ÇIRAK MASON

Tanju KORAY

Kardeşim !
Bir harici olarak karanlıklar içinde girdiğiniz Locamızda
Çırak Hürmason olarak aydınlığa doğuşunuzu kutlarım.
Kardeşçe sevgi ve saygılarımla.

Tekris töreniyle kadim ve şerefli topluluğumuza katılmış bulunuyorsunuz. Cemiyetimiz,

şüphesiz, kadim ve şereflidir. Kadimdir, çünkü geçmişi tarihin derinliklerinde kaybolur. İlke
ve kurallarına uyan herkese, tabii bir eğilimle, şeref kazandırdığı için de şerefli olduğunu
kabul ve teslim etmek gerek. Gerçekten de hiçbir müessese, Hürmasonluğun dayandığı ahlaki
ve sosyal erdemlerden daha sağlam bir temeli olduğunu iddia edip övünemez. Masonluk tarihi
gelişiminde öyle itibar kazanmıştır ki bizzat hükümdarlar bu Sanatı teşvik etmişler,
misterlerimize ilgi duyup toplantılarımıza katılmışlar, saltanat asasını mala ile değiştirmeyi
asla bir şeref ve paye kaybı olarak görmemişlerdir.

Bir Hürmason olarak, Tanrı’ya, insanlara ve kendinize karşı önemli görevleriniz olduğunu
hatırlatmak isteriz. Bunlar, Tanrı’ya karşı, Evrenin Ulu Mimarı dediğimiz Yüce Yaradanın
varlığına hür ve serbest irade ve niyetle kalpten iman etmek; İnsanlara karşı, gönye gibi
davranmak, adalet ve şefkatle hizmet etmek, yardımlarına koşmak, elem ve kederlerini
paylaşmak ve benzeri durumlarda size yapmalarını istediklerinizi onlara yapmak; Kendinize
karşı, bedensel ve akılsal melekelerinizi korumaya olanak verecek basiretli ve iyi düzenlenmiş
bir disiplin çizgisi içinde yürüyerek bu yetenekleri hemcinslerinizin refah ve mutluluğu için
kullanmaktır.

Bir dünya vatandaşı olarak, sizden, toplumun barış, huzur ve düzenini bozacak her türlü fiil ve
hareketi teklif ve teşvikten kaçınarak, ikamet ettiğiniz veya uyruğu olduğunuz devletin
yasalarına gereken itaati göstererek ve hepsinin üstünde, tabiatın gönlünüze kutsal ve
tükenmez bir sevgi ve bağlılık nakşettiği anavatanınızın egemenliğine ve bütünlüğüne, dirlik
ve düzenine bağlılık ve sadakat göstererek medeni görevlerinizi yerine getirmekte örnek
olmanızı isteriz.

Fert olarak, aileniz ve toplumla ilgili her türlü erdemi kendinize rehber edininiz. İtidal sizi
bırakmasın, Metanet desteğiniz olsun, Aklıselim yol göstersin, Adalet içinizden eksik
olmasın. Özellikle, etrafa ışık saçan şu masonik güzellikleri, Doğruluk, İyilik, Yardım, Şefkat
ve Sevgiyi, söndürmeden muhafaza etmeye dikkat ediniz.

Ayrıca, bir Hürmason olarak, dikkatinizi çekeceğim başka karakter üstünlükleri de vardır;
bunların en önemlileri Ketumiyet, Sadakat ve İtaattir.

Ketumiyet, size emanet edilen ve ilerde emanet edilebilecek sırları usulü dışında
açıklamayacağınıza dair ettiğiniz yemine bağlı kalmak ve bu yemini istemeyerek
bozabileceğiniz her türlü vesileden dikkat ve ihtiyatla sakınmaktır. Sadakatinizi, Masonluğun
yazılı ve yazısız kurallarına, gelenek ve göreneklerine uyarak, üst derecelerin sırlarını zorla,
hileyle ve hak etmeden elde etmeye kalkmayarak,aramıza girecek insanın benzer bir sadakatle
şeref getireceği hususunda sağlam dayanaklarınız olmadıkça kimseyi sırlarımıza ortak etmeyi
tavsiye etmekten kaçınarak göstermelisiniz. İtaatinizi, kanun ve tüzüklerimize kesinlikle
uyarak, işaret ve çağrılara derhal karşılık vererek, Locada doğru, dürüst ve tevazuyla
davranarak, her türlü dinsel ve siyasal tartışmadan kaçınarak, kardeşlerin çoğunluğundan
geçmiş oy ve kararlara katılmaya hazır olarak, Üstadı Muhterem ve Nazırların emirlerini
yerine getirerek göstermelisiniz. Son olarak, kendinizi, sizi hayatta saygın, insanlığa yararlı ve
üyesi olarak katıldığınız bu Cemiyet içinde bir değer kılacak erdemlere adamanızı tavsiye
ediyoruz, imkânınız içinde, tabii sosyal ve ailevi görevlerinizi ihmal etmeden, Masonluk
bilginizi artırmada da kendinizi zorunlu hissedeceğinize inanıyoruz.

