ZAGROŻENIA CHEMICZNE I

RADJACYJNE

Tobiasz Szymański 1 TE
 Zagrożenie chemiczne -uwolnienie niebezpiecznych dla ludzi i
środowiska pierwiastków chemicznych oraz ich związków, mieszanin
lub roztworów występujących w środowisku lub powstałych w
wyniku działalności człowieka.

Najczęstszym źródłem zagrożenia chemicznego jest miejsce magazynowania, transportowania lub

przetwarzania tych substancji. Katastrofa chemiczna wiąże się z niekontrolowanym uwolnieniem
niebezpiecznej substancji powodującej zagrożenie toksyczne, wybuchowe lub pożarowe. Materiały
niebezpieczne należy przechowywać w odpowiednio oznakowanych, szczelnych, zabezpieczonych i
przeznaczonych do tego, opakowaniach. W trakcie ich składowania i transportowania należy
zachować odpowiednie środki ochrony, zarówno zbiorowej, jak i indywidualnej

Najczęstsze przyczyny uwolnienia niebezpiecznych środków

chemicznych są:
1. Awarie i katastrofy w obiektach przemysłowych,
2. Wypadki cystern klejowych oraz autocystern,
3. Rozszczelnienie rurociągów przemysłowych,
4. Katastrofy morskie tankowców i chemikaliów.
Obowiązkiem każdej osoby - która zauważyła występowanie awarii
jest niezwłoczne powiadomienie o tym osób znajdujących się w
strefie zagrożenia oraz służb ratunkowych.
Zapach środków chemicznych - najczęściej można wcześniej
wyczuć zanim ich stężenie stanie się groźne dla życia lub zdrowia
ludzi.
Zasady postępowania w razie uwolnienia niebezpiecznych
środków chemicznych:

 Powiadom natychmiast w jakikolwiek sposób straż pożarną i policję. Podaj istotne

dane:
- Miejsce zdarzenia,
- Charakter zdarzenia,
- Oznaczenia widniejące na samochodzie przewożącym NŚCh,
- Swoje dane.
 Nie bądź kibicem zdarzenia, ale oddal się z miejsca wypadku, aby zminimalizować
ryzyko zatrucia.
 Opuść rejon zagrożony, kierując się prostopadle do kierunku wiatru.
 Chroń swoje drogi oddechowe. W tym celu wykonaj filtr ochronny z dostępnych Ci
materiałów (zwilżona w wodzie lub wodnym roztworze sody oczyszczonej
chusteczka, szalik, ręcznik, itp.) i osłoń nim drogi oddechowe.
 Jeśli jesteś w samochodzie - zamknij okna, włącz wentylację wewnętrzną - staraj się
jak najszybciej opuścić strefę skażenia.
 Stosuj się ściśle do poleceń służb ratowniczych lub komunikatów, przekazywanych
przez lokalne środki przekazu - radio, TV, megafony.
 Jeśli przebywałeś w strefie skażonej, zdejmij ubranie, które uległo zanieczyszczeniu i
zamień je na czyste oraz dużą ilością bieżącej wody przemyj oczy, usta, nos i weź
prysznic.

Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że niebezpieczne środki

chemiczne przenikną do twojego domu to:
1. Włącz radio lub telewizor na program lokalny i stosuj się ściśle do poleceń, wydanych
przez lokalne władze (służby ratownicze).
2. Uszczelnij wszystkie otwory okienne, wentylacyjne, drzwi - oklejając je taśmą
klejącą, obkładając rulonami z mokrych ręczników czy prześcieradeł.
3. Oddychaj przez maseczkę wykonaną z gazy, waty, ręcznika itp.
4. Zadbaj o bezpieczeństwo swoich podopiecznych, dzieci, osób niepełnosprawnych,
zwierząt domowych.
5. Pozostań w wewnętrznej części budynku przy zamkniętych drzwiach - w przypadku,
gdy istnieje niebezpieczeństwo skażenia chlorem, udaj się na wyższe kondygnacje np.
do sąsiadów. W przypadku amoniaku - kieruj się do pomieszczeń, położonych na
niskich kondygnacjach.
6. Powiadom o zagrożeniu najbliższe otoczenie.
7. Wyłącz urządzenia elektryczne i gazowe z otwartym ogniem.
8. Nie jedz żywności i nie pij płynów, które mogły ulec skażeniu
 Transport materiałów niebezpiecznych
Towary niebezpieczne są szczególnym rodzajem przesyłek ze względu na poziom
zagrożenia podczas ich transportu. Tego typu ładunki wymagają zachowania zwiększonej
ostrożności i przestrzegania ścisłych restrykcji, więc ich wysyłka może stanowić
wyzwanie.

Klasy i oznaczenia ładunków ADR:

Oznakowania substancji niebezpiecznych

 Tablica ostrzegawcza z numerem zagrożenia
Tablica ADR – pomarańczowa odblaskowa tablica informacyjna, umieszczona na
pojazdach przewożących substancje niebezpieczne. Zawiera dwa numery
rozpoznawcze przewożonej substancji. Obowiązuje w transporcie drogowym w
krajach objętych umową ADR

Pierwsza cyfra numeru rozpoznawczego rodzaju niebezpieczeństwa

określa zasadniczą właściwość niebezpieczną materiału, rodzaj
niebezpiecznego materiału, przy czym:
2 - oznacza gaz,
3 - materiał ciekły zapalny,
4 - materiał stały zapalny
5 - materiał utleniający, podtrzymujący palenie lub nadtlenek organiczny,
6 - materiał trujący,
8 - materiał żrący,

Druga i trzecia cyfra numeru precyzują:

 a) rodzaj niebezpieczeństwa,
b) stopień zagrożenia,
c) dodatkowe cechy niebezpieczne.

