ก รปร เมินผลก รรก ด้ ยร ดบน�้ ต ลในเลื ดท้งก่ น รแล ร ดบ A1C ถ้ A1C ไม่เป็นต ม

เป้ ม ยท้งๆ ที่ร ดบน�้ ต ลในเลื ดขณ ด ร ยู่ในเป้ ม ยแล้ พิจ รณ ก รตร จร ดบน�้ ต ลในเลื ด
ลง ร ร มถึงก รท� BGM รื CGM ในกรณีทมี่ ขี ้ บ่งชี้ ถ้ ร ดบน�้ ต ล ยูใ่ นเป้ ม ยใ ท้ � ก รตร จ A1C
ย่ งน้ ยปีล 2 คร้ง ถ้ มีก รปรบย รื ร ดบน�้ ต ลไม่ ยู่ในเป้ ม ย ใ ้ท� ก รตร จ A1C ย่ งน้ ยปีล
4 คร้ง (คุณภ พ ลกฐ นร ดบ 4, น�้ นกค� แน น� +)1 โดยค รมีก รปร เมินร ดบน�้ ต ลเป้ ม ยเป็น
ร ยบุคคลตล ดร ย เ ล ก รรก เนื่ งจ ก ม รถเปลี่ยนแปลงร ดบน�้ ต ลเป้ ม ยได้
ก รตร จร ดบไขมนในเลื ด (lipid profiles) ในผู้ที่ยงไม่ได้รบย ลดไขมน ค รท� ก รตร จเมื่ ินิจฉย
เบ น แล ลงจ กน้นค รตร จซ�้ ทุก 5 ปี ถ้ ร ดบ ยู่ต มเกณฑ์ แล ยุ <40 ปี แต่ จตร จถี่ก ่ นี้
ถ้ มีข้ บ่งชี้ที่ค รได้รบก รตร จ � รบผู้ที่ได้รบย ลดไขมน ค รตร จร ดบไขมนในเลื ดก่ นเริ่มย แล ลง
จ กเริ่มย รื เมื่ มีก รปรบขน ดย ปร ม ณ 4-12 ปด ์ เพื่ ติดต มก รต บ น งต่ ย ลงจ กขน ดย
คงที่ใ ้ตร จปีล คร้ง (คุณภ พ ลกฐ นร ดบ 4, น�้ นกค� แน น� +)10

กำรประเมินกำรเกิดภำวะหรือโรคแทรกซ้อนจำกเบำหวำน
ค รปร เมินผูป้ ่ ยเพื่ ค มเ ยี่ งต่ ก รเกิดภ แทรกซ้ น แล ปร เมินผูป้ ่ ยทุกร ย ่ มีภ รื
โรคแทรกซ้ นจ กเบ น รื ไม่ กยงไม่พบค รป้ งกนไม่ใ ้เกิดขึ้น ถ้ ตร จพบภ รื โรคแทรกซ้ น
ในร ย ต้น ม รถใ ้ก รรก เพื่ ใ ้ดีขึ้น รื ช ล ก รด� เนินข งโรคได้ ต ร งที่ 5 แ ดงลก ณ ผู้ป่ ยที่มี
ค มเ ี่ยงในร ดบต่ งๆ แล ก ร ่งต่ ผู้ป่ ยเพื่ รบก รดูแลรก
โรคแทรกซ้ นที่ไต พิจ รณ ่งปรึก เมื่ มีโรคไตเรื้ รงร่ มกบลก ณ ดงต่ ไปนี้ (คุณภ พ ลกฐ น
ร ดบ 2, น�้ นกค� แน น� +)15
– มีภ ไต ยเฉียบพลนร่ ม รื glomerular filtration rate (GFR) ลดลงเร็ แล ต่ เนื่ ง
– eGFR <30 มล./น ที/1.73 ตร.ม.
– มี albuminuria ปริม ณม ก คื urinary albumin-to-creatinine ratio (UACR) 300 มก./
กรม รื albumin excretion rate ≥300 มก./24 ชม. รื มี proteinuria ปริม ณม ก คื
urinary protein-to-creatinine ratio (UPCR) ≥500 มก./กรม รื protein excretion rate
≥500 มก./24 ชม. ลงจ กค บคุมค มดนโล ิตแล้
– มีเม็ดเลื ดแดง >20/high power field โดยไม่มี เ ตุที่ ธิบ ยได้
– มีก รด� เนินโรคข งไตเรื้ รงต่ เนื่ ง ต้งแต่ 1 ข้ ดงต่ ไปนี้ (คุณภ พ ลกฐ นร ดบ 4,
น�้ นกค� แน น� +)
• มีก รลดลงข งร ย ไตเรื้ รง ร่ มกบ eGFR ลดลง 25% จ กค่ เดิม
• มีก รลดลงข ง eGFR ย่ งร ดเร็ แล ต่ เนื่ ง คื >5 มล./น ที/1.73 ตร.ม./ปี

