghayan sa hadith na kung saan ang Mahal na Propeta (salallahu
„alayhi wasallam) ay kanyang ipinayo sa lalaki na h‟wag palagiang magalit dahil yun ang
nababagay na payo para sa kalagayan niya.
4. Ang pagbabawal na magalit dahil ito ang sanhi ng maraming kasamaan, hidwaan at alitan.
5. Hindi nabibilang sa ipinagbawal na galit ang magalit para kay ALLAH, ito ay ang magalit
kapag nakakita ng pag-suway kay ALLAH (mga kasalanan) bilang pagsalungat sa masamang
gawa na iyon, ngunit sa magandang paraan.
6. Ang pag-iwas mula sa mga bagay na nagiging sanhi ng galit, gaya ng pagmumura, pakikipag
alitan at pakikisama sa masasamang tao.
7. Ang paghihimok na isagawa ang mga bagay na ikawawala ng galit sa kalagayang nagagalit, sa
pamamagitan ng pagpapakupkop kay ALLAH mula kay satanas (āudhubillahi minas
shaytanirrajim), pagsasagawa ng wudu (ablution) o kaya'y pag-upo at pag-higa at iba pang
paraan, gaya ng nakasaad sa ibang hadith.
8. Ang paghimok na panatagin ang sarili kapag nagagalit, at ito‟y may malaking gantimpala
mula sa Allah para sa gumagawa nito.
32
9. Ang kagandahan at kabutihan ng pag-uugali at pagtuturo ng mahal na Propeta (salallahu

„alayhi wasallam)
10. Isa sa kagandahan ng Islam ay kanyang ipinagbabawal ang mga masamang kaasalan o pag-
uugali.
IKA-LABING PITONG HADITH

‫ش اٌغبثغ ػشش‬٠‫اٌؾذ‬
ِ ْ‫ فَ ِئرَا لَزَ ٍْز ُ ُْ فَأَؽ‬، ٍ‫ء‬َْٟ ‫ ُو ًِّ ش‬ٍَٝ‫ػ‬
‫ا‬ُٕٛ‫غ‬ َ َْ‫غب‬ ِْ ‫ت‬
َ ْ‫ؽ‬٦‫ا‬ َّ َّْ‫ "إ‬:َ‫َّللاِ ﷺ قَبه‬
َ َ ‫َّللاَ َوز‬ َّ ‫ع٘ ِه‬ ُ ‫ هللا ػْٔ َػ ِْ َس‬ٜ‫شذَّا ِد ث ِِْ أ َ ْٗ ٍط سض‬ َ َٚ‫َ ْؼي‬ٝ ِٜ‫َػ ِْ أَث‬
َ ُْ ‫ُ ِؾ َّذ أ َ َؽ ُذ ُو‬١ٌْ َٚ ،َ‫ا اٌ ِزّ ْث َؾخ‬ُٕٛ‫غ‬
ٌ‫ سٗآ ٍغي‬."َُٗ‫ َؾز‬١‫ُ ِش ْػ رَ ِث‬١ٌْ َٚ ،َُٗ‫ش ْف َشر‬ ِ ْ‫ ِإرَا رَثَؾْ ز ُ ُْ فَأَؽ‬َٚ ،َ‫ا ٌْ ِمزٍَْخ‬
„An Abi ya'la Shaddad ibn aws –radiyallahu anhu– Án Rasulillah (salallahu „alayhi wasallam)
Qala; " Innallaha katabal ihsán ala kulli shay‟, fa idha qataltum fa ahsinul qatlah, wa idha
dhabahtum fa ahsinu addhabha, wal yuhidda shafratahu wal yurih dhabíhatahu.” Rawahu
Muslim
Mula kay abu ya'la na si shaddad ibn „aws (kalugdan siya nawa ni Allah) sinabi ng Mahal na
Propeta (salallahu „alayhi wasallam): “ Tunay na Itinakda ng Allah ang Pagpapakabuti sa lahat
ng bagay, kaya kung kayo ay papatay pagbutihin ninyo ang pagpatay,at kung kayo ay kakatay
pagbutihin ninyo ang pagkatay, bawat isa sa inyo ay hasaing mabuti ang talim (ng kanyang
kutsilyo) at magdulot ng ikagiginhawa ng kakatayin.” Naiulat ni Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay naghihikayat na gumawa ng kabutihan
o pagpapakabuti sa lahat ng nilalang maging sa mga hayop.
1. Ang hadith ay naghihikayat na magpakabuti sa lahat ng bagay dahil ito'y ipinag utos ni
ALLAH.
2. Ang pag-gawa ng kabutihan ay nasasaklaw nito ang salita at gawa, nabibilang din dito ang
pakikitungo ng maganda sa mga hayop, tulad ng nabanggit sa ibang hadith na isang lalaking
pinatawad ni Allah ang kanyang mga kasalaan dahil sa kanyang pagpapainom sa nauuhaw na
aso.
3. Isa sa nagpapakita ng kabutihan sa mga hayop ay kapag ito'y kakatayin nararapat na katayin sa
madali at magaang paraan at hindi marahas na paraan at hindi nararapat pahirapan ang hayop.
4. Ang pagbabawal na pahirapan ang isang hayop gaya ng pag-sasabong o kaya'y ikulong na
walang pagkain at inumin.
5. Ang pag-uutos at pagsasabatas ay sa kamay lamang ni ALLAH.
33
6. Ang hadith ay nagpapakita ng pagiging ganap ng batas ng Islam at ng kanyang katuruan,

kabilang na rin dito ang pagpapakita ng awa at habag sa mga hayop.
7. Ang kagandahan ng pagtuturo ng mahal na Propeta (salallahu „alayhi wasallam) dahil siya'y
nagbibigay ng halimbawa.
IKA-LABING WALONG HADITH

‫ش اٌضبِٓ ػشش‬٠‫اٌؾذ‬
،‫ض ُ َّب ُو ْٕذ‬١ْ ‫َّللاَ َؽ‬
َّ ‫ك‬ ِ َّ‫ }ار‬:‫َّللاِ ﷺ قَب َه‬ ُ ‫ َػ ِْ َس‬،-‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب‬
َّ ‫ع٘ ِه‬ َّ ٜ َ ‫ض‬ َّ ‫ َػ ْج ِذ‬ِٜ‫ َٗأَث‬،َ‫ة ث ِِْ ُجَْبدَح‬
ِ ‫ َس‬- ‫اىشحْ ََ ِِ ٍُؼَب ِر ث ِِْ َججَ ٍو‬ ِ َ‫ رَ ٍ ّس ُج ْْذ‬ِٜ‫َػ ِْ أَث‬
ٛ‫ سٗآ اىزشٍز‬. {ٍٓ ‫غ‬ َ ‫ك َؽ‬ َ َّٕ ٌ‫ َخبٌِكْ ا‬َٚ ،‫َب‬ٙ‫غَٕخَ ر َ ّْ ُؾ‬
ٍ ٍُ‫بط ِث ُخ‬ َ ‫ئ َخَ ا ٌْ َؾ‬١ِّ ‫غ‬
َّ ٌ‫أَرْ ِج ْغ ا‬َٚ
„An Abi Dharr Jundub ibn junadah wa abi Abdirrahman Mu'adh ibn jabal ( radiyallahu anhuma)
An rasulillah (salallahu „alayhi wasallam) Qala : “ Itakillah haythu ma kunta, wa at-bi‟i
assayyi'ata al-hasanata tamhúha, wa khálikinnas bikhulikin hasan.” Rawahu attirmidhi
Mula kay abu dharr na si Jundub ibn Junadah at mula kay abu Abdurrahman na si Mu'adh ibn
jabal (kalugdan sila nawa ni Allah): ang Mahal na Propeta (salallahu „alayhi wasallam) ay
kanyang sinabi: “ Matakot sa Allah saan ka man naroroon,at sundan ang masamang gawa
(kasalanan) ng mabuting gawa dahil kanya itong nabubura, at umasal ng maganda sa mga tao.”
Naiulat ni Attirmidhi.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay tumatalakay patungkol sa Taqwa (takot
kay Allah) at naghihimok na taglayin ang katangiang „taqwa‟, at ganun din na ang hadith ay
nagpapahiwatig ukol sa kagandahan (kahigtan) ng pag-gawa ng kabutihan, at naghihikayat ng
mabuting pag-uugali at pakikitungo sa kahit kanino, muslim man o hindi.
1. Ang Hadith ay nagpapakita ng pagpapayo ng mahal na Propeta (salallahu „alayhi wasallam) sa
kanyang ummah (nasyon) tungo sa kanilang kabutihan, gaya ng tatlong payo na nabanggit sa
hadith.
2. Obligadong magkaroon ng takot kay ALLAH sa lahat ng oras at saan mang lugar sa
pamamagitan ng pag-sunod sa kanyang mga kautusan at pag-iwas sa kanyang ipinagbawal.
3. Ang Habiling sundan ang kasamaan ng paggawa ng kabutihan, at alalahanin na ang kabutihan
ay ang paggawa ng mabuti at ang kasamaan ay ang paggawa ng kasalanan.
4. Ang mga mabubuting gawain ay nabubura nito ang masasamang Gawain, gaya ng nabanggit
sa hadith: “at sundan ang masamang gawa ng mabuting gawa dahil kanya itong nabubura .. “
34
5. Ang Hadith ay nagpapakita ng biyaya at habag ni ALLAH sa mga nananampalataya na kung

saan kanyang ipinag-utos ang mga gawaing nagpapabura sa mga kasalanan.
6. Paghihimok na magkaroon ng mabuting pag-uugali sa mga tao sa pamamagitang ng pag-gawa
ng mabuti sa kanila at paglayo sa mga bagay na nakakapinsala sakanila, at tiisin ang kanilang
pangangambala o pamiminsala sa iyo kung mayroon man.
IKA-LABING SIYAM NA HADITH

‫ش اٌزبعغ ػشش‬٠‫اٌؾذ‬
َّ ‫ اؽْ فَ ْظ‬:ٍ‫ػ ٍِّ ُّه َو ٍِ َّبد‬
َ‫َّللا‬ َ ُ ‫ أ‬ِّٟٔ ‫غ َال َِ! إ‬ُ ‫ب‬٠َ }:‫ فَقَب َه‬،‫ ْ٘ ًٍب‬َٝ ‫َّللاِﷺ‬ َّ ‫ع٘ ِه‬ ُ ‫ف َس‬ َ ‫ " ُم ْْذ خ َْي‬:َ‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب َقبه‬ َّ ٜ َ ‫ض‬ِ ‫َّبط َس‬ ٍ ‫َّللاِ ث ِِْ َػج‬ َّ ‫َػ ِْ َػ ْج ِذ‬
‫ن‬ُٛ‫ ْٕفَؼ‬٠َ ْْ َ‫ أ‬ٍَٝ‫ػ‬َ ْ‫ اعْ زَ َّ َؼذ‬ْٛ ٌَ َ‫ ُ َِّخ‬٤‫ا ْػٍَ ُْ أََّْ ْا‬َٚ ،ِ‫عز َ ِؼ ْٓ ِثب َ ََّّلل‬ْ ‫عز َ َؼ ْٕذ فَب‬ َّ ‫عأ َ ْي‬
ْ ‫ ِإرَا ا‬َٚ ،َ‫َّللا‬ ْ ‫عأ َ ٌْذ فَب‬ َ ‫ إرَا‬،‫َّللاَ رَ ِغ ْذ ُٖ رُغَب َ٘ه‬ َّ ‫ اؽْ فَ ْظ‬،‫َؾْ فَ ْظه‬٠
‫ْه؛‬١ٍَ‫ػ‬ َّ ُٗ‫ءٍ لَ ْذ َوزَ َج‬َْٟ ‫ن َّإال ِثش‬ٚ‫ع ُُّش‬٠َ ُْ ٌَ ٍ‫ء‬َْٟ ‫ن ِثش‬ٚ‫ع ُُّش‬٠َ ْْ َ ‫ أ‬ٍَٝ‫ػ‬
َ ُ‫َّللا‬ َ ‫ا‬ُٛ‫ ِإ ْْ اعْ ز َ َّؼ‬َٚ ،‫َّللاُ ٌَه‬ َّ ُٗ‫ءٍ لَ ْذ َوزَ َج‬َْٟ ‫ن َّإال ِثش‬ُٛ‫ ْٕفَؼ‬٠َ ُْ ٌَ ٍ‫ء‬َْٟ ‫ِثش‬
ٛ ُّ ‫ َس َٗآُ اى ِز ّ ْش ٍِ ِز‬. {‫ف‬ ُ ‫ص ُؾ‬ُّ ٌ‫ َعفَّذْ ا‬َٚ ،َُ ‫ َ ْل َال‬٤‫ُس ِف َؼذْ ْا‬
ُْٓ ‫َى‬٠ ُْ ٌَ ‫ا ْػٍَ ُْ أََّْ َِب أ َ ْخ َطأَن‬َٚ ،‫ش َّذ ِح‬
ّ ِ ٌ‫ ا‬ِٟ‫َ ْؼ ِشفُه ف‬٠ ‫بء‬ ِ ‫اٌش َخ‬ َّ ٌَٝ‫ف إ‬
َّ ٟ‫َّللاِ ِف‬ ْ ‫ رَؼَ َّش‬،‫َّللاَ ر َ ِغ ْذُٖ أِبِه‬ َّ ‫ }اؽْ فَ ْظ‬:ِٛ ّ ‫ ِش اى ِز ّ ْش ٍِ ِز‬ْٞ ‫َ ِخ َغ‬ٝ‫ ِس َٗا‬ِٜ‫َٗف‬
.{‫غ ًشا‬ ْ ُ٠ ‫غ ِش‬ ْ َ
ْ ُ‫أَّْ َِ َغ اٌؼ‬َٚ ،‫ة‬ ْ َ ْ َ
ِ ‫أ ْْ اٌف َش َط َِ َغ اٌى َْش‬َٚ ،‫صج ِْش‬ َّ ٌ‫ا ْػٍ ُْ أَّْ اٌ َّٕص َْش َِ َغ ا‬َٚ ،‫ُ ْخ ِطئ َه‬١ٌِ ُْٓ ‫َى‬٠ ُْ ٌَ ‫ َِب أَصَبثَه‬َٚ ،‫جَه‬١‫ُ ِص‬١ٌِ
َ َ
„An Abdillah ibn abbas (radiyallahu anhuma ) Qala: kuntu khalfa Rasulillah (salallahu „alayhi
wasallam) yawman, faQāla : “Ya gulam! Inni u'āllimuka kalimaāt : ihfadhillah yahfadhuk,
ihfadhillaha Tajidhu tujáhak, idha sa-alta fas-alillah, wa idha ista'anta fasta‟in billah, wa'lam
annal ummata law ijtama'at ala an yanfa'uuk bishay'in lam yanfa-uuk illa bishay'in qad
katabahullāhu laka, wa inijtama'u āla an yadurruuq bishay'in lam yadurruuka illa bishay'in qad
katabahullāhu alaik, rufi'atil aqlam, wa jaffatissuhuf.” Rawahu attirmidhi
Wa fi riwatin ukhra gayrattirmidhi : “ ihfadhillah tajidhu amámak, ta'ārraf ilallahi fir rakha‟
ya'rifka fi shidda, wa'lam anna ma a‟khta'aka lam yakun liyusiibak, wa ma asābaka lam yakun
liyukh‟ti'ak. Wa'lam anna nnas'r ma'assabr , wa annal faraj ma'al karb, wa anna ma'al Usri
yusra".
Mula kay Abdullah ibn abbas (kalugdan sila nawa ni Allah) ay kanyang sinabi: Isang araw ako'y
nasa likuran ng Mahal na Propeta (salallahu alaihi wasallam) ay kanyang sinabi sakin -: " O bata
! Tuturuan kita ng mga salita (payo): Pangalagaan mo si Allah (kanyang mga karapatan) at ikaw
ay kanyang pangangalagaan, pangalagaan mo si allah at siya ay matatagpuan mo sa iyong
harapan, kapag ikaw ay hihiling ay manalangin lamang kay allah, at kapag ikaw ay hihingi ng
tulong ay humingi lamang ng tulong kay allah, Unawain na kahit magkaisa ang sangkatauhan
upang magdulot sa iyo ng kabutihan, ay walang kabutihang maibibigay sa iyo maliban sa
itinakda ni allah para sa iyo, at kung sila ay magkaisa upang pinsalain ka sa anumang bagay, ay
hindi ka nila mapipinsala (o mapapahamak) maliban na lamang sa itinakda sa iyo ni Allah,
naitaas na (o naingat) ang panulat at natuyo na ang tinta sa aklat.” Naiulat ni attirmidhi.
35
Mula din sa ibang salaysay maliban kay at-tirmidhi ay Inulat na ganito, “Pangalagaan mo ang
allah at siya ay matatagpuan mo sa iyong harapan, alamin ang (mga patnubay ni) Allah sa
panahon ng iyong kasaganahan (o tagumpay), ikaw ay kanyang aalamin sa panahon ng iyong
kagipitan (kahirapan), unawain na Anumang sakuna ang dumapo o tumama sa iyo ay hindi
dahilan upang ikaw ay magkamali, at ano pa man ang iyong kamalian ay hindi dahilan upang
ikaw ay dapuan ng sakuna, at alamin na ang tulong ay kaakibat ng pagtitimpi (o pagtitiis), ang
kaginhawaan ay kaakibat ng kalungkutan at ang ginhawa ay dumarating pagkatapos ng
kahirapan”
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay naglalaman ng mga mabubuti at
ginintuang payo para sa isang muslim, at Ang Hadith ay isang saligan (pundasyon) sa
pananampalataya sa qadar (kapalaran, mabuti man ito o masama).
1. Ang hadith ay nagpapakita ng pagpapakumbaba sa mga nakakabata at ang pagtuturo sa kanila
ng kabutihan.
2. Kahigtan ni Abdullah ibn Abbas, na kung saan nakita ng mahal na propeta (salallahu „alayhi
wasallam) na karapat-dapat sa kanya ang mga payo at habilin na nabanggit.
3. Ang kautusang pangalagaaan ng alipin ang ugnayan niya sa kanyang panginoon, sa
pamamagitan ng palagiang pagmamasid o pagsusuri sa katayuan ng sarili, at ang pagsunod sa
mga kautusan ng allah, at ang kabaliktaran nito ay ang kapabayaan.
4. Ang gantimpala ng gawain ay batay sa klase ng Gawain, kung mabuti ay mabuti ang
gantimpala, kung masama ay masama din ang gantimpala, kaya sinumang pangalagaan niya ang
Allah ay pangangalagaan din siya ni Allah, at sinumang hindi niya pangalagaan si Allah ay hindi
din siya pangangalagaan ni Allah, at ang Pangangalaga ni Allah sa kanyang alipin ay sa
pamamagitan ng pagkakaloob sa kanya ni Allah ng kalinga at proteksyon mula sa kasamaan, at
gagabayan at papatnubayan siya ni Allah sa Kabutihan,gaya ng nabanggit sa hadith : “
pangalagaan mo si Allah (kanyang mga karapatan) at ikaw ay kanyang pangangalagaan,
pangalagaan mo si allah at siya ay matatagpuan mo sa iyong harapan …”
Sinabi ni Allah sa Qur‟an: ﴾ ٌْ ‫ظ ْش ُم‬
ُ ْْ َٝ َ‫َّللا‬ ُ ْْ َ ‫ِ آٍْ٘ا إِ ُْ ر‬ٝ‫ٖب اىز‬ٝ‫ب أ‬ٝ ﴿. “Okayong nananampalataya!
َّ ‫ظ ُشٗا‬
Kung kayo ay makikipagtulungan sa (landas ni) Allah,kayo ay kanyang tutulungun”[surah Muhammad:7]
5. Sa hadith na ito ay nagpapahiwatig ng kahalagahan ng oras at dapat ito‟y pangalagahan, dahil
ipinag-utos ng Mahal na Propeta (salallahu „alayhi wasallam) na iwanan ang mga bagay na hindi
magdudulot sa kanya ng kabutihan, at ingatan ang dila mula sa masamang salita.
6. Sinumang kanyang katakutan at alalahanin si Allah sa panahon ng kanyang kasaganahan, ay
ilalayo sa kanya ni Allah ang anumang kanyang pinangangambahan, at madadaliin sa kanya ng
Allah ang kanyang mga gawain,at pagagaanin sakanya ang mga problema at kagipitan, at aalisin
sa kanya ni Allah ang kanyang kalungkutan bilang gantimpala sa kanyang pag-aala‟ala sa allah
36
sa panahon ng kanyang kasaganaan, ito ang kahulugan ng sinabi ng Mahal na propeta (sallallahu
„alayhi wasallam): “at ikaw ay kanyang aalamin sa sa panahon ng kagipitan (kahirapan”
7. Pagsasakatuparan sa kaisahan ni Allah (tawheed), sa pamamagitan ng pagpapaubaya at
ipagkatiwala sa kanya ang lahat ng bagay at humingi lamang ng tulong kay Allah para sa
kanyang pangangailangan.
8. Nararapat sa tao na kapag siya ay nangangailangan, ang una niyang hihingian ng tulong ay si
Allah, ngunit maaaring humingi ng tulong sa iba sa bagay na kaya niyang ibigay, Ang batayan ay
ang Sinabi ng Mahal ng Propeta (salallahu „alayhi wasallam):“ang tulungan mo ang tao sa
kanyang karga at buhatin ito sa kanyang hayop ay isang kawang-gawa” .
9. Pagpapatotoo sa Qadar/kapalaran mabuti man ito o masama, dahil kahit magkaisa ang
sangkatauhan upang bigyan ka ng kabutihan ay hinding hindi mangyayari liban sa itinakda sayo
ni Allah, ganun din na kung sila‟y magkaisa upang siraan at ipahamak ka ay hinding-hindi
magaganap kundi sa itinakda sayo ni allah.
10. Nararapat sa isang tao na palaging nakaugnay ang kanyang pag-aasam at paghahangad sa
Allah lamang, at hindi sa mga nilikha, dahil ang mga nilikha ay wala silang kapangyarihan na
makapagdulot ng kabutihan at kasamaan maliban sa kapahintulutan ni Allah.
11. Anuman ang sakunang dumapo o tumama sa isang tao ay hindi dahilan upang siya‟y
magkamali, at ang kanyang kamalian ay hindi dahilan upang siya ay dapuan ng sakuna, ang ibig
sabihin nito ay kahit anong sakuna ang tumatama sa isang tao ay katotohanang naitakda na ito sa
kanya, at ano pa ang kanyang pagkakamali ay tunay na nakatakda na ito sa kanya.
12. Ang paghihimok na magkaroon ng sab‟r/pagtitimpi, dahil ang sab‟r ay sanhi ng pagdating ng
tagumpay.
13. Ang kadith ay nagpapakita ng Habag ni allah sa kanyang mga alipin, dahil kanyang
isinusunod ang kaginhawaan pagkaraan ng kahirapan at kagipitan.
14. Lahat ng umiiral at nangyayari ay naitakda na, sinabi ng mahal na propeta (salallahu „alayhi
wasallam): “naitaas (o naingat) ang panulat at natuyo na ang tinta ng aklat ”, kaya hinding hindi
na mababago kung anuman ang isinulat at itinakda ni Allah sa “lawhil mahfud” (iniingatang
talaan na kung saan dito nakasulat ang lahat ng itinakda ni Allah).
15. Ang paghihimok sa mabuting paghihinala kay Allah, na ang kanyang tulong at kaluwagan ay
darating sa oras ng kahirapan at kagipitan, at umiwas sa kawalan ng pag-asa sa kanyang habag at
awa.
16. Ang paniniwala sa Qadar/kapalaran o itinakda ay nagpapagaan sa anumang sakuna at
pagsubok na pinagdadaanan, at ang paniniwala sa Qadar ay nagdudulot ng pagtitimpi.
37
IKA-DALAWAMPUNG HADITH
ْٚ‫ش اٌؼشش‬٠‫اٌؾذ‬
ُ ٌَّٕ‫ { إَِّْ ِِ َّّب أَد َْسنَ ا‬:‫ هللا ػْٔ قب َه قب َه سع٘ ُه هللاِ ﷺ‬ٜ‫ ِ سض‬ٛ
‫ ِح‬َّٛ ُ‫بط ِِ ْٓ َوالَ َِ اٌ ُّٕج‬ ّ ‫ ِ ْاىجَذْس‬ٛ ِ َ‫ ٍَ ْغؼُ٘ ٍد ػُقجخ‬ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
ّ ‫ثِ َػ َْ ٍشٗ األّظبس‬
.ٛ
ُّ ‫ سٗآ اىجخبس‬.} َ‫شئْذ‬ ْ ‫غزَؼِ فَب‬
ِ ‫صَٕ ْغ َِب‬ ْ َ ‫ إِرَا ٌَ ُْ ر‬ٌَُٝٚ٤‫ا‬
„An Abi mas‟ud ukbah ibn amr‟ al‟ansari al‟badri -radiyallahu anhu- Qála: qala rasulullah
(salallahu „alayhi wasallam): “Inna mimma adrakannásu min kalámin nubuwwatil U‟la: idha lam
tastahi fasna‟ ma shi‟ta.” Rawahul bukhari.
Mula kay abu mas‟ud na si ukbah ibn am‟r (kalugdan siya nawa ni Allah),ay kanyang sinabi:
Sinabi ng sugo ni Allah (salallahu „alayhi wasallam): “katotohanan, kasama sa mga inabutan ng
tao (bawat salinlahi) tungkol sa katuruan ng mga naunang propeta ay ang kasabihang: kung hindi
ka mahihiya, gawin mo ang gusto mo.” Naiulat ni Bukhari.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay naghihimok na magkaroon ang muslim
ng katangiang “ Haya‟ " pagkamahiyain.
1. May mga kasabihan/salaysay ang mga naunang nasyon na maaaring manatili hanggang sa
panahon natin, ang batayan ay ang sinabi ng Mahal na Propeta (sallallahu alaihi wasallam):
“katotohanan, kasama sa mga inabutan ng tao (bawat salinlahi) tungkol sa katuruan ng mga
naunang propeta “
Ang mga naisalaysay ukol sa mga naunang nasyon ay maaaring maiparating sa atin sa
pamamagitan ng Qur‟an , sunnah o di kaya‟y pagsasalaysay ng mga tao.
Ang halimbawa mula sa Qur‟an, ang sinabi ni Allah: ﴾ subalit higit ninyong pinili ang buhay sa
mundo,bagaman ang kabilang buhay ay higit na mabuti at nagtatagal, katotohanan ito ay
nakatala sa mga naunang banal na kasulatan,sa mga kasulatan nina Abraham at moises﴿ [Suurah
A‟la:16-19]
Sa Hadith naman ay napakarami, halimbawa ay ang mga pagsasalaysay ng Mahal na Propeta