Masonluğun değerini takdir edip Hakikat, Şeref ve Erdem’in kutsal güzelliklerini bir daha
silinmemek üzere gönlünüze nakşedeceğinizi ümit ve temenni ederiz.

Başlarken

Çırak derecesi ritüeli, Çırak derecesine ait tören kılavuzudur; aynı zamanda da bu derecenin
öğretilerini ihtiva eder. Bilmeniz gerekenler sadece ritüelde yazılı olanlar değildir.
Masonluğun yazılı olanlardan çok yazılı olmayan kural ve öğretileri vardır. Ancak herşeyi bir
anda öğrenmeniz mümkün değildir; gayret gösteriniz fakat sabırlı olunuz. Esas olanın bilgiyi
yalnız akla değil, gönüle yerleştirmek ve yaşama uygulamak olduğunu da unutmayınız.

Çırak Hürmason sıfatıyla mesleğe başladınız; Üstat Masonluğa giden yolda ilk adımları
attınız.

Tekris Törenini hiçbir zaman unutmayacağınızı, izlerinin ömrünüz boyunca silinmeyeceğini

umuyoruz. Yaşadığınız bu törenden sonra bazı ayrıcalıklarınız oldu. Artık bundan böyle gelip
aramıza oturabilecek, çalışmalarımıza katılabileceksiniz.

Bu tören sizin yepyeni bir hayata doğuşunuzu anlatır. Harici olarak karanlıklar içinde
girdiğiniz Locamızda Çırak Hürmason olarak aydınlığa doğdunuz. Törenin esası budur.

Günümüzden altı ile dokuz yüzyıl kadar önce, Avrupa’da fevkalade kilise ve katedralleri inşa
etmiş olanlara, kelimenin tam anlamında, “Operatif Masonlar” diyoruz. Operatif Masonlar da,
iş kazası, hastalık ya da tabii ölümler neticesi eksilen insan gücü ihtiyacını karşılamak için,
hemen hemen bütün mesleklerde mevcut olan, çıraklık sisteminden yararlanmışlardır.

“Çırak”, öğrenen, başlayan, bir zenaat, sanat, ticaret ya da bir mesleğe ilk adımlarını atmış
olan demektir. Operatif Çırak, genellikle, on ile onbeş yaşlarında bir çocuktu. İstenilen işi
yapabilecek kadar güçlü, dayanıklı, sağlam olması lazımdı. İyi huylu, itaat eden, öğrenmeye
hevesli, temiz bir aileden gelmiş, ayrıca da Ustalar tarafından Mesleğe tavsiye edilmiş
olmalıydı.

Çıraklık için seçilen, fiziki, zihinsel ve ahlaksal niteliklerinden diğer meslek erbabının da
emin olması için önce Locaya çağrılıyordu. Kabul edilirse, Mesleğin tarihçesi, gelenek ve
görenekleri anlatılıyor, kendisinden neler beklendiği, görevlerinin ne olacağı söyleniyordu.
Üstlerine itaat edeceğine, gayret ve sebatla çalışacağına, yasa ve kurallarına uyacağına ve
ketum olacağına yemin ettikten sonra tecrübeli bir Usta Masonun yanına veriliyordu. Artık,
kural olarak, bu Üstat Masonla yaşayacak, ondan işi, işin inceliklerini, sırlarını öğrenecekti.
Çıraklık, genel olarak, yedi sene kadar sürüyordu. Sanatı iyice kavradığına ve meslek erbabı
arasına katılabileceğine kanaat getirilince, adı Loca defterine geçiriliyordu; böylece meslek
örgütünde bir yere sahip oluyordu.
Operatif Masonlar, mesleği öğrenmeye başlayanlara büyük ihtimam göstermişler, yardımcı ve
destek olmuşlardır. Üstat Mason, yanına aldığı Çırak’a, kural olarak, hem teoriyi hem de
pratiği öğretmekle yükümlüydü. Ona ahlak dersleri verilir, davranışları gözlenir, yaşam biçimi
sürekli kontrol edilirdi.

Çıraklara ilişkin gelenek ve görenekler, törenler, zaman içinde, bir düzene oturmuştur.
Masonluk yavaş yavaş Operatiflikten çıkıp Spekülatifliğe doğru kaydıkça Çırak derecesi de
birtakım değişikliklere uğramıştır ve yerini Spekülatif Hürmasonlukta da devam ettirmiştir.

