UNIWERSYTET

JANA KOCHANOWSKIEGO W KIELCACH

FILIA W PIOTRKOWIE TRYBUNALSKIM
KIERUNEK: ADMINISTRACJA

Obowiązki podatnika na 3 wybranych podatkach

Ewa Jończyk
Anna Król
Emilia Marciniak

Piotrków Trybunalski 2021

Spis treści
Wstęp……………………………………………………………………………….……3

1. Obowiązki podatnika…………………………………………………………….……4
1.1. Konstytucja RP a obowiązek podatkowy……………………………………
4
1.2. Obowiązki podatnika wynikające z przepisów Ordynacji podatkowej………
4
2. Obowiązki podatnika podatku od nieruchomości…………………………………...…
7
2.1. Przedmiot i podmiot opodatkowania…………………………………...……
7
2.2. Moment powstania i wygaśnięcia obowiązku podatkowego……….……….9
2.3. Obowiązki podatników w zależności od statusu podatnika…………..….…
10
3. Obowiązki podatnika podatku od środków
transportowych………………………….11
3.1. Przedmiot i podmiot opodatkowania…………………………………...
…..11
3.2. Moment powstania i wygaśnięcia obowiązku podatkowego……………....13
3.3. Obowiązki podatników…………………………………………………….14
4. Obowiązki podatnika podatku od towarów i
usług…………………………………..17
4.1. Przedmiot i podmiot opodatkowania…………………………………….…
17
4.2. Moment powstania i wygaśnięcia obowiązku podatkowego………………19
4.3. Obowiązki podatników…………………………………………………….20

Zakończenie……………………………………………………………...……………..22
Bibliografia……………………………………………………………………………..23

2
Wstęp

Podatki to podstawowa i znana od wieków kategoria ekonomiczna, polityczna,

prawna i społeczna. Główną ich funkcją jest funkcja fiskalna, zarówno skarbowa jak
i dochodowa, a także: redystrybucyjna regulująca rynkowy rozkład dochodów
i stymulacyjna, która oddziałuje między innymi na skłonności do oszczędzania czy
inwestowania. Podatki to klasyczna danina publiczna i jest powszechnym,
przymusowym, pieniężnym, jednostronnym, nieodpłatnym oraz bezzwrotnym
świadczeniem na rzecz państwa lub innych podmiotów, jak samorządy. Podatek musi
być zapłacony w ustalonej wysokości i w danym terminie i jest zabezpieczony
możliwością użycia środków egzekucyjnych. Jednostronność oznacza, że ustalany jest
on na mocy jednostronnej i władczej decyzji. Płaci się go w walucie obowiązującej w
danym kraju i nie podlega on zwrotowi ani otrzymaniu w zamian żadnych świadczeń.
Wyróżniamy podatki: centralne, wpływające do budżetu państwa (np. podatek od
towarów i usług), podatki wspólne, zasilające po części jednostki samorządu
terytorialnego (np. PIT, CIT) oraz podatki lokalne zasilające wyłącznie budżet gminy.
Do takich zaliczają się: podatek od środków transportowych, leśny, rolny, od
nieruchomości. Wynika to jasno z ustaw, ale przede wszystkim z Europejskiej Karty
Samorządu Lokalnego, która stanowi, że część dochodów gmina musi wypracować
sama z podatków i opłat lokalnych, które jak się wyraźnie zaznacza są ustalane
indywidualnie przez władze każdej gminy.
W pierwszej części przedstawione zostały obowiązki podatnika wynikające
z Konstytucji RP i Ordynacji podatkowej. W następnym rozdziale opisane zostały
zobowiązania, przedmiot i podmiot oraz obowiązki jakie spoczywają na podatnikach
podatku od nieruchomości. Trzeci rozdział poświęcony jest tematyce dotyczącej

3
wyjaśnienia osoby podatnika wnoszącego podatek od środków transportu oraz jego
świadczenia obowiązkowe. Ostatni rozdział wnosi informacje dotyczące powinności
podatników od towarów i usług, czyli o wnoszeniu podatku VAT.

1. Obowiązki podatnika

1.1. Konstytucja RP a obowiązek podatkowy

Powszechny charakter ponoszenia obowiązku podatkowego został skonkretyzowany

w art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., który
stanowi: Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w
tym podatków, określonych w ustawie1. Tak skonstruowany przepis wskazuje nie tylko
na powszechność, ale też na równość opodatkowania. Odnosi się bowiem do każdego,
kto znajduje się pod władzą Rzeczypospolitej Polskiej, w tym do osób fizycznych oraz
prawnych. Podatek należy do kategorii danin publicznych, które zgodnie z art. 217
Konstytucji mogą być nakładane w drodze ustawy. Również podmiot i przedmiot
opodatkowania winien być określony ustawą. Wyraźne upoważnienie dotyczące
podatków znaleźć można w art. 168 Konstytucji, który daje prawo jednostkom
samorządu terytorialnego do ustalania wysokości podatków. Miejscowe akty prawne
muszą jednak zawierać regulacje, na jakie pozwala ustawa i jakie znajdują się
w granicach kompetencji organów jednostek terytorialnych.

Jak łatwo zauważyć podatek jest jedyną skonkretyzowaną w Konstytucji daniną

publiczną. Wskazuje to na wagę podatków w funkcjonowaniu państwa. Podatek stanowi
podstawowe i stałe źródło utrzymania państwa, przez co pozwala na realizację zadań
jemu powierzonych. Można stwierdzić, iż obowiązek podatkowy jest warunkiem
istnienia państwa2.

1
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.), zwana
dalej Konstytucją.
2
P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2021.

4
1.2. Obowiązki podatnika wynikające z przepisów Ordynacji podatkowej

Podejmując próbę odpowiedzi na pytanie: Jakie obowiązki ciążą na podatniku?,

należy w pierwszej kolejności wyjaśnić kilka pojęć związanych z tym zagadnieniem.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa definiuje, kim w świetle
polskiego prawa jest podatnik3. Zgodnie z art. 7 O.p. jest nim zarówno osoba fizyczna,
osoba prawna, jak i organizacja niemająca osobowości prawnej, która podlega
obowiązkowi podatkowemu z mocy ustaw. Obowiązek podatkowy natomiast, jak
wskazuje art. 4 O.p. jest nieskonkretyzowaną powinnością świadczenia pieniężnego,
wynikającą z ustaw podatkowych i powstającą w związku z zaistnieniem zdarzenia
określonego w tych ustawach. Aby mogło powstać zobowiązanie podatkowe, musi
nastąpić konkretyzacja zobowiązania podatnika co do wysokości, terminu i miejsca
zapłacenia podatku. Regulacje dotyczące tych trzech elementów powinny znaleźć
w przepisach prawa podatkowego. W momencie powstania zobowiązania podatkowego,
czyli przekształcenia się obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe, powstaje
również uprawnienie dla organu podatkowego, który ma prawo żądać zapłaty, przyjąć
zapłatę oraz egzekwować ją w przypadku niewpłacenia podatku w terminie4.