(salallahu „alayhi wasallam) ukol sa mga angkan ng israelita.
* Ang hatol sa anumang salaysay/kapahayagan ukol sa mga naunang nasyon ay nahahati
sa tatlo:
Una: Anumang pinagtibay ng Relihiyong Islam na ito‟y TOTOO; ang hatol niya ay tama at
katanggap-tangap, tulad ng nabanggit sa hadith.
Pangalawa: Anumang pinagtibay ng relihiyong islam na ito‟y
KASINUNGALINGAN/BULAAN; ang hatol niya ay hindi tama at dapat pabulaanan.
38
Halimbawa: Ang ilang nabanggit sa bibliya o ibang aklat ukol sa Hindi kaaya-ayang
paglalarawan sa mga Propeta -alaihimussalam-, dahil nasasalungat nito ang marangal at dalisay
na paglalarawan ng Qur‟an ukol sa mga Propeta -alaihimussalam-.
Pangatlo: Anumang salaysay na hindi Pinasinungalingan ng Islam at Hindi din naman pinagtibay
na ito‟y tama, halimbawa ng mga kwento ukol sa mga naunang nasyon na mapupulutan ng aral ,
ang HATOL nito ay Hindi Paniniwalaan at Hindi din Pinasisinungalingan, ngunit pinapahintulot
na ikwento o isalaysay bilang pagbibigay aral o sermon sa isang tao, gaya ng ilang nababangit ng
mga skolar sa kanilang aklat ukol sa magagandang kwento na naganap kay propeta Musa -
alaihissalam- at sa kanyang taga-sunod.
DALAWANG KALAGAYAN NA HINDI KANAIS-NAIS MAGING MAHIYAIN ANG
TAO:
a. Sa pagsasaliksik ng Kaalaman.
b. Ang Pagsasabi ng Katotohanan (pag-utos ng kabutihan at pagbabawal ng kasamaan)
2. Ang kagandahan ng katangiang pagkamahiyain, at siya‟y tanda ng pagkakaroon ng iman/
pananampalataya, naisalaysay na sinabi ng Mahal na Propeta (salallahu „alayhi wasallam): “Ang
pagkamahiyain ay bahagi ng Iman/pananampalataya”
Ang katangiang pagkamahiyain ay may Dalawang klase:
a) Pagkamahiyain ng tao kay ALLAH: at ito‟y sa pamamagitan na ang tao ay nararapat
siyang mahiya na suwayin si allah sa kanyang mga ipinagbawal maging hayag o lihim o
nagawain, at ang hindi niya pagsunod sa kanyang mga ipinag-utos.
b) Pagkamahiyain ng tao sa kapwa niya tao: at ito‟y sa pamamagitan ng pag-iwas at
pagtigil ng tao sa anumang Gawaing sumasalungat sa kagandahang asal at katangian upang
kagalang-galang siya sa paningin ng tao.
3. Ang taong walang kahihiyan sa sarili at sa ibang tao, ay kanyang hayagang ginagawa ang
kanyang ninanais at walang paki-alam kung anong sasabihin at mararamdaman ng ibang tao;
kaya makikita mo na ang ibang tao ay kanilang pinag-uusapan ng masama at pinipintasan ang
taong hindi nahihiya, kaya bumababa ang moral at respeto ng taong walang kahihiyan.
4. Ang kawalan ng kahihiyan ay nagdadala sa tao na ilantad ang hindi kanais-nais na gawain, at
ang pagkakaroon ng hiya/pagkamahiyain ay nagdudulot sa tao na ikubli ang kasalanan at
kapintasan.
5. Ang hadith na ito ay isang katibayang nagpapatotoo ng pagkakaroon ng “Mashi‟ah”
kakayahan/kapasyahan” ang tao sa kanyang ginagawa, at yan ay sagot laban sa pananaw ng
sektang “Jabriyyah” at sila ang sektang naligaw sa pananaw ukol sa Qadar/naitakda, dahil
kanilang itinakwil at hindi pinaniwalaan na ang alipin ay mayroong sariling kagustuhan at
kalayaang pumili.
39
IKA-DALAWAMPU’T ISANG HADITH

ْٚ‫اٌؼشش‬ٚ ‫اؽذ‬ٌٛ‫ش ا‬٠‫اٌؾذ‬
ُ ‫َب َس‬ٝ (: ُ‫ هللا ػْٔ قب َه قُ ْيذ‬ٜ‫ثِ َػ ْج ِذ هللاِ سض‬
ُْْٔ ‫ اجعال ًِ قَ َّْ٘لً َّل أَ ْعأ َ ُه َػ‬ِٜ‫ ف‬ٜ‫ قُ ْو ِى‬،ِ‫ع٘ َه هللا‬ ِ َُ‫ب‬ٞ‫ َػ َْشح َ عُف‬ٜ‫ أَث‬:َ‫و‬ِٞ‫ػَشٗ َٗق‬ ٍ ٜ‫َػِ أث‬
ْ ‫ آ َِ ْٕذُ ِثبهللِ ص ُ َُّ ا‬:ًُْ‫ { ل‬:َ‫ قبه‬. َ‫ َْشك‬ٞ‫أ َ َحذًا َغ‬
ٌٌ ‫عزَ ِمُ { سٗآ ٍغ ِي‬
„An Abi am‟r wa qiila abi a‟mrah Sufyan ibn Abdullah ( radiyallahu anhu) Qala: qultu ya
Rasulallah, Qul li fil islam qawlan la as‟alu anhu ahadan gayrak, Qala: qul á‟mantu billah
thumma istaqim.” Rawahu muslim.
Mula kay Abi am‟r na si Sufyan ibn Abdullah (kalugdan siya nawa ni Allah): “Sinabi ko: O
Sugo ni Allah! Sabihin mo sa akin ang bagay na maipapayo mo na wala akong mapagtanungang
iba maliban sa iyo, kanyang Sinabi: “ sabihin mo: ako ay naniniwala kay Allah at pagkatapos ay
magpakatuwid.” Naiulat ni Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay nag-uutos na nararapat pagsabayin ang
kaalaman at gawain (pagsasabuhay ng kaalaman), ang Ikhlas (sincerity) at mutaba‟a (sang-ayon
sa katuruan ng Propeta Muhammad (salallahu „alayhi wasallam) upang maging matuwid ang
isang muslim.
1. Pagpupursige at pagsisikap ng mga disipulo (sahabah) ng Mahal na Propeta (salallahu „alayhi
wasallam) sa pagsasaliksik ng kaalaman, at ito‟y madalas nakikita sa kanilang katanungan sa
mahal na Propeta ukol sa kaalaman.
2. Tunay na hindi sapat ang paniniwala lamang, bagkus nararapat sa paniniwala ang
pagpapahayag ng dila (salita) at patotohanan ito ng pisikal na gawain.
3. Obligadong panatilihin ng alipin ang pag-samba kay Allah hanggang sa dumating sa kanya
ang kamatayan, Sinabi ni Allah: ﴾at huwag na huwag kayong babawian ng kamatayan liban na
lamang na kayo‟y mga muslim﴿[Surah Imran:102], Sinabi din niya sa ibang talata: ﴾Sambahin mo ang
iyong Panginoon hanggang dumating sa iyo ang Kamatayan﴿[Surah Al-hijr: 99].
4. Obligadong gampanan ang lahat ng mga obligadong pagsamba sa abot ng kakayahan, at
obligadong iwasan ang lahat ng ipinagbawal.
5. Nararapat sa isang muslim na palagian niyang suriin ang kanyang sarili: siya ba ay matuwid at
tapat na sumusunod kay Allah o hindi? , kung siya ay matuwid at tapat na sumusunod kay Allah
ay puriin niya si Allah, at manalangin sa kanya na patatagin siya nawa ni Allah, at kung hindi
naman siya matuwid ay obligadong magbalik-loob kay Allah at ituwid niya ang kanyang sarili at
dalisayin ang kanyang tinatahak na landas.
40
Halimbawa: sino man ang kanyang kalagayan ay hindi nagsasalah, tunay na siya ay hindi
matuwid , dahil kanyang iniiwan ang pagsasalah, kaya obligadong magbalik-loob kay ALLAH,
at ituwid niya ang kanyang sarili sa pamamagitan ng pagsasakatuparan sa mga obligadong salah.
IKA-DALAWAMPU’T DALAWANG HADITH

ْٚ‫ اٌؼشش‬ٚ ٟٔ‫ش اٌضب‬٠‫اٌؾذ‬
َ ‫ْذَ إرا‬٠َ‫} أ َ َسأ‬:َ‫ فَقَبه‬،‫ع٘ َه هللاِ ﷺ‬
،ِ‫ثبد‬ُٛ ‫ْذُ ا ٌْ َّ ْىز‬١ٍَّ‫ص‬ ُ ‫عأ َ َه َس‬
َ ً‫ أ َ َُّ َس ُجال‬،‫ هللاُ َػ ْْ َُٖب‬ٜ‫ض‬ ِ ‫ ِ َس‬ٛ
ّ ‫ثِ ػج ِذ هللاِ األّظبس‬ ِ ‫جبثش‬ ِ ِ‫ ػج ِذ هللا‬ٜ‫ػِ أث‬
َ َ َ
ٌ‫سٗآ ٍغي‬.} ُْ ‫ { َٔ َؼ‬:َ‫ أأ ْد ُخ ًُ ا ٌْ َغَّٕخ لبي‬،‫ئ ًب‬١ْ ‫ش‬
َ َ‫ ر ٌِه‬ٍَٝ‫ػ‬ َ َ
َ ‫ٌَ ُْ أ ِص ْد‬َٚ ،ََ ‫ؽ ََّش ِْذُ ا ٌْؾَشا‬َٚ ،َ‫أؽْ ٍَ ٍْذُ ا ٌْؾَالي‬َٚ ، َْ‫ص ّْذُ َس َِعَب‬ُ َٚ
„An Abi abdillah Jābir ibn Abdullah al-ansari (radiyallahu anhuma) Qāla: Anna rajulan sa‟ala
rasulallah (salallahu „alayhi wasallam) faqála: “Ara ayta idha sallaytu al-maktuubat, wa sumtu
Ramadan, wa ahlaltul halal wa harramtul harám, walam azid alá‟ dhalik shay‟an, a-adkhulul
jannah?, Qala: Na‟am.” Rawahu Muslim.
Mula kay Abu Abdullah na si Jabir Ibn Abdullah al-ansari (kalugdan sila nawa ni Allah) ay
kanyang sinabi: Ang isang lalaki ay nagtanong sa Sugo ni Allah (salallahu „alayhi wasallam):
Ano po sa palagay mo kung isagawa ko ang mga obligadong pagdarasal, mag ayuno sa
Ramadan, ituring bilang halal ang mga ipinahintulot ng batas ng Islam, at ipagbawal ang haram
na ipinagbawal ng Islam, at walang ibang bagay na aking idadagdag dito, ako ba ay
makakapasok sa paraiso?, kanyang Sinabi: Oo.” Naiulat ni muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligan at katibayan na ang isang
tao ay kanyang makakamit ang kaligtasan at tagumpay tungo sa paraiso kapag kanyang
ginampanan ang mga inobliga sa kanya at iniwasan ang mga ipinagbawal.
1. Pagpupursige ng mga sahabah sa pagtatanong, at sa hadith na ito ay nagpapakita ng kung
anong hangarin ng mga sahabah (disipulo) sa kanilang buhay dito sa mundo, na ang kanilang
pinakalayunin ay ang makamit ang kaluguran ni Allah at makapasok sa paraiso, at hindi ang
pagkakaroon ng maraming ari-arian o supling at lalung-lalong hindi pagpapakasaya sa
makamundong bagay, kaya may isang disipulo ang pumunta sa Mahal na Propeta upang hingiin
sa kanya ang kanyang pangangailangan, tinanong siya ng mahal na propeta (salallahu „alayhi
wasallam): ano ang kailangan mo?, kanyang sinabi: “ hinihiling ko na makasama ka at
makasabay ka sa pagpasok sa paraiso”, sinabi ng Sugo ni Allah: “ wala ka na bang hinihiling
liban jan?, sumagot ang disipulo: wala na po,sumagot Ang Mahal na Propeta (sallallahu alaihi
wasallam): “ makakamit mo ngunit tulungan mo ang iyong sarili sa pamamagitan ng
pagpaparami ng sujud.” ( na ang ibig sabihin ay pagsasalah).
41
- makikita sa hadith na ito na ang disipulo ay hindi kayamanan o ano pa mang makamundo ang
kanyang hiningi sa mahal na propeta (salallahu „alayhi wasallam), bagkus ang kanyang hiniling
ay ang makapasok sa paraiso, na kung saan nagpapakita ng dalisay na layunin ng mga sahabah
(radiyallahu anhum).
2. Ang pinakahigit na inu-obliga sa isang muslim ay ang limang beses na pag-sasalah sa loob ng
isang araw, dahil ito ang pinaka malaking dahilan upang makapasok sa paraiso pagkaraan ng “
shahadatayn/ la ilaha illalla wa anna muhammadan Rasulullah”, at ang pag-aayuno sa buwan ng
Ramadan ay kabilang sa mga obligadong pagsamba bagkus ito‟y ika-apat sa haligi ng islam.
3. Isa din sa mga bagay na nagdudulot upang makapasok sa paraiso ay ang paniniwala sa mga
ipinahintulot ng Allah at gawin ang mga ito dahil sa paniniwala na ito ay halal/ipinahintulot.
4. Obligadong iwasan ang mga Haram/ipinagbawal, at dapat ito‟y iwasan dahil sa paniniwala na
ito‟y ipinagbawal ni Allah, at iyan ang isa sa dahilan ng pagpasok sa paraiso at maligtas mula sa
impyerno.
5. Pagpapatotoo sa gantimpala sa mga gawain, at ang gantimpala ay base sa klase ng mga
gawain, kung mabuti ay mabuti din ang gantimpala, at kung masama ay masama din ang
gantimapala nito.
IKA-DALAWAMPU’T TATLONG HADITH

ْٚ‫ اٌؼشش‬ٚ ‫ش اٌضبٌش‬٠‫اٌؾذ‬
َ٥ّْ َ‫ا ٌْؾ َّْ ُذ هللِ ر‬َٚ ،ْ‫ب‬ ِ ‫ش ْط ُش‬
ِ َّ ٠٦‫ا‬ َ ‫س‬ٛ ُ ُٙ ‫ { اٌ ُّطـ‬:‫ قب َه قب َه سع٘ ُه هللاِ ﷺ‬،-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫سض‬- ِ ٛ ّ ‫ػبطٌ األ ْشؼَ ِش‬
ٍ ِ‫ث‬
ِ ‫س‬ ِ ‫ ٍبىلٍ اىحبس‬ٜ‫ػِ أث‬
ُ ْ
ُْ‫اٌم ْشآ‬َٚ ،‫ب ٌء‬١َ ‫صج ُْش ِظ‬ ُ َ
َّ ٌ‫ا‬َٚ ، ٌْ‫ص َذلخ ثُ ْشَ٘ب‬َّ ٌ‫ا‬َٚ ،‫س‬ٛ ُ
ٌ ٔ ‫صالح‬ُ َ َّ ٌ‫ا‬َٚ ،‫ض‬ َ
ِ ‫ ْس‬٤‫ا‬َٚ ‫د‬ ِ ‫ا‬َّٛ ‫غ‬ ْ
َّ ٌ‫َٓ ا‬١ْ َ‫ْ َِب ث‬٣ّْ َ ‫اٌ َؾ ّْ ُذ هللِ ر‬َٚ ِ‫ع ْج َؾبَْ هللا‬ ُ َٚ ، َْ‫ضا‬١ َ ِّ ٌْ ‫ا‬
ٌٌ ‫ سٗآ ٍغ ِي‬.}‫َب‬ُٙ‫ثِم‬ُِٛ ْٚ َ ‫َب أ‬ُٙ‫غُٗ فَ ُّ ْؼزِم‬
َ ‫؛ فَجَبئِ ٌغ َٔ ْف‬ُٚ‫َ ْغذ‬٠ ‫بط‬ َ ْٚ َ ‫ُؽغَّخٌ ٌَهَ أ‬
ِ ٌَّٕ‫ ُو ًُّ ا‬، َ‫ه‬١ْ ٍَ‫ػ‬
.Pagsasatitik ng Hadith:
„An Abi Malik al-harithi Ibn a‟sim al-ash‟ari (radiyallahu anhuma) Qala: Qala Rasulullah
(sallallahu alaihi wasallam) “Attuhuuru shatrul iiman, walhamdulillah tamla‟ul mízan, wa
subhanallah wal hamdulillah tamla-ani ma bayna assamáwáti wal ard, wassalátu nuur,
wassadaqatu burhán, wassabru diyā‟, wal qur‟ān hujjatun laka aw alaika, kullunnasi yagdu, fa
ba‟i‟un nafsahu; famu‟tikuha aw muubikuha.” Rawahu muslim
Mula kay Abu malik na si al-hárith Ibn Ásim al-ash‟ari (kalugdan siya nawa ni Allah): Sinabi ng
Sugo niAllah (sallallahu „alayhi wasallam): “ang kalinisan (o kadalisayan) ay kalahati ng
paniniwala, ang katagang „Alhamdulilah‟ ay pupuniin niya ang timbangan, at ang mga katagang
„subhanallah‟ at „Alhamdulillah‟ ay pupunuin nilang dalawa ang pagitan ng langit at mundo,
Ang Salah (pagdarasal) ay liwanag, ang kawanggawa ay palatandaan, ang Sabr (pagtitimpi o
pagtitiis) ay ilaw (makislap); at ang Qur-an ay maaring magsaksi para sa iyo o di kaya‟y laban sa
42
iyo, Ang lahat ng tao ay maagang naghahanap ng ikabubuhay; ipangangalakal ang kanilang sarili
upang maligtas, o ipangangalakal ang sarili upang masira.” Naiulat ni Muslim
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay nagpapahayag ng kahigtan ng Dhik‟r
(pag-ala‟ala sa Allah) at ang gantimpala ng mga mabubuting gawa.
1. Ang hadith ay naghihikayat tungo sa kalinisan ng panloob at panlabas, dahil sa Sinabi ng
Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam): “ang kalinisan (o kadalisayan) ay kalahati ng
paniniwala”
2. Kahigtan ng pagpupuri at pasasalamat kay Allah (pagsabi ng Alhamdulillah), na kung saan
napupuno niya ang timbangan ng Gawain.
3. Ang hadith ay katibayan sa Pagpapatunay ng timbangan ng gawain sa araw ng pag-huhukom,
ang ukol sa timbangan ay nabanggit ng maraming beses sa Qur‟an , sinabi ni Allah : ﴾ at itatatag
namin ang timbangan ng katarungan sa araw ng Paghuhukom”[surah Al-anbiya:47] , Sinabi din niya sa
ibang talata:﴾at sinuman na ang timbangan ay mabigat (sa gawaing mabuti) siya ay paroroon sa
isang kasiya-siyang buhay (paraiso)﴿, [Surah al-Qari‟ah (6)].
At sinabi ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam): “Dalawang kataga na magaan sa
dila ngunit MABIGAT SA TIMBANGAN, at kanais-nais kay Allah; at ito ang „ Subhanallah wa
bihamdi‟ , Subhanallahil Adhim”.
4. Ang Pagsasalah ay liwanag ng isang taong nag-sasalah, kaya nararapat na ating pinaparami
ang pag-sasalah maging ito man ay obligado o boluntaryong pagsasalah.
5. Ang hadith ay nag-uutos at naghihimok ng paggawa ng Sadaqah/kawanggawa, mula sa sinabi
ng Mahal na Propeta (sallallahu alaihi wasallam) : “ang Sadaqah ay palatandaan”
6. Ang hadith ay nag-uutos at naghihimok ng pagkakaroon ng Sab‟r/pagtitimpi kahit pa ito‟y
mahirap isagawa, at ang pagkakaroon ng sab‟r ay makislap na ilaw, sinabi ng Mahal na Propeta
(sallallahu „alayhi wasallam): “ang Sabr (pagtitimpi o pagtitiis) ay makislap na ilaw”
7. Ang nakakasaulo at nagbabasa ng Qur‟an ay maaaring kabutihan niya ito at magsasaksi para
sa kanya, o di kaya‟y magsasaksi laban sa kanya, kaya nararapat sa isang taong nagsasaulo at
nagbabasa ng Qur‟an na kanyang suriin ang hangarin ng kanyang sarili at dapat gampanan ang
napapaloob sa Qur‟an.
8. Ang hadith ay nagpapahayag tungkol sa kalagayan ng mga tao, na ang lahat ng tao ay nag-
uumpisa at gumugugol sa umaga, at kanilang ibinibenta ang kanilang sarili na ang kahulugan ay
sinumang kanyang ibenta ang kanyang sarili sa Allah sa pamamagitan ng paggawa ng kabutihan,
katotohanang napalaya at nailigtas niya ang kanyang sarili sa kaparusahan (impyerno) at
makakamit niya ang magandang gantimpala, at sinumang kanyang ibenta ang kanyang sarili sa
kagustuhan ng kanyang sarili at kay satanas sa pamamagitan ng paggawa ng kasamaan ay
katotohanang napapahamak at nasisira niya ang kanyang sarili.
43
9. Ang mga tao sa araw ng paghuhukom ay dalawang Grupo lamang: Mga taong tagumpay (sa
paraiso) ; o di kaya‟y mga taong talunan (impyerno).
IKA-DALAWAMPU’T APAT NA HADITH

