Źródła prawa i wykładnia prawa podatkowego

Prawo podatkowe z kazusami i przykładami.

Na zaliczenie obecność i aktywność + test 10 minut.

07.10.2022

Podatek jest świadczeniem pieniężnym publicznoprawnym, nieodpłatnym, przymusowym oraz

bezzwrotnym, uiszczanym na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy.

Źródła prawa podatkowego

Prawo krajowe
Prawo unijne

Prawo międzynarodowe

Źródła prawa podatkowego :

1) Konstytucja RP, Traktaty

2) Dyrektywy UE
3) Umowy międzynarodowe
4) Ustawy
5) Rozporządzenia
6) Prawo miejscowe (uchwały rad gmin)

Na prawo Unii Europejskiej składa się prawo pierwotne oraz wtórne.

 PRAWO PIERWOTNE PRAWO WTÓRNE

- traktaty założycielskie - rozporządzenia

- traktaty akcesyjne - dyrektywy

-zasady ogólne prawa Unii Europejskiej - decyzje

- zalecenia

- opinie

(Harmonizacją w ramach prawa unijnego objęte zostały przede wszystkim podatki pośrednie, czyli
podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy.)

Elementy konstrukcji prawnej podatku :

I. Podmiot podatku (osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna

nieposiadająca osobowości prawnej, na którą ustawodawca nakłada powinność świadczenia
podatku)
II. Przedmiot podatku (na jego podstawie normodawca zakreśla obszar podlegający
opodatkowaniu)
III. Podstawa opodatkowania (zakreśla granice obszaru podjętego opodatkowaniu, determinuje
sposób regulacji i wykorzystania przez ustawodawcę podatkowego)
IV. Ulgi i zwolnienia (za ich pomocą normodawca likwiduje bądź zmniejsza ciężar podatkowy)
V. Stawki podatkowe (służy do wyliczenia kwoty świadczenia podatkowego)

Inicjatywę ustawodawczą ma : Prezydent, Rada Ministrów, grupa posłów, 100 tys. obywateli.

Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo do tworzenia miejscowego prawa podatkowego

wyłącznie na podstawie i w zakresie określonym w ustawie.

14.10.2022

Konstytucja została uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta
przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997r, podpisana przez prezydenta 16
lipca 1997r.

Art.1 Rzeczypospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.

Art.2 Rzeczypospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady

sprawiedliwości społecznej.

Art.3 Rzeczypospolita Polska jest państwem jednolitym.

Art.7 Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa (zasada legalizmu).

Art. 8

1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.

 2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

Art.20 Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności

prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju
gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.21

1. Rzeczypospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia.

2. Wywłaszczanie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i
za słusznym odszkodowaniem.

Art.22 Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i
tylko ze względu na własny interes publiczny.

Art.77 (Prawo do wynagrodzenia szkody)

1. Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z

prawem działanie organu władzy publicznej.
2. Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub
praw.

Art.78 (Zasada dwuinstancyjności postępowania)

Każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki
od tej zasady oraz tryb zaskarżania określa ustawa.

Art.84 Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków,
określonych w ustawie.

ROZDZIAŁ 3 w Konstytucji odnosi się do ŹRÓDEŁ PRAWA!!!!

Karta podatkowa idzie w całości do gmin, ale jest pobierana przez urząd skarbowy.

Art.217 Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów

opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii
podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

28.10.2022

Dyrektywy interpretacyjne pierwszego stopnia wskazują na sposób ustalenia znaczenia przepisu

uwzględniając kontekst językowy, systemowy oraz funkcjonalny.

Dyrektywy interpretacyjne drugiego stopnia określają zasady posługiwania się dyrektywami

pierwszego stopnia oraz zasady wyboru między rozbieżnymi ich wynikami.

Cechy prawa podatkowego, które w największym stopniu decydują o odrębnościach jego wykładni:
 • Przynależność prawa podatkowego do prawa publicznego, w którym dominuje interes
publiczny.
• Charakter stosunków społecznych stanowiących przedmiot regulacji w prawie podatkowym,
stosunki sztuczne – stosunki podziału środków pieniężnych pomiędzy jednostką i państwem.
• Charakter wtórny stosunków społecznych uregulowanych w prawie podatkowym względem
stosunków społecznych uregulowanych w prawie prywatnym.
• Metoda regulacji w prawie podatkowym – metoda administracyjnoprawna oparta na
władztwie i podporządkowaniu.
• Zasada wyłączności ustawowej prawa podatkowego.
• Harmonizacja prawa podatkowego w ramach prawa Unii Europejskiej.

Rozporządzenia może wydawać Minister do spraw finansowych, rada ministrów,

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania to umowa międzynarodowa.

Harmonizacją na poziomie UE zostały objęte podatki pośrednie za pomocą dyrektyw UE.

Artykuł 217 Konstytucji wskazuje elementy podatku określone przez ustawę.

Akty prawa miejscowego dotyczące podatków są tworzone przez rady gminy.

Największe znaczenie dla prawa podatkowego ma wykładnia językowa

Źródła prawa w ujęciu formalnym to

Subsumcja to przyporządkowanie (podciągnięcie) stanu faktycznego pod ogólną normę (regułę)

prawną.

Ustawa budżetowa jest uchwalana w innym trybie niż ustawy zwykłe

Regionalne Izby Obrachunkowe nadzorują i kontrolują gospodarkę finansową gmin województw i

powiatów

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa RP są m.in. rozporządzenia