Ustawy podatkowe nakładają na podatników obowiązek przestrzegania terminów

płatności podatku. Terminy te są uzależnione od sposobu, w jaki powstają zobowiązania
podatkowe. Ustawa Ordynacja podatkowa w art. 21 wskazuje dwa takie sposoby.
Pierwszy z nich powiązany jest z zaistnieniem zdarzenia, które z mocy ustawy nakłada
na podatnika obowiązek zapłacenia podatku. Termin płatności, tak powstałego
zobowiązania podatkowego określają przepisy poszczególnych ustaw podatkowych,
a podatnik sam wylicza wysokość podatku. Przykładem takiego podatku może być
podatek dochodowy od osób fizycznych, którego termin płatności upływa 30 kwietnia
w roku następującym po tym, w którym podatnik uzyskał dochód, a więc po tym,
w którym zaistniało zdarzenie powodujące powstanie zobowiązania. Drugim sposobem
jest dostarczenie podatnikowi decyzji ustalającej wysokość zobowiązania. W takim
przypadku termin płatności wynosi 14 dni od dostarczenia decyzji. Przepisy ustaw
mogą jednak określać terminy płatności kalendarzowo, na przykład podatek rolny

3
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1540 ze zm.), zwana
dalej O.p.
4
L. Etel (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2021.

5
płacony jest w czterech ratach: do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada w
danym roku podatkowym5.

Kolejnym obowiązkiem podatnika jest składanie deklaracji, jeśli wskazuje na to

ustawa. Jak wyjaśnia art. 3 pkt 5 O.p. deklaracjami są również zeznania, wykazy,
zestawienia, sprawozdania oraz informacje. Dane zawarte w deklaracji są podstawą do
ustalenia wysokości podatku. W przypadku, gdy podatnik sam oblicza wysokość
podatku i czyni to w sposób prawidłowy, wysokość podatku wskazana w deklaracji jest
podatkiem do zapłaty6.

Zgodnie z art. 86 O.p. podatnik, który prowadzi księgi rachunkowe jest

zobowiązany do ich przechowywania do czasu upływu przedawnienia podatkowego.
Oprócz szeroko rozumianych ksiąg podatkowych, podatnik musi przechowywać
również dokumenty, które są związane z prowadzeniem tych ksiąg. Należą do nich
dokumenty, które ujawniają poszczególne zdarzenia będące przyczyną powstania
obowiązku podatkowego, a więc uprzednio związane z prowadzeniem ksiąg
rachunkowych. Przykładem takich dokumentów są faktury, rachunki, noty korygujące,
dowody opłat bankowych i pocztowych. Wyróżnić należy również dokumenty związane
następczo z księgami, takie jak deklaracje i zeznania podatkowe. Te również podatnik
przechowuje do czasu przedawnienia, a więc przez okres 5 lat. Okres ten liczony jest od
końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku7.

Wśród obowiązków podatnika Ordynacja podatkowa wskazuje w art. 146

obowiązek zawiadomienia organu podatkowego o zmianie adresu. Ma to służyć
niedopuszczeniu do sytuacji, w której strona postępowania podatkowego celowo uchyla
się od doręczania jej pism a tym samym prowadzi do przewlekłości tego postepowania.
Obowiązek informacyjny dotyczy również pełnomocnika oraz przedstawiciela strony,
jeśli został on wcześniej ustanowiony. Jeśli strona postępowania podatkowego nie
zamieszkuje na terenie Polski lub Unii Europejskiej ma również obowiązek
ustanowienia pełnomocnika do doręczeń, co wiąże się z podaniem jego adresu. W

5
S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Ordynacja
podatkowa. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis Sp. z o.o., Warszawa 2006, s. 162-166.
6
Ibidem.
7
S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Ordynacja
podatkowa…, op. cit., s. 385-386.

6
przypadku niepoinformowania organu o zmianie adresu zastosowanie ma tzw. fikcja
doręczenia i uznanie pisma za doręczone po czternastu dniach8.

Postępowania podatkowe wymagają współpracy podatnika z organem podatkowym.

Często jest to niezbędne do wyjaśnienia lub rozstrzygnięcia sprawy. Dlatego organ
podatkowy ma prawo do wezwania strony do dokonania czynności wyjaśniających lub
przedłożenia dokumentów. Takie wezwanie nakłada na podatnika obowiązek dokonania
wymienionych w wezwaniu czynności osobiście lub przez pełnomocnika. Obowiązek
ten wynika z art. 155 O.p., który jednocześnie wskazuje, iż wezwanie nie powinno być
uciążliwe dla strony. Jeśli więc do wyjaśnienia sprawy wystarczy przesłanie
dokumentów, to organ nie powinien wymagać osobistego stawiennictwa. Ważne jest
zatem skonkretyzowanie w wezwaniu wymagań wobec strony. Niezbędność zawarta we
wskazanym przepisie odnosi się więc bezpośrednio do zasady proporcjonalności.
Osobiste stawiennictwo na wezwanie organu zostało ograniczone w art. 156 O.p. i jest
związane z miejscem zamieszkania lub przebywania strony w województwie, w którym
organ wzywający ma siedzibę. W przypadku wezwania do innego województwa, strona
może zastrzec wolę stawienia się w nim, jeśli organ jest właściwy miejscowo do
rozpatrzenia sprawy. Ustawa ordynacja podatkowa wskazuje, iż w niektórych
okolicznościach obowiązkowe jest stawiennictwo również poza województwem
zamieszkania. Związane jest to z podejrzeniem popełnienia przestępstwa skarbowego
lub wszczęciem bądź przejęciem postępowania przez Szefa Krajowej Administracji
Skarbowej9.

Fakt przeprowadzania kontroli przez organ podatkowy nakłada na podatnika

obowiązek odpowiedniej współpracy z organem. Obowiązek ten wskazany w art. 287
O.p. jest bezpośrednio związany z czynnościami kontrolnymi, do których uprawniony
jest organ, a które kontrolowany ma organowi umożliwić. I tak kontrolowany winien
umożliwić wstęp na grunt i do budynków/lokali, udzielać wyjaśnień, dostarczać żądane
dokumenty, umożliwić nagrywanie i fotografowanie oraz zapewnić kontrolującemu
warunki do pracy10.

