Analiza

Opłacalności
Projektu
Inwestycyjnego
Wykład 2
Dr inż. Magdalena Gądek
magdalena.gadek@wsb.wroclaw.pl
 • Kry teria i zasad y oceny p rojektów
inwesty cy jny ch

• Proste ( staty sty czne) metod y

oceny
Tematyka
• Dy namiczne metod y oceny
spotkań • Szacownie p rzep ły wów
p ieniężny ch

• Ry zy ko w ocenie p rojektów
inwesty cy jny ch

2
 Na dzisiejszym wykładzie

ZASADY OCENY METODY OCENY WARTOŚĆ PIENIĄDZA W

EFEKTYWNOŚCI EFEKTYWNOŚCI CZASIE

3
 • Zasada przyrostowości

• Zasada uniwersalności

Zasady oceny • Zasada porównywalności

efektywności • Zasada kompleksowości

• Zasada jednoznaczności

• Zasada obiektywności

• Zasada spójności

4
Zasady oceny efektywności
Zasada​ Opis​
Konieczność uwzględniania przyrostów nakładów i efektów bezpośrednich
Przyrostowości​
i pośrednich, które następują w związku z realizacją danej inwestycji.​
Postuluje stosowanie takich formuł oceny, które bez zmian lub przy
Uniwersalności​ niewielkich modyfikacjach mogłyby służyć do oceny opłacalności różnych rodzajów
inwestycji i inwestycji o różnym charakterze.​
Dotyczy możliwości bezpośredniego porównywania wartości i kosztów inwestycji
Porównywalności​
w czterech wymiarach: przedmiotowym, czasowym, zakresowym i podmiotowym.​
Polega na uwzględnieniu wszystkich korzyści i kosztów, które pozostają w
Kompleksowości​
jakimś związku z ocenianą inwestycją.​
Oznacza ustalenie takiej procedury przeprowadzenia rachunku ekonomicznego, aby
Jednoznaczności​ uzyskane wyniki oceny opłacalności i analizy ryzyka były tożsame, niezależnie od tego,
kto przeprowadza rachunek.​
Dotyczy zwłaszcza prognoz, na których oparta jest ocena; muszą one mieć charakter
Obiektywności​
obiektywny, i wynikać z przeprowadzonych wcześniej analiz, np. marketingowej​
Dotyczy konsekwentnego przyjmowania określonych algorytmów i
Spójności​
wartości finansowych​
5
Metody oceny projektu

Metody proste Metody dyskontowe

Równoważnie traktują efekty i nakłady ponieważ nie są zdyskontowane w Pozwalają wyeliminować wady modeli prostych uwzględniając wartość pieniądza w
momencie oceny czasie w zależności od rozłożenia strumieni pieniężnych w czasie

- zdyskontowany okres zwrotu nakładów DPP

-do wstępnej selekcji projektów inwestycyjnych
- NPV (wartość zaktualizowana netto)
-w przypadku realizacji projektów dobrze znanych w organizacji
- wewnętrzna stopa zwrotu IRR
-w projektach o relatywnie niskich nakładach inwestycyjnych
- zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu MIRR
- jako uzupełnienie ocen metodami dyskontowymi
-wskaźnik rentowności PI

- okres zwrotu nakładów dla przepływów pieniężnych jednakowej wysokości i

niejednakowej PP
- prosta stopa zwrotu (rates of return) SRR lub R
- księgowa stopa zwrotu ARR
6
Metody oceny projektów -> Metody proste -> SRR
Relacja korzyści netto z danej
inwestycji z danego okresu do
Zalety Wady
wielkości zaangażowanego w nią Prosta i zrozumiała Nie uwzględnia zmiennej wartości
kapitału (nakładu) pieniądza w czasie
Łatwa do obliczenia Przyjmuje zysk jako miernik
korzyści
Ogólne kryterium decyzyjne: Łatwy dostęp do Wymaga subiektywnego
informacji
k wyznaczenia wartości granicznej
R ≥ kg r – inwesty cja jest op łacalna
stopy zwrotu
R ≤ kg r – inwesty cja jest nieop łacalna Jest formułą jednookresową, nie
syntetyczną

Dla wszystkich inwestorów:

ROI = (Zysk operacyjny opodatkowany / całkowite nakłady inwestycyjne) x 100%

Dla właściciela:

ROE = (Zysk netto / Kapitał własny) x 100%

7
Metody oceny projektów -> Metody proste -> PP

Zalety Wady
Prosta i zrozumiała Nie uwzględnia zmiennej wartości
k pieniądza w czasie
Spływa zachowaniu Nie informuje o opłacalności
płynności inwestycji, lecz o jego płynności
zaangażowanych w
inwestycję kapitałów
Uwzględnia wyższe Preferowane inwestycje o krótkim
ryzyko inwestycji o cyklu życia
długim okresie życia

8
Metody oceny projektów -> Metody proste -> ARR

Bezwzględne kryterium decyzyjne:​

ARR ≥ ROAf lub ROAb albo ROIb – inwestycja jest
opłacalna k
ARR ≤ ROAf lub ROAb albo ROIb – inwestycja jest
nieopłacalna

Zalety Wady
Prosta i zrozumiała Nie uwzględnia zmiennej wartości pieniądza w czasie

Łatwa do obliczenia Wymaga subiektywnej oceny wartości granicznej

stopy zwrotu
Potrzebne informacje są dostępne Nie zaleca się używanie tej metody do przedsięwzięć
o wysokim poziomie ryzyka
9
 Wartość
pieniądza
w czasie

10
Zagadnienia podstawowe
C zynniki kształtujące wartość p ieniąd za w
czasie

Makroekono miczne

➢ Inflacja : wy stęp uje w większości p aństw,

p okazuje jak p ieniąd ze z roku na rok tracą
swoją wartość

➢ Zmiany kursów walut : ob rót walutami

między krajami ma wp ły w na wy sokość
wartości p ieniąd za w czasie w od niesieniu d o
walut obcy ch, np . Dzisiejsze 1000 zł to 212
euro, w zależności od wahań kursów walut
wartość p ieniąd za jest różna

11
Zagadnienia podstawowe
C zynniki kształtujące wartość p ieniąd za w
czasie

Mikroekono miczne

➢ Preferencje inwestorów d oty cząca rozkład u

konsumpcji w czasie : "chcę mieć tu i teraz -
b iorę kred y t b y zasp okoić swoje p otrzeb y "

➢ Ry zyko : wystąpienie sytuacji, w której

korzyści uzy skane są mniejsze niż
sp odziewane p rzez inwestora

➢ Koszt utracony ch możliwości : "To czeg o d ziś

nie kupię może jutro b y ć nied ostęp ne alb o
cena będzie niezad owalająca"

12
Wartość pieniądza w czasie
Ile chciałbym otrzymać za rok żeby dziś dobrowolnie zrezygnować z konsumpcji 1000 zł? - oczekiwania
inwestora

Ile wart jest x?

Inwestor:
- czy posiada alternatywne możliwości inwestowania?
- jaką ma skłonność do ryzyka? (oczekiwana zyskowność projektu jest zależna od ponoszonego ryzyka)
- jakie ma oczekiwania względem przyszłych zysków?

Miarą oczekiwań czyli tempa zmian wartości pieniądza w czasie, jest stopa procentowa lub
dyskontowa. Podejmując decyzje inwestycyjne (finansowe lub rzeczowe) spotykamy się z wieloma
możliwymi sytuacjami dotyczącymi zmiany wartości pieniądza w czasie.

X dyskontowanie Y kapitalizacja Z
13
 PV - wartość bieżąca FV - wartość przyszła

Dzisiaj Za rok Za dwa lata Za trzy lata Dzisiaj Za rok Za dwa lata Za trzy lata

0 1 2 3 0 1 2 3

? 1 000 zł 1 000 zł ?

P - wartość pojedynczej płatności S - wartość strumienia płatności

Dzisiaj Za rok Za dwa lata Za trzy lata Dzisiaj Za rok Za dwa lata Za trzy lata

0 1 2 3 0 1 2 3

? 1 000 zł 1 000 zł 1 000 zł 1 000 zł ?

A - wartość strumienia jednolitych płatności Z - wartość strumienia zmiennych płatności

Dzisiaj Za rok Za dwa lata Za trzy lata Dzisiaj Za rok Za dwa lata Za trzy lata

0 1 2 3 0 1 2 3

? 1 000 zł 1 000 zł 1 000 zł 1 000 zł 2 000 zł 3 000 zł ?