แนวทางเวชปฎิบัติส�าหรับโรคเบาหวาน 2566 33
ตารางที่ 5. ก รปร เมินผู้ป่ ยเพื่ ค มเ ี่ยง/ร ย ข งโรคแทรกซ้ นแล ก ร ่งปรึก / ่งต่
รายการ ค ามเ ี่ยงต�่า/ ค ามเ ี่ยงปานกลาง/ ค ามเ ี่ยง ูง/ มีโรคแทรกซ้อน
ไม่มีโรคแทรกซ้อน โรคแทรกซ้อนระยะต้น* โรคแทรกซ้อนระยะกลาง* เรื้อรังรุนแรง**
ก รค บคุมร ดบ A1C <7% A1C 7.0-7.9% A1C ≥8% รื
น�้ ต ลในเลื ด มี hypoglycemia
>3 คร้งต่ ปด ์
โรคแทรกซ้ นที่ไต ไม่มี proteinuria, มี UACR 30-300 มี UACR 300 eGFR <30
UACR <30 มก./กรม มก./กรม มก./กรม รื ml/min/1.73 ตร.ม.
✝eGFR 30-59
ml/min/1.73 ตร.ม.
โรคแทรกซ้ นที่ต ไม่มี retinopathy mild NPDR moderate NPDR severe NPDR
รื VA ผิดปกติ PDR
macular edema
โรค ใจแล ไม่มี hypertension มี hypertension ค บคุม hypertension มี angina pectoris
ล ดเลื ด ไม่มี dyslipidemia แล / รื dyslipidemia แล / รื รื CAD รื
ไม่มี ก รข งร บบ แล ค บคุมได้ต ม dyslipidemia ไม่ได้ myocardial
ใจแล ล ดเลื ด เป้ ม ย ต มเป้ ม ย infarction รื
ผ่ ตด CABG
มี heart failure
มี CVA
โรคแทรกซ้ น Protective มี peripheral มีปร ติแผลที่เท้ มี rest pain
ที่เท้ sensation ปกติ neuropathy previous amputation พบ gangrene
peripheral pulse peripheral pulse มี intermittent
ปกติ ลดลง claudication
* ผู้ป่ ยที่มีค มเ ี่ยงป นกล งแล ค มเ ี่ยง ูงค ร ่งพบ ยุรแพทย์ รื แพทย์เชี่ย ช ญเฉพ ท งเป็นร ย
** ผู้ป่ ยที่มีโรคแทรกซ้ นเรื้ รงรุนแรงค ร ่งพบแพทย์เชี่ย ช ญเฉพ โรคเพื่ ดูแลรก ต่ เนื่ ง
✝ ูตรค� น ณต ม CKD-EPI
CABG = coronary artery bypass graft; CAD = coronary artery disease; CVA = cerebrovascular accident;
eGFR = estimated glomerular filtration rate; NPDR = non-proliferative diabetic retinopathy; PDR = proliferative
diabetic retinopathy; UACR = urinary albumin-to-creatinine ratio; VA = visual acuity

