АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Проф. д-р. Страхиња Трпевски

ОКТОМВРИ
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

ВЕЖБИ
11.00-13.00

ПРВА ГРУПА - Втормик 13.00 -13.45

ВТОРА ГРУПА - Втормик 14.00-14.45

ТРЕТА ГРУПА - Вторник 15.00-15.45

вежби
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Studiska godina treta

Broj na ECTS krediti 3

Vkupen broj na kontakt časovi 42

Vid na predmetot zadolžitelen
Kod 3.6.5
Preduslovi nema

вежби
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Зошто??
Последниве години значително е зголемена важноста
на значењето на квалитетно, високо вреднувано,
архитектонско-физичкото стручно проектирање.
Меѓутоа, во голем број на случаи, издатоците за
постигнување на целите кои произлегуваат од термо-и
хидро архитектонска/градежна - физика, како и
звучната заштита, и заштитата од пожари е разбирливо
поголема од онаа за статичко-конструктивно
проектирање.
Искуствата покажуваат дека во пракса штетите на
градежните објекти настануваат како последица на
нецелосна примена на архитектонско/градежните
физикални принципи на проектирање и градба.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Celi
osoznavanjeto na teoretskite osnovi i praktičnite
metodi za formiranje na arhitekturata pod dejstvo
na svetlinata, bojata, toplinata, dviženjeto na
vozduhot i zvukot

Vo kontekst na
zapoznavanje i koristenje na standardi, kako i praktični,
relevantni fizički metodi i tehniki će ovozmožat dobivanje
na numerički vrednosti za procena na optimalnite
karakteristiki na proektite i objektite po nekolku osnovni
kriteriumi:
komfort, sigurnost i dolgovečnost, energetska i
ekonomska efikasnost
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Celi

Dobienite znaenja za principite i metodite

za analiza na odredeni arhitektonski
problemi posočeni vo tematskite podračja
na predmetot će ovozmožat istite
uspešno da gi implementirate vo procesot
na proektiranjeto i izvedbata na objekti.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Sodržina
Predmetnata programa ja tretira problematikata vo koja se
vklučeni slednite programski celini:

1. Prenos na toplina. Toplinska izolacija.

Toplinski mostovi. Toplinsko-izolacioni materijali.
Difuzija na vodenata parea niz gradežnite
elementi. Toplinska stabilnost na nadvorešnite
gradežni elementi. Energetska efikasnost.Požari i
protivpožarna zaštita.

вежби
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Sodržina
Predmetnata programa ja tretira problematikata vo koja se
vklučeni slednite programski celini:

2. Zvučni branovi vo zatvoren prostor. Akustičen

kvalitet na prostorii. Apsorbcioni materijali i
elementi. Modeliranje akustika na sali. Prenos na
vozdušen i udaren zvuk niz gradežnite elementi.
Metoda za ocena na zvučnata izolaciona moć na
gradežnite elementi. Environmentalna bučava.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Sodržina
Predmetnata programa ja tretira problematikata vo koja se
vklučeni slednite programski celini:

3. Prirodno i veštačko osvetluvanje na prostorii.

Integriranje na osvetluvanjeto. Osvetluvanje kaj
objektite i gradovite.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Organizacija na nastavata

Nastavata se odviva on-line, kako interaktivna vo

sistem od predavanja so pratečka diskusija.

Vežbite će se odvivaat vo po grupi, kade

predmetnata materija će se sovlada niz izrabotka
na tematski vežbi I pretocat vo seminarski raboti.

вежби
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Očekuvanja-rezultati

Preku Teoretskiot del od nastavata se steknuvaat

osnovnite poznavanja i principi za deluvanje na
toplinata, svetlinata i zvukot, so nivnata
interakcija vo arhitekturata, i so osnovnite
gradežni dokumenti – standardi, koi go
opredeluvaat kvalitetot, energetskata efkasnost i
ekonomičnosta na gradbata.

вежби
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Očekuvanja-rezultati

Praktičniot del ovozmožuva da se sfatat i

pravilno da se vrednuvaati osnovnite parametri
na praktičnite, relevantni fizički metodi i tehniki
za procena na optimalnite karakteristiki na
gradežnite materijali, proekti i objekti , i da se
izvlečat pouki za sozdavanje na novi
arhitektonski vrednosti vo ramkite na
proektantskite predmeti, da se analiziraat
odredeni arhitektonski problemi proizlezeni od
navedenite tematski podračja za nivna primena
vo arhitektonskiot proekt.