G - płatność dokonywana na początku okresu D - płatność dokonywana na końcu okresu

t - rozliczenie dokonywane raz w okresie m - rozliczenie dokonywane więcej razy w okresie

is - rozliczenie dokonywane przy stałej stopie iz - rozliczenie dokonywane przy zmieniającej się stopie 14
Wartość pieniądza w
czasie

Warianty decyzyjne w zakresie zmiany pieniądza w czasie

Kołakowski T. Wybrane zagadnienia..., 2014, s.51)

15
Wartość pieniądza w czasie -> wartość przyszła FV
Wartość przyszł a informuje, jaka b ęd zie wartość kap itału, którą otrzy mamy w przyszłości,
z ty tułu dzisiejszej inwesty cji.

FV = PV(1+r) n
FV- wartość przyszła
PV- wartość bieżąca
r - stopa %
n – okresy
m - liczba kapitalizacji w ciągu roku

W przypadku częstszej kapitalizacji w roku:

Przekształcając wzór obliczamy stopę procentową (r) oraz liczbę okresów (n):

16
Wartość pieniądza w czasie -> wartość obecna PV
Wartość obecna jest określeniem dzisiejszej wartości kapitału, który otrzymamy w
przy szłości

PV = FV/(1+d) n
FV- wartość przyszła
PV- wartość bieżąca
n – liczba lat
m– liczba kapitalizacji w ciągu roku
d – stopa dyskontowa

W przypadku częstszej kapitalizacji w roku:

Przy obliczaniu wartości pieniężnej używamy wyrażenia:

Jest to czynnik dyskontujący, którego wartość można odczytać w tablicach.

17
Wartość pieniądza w czasie -> strumienie płatności CF n
Teoria zmiany wartości pieniądza w czasie pozwala na wyrażenie zmiany nie
tylko jednej wartości.

Pozwala także określić łączną wartość strumieni pieniężnych (CF – cash flow).

Strumienie pieniężne są seriami wydatków lub wpływów ponoszonych

bądź osiąganych w pewnych odstępach czasu.

Przykłady: wpłaty na konto bankowe, spłaty kredytu, opłaty leasingowe, odsetki od

obligacji.

➢ Zmienne płatności: przepływy są w różnej wielkości

➢ Stałe płatności : przepływy są jednakowej wysokości, określane mianem renty

(annuity)

18
Wartość przyszła zmiennych przepływów pieniężnych
Każd y skład nik strumieni p ieniężny ch należy sp rowad zić d o wartości p rzy szłej, a następ nie
zsumować. Przed rozp oczęciem ob liczeń konieczne jest ustalenie, czy p rzep ły w b ęd zie
następował na p oczątku okresu ( z g óry ) czy na końcu ( z d ołu) .

19
Wartość obecna zmiennych przepływów pieniężnych
Ocena efekty wności d ostęp ny ch możliwości inwestowania p owinna p oleg ać na p orównaniu
wartości konieczny ch nakład ów z wartością strumienia oczekiwany ch d ochod ów. Ab y
dop rowadzić d o p orówny walności p rzep ły wów p ieniężny ch z różny ch okresów np . Pop rzez
dyskontowanie.

20
Metody oceny projektów -> Metody dyskontowe -> DPP

Zdyskontowany o kres zwro tu oznacza liczb ę okresów, p o której suma zd y skontowany ch

przep ływów p ieniężny ch netto b ęd zie równa zeru.
Ob liczenia:
1. Ob liczyć czy nnik d y skontujący d la p oszczeg ólny ch lat
2. Ob liczyć zd y skontowane p rzep ły wy p ieniężne d la d aneg o roku
3. Ob liczyć skumulowane p rzep ły wy p ieniężne netto
k
4. Porównanie uzy skaneg o wy niku z wy mag any m okresem zwrotu w celu p od jęcia d ecy zji

Zalety Wady
Uwzględnia wartość pieniądza w czasie Subiektywizm kryterium decyzyjnego

Sprzyja zachowaniu płynności poprzez Odrzuca długoterminowe projekty wykazujące

preferowanie inwestycji dodatnią zaktualizowaną wartość netto
krótkoterminowych
Łatwa w użyciu Nie uwzględnia korzyści netto z całego okresu
inwestycji
21
Metody oceny projektów -> Metody dyskontowe -> NPV