กำรประเมินสุขภำพและกำรติดตำมในกรณีที่ยังไม่มีโรคแทรกซ้อนจำกเบำหวำน
น กจ กก รค บคุมร ดบน�้ ต ลในเลื ดแล้ ค รจ ปร เมินปัจจยเ ี่ยง แล ตร จ ภ รื โรค
แทรกซ้ นเป็นร ย ดงนี้ (คุณภ พ ลกฐ นร ดบ 1, น�้ นกค� แน น� ++)14
– ตร จร่ งก ย ย่ งล เ ียดร มท้งก รตร จเท้ ย่ งน้ ยปีล คร้ง
– ตร จต ปีล 1 คร้ง
– ตร จ ุขภ พช่ งป กแล ฟันโดยทนตแพทย์ ย่ งน้ ยปีล คร้ง
– ตร จปั spot UACR แล ปร เมิน eGFR (ค� น ณต ม ูตร CKD-EPI) ย่ งน้ ยปีล
1 คร้ง (คุณภ พ ลกฐ นร ดบ 2, น�้ นกค� แน น� +)16
34 แนวทางเวชปฎิบัติส�าหรับโรคเบาหวาน 2566
 – ก ร ูบบุ รี่ ไม่ ูบบุ รี่ ผู้ ูบบุ รี่ใ ้เลิก ูบบุ รี่ (ร มบุ รี่ไฟฟ้ แล ผลิตภณฑ์ย ูบ ื่นๆ)
– ผู้ไม่ดื่มแ ลก ล์ไม่แน น� ใ ้ดื่มแ ลก ล์ กจ� เป็น เช่น ร่ มง น ง รรค์ค รดื่ม
ในปริม ณจ� กดคื นล ไม่เกิน 1 ่ น � รบผู้ ญิง รื 2 ่ น � รบผูช้ ย (1 ่ น เท่ กบ
ิ กี้ 45 มล. รื ไ น์ 120 มล. รื เบียร์ชนิด ่ น 330 มล.)
– ปร เมินคุณภ พชี ิตแล ุขภ พจิตข งผู้ป่ ยแล คร บคร
– ได้รบก รฉีด คซีนไข้ ดใ ญ่ปีล 1 คร้ง แล คซีน ื่นๆ ต มค� แน น� ข งกร ทร ง
ธ รณ ุข

กำรประเมินและกำรติดตำมในกรณีที่มีโรคแทรกซ้อนจำกเบำหวำน
เมื่ ตร จพบภ รื โรคแทรกซ้ นจ กเบ นร ย เริ่มแรกที่ ย ใดก็ต ม จ� เป็นต้ งเน้นก ร
ค บคุมร ดบน�้ ต ลในเลื ดใ ้ได้ต มเป้ ม ย ร มท้งปัจจยเ ี่ยงต่ งๆ ที่พบร่ มด้ ย เมื่ มีโรคแทรกซ้ น
เกิดขึ้นแล้ ค รเลื กใช้ย เบ นที่พิ ูจน์แล้ ่ ลดภ แทรกซ้ นได้ ค มถี่ข งก รปร เมินแล ติดต ม
มีร ยล เ ียดจ� เพ ต มโรคแล ร ย ข งโรค (ดูร ยล เ ียดก รปร เมินแล ติดต มจ� เพ โรค)

เอก ารอ้างอิง
1. ElSayed NA, Aleppo G, Aroda VR, Bannuru RR, Brown FM, Bruemmer D, et al. Glycemic
Targets: Standards of Care in Diabetes-2023. Diabetes Care 2023; 46 (Suppl 1): S97-S110.
2. Aschner P. New IDF clinical practice recommendations for managing type 2 diabetes in
primary care. Diabetes Res Clin Pract 2017; 132: 169-70.
3. Blonde L, Umpierrez GE, Reddy SS, McGill JB, Berga SL, Bush M, et al. American Association of
Clinical Endocrinology Clinical Practice Guideline: Developing a Diabetes Mellitus
Comprehensive Care Plan-2022 Update. Endocr Pract 2022; 28: 923-1049.
4. ElSayed NA, Aleppo G, Aroda VR, Bannuru RR, Brown FM, Bruemmer D, et al. Older Adults:
Standards of Care in Diabetes-2023. Diabetes Care 2023; 46 (Suppl 1): S216-S29.
5. Nathan DM, Kuenen J, Borg R, Zheng H, Schoenfeld D, Heine RJ, et al. Translating the A1C
assay into estimated average glucose values. Diabetes Care 2008; 31: 1473-8.
6. Wei N, Zheng H, Nathan DM. Empirically establishing blood glucose targets to achieve HbA1c
goals. Diabetes Care. 2014; 37: 1048-51.
7. Stratton IM, Adler AI, Neil HA, Matthews DR, Manley SE, Cull CA, et al. Association of
glycaemia with macrovascular and microvascular complications of type 2 diabetes (UKPDS
35): prospective observational study. BMJ 2000; 321: 405-12.
8. Campbell L, Pepper T, Shipman K. HbA1c: a review of non-glycaemic variables. J Clin Pathol
2019; 72: 12-9.
9. Kidney Disease: Improving Global Outcomes Diabetes Work G. KDIGO 2020 Clinical Practice
Guideline for Diabetes Management in Chronic Kidney Disease. Kidney Int 2020; 98 (4S): S1-S115.

แนวทางเวชปฎิบัติส�าหรับโรคเบาหวาน 2566 35