ْٚ‫ اٌؼشش‬ٚ ‫ش اٌشاثغ‬٠‫اٌؾذ‬
ٌ‫ حشٍذ اىظي‬ّٜ‫ إ‬ٛ‫ب ػجبد‬ٝ } : ‫ٔ ػِ سثٔ ػض ٗجو أّٔ قبه‬ٝٗ‫ش‬ٝ ‫َب‬ٞ‫ ف‬- ‫ ﷺ‬- ٜ‫ ػِ اىْج‬- ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ سض‬- ٛ‫ رس اىغفبس‬ٜ‫ػِ أث‬
‫ مينٌ جبئغ إَّل‬ٛ‫ب ػجبد‬ٝ ، ٌ‫ إٔذم‬ّٜٗ‫ فبعزٖذ‬، ٔ‫ز‬ٝ‫ مينٌ ضبه إَّل ٍِ ٕذ‬، ٛ‫ب ػجبد‬ٝ ، ‫ْنٌ ٍحشٍب فال رظبىَ٘ا‬ٞ‫ ٗجؼيزٔ ث‬ٜ‫ ّفغ‬ٚ‫ػي‬
‫و‬ٞ‫ إّنٌ رخطئُ٘ ثبىي‬، ٛ‫ب ػجبد‬ٝ ، ٌ‫ أمغن‬ّٜ٘‫ فبعزنغ‬، ٔ‫ مينٌ ػبس إَّل ٍِ مغ٘ر‬ٛ‫ب ػجبد‬ٝ ، ٌ‫ أطؼَن‬َّٜ٘‫ فبعزطؼ‬، ٔ‫ٍِ أطؼَز‬
ٜ‫ ٗىِ رجيغ٘ا ّفؼ‬، ّٜٗ‫ فزضش‬ٛ‫ إّنٌ ىِ رجيغ٘ا ضش‬، ٛ‫ب ػجبد‬ٝ ، ٌ‫ أغفش ىن‬ّٜٗ‫ فبعزغفش‬، ‫ؼب‬َٞ‫ ٗأّب أغفش اىزّ٘ة ج‬، ‫ٗاىْٖبس‬
‫ب‬ٝ ، ‫ئب‬ٞ‫ ش‬ٜ‫ ٍين‬ٜ‫ قيت سجو ٗاحذ ٍْنٌ ٍب صاد رىل ف‬ٚ‫ أرق‬ٚ‫ ى٘ أُ أٗىنٌ ٗآخشمٌ ٗإّغنٌ ٗجْنٌ مبّ٘ا ػي‬، ٛ‫ب ػجبد‬ٝ ، ّٜ٘‫فزْفؼ‬
ٌ‫ ى٘ أُ أٗىن‬ٛ‫ب ػجبد‬ٝ , ‫ئب‬ٞ‫ ش‬ٜ‫ أفجش قيت سجو ٗاحذ ٍب ّقض رىل ٍِ ٍين‬ٚ‫ ى٘ أُ أٗىنٌ ٗآخشمٌ ٗإّغنٌ ٗجْنٌ مبّ٘ا ػي‬ٛ‫ػجبد‬
‫ظ‬ٞ‫ْقض اىَخ‬ٝ ‫ إَّل مَب‬ٛ‫ذ مو إّغبُ ٍغأىزٔ ٍب ّقض رىل ٍَب ػْذ‬ٞ‫ فأػط‬ّٜ٘‫ذ ٗاحذ فغأى‬ٞ‫ طؼ‬ٜ‫ٗآخشمٌ ٗإّغنٌ ٗجْنٌ قبٍ٘ا ف‬
‫ش رىل فال‬ٞ‫ ٍِٗ ٗجذ غ‬، ‫حَذ هللا‬ٞ‫شا في‬ٞ‫ فَِ ٗجذ خ‬، ‫بٕب‬ٝ‫نٌ إ‬ٞ‫ٖب ىنٌ صٌ أٗف‬ٞ‫ أػَبىنٌ أحظ‬ٜٕ ‫ إَّب‬ٛ‫ب ػجبد‬ٝ ، ‫إرا أدخو اىجحش‬
.ٌ‫يٍِ٘ إَّل ّفغٔ { سٗآ ٍغي‬ٝ
An abi Dhar al-gaffari (radiyallahu anhu) Annabi (sallallahu „alayhi wasallam) fiima yarwiihi ān
rabbihi azza wajalla annahu Qāla: “ Ya Ibadi Inni harramtu addhulma ala nafsi, wa ja‟áltuhu
baynakum muharrama fala tadhálamu‟, ya Ibádi kullukum dá‟lun illa man hadaytuhu fastahduuni
ahdikum, ya ibádi kullukum já‟i‟un illa man at‟āmtuhu fastat-i‟muuni ut‟imkum, ya ibādi
kullukum á‟run illa man kasawtuhu fastaksuuni aksukum, Ya ibádi innakum tukhti-un billaili
wan Nahār wa Ana agfiru adhunuuba jami‟an, fastagfiruuni agfir lakum, ya Ibádi innakum lan
tablugu durri fatadurruuni, wa lan tablugu naf‟i fa tanfa‟uuni, ya ibādi law anna awwalakum wa
ā‟khirakum wa insakum wa jinnakum ká-nu‟ ala atka qalbi rajulin wa-hidin minkum, ma zá-da
dhālika fi mulkii shay-an, ya ibádi law anna awwalakum wa á‟khirakum wa insakum wa
jinnakum kā-nu ala afjari qalbi rajulin wahidin ma nakasa dhālika min mulki shay-an, ya ibádi
law anna awwalakum wa á‟khirakum wa insakum wa jinnakum Qámu‟ fi sa‟idin wáhid fa sa-
aluuni , fa‟ataytu kulla insanin mas-alatahu, ma naqasa dhālika mimma indi illa kama yankusul
mikhyat idha udkhilal bahr, ya ibádi innama hiya ā‟malukum uhsiiha lakum, thumma Uu‟fikum
iyyáha, fa man wajadah khairan fal-yahmadillah, wa man wajada gayra dhalik fala yaluumanna
illa nafsahu.” Rawahu Muslim.
Mula kay Abu dharr al-gafari (kalugdan siya nawa ni allah), sinabi ng Sugo ni Allah (sallallahu
„alayhi wasallam) na kasama sa mga kasabihang kanyang isinalaysay mula sa kanyang
Panginoon (al-hadith al-qudsi) , na Sinabi ni Allah: “ O aking alipin!, katotohanan aking
ipinagbawal sa aking sarili ang mang-api (o maniil) at aking ginawang bawal sa bawat isa sa
inyo ang mang-api, kaya huwag mang-api sa isat isa.
44
O aking alipin! Katotohanan kayong lahat ay naliligaw (ng landas) maliban sa aking
binigyan ng patnubay sa tamang landas, humingi sa aking ng gabay at kayo ay aking gagabayan,
O aking alipin! Katotohanan kayong lahat ay nagugutom maliban sa aking pinakain, kaya
humingi ng pagkain sa akin at kayo ay aking pakakainin, O aking alipin katotohanan kayong
lahat ay nakahubad maliban sa aking dinamitan kaya humingi ng damit sa akin at aking
dadamitan (bibihisan), O aking alipin katotohanan kayo ay nagkakasala sa araw at gabi at
pinapatawad ko ang lahat ng pagkakasala, kaya humingi sa akin ng kapatawaran at kayo ay aking
patatawarin.
O aking alipin, tunay na hinding hindi ninyo maaabot ang aking ikapipinsala upang ako ay
inyong pinsalain,at hinding hindi ninyo maaabot ang aking kapakinabangan, upang ako sa inyo
ay makinabang.
O aking alipin, maging ang una sa inyo at ang pinakahuli sa inyo, ang tao sa inyo at ang jinn sa
inyo ay maging banal (higit na may takot sa allah) kahalintulad ng isa sa inyo, ito ay hindi
makapagbibigay ng anumang karagdagan sa aking kaharian, O aking alipin maging ang una sa
inyo at ang pinakahuli sa inyo, ang tao sa inyo at ang jinn sa inyo ay maging higit na
makasalanan kahalintulad ng higit na makasalanan mula sa inyo ay hindi makakabawas sa aking
kaharian , O aking alipin maging ang una sa inyo at ang pinakahuli sa inyo, ang tao sa inyo at
ang jinn sa inyo ay tumayo sa isang pook at makiusap (o humingi) sa akin at kung ibibigay ko sa
bawat isa ang kanilang hinihiling ay hindi ito makakabawas sa mga kayamanang nandito sa akin
maliban lang ang kahalintulad ng (patak ng) karayom kapag ito ay inilubog sa dagat.
O aking alipin, katotohanan iyon ay inyong mga gawa na aking binilang para sa inyo at
pagkatapos ay aking gagantimpalaan ng sapat, at ang sinuman sa inyo ang makakakita ng
maganda ay puriin si allah, at ang sinuman ang makakita ng iba maliban dito ay huwag sisihin
ang sinuman maliban sa kanyang sarili.” Naiulat ni muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith al-Qudsi na nabanggit ay isang saligang
nagpapakita ng habag ni Allah at kanyang pabor sa sangkatauhan, at ang hadith al-qudsi na ito ay
nagpapahayag ng pagiging ganap na makatarungan ni Allah, at kawalan niya ng
pangangailangan sa mga nilikha, bagkus ang mga nilalang ang nangangailangan kay Allah.
1. Kadalisayan at kaluwalhatian ni Allah mula sa kawalan ng katarungan, kabilang dito ay ang
parusahan ang tao sa kasalanan ng iba, si allah ay malayo at dalisay sa ganyang katangian.
2. Katotohanan na si Allah ay kanyang ipinagbawal sa atin ang Dhulm ( hindi
makatarungan/pang-aapi/pangkikim-kim/pandaraya), at ang hindi makatarungan ay nasasaklaw
niya ang hindi pagkamakatarungan sa kanyang sarili at sa iba, sa pamamagitan ng hindi
makatarungan o pang-aapi sa kanilang sarili, ari-arian at dangal o reputasyon.
3. Ang pagbabawal na gumawa ng hindi makatarungan sa ibang tao, o kaya‟y suklian ito ng
hindi makatarungan na tulad niya,gaya ng nabanggit sa hadith al-qudsi “ O aking alipin!,
45
katotohanan aking ipinagbawal sa aking sarili ang mang-api (o maniil) at aking ginawang bawal
sa bawat isa sa inyo ang mang-api, kaya huwag mang-api sa isat isa”
4. Ang hadith ay naghihimok na magsaliksik ng kaalaman, dahil sa sinabi ni Allah: “ lahat
kayo‟y naliligaw liban sa aking ginabayan”, dahil ang kaalaman ang siyang liwanag natin mula
sa kaligawan at kamangmangan tungo sa gabay ni Allah, at walang pag-aalinlangan na ang
pagsasaliksik ng kaalaman ay kabilang sa pinakamainam na pagsamba.
5. Ang hadith ay nag-uutos na humingi lamang ng gabay at patnubay mula kay allah, at ito ay
gabay na ipinagkakaloob ni Allah sa puso ng tao upang kanyang tanggapin ang katotohanan at
tahakin ang matuwid na landas.
6. Ang pagsusumamo at panalangin ay nagdudulot ng gabay ni allah, at ang gabay ay kay Allah
lamang , dahil tunay na sinumang kanyang gabayan ay walang makakapag-ligaw sa kanya, at
sinumang kanyang iligaw ay walang makapag-gagabay sa kanya.
7. Mula sa sinabi ni Allah sa hadith kudsi: “O aking alipin! Katotohanan kayong lahat ay
nagugutom maliban silang aking pinakain”, ay naglalaman ng mga aralin at katuruan:
Una: pagpapahayag ng pagiging mahirap ng lahat ng tao kay Allah, at sila‟y nangangailangan
kay Allah sa lahat ng kanilang kalagayan.
Pangalawa: pangangailangan ng mga alipin kay Allah para sa kanilang pagkain at inumin.
Pangatlo: ang kautusan na isangguni lamang kay Allah ang lahat ng pangangailangan.
8. Ang hadith ay nagpapahiwatig na ang lahat ng angkan ni adan ay nasasadlak sa kasalanan,
ngunit si Allah ay kanyang pinapatawad ang lahat ng kasalanan, kahit gaano pa ito kalaki, ngunit
nararapat na ang tao ay humingi ng kapatawaran kay Allah mula sa kanyang mga kasalanan,
ating matutunghayan sa sinabi ni Allah: “O aking alipin katotohanan kayo ay nagkakasala sa
araw at gabi at pinapatawad ko ang lahat ng pagkakasala, kaya humingi sa akin ng kapatawaran
at kayo ay aking patatawarin.”
9. Ang pagiging ganap ng kaharian ni Allah, at wala siyang pangangailangan sa kanyang mga
nilikha, katulad ng kanyang sinabi mula sa hadith qudsi “ito ay hindi makapagbibigay ng
anumang karagdagan sa aking kaharian…” “ at hindi ito makakabawas sa mga kayamanang
nandito sa akin “, bagkus ang mga nilalang ang nangangailangan kay Allah.
10. Katotohanan si Allah ay kanyang binibilang ang ating mga gawain at kanyang isinusulat sa
talaan ng ating mga gawain, at hinding hindi niya dadayain ang sinuman sa kanyang mga
nagawa, bagkus ito‟y kanyang gagantimpalaan ng lubos. Sinabi ni Allah sa hadith : “O aking
alipin, katotohanan iyon ay inyong mga gawa na aking binilang para sa inyo at pagkatapos ay
aking gagantipalaan ng sapat”
11. Obligadong purihin at pasalamatan si Allah ng sinumang kanyang matatagpuan ang kanyang
mga Gawain na kaaya-aya, dahil si allah ay ginabayan siya na magawa ang kabutihan, at dahil
din na si allah ay kanyang gagantipalaan ang mabuting gawa, kaya nararapat na purihin si Allah.
46
12. Sinumang ang sumuway kay Allah at kanyang matagpuan ang talaan ng kanyang gawain na
hindi kaaya-aya sa kabilang buhay, katotohanang wala siyang masisisi kundi ang kanyang sarili,
dahil ito‟y kanyang pinili batay sa kanyang kagustuhan.
IKA-DALAWAMPU’T LIMANG HADITH

ْٚ‫ اٌؼشش‬ٚ ‫ش اٌخبِظ‬٠‫اٌؾذ‬
ِ ُ ‫َت أَ ْٕ ُو اىذُّص‬
‫٘س‬ َ َٕ‫ ر‬،ِ‫ع٘ َه هللا‬ ُ ‫َب َس‬ٝ ( ٌَ َّ‫عي‬َ َٗ ِٔ ْٞ َ‫ هللاُ َػي‬َّٚ‫طي‬
َ ِّٜ ‫ة سع٘ ِه هللاِ ﷺ قبىُ٘ا ِىيَّْ ِج‬ ِ ‫طحب‬ ْ َ‫عب ٍِ ِْ أ‬ ً ‫ أ َ َُّ َّب‬،ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ رَ ٍ ّس سض‬ٜ‫ػِ أث‬
، َُْٛ‫ص َّذل‬ َ ١ٌََٚ َ‫ { أ‬:‫ قب َه‬.ٌِٖ ‫ظذَّقَُُ٘ ثِفُضُ٘ ِه أٍَ٘ا ِى‬
َ َ‫ْظ َل ْذ َعؼَ ًَ هللاُ ٌَ ُى ُْ َِب ر‬ َ َ ‫ز‬َٝ ٗ ،ًُ ٘‫ظ‬ُ َّ ‫ظ٘ ٍَُُ٘ َم ََب‬ ُ َٝ ٗ ،ّٜ‫ظ ِي‬ َ ُّ ‫ظيَُُّ٘ َم ََب‬ َ ُٝ ‫٘س؛‬ ِ ‫ثِبأل ُ ُج‬
ٌ ََٙٔٚ ،ٌ‫ص َذلَخ‬
‫ ػ َْٓ ُِ ْٕى ٍَش‬ْٟ َ ‫ف‬ٚ ِ ‫أ ِْ ٌش ِثب ٌْ َّ ْؼ ُش‬َٚ ،ً‫ص َذلَخ‬
َ ‫ٍَ ٍخ‬١ٍِ ْٙ َ‫ ُو ِ ًّ ر‬َٚ ،ً‫ص َذلَخ‬َ ‫ َذ ٍح‬١ِّ ْ‫ ُو ِ ًّ رَؾ‬َٚ ،ً‫ص َذلَخ‬ َ ‫ ُو ِ ًّ ر َ ْى ِج‬َٚ ،ً‫ص َذلَخ‬
َ ‫ش ٍح‬١ ْ َ ‫إَِّْ ِث ُى ِ ًّ ر‬
َ ‫ َؾ ٍخ‬١‫غ ِج‬
َ‫ ؽ ََش ٍا‬ِٟ‫َب ف‬َٙ‫ظؼ‬ َ َ
َ َٚ ْٛ ٌَ ُْ ُ ‫ز‬٠ْ ‫ { أ َسأ‬:َ‫ُْ ٌَُٗ أعْ ٌش؟ لبي‬ُٛ‫َى‬٠َٚ َُٗ‫ر‬َْٛ ٙ‫ش‬ َ ْ َ
َ ‫ أ َؽ ُذ َٔب‬ِٟ‫َأر‬٠‫ أ‬،ِ‫ َي هللا‬ٛ‫ع‬ َ
ُ ‫َب َس‬٠ :‫ا‬ٌُٛ‫ لب‬,"‫ص َذلخ‬ ٌ َ َ
َ ُْ ‫ع ِغ أ َؽ ِذ ُو‬ ْ ُ‫ ث‬ِٟ‫ف‬َٚ ،ٌ‫ص َذلَخ‬ َ
َ
ٌ‫سٗآ ٍغي‬.}‫ اٌ َؾالَ ِي وَبَْ ٌَُٗ أعْ ٌش‬ِٟ‫َب ف‬ٙ‫ظ َؼ‬ ْ َ َ َ
َ َٚ ‫ ْص ٌس ف َىز ٌِهَ إِرا‬ِٚ ِٗ ١ْ ٍَ‫ػ‬ َ َْ‫أَوَب‬
An abi Dhar al-gaffári (radiyallahu anhu) Anna násan min ashábi rasulillah (sallallahu „alayhi
wasallam), Qālu Linnabi (sallallahu „alayhi wasallam): “ ya rasulallah dhahaba ahul duthuur bil
Ujuur, yusalluun kama nusalli, wa yasuumun kama nasuum, wa yatasaddakuun bifuduuli
amwáalihim, Qāla: “ awa laysa qad ja‟alallahu lakum ma tasaddakuun,Inna bikulli tasbiihatin
sadakah, wa kulli takbiiratin sadakah, wa kulli tahmiidatin sadakah, wa kulli tahliilatin sadakah,
wa amrun bil ma‟ruuf sadakah, wa nah‟yun an munkarin sadakah, wa fi bud‟i ahadikum sadakah,
Qalu: Ya rasulallah, A‟ya‟ti ahaduna shahwatahu wa yakuunu lahu ajrun? Qala: ara aytum law
wada‟aha fi harámin akána alaihi wizrun, fa kadhalika idha wada-āha fil halal kána lahu ajrun.”
Rawahu Muslim.
Mula kay Abu Dharr (kalugdan siya nawa ni allah): Katotohanan may mga taong kasama sa mga
sahabah ng sugo ni Allah ay kanilang sinabi sa Propeta (sallallahu „alayhi wasallam): O sugo ni
Allah! Nangunguna na ang mga mayaman sa amin sa kabutihan at silay nagkakamit nang
malalaking gantimpala; silay ay nagdadasal katulad ng aming pagdarasal, sila ay nag aayuno
katulad ng aming pag-aayuno at sila ay nagbibigay ng kawanggawa mula sa sobra ng kanilang
kayamanan.
Sinabi sa kanila ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam): “ hindi ba‟t binigyan din
kayo ni Allah na maibibigay ninyong kawanggawa ?!, katotohanan bawat TASBIH (pagbigkas
ng subhanallah na ang kahulugan; maluwalhati ang Allah) ay kawanggawa, at bawat TAKBIR (
pagbigkas ng Allahu akbar/ang allah ang pinakadakila) ay kawang gawa, at bawat TAHMID ay
kawanggawa (pagbigkas ng Alhamdulillah), At bawat TAHLIL ay kawanggawa (pagbigkas ng
La ilaha illallah), ang ipag utos ang kabutihan ay kawanggawa, at ang ipagbawal ang
masasamang Gawain ay kawanggawa, bagkus ang bawat siping ninyo sa inyong asawa ay isang
kawanggawa.
47
Sila ay nagsabi: O sugo ni Allah, kahit sa oras na isinasagawa namin ang sarili naming
pagnanasa sa aming mga asawa ay magkakamit kami ng gantimpala (kawanggawa)? Kanyang
Sinabi: Ano kaya sa palagay ninyo kung ang pagsiping ay ginawa niya sa paraang
ipinagbabawal, hindi kaya siya magkakasala? Gayundin, kung ito ay ginawa niya sa halal na
pamamaraan siya ay pagkakalooban ng gantimpala.” Naiulat ni Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay kabilang sa mga hadith na
nagpapahayag at nagsasalaysay ukol sa kahigtan o kainaman ng dhik‟r/pag-alaala kay Allah , at
ito‟y itinuturing na sadaqah/kawang-gawa.
1. Ang hadith ay nagpapakita ng pagpupunyagi ng mga sahabah at pag-uunahan sa kabutihan,
hindi dahil sa inggit sa mga nakatataas sa kanila, ngunit ninanais lang nila na pagkalooban sila o
buksan sa kanila ng Mahal na Propeta (sallallahu alaihi wasallam) ang pintuan ng mabuting gawa
bilang pag-uunahan sa kabutihan.
2. Ang mga sahabah ay kanilang ginugugol o inilalaan ang kanilang mga kayamanan sa anumang
makakapagdulot para sa kanila ng kabutihan, dito man sa mundo o sa kabilang buhay, dahil
kanilang ginugugol ang kanilang kayamanan sa kawang-gawa o landas ni Allah.
3. Ang kayamanan ay isang biyaya ni Allah, at maaaring makatulong ito sa nagmamay-ari sa
paggawa ng kabutihan, kung ito‟y kanyang gagamitin sa ikalulugod ni Allah.
4. Katotohanan na ang Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) ay kanyang iginawad sa
mga dukha o mahirap ang mga pintuan ng kabutihan, sa pamamagitan ng mga dhik‟r/pag-ala‟ala
kay Allah.
5. Ang paghihimok na gumawa ng kawanggawa mula sa mga ari-arian.
6. Ang partikular na kahulugan ng sadakah/kawang-gawa ay ang pagbabahagi ng kayamanan o
salapi para sa mga mahirap, ngunit mayroong pangkalahatang kahulugan ang kawanggawa, at ito
ang pag-gawa ng anumang kabutihan, at itinuring ang pag-gawa ng kabutihan bilang kawang-
gawa dahil nagpapakita ng katapatan at kadalisayan ng iman ng taong gumagawa ng kabutihan,
dahil siya ay gumagawa ng kawang-gawa mula sa kanyang sarili.
7. Ang paghimok sa sarili na gamitin lamang ang sariling pagnanasa sa ipinahintulot ng Allah at
iwasan ang kanyang ipinagbawal, at ito ay itinuturing bilang sadakah, sinabi ng Mahal na
Propeta (sallallahu alaihi wasallam): “kung ito ay ginawa niya sa legal na pamamaraan siya ay
pagkakalooban ng gantimpala”
8. Ang hadith ay nagpapakita ng pagsisikap ng mga sahabah sa pagsasaliksik ng kaalaman, dahil
wala silang iniiwang bagay na hindi maliwanag kundi kanilang itinatanong sa mahal na Propeta
(sallallahu alaihi wasallam), gaya ng kanilang sinabi mula sa hadith: “Sila ay nagsabi: O sugo ng
Allah, kahit sa oras na isinasagawa namin ang sarili naming pagnanasa sa aming mga asawa ay
magkakamit kami ng kawanggawa?
48
9. Ang kahusayan ng pagtuturo ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) na kung saan
siya ay nagbibigay ng halimbawa upang higit na katanggap-tangap sa kinakausap at nakikinig.
IKA-DALAWAMPU’T ANIM NA HADITH

ْٚ‫ اٌؼشش‬ٚ ‫ش اٌغبدط‬٠‫اٌؾذ‬
َٓ١ْ َ‫ظ؛ رَ ْؼ ِذ ُي ث‬ ُ َّّْ ‫ ِٗ اٌش‬١ِ‫ ٍَ ر َ ْطٍُ ُغ ف‬ْٛ َ٠ ًَّ ‫ص َذلَخٌ ُو‬ َ ِٗ ١ْ ٍَ‫ػ‬َ ‫بط‬ِ ٌَّٕ‫ َِِٓ ا‬َِٝ َ‫عال‬ ُ ًُّ ‫ { ُو‬:‫ هللا ػْٔ قب َه قب َه سع٘ ُه هللاِ ﷺ‬ٜ‫شح سض‬ٝ‫ ُٕش‬ٜ‫َػ ِْ أَث‬
‫ ٍح‬َٛ ‫ ِث ُى ًِّ ُخ ْط‬َٚ ،ٌ‫ص َذلَخ‬
َ ُ‫جَخ‬١ِّ ‫ا ٌْ َى ٍِ َّخُ اٌ َّط‬َٚ , ٌ‫ص َذلَخ‬َ ُ ٗ‫ػ‬ َ ٌَُٗ ‫ رَ ْشفَ ُغ‬ْٚ َ‫ أ‬،‫َب‬ٙ١ْ ٍَ‫ػ‬
َ ‫َب َِزَب‬ٙ١ْ ٍَ‫ػ‬ َّ ُٓ١‫ر ُ ِؼ‬َٚ ،ٌ‫ص َذلَخ‬
َ ٍُُِّٗ ْ‫ دَاثَّزِ ِٗ فَزَؾ‬ِٟ‫اٌش ُع ًَ ف‬ َ ِْٓ ١َْٕ‫اص‬
ٌ‫ ٗ ٍغي‬ٛ‫سٗآ اىجخبس‬.} ‫ص َذلخ‬ ٌ َ َ ‫ك‬٠ ِ ‫ ػ َِٓ اٌ َّط ِش‬ٜ‫ر‬٤‫ػ ا‬َ َ ٌ َ
ُ ١ُِّ ‫ر‬َٚ ،‫ص َذلخ‬َ ‫صالَ ِح‬َّ ٌ‫ ا‬ٌَِٝ‫َب إ‬ٙ١ِ‫ر َ ّْش‬
An Abi Hurairah (radiyallahu anhu) Qāla: qala rasulullah (sallallahu „alayhi wasallam): “kullu
sulámah minannas alaihi sadaqah kulla yawmin tatlu‟u fiihi asshamsu, ta‟dilu bayna ithnayni
sadaqah, wa tu‟iin arrajula fi dá‟bbatihi fa tahmiluhu alaiha aw tar‟fa‟u lahu alaiha matá‟ahu
sadaqah, walkalima attayyibah sadaqah, wa bikulli khatwatin tamshiiha ila ssalah sadaqah, wa
tumiitul adha aniittariiqi sadaqah.” Rawahul Bukhari wa muslim
Mula kay abu hurairah (kalugdan siya nawa ni Allah): Sinabi ng Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi
wasallam): “Bawat kasukasuan ng tao ay naglalaman ng kawanggawa sa bawat araw na
sumisikat, ang gumawa ng makatarungan sa pagitan ng dalawang lalaki ay kawanggawa; ang
tumulong sa isang lalaki sa kanyang hayop (o sasakyan), pasakayin siya o di kaya‟y ikarga ang
kanyang mga gamit paakyat ay kawanggawa; ang mabuting pananalita ay isang kawanggawa; at
sa bawat hakbang mo patungo sa pagdarasal ay kawanggawa; ang alisin ang anumang bagay na
makakapinsala sa daan ay kawanggawa.” Naiulat ni Bukahri at Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay kabilang sa mga hadith na nag-
sasalaysay ukol sa mga halimbawa ng mga mabuting gawa bilang sadaqak/kawanggawa sa
pangkalahatan nitong kahulugan.
1. Katotohanan na ang bawat bahagi ng katawan ay biyaya ni Allah sa kanyang alipin, at ang
pinakamahalaga mula sa biyayang ito ay ang Pandinig, paningin, ang puso at iba pang bahagi ng
katawan ng tao , kaya nararapat na ito‟y pasalamatan sa pamamagitan ng paggawa ng mga
kautusan ni Allah at iwasan ang kanyang ipinagbawal.
2. Ang hadith ay nagpapakita na ang bawat umagang sumasapit sa tao pagkaraan niya magising
ay itinuturing na bagong buhay, dahil siya ay ginising mula sa maiksing kamatayan (at ito ang
pagkatulog), kaya nararapat na pasalamatan niya si allah at samantalahin ang buhay niya sa
kabutihan.
49
3. Ang hadith ay nag-uutos sa isang muslim na maging makatarungan sa paghatol sa dalawang

may alitan, at ito din ay ipinag-utos ni Allah sa Qur-an, at kanyang ipinag-utos na magkasundo
sa kabutihan.
Sinabi ni Allah: “ samakatwid, walang pagkakasala sa kanilang dalawa (mag-asawa) kung sila‟y
magkakaroon ng pagkakasundo sa pagitan ng kanilang mga sarili, at ang pagkakasundo ay higit
na mabuti” [Suurah Annisa‟:35]
4. Ang hadith ay naghihimok na tulungan ang kapwa tao sa anumang kanyang pangangailangan,
dahil ang pagtulong sa kanya ay Sadakah, gaya ng hinalimbawa ng Mahal na Propeta (sallallahu
„alayhi wasallam): “ang tumulong sa isang lalaki sa kanyang hayop (o sasakyan), pasakayin siya
o di kaya ay ikarga ang kanyang mga gamit paakyat ay kawanggawa”
5. Ang hadith ay naghihimok na magsalita ng mabuti, mula sa sinabi ng Mahal na Propeta
(sallallahu „alayhi wasallam): “ang mabuting pananalita ay kawanggawa”.
At wala nang hihigit pang mabuting pananalita na kanyang mahihigitan ang salita ni Allah (ang
Qur‟ān), kaya ang bawat letra sa Qur‟an ay sadakah, at kabilang din sa mabuting salita ay
Dhik‟r/pag-ala‟ala sa Allah ng anumang klaseng dhikr, at ganun din ang pag-uutos ng mabuti at
pagbabawal ng kasamaan at ang pag-aanyaya sa mga hindi muslim tungo sa Islam (da‟wah).
6. Ang bawat hakbang ng isang muslim upang gumawa ng salah ay sadakah, mula sa sinabi ng
mahal na propeta (sallallahu „alayhi wasallam): “bawat hakbang mo patungo sa pagdarasal ay
kawang-gawa” at yan ay nasasaklaw niya ang ibang klase ng pagsamba, gaya ng pagtungo sa
mga lugar upang magsaliksik ng kaalaman na ang bawat hakbang ay sadaka‟.
7. Ang hadith ay naghihimok sa isang muslim na palagiang tumungo sa mga Masjid at doon
isagawa ang mga obligadong pagsasalah, bagkus ito‟y inobliga sa mga lalake.
8. Ang pag-alis ng anumang nakakapinsala sa daan ay sadaqah gaya ng nabanggit sa hadith, at
ang kabaliktaran nito ay ang paglagay ng anumang nakakapinsala sa daan ay kasalanan.
9. Ang anumang pagsambang isinasagawa para kay Allah ay itinuturing na sadakah, at ang mga
nabanggit ng Mahal na Propeta ay ay mga halimbawa lamang nito.
50
IKA-DALAWAMPU’T PITONG HADITH

