Zagrożenia Techniczne

Chemiczne i
Radiacyjne
Maria Modrzejewska, Julia Mazur i Aleksandra Gomuła
ZAGROŻENIA TECHNICZNE – DEFINICJA I ZAKRES

Zagrożenia techniczne to
gwałtowne, nieprzewidziane
uszkodzenia lub zniszczenia
obiektów budowlanych,
urządzeń technicznych lub
systemu urządzeń powodujące
przerwę w ich użytkowaniu, lub
utratę właściwości.
ZAGROŻENIA TECHNICZNE -PRZYCZYNY

Podstawowe przyczyny niebezpiecznych awarii i

nieszczęśliwych wypadków to ludzka lekkomyślność,
nieprzemyślane działanie i nieprzestrzeganie zasad
BHP.
PODZIAŁ ZAGROŻEŃ TECHNICZNYCH

Do zagrożeń technicznych
zaliczamy:

· Pożary
· Awarie energetyczne
· Awarie sieci
wodociągowej
· Katastrofy budowlane
· Katastrofy
komunikacyjne
· Zagrożenia chemiczne
· Zagrożenia radiacyjne
 KATASTROFY BUDOWLANE
Katastrofa budowlana – gwałtowne
zniszczenie obiektu budowlanego lub jego
części, które najczęściej spowodowane jest
przez:
· wybuch gazu – przykład: zawalenie się
wieżowca w Gdańsku w 1995roku. W
wyniku katastrofy zginęły 22 osoby

· nadwyrężenie elementów konstrukcji

budynku – przykład: zawalenie się hali
wystawowej w Katowicach w 2006 roku. W
wyniku zdarzenia śmierć poniosło 65 osób

· obsunięcie stropu
· tąpnięcie
Postępowanie przed wystąpieniem zagrożenia katastrofy budowlanej:

· W celu zapobiegnięcia ewentualnej katastrofie budowlanej w skutek pożaru lub

wybuchu gazu zainstaluj w domu czujki pożarowe oraz czujki (detektory) gazu.
· Zadbaj o odpowiednie warunki eksploatacji budynku (nie przeciążaj jego
konstrukcji).
Postępowanie podczas katastrofy budowlanej:

· Niezwłocznie powiadom Straż Pożarną, Policję lub Pogotowie Ratunkowe.

· Oddal się jak najszybciej z miejsca zdarzenia, gdy jest podejrzenie wycieku niebezpiecznej
substancji lub wybuchu.
· Gdy nie ma groźby pożaru lub wybuchu, udziel pomocy poszkodowanym.
· Stosuj się do poleceń służb ratowniczych.
Opuszczając dom lub mieszkanie, jeśli to możliwe:

· wyłącz instalację gazową, elektryczną, wodociągową,

· zabierz ze sobą ważne dokumenty (w tym dowód tożsamości), żywność,
· koce, odzież, pieniądze, leki,
· zadbaj o to, aby dom opuścili wszyscy domownicy, pamiętaj o sąsiadach,
· przy opuszczaniu budynku zachowaj szczególną ostrożność,
· gdy nie możesz opuścić budynku (mieszkania) drzwiami wyjściowymi, jeśli to
możliwe, wyjdź przez okno.
Postępowanie w czasie katastrofy budowlanej - kontynuacja

Gdy nie masz możliwości opuszczenia domu:

· wywieś w oknie dobrze widoczną tkaninę, jako znak dla ratowników, że potrzebujesz pomocy.
Gdy jesteś unieruchomiony (przysypany):
· jeśli masz nieograniczony dostęp do świeżego powietrza – nawołuj pomocy, w innym przypadku
przede wszystkim oszczędzaj tlen,
· jeżeli masz telefon komórkowy – użyj go w celu wezwania pomocy,
· stukaj w różne elementy (najlepiej metalowe) dając znać ratownikom o swojej obecności i
położeniu,
· zaznaczenie miejsca moczem ułatwi wytropienie cię przez psy ratownicze,
· oszczędzaj siły i zachowaj spokój.
Postępowanie po ustąpieniu zagrożenia
● nie utrudniaj pracy ratownikom!
· powiadom kierującego działaniem ratowniczym (służbie ratowniczej/ ratownikom) o osobach z rodziny i
sąsiadach, którzy zostali jeszcze w pomieszczeniach budynku, oraz o osobach, które aktualnie i na pewno
przebywają poza domem (w pracy, szkole itp.),
· jeśli posiadasz informacje pomocne w akcji ratowniczej, przekaż je niezwłocznie kierującemu działaniem
ratowniczym (służbie ratowniczej/ ratownikom),
· udaj się na wskazane przez służby ratownicze miejsce; nie wracaj na miejsce katastrofy,
· nie wchodź do uszkodzonego wypadkiem budynku bez zezwolenia inspekcji nadzoru budowlanego, która określi
czy takie wejście jest bezpieczne,
· jeżeli doznałeś obrażeń (jesteś ranny), zgłoś się do punktu pomocy medycznej (nie opuszczaj miejsca zdarzenia
bez przebadania przez lekarza, ponieważ skutki mogą się ujawnić dopiero po kilku godzinach),
· zgłoś swoje potrzeby do punktu pomocy społecznej lub władz dzielnicy/ miasta.
KATASTROFA KOMUNIKACYJNA