вежби
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Literatura i učebni pomagala

Standardi i regulativi, zakoni:

MKS EN ISO
13789:2006,
13788:2006,
13370:2006,
10456:2006 i dr.
-Energetska efikasnost vo objekti od visokogradba- Dr.Uwe Hartmann,Hinnerk
Futterer,Dr. Gunther Ludewig, Dr. Strahinja Trpevski,Georgi Trajanovski- GEC 2011
-Građevinska fizika , Priručnik, deo I i II, toplinska zaštita,zvučna
zaštita,zaštita od požara, i stručni rečnik- Volfgang M. Vilems, Kai Šild,
Simone Dinter ,GK 2006
-Osobine i performanse materijala u arhitekturi, -Mihajlovič-Ristivojević M.
Beograd, 1995
-Akustika, buka i zgrade- Gezele i Šille -1981 GK
-Concert Halls and Opera Houses: Music Acoustics and Architecture, Leo
Beranek., ger, 2003.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Obvrski na studentite

-redovnost i aktivnost vo nastavata :

maks. 10 poeni
-Zadožitelna izrabotka na tematski vežbi :
maks. 80poeni
-terenska nastava :
maks. 10 poeni
Vkupno : - maks. 100 poeni vo semestar

вежби
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Proverka na znaenjata

So osvoeni min. 51 poen studentot se steknuva so

pravo da dobie potpis. Vo sprotivno se upatuva na
preslušuvanje na predmetot.
Studentot polaga ispit kako završno ocenuvanje .
Konečnata ocena e prema pravilnikot za režimot na
studiranje.

вежби
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Konsultacii

Секоја Среда од 9.00-11.00 часот

вежби
 АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Би сакал да го свртам вашето внимание на говорот

Editorial of the President за состојбата на Унијата на претседателот на
Европската комисија Урсула Ван дер Лејен на 16
септември 2020 година.
За прв пат, архитектите се споменуваат како
потенцијална движечка сила во рамките на
Зелениот договор и во областа на изградената
околина и нејзино реновирање. Ова претставува
извонреден чекор за нас и се радуваме на следната
фаза.
Покрај испраќањето писмо до Претседателот на
Европската комисија во кое ја нудиме нашата
подготвеност како репрезентативна организација, јас
исто така испратив писмо до многу потенцијални
партнери, организации и засегнати страни да
иницираат заеднички напор да ја искористат оваа
можност за сите креативни професии.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА
„Треба да и дадеме своја
посебна естетика на нашата
системска промена - да го
усогласиме стилот со
одржливоста“, рече Урсула
фон дер Лејен, претседател на
Европската комисија, за време
на нејзиното обраќање на
Унијата на пленарниот
парламент на Европскиот
парламент на 16 септември.
Ова е причината зошто ќе
воспоставиме нов европски
Баухаус - простор за ко-
креација каде што архитекти,
уметници, студенти, инженери,
дизајнери работат заедно за да
се случи тоа “.
'What a Second Bauhaus Movement Means for
Europe' (Bloomberg)
Зелениот договор на Европската унија ќе предизвика
бран на реновирање на згради - и шанса да се најде
нова заедничка естетика на архитектурата.
„Дизајнот и стилот се поими за минатото, а не за
иднината. Сега станува збор за ставот - како да се
размислува и како да се пристапи кон проблемите “.
вели Georg Pend, претседател на Советот на
архитекти на Европа
Пред еден век, школата Баухаус обедини уметници
и архитекти како Paul Klee, Lilly Reich and Mies van
der Rohe, кои ја оспорија традиционалната
ортодоксност и го преобликуваа Западот преку
своите модернистички дизајни. Сега Европската
унија гледа шанса да создаде нова заедничка
естетика родена од потребата за реновирање и
конструирање на повеќе енергетски ефикасни
згради.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

- За таа цел, архитектите и инженерите низ цела Европа имаат голем

број опции за прикажување на подобри перформанси од зградите.
Постојат повеќе од 20 шеми за сертифицирање на зградите што се
користат низ цела Европа, меѓу нив LEED, Minergie и PassivHaus.

- Овие програми за сертификација се доброволни; во однос на

мандатите, има помалку.

-Една рамка на ЕУ, наречена Директива за енергетски перформанси

на згради, бара од сопствениците на имот да пополнат сертификати
за енергетски перформанси, обично кога ставаат зграда на продажба
или изнајмуваат, за да ја опишат употребата на енергија во зградата.

-Во последниве години, ЕУ се обиде да ја поддржи оваа директива

со барање од земјите-членки да излезат со национални долгорочни
стратегии за реновирање.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Сепак, построгиот режим на користење на енергијата е нешто

помалку од филозофијата за проектирање.
Политичките напори во оваа сфера добија и нова итност. Во јануари
2018 година, европските министри за култура се собраа во Давос да
работат на заеднички пристап за следење на повисоко квалитетна
архитектура и урбан развој како политичка цел.

Министрите усвоија декларација за промовирање на Baukultur,

заложба за размислување за изграденото опкружување како одраз
на европскиот идентитет и разновидност.
Декларацијата од Давос за Baukultur сугерира дека барем некои
делови од европскиот естаблишмент се стремат кон нешто поголемо
од збирот на задолжителни минимуми за градежните перформанси.