ْٚ‫ اٌؼشش‬ٚ ‫ش اٌغبثغ‬٠‫اٌؾذ‬
ِٗ ١ْ ٍ‫َ َّط ٍِ َغ ػ‬٠ ْ‫أ‬ ِ ‫ َٔ ْف‬ِٟ‫صْ ُُ َِب َؽبنَ ف‬٦‫ا‬
ْ َ‫و َِش ْ٘ذ‬َٚ َ‫غه‬ ِ ٍُ‫غُٓ ا ٌْ ُخ‬
ِ َٚ , ‫ك‬ ْ ‫ {ا ٌْ ِج ُّش ُؽ‬:َ‫ ِ ﷺ قبه‬ٜ
ّ ‫ َػ ِِ اىَّْ ِج‬،-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫سض‬- َُ‫ثِ ِع َْؼب‬ ِ َّ٘ َّْ‫ػِ اى‬
ِ ‫اط‬
ٌ‫ سٗآ ٍغي‬.}‫بط‬ ُ ٌَّٕ‫ا‬
. ٌْ َ‫ َّؼ‬: ُ‫ { ِجئْذَ رَ ْغأ َ ُه َػ ِِ ْاىجِ ِ ّش ؟} قُ ْيذ‬:َ‫عيَّ ٌَ فَقبه‬
َ َٗ ِٔ ْٞ َ‫ هللاُ َػي‬َّٚ‫طي‬
َ ِ‫ذُ سع٘ َه هللا‬ٞ‫ أر‬:َ‫ قبه‬-ُْْٔ ‫ هللاُ َػ‬ٜ‫ض‬ ِ َ ‫ظخ‬
ِ ‫ َس‬- ‫ثِ ٍَ ْؼجَ ٍذ‬ َ ِ‫ٗػِ ٗاث‬
َ‫إِ ْْ أَ ْفزَبن‬َٚ ‫صذ ِْس‬
َّ ٌ‫ ا‬ِٟ‫رَ َش َّد َد ف‬َٚ ‫ إٌَّ ْف ِظ‬ِٟ‫صْ ُُ َِب َؽبنَ ف‬٦‫ا‬ ِ َٚ ،‫ت‬ ُ ‫ ِٗ إٌَّ ْف‬١ْ ٌَِ‫ذ لَ ٍْجَهَ ؛ ا ٌْ ِج ُّش َِب ا ْغ َّأَّٔذْ إ‬
ُ ٍْ َ‫ ِٗ ا ٌْم‬١ْ ٌَِ‫ا ْغ َّأَّْ إ‬َٚ ‫ظ‬ ِ ‫عز َ ْف‬ ْ ‫ { ا‬:َ‫قبه‬
ّ ٍِ ‫ثِ َح ْْجَ ٍو ٗاىذ َِّاس‬
َ ‫ ِ ثئعْب ٍد َح‬ٜ
.ٍِ ‫غ‬ ِ َ‫ ِِْ أحَذ‬ٍَٞ ‫ ِ اجٍب‬َٛ‫ ٍُ ْغَْذ‬ٜ‫َْبُٓ ف‬ِٝٗ ّ ‫غ ٌِ ُس‬ َ ‫ش َح‬ٝ‫ذ‬ ٌ ‫ َح‬.} َ‫ن‬ْٛ َ ‫أَفز‬َٚ ‫بط‬ ْ ُ ٌَّٕ‫ا‬
Anin Nawwas ibn sam-an (radiyallahu anhu) aninnabi (sallallahu „alayhi wasallam) qāla:
“Albirru Husnul khuluq, wal ithmu ma hāaka fi nafsik wa karihta an yattali‟a alaihi Annásu”
Wa an wābisa ibn ma‟bad (radiyallahu anhu) Qāla: “ Ataytu Rasulallah (sallallahu „alayhi
wasallam) Faqála: Ji‟ta tas-al anil bir? ; Qultu Na‟am., Qala: Istafti Qalbak; al-birru mat Ma‟anna
ilaihi annafsu wat-ma‟anna ilayhi al-Qalb, wal ithmu ma haaka finnafsi wa taraddada fissadr, wa
in aftáka annasu wa aftawka”. hadith hasan, ruwwiinahu fi musnadai al-imámayn Ahmad ibn
hanbal wa Addārimi bi-isnadin sahih.
Mula kay An-nawwas Ibn Sam‟an (kalugdan siya nawa ni Allah): Sinabi ng Sugo ni Allah
(sallallahu „alayhi wasallam): “ Ang gawaing matuwid (o kabutihan) ay kagandahang-asal, at
ang kasalanan ay nagbabalik sa iyong sarili ng may pangamba (at pagaalin-langan), at
kinamumuhian mong malaman (o mabalitaan) ito ng ibang tao.” Naiulat ni muslim.
At mula kay Wābisa ibn Ma‟bad (kalugdan siya nawa ni Allah) ay kanyang sinabi: “ ako‟y
nagpunta sa sugo ni Allah at kanyang sinabi: ikaw ay nagpunta rito upang magtanong tungkol sa
gawaing matuwid (kabutihan)?, aking sinabi: Oo, at sinabi niya sa akin: “ Isangguni sa iyong
Puso, Ang gawaing matuwid (kabutihan) ay siyang ikapapanatag ng iyong sarili at ikapapanatag
ng iyong kalooban (puso), at ang mga gawaing kamalian ay siyang ikababagabag ng iyong sarili
at ikababagabag ng iyong kalooban (puso), kahit pa sabihin ng mga tao na ito ay hindi
kasalanan”.
Ang hadith na ito ay Hasan, Naiulat naming ito mula sa aklat nina Imam Ahmad Ibn hanbal at
Imam Dárimiy sa mabuting pag-uulat.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay nagpapahayag at tumutukoy sa
kahulugan ng gawaing matuwid (o kabutihan) at ang kahulugan ng kasalanan at ang diwa nito.
1. Ang Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) ay pinagkalooban ng matalinhagang
pananalita, na kung saan nagpapahayag ng maiksing salita ngunit naglalaman ng maraming
51
kahulugan, gaya ng kanyang kasabihan: “ang gawaing matuwid (kabutihan) ay kagandahang-

asal”
2. Ang hadith ay naghihimok sa isang muslim na magkaroon ng magandang pag-uugali, at kung
ikaw ay nagmamagandang-loob sa iba ay alamin mo na ikaw ay nasa kabutihan.
3. Ang tunay na nananampalataya na ang kanyang puso ay dalisay para kay Allah ay
nakakaramdam ng pagkamuhi, walang kapanatagan at pangamba sa bagay na ipinagbawal kahit
hindi niya ito nalalaman na haram, bagkus ito‟y kanyang pinangangambahan .
4. Ang tunay na mananampalataya na ang kanyang puso ay dalisay para kay Allah ay
kinamumuhian niya na malaman o mabalitaan ng tao ang kanyang kasalanan o kamalian kay
Allah, ngunit ang taong nalulong sa kasalanan ay hindi niya ikinakahiya na malaman ng tao,
bagkus mayroon pang iba na kanyang ipinagmamalaki ang mga kasalanang kanyang
isinasagawa.
5. Mula sa hadith ay nagpapakita ng kagandahan ng pag-uugali ng Mahal na Propeta (sallallahu
„alayhi wasallam) na kung saan dumating sa kanya ang isang disipulong magtatanong at kanyang
unang sinabihan ng salitang magpapagaan ng kanyang loob, gaya ng sinabi niya “ikaw ay
nagpunta rito upang magtanong tungkol sa kabutihan?,
6.Ang kapanatagan ng puso ng isang mu‟min/nananampalataya at may takot sa allah ay tanda ng
kabutihan nito, dahil ang kabutihan na nasa isang mu‟min ay nagpapanatag sa kanyang puso.
7. Nararapat sa isang muslim na huwag malinlang sa kasagutan o payo ng ibang tao sa kanya
ukol sa bagay na gusto niyang maging malinaw ito lalung-lalo na kung mayroong siyang pag-
aalinlangan o pangangamba sa kanyang sarili mula sa kanilang payo o kasagutan, bagkus
nararapat na kanyang isangguni sa ibang maalam sa islam, upang maging mapanatag ang
kanyang sarili.
8. Ang tunay na batayan ay ang kasabihan ni Allah mula sa qur‟an at ang kasabihan ng Mahal na
Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) sa kanyang mga hadith at ang Ijma‟ (napagka-isahan at
napakasunduan ng mga naunang pantas sa islam), at hindi ang anumang kaugalian o kasabihan
na naging tanyag at kilala sa mga tao, dahil maaaring may mga kasabihan na nagiging tanyag sa
mga tao at kanilang ipinapayo o ipinaghahatol ngunit hindi naman ito katotohanan (gaya ng
tradisyon o kultura na hindi sang-ayon sa islam), kaya ang batayan lamang ay ang Qur-an at
Sunnah ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) at ang ijma‟(napagka-isahan at
napakasunduan ng mga naunang pantas sa islam).
52
IKA-DALAWAMPU’T WALONG HADITH

ْٚ‫ اٌؼشش‬ٚ ِٓ‫ش اٌضب‬٠‫اٌؾذ‬
، ُ‫ذ ٍِ ْْٖب اىقُي٘ة‬ ْ َ‫ظخً َٗ ِجي‬ َ ‫عيَّ ٌَ ٍَ ْ٘ ِػ‬َ َٗ ِٔ ْٞ َ‫ هللاُ َػي‬َّٚ‫طي‬ َ ِ‫ع٘ ُه هللا‬ ُ ‫ظْب َس‬ َ ‫ َٗ َػ‬:َ‫ هللا ػْٔ قبه‬ٜ‫خَ سض‬ٝ‫عبس‬ َ ِ‫ث‬ ِ ‫ثبع‬ ِ ‫حٍ اى ِؼ ْش‬ٞ‫ ّ َِج‬ٜ‫َػ ِْ أَث‬
َ ‫اٌ َّطب‬َٚ ‫غ ّْ ِغ‬
،‫ػ ِخ‬ َّ ٌ‫ا‬َٚ ،ًَّ‫ َع‬َٚ ‫ هللاِ ػ ََّض‬َٜٛ ‫ ُى ُْ ِثز َ ْم‬١‫ص‬ٚ ِ ُ ‫ { أ‬:َ‫ قبه‬.‫طْب‬ ِ ْٗ َ ‫ظخُ ٍُ٘دِّعٍ فَأ‬َ ‫ مَأَّّٖب ٍَ ْ٘ ِػ‬،ِ‫ب سع٘ َه هللا‬ٝ :‫ فَقُ ْيْب‬, ُُُُ٘ٞ‫ذ ٍِ ْْٖب اىؼ‬ ْ َ‫َٗرَ َسف‬
, َٓ١ّ٠ِ ‫ ِذ‬ْٙ َّ ٌْ ‫َٓ ا‬٠‫ش ِذ‬ِ ‫اٌشا‬
َّ ‫بء‬ ِ ‫عَّٕ ِخ ا ٌْ ُخٍَ َف‬
ُ َٚ ِٟ‫غَّٕز‬ ُ ‫ ُى ُْ ِث‬١ْ ٍََ‫ فَؼ‬,‫شا‬١ً ِ‫اخزِالَفًب َوض‬ ْ ٜ‫َ َش‬١‫غ‬ َ َ‫ش ِِ ْٕ ُى ُْ ف‬ْ ‫َ ِؼ‬٠ ْٓ َِ َُّٗٔ ‫ فَ ِئ‬،ِٟ َ ‫إِ ْْ رَأ َ َِّ َش‬َٚ
َ ُْ ‫ ُى‬١ْ ٍَ‫ػ‬
ٌّ ‫ػ ْج ٌذ َؽجَش‬
ُ ٘‫ظالٌََخ } سٗآُ أث‬
َ‫داٗد‬ ٌ َ ‫ػ ٍخ‬ َ ‫ ُو ًَّ ِث ْذ‬َٚ , ‫ػخ‬ٌ َ
َ ‫س؛ ف ِئَّْ ُو ًَّ ُِؾْ َذص َ ٍخ ِث ْذ‬ٛ ُ
ِ ُِ ٤‫د ا‬ ِ ‫ ُِؾْ َذصَب‬َٚ ُْ ‫َّب ُو‬٠ِ‫إ‬َٚ ،ِ‫اعز‬ِ َٛ َّٕ ٌ‫َب ِثب‬ٙ١ْ ٍَ‫ػ‬
َ ‫ا‬ُّٛ‫ػع‬ َ َٚ , ‫َب‬ٙ‫ا ِث‬ُٛ‫غى‬ َّ َّ َ ‫ر‬
.‫ ٌح‬ٞ‫غ ٌِ طح‬ َ ‫ش َح‬ٝ‫حذ‬ٌ :َ‫ ٗقبه‬، ٛ ُّ ‫شٍ ِز‬ ِ ّ ‫ٗاى ِز‬
An Abi Nájiih al-irbad ibn sa-riyah (radiyallahu anhu) Qála: wa-a‟dhana Rasulullah (sallallahu
„alayhi wasallam) maw‟idhatan wajilat minhal quluub, wa dharafat minhal Uyun, Faqulna: Ya
rasulallah! Ka-annaha maw‟idhatun muwaddi‟ fa‟awsina, Qála: “ Uusiikum bitaqwallah,
wassam‟i watta‟a, wa in ta‟a‟mmara alaikum abdun habashi, fa-innahu man ya‟ish minkum
fasayarah ikhtilafan kathiira, fa alaikum bisunnati wa sunnatil khulafa arráshidiin al-mahdiyyin,
tamassaku biha, wa a‟ddu alaiha binnawajidh, wa iyyakum wa muhdathātil umuur, fa inna kulla
muhdathatin bid‟ah, wa kulla bid‟atin dalálah.” rawahu abu dawud wa at-tirmidhi, wa qala:
hadith hasan sahih.
Mula kay Abu najiih al-irbad ibn sáriya (kalugdan siya nawa ni allah): Ang sugo ni Allah
(sallallahu „alayhi wasallam) ay nagbigay sa amin ng sermon na ang aming puso ay napuno ng
pagkatakot kay Allah, at ang luha ay tumulo mula sa aming mga mata., Sinabi namin: O sugo ni
Allah parang ito ay sermong pamamaalam kaya bigyan niyo po kami ng payo,kanyang Sinabi: “
itinatagubilin ko sa inyo na matakot kay Allah,at sumunod at makinig sa inyong pinuno kahit pa
alipin ang mamuno sa inyo, katotohanan ang sinuman sa inyo ang mabuhay ng matagal ay
masasaksihan niya ang malaking pagtatalu-talo at di-pagkakasundo, kaya nararapat sa inyo na
panghawakan ang aking Sunnah (katuruan), at ang mga Sunnah (katuruan) ng mga matutuwid at
ganap na nagabayang mga khaliifa3 , panghawakan ang mga ito nang mahigpit na singhigpit ng
pagkakapit ng bāgang, at iwasan ang mga pagbabago (sa katuruan) dahil ang lahat ng Bid‟ah
(bagong katuruan sa islam) ay pagbabago at lahat ng Bid‟ah ay kaligawan.” Naiulat ni abu
dawud at at-Tirmidhi, at sinabi ni Attirmidhi sa hadith: Hasan Sahih.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligan at katibayang nag-uutos
na panghawakan ang Sunah ng Mahal na Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wasallam) at
ang katuruan ng apat na khulafah (sina abu bak‟r as-siddik, Umar ibn al-khattab, uthman ibn
„affan at ali Ibn abi talib), at babala sa gawaing BID‟AH / mga katuruang ibinago sa islam o
katuruang wala sa katuruan ng allah at wala sa katuruan ng mahal na propeta (sallallahu „alayhi
wasallam) at kanyang mga sahabah.
3
) Ang katagang khulafa ar-Rashiduun ay titulong ipinagkaloob sa unang apat na khulafa/namuno sa islam, ito ay si
abu bak’r as-siddik, Umar ibn al-khattab, uthman ibn ‘affan at ali Ibn abi talib.
53

1. Ang kautusang magbigay ng payo at paala-ala sa ibang tao, dahil ang Mahal ng Propeta
(sallallahu „alayhi wasallam) ay nagbibigay ng payo sa kanyang mga disipulo sa pamamagitan
ng pagbibigay ng magandang balita ukol sa mga gantimpala ng mabuti gawa at pagbibigay ng
babala mula sa paggawa ng kasalanan, ngunit nararapat na ang pagbibigay ng payo ay nasa
tamang kalalagyan at tamang panahon.
2. Ang hadith ay nagpapakita ng kahigtan ng mga Sahabah/disipulo, dahil sa kanilang paniniwala
at kapanatagan na nararamdaman mula sa mga payo sa kanila ng Sugo ni Allah.
3. Katotohanan na ang malinis na Puso ay nagdudulot ng pagluha ng mata kapag ito‟y
nakakaramdam ng takot kay Allah, ngunit kung ang puso ay hindi dalisay ay hindi lumuluha sa
takot kay Allah, at alalahanin na ang pagkatakot ng puso at pagluha ng mata ay tanda ng
pagtanggap ng mga payo ukol sa katuruan ni Allah.
4. Ang paghihimok na humingi ng payo mula sa may kaalaman/pantas , at ito‟y hindi itinuturing
na kakulangan o kahihiyan, bagkus uto‟y ipinag-uutos, katulad ng pagtatanong ukol sa kaalaman.
5. Isa sa mahalagang payo na ipinapayo sa isang muslim ay ang pagkakaroon ng takol kay allah
na isabuhay ang mga ipinag-uutos at iwasan ang ipinagbabawal, gaya ng sinabi ng Mahal na
Propeta (sallallahu „alayhi wasallam):” kayo ay aking pinapayuhan na matakot sa Allah”
6. Ang hadith ay nag-uutos na sumunod sa mga namumuno sa atin at ito‟y inobliga ni Allah at
ang kanyang sugo, gaya ng sinabi ni Allah sa banal na Qur-an: { o kayong nananampalataya!
Sumunod kayo kay Allah at sumunod kayo sa kanyang sugo at mga namumuno mula sa
inyo”[surah annisa‟;59] ,ngunit ang pag-sunod sa kanila ay kung sang-ayon sa islam at walang pag-
susuway kay Allah dahil bawal sundin ang kautusan ng tao sa bagay na pagsuway sa Allah.
7. Ang hadith ay nagpapakita ng isa sa mga saligan ng pagiging Propeta ng Muhammad
(sallallahu „alayhi wasallam) na kung saan siya ay nagpahayag ng mga propesiya ukol sa mga
magaganap sa kapahintulutan ni Allah, gaya ng sinabi niya: “katotohanan ang sinuman sa inyo
ang mabuhay (ng matagal) ay masasaksihan niya ang malaking pagtatalu-talo at di-
pagkakasundo”, at ito‟y tunay na nangyayari sa kasalukuyang panahaon (Allahu musta‟an).
8. Ang obligadong ipinag-utos na gagawin sa oras ng pagtatalo at pagkakaiba ng opinyon ay ang
panunumbalik sa sunnah ng Mahal ng Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) at panghawakan ito.
9. Nararapat sa isang muslim na kanyang pag-aralan ang sunnah ng Mahal na Propeta (sallallahu
„alayhi wasallam),dahil hindi niya kayang panghawakan ang sunnah kung walang kaalaman ukol
dito.
10. Kahigtan ng apat na Khulafa rashiduun (sina abu bak‟r as-siddik, Umar ibn al-khattab,
uthman ibn „affan at ali Ibn abi talib.), dahil ipinag-utos na panghawakan ang kanilang katuruan
at pamamaraan, at sila‟y inilarawang maalam , makatwiran at pinatnubayan.
54
11. Ang Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) ay nagbigay babala mula sa gawaing
bid‟ah / mga katuruang ibinago sa islam o katuruang wala sa katuruan ng allah at wala sa
katuruan ng mahal na propeta at kanyang mga disipulo, gaya ng nabanggit niya sa hadith: “at
iwasan ang mga pagbabago (sa katuruan)”.
12. Katotohanan na ang lahat ng BID‟AH ay ligaw na landas at walang kabutihan , at hindi tama
ang paniniwala ng iba na mayroong mabuting bid‟ah sa relihiyon , dahil sinabi ng Mahal na
Propeta (sallallahu „alayhi wasallam): “at iwasan ang mga pagbabago (sa katuruan) dahil ang
lahat ng Bid‟ah (bagong katuruan sa islam) ay pagbabago at lahat ng Bid‟ah ay kaligawan.”
IKA-DALAWAMPU’T SIYAM NA HADITH

ْٚ‫ اٌؼشش‬ٚ ‫ش اٌزبعغ‬٠‫اٌؾذ‬
َ‫عأ َ ْىذ‬
َ ْ‫ {ىَقَذ‬:َ‫ قبه‬.‫بس‬ ِ َّْ‫ َػ ِِ اى‬ُّٜ ‫ُجب ِػذ‬ٝٗ َ‫ اى َجَّْخ‬ُْٜ‫ُذ ِْخي‬ٝ ‫ ِث َؼ ََ ٍو‬ِّٜ ‫ أ َ ْخ ِج ْش‬،ِ‫ع٘ َه هللا‬ ُ ‫ب َس‬ٝ (: ُ‫ قُ ْيذ‬:َ‫ قبه‬،ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ثِ َج َج ٍو سض‬ ِ ‫ػِ ٍؼب ِر‬
ُ َ‫ َٗر‬،َ‫اىضمَبح‬
ًُ ٘‫ظ‬ َّ ِٜ‫ َٗرُؤْ ر‬, َ‫ظالَح‬ َّ ‫ ٌُ اى‬ٞ‫ َٗر ُ ِق‬،‫ئًب‬ْٞ ‫ش‬ َ ِٔ ‫ ِٔ؛ رَ ْؼجُذ ُ هللاَ َّلَ ر ُ ْش ِشكُ ِث‬ْٞ َ‫ َػي‬َٚ‫َغ ََّشُٓ هللاُ ر َ َؼبى‬ٝ ِْ ٍَ َٚ‫ش َػي‬ٌِٞ ‫غ‬َٞ َ‫ َٗ ِإَُّّٔ ى‬،ٌٍٞ ‫َػ ِْ َػ ِظ‬
،‫بس‬ َ َّْ‫ُ ْاى ََب ُء اى‬ ْ ٝ ‫ئَخَ َم ََب‬ٞ‫َط‬
ُ ‫ُط ِف‬ ِ ‫ُ ْاىخ‬ ْ ُ ‫ظذَقَخُ ر‬
ُ ‫ط ِف‬ َّ ‫ َٗاى‬،ٌ‫ظ ْ٘ ًُ ُجَّْخ‬
َّ ‫ ِْش؟ اى‬ٞ‫ة ْاى َخ‬ ِ ‫ أَث َْ٘ا‬َٚ‫ {أََّلَ أَدُىُّلَ َػي‬:َ‫ ص ٌَّ قَبه‬.} َ‫ْذ‬ٞ‫ َٗر َ ُح ُّج ْاى َج‬، َُ‫ضب‬ َ ٍَ ‫َس‬
ْ
‫ {أََّلَ أ ُ ْخ ِج ُشكَ ِث َشأ ِط‬:َ‫ ص ُ ٌَّ قبه‬. َُُ٘‫ ْؼ ََي‬َٝ ( :َ‫ َثيَغ‬ٚ‫﴾ َحز‬..ِ‫بجغ‬ َ ََ ‫ ُجُْ٘ثُ ُٖ ٌْ َػ ِِ ْاى‬َٚ‫ ﴿ رَز َ َجبف‬:َ‫ ص ُ ٌَّ رَال‬.}‫ ِو‬ْٞ َّ‫ف اىي‬
ِ ‫ض‬ ِ ْ٘ ‫ َج‬ِٜ‫اىش ُج ِو ف‬ َّ ُ ‫طالَح‬ َ َٗ
ِ ‫ب سع٘ َه‬َٝ ٚ‫ َثي‬: ُ‫َبٍ ِٔ؟ قُ ْيذ‬
. ‫هللا‬ ِ ْ‫األ َ ٍْ ِش َٗ َػ َُ٘ ِد ِٓ َٗر ِْس َٗحِ َع‬
‫ب سع٘ َه‬ٝ ٚ‫ ثي‬: ُ‫ {أََّلَ أ ُ ْخجِ ُشكَ ثِ َِالَ ِك رَىِلَ ُم ِيّ ِٔ؟ {قيذ‬:َ‫ ص ٌَّ قبه‬.}ُ ‫َبٍ ِٔ ْاى ِج َٖبد‬ ِ ْ‫ع‬ َ ُ ‫ َٗر ِْس َٗح‬،ُ‫ظالَح‬ َّ ‫ َٗ َػ َُ٘دُُٓ اى‬،ًُ َ‫اج ْعال‬ ِ ‫ط األ َ ٍْ ِش‬ ُ ْ‫{سأ‬ َ :َ‫قبه‬
ِٜ‫بط ف‬ َّ ُ ُ ْ َ َ َّ ُ
َ ْ‫َنتُّ اى‬ٝ ‫ َٕٗ َْو‬، َ‫ {ص ِنيزلَ أ ٍُّل‬:َ‫ ٗإِّب ى َُ َؤا َخزَُٗ ثِ ََب َّز َ َني ٌُ ثٔ؟ فقبه‬،ِ‫ هللا‬ٜ َ َّ ْ ُ َ
َّ ِ‫ب َّج‬ٝ : ُ‫{ قيذ‬,‫ْلَ َٕزا‬ٞ‫ف َػي‬ َ ُ
َّ ‫ {م‬:َ‫غبِّ ِٔ ٗقبه‬ َ ‫ فَأ َ َخز ثِ ِي‬.ِ‫هللا‬
َ
‫ ٌح‬ٞ‫طح‬ َ ِ‫حغ‬ ٌ ٌ
‫ش‬ٝ‫حذ‬ :َ‫ ٗقبه‬, ٛ ُّ ‫ظبئِذ ُ أَ ْى ِغَْزِ ِٖ ٌْ{ سٗآ اى ِز ّشٍز‬ َ ‫َبخ ِشٌِٕ إَِّلَّ َح‬ِ ٍَْ َٚ‫ َػي‬:َ‫ ُٗ ُج٘ ِٕ ِٖ ٌْ أٗ قبه‬َٚ‫بس َػي‬ ِ َّْ‫اى‬
An mu‟adh ibn jabal (radiyallahu anhu) qala: qultu : ya rasulullah, akhbirni bi amalin yudkhilnil
jannah wa yuba-iduni minanNar, Qála: “ Lakad sa‟alta an adhimin, wa innahu layasiirun a‟la
man yassarahullah ta‟ala alaihi; ta‟budullah la tushriku bihi shay-an, wa tukiimussalah, wa
tu‟tizzakah, wa tasuumu Ramadan, wa tahujjulbayt”, Thumma qála: “ ala adulluka ala abwabil
khair?, assawmu junnah, wassadakatu tutfi‟ul khati‟ah kama yutfi‟ul Ma‟ Annára, wa salatul
rajuli fi jawfillayli , thumma tala‟ qawlallahi ta‟ala : { tatajáfa‟ junubuhum anil madáji} hatta
balaga {ya‟malun}, thumma qala: “ ala ukhbiruka bira‟sil am‟r, wa a‟mudihi wa dhirwati
sanámihi?, Qultu: bala ya rasulullah.
Qala: “ ra‟sul am‟ri Al-islam, wa a‟muuduhu assalah, wa dhirwatu sanámihi al-jihad”, Thumma
qala: “ ala ukhbiruka bimalaki dhalika kullihi?, qultu : bala ya rasulallah, fa akhadha bilásinihi
wa qala: “ kuffa alaika hadha”, qultu: ya nabiyyallah,wa inna lamu‟á‟khadhuun bima
natakallamu bihi?, faqála: thalikatka ummuka, wa hal yakubbunnása finnar ala wujuhihim aw
qala: ala manákhirihim illa hasa-idu alsinathimi?.” Rawahu at-tirmidhi wa qala: hadith hasan
sahih.
55
Mula kay Mu‟adh ibn jabal (kalugdan siya nawa ni Allah): Aking sinabi: O sugo ni Allah,
sabihin mo sa akin ang mga Gawain na siya ang magdadala sa akin sa paraiso, at ako ay
mailalayo niya sa impiyerno, kanyang Sinabi: katotohanan tinanong mo ako sa bagay na malaki,
datapwa‟t ito ay magaan para sa sinumang pinagaan sa kanya ni Allah, kinakailangang sambahin
mo ang Allah, at huwag siyang ipagtatambal sa iba, itayo mo ang salah, ibigay mo ang zakat,
mag-ayuno sa buwan ng Ramadan; at isagawa mo ang pag-hahajj (pilgrimage) sa ka‟bah, at
pagkatapos siya ay nagsabi at nagpatuloy: Nais mo bang ituro ko sayo ang mga pinto ng
kabutihan?
Ang pag-aayuno ay pananggalang ; ang kawang-gawa ay pinapatay niya ang mga pagkakasala
katulad ng pagpatay ng tubig sa apoy; at ang dasal ng isang lalaki sa kalagitnaan ng gabi, at
pagkatapos ay kanyang binasa ang ayat:{Silang lumayo sa kanilang higaan upang tumawag sa
kanilang panginoon ng pagkatakot sa pag-asa at ginugol nila sa kawanggawa ang ipinagkaloob
naming sa kanila Walang kaluluwang alam kung ano ang nakatago para sa kanila upang maging
masaya bilang gantimpala sa kanilang mga Gawain}[surah assajda:16-19].
Pagkatapos siya ay nagsabi at nagpatuloy: Nais mo bang sabihin ko sa iyo ang ulo ng relihiyong
islam, ang haligi nito at rúrok ng umbok nito? “ opo, sugo ngAllah” tugon ko .
Ang tugatog (ulo) ng mga Gawain ay ang islam, ang kanyang haligi ay ang pagdarasal; ang
pinakamataas na bahagi (rurok) ay ang jihad”
Pagkatapos siya ay nagsabi at nagpatuloy: Nais mo bang sabihin ko sa iyo ang bagay na
magtitipon ng lahat ng iyan? “ opo, sugo ni Allh” tugon ko .
Hinawakan niya ang kanyang dila at sinabi: pigilin ito, aking sinabi: O propeta ni Allah,
katotohanan kami ay parurusahan dahil sa mga nasasabi namin? Kanyang sinabi: pabayaan ka
sana ng inyong nanay, Mu‟adh! Wala nang kakalakadkad sa mga tao sa kanilang mga mukha -o
sa kanilang mga ilong- patungong impyerno maliban sa masasamang bunga ng kanilang dila?”.
Naiulat ni at-Tirmidhi at naghatol sa hadith ng: Hasan sahih.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligang nagpapahayag sa mga
gawaing magdudulot upang makamit ang pinakamataas na hangarin dito sa mundo at sa kabilang
buhay, at ito ang makapasok sa paraiso at maligtas mula sa impyerno.
1. Ang hadith ay nagpapakita ng pagpupursige at labis na pagnanais ng mga sahabah sa
kaalaman, kaya madalas na nababanggit na sila‟y nagtatanong sa mahal na propeta (sallallahu
„alayhi wasallam).
2. Ang hadith ay nagpapakita ng mataas na hangarin ni Mu‟adh ibn jabal na kung saan hindi siya
nagtanong ukol sa makamundong bagay, bagkus siya‟y nagtanong ukol sa mga gawaing
magpapaligtas sa kanya sa kabilang buhay gaya ng binanggit niya sa hadith “O sugo ni Allah,
sabihin mo sa akin ang mga gawain na siya ang magdadala sa akin sa paraiso, at ako ay
mailalayo niya sa impyerno” .
56
3. Ang hadith ay katibayan sa pagkakaroon ng paraiso at impyerno, at ang paniniwala sa