KATASTROFA KOMUNIKACYJNA –
zderzenie pojazdów mechanicznych
uczestniczących w ruchu drogowym, kolejowym
lub lotniczym o dużej skali, z ofiarami
śmiertelnymi. Często inaczej nazywana
wypadkiem masowym.
Wypadek autokaru w Jeżewie. Do wypadku
doszło 30 września 2005 roku w pobliżu wsi
Stare Jeżewo. W wyniku zdarzenia zginęło 13
osób.
PODSTAWOWE ZASADY POSTĘPOWANIA W CZASIE
KATASTROFY KOMUNIKACYJNEJ
· wezwanie pomocy – telefon alarmowy 112 lub 998
· udzielenie pomocy poszkodowanym
● stosowanie się do poleceń służb ratunkowych,
● niezbliżanie się do miejsca wypadku, katastrofy, nieblokowanie dojazdu pojazdom specjalnym,
● wyłączenie nawiewu i zamknięcie okien, gdy jest podejrzenie wycieku niebezpiecznej
substancji,
● ostrzeganie innych użytkowników drogi.
AWARIE TECHNICZNE

Awarie techniczne to
nieprzewidziane uszkodzenie
lub zniszczenie obiektów
przemysłowych, komunalnych,
komunikacyjnych,
budowlanych, transportowych
lub innych. Często
powodowane są działaniem
człowieka i mogą stanowić
poważne zagrożenie dla ludzi i
środowiska.
AWARIE INSTALACJI GAZOWYCH
Najczęstszą przyczyną awarii jest
rozszczelnień instalacji i ulatnianie się
gazu. Ponieważ do gazu ziemnego jaki i
używanego w butlach propan – butanu
dodawane są substancje zapachowe o
ewentualnym niebezpieczeństwie może
zaalarmować właśnie charakterystyczna
woń w pomieszczeniu.
Zasady postępowania podczas awarii instalacji gazowej.

W przypadku wyczucia gazu nie wolno niczego włączać, wyłączać, uruchamiać, zapalać.
Należy natychmiast otworzyć okna i drzwi, aby spowodować przeciąg, który rozrzedzi gaz w
powietrzu.
Zamknąć dopływ gazu przed odbiornikiem, z którego nastąpił wypływ gazu.
Należy opuścić mieszkanie i powiadomić pogotowie gazowe.
Nie wolno używać w strefie objętej gazem żadnych urządzeń elektrycznych, również telefonów oraz
otwartego ognia: palić papierosów, używać zapałek, zapalniczek itp.
AWARIE ELEKTROWNI
JĄDROWYCH
Awaria elektrowni jądrowej - zderzenie, w wyniku którego
dochodzi do rozprzestrzenienia się substancji
promieniotwórczych.

Prawdopodobieństw awarii jądrowych elektro jądrowych jest

bardzo małe. Jedna z najważniejszych katastrof tego rodzaju
miała miejsce w Czarnobylu na Ukrainie w 1986 roku. W
wyniku wybuchu jednego z reaktorów doszło do skażenia
obszaru o powierzchni 100 tysięcy km 2. Druga tak duża
awaria zaistniała w Japonii w 2011 roku z powodu tsunami.
AWARIE
ZASILANIA
Awarie zasilania najczęściej
spowodowane są uszkodzeniem linii
energetycznych w konsekwencji
intensywnych opadów deszczu lub
śniegu, burz i wichur lub klęsk
żywiołowych. Rozległa awaria
zasilania nazywana jest terminem
blackout.

Przykład: awaria zasilania w wyniku

burz i wichur w województwie
kujawsko-pomorskim w 2017 roku.
NIE WYPAŁY I
WYBUCHY
Niewypał – nabój, który nie został odpalony na skutek zacięcia się
broni lub z powodu wadliwej amunicji.

Niewybuch – pocisk, który po uderzeniu w cel nie eksplodował.

