Professional Documents
Culture Documents
Sibalom, Antique
MODYUL SA GEE 1:
MASINING NA PAGPAPAHAYAG
ARALIN 2. ANG BALARILA AT ANG RETORIKA ........................... Error! Bookmark not defined.
A. ANG BALARILA SA PROSESO NG MASINING AT MABISANG PAGPAPAHAYAG .......... Error!
Bookmark not defined.
B. KAHULUGAN AT KATUTURAN NG BALARILA ....................... Error! Bookmark not defined.
C. ANG RELASYON NG BALARILA AT RETORIKA...................... Error! Bookmark not defined.
D. PAPEL O TUNGKULIN NG BALARILA SA PROSESO NG MASINING NA PAGPAPAHAYAG
............................................................................................... Error! Bookmark not defined.
• MGA URI NG BANTAS AT PAGGAMIT NITO ........................... Error! Bookmark not defined.
Ang pagpapahayag nang malinaw, naaiintindihan, may pananagutan, puno ng lohika at may
kasiningan ay isang kasanayang dapat taglayin ng bawat isa. Ito ay daan tungo sa isang mabisa
at makabuluhang kumunikasyon. Napakahalaga ng kasanayang ito upang matagumpay na
maipahayag ng bawat isa ang kaniyang iniisip, desisyon at pagpupunyagi. Higit na mas
makabuluhan at naiintindihan ang isang talakayan kung mayroong kaugnayan at kaisahan ang
mga pangungusap na namumutawi sa pagpapahayag.
Kaya, ang kursong ito ay ginawa sa layong maging kungkreto ang “basic” o pangunahing
kaalaman sa balarila at kasiningan sa pagbuo ng mga mag-aaral ng kanilang mga diskurso sa
Wikang Filipino. Kapansin-pansin sa henerasyon ngayon ang mga karaniwang kamalian hindi
lang sa kanilang diksyon kapag sila ay nagsasalita kundi maging sa kanilang mga komposisyong
nasusulat. Kapansin-pansin ito sa kanilang mga status sa facebook at iba pang mga social
media. Ilan sa mga pagkakamaling ito ay ang paggamit ng pang-ukol at pangatnig na “ng at
nang” kasama na ang mga kamalian sa paggamit ng mga Ingklitik na “rin at din” at lalong higit
sa paggamit ng mga bantas. Masasabing maliit lang itong pagkakamali sa balarila ngunit malaki
ang epekto nito sa semantika at sa katuturan ng pagpapahayag.
Siyang tunay na ang lapis ay namumurol din tulad ng ating memorya kaya’t muling balikan ang
mga araling nakasalubong na ngunit unti-unting nawawala sa ating iskema. Maging
mapagmatyag at paglakbayin ang haraya tungo sa pagsasakatuparan ng mga gawain sa modyul
na ito.
MASINING NA PAGPAPAHAYAG
ARALIN 1. ANG RETORIKA
Pagkatapos
Basahin ng ng angkop na interpretasyon ang maikling
at bigyan
aralin, angsamga
monologo ibaba. Maaring ibidyu ang inyo sarili at ipakita ito sa
mag-aaral
klase. ay
Sa pagsasagawa ng gawain, himuking makinig sa iyo ang
inaasahang:
mga kasama mo sa bahay, maaaring ito ay iyong mga kapatid,
pinsan o ang iyong mga magulang. Suriing mabuti kung nakukuha
ba nila ang emosyong namamayani sa monologo.
1. Nasusuri ang mga
konsepto hinggil sa
kasaysayan
Bakit at iba’t
kayo nangingiti?
ibang mga
Bakit nga?
pagpapakahulugan
Bakit ninyo ako pinagmamasdan mula ulo hanggang paa?
hinggil sa retorika;
(Mula ulo hanggang paa)
Aaah, dahil ba sa akoý isang pilay at buo ang isang paa?
Iyan ba ang dahilan kung bakit minamaliit ninyo ang aking alok
na paglilingkod?