pagkakaroon ng paraiso at impyerno ay kabilang sa anim na haligi ng pananampalataya.
4. Katotohanan ang kaligtasan mula sa impyerno at ang pagpasok sa paraiso ay may mga dahilan
o gawain na magdudulot na makamit ito, dahil ang mahal na Propeta (sallallahu „alayhi
wasallam) ay sinang-ayunan niya ang katanungan ni mu‟adh ukol sa mga gawain na magdudulot
upang makapasok sa paraiso at maligtas mula sa impyerno.
5. Ang katanungang itinanong ni Mu‟adh ay tunay na dakilang katanungan, dahil siya ang tunay
na hangarin o inaasam ng sinumang alipin, at ito ang makapasok sa paraiso.
6. Ang hadith ay naghihimok na nararapat sa isang muslim na siya‟y nananalangin sa allah na
madaliin sa kanya ang kanyang mga gawain maging sa kanyang relihiyon o makamundong
pamumuhay.
7. Nabanggit sa hadith ang limang haligi ng Islam na nagpapakita ng kahalagahan nito.
8. Ang pinakapangunahing katungkulan at pinakaobligadong katuruan ay ang Pagsamba sa Allah
ng nag-iisa (tawhid), pagkatapos ay ang pag-sasalah, pagkatapos ay ang Zakat, ang pag-aayuno
at ang pag-sasagawa ng hajj.
9. Ang hadith ay nagpapakita ng habag ng allah sa kanyang mga alipin na kung saan siya ang
nagkaloob sa atin ng maraming uri ng mabuting gawain upang magpursige ang isang alipin at
maparami niya ang kanyang gantimpala mula sa mga gawain na ito.
10. Ang hadith ay nagpapahayag ng kahigtan ng sadaqah/kawanggawa, at ito‟y nagbubura at
nagpapawala ng mga kasalanan .
11. Ang hadith ay nagpapahayag ng kahigtan ng pag-aayuno at ito‟y pananggalang mula sa
kaparusahan at kasamaan.
12. Ang hadith ay tumutukoy sa kahigtan ng pagsasagawa ng salah sa madaling araw (tahajjud),
at itoy binubura niya ang kasalanan ng katulad ng pagpatay ng tubig sa apoy.
13. Kahigtan ng mga taong nagsasagawa ng tahajjud ( pagsasala sa madaling araw) at sila‟y
pinuri ni allah gaya ng nabanggit sa hadith.
14. Nararapat sa isang muslim na kapag siya ay nananalangin kay allah at sumasamba sa kanya
ay isinasagwa niya ito na may pagkatakot at pag-aasam kay allah, gaya ng sinabi ni Allah sa
qur‟an: { at sila‟y nagsusumamo sa kanilang panginoon ng may mapitagang takot at pag-aasam}.
15. Ang hadith ay nagpapakita ng kahigtan ng pagsasagawa ng jihad sa landas ni Allah at
kabilang ito sa pinakamainam na gawain.
16. Ang tugatog o ulo ng mga Gawain dito sa mundong ibabaw at sa kabilang buhay ay ang
ISLAM, at ang kanyang haligi ay ang salah, kaya hindi maitutuwid ang islam kung wala ang
Salah.
57
17. Ang hadith ay nagbibigay babala sa dila ng tao, dahil ang dila ay ang madalas na
nakakagawa ng mga kasalanan, dahil maaaring nakakapagsalita ang tao ng isang salita na
maaaring magdulot sa kanya ng malaking kaparusahan.
18. Ang hadith ay nagpapakita ng kahusayan ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam)
sa pagtuturo, dahil kanyang ginagamit ang salita at gawa (action) sa pagtuturo, kaya siya ang
huwaran natin sa pagtuturo, tulad ng nabanggit sa hadith na binanggit ni Mu‟adh: “at hinawakan
niya ang kanyang dila at sinabi:pigilin ito”.
IKA-TATLUMPONG HADITH
ْٛ‫ش اٌضالص‬٠‫اٌؾذ‬
َ ُ ‫ط فَالَ ر‬
،‫ َ٘ب‬ُٛ‫ؼ‬١ِّ ‫ع‬ َ ‫ض فَ َشا ِئ‬
َ ‫ فَ َش‬ٌٝ‫ { إَّْ هللاَ ر َ َؼب‬:َ‫ َػِ سع٘ ِه هللاِ ﷺ قبه‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫سض‬- ‫ّبشش‬ ٍ ِ‫ث‬
ِ ً٘ ِ ُ ‫ ِ ُجشص‬ٜ َ ‫ ص َ ْؼيجخَ ْاى ُخ‬ٜ‫َػِ أَث‬
ّ ِْ ‫ش‬
ٌ
ِ‫حغ‬ ٌ
‫ش‬ٝ‫حذ‬ َ ‫ا‬ُٛ‫بْ فَالَ رَ ْج َؾض‬
.} ‫ب‬ْٕٙ ‫ػ‬ ٍ ١َ ‫غ‬ َ ُْ ‫ب َء َسؽْ َّخً ٌَ ُى‬١َ ‫ش‬
ْ ِٔ ‫ َْش‬١‫غ‬ ْ َ‫عىَذَ ػ َْٓ أ‬ ْ َ ‫ؽ ََّش ََ أ‬َٚ ،‫ َ٘ب‬ُٚ‫دًا فَالَ ر َ ْؼزَذ‬ُٚ‫ َؽ َّذ ُؽذ‬َٚ
َ َٚ ،‫ َ٘ب‬ُٛ‫ى‬ِٙ َ ‫ب َء فَالَ ر َ ْٕز‬١َ ‫ش‬
.ٓ‫ش‬ٞ‫ٗغ‬
ُ ٜ ْ ُ‫َّاسق‬
ُّ ِْ ‫ط‬ َ ‫سٗآ اىذ‬
An Abi Tha‟laba al-khusani jurthum bn náshir -radiyallahu anhu- Qala: Qala rasulullah
(sallallahu „alayhi wasallam): “Innallaha ta‟ala farada‟ fará-ida fala tudayyi‟uúha, wa hadda
huduudan fala ta‟taduuha, wa harrama ashyā-a fala tantahikúha, wa sakata an ash‟ya‟a rahmatan
lakum min gayri nisyánin fala tabhathú anha.” hadith hasan, rawahu Addar-Qutni wa gayruhu
Mula kay Abu Tha‟laba al-khusani ibn nashir ( kalugdan nawa ni Allah): sinabi ng sugo ni Allah
(sallallahu „alayhi wasallam): “ Katotohang isinabatas ni Allah ang mga obligadong gawain
(tungkulin sa relihiyon), kaya huwag itong pabayaan, at naglagay sa bawat batas ng hangganan
kaya h‟wag itong labagin (lagpasan), at May mga bagay siyang ipinagbawal kaya huwag
suwayin ito, at may mga bagay na hindi niya binanggit dahil sa habag para sa inyo at hindi dahil
sa pagkalimot, kaya huwag mo silang halungkatin.”, Ang hadith ay hasan, Inulat ni Addar-qutni
at ng iba.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang katibayan at saligan sa
pagsasabatas ni Allah sa kanyang mga ipinag-utos at ipinagbawal.
1. Obligadong paniwalaan at sundin ang anumang isinabatas ni Allah mula sa kanyang ipinag-
utos at ipinagbawal.
2. Ang hadith ay nagpapahayag na ang Allah lamang ang nagsasabatas, kaya siya ang nag-uutos
ng kautusan, at siya din ang nagbabawal ng kasamaan , tulad ng sinabi ng Mahal ng Propeta
(sallallahu „alayhi wasallam):“ Katotohang isinabatas ni Allah ang mga obligadong gawain
(tungkulin sa relihiyon)”
58
3. Ang Relihiyong Islam ay naglalaman ng mga kautusan at ipinagbawal.

4. Ang kautusang pangalagaan ang mga kautusan ni Allah at isabuhay ang mga ito, dahil
kanyang ipinagbawal na ito‟y pabayaan at isantabi, gaya ng sinabi ng Mahal na Propeta
(sallallahu „alayhi wasallam) sa hadith: “Katotohang isinabatas ni Allah ang mga obligadong
gawain (tungkulin sa relihiyon), kaya huwag itong pabayaan”
5. Ang kautusang iwasan ang mga ipinagbawal ni Allah, at huwag itong labagin at huwag
lumagpas sa mga hangganang itinakda niya, maging sa kanyang ipinag-utos o ipinagbawal at sa
mga bagay na kanyang ipinahintulot (mubah), sa pamamagitan ng hindi pagmamalabis sa mga
mubáh (bagay na ipinahintulot) na magreresulta o magdudulot ng haram (ipinagbawal).
6. Ang anumang hindi binanggit ni Allah na ito‟y ipinahintulot o ipinagbawal ay ito‟y maaaring
gawin dahil ang orihinal na hatol sa mga bagay ( mga biyayang pagkain,inumin at sa
pangkalakalan) ay ipinahintulot na kainin o gawin (mubah/já-iz), gaya ng nabanggit sa hadith:
“May mga bagay siyang ipinagbawal kaya huwag suwayin ito, at may mga bagay na hindi niya
binanggit dahil sa habag para sa inyo at hindi dahil sa pagkalimot, kaya huwag mo silang
halungkatin”
At dapat tandaan na ang tinutukoy dito ay ang mga bagay( na biyayang pagkain,inumin at sa
pangkalakalan) , at hindi ang gawaing pagsamba gaya ng pagsasalah o pag-aayuno at ibp., dahil
ang pamantayan o orihinal na panuntunan sa pagsamba ay ipinagbawal, na ang kahulugan ay
hindi maaaring gumawa ng pagsamba maliban sa pagsambang ipinag-utos ng Allah at kanyang
sugo.
7. Ang hadith ay nagpapahayag ng habag at awa ni Allah sa kanyang pagsasabatas, dahil sa
sinabi ng Mahal ng Propeta (sallallahu „alayhi wasallam): “at may mga bagay na hindi niya
binanggit DAHIL SA HABAG PARA SA INYO …” nangangahulugan na ang pagsasabatas ni
Allah ay naglalaman ng habag, dahil ang gantimpala ay mas higit kaysa sa paggawa nito, na
kung saan ang isang kabutihan ay katumbas ng sampung kabutihan hanggang pitong daan na
kabutihan, tulad ng nabanggit sa ibang hadith.
59
IKA-TATLUMPU’T ISANG HADITH

‫ش‬٠‫ْ اٌؾذ‬ٛ‫ اٌضالص‬ٚ ‫اؽذ‬ٌٛ‫ا‬
‫ َػ ََ ٍو إرَا‬َٚ‫ َػي‬َِّْٜ‫َّللاِ! دُى‬ ُ ‫َب َس‬ٝ :َ‫ ِ ﷺ فَقَبه‬ٜ
َّ ‫ع٘ َه‬ ّ ‫ اىَّْ ِج‬ٚ‫ َجب َء َس ُج ٌو إ َى‬:َ‫ قَبه‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫سض‬- ٛ ّ ‫ع ْؼ ٍذ اىغَّب ِػ ِذ‬
َ ِِْ ‫ع ْٖ ِو ث‬َ ‫َّبط‬ ِ ‫ ْاى َؼج‬ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
ُِ‫ َس َٗآُ ا ْث‬،ِ‫ش حغ‬ٝ‫ حذ‬. {‫بط‬ ِ ٌَّٕ‫ َّب ِػ ْٕ َذ ا‬١ِ‫اص َ٘ ْذ ف‬
ُ ٌَّٕ‫ُ ِؾجُّه ا‬٠ ‫بط‬ َّ ‫ُ ِؾجُّه‬٠ ‫َب‬١ْٔ ‫ اٌ ُّذ‬ِٟ‫اص َ٘ ْذ ف‬
ْ َٚ ،ُ‫َّللا‬ ْ } :َ‫بط؛ فَقَبه‬ َّ َِّْٜ‫َػ َِ ْيزُُٔ أ َ َحج‬
ُ َّْ‫ اى‬َِّْٜ‫َّللاُ َٗأ َ َحج‬
.ٍ‫ذَ َح َغَْخ‬ِّٞ‫عب‬َ َ ‫ ُْشُٓ ِثأ‬ٞ‫ َٗ َغ‬، ْٔ ‫ٍَب َج‬
An Abil Abbas Sah‟l ibn Sa‟d assa‟idi -radiyallahu anhu- Qala: Ja‟a rajulun IlaNnabi‟
(sallallahu „alayhi wasallam), Faqála: Ya rasulallah, dullani ala amalin idha a‟miltuhu
ahabbaniyaLLahu wa ahabbani anNás, Fa Qala: Izhad fiddunya yuhibbukallah , wa izhad fiima
inda Nnási yuhibbuka aNnas.” hadithun hasan Rawahu Ibn Majah wa gayruhu bi asániid
hasanah.
Mula kay Abul Abbas na si Sahl ibn Sa‟d as-Sa‟idi (kalugdan siya nawa ni Allah): Dumating ang
isang lalaki sa Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) at sinabi: O sugo ni Allah, ituro mo sa akin
ang mabuting Gawain na kung ito ay aking gagawin ay mamahalin ako ni Allah at mamahalin
din ako ng mga tao?, kanyang sinabi: iwan mo ang makamundong bagay na hindi mo ikabubuti
sa kabilang buhay; ikaw ay mamahalin ni Allah, at talikdan ang mga bagay na pinanghahawakan
ng tao at ikaw ay mamahalin ng mga tao (ang hindi umasa sa anumang ari-arian nila)”.
Magandang hadith, naiulat ni Ibn majah at ng iba sa mabuting pag-uulat.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay nagpapahayag at tumutukoy ukol sa
kagandahan ng katangiang ZUH‟D, at ito ay ang pag-iwas sa labis na pagmamahal at pag-aasam
sa makamundong bagay, at pag-iwan sa mga bagay na hindi kapaki-pakinabang para sa kabilang
buhay.
1. Ipinapahintulot ang pagtatanong ukol sa mga kahigtan at gantimpala ng mga gawaing
pagsamba, at ang hadith ay nagpapahayag ng Pagpupursige ng mga sahabah sa pagtatanong ukol
sa mga gantimpala ng mga gawain, wala silang itinatanong maliban sa kung anong kapaki-
pakinabang para sa kabilang buhay.
2. Paniniwala at pagpapatibay sa katangiang “Mahabbah” Pagmamahal ng Allah, na siya‟y tunay
na nagmamahal sa sinumang kanyang naisin.
3. Kahigtan ng Zuh‟d : ang pag-iwan sa anumang bagay na hindi kapaki-pakinabang para sa
kabilang buhay, at kabilang dito ang pag-iwan sa labis na pagmamahal at pag-aasam sa
makamundong bagay.
4. Ang ZUH‟D ay mas mataas ang antas kaysa sa WAR‟A/PAG-IINGAT, dahil ang kahulugan
ng WAR‟A/PAG-IINGAT ay ang pag-iwan sa mga bagay na nakakasira at nakakasama , ngunit
ang ZUH‟D ay ang pag-iwan sa mga bagay na hindi kapaki-pakinabang para sa kabilang buhay.
60
5. Tunay na ang zuh‟d ay kabilang sa mga dahilan upang makamit ang pagmamahal ni Allah,
gaya ng Sinabi ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam): “iwan mo ang makamundong
bagay na hindi mo ikabubuti sa kabilang buhay at mamahalin ka ni Allah.”
6. Paghihimok na iwasan na umasa sa anumang ari-arian na pinanghahawakan ng ibang tao,
katulad ng palagian at permanenting paghingi sa mga tao, dahil ang pag-iwas mula sa ganyang
gawain, ay ginawang dahilan ng Mahal na propeta (sallallahu „alayhi wasallam) upang makamit
ang respeto at pagmamahal ng ibang tao, sinabi niya sa hadith: “talikdan ang mga bagay na
pinanghahawakan ng tao (ang hindi umasa sa anumang ari-arian nila) at ikaw ay mamahalin ng
mga tao.”
IKA-TATLUMPU’T DALAWANG HADITH

‫ش‬٠‫ْ اٌؾذ‬ٛ‫ اٌضالص‬ٚ ٟٔ‫اٌضب‬
،ٌِ ‫غ‬ ٌ ‫ َحذ‬. {‫اس‬
َ ‫ش َح‬ِٝ َ ‫ َال ِظ َش‬َٚ ‫ } َال ظ ََش َس‬:َ‫َّللاِ ﷺ قَبه‬ َّ ‫ع٘ َه‬ ُ ‫ أ َ َُّ َس‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫سض‬- ٛ ّ ‫َبُ ْاى ُخذ ِْس‬ َ ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
َ ‫ ٍذ‬ٞ‫ع ِؼ‬
ٍ ْ‫ع ْؼ ِذ ث ِِْ ٍَب ِى ِل ث ِِْ ِع‬
،‫ع ًال‬ ّ ‫ ِٔ َػ ِْ اىَّْ ِج‬ٞ‫ َػ ِْ أ َ ِث‬َٚٞ ْ‫ح‬َٝ ِِْ ‫طئِ" َػ ِْ َػ َْ ِشٗ ث‬
َ ‫ ِ ٍُ ْش‬ٜ ْ ِٜ‫ َٗ َس َٗآُ ٍَب ِىلٌ ف‬.‫ ُْش ُٕ ََب ٍُ ْغَْذًا‬ٞ‫ َٗ َغ‬، ٜ
َّ َ٘ َُ ‫"اى‬ ّ ِْ‫ط‬ ْ ُ‫َّاسق‬
َ ‫ َٗاىذ‬، ْٔ ‫َس َٗآُ ا ْثُِ ٍَب َج‬
.‫ضب‬ً ‫ض َٖب َث ْؼ‬ ُ ‫ َث ْؼ‬ِٛ٘ ّ َ‫ُق‬ٝ ‫ط ُش ٌق‬ َ ‫ظ أ َ َثب‬
ُ َُٔ‫ َٗى‬،ٍ‫ذ‬ٞ‫ع ِؼ‬ َ َ‫فَأ َ ْعق‬
An Abi Sa-iid Sa‟d Ibn Malik Ibn sinan al-khudri -radiyallahu anhu- Anna Rasulallah (sallallahu
„alayhi wasallam) ,Qala: “ La Darara Wala Dirár.” Hadith hasan, rawahu ibn majah, wa ddar
Qutni, wa gayruhuma musnadan, wa rawahu Malik fil muwatta‟ An amr‟ ibn yahya an abihi
aninnabi‟ mursalan, fa askata aba sa‟id, walahu turukun yuqawwi ba‟duha ba‟dan.
Mula kay Abu Sa‟id na si Sa‟d ibn Malik ibn Sinan al-khudri ( kalugdan nawa siya ni Allah),
katotohanan na sinabi ng sugo ni Allah (sallallahu „alayhi wasallam): “Walang pananakit
(paninira at pang-aapi); o di kaya ay gantihan ng pananakit (o paninira).”
Ito ay magandang hadith na isinalaysay ni Ibn majah, at ad-Daralqutni at ang iba ay nilagay ito
sa antas bilang musnad, at naisalaysay din ni malik sa kanyang librong al-Muwatta bilang
mursal, na may kasamang pinagmulang autoridad mula kay „Amr na anak ni yahya, mula sa
kanyang tatay, mula sa propeta, subalit hindi binanggit si Abu sa-id, at mayruoon siyang ibang
pinanggalingang autoridad na pinapalakas ang isa‟t isa.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay saligan at katibayan na ipinagbawal
ang pananakit o pang-aapi at paninira ng ibang tao, at ipinagbabawal na suklian o gantihan ng
katulad niya, at ito ay nagpapakita ng pagiging sagrado ng dugo at ari-arian ng ibang tao at ang
kanilang dangal.
61
1. Ang hadith ay nagpapakita ng pagkakaroon ng matalinhagang pananalita ng Mahal na Propeta

(sallallahu „alayhi wasallam), na kung saan nagpapahayag ng maiiksing salita ngunit naglalaman
ng maraming kahulugan,at ito ay pinapatibay ng maraming hadith bilang natatangi sa Mahal na
sugo ni Allah (sallallahu „alayhi wasallam).
2. Ang nabanggit na pagbabawal ay itinuturing na kasalanan na kabilang sa mga kasalanan sa
islam, kaya ipinagbabawal ang pag-gawa ng pang-aapi o paninira at pananakit sa pamamagitan
ng salita, o gawain.
3. Pagbabawal na gumawa ng paninira o kapahamakan at pang-aapi sa iba , maging sa sarili ng
tao o sa kanyang ari-arian o di kaya‟y sa kanyang dangal, katulad ng pamiminsala sa mga kapit-
bahay at sa mga publikong daanan na kung saan nakakapinsala sa ibang tao, at ibp.
4. Ganun din na ipinagbabawal ang pagkakait ng karapatan sa ibang tao, katulad ng karapatan ng
mga magulang, asawa at mga anak, dahil yan ay nasasaklaw ng ipinagbawal na nabanggit sa
hadith, katulad na ipagkait sa asawa ang kanyang karapatan, at ipagkait sa mga anak ang
kanilang karapatang magmana.
5. Ang hadith ay nag-uobliga na alisin ang anumang bagay na hindi makatwiran at nakakasira sa
anumang gawain.
6. Ang hadith ay nagbabawal na gawin ng isang tao ang anumang kapahamakan o makakapinsala
at makakasira sa kanyang sarili o di kaya‟y sa kanyang ari-arian at dangal.
7. Ang hadith ay nagpapahayag na ang Relihiyong Islam ay nag-uutos ng kapayapaan at
katahimikan, halimbawa ng ibang hadith na Sinabi ng Mahal ng Propeta (sallallahu „alayhi
wasallam): “Ang tunay na Muslim, ay siya ang ligtas ang mga muslim sa kanyang dila at kamay
(mula sa kasamaan ng kanyang dila at gawain)”.
IKA-TATLUMPU’T TATLONG HADITH