2. Obowiązki podatnika podatku od nieruchomości

8
L. Etel (red.), Ordynacja podatkowa…, op. cit.

9
L. Etel (red.), Ordynacja podatkowa…, op. cit.
10
www.podatki.gov.pl/abc-podatkow/uprawnienia-i-obowiazki-podatnika/, dostęp 04.12.2021 r.

7
 2.1. Przedmiot i podmiot opodatkowania

Ogólne zasady i obowiązki dotyczące podatników, jak wskazano powyżej, zawarte

zostały w przepisach Konstytucji oraz ustawy Ordynacja podatkowa. W przypadku
skonkretyzowanych zobowiązań zastosowanie mają przepisy poszczególnych ustaw
podatkowych. Obowiązki odnoszące się do podatku od nieruchomości określone zostały
w rozdziale 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych11.

Wskazanie obowiązków podatników podatku od nieruchomości winno być

poprzedzone określeniem przedmiotu i podmiotu tego podatku. Ustawa p.o.l. w art. 2
wskazuje, które nieruchomości i obiekty są objęte podatkiem oraz te, które
opodatkowaniu nie podlegają. Pierwszy rodzaj obejmuje grunty, budynki lub ich części,
a także budowle lub ich części, jeśli są związane z prowadzeniem działalności
gospodarczej. Grunty mogą być objęte trzema rodzajami podatku: rolnym, leśnym lub
od nieruchomości. Są to podatki rozłączne, co oznacza, że dany grunt nie może być
objęty więcej niż jednym rodzajem podatku. Dlatego u.p.o.l. wyłącza z podatku od
nieruchomości grunty rolne i leśne, chyba że są one zajęte na prowadzenie działalności
gospodarczej. Znaczenie ma zatem nie tylko klasyfikacja gruntów, ale również
faktyczny rodzaj ich użytkowania. W przypadku budynków i budowli u.p.o.l. wskazuje
na ich definicje w rozumieniu prawa budowlanego 12. Innym rodzajem nieruchomości
nie objętych omawianym podatkiem, a wskazanym w art. 2 ust. 3 u.p.o.l., są te, które są
własnością lub są użytkowane przez obce państwa lub organizacje międzynarodowe.
Obowiązuje tutaj zasada wzajemności, czyli korzystanie przez Polskę z takich samych
przywilejów. Do katalogu gruntów wyłączonych z tego rodzaju opodatkowania należą
również takie, które znajdują się pod wewnętrznymi wodami morskimi oraz pod
wodami powierzchniowymi płynącymi. Wyłączenie nie dotyczy jednak gruntów pod
jeziorami i sztucznymi zbiornikami. Wyłączenie dotyczy także gruntów, na których
zlokalizowane są pasy dróg publicznych oraz infrastruktura związana z utrzymaniem i
eksploatacją dróg. Do innej kategorii wyłączeń należą nieruchomości w pewien sposób
związane z władztwem państwa. U.p.o.l. wyróżnia tutaj: takie nieruchomości, które są
zajęte na potrzeby jednostek samorządu terytorialnego oraz będące własnością Skarbu
Państwa i wchodzące w skład zasobu Nieruchomości.

11
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 1919 r., poz. 1170 ze
zm.), zwana dalej u.p.o.l.
12
R. Dowgier i in., Podatki i opłaty lokalne. Komentarz, LEX/el. 2021

8
 Ustawa p.o.l. w art. 3 określa podmioty, których dotyczy obowiązek uiszczania
podatku od nieruchomości. Wskazane zostały tutaj osoby fizyczne, osoby prawne oraz
jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Warunkiem objęcia
obowiązkiem jest bycie: właścicielem nieruchomości lub obiektów budowlanych,
użytkownikiem wieczystym gruntów, posiadaczem samoistnym lub posiadaczem
nieruchomości, obiektów budowlanych lub ich części, jeśli stanowią one własność
Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Posiadanie nakłada obowiązek
podatkowy zarówno wtedy, gdy jest poparte zawarciem stosownej umowy, czy wynika
z innego tytułu prawnego oraz wtedy, gdy takiego tytułu prawnego nie ma, lecz
zaistnieje okoliczność faktycznego posiadania. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż
współwłasność gruntów, budynków lub budowli oraz posiadanie przez więcej niż jeden
pomiot rodzi solidarny obowiązek podatkowy. Oznacza to, że żądanie zapłaty podatku
organ może skierować do jednego, wszystkich lub niektórych współwłaścicieli czy
posiadaczy. Obowiązek solidarny dotyczy również wspólników spółki cywilnej w
stosunku do ich nieruchomości wspólnych13.

2.2. Moment powstania i wygaśnięcia obowiązku podatkowego

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 6 ust. 1 i 2 wskazuje dwa momenty

powstania obowiązku podatkowego. Co do zasady obowiązek powstaje od pierwszego
dnia miesiąca następującego po tym, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające
powstanie obowiązku. Dla przykładu zakup działki budowlanej w dniu 10 listopada
spowoduje, iż obowiązek podatkowy podatnika powstanie 1 grudnia tego samego roku.
Inna zasada obowiązuje w przypadku budynków, budowli lub ich części. Tutaj
znaczenie ma zakończenie budowy lub rozpoczęcie użytkowania, a obowiązek powstaje
dopiero od 1 stycznia roku następnego. Przykładowo, jeśli użytkowanie budynku
rozpoczęło się 5 lutego to obowiązek powstaje dopiero 1 stycznia w roku następnym,
mimo iż podatnik korzysta z budynku przez niemal cały rok. Niezależnie od rodzaju
przedmiotu opodatkowania, u.p.o.l. określa moment wygaśnięcia obowiązku
podatkowego z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności istnienia obowiązku,
czyli na przykład nastąpiła sprzedaż nieruchomości lub rozwiązanie umowy dzierżawy.
Istotny dla podatnika pozostaje obowiązek zapłaty podatku ustalonego proporcjonalnie
do liczby miesięcy, w których ten obowiązek istniał14.

2.3. Obowiązki podatników w zależności od statusu podatnika

13
www.biznes.gov.pl/pl/portal/00255, dostęp 04.12.2021 r.

9
 Zgodnie z ustawą p.o.l. podatnicy podatku od nieruchomości będący osobami
fizycznymi mają nieco odmienne obowiązki od osób prawnych i jednostek
organizacyjnych. W art. 6 ust. 6 u.p.o.l. wskazuje, iż osoby fizyczne w ciągu 14 dni od
wystąpienia okoliczności, które powodują powstanie obowiązku podatkowego składają
organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych.
Obowiązek informacyjny spoczywa na podatniku również wówczas, gdy w ciągu roku
podatkowego miały miejsce zdarzenia, które mogą wpłynąć na wysokość podatku.
Takim zdarzeniem, który ustawa wyszczególnia, jest zmiana sposobu użytkowania
przedmiotu opodatkowania. Informowanie organu ma istotne znaczenie z uwagi na
konieczność obniżenia lub podwyższenia opodatkowania. Termin na złożenie
informacji dotyczącej zmiany to również 14 dni, natomiast zmiana wysokości podatku
następuje od pierwszego dnia następnego miesiąca. Na podstawie złożonej informacji
organ podatkowy wydaje decyzję ustalającą podatek 15.

