UGNAYAN NG WIKA, KULTURA, AT LIPUNAN

BANGHAY-ARALIN TUNGKOL SA
URBANA AT FELISA
NI FREY MODESTO DE CASTRO

INIHANDA NI
CLAMOR, BRYAN L.
BSED 2-A3
PANGKALAHATANG LAYUNIN
Sa pagtatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
Nauunawaan ang mga pangyayari sa kwento.
Naipapaliwanag ang mga tiyak na kaisipan, ideya, at opinyon.
Nakabubuo ng isang PUNA o REAKSYON ukol sa tinalakay na aralin.

PLANO NG PAGTUTURO-PAGKATUTO
Aralin: Mula sa Urbana at Feliza ni (Padre Modesto De Castro)
Kagamitang Panturo: Powerpoint Presentation, Laptop, Cellphone

Daloy:

A. Panalangin:
Kawikaan 4:13
"Hawakan mong mahigpit ang turo; huwag mong bitawan: iyong ingatan; sapagkat siya'y iyong
buhay."

Manalangin tayo.
Sa ngalan ng Ama, ng Anak, at ng Espiritu Santo. Amen.

Panginoon, kami po ay nagpapasalamat sa panibagong araw na ipinagkaloob Niyo sa amin, sa

panibagong buhay, biyaya, at lakas na lyong ibinigay. Mahal na Panginoon, salamat sa patuloy
na pagligtas sa amin sa bawat kapahamakan at sa Inyong walang-sawang pagmamahal.
Panginoon naming Diyos, kami po ay humihingi ng kapatawaran sa mga nagawa naming
kasalanan sa isip, salita, at gawa. Sa aming pagtuklas ng bagong kaalaman, Nawa Panginoon
ay gabayan Niyo ang bawat isa sa amin at bigyan ng talino upang lubos na maunawaan ang
bawat aralin. Nawa ay magamit namin at maisabuhay ang aming matututuhaan sa araw na ito.
Hinihiling at itinataas namin ang lahat ng ito sa ngalan ng ating Panginoon at ating dakilang
tagapagligtas na si Hesukristo.

Aba Ginoong Maria, napupuno ka ng grasiya, Ang Panginoong Diyos ay sumasaiyo. Bukod
kang pinagpala sa babaeng lahat at pinagpala rin naman ang anak mong si Hesus. Santa
Maria, Ina ng Diyos Ipanalangin mo kaming makasalanan ngayon at kung kami'y mamamatay.
Amen

B. Pagbati:

Ngayon tuturuan ko kayo ng isang pagbati. Tatawagin natin

itong “Magandang Buhay”

Ganito ang gagawin niyo kapag

sinabi kong “Magandang umaga” isasagot niyo ay“mabuhay” at kapag sinabi
konamang “mabuhay” isasagot niyo ay “magandang buhay”
Malinaw ba?
 Bago kayo tuluyang umupo, inyo munang ayusin ang inyong mga upuan at pulutan
ang mga kalat na nasa sahig. Ang inyong atensyion ay marapat ng nakatuon sa akin
upang lubos ninyong maunawaan ang ating paksa.
C.Pagtatala ng liban:
Sa pagtatala ng liban tatawagin isa-isa ang pangalan ng mag-aaral. Bilang
tugon na sila ay naririto sa klase, kinakailangan na banggitin ang pangalan na
pagbibigyan ng mensahe sa taong kanilang hinahangaan o mahal sa buhay.

D. Pagbabalik-aral:

Sa bahaging ito, ang taga-pagulat ay tatawag ng panganlan upang magbahagi

ng kanilang natutuhan sa nagdaang aralin. . Sa sandaling matapos maibigay ng mga
mag-aaral ay dadako na sa pagganyak na inihinda.

E. Pagganyak:

Sa puntong ito,ang taga-pag ulat ay hahatiin sa apat na grupo ang mag-aaral.

Bawat grupo ay mabibigyan ng mga papel na kailangang buuin at ididikit ito sa
pisara.

F.Paghahawan ng Balakid:
Sa gawaing ito,ang bawat grupo ay may kinatawan na siyang magbibigay ng
kahulugan sa kanilang nabuong larawan.