‫ش‬٠‫ْ اٌؾذ‬ٛ‫ اٌضالص‬ٚ ‫اٌضبٌش‬
َ‫َٕخ‬١ِّ ‫ ٌَ ِىَّٓ ا ٌْ َج‬،ُْ ُ٘ ‫ ِد َِب َء‬َٚ ٍَ ْٛ َ‫ا َي ل‬َٛ ِْ َ‫ ِسعَب ٌي أ‬َٝ‫ا ُ٘ ُْ َال َّدػ‬َْٛ ‫بط ِث َذػ‬
ُ ٌَّٕ‫ ا‬ٝ‫ُ ْؼ َط‬٠ ْٛ ٌَ} :‫َّللاِ ﷺ قَب َه‬ ُ ‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب أ َ َُّ َس‬
َّ ‫ع٘ َه‬ َّ ٜ ٍ ‫َػ ِْ اث ِِْ َػج‬
َ ‫ض‬
ِ ‫َّبط َس‬
.ِِْ ٞ‫ َح‬ٞ‫ظ ِح‬ َّ ‫ اى‬ٜ‫ضُٔ ِف‬ ُ ‫ َٗ َث ْؼ‬،‫ ُْشُٓ َٕ َنزَا‬ٞ‫ َٗ َغ‬، ِْ‫ اىغ‬ٜ‫ ف‬ٜ ّ ‫ َٖ ِق‬ْٞ ‫ َس َٗآُ ْاى َج‬،ٌِ ‫غ‬ ٌ ‫ َحذ‬. {‫ َِ ْٓ أ َ ْٔى ََش‬ٍَٝ ‫ػ‬
َ ‫ش َح‬ِٝ َ َٓ١ِّ ١َ ٌْ ‫ا‬َٚ ،ٟ‫ ا ٌْ ُّ َّذ ِػ‬ٍَٝ‫ػ‬
َ
An Ibn Abbas -radiyallahu anhuma- anna rasulallah (sallallahu „alayhi wasallam), qála: “ Law
yu‟ta aNnásu bida‟wáhum ladda‟a rijálun amwála qawmin wa dimá‟ahum, lákinnal bayyinah alal
mudda‟i wal yamiinu ala man Ankara.” hadith hasan Rawahul bayhaqi fissunan , wa gayruhu
hákadha, wa ba‟duhu fi sahiihayn.
Mula kay Abdullah ibn „Abbas (kalugdan sila nawa ni Allah): katotohanan sinabi ng Sugo ni
Allah (sallallahu „alayhi wasallam): “Kung pagbibigayan lamang ang mga tao sa kanilang
62
paratang at pag-aangkin, katotohanang aangkinin ng Iba ang pag-aari ng iba at hahamakin ng iba
ang buhay ng Iba, subalit ang katibayan ay para sa nag-aakusa at ang panunumpa ay para sa
sinumang tumatanggi.”
Ito ay mabuting hadith na isinalaysay ni Al-Baihaqi at iba pa sa ganitong katayuan, at ang
kabahagi nito ay nakasulat sa dalawang sahi ( koleksyon ni Imam Bukhari at Muslim )
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligan na nagpapahayag ukol sa
paraan ng paghatol sa mga alitan o hidwaan ng dalawang tao o marami.
1. Ang hadith ay katibayan na ang dugo ng tao at ang kanyang ari-arian ay sagrado, at hindi
maaaring angkinin ng dahil lamang sa isang pang-aangkin na walang katibayan, dahil ang
orihinal na hatol sa isang tao ay siya ay inosente o walang kinalaman.
2. Ang Batas ng Islam (shari‟ah) ay dumating upang pangalagaan ang ari-arian at dugo ng tao
mula sa kawalang katwiran ng mga taong mapang-api.
3. Ang hadith ay nagpapahayag na karamihan sa mga tao ay nagsisinungaling at nag-aakin ng
hindi makatwiran katulad ng nangyayari sa panahon ngayon.
4. Ang pag-aangkin sa isang bagay ay hindi basta tatanggapin maliban kung may katibayan ito,
at kailangan ipakita ito ng nag-aangkin o nag-aakusa, at ang katibayan ay maraming klase: gaya
ng pagsasaksi ng tao o di kaya‟y mga palatandaan at ebidensya na nagpapatunay at nagpapatibay
sa kanyang inaangkin, kaya ang katibayan ay nasasaklaw niya ang anumang ebidensya na siyang
magpapatunay sa inaaangking bagay .
5. Kung hindi makapagbigay ng katibayan ang nag-aangkin ay maaabswelto ang kanyang
nakaalitan pagkaraan ng kanyang panunumpa, ibig sabihin manunumpa sa Allah ang tumanggi o
naakusahan na siya‟y walang kinalaman sa inaangkin ng taong nag-aangkin.
6. Ang hadith ay nagtuturo sa isang huwis o tagahatol (judge) na hindi nararapat sa kanya na
humatol ayon sa kanyang kaalaman o kanyang pagkaka-alam sa kalagayan at katayuan ng
dalawang nagkaka-alitan, bagkus nararapat na siya‟y humatol sa kung anong nakalatag sa kanya
na mga katibayan at ito‟y kanyang gagawing basihan sa paghatol.
63
IKA-TATLUMPU’T APAT NA HADITH

ْٛ‫ اٌضالص‬ٚ ‫ش اٌشاثغ‬٠‫اٌؾذ‬
ْ َ٠ ُْ ٌَ ْْ ‫ فَ ِئ‬،ِٖ‫َ ِذ‬١‫ ْشُٖ ِث‬١ِّ َ‫ُغ‬١ٍْ َ‫ ِِ ْٕ ُى ُْ ُِ ْٕى ًَشا ف‬َٜ‫ } َِ ْٓ َسأ‬:ُ‫َقُ٘ه‬ٝ ‫َّللاِ ﷺ‬
‫غزَ ِط ْغ‬ َّ ‫ع٘ َه‬ َ ‫ َقب َه‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ –سض‬ٛ
ُ ‫ع َِ ْؼذ َس‬ ّ ‫ ٍذ ْاى ُخذ ِْس‬ٞ‫ع ِؼ‬ َ ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
.ٌٌ ‫ َس َٗآُ ٍُ ْغ ِي‬. {ْ‫ب‬ ِْ ‫ف‬
ِ َّ ٠٦‫ا‬ ُ َ‫ظؼ‬ ْ َ ‫رَ ٌِهَ أ‬َٚ ،ِٗ ‫غز َ ِط ْغ فَ ِجمَ ٍْ ِج‬
ْ َ٠ ُْ ٌَ ْْ ‫ َف ِئ‬،ِٗ ِٔ‫غب‬َ ٍِ ‫فَ ِج‬
An Abi Saíd al-khudri -radiyallahu anhu- Qala: sami‟tu rasulallah (sallallahu „alayhi wasallam),
yaquul: “ Man ra‟a minkum munkara falyugayyirhu bi yadihi, fa inlam yastati‟ fabilasánihi, fa
inlam yastati‟ fa biqalbihi , wadhálika ad‟aful Iman” Rawahu Muslim.
Mula kay Abu Sa‟id al-khudri ( kalugdan siya nawa ni allah): Narinig ko ang sinabi ng Sugo ni
Allah (sallallahu „alayhi wasallam): “ Sinuman sa inyo ang nakakita ng kasamaan, baguhin ito sa
pamamagitan ng kanyang kamay; at kung hindi niya kayang gawin, ay sitahin ito gamit ang
kanyang dila; at kung hindi pa rin kayang gawin ay kamuhian niya ito gamit ang kanyang puso,
at ito ang pinakamahinang pananampalataya.” Naiulat ni Muslim.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay saligan at katibayan sa pagiging
obligado ng pag-uutos ng kabutihan at pagbabawal ng kasamaan at ito‟y katungkulan ng bawat
isa, at ang hadith ay nagpapahayag din ukol sa mga paraan at antas (o hakbang) ng pag-uutos ng
kabutihan at pagbabawal ng kasamaan.
1. Katotohanan na ang Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) ay kanyang inobliga sa
lahat ng kanyang Ummah/tagasunod na baguhin at ipagbawal ang kasamaan, at ginawa niyang
katungkulan sa sinumang makakita ng kasamaan na kanya itong baguhin sa abot ng kanyang
kakayahan.
2. Nararapat sa isang taong nagbabawal ng kasamaan na kanyang siguraduhin na ang gawain na
iyon ay tunay na masama, dahil maaaring ang gawain na iyon ay masama sa kanyang paningin
ngunit sa taong gumagawa nito ay hindi masama, halimbawa ay ang pagkain at pag-inom sa
araw ng pag-aayuno sa buwan ng Ramadan: maaaring kumakain ang tao dahil ipinapahintulot sa
kanya dahil sa kanyang karamdaman o di kaya‟y siya‟y naglalakbay.
3. Ang pagbabago ng kasamaan ay mayroong siyang antas o hakbang:
Una: baguhin ito sa pamamagitan ng kanyang kamay, ito‟y inuobliga sa mga taong may
katungkulan sa kanilang nasasakupan, gaya ng pinuno sa kanyang pinamumunuhan, o di kaya‟y
ang ama sa kanyang pamilya.
Pangalawa: ang baguhin ang masama sa pamamagitan ng dila, gaya ng pagsabihan o sitahin
siya at bigyan ng babala sa kanyang kasamaan, o di kaya‟y himukin siya sa mabuting paraan at
ipahayag sa kanya ang kasamaan ng gawain sa magandang paraan, at nasasaklaw din ng hakbang
64
na ito ang pag-aabot ng liham/letter sa tao para paalalahanan siya at anyayahan siyang magbalik
loob sa Allah, at ito‟y obligado at katungkulan ng lahat.
Pangatlo: ang baguhin ito sa pamamagitan ng kanyang puso, at ito‟y nangangahulugan na
maramdaman niya ang pagkamuhi at pagtakwil sa kasamaan na iyon, at magkaroon ng hangaring
baguhin ito kung magkakaroon siya ng pagkakataon at kakayahan baguhin ito sa pamamagitan
ng kanyang kamay.
4. Ang hadith ay nagpapahayag na ang Iman/pananampalataya ay nasasaklaw niya ang Gawain
at hangarin ng puso, dahil ang Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) ay kanyang
itinuring ang Gawain bilang bahagi ng Iman, na taliwas sa paniniwala ng Sectang Mur‟ji-ah, na
ang kanilang pananaw ay ang Iman ay isang bahagi lamang, at ito ang pagkakaroon lamang ng
paniniwala sa puso, at hindi nila itinuring na bahagi ng iman ang mga pisikal na gawaing
pagsamba.
IKA-TATLUMPU’T LIMANG HADITH

‫ش‬٠‫ْ اٌؾذ‬ٛ‫ اٌضالص‬ٚ ‫اٌخبِظ‬
‫َجِ ْغ‬٠ ‫ َال‬َٚ ،‫ا‬ٚ‫ َال رَذَاثَ ُش‬َٚ ،‫ا‬ُٛ‫غع‬ َ ‫ َال رَجَب‬َٚ ،‫ا‬ُٛ‫ َال رََٕب َعش‬َٚ ،‫ا‬ُٚ‫عذ‬ َ ‫} َال رَؾَب‬:‫َّللاِ ﷺ‬ َّ ‫ع٘ ُه‬ ُ ‫ قَب َه َس‬:َ‫ قَبه‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ َْشح َ –سض‬ٝ‫ ٕ َُش‬ِٜ‫َػ ِْ أَث‬
ْ ُّ ٌْ ‫ ا‬ٛ‫غ ٍِ ُُ أ َ ُخ‬
َٜٛ ‫ اٌزَّ ْم‬،ُٖ‫َؾْ ِم ُش‬٠ ‫ َال‬َٚ ،ُُٗ‫َ ْى ِزث‬٠ ‫ َال‬َٚ ،ٌُُُٗ‫َ ْخز‬٠ ‫ َال‬َٚ ،ُُّٗ ٍِ ‫َ ْظ‬٠ ‫ َال‬،ُِ ٍِ ‫غ‬ ْ ُّ ٌْ ‫ ا‬،‫ا ًٔب‬َٛ ‫إخ‬
ْ ِ‫َّللا‬
َّ ‫ا ِػجَب َد‬ُُٛٔٛ‫و‬َٚ ،‫ط‬ ٍ ‫ ِْغ ثَ ْؼ‬١َ‫ ث‬ٍَٝ‫ػ‬
َ ُْ ‫ع ُى‬ ُ ‫ثَ ْؼ‬
ٌُُٗ‫ َِب‬َٚ ُُِٗ ‫ َد‬:ٌَ ‫غ ٍِ ُِ ؽ ََشا‬ ْ
ْ ُّ ٌ‫ ا‬ٍٝ‫ػ‬ َ َ ُِ ٍِ ‫غ‬ ْ
ْ ُّ ٌ‫ ُو ًُّ ا‬،َُ ٍِ ‫غ‬ ْ َ َ َ
ْ ُّ ٌ‫َؾْ ِم َش أخبُٖ ا‬٠ ْْ ‫ت ا ِْ ِش ٍا ِِ ْٓ اٌش ِ َّّش أ‬ ِ ‫غ‬ َ َ َ
ْ ‫ ثِ َؾ‬،ٍ‫صذ ِْس ِٖ صالس َِ َّشاد‬ َ ٌٝ‫ش إ‬١َِ َ
ُ ‫ُش‬٠َٚ ،‫َ٘ب ُٕ٘ب‬
ٌٌ ‫ َس َٗآُ ٍُ ْغ ِي‬. {ُٗ‫ظ‬ ُ ‫ ِػ ْش‬َٚ
An abi Hurayrah -radiyallahu anhu- Qála: qala rasulullah (sallallahu „alayhi wasallam): “ La
tahásadu‟ , wa la tanájasu‟ wa la tabágadu‟, wa la tadábaru‟, wa la yabi‟ ba‟dukum ala ba‟d, wa
kuunu ibadallahi ikhwána, al-muslim akhul muslim, la yadhlimuhu wa la yakhdhuluhu wa la
yakdhibuhu wa la yahkiruhu, attakwa ha huna, wa yushiiru ila sadrihi thalátha marraat, bihasabi
imriin minassharri an yahkira akháhul muslim, kullul muslim alal muslim haram, damuhu wa
maluhu wa írduhu.” Rawahu muslim.
Mula kay Abu Hurayrah (kalugdan nawa ni Allah): Sinabi ng Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi
wasallam): “Huwag kayong mag-inggitan sa bawat isa; huwag kayong magdayaan, huwag
kayong mag-alitan sa bawat isa; huwag kayong magtalikuran; at huwag bentahan ang taong
binibentahan ng iyong kapwa, sa halip, gawin ninyo ang inyong mga sarili bilang magkakapatid
para sa Allah; Ang muslim ay kapatid ng Muslim; huwag siyang apihin (o lukuhin) o di kaya ay
pabayaang huwag tulungan, huwag siyang pagsinungalingan o di kaya ay pahiyain (maliitin),
ang taqwa (takot sa allah) ay nandito at itinuturo ang kanyang dibdid ng tatlong beses, Sapat na
kasamaan ng tao ang pahiyain at maliitin ang kapatid na muslim, Ang lahat ng tinataglay ng
65
isang muslim ay haram (bawal) sa lahat ng muslim; ang kaniyang dugo,ari-arian at dangal.”
Naiulat ni Muslim.
nagpapahayag at nagsasalaysay ukol sa pagkakapatiran sa Islam at paglilinaw sa mga karapatan
ng kapatid sa islam, at ang hadith ay nagbibigay payo ukol sa mga bagay na magpapatibay ng
pagkakapatiran.
1. Nararapat sa isang muslim na kanyang panghawakan ang hadith na ito at isabuhay niya sa
kanyang pakikipag-ugnayan at pakikisalamuha sa kanyang mga kapatid na muslim,dahil
naglalaman siya ng mga mabubuting payo mula sa Mahal na Propeta (sallallahu alaihi wasallam)
2. Ang pagbabawal na magkaroon ng galit at poot sa pagitan ng mga muslim.
3. Ang hadith ay nagbabawal at nagbibigay babala mula sa masamang katangiang
“HASAD/INGGIT”, at siya ang paghahangad ng isang tao na maglaho ang kabutihan na
naipagkaloob sa ibang tao, o di kaya‟y ang pagkainis at pagkagalit sa iba dahil sa biyaya o
kabutihan na kanyang tinatamasa, maging ito man ay pera,pag-aari, talento, karangalan o
kakayahan.
4. Ang hadith ay kanyang pinagbabawal na magtalikuran ang magkakapatid, maging ito man ay
sa puso o sa pisikal na katawan, dahil yan ay kabilang sa masamang katangian na sumisira sa
pagkakapatiran ng mga muslim.
5. Inobliga ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) ang pagkakapatiran ng mga
muslim alang alang sa Allah, gaya ng kanyang sinabi mula sa hadith: “sa halip, gawin ninyo ang
inyong mga sarili bilang magkakapatid para sa Allah; Ang muslim ay kapatid ng Muslim” .
6. Ang lahat ng tinataglay ng isang muslim para sa ibang muslim ay bawal, na ang kahulugan ay
ipinagbawal sa kanya na kamkamin; ang dugo o buhay (ng kapatid na muslim), ang ari-arian at
ang kanyang karangalan o dangal, at nararapat na parangalan at igalang ang tatlong bagay na ito.
7. Ipinagbawal ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) ang pang-aapi at gumawa ng
hindi makatarungan sa kapwa muslim , dahil kanyang sinisira ang pagkakapatiran, kaya hindi
nararapat na apihin at dayain ang kapatid na muslim.
8. Ipinag-utos ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) na tulungan ang kapatid na
muslim at kanyang Ipinagbawal na siya hayaan at pabayaan sa oras ng kanyang pangangailangan
at kagipitan.
9. Isa sa karapatan ng isang muslim sa kapwa niya muslim ay ang hindi siya maliitin , insultuhin
at pahiyain, dahil isa ito sa sumisira sa pagkakapatiran at ito‟y kabilang sa ipinagbawal, gaya ng
nabanggit sa hadith: “Sapat na kasamaan ng tao ang pahiyain at maliitin ang kapatid na muslim,”
10. Ipinag-utos ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) na maging makatotohanan sa
kapwa muslim at huwag siya nagsisinungaling sa kanya.
66
11. Isa sa nagpapakita ng tunay na pagkakaroon ng tunay na takot sa allah ay ang

pagsasakatuparan sa mga karapatan ng kapwa muslim, at ang pagsuway dito ay tanda ng
kawalan ng takot sa kanyang puso at kahinaan ng kanyang pananampalataya.
IKA-TATLUMPU’T ANIM NA HADITH

‫ش‬٠‫ْ اٌؾذ‬ٛ‫ اٌضالص‬ٚ ‫اٌغبدط‬
ِ ‫ػ ُْٕٗ و ُْشثَخً ِِ ْٓ و َُش‬
‫ة‬ َ ُ‫َّللا‬
َّ ‫ظ‬ َ َّ‫َب َٔف‬١ْٔ ‫ة اٌ ُّذ‬ ِ ‫ظ ػ َْٓ ُِؤْ ِِ ٍٓ و ُْشثَخً ِِ ْٓ و َُش‬ َ َّ‫ } َِ ْٓ َٔف‬:َ‫ ِ ﷺ قَبه‬ٜ ّ ‫ َػ ِْ اى َّْ ِج‬-ْٔ‫ هللا ػ‬ٜ‫ َْشح َ –سض‬ٝ‫ ٕ َُش‬ٜ‫َػ ِْ أ َ ِث‬
َّ َ َٚ ، ‫ ِخ َش ِح‬٢‫ ْا‬َٚ ‫َب‬١ْٔ ‫ اٌ ُّذ‬ٟ‫عز َ َشُٖ هللاُ ِف‬
ِٟ‫َّللاُ ف‬ َ ‫غ ٍِّب‬ ْ ُِ ‫عزَ َش‬ َ ْٓ َِ َٚ ،‫ ِخ َش ِح‬٢‫ ْا‬َٚ ‫َب‬١ْٔ ‫ اٌ ُّذ‬ِٟ‫ ِٗ ف‬١ْ ٍَ‫ػ‬َ ُ‫َّللا‬
َّ ‫غ َش‬ َّ َ٠ ،‫ ُِ ْؼغ ٍِش‬ٍَٝ‫ػ‬ َ ‫غ َش‬ َّ َ٠ ْٓ َِ َٚ ،‫َب َِ ِخ‬١‫ َِ ا ٌْ ِم‬ْٛ َ٠
َ
ِٟ‫ ٌَ ف‬ْٛ ‫ َِب اعْ زَ َّ َغ ل‬َٚ ،‫ ا ٌْ َغَّٕ ِخ‬ٌَٝ ‫ ًمب إ‬٠‫َّللاُ ٌَُٗ ِث ِٗ َغ ِش‬ َّ ًَ َّٙ ‫ع‬َ ‫ ِٗ ِػ ٍْ ًّب‬١‫ظ ِف‬ُ ِّ َ ‫ ٍْز‬٠َ ‫مًب‬٠‫عٍَهَ َغ ِش‬ َ
َ ْٓ َِ َٚ ،ِٗ ١‫ ِْ أ ِخ‬َْٛ ‫ ػ‬ِٟ‫ ِْ ا ٌْؼَ ْج ِذ َِب وَبَْ ا ٌْؼَ ْج ُذ ف‬َْٛ ‫ػ‬
ْٓ َّ ١ِ‫َّللاُ ف‬ َ ُ
َّ ُْ ُ٘ ‫رو ََش‬َٚ ،‫اٌشؽْ َّخ‬ َّ ُْ ُٙ ْ‫َز‬١‫ش‬ ِ ‫غ‬ ُ
َ َٚ ،‫َٕخ‬١‫غ ِى‬َّ ٌ‫ ُْ ا‬ِْٙ ١ٍَ‫ػ‬
َ ْ‫ ُْ؛ َّإال َٔ َضٌَذ‬ُٙ َٕ١ْ َ‫ َّب ث‬١ِ‫َُٔٗ ف‬ٛ‫ع‬ُ ‫َاس‬ َ ‫َزَذ‬٠َٚ ،ِ‫َّللا‬َّ ‫بة‬ َ َ ‫َْ ِوز‬ٍُْٛ‫َز‬٠ ِ‫َّللا‬
َّ ‫د‬ ِ ُٛ١ُ‫ذ ِِ ْٓ ث‬ ٍ ١ْ َ‫ث‬
.‫ َس َٗآُ ٍُ ْغ ِي ٌٌ ثٖزا اىيفظ‬.{ُُٗ‫غج‬ َ َٔ ِٗ ِ‫ع ث‬ ْ ُ٠ ُْ ٌَ ٍَُُّٗ ‫ػ‬
ْ ‫غ ِش‬ َ ْ َ
َ ِٗ ِ‫ َِ ْٓ أثَطأ ث‬َٚ ،ُٖ‫ِػ ْٕ َذ‬
An Abi Hurairah -radiyallahu anhu- ani Nnabi‟ (sallallahu „alayhi wasallam), qala: “ Man
naffasa an mu‟min kurbatan min kurab addunya, naffasaLLahu anhu kurbatan min kurabi
yawmil qiyámah, wa man yassara ala‟ mu‟sirin, yassarallahu alaihi fid dunya wal ákhirat, wa
man satara musliman satarahuLLAHU fid dunya wal á‟khirah, wallahu fi āwnil ab‟d ma kána al-
a‟bdu fi awni akhiihi, waman salakah taríikan yaltamisu fiihi ilman sahhalallahu lahu bihi
tariikan ilal jannah, wa majtama‟a qawmun fi baytin min buyuutillah yatluuna kitaballah, wa
yatadárasuunahu fiima bainahum illa nazalat alaihim assakiinat, wa gashiyathum arrahma, wa
dhakarahumullah fiiman indahu, wa man batta‟a bihi a‟malahu lam yusri‟ bihi nasabuhu.”
Rawahu Muslim.
Mula kay Abu Hurairah (kalugdan nawa ni Allah): Sinabi ng Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi
wasallam) : “sinuman ang tumulong na maibsan ang suliranin4 na pinapasan ng isang
mananampalataya dito sa mundo, iibsan ni Allah sa kaniya ang matinding suliranin na kanyang
haharapin sa araw ng paghuhukom, Ang sinumang pagaanin (o bigyan ng kaginhawahan) ang
isang gipit (o naghihirap), ay paluluwagin sa kaniya ni Allah ang mga kagipitan dito sa mundo at
sa kabilang buhay, Ang sinumang pagtakpan o ikubli ang kapintasan (pagkukulang, kasalanan o
kahihiyan) ng kapatid na muslim, itatago para sa kaniya ni Allah ang kaniyang pagkukulang
(kapintasan, o kahihiyan ) sa mundong ito hanggang sa kabilang buhay, Si Allah ay tinutulungan
ang kanyang alipin habang ang alipin ay matulungin sa kanyang kapatid, ang sinumang tumahak
sa landas upang maghanap ng kaalaman (sa islam) ay pagagaanin ni Allah para sa kanya ang
landas patungo sa paraiso, at walang pagtitipon ng mga tao na silay nagtitipon-tipon sa isa sa
mga tahanan ni Allah (masjid) at binabasa ang aklat ni Allah (Qur‟an) at pinag-aaralan ito ng
bawat isa sa kanila, maliban na lamang na makarating sa kanila ang kapanatagan, at mababalot
sila sa awa at habag ni Allah, ang mga anghel ay papaligiran sila, at babanggitin (ipagmamalaki)
4
) (lumbay,pagdadalamhati,kagipitan,pighati at iba pang kasintulad nito).
67
sila ni Allah sa mga anghel, Ang sinumang maging banayad (bumagal) ng kanyang mga gawa ay
hindi maitutulak pasulong ng (mabilisan) ng kanyang angkan.” Naiulat ni Muslim sa ganitong
pagkasabi.
nagpapahayag sa kagandahan at kahigtan ng paggawa ng kabutihan at pagmamalasakit sa ibang
tao, at nagpapahayag din ng kahigtan ng pagsasaliksik ng kaalaman at ang pag-aralan ang
Qur‟ān.
1. Ang hadith ay naghihimok na alisin sa kapwa muslim ang kanyang kagipitan at tulungan siya
sa kanyang suliranin o problema, maging ito man ay sa pangangailangan ng pera o di kaya‟y
karamdaman at iba pa.
2. Ang gantimpala ay base sa klase ng gawain, at yan ay matutunghayan sa hadith na kung saan
sinuman ang tulungan at alisin sa kapatid ang kanyang lumbay at kagipitan, ay gagantimpalaan
din siya ni allah ng mas mainam na gantimpala, na kung saan siya tutulungan ni allah at aalisin
sa kanya ang mga kagipitan at kalungkutan na maaaring kanyang madatnan sa kabilang buhay, at
ito ay nagpapakita ng pagiging ganap na makatarungan ni Allah.
3. Ang paniniwala o Pagpapatotoo sa kabilang buhay at sa araw ng paghuhukom, at
pagpapatotoo ng pagkakaroon ng kaparusahan, kagipitan at pagdadalamhati sa araw ng
paghuhukom, ngunit ito‟y pagagaanin ni Allah sa kanyang mga alipin na nananampalataya.
4. Paghihimok na paga-anin o di kaya‟y gumawa ng kaginhawaan sa kapwa muslim sa kanyang
paghihirap, at ang igagantimapala sa kanya ni Allah ay kanya din pagagaanin para sa kanya ang
mga kagipitan dito sa mundo at sa kabilang buhay, gaya ng nabanggit sa hadith: “Ang sinumang
pagaanin (o bigyan ng kaginhawahan) ang isang gipit (o naghihirap), ay paluluwagin sa kaniya
ni Allah ang mga kagipitan dito sa mundo at sa kabilang buhay”.
5. Ang hadith ay naghihimok na pagtakpan at ikubli ang kapintasan o di kaya‟y kasalanan ng
kapwa muslim, kung ang pagkubli sa kasalanan ay hindi magdudulot ng kasamaan, dahil kung
ang pagtakip sa kasalanan ng tao ay magdudulot ng kasamaan ay kinakailangang ipaalam sa
kinauukulan o sa isang iskolar o Imam.
6. Ang hadith ay naghihikayat na maging matulungin ang muslim sa kapwa muslim, at si allah ay
patuloy na tumutulong sa kanyang alipin kapag siya‟y matulungin sa tulad niyang muslim, tulad
ng nabanggit sa hadith: “Si Allah ay tinutulungan ang kanyang alipin habang ang alipin ay
matulungin sa kanyang kapatid”
7. Ang pagtutulungang nabanggit ay ang pagtutulungan sa kabutihan at takot kay Allah, hindi sa
kasamaan, sinabi ni Allah sa Qur‟an: { Kayo‟y magtulungan sa kabutihan at pagkatakot sa
Allah}. [Surah maidah:2].
8. Ang kahigtan ng pagsasaliksik ng kaalaman sa islam at ang paglalakbay para sa pagsasaliksik
ng kaalaman, at ito ay kabilang sa dahilan upang patnubayan siya ni Allah at ipagkaloob sa
68
kanya ang kanyang paraiso,gaya ng nabanggit sa hadith: “ang sinumang tumahak sa landas
upang maghanap ng kaalaman (sa islam) ay pagagaanin ni Allah para sa kanya ang landas
patungo sa paraiso”
9. Ang hadith ay nagtuturo at nagpapahayag na dapat dalisayin ang layunin sa pagsasaliksik ng
kaalaman, gaya ng nabanggit sa hadith “ upang maghanap ng kaalaman” na ito‟y
nangangahulugan na siya‟y nagsasaliksik upang makamit ang kaalaman at hindi pakitang tao o
makamundong layunin, dahil kung ang layunin niya ay pakitang tao at para sa makamundong
bagay, katotohanang siya ay nasasadlak sa kasalanan.
10. Ang hadith ay naghihimok ng pagtitipon-tipon sa mga masjid para sa pagbabasa at pag-aaral
ng Qur‟an, at ito‟y kabilang sa dakilang gawain, at makakamit sa pamamagitan nito ang apat na
bagay:
1) Ang kapanatagan
2) Ang habag at awa ni Allah
3) Papaligiran sila ng mga anghel at silay nananalangin kay allah para sa kanila
4) Sila‟y babanggitin ni Allah at ipagmamalaki sa mga anghel na nasa langit.
11. Ang angkan o pamilya ng tao ay hindi makakapag bigay sa kanya ng kapakinabangan kapag
siya ay nalihis sa landas ni allah, sinabi ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam): “ang
sinumang maging banayad (bumagal) ng kanyang mga gawa ay hindi maitutulak pasulong ng
(mabilisan ng) kanyang angkan.”
12. Katotohanang hindi sukatan sa pagiging mainam at marangal kay allah ay ang angkan o,
pamilya o katayuan sa buhay, bagkus ang sukatan sa pagiging malapit at mainam kay Allah ay
ang pagkakaroon ng takot kay allah sa pamamagitan ng pagsasabuhay sa kanyang mga kautusan
at pag-iwas sa kanyang ipinagbawal.
IKA-TATLUMPU’T PITONG HADITH

