Filipino

Dalawang uri ng anekdota

 Kata- kata
 Hango sa totoong buhay

LAYUNIN
1. Ipabatid ang isang katangian ng pangunahing tauhan
ng anekdota.
2. Mang-aliw, makapagturo, at makapaglarawan ng ugali
at tauhan.
3. Pagbibigay ng magandang karanasan na may
importanteng aral.

Parabula SYRIA
salitang Griyego na “ PARABOLÉ ” na nagsasaad ng
dalawang bagay para paghambingin (maaaring tao,
hayop, lugar, pangyayari)
ang mga mensahe ay isinulat sa patalinghagang pahayag.
‘Di lamang lumilinang ng mabuting asal na dapat nating
taglayin kundi binubuo rin nito ang ating moral at
ispirituwal na pagkatao.
ISRAEL
Inutusan ng Diyos si Abraham na lisanin ang kanyang
tahanan at maglakbay patungong Canaan, ang Lupang
Pangako, na kilala ngayon bilang Israel.

ANG ALIBUGHANG ANAK - LUKAS 15:11-32

ANG TALINHAGA TUNGKOL SA MAY-ARI NG
UBASAN - MATEO 20:1-16

Mga Katangian ng Parabula

1. METAPORA.
May mga pagkakataong nagkukulang ang tuwirang Pagpapakahulugang Metaporikal
paglalarawan sa isang bagay upang maintindihan ito ng
Pagbibigay- kahulugan sa salita bukod pa sa literal na
tao. Sa ganitong mga sitwasyon angkop ang paggamit ng
kahulugan nito. Ito ay nakabatay kung paano ginamit
mas masining na pagpapahayag, gaya ng paggamit ng
ang salita sa pangungusap.
metapora.
Ito ay nakabatay kung paano ginamit ang salita sa
2. SALAYSAY
pangungusap.
Taglay nito ang sangkap ng isang maikling kwento, gaya
ng tauhan, tagpuan, banghay, tema, pananaw, at iba pa ay
ang mga sangkap na maaari ring gamitin sa pagsulat ng
parabola.

Anekdota
isang uri ng salaysay o anyong tuluyan na tumatalakay sa
kakaiba o kakatwang pangyayaring naganap sa buhay ng
isang kilala, sikat o tanyag na tao
WEEK 2 B. Tambalang Di - Ganap
Kayarian ng Salita Ang dalawang salitang pinagtatambal ay nakabubuo ng
ikatlong kahulugang iba kaysa isinasaad ng mga salitang
1. Payak
pinagsasama. Hindi ito ginagamitan ng gitling.
2. Maylapi
3. Inuulit
4. Tambalan
Pang- Uri
Payak
Adjective sa Ingles ay tumutukoy sa salitang nagbibigay
Salitang ugat lamang. turing o deskripsyon sa isang pangngalan o panghalip.
Ito ay nagbibigay linaw sa ngalan ng tao, bagay, hayop,
lugar kilos, oras, pangyayari at iba pa
Maylapi
Ito ang salitang binubuo ng salitang-ugat at isa o higit
pang panlapi. Antas ng Kasidhian ng Pang-uri

 Unlapi 1. Karaniwan
 Gitlapi 2. Katamtaman
 Hulapi 3. Masidhi
 Kabilaan 4. Pahambing
 Laguhan 5. Pasukdol
KARANIWAN
 Unlapi
- Ito ay ginagamit sa unahan ng salitang ugat. Ma + salitang ugat
Ang mga madalas ginagamit na mga unlapi Katamtaman
ay ma-, ,mag-, na-, nag-, pag-, at pala-
 Gitlapi Medyo + salitang ugat
- Ito ay mga panlaping inilalagay sa loob ng
Masidhi
salita. Ang mga madalas ginagamit na mga
gitlapi ay -um-, at -in- Pag-uulit ng karaniwang anyo (lagyan ng “–” sa gitna) +
 Hulapi -ng kung nagtatapos sa patinig
- Panlaping inilalagay sa hulihan ng salita.
Pag-uulit ng karaniwang anyo + -na kung nagtatapos sa
Ang karaniwang ginagamit na hulapi ay -an,
katinig
-han, -in, -hin.
 Kabilaan Napaka + salitang ugat
- Panlaping nakalagay sa unahan at ang isa ay
nasa hulihan ng salita.
 Laguhan Pahambing
- Mga panlaping nasa unahan, gitna, at
hulihan ng salitang-ugat. Nakababang katangian: Hindi kasing(m) + saliltang-ugat

Inuulit Magkapantay na katangian: Magkasing (m) + salitang-

ugat o Kasing + salitang ugat
Makabubuo ng mga salita sa tulong ng reduplikasyon ng
salitang-ugat. Maaaring ulitin ang salitang-ugat ayon sa Nakalalamang na katangian: Mas + pang-uri
uri nito.
Tambalan Pasukdol
Ang dalawang salitang pinagsasama para makabuo ng Pinaka + pang-uri
isang salita.