Spekülatif Masonlukta, Çırak Hürmason olarak şimdi siz de bir öğrencisiniz. Sanatımızı
öğrenip birgün siz de usta olacaksınız.

Şimdi bu sıfatınızla birtakım haklarınız ve görevleriniz var.

Derecenizin esaslarını, yalnız Kalfalığa terfi edebilmek için zorunlu diye değil, yaşamınızda
gerekli oldukları için öğreneceksiniz. Onun için de bunları ömrünüz boyu yer edecek gibi
aklınızda ve gönlünüze yerleştirin.

Çırak Mason olarak uymanız gereken kuralları, yasaları, tüzükleri, yönetmelikleri de

öğrenmelisiniz. Böylece Masonluktaki yerinizi, haklarınızı, olanaklarınızı daha iyi
anlayacaksınız.

Bütün zarif ve haşmetli binaların yapımında ilk temel taşını yapının kuzeydoğu köşesine
koymak eski bir adettir. Tekris Töreninde, siz de bunun gibi Locanın kuzeydoğu köşesine
oturtuldunuz. Böylece siz de Mesleğimizin bir köşe taşı oldunuz. Gün gelecek Locanızın
sorumluluğunu yükleneceksiniz. Ümidimiz ve dileğimiz odur ki Tekris Töreninde atılan temel
üzerinde, her bakımdan mükemmel, mimarına, ustasına şeref verecek sağlam bir bina
yükseltesiniz. Sizden bunu bekliyoruz.

Çırak Derecesi Üzerine

Loca, dünyayı temsil eder. Bu dünya, Masonluk dünyası. Masonluk mesleğidir. Siz bu
dünyaya doğdunuz.

Mason olmak, şerefli olduğu kadar ciddi bir teşebbüstür; denge, uyum ve sorumluluk
gerektirir. Burada, söz ve davranışlara dikkat ve özen gösterilir; gelenek, görenek ve kurallara
sıkı sıkıya riayet edilir. İtaat, Kardeşlik müessesesine bağlılık ve saygının gereğidir.

Çıraklık her ne kadar yeni bir mesleğin başlangıcıysa da Masonluğun en önemli derecesidir.
Çünkü Masonluğun esası ve öğretisinin özü ve temeli bu derecededir. Bundan dolayı da,
gerçek Üstatlar kendilerini ebedi çıraklar olarak görürler. Yalnız unutmayınız, Masonluk
kimseye kendiliğinden bir şey vermez, eğer istiyorsanız kendiniz alacaksınız. Bunun için size
avadanlıklar verildi, bunları kullanmak size düşüyor.

İlkeler

Masonluğun gerçek felsefesi, öğretileri başlıca Kardeşçe Sevgi, Yardım ve Hakikat ilkeleri
üzerine kurulmuştur. Başlıca, çünkü Masonluğun bunlardan başka da ilke ve öğretileri vardır.
Masonluğun ilkeleri evrenseldir.
Kardeşçe Sevgi, ilk anlamda, bir insana dost, arkadaş, yakın bir kimse olarak azami değeri
vermektir. Kardeşçe Sevgi duymak tüm insanları büyük bir aile gibi görüp kabul etmektir.
İlişkilerimizde şahsi hiçbir menfaat yoktur. Kardeşlerimizle ilişkilerimiz bu sevginin sonucu
ve armağanıdır. Kardeşçe Sevgi, onsuz yaşamın boş, yalnız, mutsuz ve çirkin olacağı yüksek
değerlerden biridir. Bu, bir ümit ya da hayal değildir, bir olgudur. Masonluk bu olgu üzerine
kuruludur, bize böyle bir dostluk bulma olanağı sağlar, bu sevgiyi duyup uygulamayı teşvik
eder ve de bu ilkeyi benliğimizin temel ilkelerinden biri, varlığımızın bir yaşam kuralı yapar.

Yardım, bizim için Kardeşlik sevgisinin tabii bir gereğidir. Bize ihtiyacı olan bir dostun, bir
kardeşin, tereddüt etmeden ve seve seve yardımına koşmak, ona kardeş eli uzatmak bir
görevdir. Siz de, size ihtiyacı olan bir kardeşinize yardımdan, elinizi uzatmaktan kaçınmayın.
Gün gelir, siz de bir dostunuzun, bir kardeşinizin sıcak ilgisine ihtiyaç duyabilirsiniz.

Hakikat, her türlü erdemin temelidir. Masonluğun ilk derslerinden biri iyi ve doğru olmaktır.
Kardeşlikte, sağlam karakterli, temiz huylu, birbirlerine bağlı, şerefli, güvenilir ve sadık
insanlar olma gereği vardır. Eğer kardeşlik devamlı olacak ise Hakikat hayati bir gerektir; biz
bunu böyle kabul ederiz.