Terminy płatności podatku od nieruchomości różnią się w zależności od statusu

podatnika. Osoby fizyczne wnoszą opłatę w czterech ratach w terminach wskazanych
w art. 6 ust. 7 u.p.o.l., tj. do 15 marca, 15 maja, 15 września oraz 15 listopada w danym
roku podatkowym. Dodać należy, że w przypadku osób fizycznych opłata może być
pobierana w drodze inkasa. Istnieje okoliczność, która powoduje, że osoba fizyczna
opłaca podatek na zasadach obowiązujących osoby prawne. Jest nią współwłasność lub
współposiadanie nieruchomości lub obiektu budowlanego przez osobę fizyczną i osobę
prawną lub jednostkę nieposiadającą osobowości prawnej. Zasada ta nie odnosi się do
osób tworzących wspólnotę mieszkaniową. Wspomniana współwłasność/
współposiadanie ma również wpływ na formę zgłaszania przez osobę fizyczną
okoliczności powodujących obowiązek podatkowy oraz zmian. Osoba ta robi to
bowiem w formie deklaracji podobnie jak osoba prawna. Tutaj ustawodawca zrównał
obowiązki osób fizycznych i pozostałych podatników. Należy zaznaczyć, iż wzór
informacji oraz deklaracji zostały określone rozporządzeniem i są one obowiązkowe dla

14
J. Bielawny, W. Modzelewski (red.), Prawo podatkowe. Komentarz do podatków: rolnego, leśnego i od
nieruchomości, Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i wspólnicy Sp. z o.o., Warszawa 2011, s.
359.
15
L. Etel, G. Dudar, S. Presnarowicz, Podatki i opłaty lokalne, podatek rolny, podatek leśny. Komentarz,
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2008, s. 247.

10
podatnika. Zarówno deklaracje, jak i informacje mogą być składane w formie
papierowej oraz elektronicznej16.

Jak wspomniano, terminy płatności dla osób prawnych i innych jednostek

organizacyjnych zostały ustalone w sposób odmienny, niż dla osób fizycznych.
Ci podatnicy zgodnie a art. 6 ust. 9 u.p.o.l. zobowiązani są składać deklaracje na dany
rok podatkowy do 31 stycznia, chyba że obowiązek powstał po tym dniu. Wówczas
należy to zrobić w ciągu 14 dni. Taki sam czternastodniowy termin obowiązuje w
przypadku korekty deklaracji, jeśli nastąpi przyczyna wpływająca na wysokość
podatku. Obliczony w deklaracji podatek, podatnik jest zobowiązany wpłacać: za
styczeń do dnia 31 stycznia, za pozostałe miesiące do 15 dnia miesiąca w ratach
proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego. Należy to zrobić bez
wcześniejszego wezwania ze strony organu17.

Ustawa p.o.l. przewiduje szereg zwolnień od podatku. Ich katalog zawarty jest
w art. 7. Zwolnienia mają charakter przedmiotowy i odnoszą się w pewnym zakresie do
gruntów i budowli związanych między innymi z: kolejnictwem, portami lotniczymi,
działalnością rybacką, rolniczą, nauką, kulturą, oświatą, muzealnictwem oraz wpisem
do rejestru zabytków. Należy zaznaczyć, iż korzystanie ze zwolnień nie zwalnia
z obowiązku składania informacji ani deklaracji podatkowych.

3. Obowiązki podatnika podatku od środków transportowych

3.1. Przedmiot i podmiot opodatkowania

Podatek od środków transportowych pojawił się od początku roku 1991

zastępując podatek drogowy i znalazł swoje miejsce w ustawie z dnia 12 stycznia 1991
r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.). Obowiązek płacenia podatku
dotyczy nie wszystkich jego posiadaczy, a tylko właścicieli środków transportowych
o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Dopuszczalna masa całkowita
oznacza roboczą masę pojazdu z pełnym ładunkiem, a więc wagę samego pojazdu
z wyposażeniem i dopuszczalną ładowność, w tym przewożone osoby18. W przypadku

16
https://kancelaria-skarbiec.pl/publikacje/obowiazki-spoczywajace-na-podatniku-podatku-od-
nieruchomosci, dostęp 06.12.2021 r.
17
www.paih.gov.pl/prawo/system_podatkowy/podatek_od_nieruchomosci#, dostęp 06.12.2021 r.

11
przyczep i naczep z podatku zwolnione są osoby, które pojazd wykorzystują do celów
rolniczych i jako rolnicy płacą oni podatek rolny.
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 8 wymienia następujące pojazdy
objęte obowiązkiem podatkowym:
– samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej
12 ton oraz te o masie równej 12 ton i więcej;
– ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą albo
przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony do 12 ton i
te o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton;
– przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną
masę całkowitą od 7 do 12 ton oraz te powyżej 12 ton, z wyjątkiem pojazdów
związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku
rolnego;
– autobusy.
Podmiot podatku to osoby na których ciąży obowiązek podatkowy. Podmioty
czynne to te, które podatki nakładają. Sam podatnik jest podmiotem biernym. Ustawa
zaznacza wyraźnie, że podstawą opodatkowania jest środek transportu, a przedmiotem
opodatkowania wyżej wymienione środki transportowe. Przedmiot podatku to po prostu
stan, który powoduje powstanie obowiązku podatkowego19. Płatnikami podatku od
środków transportowych są: osoby fizyczne i osoby prawne będące właścicielami
środków transportowych, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej,
na które zarejestrowano pojazd oraz posiadacze środków transportowych
zarejestrowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako powierzone przez
zagraniczną osobę fizyczną lub prawną podmiotowi polskiemu 20. Jeśli chodzi
o rejestrację to do celów podatkowych nie uwzględnia się rejestracji czasowej (art. 9
ust. 4b u.p.o.l.) związanej np. z wywozem pojazdu za granicę czy w celu napraw.
Na stawkę podatku od środków transportu wpływa rodzaj pojazdu, dopuszczalna
masa całkowita, ale też na przykład liczba osi w pojeździe.