 Tambalang Ganap
 Tambalang Di- Ganap

A. Tambalang Ganap
Sa uring ito, ang taglay na kahulugan ng dalawang
salitang pinagtatambal ay hindi nawawala. Walang
ikatlong kahulugang nabubuo.
WEEK 3
Ang kilos o galaw ay tumutukoy sa mga kilos na
nagaganap sa tao. Ito ay natural sa tao o ayon sa kanyang
kalikasan bilang tao at hindi ginagamitan ng isip at kilos-
loob.
Ang gawi (habits) ay tumutukoy sa mga araw-araw na
bagay na nakasanayan na ng isang tao o grupo ng mga
tao. Sa tagal at sa dami ng mga gumagawa ng isang gawi
ay maaaring maisama na ito sa kultura at tradisyon ng
mga tao sa isang lugar.
Ang karakter ito ay karaniwang naririnig kapag
tinutukoy ang papel na ginagampanan sa isang dula.
Ang artista ay masasabing “in character” kapag
isinasantabi niya ang tunay niyang pagkatao sa sandali ng
kanyang pagganap at hinahayaan ang isang tiyak na
katauhan na pumapaloob sa kanya upang mapaniwala ang
mga manonood na siya iyon.
Makatotohanang Pahayag
- ito ay ang mga pahayag na nangyari o nangyayari
ng may dahilan o basehan. Ito rin ay suportado
ng mga ebidensya o katwiran.
Di-Makatotohanang Pahayag
- ito ay ang mga pahayag na walang basehan kung
bakit nangyari. Ito ay hindi suportado ng mga
ebidensya o katwiran.
PANG- ABAY
1. Pamanahon
2. Panlunan
3. Pamaraan
Pang-abay na Pamanahon
- nagsasaad kung kailan ginanap, ginaganap o gaganapin
ang mga pangyayari o kilos. Maaaring may pananda,
walang pananda at nagsasaad ng dalas.
Pang-abay na Panlunan
- nagsasaad kung saan ginanap, ginaganap o gaganapin
ang mga pangyayari o kilos. Ito ay sumasagot tanong na
saan.
Ang Pang-abay na Pamaraan
- nagsasaad kung paano ginanap, ginaganap o gaganapin
ang mga pangyayari o kilos. Ito ay sumasagot sa tanong
na paano.
Paghuhula
- ay isang kasanayang naglalayong hulaan ang
kalalabasan ng pangyayari o kuwento. Ang may akda o
manunulat ang nagbibigay ng implikasyon o mga
pahiwatig sa akda na bumuo ng paghuhula o prediksyon
ang mga mambabasa.
KULTURA - ay ang kabuuan ng pinagsama-samang
pananaw ng mga tao sa kanilang lipunan. Nakapaloob sa
pananaw na ito ang koleksyon ng mga kaugalian,
nakasanayan, paniniwala, tradisyon at iba pa. Maaring
ang mga pananaw na ito ay pamana pa ng mga naunang
henerasyon na naisalin hanggang sa kasalukuyang
panahon.
May Dalawang Uri ng Paghahambing
a. Paghahambing na magkatulad- Ginagamit ito kung
ang dalawang pinaghahambing ay may patas na
katangian.
b. Paghahambing na Di- Magkatulad kung nagbibigay
ito ng diwa ng pagkakait, pagtanggi, o pagsalungat sa
pinatutunayang pangungusap.
MAY DALAWANG URI ANG HAMBINGANG DI-
MAGKATULAD:
1. Hambingang Pasahol-
May mababang katangian ang pinaghahambingan sa
bagay na inihahambing. Ginagamit ang mga sumusunod
upang maipakita ang ganitong uri ng paghahambing:
-lalo,di-gaano,di-gasino, at di-totoo
2. Hambingang Palamang-
may higit na katangian ang inihahambing sa bagay na
pinaghahambingan.
-lalo,higit,mas,kaysa,kay,labis,di-hamak
WEEK 3 PART 2
EPIKO
- salitang Griyego na “epos” na nangangahulugang
“awit”. Ito ay hinango rin sa salitang “epikos” na ibig
sabihin naman ay “Dakilang Likha”.
mahabang salaysay maaaring bigkasin sa anyong patula o
paawit. Maaari din itong sabayan ng ilang instrumento at
maaari din namang wala. Kalimitang binubuo ito ng
1,000 hanggang 55,000 linya.
isang anyo ng panitikan na tumatalakay sa kabayanihan
at pakikipagsapalaran ng pangunahing tauhan laban sa
kaniyang mga katunggali.
Ito ay karaniwang naglalaman ng hindi kapanipaniwalang
pangyayari tulad ng pagkakaroon ng kapangyarihan ng
mga tauhan.
Tinatalakay din dito ang mga sinaunang paniniwala,
kaugaliaan at mga huwaran ng mamamayan kung saan
nagmula ang akda.
“MACRO-EPIC” ang isang epiko kung ito ay sobrang
haba at maaaring umabot o humigit pa sa isang-daang
araw ang pagkukuwento nito
Ang macro-epic ay naglalaman ng “micro-epic” o isang
parte o bahagi kuwento na maaring ihiwalay at makabuo
ng isa pang bukod na kuwento
ELEMENTO
8. NAGLALAMAN NG MGA
MATATALINHAGANG SALITA. Isa rin sa mga
katangian ng epiko ang pagkakaroon ng matatalinhagamg
salita kung saan napapagana ang isip ng mga mambabasa
sa kung ano ba talaga ang ibig ng mga salitang
nakapaloob sa akda.