Niewybuchem nazywa się również środki wybuchowe
pozbawione właściwego nadzoru i kontroli, np. gdzieś ukryte,
przeterminowane.
Co zrobić, aby uniknąć zagrożenia związanego z niewypałem i
niewybuchem?:
a) nie wchodź na tereny oznakowane zakazem wstępu
b) nie dotykaj znalezionych podejrzanych przedmiotów

Jeśli jednak znajdziesz się w sytuacji kiedy znalazłeś podejrzany

przedmiot:
a) NIE DOTYKAJ GO – nie podnoś, nie przesuwaj, nie używaj
b) Powiadom o tym incydencie policję
c) Nie pozwól zbliżać się do niego innym, ty też tego nie
rób!
 Zagrożenie chemiczne – uwolnienie niebezpiecznych dla ludzi
i środowiska pierwiastków chemicznych oraz ich związków,
mieszanin czy roztworów występujących w środowisku lub
powstałych w wyniku działalności człowieka.

Najczęstszym źródłem zagrożenia chemicznego jest miejsce

magazynowania lub transportu. Taka katastrofa wiąże się z
niekontrolowanym uwolnieniem niebezpiecznej substancji
ZAGROŻENIA powodującej zagrożenie toksyczne, wybuchowe lub
pożarowe. Wydostanie się toksyn do atmosfery grozi utartą
CHEMICZNE zdrowia czy nawet życia ludzi, zwierząt czy roślin.
Najczęstsze przyczyny uwolnień niebezpiecznych środków
chemicznych są:
a) awarie i katastrofy w obiektach przemysłowych
b) wypadki cystern kolejowych oraz autocystern
c) rozszczelnienie rurociągów przemysłowych
OBOWIĄZKIEM KAŻDEJ OSOBY, która zauważy wystąpienie awarii, mjest niezwłoczne
powiadomienie o tym osób znajdujących się w strefie zagrożenia oraz służb ratunkowych.

Zapach środków chemicznych najczęściej można wcześniej wyczuć, zanim ich stężenie
stanie się groźne dla życia i zdrowia ludzi.
Jeśli jesteś świadkiem wypadku z
udziałem niebezpiecznych substancji
chemicznych:
a) Powiadom natychmiast służby
ratunkowe!
b) ODDAL SIĘ OD MIEJSCA
WYPADKU
c) Chroń swoje drogi oddechowe –
wykonaj filtr ochronny np. z
chusteczki
d) Stosuj się do poleceń służb
ratunkowych
e) po opuszczeniu miejsca skażenie
zmień ubrania, weź prysznic,
przemyj okolice oczy, usta, nosa.
POSTĘPOWANIE W Włącz radio lub telewizor lokalny i stosuj się do usłyszanych poleceń

PRZYPADKU Wyłącz wszystkie urządzenia wentylacyjne wtłaczające powietrze z zewnątrz

Oddychaj przez maseczkę wykonaną z gazy ręcznika..

ZAGROŻEŃ pozamykaj i uszczelnij okna i otwory wentylacyjne

CHEMICZNYCH Powiadom o zagrożeniu najbliższe otoczenie

PODCZAS nie jedz żywności ani nie pij płynów

czekaj na odwołanie alarmu

OBECNOŚCI W wyłącz urządzenia elektryczne z otwartym ogniem
POMIESZCZENIACH nie panikuj
TRANSPORT
MATERIAŁÓW
NIEBEZPIECZNYCH
• ADR, RID- podstawowy i obowiązujący w
Europie (bez UK), system oznaczeń
kodowych stosowany w transporcie
materiałów niebezpiecznych. Zgodnie z
regulaminem środki transportu
materiałów niebezpiecznych muszą być
oznakowane pomarańczowymi
tabliczkami ostrzegawczymi. Na rysunku
pokazana jest taka właśnie tabliczka.
KLASY I OZNACZENIA ŁADUNKÓW ADR
 Przykłady oznakowania pojazdów przewożących
materiały niebezpieczne
Górna część tablicy- numer rozpoznawczy
niebezpieczeństwa
Dolna część tablicy- numer substancji w katalogu
materiałów niebezpiecznych ONZ, np. 1202 to
oznaczenie oleju napędowego a 1203- benzyny.
Skażenie promieniotwórcze
– znaczny wzrost aktywności
promieniotwórczej przedmiotów,
organizmów żywych, budynków i
wielkich obszarów, powyżej
naturalnego poziomu
aktywności promieniotwórczej.