18
https://przyjazne-deklaracje.pl/najwazniejsze-zmiany-w-podatku-od-srodkow-transportowych-2021/,
dostęp: 07.12.2021.
19
S. Owsiak, Finanse publiczne, PWN, Warszawa 2008, s. 173
20
P. Ziółkowski, Obowiązek podatkowy w podatku od środków transportu. Komentarz praktyczny,
LEX/el. 2021.

12
 3.2. Moment powstania i wygaśnięcia obowiązku podatkowego

Stawki maksymalne i minimalne ogłasza minister właściwy do spraw finansów

do 31 października roku poprzedzającego rok podatkowy. W tych widełkach musi
zawierać się stawka podatku ustalona przez radę gminy 21. Gminy korzystają z tak
zwanego władztwa podatkowego i najczęściej wysokość podatku jest niższa od
maksymalnej22. Nie może być jednak zbyt niska, bo obok stawek maksymalnych ustawa
wymienia też stawki minimalne opłat. Gmina może indywidualnie ustalać stawki
podatkowe i przykładowo uwzględnić w opłacie wpływ danego środka transportowego
na środowisko stan podwozia, czy ze względu na liczbę miejsc. Ważne jest to, że stawki
ustalane przez gminę są publikowane w wojewódzkim dzienniku urzędowym
i obowiązują cały rok. Nie mogą one być zwiększane, choć różnego rodzaju ulgi są
dopuszczalne.
Obowiązek podatkowy w przypadku środków transportowych powstaje od pierwszego
dnia miesiąca, który następuje po miesiącu zarejestrowania danego pojazdu. Należy
dodać, że oznacza to zarejestrowanie pojazdu w Polsce, nabycie pojazdu już
zarejestrowanego albo też dopuszczenia go ponownie do ruchu po wcześniejszym
wycofaniu decyzją organu rejestrującego. Jak się zaznacza, to nie nabycie a rejestracja
powoduje powstanie obowiązku podatkowego23. Pojazd zakupiony w styczniu
a zarejestrowany w lutym podlega obowiązkowi podatkowemu od 1 marca. Jeśli osoba
kupi już zarejestrowany środek transportu w styczniu to podatek należny będzie już od
1 lutego i nie ma znaczenia, kiedy został przerejestrowany na nowego właściciela. Do
końca stycznia obowiązek ten ciąży jednak na poprzednim właścicielu. Jeśli środek
transportowy zostanie w danym miesiącu wyrejestrowany, upłynie okres na jaki został
powierzony albo zostanie wycofany z ruchu to z końcem tego miesiąca wygasa
obowiązek podatkowy24.

3.3. Obowiązki podatników

21
Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 23 lipca 2020 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych
podatków i opłat lokalnych na rok 2021 od (Monitor Polski 2020 poz. 673)
22
J. Śmiechowicz, Wydajność fiskalna podatków lokalnych, jej uwarunkowania i przestrzenne
zróżnicowanie w Polsce, „Studia BAS” 2021, nr 1 (65), s. 66.
23
P. Ziółkowski, Obowiązek podatkowy…op. cit.
24
https://www.podatki.gov.pl/podatki-i-oplaty-lokalne/podatek-od-srodkow-transportowych/,dostęp:
08.12.2021.

13
 Podstawowe obowiązki podatnika według OECD to: powinność terminowego
przedkładania informacji i dokumentów, prowadzenie ksiąg i w końcu terminowe
wpłacanie kwot podatku. Autorzy zaznaczają, że obecnie zmienia się samo pojęcie
obowiązku podatkowego. Wcześniej nie było to dokładnie skonkretyzowane a
oznaczało przymusowe świadczenie pieniężne w związku z zaistnieniem zdarzenia
określonego w ustawach. Obecnie pomija się określanie obowiązku jako świadczenia
przymusowego. Akcentuje się wynikanie obowiązku z ustaw, co nawiązuje do
standardów art. 84 i art. 217 Konstytucji RP oraz to, że powstaje z zaistnieniem zdarzeń
określonych w ustawach, a więc akcentuje przedmiot opodatkowania 25. Ordynacja
podatkowa wśród obowiązków podatnika wymienia w art. 34: rzetelne i niewadliwe
prowadzenie ksiąg podatkowych, zgłaszanie właściwym organom okoliczności
powodujących powstanie, zmianę lub ustanie obowiązków podatkowych, samo
obliczenie podatku, rzetelne sporządzenie i terminowe złożenie deklaracji, terminową
zapłatę, dostarczania niezbędnych informacji i niepodejmowanie działań utrudniających
pracę organu podatkowego.
Pierwszym obowiązkiem podatnika, po rejestracji czy zakupie staje się złożenie
w urzędzie odpowiedniej deklaracji. Należy pamiętać, że jest to urząd gminy a nie urząd
skarbowy. Oczywiście musi to być urząd w gminie, w której podatnik mieszka.
W przypadku firm decyduje miejsce położenia zakładu, na terenie którego znajduje się
dany środek transportowy (art. 7 u.p.o.l.) Kolejna możliwość to kilku współwłaścicieli
środka transportowego i wówczas podatek płaci się w gminie u osoby, która została
jako pierwsza wpisana do dowodu rejestracyjnego, choć sam obowiązek ciąży
równomiernie na wszystkich (art. 9 ust. 7 u.p.o.l.). Podatnik składa deklarację DT-1
oraz jako załącznik deklarację DT-1/A maksymalnie do dnia 15 lutego 26. Deklaracje na
podatek można składać obecnie drogą internetową.
Podatek opłaca się w 2 ratach: do 15 lutego oraz do 15 września. Jeśli
obowiązek podatkowy powstał po między tymi dwoma datami to pierwsza rata jest
wpłacana do 14 dni po zaistnieniu obowiązku podatkowego. Jeśli obowiązek taki
powstał dopiero po 1 września to podatek płaci się w jednej racie także w terminie do

25
L. Etel, S. Babiarz, R. Dowgier i inni, Nowa ordynacja podatkowa. Z prac Komisji Kodyfikacyjnej
Ogólnego Prawa Podatkowego, Temida 2, Białystok 2017, s. 56-59.
26
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie wzoru deklaracji na podatek
od środków transportowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2025).