BANGHAY – Ito ay ang pagkakasunod ng mga

pangyayari. Ito ay maaaring maging payak o komplikado:
simula, saglit na kasiglahan, kasukdulan, kakalasan, at
wakas.
MATATALINHAGANG SALITA – Ang mga
matatalinhagang salita ay ang mga salitang hindi
nagbibigay ng direktang kahulugan.
SUKAT AT INDAYOG – Ang sukat ay ang bilang ng
pantig sa bawat taludtod. Sa epiko, may tiyak na sukat na
sinusunod, ito ay wawaluhing pantig, lalabindalawahing
pantig, at lalabingwaluhing pantig.
TAGPUAN –lugar at oras kung saan naganap ang mga
pangyayari. Naapektuhan nito ang takbo ng kuwento,
kaugalian at desisyon ng mga tauhan.
MGA BAYANI NG KANLURANG ASYA
1. Mahatman Gandhi
Siya ay nagtatag ng “Hunger Strike” sa panahon ng sila
ay sinakop. Naging pangunahing politikal at espirituwal
na pinuno sa India, at ng kilusang pagpapalaya sa India.
2. Mustafa Kemal
Ang nagbibigay-daan sa pagtatamo ng kalayaan ng
Turkey sa kabila na ito ay binalak paghati-hatian ng mga
Kanluraning bansa tulad ng France, Britain, Greece at
Armenia