2. Nakapagbibigay ng
Mga Ginoo, nagkakamali kayo!
sariling
Akong naparito upang lumban!
pagpapakahulugan
sa retorika;
Hindi at
upang tumakbo.
TALAKAYIN NATIN!
Ito ay ang paggamit ng mga simbulo na may kakayahang pumukaw sa ating kalikasan na
tumutugon sa mensaheng ipinahahatid ng mga naturang simbolo.
sa pamamagitan ng
estratedyik na paggamit ng mga simbolo
(Douglas Ehninger).
Linanging Natin!
WORD CLOUD. Punan ang mga ulap na nakapalibot sa “RETORIKA” ng mga salita o parirala na
iyong makukuha sa iba’t ibang mga pagpapakahulugan tungkol sa retorika upang makabuo ng sarili
mong pagpapakahulugan dito.
RETORICA
KASAYSAYAN NG RETORIKA
1. Klasikal na Retorika,
3. Modernong Retorika.
Samantala, sa Roma ay nakilala sina Cicero at Quintillian , bagamat ang mga unang guro ng
formal na retorika noon doon ay mga Griyego.Sila ang tinaguriang dakilang maestro ng retorikal
at praktikal na retorika, kahit pa sila mga modelong Griyego. Si Ceciro ang umakda ng On the
Orator, Institutio Oratoria at The Training of an Orator na hanggang sa kasalukuyan ay ipinalalagay
na masusing pagdulog sa mga simulain ng retorika at sa kalikasan ng elokwens. Hanggang sa unang
apat na siglo ng Imperyo ng Romano, ang retorika ay itinuro ng mga tinatawag na Sophist na sa
panahong iyon naging isang titulong akademiko.
MODERNONG RETORIKA
Sa simula ng ika-18 siglo ay nabawasan ng importansya ang retorika, bagamat sa teoretikal
na aspeto lamang at hindi sa praktikal, sapagkat nagpatuloy ang paglaganap ng mga oportunidad
para sa efektiv na oratoryo sa politikal na arena. Sa ikalawang hati ng siglo, patuloy na nabawasan
ang mga eksponent ng retorika. Mangilan-ngilan lamang ang mga kaugnay na akdang naging
popular sa panahong ito, kabilang ang mga lectures on Rhetoric (1783) ng paring Scottish na si
Hugh Blair, Philosophy of Rhetoric (1776) ni George Campbell, isang teologong Scottish at ang
Rhetoric (1828) ni Richard Whately, isang Britong eksperto sa lohika.
1. Invensyon
Ang invensyon ay mula sa salitang Latin na invenire na ang kahulugan ay to find.
Samakatwid, ang kanon na ito ay nakatuon sa karaniwang kategorya ng pag-iisip na nagging
kunvensyonal nang hanguan ng mga retorikal na materyales. Tinatawag itong topics of invention o
topoi sa Griyego. Amg mga halimbawanito ay sanhi at efecto, komparison at iba pang ugnayan.
Ang Invensyon ay nakatuon sa ano ang sasabihin ng isang awtor at hindi sa kung paano,
iyon sasabihin. Inilalarawan din ito bilang ubod ng panghikayat. Sa katunayan, inilarawan ni Aristotle
ang retorika bilang pagtuklas sa pinakamabuting aveylabol na paraan ng panghihikayat at ang
importanteng hakbang ng proseso ng pagtuklas na ito ay tinatawag na stasis.