14
14 dni (art. 11 u.p.o.l.). Również 14 dni przysługuje na ewentualną korektę. Może ona
dotyczyć na przykład zmiany siedziby firmy czy miejsca zamieszkania podatnika.
Istotne jest też to, że podatnik może zapłacić też cały podatek jednorazowo do 15 lutego
danego roku. Jeżeli w międzyczasie doszłoby do sprzedaży pojazdu to należy złożyć
wniosek o zwrot nadpłaty. Drugi ważny element to to, że podatek ustala się
proporcjonalnie do liczby miesięcy. Jeśli np. pojazd nabyto i zarejestrowano w kwietniu
to od 1 maja nowy właściciel płaci podatek i nie może być zwolniony z niego nawet gdy
poprzedni właściciel opłacił go na cały rok27. Nieuiszczony podatek podlega egzekucji
administracyjnej i w takim przypadku naliczane są odsetki.
W przypadku, gdy obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków
transportowych ciąży solidarnie na współwłaścicielach, z punktu widzenia organu
podatkowego nie ma znaczenia, który z nich uiści podatek. Organ podatkowy interesuje
by był on wpłacony w całości, a rozliczenia między współwłaścicielami należą
wyłącznie do nich28. Według art. 9 u.p.o.l. podatek płaci właściciel środka
transportowego. Wynajęcie go, wydzierżawienie, wypożyczenie itp. nie zwalnia
właściciela od opłaty podatkowej, mimo iż na przykład w umowie najmu napisane
będzie, że koszt podatku ponosi najemca.
Wyrejestrowanie pojazdu oznacza, że z końcem miesiąca ustaje obowiązek
podatkowy. Podobnie jest w przypadku upłynięcia czasu na jaki pojazd był powierzony
albo został on czasowo wyłączony z ruchu decyzją organu rejestrującego. Właściciel
może wyrejestrować pojazd, gdy przekazuje go do demontażu, został skradziony albo
zniszczony, a także wywieziony za granicę, jeśli tam był rejestrowany albo zbyty.
I znowu ważne by zaznaczyć, że o obowiązku podatkowym nie decyduje stan
faktyczny, np. zniszczenie pojazdu, a wyłącznie jego wyrejestrowanie. Jeśli dojdzie do
wygaśnięcia obowiązku podatkowego podatnik ma prawo wystąpić o zwrot
nadpłaconego podatku. W tym celu należy skalkulować wartość zapłaconego
dotychczas podatku oraz podatku należnego proporcjonalnie. Dodatkowo podatnik
może ubiegać się o zwrot podatku w przypadku tzw. transportu kombinowanego tj.
wykorzystania w transporcie kolei. Preferencja ta przysługuje w zależności od liczby
jazd koleją w trakcie roku29. Z podatku zwalnia się środki transportowe, które są

27
P. Ziółkowski, Obowiązek podatkowy… op. cit.
28
P. Ziółkowski, Obowiązek podatkowy… op. cit.
29
B.Pahl, B. Pahl, Podatki i opłaty lokalne. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 277-
278

15
zabytkami, wszystkie pojazdy związane z mobilizacją, pojazdy używane do celów
specjalnych (wozy strażackie, samochody służb, inspekcji i straży), a także te należące
do urzędów konsularnych, przedstawicielstw dyplomatycznych i osób korzystających z
immunitetów i specjalnych przywilejów (art. 12 ust. 1 u.p.o.l.). Ważne jest, żeby w
momencie zbycia pojazdu zarejestrowanego dotychczasowy właściciel złożył kopię
dokumentu, na podstawie którego nastąpiło zbycie pojazdu.
W przypadku podatników często występują różnego rodzaju kwestie sporne.
W przypadku naczep i przyczep wraz z pojazdem stawka podatkowa nie obowiązuje
osób, które płacą podatek rolny a pojazd użytkują do celów działalności rolniczej.
Często jednak ten sam pojazd wykorzystywany jest również do innych celów. Tak samo
niektórzy płatnicy wnoszą skargi o to, że płacą wysoki podatek posiadając bardzo
zużyty pojazd. Parametry techniczne pojazdu nie podlegają ocenie organu
podatkowego. Tego typu dane znajdują się w dowodzie rejestracyjnym, świadectwie
homologacji czy karcie pojazdu30. Owszem, władze gminy same mogą podjąć decyzje
dotyczące obniżenia podatku, które jednak nie mogą być niższe od minimalnych
określonych ustawowo. Ordynacja podatkowa w art. 17 wprowadziła zasadę obowiązku
współdziałania podatnika z organami podatkowymi. Przy okazji obowiązków warto
dodać, że istnieje kilka zapisów, które dają dość duże prawa podatników ograniczając
rolę organów pobierających podatki31. Podatnik ma wiele praw i możliwości ich
dochodzenia. Nie może jednak nie spełniać podstawowych obowiązków, czyli płacenia
podatku, prowadzenia ksiąg podatkowych, informowania o wszelkich zmianach. O
obowiązku zawsze decyduje stan prawny a nie faktyczny. Nieużywanie środka
transportowego albo jego zły stan techniczny nie zwalniają od opłat, dopóki nie zostanie
on wyrejestrowany.

4. Obowiązki podatnika podatku od towarów i usług

4.1. Przedmiot i podmiot opodatkowania

30
Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 2017-04-11 I SA/Po 1276/, www.orzeczenia-nsa.pl
31
L. Etel, S. Babiarz, R. Dowgier i inni, Temida, Nowa ordynacja …, op. cit., s. 80-100.

16
 Podatek VAT po raz pierwszy został wprowadzony we Francji w 1954 roku.
Jego rozpowszechnienie wynikało z konieczności harmonizacji podatkowej państw
należących do Unii Europejskiej i zostało ustanowione za pomocą dyrektyw z 1967 r.
Podatek VAT w Polsce obowiązuje od 1993 roku. Podatek od towarów i usług,
potocznie nazywany podatkiem VAT32, jest daniną, która dotyczy zarówno
sprzedawców, jak i nabywców, ponieważ jego wartość jest doliczana do wartości netto
transakcji kupna-sprzedaży. Podstawowymi źródłami prawa (VAT) jest Dyrektywa
Rady z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości
dodanej (2006/112/WE) oraz Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów
i usług (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 685, 694, 802, 1163, 1243, 1598, 1626, 2076, 2105).
Mechanizm rozliczenia VAT-u powoduje, iż w rzeczywistości wysokość podatku jest
przerzucona na konsumenta. Podatek VAT jest wprowadzany po kolei na każdym etapie
produkcji przez podmioty wnoszące wartość dodaną. Przedsiębiorca, rozliczając
podatek, płaci zatem jego wysokość zależną od wartości netto sprzedaży. Przedsiębiorca
ma prawo odliczyć podatek VAT pod warunkiem, że wydatek, z którym podatek jest
powiązany, ma związek z działalnością opodatkowaną. Podatek VAT powinien być
niedostrzegalny ekonomicznie (neutralny) dla przedsiębiorcy, który nie jest
ostatecznym konsumentem towarów lub usług. Wyróżniamy dwa rodzaje podatku VAT,
mianowicie podatek VAT należny i naliczony. Podatek VAT należny to kwota
zobowiązania, która powstaje w momencie wystawienia faktury sprzedaży. Wartość
VAT należnego podlega wpłacie do urzędu skarbowego. Podatek VAT naliczony to
wartość, o jaką nabywca ma możliwość obniżyć podatek VAT należny w składanej
deklaracji podatkowej. Podatek VAT zaliczany jest to podatek pośredni obrotowy 33, a
jego nazwa wynika ze sposobu świadczenia34. Nie jest płacony bezpośrednio w urzędzie
skarbowym, ale podczas nabycia towaru lub usługi (zawiera się w cenie brutto).
Art. 5 ustawy o VAT wskazuje, że wśród czynności, które należy opodatkować
podatkiem VAT, wyróżnia się:
 odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium
kraju,
 eksport towarów,