‫ش‬٠‫ْ اٌؾذ‬ٛ‫ اٌضالص‬ٚ ‫اٌغبثغ‬
َُّ ُ ‫ ص‬،ِ‫ئَبد‬١ِّ ‫غ‬ َّ ٌ‫ا‬َٚ ‫د‬ َ ‫ت ا ٌْ َؾ‬
ِ ‫غَٕب‬ َّ َّْ‫ }إ‬:َ‫ قَبه‬،َٚ‫بسكَ َٗرَ َؼبى‬
َ َ‫َّللاَ َوز‬ َ ‫ ِٔ َػ ِْ َس ِثّ ِٔ رَ َج‬ِٝٗ ‫ ْش‬َٝ ‫ ََب‬ٞ‫َّللاِ ﷺ ِف‬ َّ ‫ع٘ ِه‬ ُ ‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب َػ ِْ َس‬ َّ ٜ َ ‫ض‬ِ ‫َّبط َس‬ ٍ ‫َػ ِْ اث ِِْ َػج‬
ٌَٝ ‫د إ‬ٍ ‫غَٕب‬َ ‫ػش َْش َؽ‬ َّ ‫َب‬ٙ‫َب َوزَ َج‬ٍَِّٙ ‫َب فَ َؼ‬ٙ‫ ِإ ْْ َ٘ َُّ ِث‬َٚ ،ً‫َبٍَِخ‬
َ ُٖ ‫َّللاُ ِػ ْٕ َذ‬ ِ ‫غَٕخً و‬ َ ‫َّللاُ ِػ ْٕ َذ ُٖ َؽ‬ َّ ‫َب‬ٙ‫َب َوزَ َج‬ٍْٙ َّ ‫ ْؼ‬٠َ ُْ ٍََ‫غَٕ ٍخ ف‬َ ‫ فَ َّ ْٓ َ٘ َُّ ِث َؾ‬، َ‫َٓ رَ ٌِه‬١َّ ‫َث‬
ً‫ئ َخ‬١ِّ ‫ع‬ َّ ‫َب‬ٙ‫َب َوز َ َج‬ٍَِّٙ ‫َب فَ َؼ‬ٙ‫ ِإ ْْ َ٘ َُّ ِث‬َٚ ،ً‫َبٍَِخ‬
َ ُ‫َّللا‬ ِ ‫غَٕخً و‬ َّ ‫َب‬ٙ‫َب َوز َ َج‬ٍْٙ َّ ‫ ْؼ‬٠َ ُْ ٍََ‫ئ َ ٍخ ف‬١ِّ ‫غ‬
َ ‫َّللاُ ِػ ْٕ َذ ُٖ َؽ‬ َ ‫ ِإ ْْ َ٘ َُّ ِث‬َٚ ،ٍ‫شح‬١َ ‫ظؼَبفٍ َو ِض‬ ْ َ ‫ أ‬ٌَٝ‫ع ْج ِؼ ِّبئ َ ِخ ِظؼْفٍ إ‬ َ
.‫َٖب" ثٖزٓ اىحشٗف‬ٞ‫ح‬ٞ‫ "طح‬ٜ‫ ف‬، ٌٌ ‫ َٗ ٍُ ْغ ِي‬، ٛ ُّ ِ‫َبس‬‫خ‬ ُ ‫ج‬ ْ
‫اى‬ ٓ ‫ا‬
ُ َ َٗ‫س‬ . { ً ‫ح‬ ‫ذ‬
َ ‫اؽ‬
ِ َٚ
An Abdullah ibn abbas -radiyallahu anhuma- ani Nnabi‟ (sallallahu „alayhi wasallam), fiima
yarwíhi an rabbihi -tabáraka wata‟ála – Qála: “ innallaha katabal hasanaat was Sayi‟áat, thumma
bayyana dhalik, faman hamma bihasanatin falam ya‟malha katabahallahu indahu hasanatan ká-
mila, wa in hamma biha fa‟āmilaha katabahallahu indahu āshara hasanaatin ila sab‟u mi-ah di‟fin
69
ila ad-áafin kathiira, wa in hamma bisayyi-atin falam ya‟malha katabahallahu indahu hasanatan
ka‟milah, wa in hamma biha fa‟amilaha katabahallahu sayyi-atan wa‟hidah.” Rawahu al-Bukhari
wa Muslim fi sahiihayhima ni hadhil huruuf.
Mula kay Abdullah Ibn Abbas -radiyallahu anhuma-: Mula sa Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi
wasallam) na kasama sa mga kasabihang kanyang isinalaysay mula sa kanyang panginoon ay
kanyang sinabi: “ katotohanang itinakda ni Allah ang mga kabutihan at kasalanan, pagkatapos ay
kanyang ipinaliwanag: Ang sinumang may hangaring (determinadong) gumawa ng kabutihan at
hindi ito naisagawa , ipapasulat ito ni Allah para sa kanya bilang isang ganap na gawaing mabuti,
subalit kung ito (ang mabuting hangarin) ay kanyang ginawa, ipapasulat ito ni Allah para sa
kanya mula sa sampung mabubuting gawa hanggang pitong daang beses o di kaya ay mas
maraming beses.
At sinuman ang maghangad ng masamang gawa at hindi niya ito naisagawa, ipapasulat ito para
sa kanya ni Allah bilang isang ganap na gawaing mabuti, subalit kung ito (ang hangaring
masama) ay sinadya niyang gawin at naisagawa niya,ipapasulat ito ni Allah para sa kanya bilang
isang masamang gawa.” Naiulat ni Bukhari at Muslim sa kanilang dalawang Sahi ng ganitong
pangungusap.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith al-qudsi ay saligan at katibayan sa

pagkakasulat at pagtatakda ng mga kabutihan at masamang gawain ayon sa karunungan ni Allah,
at nagpapahayag ukol sa gantimpala ng pagkakaroon ng mabuting hangarin.
1. Ang hadith al-Qudsi ay nagpapatotoo at nagpapatunay na si allah ay kaniyang itinakda at
isinulat ang lahat ng mabuting gawa at masama ayon sa kanyang karunungan, tulad ng nabanggit
sa hadith: katotohanang itinakda ni Allah ang mga mabubuting gawa at ang masasama”
2. Ang hadith al-Qudsi ay nagpapakita ng pangangalaga at habag ni allah sa kanyang mga alipin,
na kung saan kanyang itinakda ang mga mabuting gawa at inanyayahan o hinimok na gawin ito,
at kanyang itinakda ang masamang gawa batay sa kanyang karunungan at bilang pagsubok sa
kanila, ngunit siya‟y nagbigay babala sa kanyang mga alipin upang iwasan at layuan ito.
3. Nabanggit sa hadith qudsi na ang alipin ay kapag naghangad siya (determinado) ng mabuting
gawa ngunit hindi ito ginawa ay magkaganun paman siya ay gagantimpalaan ng isang mabuting
gawa para sa kanya dahil sa kanyang hangarin, kaya isa yan sa pabor at habag ni allah sa
kanyang mga masunuring alipin.
4. Ang hadith ay nagpapahayag na ang gantimpala ng mabuting gawa ay pinaparami at
dinudoble, at ang isang mabuting gawa ay katumbas ng sampung kabutihan hanggang pitong
daan o di kaya ay mas maraming beses na kabutihan bilang gantimpala.
70
5. Sa hadith qudsi na naisalaysay ay nabanggit na sinumang magkaroon ng masamang layunin at

hindi niya ito ginawa ay pagkakalooban siya ni allah ng isang kabutihan bilang gantimpala para
sa kanyang pag-iwas na ituloy o isagawa ang masama niyang hangarin kung ang kanyang pag-
iwan o nakapigil sa kaniya ay dahil sa takot kay Allah na gawin ang masamang hangarin na iyon,
at kung gawin niya ang masamang hangarin niya ay itatala niya sa kanyang talaan ng gawain ang
isang masamang gawa, at ito ay nagpapakita ng pagiging ganap na makatarungan ni Allah.
IKA-TATLUMPU’T WALONG HADITH

‫ش‬٠‫ْ اٌؾذ‬ٛ‫ اٌضالص‬ٚ ِٓ‫اٌضب‬
َّٟ ٌَ‫ة إ‬ َ ‫ َِب رَمَ َّش‬َٚ ،‫ة‬ِ ‫ب َف ْمذ آرَ ْٔزُٗ ثِب ٌْؾ َْش‬١ًّ ٌِ َٚ ٌِٟ َٜ‫ } َِ ْٓ ػَبد‬:َ‫ قَبه‬َٚ‫َّللاَ رَؼَبى‬ َّ ُ‫إ‬َّ ‫َّللاِ ﷺ‬َّ ‫ع٘ه‬ ُ ‫ قَب َه َس‬:َ‫ هللا ػْٔ قَبه‬ٜ‫ َْشح سض‬ٝ‫ ٕ َُش‬ِٜ‫َػ ِْ أَث‬
‫غ َّ ُغ‬ْ َ٠ ِٞ‫ع ّْؼَُٗ اٌَّز‬ َ ‫ َف ِئرَا أَؽْ جَ ْجزُُٗ ُو ْٕذ‬،َُّٗ‫ أ ُ ِؽج‬َّٝ‫افِ ًِ َؽز‬َٛ ٌَّٕ‫ ثِب‬َّٟ ٌَ‫ة إ‬
ُ ‫َزَمَ َّش‬٠ ِٞ‫ػ ْجذ‬ َ ‫َ َضا ُي‬٠ ‫ َال‬َٚ ،ِٗ ١ْ ٍَ‫ػ‬
َ ُُٗ‫ظز‬ْ ‫ ِِ َّّب ا ْفز َ َش‬َّٟ ٌَ‫َت إ‬
َّ ‫ءٍ أَؽ‬َْٟ ‫ ثِش‬ِٞ‫ػ ْجذ‬ َ
َ ُ َ
.{َُّٗٔ‫ز‬١‫ ِػ‬٤َ ِٟٔ‫عزَؼَبر‬ َ ُ
ْ ‫ٌئِ ْٓ ا‬َٚ ،ََُّٕٗ١‫ػ ِْط‬٤َ ٌِٟٕ‫عأ‬ َ َ َ َّ َ
َ ْٓ ِ‫ٌئ‬َٚ ،‫َب‬ِٙ‫ ث‬ِٟ‫َ ّْش‬٠ ِٟ‫ ِسعْ ٍُٗ اٌز‬َٚ ،‫َب‬ِٙ‫ش ث‬ َّ َّ
ُ ‫َج ِْط‬٠ ِٟ‫َ َذ ُٖ اٌز‬٠َٚ ،ِٗ ِ‫ُج ِْص ُش ث‬٠ ِٞ‫ثَص ََشُٖ اٌز‬َٚ ،ِٗ ِ‫ث‬
.ٛ ِ ‫َس َٗآُ ْاىجُخ‬
ُّ ‫َبس‬
An Abi Hurairah -radiyallahu anhu- Qala: Qala Rasulullah (sallallahu „alayhi wasallam), inallaha
ta‟ala Qála: “ Man a‟dá li waliyyan faqad á‟dhantuhu bilharb, wama taqarraba ilayya abdi
bishay-in ahabba ilayya mimma iftaradtuhu alaihi, wala yazaalu abdi yataqarrabu ilayya
binnawáfil hatta uhibbahu, fa idha ahbabtuhu kuntu sam‟ahu alladhi yasma‟u bihi, wa basarahu
alladhi yubsiru bihi, wa yadahu allati yubtishu biha, wa rijlahu allati yamshi biha, wa la-in
sa‟alani la-u‟tiyannahu, wa la-in istaá‟dhani la‟u‟-ídhannahu.” Rawahul Bukhari.
Mula kay Abu Hurairah (kalugdan nawa ni Allah): Sinabi ng Sugo ni Allah (sallallahu „alayhi
wasallam): Katotohanang sinabi ni Allah ang lubos na makapangyarihan: “Ang sinuman ang
magpakita ng poot at pang-api sa aking WALI (kakampi/kapanalig/tagasunod), tunay na
ipinababatid ko sa kanya na ako ang kanyang makakalaban, ang aking alipin ay hindi higit na
nagpapalapit sa akin liban na lamang sa pamamagitan ng kung ano ang inobliga ko sa kanya, at
ang aking alipin ay nananatiling nagpapalapit sa akin sa pamamagitan ng mga gawaing sunnat
(bulontaryong gawain) hanggang sa siya ay aking mahalin.
Sa oras na siya ay aking mahalin ako ang magsisilbing pandinig niya na gagamitin sa kaniyang
pandinig, at ako ang magsisilbing paningin niya na gagamitin sa kaniyang paningin, at ako ang
magsisilbing kamay niya na gagamitin niya sa kaniyang paghawak at lakas, at ako ang
magsisilbing paa niya na gagamitin niya sa kaniyang paglakad,at kung mayroon siyang
71
hihilingin sa akin ay agad ko itong tutugunan, at kung siya ay magpapakupkop sa akin, siya ay
aking pangangalagaan.” 5 Naiulat ni Bukhari.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith al-Qudsi na nabanggit ay saligan at
katibayan sa kahigtan ng pagiging wali‟ ni allah, at siya ang sinumang tapat na nananampalataya
at kapanalig ni allah, at Ang hadith ay nagpapahayag din ukol sa kahigtan ng mga sunnah (mga
bulontaryong gawain na pagsamba).
1. Katotohanan na Mayroon sa mga alipin na nagiging kapanalig at tunay na alagad ni Allah,
ganon din naman na mayroon sa kanila ang nagiging kaaway o kalaban ni Allah at siya ang mga
taong tumalikod at itinakwil ang islam (kafiruun), Sinabi ni Allah ukol sa kanyang mga tunay na
alagad/awliya: “ walang alinlangan, katotohanan para sa mga awliya (kapanalig/alagad) ni allah,
sila ay walang pangamba at sila ay walang mararanasang kalungkutan”[surah yunus:62] ,sinabi naman
ni Allah ukol sa kanyang mga kaaway: “ katotohanan si Allah ay kanyang kaaway ang mga hindi
naniniwala(kafiruun)”[surah baqarah:98].
2. Katotohanang sinumang nagpapakita ng galit at poot at pang-aapi sa mga awliya‟ ni Allah ay
katotohanang nasasadlak sa malaking kasalanan, katulad ng nabanggit sa hadith qudsi:
“Katotohanang sinabi ni Allah ang lubos na makapangyarihan: Ang sinuman ang magpakita ng
poot at pang-aapi sa aking alipin, tunay na ipinababatid ko sa kanya na ako ang kanyang
makakalaban” .
3. Ang hadith al-Qudsi ay nagpapahayag na nararapat magpakita ng kapanalig , suporta at
pagmamahal sa tunay na alagad at sumusunod kay allah.
4. Katotohanan ang mga mabubuting gawa ay nagpapalapit kay Allah at kanyang minamahal, at
ito ay nararamdaman ng isang taong gumagawa ng mga pagsamba na kung saan kanyang
nararamdaman na siya ay malapit kay allah dahil sa kanyang pagsamba sa kaniya.
5. Ang hadith ay nagpapahayag na ang mga kautusan ni Allah ay nahahati sa dalawa: mga
obligadong pagsamba at bulontaryong pagsamba, at ang obligadong pagsamba ay mas mainam
kaysa sa mga bulontaryo.
6. Ang hadith ay naghihimok sa isang muslim na siya‟y magpadami sa mga bulontaryong
pagsamba, gaya ng mga bulontaryong salah, at dahil jan ay nakakamit niya ang kaluguran at
pagmamahal ni Allah, gaya ng nabanggit sa hadith qudsi: “at tuloy-tuloy ang paglapit sa akin ng
aking alipin sa pamamagitan ng mga gawaing sunnat (bulontaryong gawain) hanggang sa siya ay
aking mahalin,”.
7. Katotohanan na si Allah ay kapag kanyang minahal ang isang alipin ay papatnubayan siya sa
lahat ng bagay, maging sa kanyang paningin, pandinig at sa lahat ng parte ng kanyang katawan
5
)ang kahlugan ng bahagi na ito: ay kung ang Allah ay kanyang minahal ang isang alipin ay kanya itong
papatnubayan sa lahat ng bagay, maging sa kanyang paningin , pandinig at sa lahat ng parte ng kanyang katawan
na kung saan papatnubayan siya ng Allah na ito’y gamitin niya sa kung anong ikalulugod ng Allah.
72
na kung saan papatnubayan siya ni Allah na ito‟y gamitin niya sa kung anong ikalulugod ni
Allah.
8. Ganun din na si Allah ay kapag kanyang minahal ang Alipin dahil sa kanyang tunay at tapat
na pagsunod sa kanya ay kanyang tutugunan ang kanyang mga panalangin at ipagkakaloob sa
kanya ang kanyang dinadalangin o hinihingi, at ilalayo o pangangalagaan siya mula sa mga
kasamaan at sakuna.
IKA-TATLUMPU’T SIYAM NA HADITH

‫ش‬٠‫ْ اٌؾذ‬ٛ‫ اٌضالص‬ٚ ‫اٌزبعغ‬
. {ِٗ ١ْ ٍَ‫ػ‬
َ ‫ا‬ُٛ٘‫عزُى ِْش‬ ْ ِّٕ ٌ‫ا‬َٚ َ ‫ ا ٌْ َخ َطأ‬ٟ‫ ػ َْٓ أ ُ َِّ ِز‬ٌِٟ ‫ َص‬ٚ‫َب‬
ْ ‫ َِب ا‬َٚ َْ‫ب‬١َ ‫غ‬ َّ َّْ‫ }إ‬:َ‫َّللاِ ﷺ قَبه‬
َ ‫َّللاَ رَغ‬ َّ ‫ع٘ َه‬ُ ‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب أ َ َُّ َس‬
َّ ٜ
َ ‫ض‬ ٍ ‫َػ ِْ اث ِِْ َػج‬
ِ ‫َّبط َس‬
‫شَٕب‬ٞ‫ ٗ غ‬ٜ ّ ‫ َٖ ِق‬ْٞ ‫ َٗ ْاى َج‬، ْٔ ‫ َس َٗآُ ا ْثُِ ٍَب َج‬،ٌِ ‫غ‬ ٌ ‫َحذ‬
َ ‫ش َح‬ِٝ
An Abdullah ibn abbas -radiyallahu anhuma- anna Rasulallah (sallallahu „alayhi wasallam),Qála:
“ Innallaha tajáwaza li ān ummati al-khata‟ wan Nisyan wa mastukrihu alaihi.” hadith hasan
Rawahu Ibn majah wal Baihaqi.
Mula kay Abdullah Ibn Abbas (kalugdan sila nawa ni Allah): katotohanang Sinabi ng Sugo ni
Allah (sallallahu „alayhi wasallam): “ Si Allah ay magbibigay ng kapatawaran sa aking mga
tagasunod sa kanilang mga pagkakamali (hindi sinadyang pagkakamali) at sa kanilang
pagkalimot at sa mga gawaing sila‟y napilitan.”ito ay magandang hadith mula sa salaysay ni Ibn
majah at al-Baihaqi at ng iba bukod sa kanila.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligan o katibayan na ang
sinumang nagkakasala dahil sa pagkalimot o di kaya‟y nagkamali (hindi sinadya) at ang taong
napilitan ay wala siyang kapanagutan at kasalanan kay Allah.
1. Ang hadith ay nagpapakita ng dakilang habag at awa ni allah sa kanyang mga alipin, na kung
saan kanyang inangat o inalis sa kanila ang pananagutan sa mga nagawa nilang kasalanan kung
hindi nila ito sinadya, o di kaya‟y dahil sa pagkalimot o napilitan.
2. Katotohanan na ang lahat ng ipinagbawal na bagay sa mga pagsamba o sa mga pagkain at
inumin at iba pa, ay kapag nasadlak dito ang tao dahil sa pagkalimot o kamangmangan o hindi
sinasadya ay wala siyang pananagutan o kasalanan, at ito ay sa mga gawaing pagsamba na
nauukol lamang kayAllah.
Ngunit dapat alalahanin na kung sa mga gawaing may ugnayan sa mga ari-arian ng ibang tao
ay hindi nawawala at naaalis sa kaniya ang tungkulin o kapanagutang pagbayaran ang nasira niya
sa ariarian ng ibang tao.
73
IKA-APAT NAPUNG HADITH