„Тие го користат Баухаус во извесна смисла како

метафора за иновативно размислување, за рушење на
границите помеѓу нештата, за проектирање со
преземање и решавање на секојдневните проблеми“,
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

NextGenerationEU: Комисијата ги презентира следните

чекори за 672,5 милијарди евра за обнова на Објект и во
Годишната стратегија за одржлив раст во 2021 година
Снабдување со енергија-Промовирање на идни
докажани чисти технологии и забрзување на
развојот и користењето на обновливи извори.
Реконструкција и обнова - Подобрување на
енергетската ефикасност на јавните и
приватните згради.
Станици за Полнење гориво и реупотреба -
Промоција на чисти докажани технологии за
иднината за да се забрза употребата на
одржлив, достапен и паметен транспорт, станици
за полнење гориво и проширување на јавниот
превоз.
Поврзување- брзото ширење на брзите
широкопојасни услуги за сите региони и
домаќинства, вклучително и оптички и 5G мрежи.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

-Предлогот за енергетско реновирање е дел од

климатските активности во основата на планот
за обновување од коронавирусот во ЕУ од 1,8
трилиони евра (2,1 трилиони американски
долари) и може да резултира со огромна
Околу една третина од овој архитектонска преобразба, онаа што лидерите ја
пакет од 2 трилиони долари споредуваат со новото движење Баухаус за
е наменет за климатски
активности, вклучително и континентот.
масовно реновирање на - Еден распоред предвидува реновирање на
згради. Намалувањето на
потрошувачката на енергија дури 2% од градежниот фонд на континентот
во зградата се смета за секоја година. Тој тип на „бран за реновирање“
клучно за спречување на
нарушувачките климатски ќе ја унапреди целта Европа да стане првиот
промени, бидејќи климатски неутрален континент во светот до
градежните активности и
градежништвото заедно 2050 година и може да претставува можност за
сочинуваат околу 39% од симболична трансформација.
глобалните емисии на
стакленички гасови.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Деталите за оваа агенда сè уште се водат за

преговори, но посочувајќи на Баухаус –
школата од времето на Вајмар кое разгори
влијателни мислители во дизајнот,
архитектурата и занаетчиството сè додека не
беше принудено да се затвори од
нацистичкиот режим во 1933 година ,

комесарите на ЕУ повикаа наследство со

моќна контрола врз имагинацијата на
Европејците (и другите). Обемот на
разгледување на климатските активности
може да им даде на законодавците,
инженерите и архитектите можност да
градат кон заедничка континентална
визија.
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА
Комисијата ќе ги
открие деталите за
иницијативата за бран
за реновирање, како „Пораката беше, да создадеме стил и
дел од Европскиот архитектура на нашето време, архитектура
зелен договор, денес, што им помага на нашите градови да
на 14 Октомври. станат позелени и исто така повторно да
не поврзе со природата“, вели Кадри
Симсон, европски комесар за енергетика.

Можеби тоа е правото кредо што треба да ги

обедини европските архитекти и планери зад
системската и симболична визија за
напредок. Може да биде едноставно како
модернистичката аксиома што стана толку
популарна кај Баухаус: Формата ја следи
функцијата.
Градежна Физика

Физика на згради

ФИЗИЧКИ
МАТЕРИЈАЛИ ФЕНОМЕНИ
Ги објаснуваат
Отелотворување карактеристиките на
на објекти однесување на
објектите во однос на
својата околина и
обратно

Вовед– генеза, основни начела - Систем на стандарди

Градежна Физика

Физика на згради
ОДНОСОТ НА ЧОВЕКОТ И ОКОЛИНАТА

Карактеристиките на савремените
друштва и проблемите кои ги пратат
допринесоа за убрзан развој на новата
наука:

Наука за околината-средината(environmental
science)
(физички и социјални/ психосоцијални аспекти)

Вовед– генеза, основни начела - Систем на стандарди

 Градежна Физика

Физика на згради

Однос на човекот и околината

• полето на делување на оваа наука ја вклучува и
областа и работата на архитектот:
„ -просторно и урбанистичко планирање,
урбанистичко и архитектонско проектирање
и градење,

• и елементи од други науки кои можат да бидат

од значење за архитектонската
дејност:
климатологија, екологија, одржив развој
(sustainable development)

Вовед– генеза, основни начела - Систем на стандарди

 Градежна Физика
Појави и проблеми кои ги пратат
савремените општества и влијаат на
нашиот однос кон опкружувањето?
Неконтролирана сеча на шума Ерозија на земјишта

МК – долината на река Вардар

Вовед– генеза, основни начела - Систем на стандарди

 Градежна Физика
Појави и проблеми кои ги пратат
савремените општества и влијаат на
нашиот однос кон опкружувањето?
Ерозија на земјишта Зголемување на сиромаштво