32
K. Zasiewska, Podstawowe zasady i ujęcie w rachunkowości, Wolters Kluwer business, Warszawa
2013, s. 11
33
H. Litwińczuk, Prawo podatkowe przedsiębiorców, t. II, Wolters Kluwer, Warszawa 2006, s. 13
34
R. Lipniewicz, Docelowy system VAT w Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s.22

17
  import towarów na terytorium kraju, czyli przywóz towarów z
terytorium państwa trzeciego,
 towary objęte remanentem likwidacyjnym,
 wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na
terytorium kraju,
 wewnątrzwspólnotową dostawę towarów35.
Za dostawę towarów lub świadczenie usług uznaje się również transfer bonu
jednego przeznaczenia dokonany przez podatnika, który działa we własnym imieniu.
Taki transfer bonów jednego przeznaczenia uznaje się za dostawę towarów lub
świadczenie usług, których dotyczy ten bon36.
Aktualnie obowiązujące stawki podatku VAT w Polsce wynoszą37:
 23% – jest to podstawowa stawka podatku VAT,
 8% – stawka obniżona, np. roboty budowlano-montażowe, remonty i roboty
konserwacyjne związane z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą
towarzyszącą, obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części,
z wyłączeniem lokali użytkowych, niektóre usługi gastronomiczne,
 5% – stawka obniżona, np. produkty rolne, inwentarz żywy, książki
i czasopisma specjalistyczne,
 0% – stawka dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz eksportu
towarów38.
Podatnicy, w określonych sytuacjach, mogą skorzystać z możliwości zwolnienia
z podatku VAT. W tym przypadku na fakturze stosuje się oznaczenie zw39.
Przedmiotem podatku jest odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju
(art. 7 VAT) oraz odpłatne świadczenie na terytorium kraju (art. 8 VAT). Przedmiotem
opodatkowania w podatkach obrotowych jest dokonywanie czynności, w wyniku
których następuje przechodzenie dóbr przez poszczególne stadia w procesie produkcji i
wymiany. Czynności te mogą przybierać różną formę (np. umowy sprzedaży, najmu,
35
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 z zm.)
36
https://www.podatki.gov.pl/vat/abc-vat/przedmiot-opodatkowania, dostęp 09.12.2021
37
D. Młodzikowska, U. Svensso, VAT Praktyczny poradnik w zakresie podatku od towarów i usług, BL
Info Polska, Białystok 2011, s. 99

38
M. Prudzienica, Wpływ zmian stawek podatku od towarów i usług na umowy w obrocie gospodarczym
na przykładzie nowelizacji z 2011 roku, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, s.161
39
https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-co-to-jest-podatek-vat-zasady-jego-dzialania, dostęp 09.12.2021

18
świadczenia usług, a także czynności faktyczne jak np. sprowadzenie towaru z
zagranicy)40. Podmiotem podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne
niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie
działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1
VAT). Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów,
handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne
oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność
gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu
towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów
zarobkowych (art. 15 ust. 2 VAT). Natomiast nie uznaje się za podatnika organów
władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych
zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one
powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów
cywilnoprawnych (art. 15 ust.
6 VAT).

4.2. Moment powstania i wygaśnięcia obowiązku podatkowego

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub
wykonania usługi, w wielu sytuacjach przepisy określają szczególny moment powstania
obowiązku podatkowego, np. z chwilą: wystawienia faktury (np. usługi budowlano-
montażowe, stała obsługa prawna), zapłaty (np. otrzymanie zaliczki), nadejścia terminu
płatności (np. dostawa energii elektrycznej), upływu okresu rozliczeniowego (usługi
rozliczane okresowo)41. W podatku VAT zobowiązanie powstaje z mocy prawa.
Czynny podatnik VAT włącznie do rozliczenia za wrzesień 2020 r. miał
obowiązek złożyć w urzędzie deklaracje VAT w terminie:
- do 25. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni – w przypadku rozliczania VAT
miesięcznie w deklaracji VAT-7,
- do 25. dnia miesiąca następującego po zakończonym kwartale – w przypadku
rozliczania VAT kwartalnie w deklaracji VAT-7K; od 2018 wyłącznie w wersji
elektronicznej

40
H. Litwińczuk (red.), Prawo podatkowe przedsiębiorstw, Wolter Kluwer, Warszawa 2017, s.591
41
https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-podatek-vat-cz-5-moment-powstania-obowiazku-podatkowego,
dostęp 10.12.2021

19
 W sytuacji, gdy w wygenerowanej deklaracji podatkowej powstanie nadwyżka
podatku należnego (od sprzedaży) nad naliczonym (od zakupu) podatnik ma obowiązek
zapłaty podatku do urzędu42.

4.3. Obowiązki podatników

Obowiązek podatkowy podatnika VAT powstaje z chwilą otrzymania całości lub części
zapłaty z tytułu:

 wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,

 przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego
w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
 dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów
 świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów
powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług
związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym,
 świadczenia usług zwolnionych od podatku
 otrzymania całości lub części dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym
charakterze
 wystawienia faktury z tytułu: świadczenia usług budowlanych lub budowlano-
montażowych, dostawy książek drukowanych - z wyłączeniem map i ulotek -
oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych, z wyjątkiem dostaw
towarów, czynności polegających na drukowaniu książek
 wystawienia faktury z tytułu: dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub
chłodniczej oraz gazu przewodowego,
 świadczenia usług: telekomunikacyjnych, najmu, dzierżawy, leasingu lub usług
o podobnym charakterze, ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru
i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i biurowej, dystrybucji energii
elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego43.
Warto zauważyć, iż podatnik, który posiada czynny status musi liczyć się
z wypełnianiem takich obowiązków jak:

42
https://pep.pl/poradnik/wazne-terminy-podatkowe-kiedy-zaplacic-vat-dochodowy-oraz-zus/ , dostęp
12.12.2021
43
https://www.infakt.pl/blog/czynny-podatnik-vat-obowiazki/ ,dostęp 12.12.2021

20
  dokumentowanie sprzedaży fakturami (zawsze w przypadku transakcji z
inną firmą oraz na życzenie nabywcy prywatnego),
 ustalanie stawek VAT przy sprzedaży, a także ich stosowanie na fakturach
VAT, paragonach i w rejestrach sprzedaży,
 prowadzenie rejestrów sprzedaży i zakupów,
 składanie deklaracji VAT-7 (rozliczenie miesięczne) lub VAT-7K
(rozliczenie kwartalne),
 wpłacanie do urzędu skarbowego VAT-u wynikającego z deklaracji.