G.Pagtalakay:

MULA SA URBANA AT FELIZA

Ang “Urbana at Feliza” na ang buong pamagat ay ang “Pagsusulatan nang Dalawang
binibini na si Urbana at si Feliza” ay nagpapalitan ng liham ang dalawang magkapatid. Ang
nakatatanda na si Urbana ay nag-aaral sa isang kolehiyo ng mga babae sa Maynila at ang
mas bata na si Feliza, ay nagnanais na matuto mula sa kaniyang kapatid hinggil sa kung
ano ang dapat ugaliin sa iba’t ibang pagkakataon. Binabanggit niya ang mga tukso at
panganib sa landas ng kabataan at sinasabi kung paano maiiilagaan ang mga ito.

TAUHAN
• Urbana- Pinakamatanda sa tatlong magkakapatid, siya ang nagbibigay ng payo at kung ano
ang dapat iasal sa iba’t ibang sitwasyon.
• Feliza- ang pangalawa sa magkakapatid, siya ang naiwan sa kanilang probinsya para
magalaga sa kanyang kapatid at magulang.

• Honesto- Bunsong kapatid ni Urbana at Feliza.

SAGISAG NG PNGALAN NG PANUHAN

• Ang pangalang ‘Urbana’ ay sagisag ng Urbanidad o kabutihang asal.

• Ang pangalang ‘Feliza’ ay galing sa kastilang “feliz” (maligaya) at ang sinasagisag ay ang
kaligayahang natatamo dahil sa pagpapakabauti at pagka-masunurin.

• Ang pangalang ‘Honesto’ ay sagisag ng kalinisang-budhi at karangalan

TAGPUAN
• Dalawang pook ang nabanggit sa nobelang ito. Dahil ito ay ang pagpapadala ng liham ng
dalawang magkapatid. Malayo ang pook kung saan sila naninirahan. Si Urbana ay nasa
Manila upang mag-aral at si Feliza naman ay nasa Paombong, Bulacan.

4.Etnolek – Isang uri ng barayti ng wika na nadebelop mula sa salita ng mga

etnolonggwistang grupo.

Mga Halimbawa ng Etnolek;

1.Vakul – tumutukoy sa mga gamit ng mga ivatan na pantakip sa kanilang ulo tuwing
tag- init at tag-ulan.
2.Bulanim – salitang naglalarawan sa pagkahugis buo ng buwan.
3. Laylaydek Sika – Salitang “iniirog kita” ng mga grupo ng kankanaey ng Mountain
Province.
5.Ekolek – barayti ng wika na kadalasang ginagamit sa loob ng ating tahanan.

Mga Halimbawa ng Ekolek;

1.Palikuran – banyo o kubeta
2.Silid tulogan o pahingahan – kuwarto
3.Pamingganan – lalagyan ng plato

6.Pidgin – Ito ay barayti ng wika na walang pormal na estraktura. Ito ay binansagang

“nobody’s native language” ng mga dayuhan. Ito ay ginagamit ng dalawang
indibidwal na nag uusap na may dalawa ring magkaibang wika.

Mga Halimbawa ng Pigdin:

 1.Ako kita ganda babae. (Nakakita ako ng magandang babae.
2.Kayo bili alak akin. (Kayo na ang bumili ng alak para sa akin.)

7.Creole – mga barayti ng wika na nadebelop dahil sa mga pinaghalo-halong salita ng

indibidwal, mula sa magkaibang lugar hanggang sa ito ay naging
paginating wika ng partikular na lugar.

Mga Halimbawa ng Creole;

1.Mi nombre – Ang pangalan ko
2.Di donde lugar to? – Taga saan ka?
3.Buenas dias – Magandang umaga

8.Register – minsan sinusulat na “rejister”, ito ay barayti ng wikang espisyalisadong

ginamit ng isang partikular na domeyn. Ito ay may tatlong uri ng
dimensyon.

1.Field o larangan – ang layunin at paksa nito ay naayon sa larangan ng mga taong
gumagamit nito.
2.Mode o Modo – paraan kung paano isinasagawa ang uri ng komunikasyon.
3.Tenor – ito ay naayon sa relasyon ng mga nag-uusap.

Mga Halimbawa ng Register:

1.Mga salitang jejemon.
2.Mga salitang binabaliktad
3.Mga salitang ginagamit sa teks
4.Mga salitang ginagamit ng mga iba’t-ibang propesyon gaya ng mga doctor.