Вовед– генеза, основни начела - Систем на стандарди

 Градежна Физика
Појави и проблеми кои ги пратат
савремените општества и влијаат на
нашиот однос кон опкружувањето?
Зголемување на сиромаштво

интензивно населување
(урбанизација) на градови

Неформални нааселби-дивоградби

Вовед– генеза, основни начела - Систем на стандарди

АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Енергетски параметри

ЗАМИНУ
ВАЊЕ
ОД
ЗЕМЈИТЕ
ЕМИГРАЦИЈА
АРХИТЕКТОНСКА ФИЗИКА

Енергетски параметри

ДОСЕЛУ
ВАЊЕ
ВО
ЗЕМЈИТЕ
ИМИГРАЦИЈА
 Градежна Физика
Појави и проблеми кои ги пратат
савремените општества и влијаат на
нашиот однос кон опкружувањето?
интензивна урбанизација на
градови интензивирање на сообраќајот

Зголемување
на градовите

Вовед– генеза, основни начела - Систем на стандарди

 Градежна Физика
Појави и проблеми кои ги пратат
савремените општества и влијаат на
нашиот однос кон опкружувањето?

интензивирање на сообраќајот Влијание на микроклимата во градот

Зголемување на температурата

Зголемување
на загадување

Увод– генеза, основни начела - Систем на стандарди

 Градежна Физика
Појави и проблеми кои ги пратат
савремените општества и влијаат на
нашиот однос кон опкружувањето?
Зголемување на потребата за
Влијание на микроклимата во градот енергија
Зголемување на температурата
– енергетски ресурси

Вовед– генеза, основни начела - Систем на стандарди

 Градежна Физика
Појави и проблеми кои ги пратат
савремените општества и влијаат на
нашиот однос кон опкружувањето?
Зголемување на потребата за енергија
– енергетски ресурси

Валкани
технологии
и
загадување Прифаќање на нови концепти –концепт на
на одржив развој, кој вклучува и истраживања
околината
на алтернативни извори на енергија

Вовед– генеза, основни начела - Систем на стандарди

Градежна Физика

овие услови допринесоа за развој на

Архитектонската Физика како посебно
поле на делување на архитектот
усмерено на физичките феномени којшто
некој објект ги исполува, или на којшто е
изложен (топлина, звук, светлост,
пожар,....);

„замаец за развојот на оваа

градителска наука е – светската
енергетска криза во
седумдесетите години на ХХвек
Еволуција на односот према топлотната
заштита на зградите

1. Принцип на градење ускладен со природните

услови на локацијата
 „добро познавање на карактеристиките на микролокацијата
(позитивни и негативни)
 „подруг пристап на прашањето на топлотниот конфор од оној
којшто го имаме денес– поскромни барања во однос на него

2. Постепено ‘заборавање’ на климатските принципи

како последица на достапност на фосилните
горива
 „примена на различити системи за греење во бјектите
 „развој на нови материјали и технологии на градење „
 ефтино гориво (енергија) со кое се компензираат недостатоците
во објектите во однос на топлинскиот конфор (зиме и во лето)
 „појава на градежни штети како последица на недоволно
промислена примена на нови материјали и технологии на
градење – Поттик за развој на првите прописи од областа на
топлинската заштита
 Еволуција на односот према топлотната
заштита на зградите

Грижата за потрошувачка на
енергиа по нафтената криза на
почетокот на седумдесетите
години од XX века доведе до :
„повнимателен однос кон
ресурсите
„враќање кон климатските
(биоклиматским) принципи на градење
„истраживање за примена на
алтернативни извори на енергиа
„развој на систем на прописи од
областа на топлотна заштита
„разгледување на проблемот
на загадување, односно
влијанието врз Животната
средина
 Градежна Физика

„Во дадени околности, современото проектирање и

градење во се поголема мерка представува процес на
усогласување помеѓу:

„човекот и неговите потреби кои со проектот/објектот треба да

ги задоволи прашањето на конфорот кој во објектот треба да се
овозможи
„зграда/објект– однос на објектот и локацијата (надворешни
влијанија/услови); (внатрешни влијанија/услови);
„примена на технологија и системи во објектот

Ваков интегрален однос води кон нешто што може да се

нарече “climate design” – “проектирање во согласност
со климатските услови “ е намера да се оствари
Максимален комфор во објектот со минимум
енергија!!!!!!
 Градежна Физика

Обвивката на објектот / фасада на зградата претставува

посредник меѓу внатрешноста и надворешноста на
просторите и истите страдаат најмногу од најразлични
влијанија!
? тоа е место кое е во голема мера се регулира
прашањето на
светлина, топлинска, акустична и воздухот и удобноста