Zagrożenia promieniotwórcze- znaczny wzrost aktywności

promieniotwórczej przedmiotów, organizmów żywych, budynków i
wielkich obszarów, powyżej naturalnego poziomu aktywności
promieniotwórczej. Może powstać na skutek:
 Po awariach reaktorów w elektrowniach jądrowych,
 Po użyciu środków promieniotwórczych przez terrorystów,
 po emisji środków promieniotwórczych powstałych podczas katastrof
(wypadków), w transporcie, nielegalnego ich posiadania (kradzieży) i
przewozu (przemytu),
 Po uderzeniach jądrowych wykonanych przez siły zbrojne przeciwnika.

Znak oznaczający promieniowa

SKUTKI DZIAŁANIA ŚRODKÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH:
1.Bezpośrednio po napromieniowaniu organizmu:
1. złe samopoczucie
2. mdłości
3. wyczerpanie
4. wymioty
5. biegunka
6. śmierć

2. Późniejsze skutki:
1. białaczka
 2. nowotwory złośliwe kości i skóry
3. zaćma
4. bezpłodność
5. zaburzenia funkcjonowania
6. Genetyczne

Energia jądrowa znajduje zastosowanie w:

 Radio medycynie – pozwala na wykrywanie chorób oraz walkę z
nowotworami poprzez wstrzykiwanie radioizotopów do organizmu;
 Przemyśle – w przemyśle lotniczym, metalurgicznym, do wykrywania
nieszczelności w przewodach czy zbiornikach;
 Kosmonautyce – do napędu rakiet oraz do zasilania w energię sond
kosmicznych (izotopy promieniotwórcze generują o wiele więcej energii
niż panele słoneczne);
 Sektorze żywności – promieniowanie powoduje, iż bakterie i grzyby
zostają wyeliminowane z jedzenia;
 Nauce i kulturze – w archeologii: datowanie węglem 14C w celu określenia
wieku zabytków, w konserwacji dzieł sztuki.

Postępowania Przed występowaniem zagrożenia:

 Nie zbliżaj się do przedmiotów oznaczonych symbolem promieniowania
 Nie dotykaj, nie demontuj, nie otwieraj pojemników, w których mogą znajdować się
materiały promieniotwórcze.
 Nie zbliżaj się do materiałów promieniotwórczych
 3 ZASADY OCHRONY RADIOLOGICZNEJ:
1. Staraj się jak najkrócej przebywać w pobliżu źródła
promieniowania- im krócej znajdujesz się blisko tego źródła, tym na
mniejszą dawkę promieniowania jesteś narażony
2. Nie zbliżaj się do źródła promieniowania- im dalej od niego, tym
bezpieczniej
3. Chroń się za osłoną (osłabia to promieniowanie)

POSTĘPOWANIE W CZASIE ZAGROŻENIA RADIACYJNEGO:

1. Zachowaj spokój
2. Uważnie i stale słuchaj radia, oglądaj telewizję ogólnokrajową lub
lokalną. Komunikaty określą charakter wypadku, stopień zagrożenia
oraz jego zasięg i szybkość rozprzestrzeniania się - wykonaj
zalecenia wynikające z komunikatów.
3. Gdy powracasz do miejsca schronienia z zewnątrz: weź prysznic,
zmień buty i odzież
4. Jeśli otrzymasz polecenie ewakuacji, wykonuj je niezwłocznie
5. Przechowuj żywność w szczelnych pojemnikach lub lodówce
6. Dalej postępuj zgodnie z zaleceniami określonymi przez władze
(służby ratownicze) do czasu odwołania zagrożenia skażeniem
promieniotwórczym.

Zabiegi sanitarne - polegają na usunięciu z powierzchni ciała oraz błon śluzowych

oczu, nosa i ust substancji promieniotwórczych oraz na niszczeniu lub usunięciu
środków trujących i biologicznych. Zabiegi specjalne - obejmują odkażanie,
dezynfekcję lub dezaktywację skażonych powierzchni na obiekcie.

1. Dezaktywacja- usuwanie substancji powodujących skażenie

promieniotwórcze terenu, wody, żywności, sprzętu, uzbrojenia, itp.
2. Odkażanie- o postępowanie, którego celem jest zniszczenie
drobnoustrojów takich jak bakterie i wirusy, szczególnie te
chorobotwórcze.
3. Dezynfekcja- polega na niszczeniu za pomocą środków
dezynfekujących takich drobnoustrojów, jak bakterie, wirusy,
grzyby i pasożyty.
4. Deratyzacja- zwalczanie, przy użyciu środków chemicznych,
fizycznych lub biologicznych wszelkich szkodliwych gryzoni,
najczęściej szczurów i myszy.

Sposoby zabezpieczania żywności:

 Pyłoszczelne z materiałów twardych.
 Pyłoszczelne z tworzyw miękkich – hermetyczne opakowania.
 Pyłoszczelne papierowe, wielowarstwowe z wkładką parafinową lub z
tworzyw sztucznych.