You are on page 1of 5

PERTEMUAN-11

Penyusun: Gus Ma’ruf


Target Materi:
1. Memahami hal dan sohibul hal
2. Memahami tamyiz & mumayyaz
3. Memahami ististna

ِ ‫ب ا حْلا‬
‫ال‬ ُ ‫اَب‬
‫يت‬ ‫ا‬ ‫ك "جاء َزي ٌد راكابا" و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا ا‬ ‫ا‬
ُ ‫س ُم حسَر ًجا" َو"لَق‬
َ ‫ت الح َفَر‬
ُ ‫"ركحب‬
َ َ ً َ ‫ َحَن ُو قَ حول َ َ َ ح‬,‫ الح ُم َفس ُر ل َما انحبَ َه َم م َن ا حْلَحي ئَات‬,‫وب‬ ُ ‫ص‬ ُ ‫ال ُه َو حال حس ُم الح َمحن‬
ُ َ‫اْل‬
‫ح‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫ك‬َ ‫َعحب َد اَ هَّلل َراكابًا" َوَما أَ حشبَهَ ذَل‬
‫ وَل ي ُكو ُن ص ا‬,‫ وَل ي ُكو ُن إاهل ب ع َد َتََ اام الح َك ََلام‬,‫ال إاهل نَ اكرًة‬
.ً‫احبُ َها إاهل َم حع ارفَة‬ ُ َ‫اْل‬
‫َوَل يَ ُكو ُن ح‬
َ َ َ ‫َح‬ َ َ َ
BAB HAL

Definisi & Contoh


Hal adalah isim yang dibaca nasob, yang menjelaskan perkara yang keadaannya masih samar.
Perkara yang masih samar keadaannya tersebut disebut dengan sohibul hal.
Contoh: ‫جاءَ َزيح ٌد اراكِبًا‬
َ , ‫س ُم حس ار ًجا‬
‫لَاقيت عب َد ها ِ ا‬
ُ ‫ َركحب‬, ‫اَّلل اراكبًا‬
َ ‫ت الح َفَر‬ ‫ُ َح‬
Syarat
1. Hal harus nakiroh
2. Hal terdapat setelah kalimat yang sempurna
3. Sohibul hal pasti ma’rifat
4. Hal berupa isim sifat, yakni isim fail, isim maf’ul atau sifat musyabbahah (tambahan)
‫ب الت حَّميِي ِز‬
‫اَب ُ‬
‫ا‬ ‫السم الحمحنصوب‪ ,‬الحم َف اسر لاما انحب هم امن ال هذو ا‬ ‫ا‬ ‫ِ‬
‫ب َزيح ٌد َعَرقًا"‪َ ,‬و"تَ َف هقأَ بَكٌحر َش حح ًما" َو"طَ َ‬
‫اب‬ ‫صبه َ‬
‫ك "تَ َ‬ ‫ات‪َ ,‬حَن ُو قَ حول َ‬ ‫الت حَّمي ُيز ُه او ح ح ُ َ ُ ُ ُ ُ َ َ َ َ َ َ‬
‫ك َو حج ًها"‬ ‫ك أ ًًَب" َو"أَ حْجَ ُل امحن َ‬
‫"زيح ٌد أَ حكَرُم امحن َ‬
‫ني نَ حع َجةً" َو َ‬ ‫ُُم هم ٌد نَ حفسا" و"اا حشَتيت اع حش ارين غُ ََلما" و"ملَك ا ا‬
‫حت ت حسع َ‬ ‫َ ً َ َ ُ‬ ‫ً َ ََح ُ‬ ‫َ‬
‫َوَل يَ ُكو ُن إاهل نَ اكَرةً‪َ ,‬وَل يَ ُكو ُن إاهل بَ حع َد َتََ اام الح َك ََلام‪.‬‬
‫‪BAB TAMYIZ‬‬

‫‪Definisi & contoh‬‬


‫‪Tamyiz adalah isim yang dibaca nashob, yang menjelaskan perkara yang dzatnya masih samar.‬‬
‫‪Contoh:‬‬
‫ب َزيح ٌد اع ارقًا‬
‫صبه َ‬
‫تَ َ‬
‫تَ َف هقأَ بَكٌحر اش حح ًما‬
‫سا‬
‫اب ُُمَ هم ٌد نا حف ً‬
‫طَ َ‬
‫اا حشَتي ا‬
‫ت ع حش ار َ‬
‫ين غُ اَل ًما‬ ‫ََح ُ‬
‫ني نا حع اجةً‬‫ملَك ا ا‬
‫حت ت حسع َ‬ ‫َ ُ‬
‫َْجَ ُل امحن َ‬
‫ك او حج ًها‬ ‫َزيح ٌد أَ حكَرُم امحن َ‬
‫ك أ ًاَب َو أ ح‬
‫‪Syarat‬‬
‫‪1. Tamyiz harus nakiroh‬‬
‫‪2. Tamyiz terletak setelah kalimat yang sempurna‬‬