Skażenie promieniotwórcze może powstać na skutek (według częstości

występowania): niewłaściwego składowania materiałów radioaktywnych, wycieku
promieniotwórczego z instalacji jądrowych (zwykle substancji chłodzącej reaktor),
emisji radioaktywnych gazów na skutek przegrzania stosu (lub wybuchu) w
elektrowni jądrowej, w rezultacie opadania substancji promieniotwórczych z obłoku
wybuchu jądrowego po wybuchu bomby jądrowej oraz w wyniku tworzenia się ich
pod działaniem neutronów (tzw. promieniotwórczość wzbudzona).
Wyróżnia się trzy czynniki, które
minimalizują oddziaływanie
promieniotwórcze na twoje 3. czas – w niektórych
ciało: przypadkach natężenie
1. odległość – im większa odległość, promieniowania szybko
tym mniejsza dawkę maleje, dlatego
promieniowania otrzymasz. ograniczenie czasu
Przypadku zaistnienia poważnej przebywania w zasięgu
awarii, władze będą wzywać do promieniowania,
ewakuacji, aby zmniejszy wielkość
oddalić się od źródła pochłoniętej dawki
promieniowania. promieniowania
2. osłona – im bardziej ciężkie i
gęste materiały między tobą a
źródłem promieniowania
tym lepiej. W czasie wypadków
radiologicznych zaleca się
pozostawanie wewnątrz
pomieszczeń. zabezpieczeniem
przed promieniowaniem.
Na wypadek katastrofy przygotuj:
1. latarkę z dodatkowymi bateriami,
2. radio na baterię,
3. apteczkę,
4. zasady pierwszej pomocy,
5. zapas żywności i wody,
6. zapas worków do przechowywania
żywności,
7. solidne obuwie.
 Gdy pozostajesz w domu:
Gdy powracasz do
1. pozamykaj okna i zabezpiecz je,
domu z miejsca
2. wyłącz klimatyzację, wentylację, ogrzewanie nawiewowe,
zdarzenia:
3. włącz radio i słuchaj komunikatów,
1. weź prysznic,
4. zamknij zasuwy piecowe i kominowe,
2. zmień buty i odzież,
5. udaj się do piwnicy lub innych pomieszczeń znajdujących się poniżej
3. schowaj noszone
gruntu,
rzeczy do plastikowego
6. pozostań wewnątrz do czasu otrzymania komunikatu, ze jest już
worka i szczelnie
bezpiecznie,
zamknij,
7. jeśli musisz wyjść na zewnątrz, zakryj usta i nos mokrym ręcznikiem,
4. gdy otrzymasz
8. przygotuj się na ewakuacje lub dłuższe pozostanie w swoim domu,
polecenie ewakuacji –
9. ukryj inwentarz i nakarm go przechowywana w zamknięciu paszą,
niezwłocznie to
10. nie używaj telefonu, jeśli nie jest to konieczne. Linie telefoniczne są
wykonaj,
niezbędne dla
5. nasłuchuj w radiu i
akcji ratowniczej.
telewizji komunikatów o
11. przechowuj żywność w szczelnych pojemnikach,
schronach i drogach
12. zrezygnuj ze spożywania owoców i warzyw oraz wody z niepewnych
ewakuacji,
źródeł,
6. zabierz rzeczy
13. nie zabezpieczoną żywność przed schowaniem dobrze opłucz,
przygotowane na
14. postępuj zgodnie z zaleceniami władz, do momentu odwołania
ewakuację.
zagrożenia.
Energia jądrowa ma zastosowanie w wielu
dziedzinach życia. jest wykorzystywana do
produkcji energii elektrycznej, a także
medycynie- do diagnostyki i terapii. Ma
zastosowanie również w archeologii i historii
sztuki – pomaga ustalić wiek znalezisk i
dzieł sztuki. służy również do napędu
silników, sterylizacji oraz utrwalanie
żywności.
Zastępcze środki ochrony skóry
kombinezon skórzany lub z tworzywa,
okulary motocyklowe,
rękawice gumowe,
buty gumowe lub skórzane,
peleryna przeciwdeszczowa,
ubiór ochronny (kurtka przeciwgazowa),
ubiór ochronny (płaszcz z tworzywa)
Środki ochrony dróg oddechowych:
1. Budowa masek przeciwgazowych filtracyjnych.
a) Maski przeciwgazowe
filtracyjne, które oczyszczają skażone powietrze za pomocą
filtrów,filtropochłaniaczy albo pochłaniaczy
izolacyjne (np. o zastosowaniu medycznym), w których sprężone
w wysokociśnieniowej butli powietrze doprowadzane jest do maski
elastycznymi przewodami lub regenerowane na drodze reakcji
z odpowiednimi substancjami chemicznymi.
b) Zastępcze środki ochrony dróg oddechowych
A opaska przeciwpyłowa
B maska z tkaniny
C respirator przemysłowy
2. Zasady pomiaru głowy i określenie wielkości maski.
3. Sposób nakładania maski.
Do zastępczych środków ochrony skóry, które mogą w określonym stopniu ochronić przed
skażeniami i zakażeniami, zalicza się różne części garderoby :