2. Pagsasayos o / Arrangement
Ang pagsasaayos ay nakatuon sa kung paano pagsusunud-sunurin ang isang pahayag o
akda. Sa matandang retorika (ancient rhetoric), ang pagsasaayos ay tumutukoy sa pagkakasunud-
sunod na dapat iobserv sa isang oratoryo, ngunit ang kanon naito ay
nag-iinklud na rin ng lahat ng konsiderasyon sa pagsasaayos ng anumang uri ng diskurso.
a. Introduksyon ( exordium)
b. Paglalahad ng mga katotohanan ( narratio)
c. Divisyon ( particio)
d. Patunay ( confirmatio)
e. Refutasyon (refutatio)
f. Kongklusyon ( peroratio)
3. Istayl /Istilo
Ang istayl ay nauukol sa masining na ekspresyon ng mga ideya. Kung ang invensyon ay
nauukol sa ano ang sasabihin, ang istayl ay nauukol sa paano iyon sasabihin. Sa pananaw retorikal ,
ang istayl ay hindi incidental, superfisyal o suplementari sapagkat tinutukoy nito kung paano
ipinapaloob sa wika ang mga ideya at kung paano ito nakukostomayz sa mga kontekstong
komunikativo.
Ang istayl ay hindi rin isang opsyonal na aspeto ng diskors. Ang istayl ay esensyal sa retorika
sapagkat ang kaanyuan o ang linggwistik na kaparaanan ng paglalahad ng isang bagay ay bahagi
ng mensahe, katulad ng nilalaman o content.Wika nga ni MacLuhan, the medium is the message.
4. Memori/ Memorya
Sa una, maaring isipin na ang memori ay may kaugnayan sa mnemonics o memory aids na
tumutulong sa isang orador na sauluhin ang isang talumpati. Ngunit ang kanon na ito ay higit pa sa
pagmememorayz ng isang inihandang talumpati para sa re-presentasyon. Nakapaloob din sa kanong
ito ang pag-iimbak ng iba pang materyales sa isipan ng mga paksa ng invensyon upang magamit sa
isang particular na okasyon.
Samakatwid, ang memori ay nag-uuganay hindi lamang sa pagmememorayz ng isang
talumpati para sa deliveri , kundi maging sa mga pangangailangang improvisasyunal ng isang
ispiker. Kaugnay nito, kung gayon, ang kairos o ang sensitivity sa konteksto ng isang sitwasyong
pangkomunikasyon.
5. Deliveri/ Paghahatid
Ang deliveri ay orihinal na tinatawag na pasalitang retorika na ginagamit sa mga
pampublikong konteksto, ngunit ito ay maaari ring ituring bilang isang aspeto ng retorika na
nakatuon sa pampublikong presentasyon ng diskurso, pasalita man o pasulat.
GAMPANIN NG RETORIKA
Ang pag-aaral ng retorika ay nakatutulong sa isang indibidwal sa pamamagitan ng
limang aspekto.
Una, bilang pangunahing diskurso, ang retorika ay nagbibigay daan tungo sa komunikasyon.
Sa ganitong punto, nagkakaroon ng oportunidad ang isang indibidwal upang maipahayag
ang kanyang saloobin kaugnay sa iba't ibang bagay na mahihinuha nito sa kanyang
kapaligiran na maaaaring maisagawa sa paraang pasulat man o pasalita.
Ikalawa, ito rin ay isang salik upang magkaroon ng tinatawag na distraction effect sa isang
tao na gumagamit nito. Ito ay bunsod ng gradwal na pagkabaling ng atensiyon ng isang
indibidwal habang ito ay sumusulat, nagbabasa, o kaya ay nagpapahayag ng sentimiyento
na hinulma mula sa isang partikular na materyal. Sa ganitong paraan, nadidistrak at
nadadala sa ibang dimesyon ang sikolohikal na kamalayan ng tao kung saan bahagya nitong
nakakaligtaan ang tunay na suliranin na dinarahop nito.
Ang retorika rin ay mainam upang ma-ehersisyo ng isang tao ang kanyang kalayaan sa
pagpapahayag (Freedom of Expression) na magsisilbing elemento upang mapalawak nito
ang mga pananaw sa mundo. Nahuhubog ng retorika ang perspektibo ng isang indibidwal
dahil ito ay sumasaklaw sa dalawang pangunahing akto ng komunikasyon, susi tungo sa
pagpapaibayo ng karunungan.
Halimbawa:
1. Ang kamera ay nagging Kodak, ang toothpaste ay nagiging colgate.
Tandaan!