Masonluğun üzerine kurulduğu hakikatler ebedidir, bunlar hiçbir zaman ölmez. Öğretileri,
sembolleri iyice düşününüz, anlamaya ve uygulamaya çalışınız.

Çırak Derecesinin Sembolizmi

Masonluğun sembolizmi Masonluğun ruhudur. Locadaki her sembol sessiz bir öğretmendir.
Hakikatler bu sembollerde saklıdır; onları araştırınız.

Masonlukta “Nur”un büyük bir sembolik anlamı olduğunu göreceksiniz. Nur, Masonluğu
ayakta tutan ilkeleri sembolize eder. Tekrisinizden önce, Masonluk bilginiz bakımından
karanlıktaydınız, şimdi kısmen aydınlandınız; bu anlamda, nur, arayış yoludur. Zihinsel ya da
ruhsal karanlık, insanı yaşam için değerli olan şeylerden kısıtlar; ama nurun gücüyle yavaş
yavaş aydınlanmaya başlayan insan yepyeni bir varlığa bürünür. Bundan dolayı, Tekris töreni
ile başlayan Masonluk hayatınız statik bir deneyim değil, bir evrimdir.

Locanın ortasında Masonluğun sembolik üç büyük Nuru durur. Bunlar olmadan hiçbir Loca
tam olmaz. Bu üç Sembolik Nur, Kutsal Kanunun Kitabı, Gönye ve Pergeldir. Kitap, Tann’ya
iman eden herkesin kendi inancına göre kutsal olan kitaptır. Biz Localarımızda, üç Kitabı
açıyoruz. Burada Masonluğun evrensel bir öğretisi ve şartı daha vardır: Tolerans.

Eski Operatif Kardeşlerimizin iş avadanlıklarını bizler sembolik anlamlarda kullanırız.

Gönye, hayatımızı Masonluk çizgi ve kurallarına göre, erdem ilkeleri içinde düzenlemeyi;
Pergel ise kendimizi akıl ve hikmet, ahenk ve itidalle sınırlamayı öğretir. Siz de bunları böyle
bilip uygulayınız.

Önlük, çalışmayı sembolize eder; çalışma ise yapma, yaratmadır. Yapıcı, yaratıcı güç
gelişmenin özüdür. Önlüğünüzü zevkle, şevkle ve şerefle, Masonluğun ve insanlığın yararına
hizmet ederek, Masonluğu, kardeşlerinizi ve kendinizi yücelterek taşıyın.

Çırak Hürmasonun görevleri, sorumlulukları ve hakları

Masonlar, Çırak, Kalfa ve Ustalar olarak birlikte ve beraberce çalışırlar. Onun için de Çırak
derecesini iyi bilmemiz lazımdır.

Çırak, oy veremez, görev alamaz, çırak derecesi dışında bir çalışmaya katılamaz; ama kendine
göre bazı hakları vardır. Tüzükte yazılı olanların dışında, her Çırak’ın, genel Masonluk
konuları ve kendi derecesiyle ilgili olarak aydınlatılmaya, gerekli şartlar yerine geldiği zaman,
Kalfa derecesine geçmek istemeye, kendini diğer Çıraklara, Kalfa ve Üstatlara tanıtabilmek
için derecesine ait işaretleri kullanmaya hakkı vardır.

Yemine sadakat, göreve saygı, görevlilere itaat Çırak Masonun önemli ve değişmez
sorumluluğudur.

Çırak Masonun ilk görevi, kendini tanımaya çalışmaktır. Böylece hata ve kusurlarına,
ihtiraslarına daha kolay hakim olabilecektir.

Masonluğu kolayca ve hemen anlamak mümkün değildir. Onun için önce niyet, sonra da
sürekli çaba ve gayret gerekir.

Çırak Mason olarak ödevlerinizi iyice öğreniniz. Masonluk yolunda ilerlemek, bu sanatın
ustası olmak istiyorsanız, Tekrisle birlikte önünüzde açılan bu yolda özgürce, şevkle ve
gayretle yürüyünüz.

Sembolik olarak, Tekris Töreninde, Nur’a kavuştunuz, Mason olarak adınız dört yöne
duyuruldu. Gerçek olarak ise, Derneğimizin üyesi oldunuz. Karşınızda bir ikilem var. Eğer
sembolik olarak değil, gerçekten de Mason olmak istiyorsanız, Masonluğun gereklerini yerine
getirmek için çaba ve gayret gösteriniz. Yalnız toplantılara katılmakla, aidat ödemekle, kıdem,
derece ve sıfat kazanmakla Mason olunabileceğini düşünmeyiniz. Üye oldunuz, belki üye
olarak da kalırsınız, ama ham taşı yontmadan Mason olamazsınız. Tercih sizin.

Tanju Koray, "Çırak Mason", GEOMETRİ 10. Yıl Kitabı, s. 85-91.