TUGMA – Ang tugma ay laging matatagpuan sa huling 3. Ibn Saud

pantig ng bawat taludtod. Ito ay ang pagkakasingtunog ng Ang pinakaunang hari sa Saudi Arabia. Naitatag niya ang
mga pantig sa dulo ng salita. nasyon at pinag-isa bilang Saudi Arabia noong 1932.
4. Muhammad Ali Jinnah
KATANGIAN Namuno noong 1905 sa League – pangkat samahan.
1. UMIIKOT ANG KWENTO SA MAPANGANIB Tinaguriang Ama ng Pakistan noong Agusto 14, 1947
NA PAKIKIPAGSAPALARAN NG BAYANI. 5. Ayatolla Ruholla Khomeini
Tumatalakay sa pakikipagtunggali ng pangunahing
tauhan sa mga makapangyarihang nilalang. Gumawa ng makasaysayang pagtalumpati noong Hunyo
3, 1963 laban sa patuloy na pagkiling ng Shah ng Iran sa
2. MAY MGA BANSAG O PAGKAKAKILANLAN mga makadayuhang pakikialam at pagsuporta nito sa
ANG MGA TAUHAN. Karaniwang dinadagdagan ng Israel.
“epithet” ang mga pangalan ng tauhan upang mas
matandaan ito ng mambabasa.
3. MAY MALAWAK NA TAGPUAN. Hindi lamang sa MOTHER TERESA
iisang tagpuan at oras naganap ang kwento. Maaring
Agnesë Gonxhe Bojaxhiu (binabaybay ding Agnes
maganap ang istorya nito sa iba’t ibang parte ng mundo o
Gonxha Bojaxhiu) sa Skopje, Albanya
maging sa buong kalawakan at ibang mundo.
Teresa ng Kolkata (26 Agosto 1910 – 5 Setyembre 1997)
4. NAGLALAMAN NG MAHAHABANG
(Ingles: Mother Teresa of Calcutta) ay isang madreng
KAWIKAAN NA GALING SA MGA TAUHAN.
Katolikong nakilala bilang isang "buhay na santo" noong
5. PAGKAKAROON NG SUPERNATURAL NA nabubuhay pa.
MGA PANGYAYARI. Hindi mawawala sa epiko ang
mga kabulabulalas na mga pangyayari tulad ng
pakikisalamuha ng diyos sa mga tao
6. IPINAPAKITA ANG AGWAT SA PAGITAN NG
MGA DIYOS AT MGA MORTAL NA TAO. Sa
pakikisalamuha ng mga diyos sa mga tao, laging
pinapakita ang kalamangan ng mga ito sa mga kayang
gawin ng mga tao.
7. MAY MGA BAYAHING NAGSISILBING
MODELO AT HUWARAN SA MGA MAMAMAYAN.
Ang epiko ay ginawa upang maging inspirasyon ng mga
katutubo para ipaglaban ang tama.
Week 4 WEEK 5
Gramatika/Retorika: Pang-uri at Kaantasan Nito. Maikling Kwento
Pang-uri at Kaantasan TUNGGALIAN
Ang tawag sa mga salitang naglalarawan o nagbibigay- A. Tao Laban sa Tao
turing sa mga pangngalan at panghalip. B. Tao Laban sa Sarili
C. Tao Laban sa Lipunan
D. Tao Laban sa Kalikasan
Kaantasan o Kasidhian ng Pang-uri
1. Lantay
PANG – UGNAY
2. Pahambing
3. Pasukdol Buwan ng Marso ay ipinagdiriwang ang Women’s Month
ayon sa Republic Act 6949. Naisipan mo na lutuan ng
spaghetti ang iyong lola, nanay at ate, ngayon
Lantay subukin na pagsunod-sunurin ang proseso ng pagluto ng
spaghetti. Lagyan ng ilang 1-5
Ito ay naglalarawan lamang ng isa o tiyak na pangngalan
o panghalip Ang PANG-UGNAY ay mga salita, parirala at sugnay
na nag-uugnay at nagpapakita ng relasyon ng
Pahambing dalawang yunit sa pangugusap. Ang pang-ugnay sa
Ang pang-uring ginagamit sa pagtutulad ng dalawang Wikang Ingles ay tinatawag na TRANSITIONAL
pangngalan o panghalip. Ito ay may dalawang uri. DEVICES.

A. Pahambing na Magkatulad
Ang paghahambing kung patas sa katangian ang ANG PANG-UGNAY AY MAAARING GAMITIN
pinagtutulad. Ginagamit dito ang mga panlaping ka, BILANG:
magka, sing, gaya, tulad, at iba pa.
1. PAGPAPAKILALA NG NAUNANG
B. Pahambing na Di- Magkatulad PANGYAYARI- sa simula, noon, dati, una, bago ito,
mula noon
Ang paghahambing kung nagbibigay ito ng diwa ng
pagkakait, pagtanggi, o pagsalungat. 2. PAGPAPAKILALA NG KASUNOD NA
PANGYAYARI- sumunod, pagkatapos, pagkaraan,
1. Palamang – may higit na positibong katangian
pagdaka,kalaunan, maya-maya pa, hanggang,
ang inihahambing sa bagay na pinaghahambing.
ikalawa (at mga sumunod)
Naipakikita ito sa pamamagitan ng paggamit ng
mga salitang lalo, higit, di-hamak, mas, at iba pa. 3. PAGPAPAKILALA NG PANGHULING
2. Pasahol – may higit na negatibong katangian ang PANGYAYARI-
pinaghahambingan. Gumagamit ng di-gaano, di- sa huli, sa dulo, sa wakas, sa ngayon, katapos-
gasino, at di-masyado. tapusan, pagkatapos ng lahat.
Pasukdol
Nasa pinakadulong digri ng kaantasan ang pasukdol. Ito
ay maaaring positibo o negatibo. Ang paglalarawan ay
masidhi kung kaya maaaring gumamit ng mga katagang
pinaka, sobra, ubod, tunay, talaga, saksakan, hari ng__, at
kung minsa’y pag-uulit ng pang-uri.