● Marcin Borowicz- główny bohater pochodził z Gawronek
● Andrzej Radek bohater drugoplanowy, syn fornala z Pajęczyna Dolnego. Dzięki nauce u wychowawcy dworskich dzieci, Paluszkiewicza, poznał wartość wiedzy. Radek, jak każde wiejskie dziecko, wychowywał się właściwie sam. ● Bernard Zygier-Bernard Zygier - uczeń wydalony z gimnazjum w Warszawie z powodu działalności antyrosyjskiej i przeciwstawiania się rusyfikacji. Przybył do Klerykowa w zimie, w połowie siódmej klasy ● prof. Rudolf Leim - wysoki, chudy, wiecznie kaszlący starzec; sumienny i obowiązkowy, nigdy nie opuszcza lekcji i zawsze zjawia się punktualnie. Uczy łaciny i należy do grona starszych profesorów gimnazjum. ● prof.lłarion stiepanycz Ozierski-nauczyciel języka rosyjskiego, tęgi, niezgrabny, niedbale ubrany, nie potrafi poradzić sobie z uczniami, którzy wiecznie stroją sobie z niego żarty ● prof. Sztetter-nauczyciel języka polskiego, który w obawie przed utratą posady (ma liczną rodzinę) nie uczy właściwie swojego przedmiotu. Jest cichy i wygląda na człowieka, który ciągle się boi. ● pan Nogacki nauczyciel arytmetyki, bardziej urzędnik niż nauczyciel: surowy, rzetelny, drobiazgowy, dokładny, sprawiedliwy. Jest z pochodzenia Polakiem, nie stara się rusyfikować swoich uczniów, a mimo to, jak pisze Żeromski: „było coś w wykładzie p. Nogackiego, co zmuszało chłopców do myślenia po rosyjsku”. ● pan Majewski ● prof.kostriulew-nauczyciel historii, „rusyfikator w najbardziej wulgarnym znaczeniu tego wyrazu”.Jego taktyka polega na ośmieszaniu historii Polski, podważaniu bohaterskich czynów Polaków ● pani „helena” borowicz-osoba bardzo wrażliwa, kochająca matka, niegdyś bardzo piękna, teraz zniszczona przez suchoty, umiera podczas wakacji, kiedy Marcin otrzymał promocję do klasy pierwszej ● pan „walenty” Borowicz były powstaniec, na skutek represji popowstaniowych stał się zgorzkniały, małomówny, stronił od ludzi. ● Tomasz walecki „figa” -pochodzi z ortodoksyjnie katolickiej rodziny mieszczańskiej, prymus, odważny, nie waha się bronić swoich racji, nawet jeśli cena, którą może ponieść, jest wysoka. Broni swojej religii, gdy rosyjski nauczyciel historii stara się ją ośmieszyć. Postać drugoplanowa ● Anna Stogowska „biruta” -była obiektem wielkiej, platonicznej miłości Marcina Borowicza. Córka lekarza wojskowego - Polakai Rosjanki. Wychowywana przez matkę w kulcie polskiej tradycji narodowej. Zamknięta w sobie, cicha, inteligentna, czuje się Polką, głęboko cierpi z powodu niewoli swego narodu, o czym świadczy fragment wiersza wpisany do pamiętnika jednej z koleżanek.