H. TANONG-SAGOT
1.Sa katagang “Ma’am tapos ko na po ang aking banghay- aralin.” Anong barayti ng
wika ang banghay- aralin?
2. Bakit ga ako na lamang palagi ang pinaghuhugas ng plato. Anong barayti ng wika
ang ginamit sa pangungusap.
3. Arlene ang pangalan ng aking palangga. Anong barayti ng wika ang ginamit?
4. Sikat na sikat ang katagang ARAT NA! Ni ________ na isa sa mga halimbawa ng
___________.
5. Bakit mahalagang pag-aralan ang mga DIMENSYON NG WIKA AT
REHISTRONG WIKA gayong pwede na lamang natin itong sabihin?

I. PANGKATANG GAWAIN
 Ang bawat isang tagapakinig ay hahatiin sa apat. Bawat grupo ay magbibigay
ng tatlong mga salita sa bawat dimensyon ng wika na maitalaga sa kanila. Nararapat
na
maibahagi sa klase ang mga salita sa isang malikhaing paraan at maibigay ang
kahulugan ng mga ito.

RUBRIK SA PANGKATANG GAWAIN

PAMANTAYAN 5 NA PUNTOS 3 NA PUNTOS 1 PUNTOS

Nilalaman Ang mga salita ay Ilan sa mga salita MALI na
TIYAK na ay HINDI TIYAK halimbawa ang
halimbawa para sa na halimbawa. binigay ng
nakatalaga sa pangkat.
kanilang pangkat.
Pagkamalikhain NAIPAMALAS ang KAAYA-AYANG HINDI KAAYA-
pagkamalikhain sa panuorin at may AYANG
pagpapaliwanag ng kaayusan. PANUORIN at
kanilang grupo. walang kaayusan.
Kaaya-ayang
panuorin at may
kaayusan.
Orihinalidad Ang mga binigay na ILAN sa mga LAHAT ng binigay
halimbawa ay binigay na salita na salita ay
HINDI PA ay hindi pa nabanggit na sa
NABABANGGIT sa nababanggit sa talakayan.
talakayan. talakayan.
Kabuuang Puntos 15 puntos

J. PAGTATAYA:
Piliin ang tamang sagot sa kahon.

A. Dayalek E. Ekolek
B. Idyolek F. Pidgin
C. Sosyolek G. Creole
D. Etnolek H. Register

1. Sariling istilo ng pamamahayag at pananalita na naiiba sa bawat isa.

2. Uri ng wika na ginagamit ng isang partikular na grupo.
3. Isang uri ng barayti ng wika na nadebelop mula sa salita ng mga etnolonggwistang
grupo.
4. Ito ang salitang gamit ng mga tao ayon sa partikular na rehiyon o lalawigan na
kanilang kinabibilangan.
 5. Ito ay barayti ng wika na walang pormal na estraktura
6. Barayti ng wika na kadalasang ginagamit sa loob ng ating tahanan.
7. Barayti ng wikang espisyalisadong ginagamit ng isang partikular na domeyn.
8. Bakit ga ako'y iyong tinatawag?
9. Ala eh, akala ko'y akin.
10. Si Jonel lang ang sakalam.
11. Ako bili isda palengke.
12. "Ang buhay ay weather weather lang " ni Kim Atienza
13. Kalipay – tuwa, ligaya, saya
14. May dalang pasalubong si puppy.
15. Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado.
16. Buenas noches
17. “Hoy Gising!” ni Ted Failon
18. Tinda ako mangga
19. Nabili ko na ang gamot na nasa reseta ng doktor.
20. Repapips, ala na ako datung eh
21. “I shall return” ni Douglas MacArthur
22. Ta ama yo contigo
23. Shuwa - dalawa
24. "3ow ph0w, mUsZtAh nA?"
25. Mudra

J. SUSING SAGOT
1. B 6. E 11. F 16. G 21. B
2. C 7. H 12. C 17. B 22. G
3. D 8. A 13. D 18. F 23. D
4. A 9. A 14. E 19. H 24. H
5. F 10.H 15. F 20. C 25. E

K. SANGGUNIAN
a. Aklat – Tanging Gamit ng Filipino (p. 116-

L. TAGAPAG ULAT (PROPAYL)

Pangalan: Acedera, Janeth E.

Edad: 20
Kaarawan: Nobyembre 26, 2003
Tirahan: Canubing 2, Calapan City
Email: janethacedera2@gmail.com