‫ش‬٠‫ْ اٌؾذ‬ٛ‫سثؼ‬٤‫ا‬
َ ‫ ػَب ِث ُش‬ْٚ َ‫ت أ‬٠
َُ‫ َٗ َمب‬.{ًٍ ١‫ع ِج‬ َ ‫َب َوأََّٔه‬١ْٔ ‫ اٌ ُّذ‬ِٟ‫ }و ُْٓ ف‬:َ‫ َٗقَبه‬،ٜ‫َّللاِ ﷺ ِث ََ ْْ ِن ِج‬
ٌ ‫غ ِش‬ َّ ‫ع٘ ُه‬ ُ ‫ أ َ َخزَ َس‬:َ‫ قَبه‬- ‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب‬
َّ ٜ َ ‫ض‬ ُ ِْ‫َػ ِْ اث‬
ِ ‫ َس‬- ‫ػ ََ َش‬
،‫ ُخ ْز ِِ ْٓ ِص َّؾزِه ٌِ َّ َش ِظه‬َٚ ،‫غب َء‬ ْ َ ‫إِرَا أ‬َٚ ،َ‫ص َجبػ‬
َ َّ ٌْ ‫صجَؾْ ذَ فَ َال ر َ ْٕز َ ِظ ْش ا‬ َ ِْ َ ‫ "إرَا أ‬:ُ‫َقُ٘ه‬ٝ ‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب‬
َّ ٌ‫ْذَ فَ َال ر َ ْٕز َ ِظ ْش ا‬١‫غ‬ َّ ٜ َ ‫ض‬ ُ ُِ‫ا ْث‬
ِ ‫ػ ََ َش َس‬
ٛ
ُّ ‫َبس‬ ْ
ِ ‫رِه" َس َٗآُ اىجُخ‬ْٛ َّ ٌِ ‫َبرِه‬١‫ ِِ ْٓ َؽ‬َٚ
An Abdillah ibn Umar -radiyallahu anhuma- Qala: akhadha rasulullah (sallallahu „alayhi
wasallam) bi mankibayyah wa Qála: “ Kun fiddunya ka-annaka gariib aw a‟biru sabiil,”, wa kána
ibn umar -radiyallahu anhuma- yaquul: idha amsayta fala tantadhiris Sabah, wa idha asbahta fala
tantadhir al-masa‟, wa khud min sihhatika limaradik, wa min hayátika limawtika.” Rawahul
Bukhari.
Mula kay Abdullah Ibn Umar (kalugdan sila nawa ni allah): Ang sugo ni Allah ay kanyang
hinawakan ang aking balikat at kanyang sinabi: “ Gawin ang iyong sarili na parang dayuhan o
manlalakbay sa mundong ito”
Di naglaon ay Ang anak ni Umar na si Abdullah ay madalas niyang sabihin: “ kapag sumapit ang
gabi ay huwag mo nang ipagpabukas, at kapag sumapit ang araw ay h‟wag mo nang ipagpagabi;
samantalahin mo iyong kalusugan (sa kabutihan) bago pa dumating ang karamdaman, at
samantahlin mo ang iyong buhay (sa kabutihan) para sa iyong pagpanaw”6. Naiulat ni Bukhari.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay nagpapahayag kung paano dapat
mamuhay ang isang alipin sa mundong ibabaw, at naghihimok na huwag maging abala sa huwad
na pag-asa, at paiksiin ang pagnanais sa mga makamundong bagay, at paghandaan ang kabilang
buhay sa pamamagitan ng pag-gawa ng mabuting gawa.
1. Kahusayan ng pagtuturo ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) na kung saan siya
ay nagbibigay halimbawa sa kanyang pagtuturo sa kanyang disipulo, nang sa ganon ay mas higit
na nauunawaan, at siya ang huwaran natin sa pagtuturo at paghihimok sa ibang tao.
2. Ang hadith ay naghihimok sa isang muslim na huwag magpalinlang sa mundong ibabaw at
ang labis na pagmamahal sa makamundong bagay, at huwag niyang ituring ang buhay dito sa
mundong ibabaw na permanenting buhay, bagkus ituring niya ang kanyang sarili na parang
manlalakbay o dayuhan sa mundong ito, katulad ng nabanggit sa hadith: “Gawin ang iyong sarili
na parang dayuhan o manlalakbay sa mundong ito”.,
6
) Na ang kahulugan : ay Habang ikaw ay nasa malusog na pangangatawan at kaya mong gampanan ang iyong tungkulin ay
karapat dapat na mapakinabangan mo ito, ganoon din habang nabubuhay ka ay mag-ipon at samantalahin para sa iyong
patutunguhan (kamatayan).
74
Sinabi ni Allah Qur‟an: { at huwag mong pagurin [sa kakatitig] ang iyong mga mata sa
anumang aming ipinagkaloob na kasiyahan sa [ibang] lipon sa kanila, ito ay kinang lamang ng
makamundong buhay, na sa pamamagitan nito,sila ay aming sinusubukan, ngunit ang panustos
ng iyong panginoon ay higit na mainam at nagtatagal}. [surah taha: 131]
3. Ang buhay ng isang nananampalataya dito sa mundo ay katulad ng isang dayuhan o
naglalakbay, na kung saan siya ay hindi magtatagal sa isang lugar , at darating ang panahon na
kanyang lilisanin ang lugar, at ang isang manlalakbay ay kanyang pinagtutuunan pansin lamang
ang kanyang layunin sa paglalakbay at hindi abala sa ibang bagay maliban lamang sa pakay niya
sa isang lugar, ganyan dapat ang buhay ng isang muslim, na kung saan ang higit na pagtutuunan
lamang niya ng pansin ay ang layunin niya dito sa mundo at yun ang sambahin si Allah.
4. Ang hadith ay naghihimok na huwag maging abala sa huwad na pag-asa, at paiksiin ang
pagnanais sa mga makamundong bagay, at maging abala lamang sa mabuting Gawain.
5. Ang isang mu‟min (nananampalataya) ay hindi nararapat na siya‟y nasisiyahan sa
makamundong buhay at ito‟y ipagpalit sa kabilang buhay na kung saan naroon ang buhay na
walang hanggan.
6. Nagpapakita na ang sahabi (disipulo) na si Abdullah Ibn Umar ay kanyang pinanghawakan
ang payo ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasalam) , at isa sa palatandaan ay kanyang
madalas na naging kasabihan at ipinapayo sa iba: “ kapag sumapit ang gabi ay huwag mo nang
ipagpabukas, at kapag sumapit ang araw ay h‟wag mo nang ipagpagabi; samantalahin mo iyong
kalusugan (sa kabutihan) bago pa dumating ang karamdaman, at samantahlin mo ang iyong
buhay (sa kabutihan) para sa iyong pagpanaw”
At ang kasabihan na ito ni Abdullah ibn umar ay isang pagpapaliwanag sa payo ng Mahal na
Propeta (sallallahu „alayhi wasallam).
7. Nararapat sa isang muslim na hangga‟t siya‟y nabubuhay at malusog ay dapat magsikap at
magpursige sa paggawa ng pagsamba bago pa dumating sa kanyang ang kamatayan at ang
karamdaman na hindi na niya kayang gawin.
8. Ang buhay at kalusugan ay kabilang sa dakilang biyaya ni Allah, kaya nararapat na
samantalahin ng tao sa kung anong kapaki-pakinabang sa kanya na kanyang aanihin para sa
kabilang buhay,sinabi ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam): “dalawang biyaya na
hindi pinahahalagahan ng karamihan sa mga tao: ang kalusugan at ang oras.”
75
IKA-APAT NAPU’T ISANG HADITH

ْٛ‫سثؼ‬٤‫ ا‬ٚ ٞ‫ش اٌؾبد‬٠‫اٌؾذ‬
‫اُٖ رَجَ ًؼب‬َٛ َ٘ َُْٛ‫َى‬٠ َّٝ‫ُؤْ ُِِٓ أ َ َؽ ُذ ُو ُْ َؽز‬٠ ‫ } َال‬: ‫َّللاِ ﷺ‬
َّ ‫ع٘ ُه‬ ُ ‫ قَب َه َس‬:َ‫ قَبه‬،‫َّللاُ َػ ْْ ُٖ ََب‬
َّ ٜ َ ‫ض‬ ِ ‫بص َس‬ِ ‫َّللاِ ث ِِْ َػ َْ ِشٗ ث ِِْ ْاى َؼ‬
َّ ‫ ٍُ َح ََّ ٍذ َػ ْج ِذ‬ٜ‫َػ ِْ أَ ِث‬
ْ ‫ة‬
َ ‫"اى ُح َّج ِخ" ِثئ ِ ْعَْب ٍد‬
.ٍ‫ح‬ٞ‫ط ِح‬ َ ٌِ ‫غ‬
ِ ‫ ِمز َب‬ِٜ‫َْبُٓ ف‬ْٝ َٗ ‫ َس‬،‫ ٌح‬ٞ‫ط ِح‬ َ ‫ش َح‬ِٝ ٌ ‫ َحذ‬.{ِٗ ‫ٌِ َّب ِعئْذُ ِث‬
An Abi Muhammad Abdullah ibn Am‟r ibn A‟s -radiyallahu anhuma- Qála: qala Rasulullah
(sallallahu „alayhi wasallam): “La yu‟minu ahadukum hatta yakuuna hawáhu tab‟an lima ji‟tu
bihi.” hadithun hasan sahih, rawainahu fi katib “ Al-hujja‟” bi‟isnad sahih.
Mula kay Abu Muhammad na si Abdullah Ibn „amr ibn al-„As -radiyallahu anhuma-: Sinabi ng
sugo ni Allah (sallallahu „alayhi wasallam): “ Hindi magiging ganap ang panananampalataya ng
bawat isa sa inyo hangga‟t hindi umalinsunod ang kanyang kagustuhan sa aking ipinarating (na
katuruan)”.
Maganda at matatag na hadith na aming inulat mula sa aklat na “al-hujja” na may matatag na
pinanggalingang autoridad.
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang saligan at katibayan na ang isang
muslim ay nararapat at obligadong sumunod sa anumang katuruan na ipinarating ng Mahal na
Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wasallam), at ialinsunod ang kanyang sariling kagustuhan
sa kung anong ipinarating ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) .
1. Hindi magiging ganap ang iman/pananampalataya ng isang tao kung ang kanyang sariling
kagustuhan ay hindi umalinsunod sa kung anong ipinarating ng Mahal na Propeta (sallallahu
„alayhi wasallam) at ito ang relihiyong islam, na nangangahulugan na nararapat sa isang muslim
na kanyang ialinsunod ang kanyang sariling kagustuhan sa kung ano ang ikalulugod ni Allah na
sang-ayon sa kanyang batas (Shari‟ah).
2. Ang mahalin ang sinumang minamahal at kinaluluguran ni Allah at ang kanyang sugo ay
tanda ng ganap na pananampalataya ng isang alipin.
3. Ang pagkapoot at pagkamuhi sa anumang katuruan at gabay na ipinarating ng Mahal na
Propeta (sallallahu „alayhi wasallam) ay nagpapawalang bisa o sumisira sa pananampalataya ng
isang muslim.
4. Obligadong gawin ang gabay at katuruan ng Mahal na Propeta (sallallahu „alayhi wasallam)
bilang saligan at tagahatol sa lahat ng aspeto ng buhay, at nararapat na ito‟y tanggapin ng taos
puso.
5. Ang Pagbabawal na kunin at panghawakan ang pananaw o salita ng isa sa mga tao bilang
kapalit sa katuruan ng Mahal na propeta (sallallahu alaihi wasallam).
76
6. Nararapat na tanggapin ng lubos at taos puso ang pagsasabatas ni Allah at ng kanyang sugo.
Sinabi ni Allah sa Qur-an: { at hindi nararapat para sa isang naniniwala, lalaki o babae na kapag
ang Allah at kanyang sugo ay magpasya ng isang bagay , sila ay may iba pang pagpipilian sa
kanilang gawain, at sinuman ang sumuway kay Allah at sa kanyang sugo, katiyakan na siya ay
nasadlak sa hayag na pagkaligaw}. [surah Ahzab: 36].
7. Obligadong panghawakan ang batayan mula sa Qur‟an at hadith ng Mahal na Propeta
(sallallahu „alayhi wasallam) kaysa sa kaisipin (logic) kung magkaroon man ito ng
pagkakasalungatan sa ating pag-unawa.
8. Ang hadith ay nagpapahayag na ang iman ng tao ay nadadagdagan (lumalakas) sa
pamamagitang ng patuloy na pagsunod kay Allah, at nababawasan (humihina) sa pamamagitan
ng pagsuway kay Allah, at ito ang pananaw ng Ahlul Sunnah wal-jama‟ah, taliwas sa ibang sekta
tulad ng Mur‟jiah at Khawarij o Mu‟tazila na kanilang pinaniniwalaan na ang Iman ay hindi
nababawasan at hindi nadadagdagan.
KHAWARIJ AT MU‟TAZILAH: ang pananaw nila sa iman ay ang paniniwala ng puso,
pagbigkas ng dila at pagsagawa ng katawan katulad ng sa ahlul sunnah wal jama‟ah ngunit
kanila itong pinaniniwalaan na isang bahagi na hindi nadadagdagan at hindi nababawasan, at ito
ang paggawa sa lahat ng kautusan at pag-iwas sa lahat ng ipinagbawal, na kung saan sinumang
iwanan ang isang obligadong kautusan o gawin niya ang isang ipinagbawal ay maituturing
siyang ka‟fir sa pananaw ng khawarij , at fasik ( sa pagitan ng iman at kuf‟r) naman sa pananaw
ng mu‟tazilah.
MURJI‟AH: ang pananaw nila sa íman ay isang bahagi lamang, at ito ang paniniwala lamang sa
puso , at hindi kabilang ang pagbigkas ng dila at pagsagawa ng katawan sa iman ayon sa
kanilang pananaw.
Kaya ayon sa kanila , sinuman ang umiwan sa isang obligadong kautusan, o gumawa ng
ipinagbawal ay maituturing pa din siyang nananampalataya na ganap ang pananampalataya
(mu‟min kamilul Iman ), at hindi maaaring ituring na makasalanan, dahil ang Iman sa kanila ay
ang nasa puso lamang.
IKA -APAT NAPU’T DALAWANG HADITH

ْٛ‫سثؼ‬٤‫ ا‬ٚ ٟٔ‫ش اٌضب‬٠‫اٌؾذ‬
َ ِٟٕ‫ر‬َْٛ ‫ َسع‬َٚ ِٟٕ‫ر‬َْٛ ‫َب ا ْثَٓ آ َد ََ! ِإَّٔهَ َِب َدػ‬٠} :ٚ‫َّللاُ ر َ َؼب َى‬
ُ‫غفَ ْشد‬ َّ ‫ َقب َه‬:ُ‫ ُق٘ه‬َٝ ‫َّللاِ ﷺ‬ َّ ‫ع٘ َه‬ ُ ‫ع َِ ْؼذ َس‬ َ :َ‫ هللا ػْٔ قَبه‬ٜ‫َػ ِْ أَّ َِظ ث ِِْ ٍَبىِلٍ سض‬
َ ِٟٕ‫عز َ ْغفَ ْشر‬
ِٟٕ‫ْز‬١َ‫ أر‬ْٛ ٌَ ‫َب ا ْثَٓ آ َد ََ! إَّٔه‬٠ ،‫غفَ ْشدُ ٌَه‬ ْ ‫بء ص ُ َُّ ا‬ َّ ٌ‫ػَٕبَْ ا‬
ِ َّ ‫غ‬ َ ‫ثُه‬ُُٛٔ‫ َثٍَغَذْ ر‬ْٛ ٌَ !ََ ‫َب ا ْثَٓ آ َد‬٠ ،ٌِٟ ‫ َال أ ُثَب‬َٚ ‫ َِب وَبَْ ِِ ْٕه‬ٍَٝ ‫ػ‬ َ ‫ٌَه‬
َ ٌِ ‫غ‬
.‫ ٌح‬ٞ‫ط ِح‬ َ ‫ش َح‬ِٝ ٌ ‫ َحذ‬:َ‫ َٗقَبه‬، ٛ ُّ ‫ َس َٗآُ اى ِز ّ ْش ٍِ ِز‬. {ً‫َب َِ ْغ ِف َشح‬ٙ‫ز ُه ِثمُ َشا ِث‬١ْ َ ‫َر‬٤َ ‫ئ ًب‬١ْ ‫ش‬ ِ ‫ َ ْس‬٤‫ة ْا‬
َ ٟ‫ َال رُش ِْشنُ ِث‬ِٟٕ‫ز‬١‫َب ص ُ َُّ ٌَ ِم‬٠‫ض َخ َطب‬ ِ ‫ِثمُ َشا‬
An Anas ibn Malik -radiyallahu anhu- Qala: sami‟tu Rasulallah (sallallahu alayhi wasallam)
,yaquul: Qalallahu ta‟ala: “ Ya ibna Adam! Innaka ma da‟aw-tani wa rajawtani gafartu laka ma
77
kana minka wala ubali, Ya ibna Ádam! Law balagat dhunubuka anánassama‟ thumma
istagfartani gafartu laka, Ya ibna Ádam! Law ataytani biqurabil ardi khatáyah thumma lakiitani
La tushrik bi shay-an la ataytuka biqurábiha magfiratan.” Rawahu at-Tirmidhi, wa qala: hadithun
hasan sahih.
Mula kay Anas Ibn Malik (kalugdan siya nawa ni Allah) na nagsabi: narinig kong sinabi ng Sugo
ng Allah (sallallahu „alayhi wasallam): Sinabi ng Allah : O anak ni adan, hangga‟t ikaw ay
nanawagan sa akin at humihingi sa akin, ikaw ay aking patatawarin sa (anumang bagay na) iyong
nagawang pagkakasala, kahit gaano pa ito karami, O anak ni Adan maging ang iyong kasalanan
ay umabot sa kalangitan at hingin ang aking kapatawaran, ay patatawarin kita., O anak ni Adan,
kung ikaw ay papunta sa akin na may pagkakasalang kasinlaki ng mundo at pagkatapos ikaw ay
humarap sa akin na hindi mo ako ipinagtambal, ikaw ay aking pagkakalooban ng kapatawarang
kasinlaki nito7 (kasing laki ng mundo).” Naiulat ni at-Tirmidhi na nagsabing ito ay mabuti at
matatag na hadith
Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith al-qudsi ay saligan at katibayan sa
kahigtan ng „tawhid/kaisahan ni Allah‟, at kahigtan ng panalangin at paghingi ng kapatawaran
kay Allah, at ganun din na ang hadith al-qudsi na nabanggit ay nagpapahayag ng lubos na
pagpapatawad ni allah sa kanyang mga alipin na nagbabalik loob sa kanya at hindi siya
pinagtatambal sa iba.
1. Sinumang manalangin kay Allah ng taos puso at may pag-aasam sa kanyang habag ay
pagkakalooban siya ni Allah ng kapatawaran sa kanyang mga kasalanan.
2. Nararapat sa isang du‟ah/panalangin na may kalakip na pag-aasam sa habag at awa ni allah , at
hindi siya nawawalan ng pag-asa sa kaniyang habag, ganun din naman sa mga gawaing pag-
samba na nararapat dito ang pagkakaroon ng pagmamahal, na may kalakip na pag-aasam sa
kanyang habag o gantimpala at takot mula sa kanyang parusa.
3. Katotohanan na si Allah ay kanyang kinaluluguran at minamahal ang kanyang alipin na nag-
aasam sa kanya, nananalangin sa kanya at sinasamba siya ng nag-iisa at hindi pinagtatambal.
4. Katotohanan na si Allah ay kanyang pinapatawad ang lahat ng kasalanan, kahit anong klase o
kahit gaano ito kalaki ay papatawarin ni Allah kapag tunay na nagbabalik-loob ang kaniyang
alipin, katulad ng sinabi ni Allah sa hadith qudsi: na ito “O anak ni Adan maging ang iyong
kasalanan ay umabot sa kalangitan at hingin ang aking kapatawaran, ay patatawarin kita”.
5. Ang dalisay na tawhid/pagsamba lamang kay Allah, na walang bahid na pagtatambal sa kanya
ay nagiging sanhi upang mapatawad ang lahat ng kasalanan,sinabi ni Allah: ﴾sabihin mo sa mga
7
) ibig sabihin ay kasinlaki ng mundo, ang kahulugan ay magbibigay si Allah ng kapatawarang kasing dami ng
pagkakasalang nagawa ng tao.
78
hindi nananampalataya na kung sila‟y magsisitigil (sa kawalan ng pananampalataya at pagsamba

sa mga diyos-diyusan) , ang anumang naunang nangyari noon ay patatawarin para sa kanila﴿.
[Surah al-Anfal: 38]
6. Ang hadith ay nagpapatunay sa pakikipagharap kayAllah sa araw ng paghuhukom, tulad ng

nabanggit sa hadith qudsi:., O anak ni Adan, kung ikaw ay papunta sa akin na may
pagkakasalang kasinlaki ng mundo at pagkatapos, ikaw ay humarap sa akin na hindi mo ako
ipinagtambal, ikaw ay aking pagkakalooban ng kapatawarang kasinlaki nito8 (kasing laki ng
mundo)”,
Sinabi pa ni Allah sa Qur‟an bilang patunay: ﴾kaya sinumang umaasa sa pakikipagharap sa
kanyang panginoon hayaan siyang gumawa ng mga gawaing matuwid at huwag siyang
magtambal ng isa man sa pagsamba sa kanyang panginoon﴿. [Suurah al-Khaf: 110]
7. Ang hadith ay naghihimok na magparami ng du‟ah/panalangin, at ang paghingi ng
kapatawaran kay allah at pagbabalik loob sa kanya, at ang pagdalisay sa mga gawain alang-alang
lamang kay Allah.
8
) ibig sabihin ay kasinlaki ng mundo, ang kahulugan ay magbibigay si Allah ng kapatawarang kasing dami ng
pagkakasalang nagawa ng tao.
79
PANGWAKAS
Ang lahat ng papuri ay kay Allah lamang, ang Panginoon ng santinakpan. Ako ay sumasaksi
na walang ibang Diyos maliban kay Allah, Siya ay walang katambal at ako ay sumasaksi na si
Propeta Muhammad, (Sallallahu Alayhi Wassallam) ang Kanyang tagapaglingkod at sugo.
Pagpalain siya nawa ni Allah, at ang kanyang mga pamilya, mga kasamahan at ang mga
sumusunod sa kanila hanggang sa Araw ng Paghuhukom.
Ako‟y nagpapasalamat kay Allah (subhánahu wata‟ála) ng lubos na pasasalamat dahil sa

kanyang patnubay at tulong na maipagpatuloy at matapos ang aklat na ito, Dalangin ko kay
Allah, ang Tigib ng Kaluwalhatian at Kataas-taasan, na tanggapin nawa niya ang aklat na ito
nang magandang pagtanggap, at gawin niyang kapaki-pakinabang sa iba, tunay na Siya ang
Dumidinig at Tumutugon ng panalangin.
Wa sallallahu āla Nabiyyiná Muhammad, wa āla álihi wasahbihi wa sallama tasliiman kathiira.
Nawa‟y Ang pagpapala ni Allah at kanyang kapatawaran ay mapa sa kanyang Propeta

Muhammad , Sampu ng kanyang Pamilya, Kasamahan at sa sinumang tumatahak sa matuwid na
landas hanggang sa huling araw.

QASSIM UNIVERSITY (COLLEGE OF SHARIAH)
abuhaneenabdullah@gmail.com
https://www.facebook.com/abuhaneen.ibnabdullah
٢٤ / ٧ / ٣٦٥١ ‫ھ‬
18 / 03 / 2018
80

Nawawi Tagalog

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nawawi Tagalog

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Pagpapaliwanag sa

Imam Yahya Ibn Sharaf Annawawi

TINIPON AT ISINALIN SA WIKANG TAGALOG NI

NASRODEN MANAN ABDULLAH

‫مع ذكر الفوائد المستنبطة من األحاديث‬

‫جمع و ترتيب ‪:‬‬

PANIMULA 4 IKA-DALAWAMPU‟T DALAWANG HADITH (22) 41

UNANG HADITH (1) 6 IKA-DALAWAMPU‟T TATLONG HADITH (23) 42

PANGALAWANG HADITH (2) 8 IKA-DALAWAMPU‟T APAT NA HADITH (24) 44

PANGATLONG HADITH (3) 11 IKA-DALAWAMPU‟T LIMANG HADITH (25) 47

IKA-APAT NA HADITH (4) 12 IKA-DALAWAMPU‟T ANIM NA HADITH (26) 49

IKA-LIMANG HADITH (5) 14 IKA-DALAWAMPU‟T PITONG HADITH (27) 51

IKA-ANIM NA HADITH (6) 16 IKA-DALAWAMPU‟T WALONG HADITH (28) 53

IKA-PITONG HADITH (7) 21 IKA-DALAWAMPU‟T SIYAM NA HADITH (29) 55

IKA-WALONG HADITH (8) 22 IKA-TATLUMPONG HADITH (30) 58

IKA-SIYAM NA HADITH (9) 24 IKA-TATLUMPU‟T ISANG HADITH (31) 60

IKA-SAMPUNG HADITH (10) 25 IKA-TATLUMPU‟T DALAWANG HADITH (32) 61

IKA-LABING ISANG HADITH (11) 26 IKA-TATLUMPU‟T TATLONG HADITH (33) 62

IKA-LABING DALAWANG HADITH (12) 27 IKA-TATLUMPU‟T APAT NA HADITH (34) 64

IKA-LABING TATLONG HADITH (13) 28 IKA-TATLUMPU‟T LIMANG HADITH (35) 65

IKA-LABING APAT NA HADITH (14) 29 IKA-TATLUMPU‟T ANIM NA HADITH (36) 67

IKA-LABING LIMANG HADITH (15) 30 IKA-TATLUMPU‟T PITONG HADITH (37) 69

IKA-LABING ANIM HADITH (16) 32 IKA-TATLUMPU‟T WALONG HADITH (38) 71

IKA-LABING PITONG HADITH (17) 33 IKA-TATLUMPU‟T SIYAM NA HADITH (39) 73

IKA-LABING WALONG HADITH (18) 34 IKA-APAT NAPUNG HADITH (40) 74

IKA-LABING SIYAM NA HADITH (19) 35 IKA-APAT NAPU‟T ISANG HADITH (41) 76

IKA-DALAWAMPUNG HADITH (20) 38 IKA -APAT NAPU‟T DALAWANG HADITH (42) 77

IKA-DALAWAMPU‟T ISANG HADITH (21) 40 PANGWAKAS 80

‫بسمميحرلا نمحرلا هللا‬

Sinabi ni Allah sa Qur'ān:

[7:‫﴾] اىحشش‬ ۚ ‫ا‬ُٛٙ َ‫ػ ُْٕٗ فَبٔز‬

Katotohanang kabilang sa pinaka mainam na kaalaman ay ang kaalaman sa mga Hadith ng

Ang aking ginawang Pagpapaliwanag sa mga Hadith ay batay sa mga sumusunod:

2) Kahulugan ng Hadith sa wikang tagalog.

3) Asshar‟h Al-Ijmali ٜ‫ ) اىشرش اججَربى‬Pangkalahatang Pagpapaliwanag ng mga Hadith:

4) Kapupulutang Aral: paglalahad ng mga kapaki-pakinabang na mga aral mula sa mga

Ako'y nagpapasalamat ng taos-pusong pasasalamat sa aking mga kapatid sa Islam na

NASRODEN MANAN ABDULLAH

Pangalawang uri: Kabaliktaran ng nauna, at dito ay nararapat na himukin sa pagkakaraoon ng

At kinakailangan na pangalagaan ng isang tao ang „ikhlaas‟ at pag-uudyok dito, sa kadahilanang

4. Kahusayan sa pagtuturo ng Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) at ito ay ang

Allah at pagsaksi na si Muhammad ay sugo ni Allah,ang pagtayo ng limang beses na

“sinuman ang gumawa ng mga pagbabago (bagong pamamaraan) na hindi kasama sa

c- Kapabayaan o kakulangan sa pagsasalarawan o pagsisiyasat: walang pagkawili sa pag-uusisa,

hadith na sinabi ni Propeta Muhammad (sallallahu „alayhi wa sallam) „kainin ninyo at

5. Ang pagsuway at pagsalungat sa mga propeta ay isa sa dahilan ng pagkasira at pagbaba ng

IKA-LABING ISANG HADITH

Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay saligang nagpapahayag ng pag-iwas sa

IKA-LABING DALAWANG HADITH

IKA-LABING TATLONG HADITH

IKA-LABING APAT NA HADITH

Pangkalahatang paliwanag ng Hadith: Ang hadith ay isang Saligan sa islam at batayan na

IKA-LABING LIMANG HADITH

IKA-LABING ANIM HADITH

9. Ang kagandahan at kabutihan ng pag-uugali at pagtuturo ng mahal na Propeta (salallahu

IKA-LABING PITONG HADITH

6. Ang hadith ay nagpapakita ng pagiging ganap ng batas ng Islam at ng kanyang katuruan,

IKA-LABING WALONG HADITH

5. Ang Hadith ay nagpapakita ng biyaya at habag ni ALLAH sa mga nananampalataya na kung

IKA-LABING SIYAM NA HADITH

Sa Hadith naman ay napakarami, halimbawa ay ang mga pagsasalaysay ng Mahal na Propeta

IKA-DALAWAMPU’T ISANG HADITH

IKA-DALAWAMPU’T DALAWANG HADITH

IKA-DALAWAMPU’T TATLONG HADITH