nieprzemakalne płaszcze kaptury, kominiarki, kombinezony obuwie i odzież skórzana

narciarskie

śniegowce okulary przeciwpyłowe oraz

motocyklowe rękawiczki gumowe i skórzane
*zastępcze środki ochrony przed skażeniami nie gwarantują pełnej ochrony i umożliwiają
tylko krótkotrwałe przebywanie w terenie skażonym.

Zabiegi specjalne i sanitarne

Zabiegi sanitarne – to usuwanie substancji szkodliwych
( chemicznych, biologicznych, radioaktywnych) z powierzchni
ciała człowieka

Zabiegi specjalne – to usuwanie substancji szkodliwych

(chemicznych,biologicznych, radioaktywnych) z
wszystkich powierzchni nie będących ciałem
człowieka.

Rodzaje zabiegów specjalnych,

a) odkażanie
b) dezynfekcja
c) dezaktywacja
Odkażanie:
− Sposób chemiczny – polega na doprowadzeniu do reakcji chemicznej pomiędzy środkiem trującym a tzw. odkażalnikiem – w
wyniku tej reakcji powstaje substancja nietoksyczna lub mało toksyczna.

− Sposób fizykochemiczny – polega na usuwaniu środków trujących przez ogrzewanie, sorpcję, wietrzenie, zmywanie
rozpuszczalnikami – sposób ten nie niszczy środka trującego – materiały/substancje użyte w tym sposobie należy w bezpieczny
sposób zutylizować.

− Sposób mechaniczny – polega na usuwaniu środków trujących poprzez np. usuwanie warstwy skażonej gleby lub jej izolowanie.

Dezynfekcja:
− Sposób chemiczny – polega na użyciu roztworów dezynfekcyjnych wydzielających chlor lub zawierających inne środki zabijające
drobnoustroje chorobotwórcze.

− Sposób fizyczny – polega na stosowaniu wysokich temperatur lub promieniowania uv.

Dezaktywacja :
− Sposób mechaniczny – polega na usuwaniu substancji radioaktywnych poprzez trzepanie, zmiatanie, szczotkowanie,
zdejmowanie warstwy wierzchniej oraz izolowanie i zmywanie strumieniem wody.

− Sposób fizykochemiczny – polega na stosowaniu środków piorących lub rozpuszczalników, które ułatwiają zmywanie subst.
radioaktywnych zanieczyszczonych powierzchni.
 Sposoby zabezpieczania żywności
Gwarancją izolacji żywności od środowiska zewnętrznego jest zastosowanie właściwych
opakowań. Opakowania ochronne mogą być następujące:

Pyłoszczelne z materiałów twardych. Mogą to być puszki metalowe hermetyczne, które

można dokładnie i szybko zmyć lub odkazić. Opakowania szklane – słoje i butelki nie
przepuszczające pary wodnej i gazu, umożliwiające przeprowadzenie ich sterylizacji.
Opakowania drewniane (sklejka, płyta pilśniowa) – skrzynki wyłożone pergaminem lub
kilkoma warstwami papieru pakowego, a także beczki drewniane, hermetyczne beczki
metalowe i z tworzyw sztucznych, zabezpieczające w należyty sposób żywność przed
działaniem środków promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych.

Pyłoszczelne z tworzyw miękkich – hermetyczne opakowania (worki, woreczki, torby

itp.) z folii powlekanych, metalowych, tworzyw plastycznych i innych.

Pyłoszczelne papierowe, wielowarstwowe z wkładką parafinową lub z tworzyw

sztucznych.

Jeśli żywność jest umieszczona w pojemnikach zbiorczych, to w zasadzie one spełniają swoje zadanie. W
warunkach domowych bardzo dobrym opakowaniem zbiorczym jest lodówka. Hermetyczność lodówki
można zwiększyć za pomocą dodatkowych zasłon z folii lub ceraty na każdej półce. Można też do tego
celu przystosować szafkę, kredens itp. lub szczelną piwnicę.

Wyjątkowo trwałego i hermetycznego opakowania wymagają takie produkty jak: sól, cukier, kasza, mąka,
przetwory owocowe i wszystkie produkty płynne, miękkie itp., gdyż w razie skażenia nie ma możliwości ich
odkażenia.
Dziękujemy za
uwagę!