Wartość bieżąca netto jest p od stawowy m i najważniejszy m wskaźnikiem d y namiczny m

oceny projektów, p rzed stawia wartość ob ecną wszy stkich wp ły wów i wy d atków związany ch
z p rojektem inwesty cy jny m stosując d y skontowanie.
NPV – wartość zaktualizowana netto NPV < 0 - projekt przynosi straty
CF t - przepływy pieniężne w okresie t NPV = 0 - projekt inwestycyjny generuje taką
I 0 - nakłady inwesty cy jne nadwyżkę, która pokrywa wydatki kapitałowe i
d – stopa dy skontowa koszty pozyskania kapitału i nie pozostaje nic
k
t – 1,2,3,...n więcej.
NPV > 0 - projekt przynosi zyski
Zalety Wady
Uwzględnia wartość pieniądza w czasie Trudności z doborem poziomu stopy dyskontowej

Obejmuje ocenę opłacalności projektu

w ciągu całego jego ekonomicznego
okresu życia
Brak wrażliwości na rodzaj inwestycji –
uniwersalna w użyciu i porównaniach
22
Metody oceny projektów -> Metody dyskontowe -> IRR

23
Metody oceny projektów -> Metody dyskontowe -> IRR

Zalety Wady
Pozwala zbudować obiektywnie bezwzględne Nie spełnia zasady
kryterium decyzyjne addytywności IRRa+IRRb≠IRR(a+b)

Prosta w interpretacji k Nie może być w sposób bezpośredni

Zawiera informacje o poziomie marginesu
bezpieczeństwa
wykorzystywana do bezwzględnej
oceny opłacalności nietypowych inwestycji
(nie spełnia zasady uniwersalności)
Trudna w wyliczeniach bez kalkulatorów

24
Metody oceny projektów -> Metody dyskontowe -> MIRR
MIRR – zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu . MIRR jest to stopa dyskontowa, d la
której ( zdyskontowana) wartość końcowa inwestycji jest równa zaktualizowanej wartości
nakładów inwestycyjnych na projekt. Przy czym warto ść ko ńco wa to warto ść przyszł a
nadwyżek finanso wych netto genero wanych przez pro jekt, składanych za pomocą
stopy równej kosztowi kapitału. W porównaniu do IRR modyfikacja polega na tym, że nie
dyskontujemy od razu dodatnich przepływów pieniężnych, ale obliczamy ich wartość
przyszłą wg kosztu kapitału, która to wartość
k ( jako suma) d op iero jest d y skontowana d o
momentu bieżącego. MIRR > r - akceptujemy projekt, projekt
opłacalny
MIRR < r - odrzucamy projekt, projekt
nieopłacalny
MIRR = r - wymagane dodatkowe uzasadnienie
o przyjęciu lub odrzuceniu projektu
MIRR – zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu
COFt – ujemne przepływy pieniężne
CIFt – dodatnie przepływy pieniężne
k – koszt kapitału
n – liczba lat 25
Metody oceny projektów -> Metody dyskontowe -> IRR
Zalety
Pozwala zbudować obiektywne kryterium
decyzyjne dla bezwzględnej
decyzji inwestycyjnej
Prosta w interpretacji
Zawiera informacje o poziomie marginesu
bezpieczeństwa
Wady
Nie spełnia zasady addytywności
MIRRa+MIRRb≠MIRR(a+b)
k Nie może być w sposób bezpośredni
wykorzystywana do bezwzględnej
oceny opłacalności nietypowych inwestycji
(nie spełnia zasady uniwersalności)
Trudność w formułowaniu bezwzględnego
kryterium decyzyjnego dla modelu ze zmienną
w czasie stopą dyskonta
26
Metody oceny projektów -> Metody dyskontowe -> PI

27
 ✓ Zasady oceny efektywności

✓ Metody oceny efektywności

✓ Proste metody oceny

Check-list efektywności

✓ Wartość pieniądza w czasie

✓ Dynamiczne metody oceny

efektywności

28
Na następnym wykładzie

ANALIZA RYZYKA W PROJEKTACH

INWESTYCYJNYCH

29