Zakończenie

Głównym celem podatków jest ich cel fiskalny, czyli zapewnienie dochodów
budżetom. Cel ten wynika z powszechności opodatkowania zawartej w zasadniczej
definicji. Biorąc pod uwagę możliwość przeniesienia ciężaru płacenia podatku na inny
podmiot opodatkowania, podatki dzielimy na: podatki bezpośrednie – są obliczane
i pobierane od dochodu lub posiadanego majątku podatnika, oraz podatki pośrednie –

21
ciężar ich płacenia można przerzucać na inny podmiot, podatnik płaci je w chwili
dokonywania zakupów, są zawarte w cenie towaru lub usługi. Prawidłowe
funkcjonowanie każdej jednostki państwowej jest uzależnione od wielu czynników
między innymi politycznych, gospodarczych, wewnętrznych i zewnętrznych,
materialnych i pozamaterialnych.

Ważną rolę odgrywa tutaj możliwość dysponowania przez państwo

odpowiednimi środkami finansowymi, którymi pokrywa się wydatki publiczne. Wraz ze
wzrostem zadań finansowych wzrastają i podatki, lecz nie są one w gestii podmiotów
prywatnych. Istotnym czynnikiem decydującym o prawidłowym funkcjonowaniu
państwa nabiera zapewnienie stałych i wydajnych źródeł dochodów. Finanse jakie
wpływają do państwa są podstawą funkcjonowania tych podmiotów. Każda osoba
fizyczna jest zobowiązana do płacenia podatków, są one pobierane bezzwrotnie,
nieodpłatnie, wynikają z ustaw i nieodpłatnych świadczeń pieniężnych. Wzmożone
kontrole sprawdzające prawidłowość realizowania obowiązku podatkowego powodują
wzrost dochodów w budżecie właśnie z podatków. Pomimo licznych narzekań w
związku z wysokością kwot jakie podatnicy muszą odprowadzać warto zwrócić uwagę
na przeznaczenie tych pieniędzy oraz realizację celu jakim one służą

Bibliografia

1. Babiarz S., Dauter B., Gruszczyński B., Hauser R., Kabat A., Niezgódka-Medek
M., Ordynacja podatkowa. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis
Sp. z o.o., Warszawa 2006.

22
 2. Bielawny J., Modzelewski W. (red.), Prawo podatkowe. Komentarz do
podatków: rolnego, leśnego i od nieruchomości, Instytut Studiów Podatkowych
Modzelewski i wspólnicy Sp. z o.o., Warszawa 2011.
3. Etel L., Babiarz S., Dowgier R. i inni, Temida 2, Nowa ordynacja podatkowa.
Z prac Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego, Temida 2,
Białystok 2017
4. Etel L., Dudar G., Presnarowicz S., Podatki i opłaty lokalne, podatek rolny,
podatek leśny. Komentarz, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2008.
5. Giżyński J., Burchat M., Rola wybranych podatków lokalnych w finansowaniu
podstawowej jednostki samorządu terytorialnego, „Przestrzeń. Ekonomia.
Społeczeństwo” 2017, nr 12
6. Lipniewicz R., Docelowy system VAT w Unii Europejskiej, Wolters Kluwer
Warszawa 2010
7. Litwińczuk H.(red.), Prawo podatkowe przedsiębiorstw, Wolters Kluwer,
Warszawa 2017
8. Litwińczuk H., Prawo podatkowe przedsiębiorców, t. II, Wolters Kluwer
Warszawa 2006
9. Młodzikowska D., Svensso U., VAT Praktyczny poradnik w zakresie podatku od
towarów i usług, BL Info Polska, Białystok 2011
10. Prudzienica M., Wpływ zmian stawek podatku od towarów i usług na umowy
w obrocie gospodarczym na przykładzie nowelizacji z 2011 roku, Uniwersytet
Ekonomiczny we Wrocławiu, , Wrocław 2015
11. Owsiak S., Finanse publiczne, PWN, Warszawa 2008
12. Pahl B., Podatki i opłaty lokalne. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, Warszawa
2017
13. Śmiechowicz J., Wydajność fiskalna podatków lokalnych, jej uwarunkowania
i przestrzenne zróżnicowanie w Polsce, „Studia BAS” 2021, nr 1 (65)
14. Zasiewska K., Podstawowe zasady i ujęcie w rachunkowości, Wolters Kluwer
business Warszawa 2013

Ustawy:

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78,

poz. 483 ze zm.).

23
 2. Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U.
z 2019 r., poz. 1170 ze zm.)
3. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2021 r.,
poz. 1540 ze zm.).

4. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2021
r. poz. 685 ze zmianami)
Komentarze:

1. Dowgier R. i in., Podatki i opłaty lokalne. Komentarz, LEX/el. 2021

2. Etel L. (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2021.
3. Tuleja P. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II,
LEX/el. 2021.
4. Ziółkowski P., Obowiązek podatkowy w podatku od środków transportu.
Komentarz praktyczny, LEX/el. 2021

Strony internetowe:
1. http://www.orzeczenia-nsa.pl
2. https://kancelaria-skarbiec.pl/publikacje/obowiazki-spoczywajace-na-podatniku-
podatku-od-nieruchomosci
3. https://pep.pl/poradnik/wazne-terminy-podatkowe-kiedy-zaplacic-vat-
dochodowy-oraz-zus/
4. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-co-to-jest-podatek-vat-zasady-jego-dzialania

5. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-podatek-vat-cz-5-moment-powstania-
obowiazku-podatkowego
6. https://przyjazne-deklaracje.pl/najwazniejsze-zmiany-w-podatku-od-srodkow-
transportowych-2021/
7. https://www.infakt.pl/blog/czynny-podatnik-vat-obowiazki/
8. https://www.podatki.gov.pl/podatki-i-oplaty-lokalne/podatek-od-srodkow-
transportowych/
9. https://www.podatki.gov.pl/vat/abc-vat/przedmiot-opodatkowania
10. https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00255
11. https://www.paih.gov.pl/prawo/system_podatkowy/podatek_od_nieruchomosci
12. https://www.podatki.gov.pl/abc-podatkow/uprawnienia-i-obowiazki-podatnika/

24