‫‪Ciri-ciri‬‬
‫”‪1. Bermakna “apanya‬‬
‫‪2. Terletak setelah angka 11-99‬‬
‫‪3. Terletak setelah isim tafdhil‬‬
‫ال حستِثح نا ِاء‬
‫ب حِ‬
‫اَب ُ‬
‫ِ‬
‫وف ِال حستِثح نااء َثااانِياةٌ َواه َي إاهل‪َ ,‬و َغ حْيُ‪َ ,‬و اس َوى‪َ ,‬و ُس َوى‪َ ,‬و َس َواءٌ‪َ ,‬و َخ ََل‪َ ,‬و َع َدا‪َ ,‬و َح َ‬
‫اشا‬ ‫او ُح ُر ُ‬
‫هاس إاهل َع حمًرا" َوإا حن َكا َن الح َك ََل ُم َمنح افيًّا‬
‫"خَر َج الن ُ‬ ‫وجبًا‪َ ,‬حَن ُو "قَ َام الح َق حوُم إاهل َزيح ًدا" َو َ‬
‫ب إاذَا َكا َن الح َك ََل ُم ََت ًّما ُم َ‬‫صُ‬ ‫فَالح ُم حستَ ثح ََن ِبااهل يُنح َ‬
‫ا‬ ‫ا ا ا‬ ‫اا‬
‫ب‬‫صا َكا َن َعلَى َحس ا‬
‫َ‬ ‫"ما قَ َام الح َق حوُم إاهل َزيح ٌد" َو"إاهل َزيح ًدا" َوإا حن َكا َن الح َك ََل ُم ََنق ً‬
‫ب َعلَى حال حستثحنَاء‪َ ,‬حَن ُو َ‬ ‫هص ُ‬
‫ََت ًّما َج َاز فيه الحبَ َد ُل َوالن ح‬
‫ت إاهل باَزيح ٍد"‬ ‫"ما َمَرحر ُ‬‫ت إاهل َزيح ًدا" َو َ‬ ‫ضَربح ُ‬ ‫"ما َ‬ ‫"ما قَ َام إاهل َزيح ٌد" َو َ‬
‫ا‬
‫الح َع َوام ال‪َ ,‬حَن ُو َ‬
‫ٍ‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫َوالح ُم حستَ ثح ََن بغَ حٍْي‪َ ,‬وس ًوى‪َ ,‬و ُس ًوى‪َ ,‬و َس َواء‪َ ,‬حَم ُر ٌ‬
‫ور َل َغ ح َْي‪.‬‬
‫اشا بَكًحرا َوبَ حك ٍرو"‪.‬‬ ‫ٍ‬ ‫َوالح ُم حستَ ثح ََن اِبَ ََل‪َ ,‬و َع َدا‪َ ,‬و َح َ‬
‫"ع َدا َع حمًرا َو َع حم ٍرو" َو َ‬
‫"ح َ‬ ‫صبُهُ َو َجُّرهُ‪َ ,‬حَن َو "قَ َام الح َق حوُم َخ ََل َزيح ًدا‪َ ,‬وَزيحد" َو َ‬
‫وز نَ ح‬
‫اشا‪ََ ,‬يُ ُ‬
‫‪BAB ISTISTNA‬‬
‫)‪Komponen-komponen istisna (pengecualian‬‬
‫‪1. Adat ististna, yakni alat untuk mengecualikan‬‬
‫‪2. Mustastna, yakni lafadz yang jatuh setelah adat ististna‬‬
‫‪3. Mustastna minhu, yakni lafadz yang jatuh sebelum adat ististna‬‬

‫‪Adat ististna‬‬
‫إاهل‪َ ,‬غ حْيُ‪ ,‬اس َوى‪ُ ,‬س َوى‪َ ,‬س َواءُ‪َ ,‬خ ََل‪َ ,‬ع َدا‪َ ,‬ح َ‬
‫اشا ‪Ada 8, yakni‬‬
‫‪Kelompok huruf‬‬ ‫إاهل ‪:‬‬
‫‪Kelompok isim‬‬ ‫َغ حْيُ‪ ,‬اس َوى‪ُ ,‬س َوى‪َ ,‬س َواءُ ‪:‬‬
‫‪Kelompok fiil/huruf‬‬ ‫اشا ‪:‬‬
‫َخ ََل‪َ ,‬ع َدا‪َ ,‬ح َ‬
‫إَِّل ‪Mustastna dengan‬‬
‫‪ adalah tam - mujab (sempurna – tidak ada nafi),‬هإل ‪1. Wajib nasob, jika kalam sebelum‬‬
‫ام الح َق حو ُم إاهل ازيح ًدا ‪contoh:‬‬ ‫هاس إاهل اع حم ًرا & قَ َ‬
‫َخَر َج الن ُ‬
‫– ‪ adalah tam – manfi (sempurna‬إاهل ‪2. Boleh nasob/dijadikan badal, jika kalam sebelum‬‬
‫ام الح َق حوُم إاهل ازيح ٌد ‪ada nafi), contoh:‬‬ ‫َما قَ َام الح َق حوُم إاهل ازيح ًدا & َما قَ َ‬
‫‪3. Sesuai tuntutan ‘amil, jika kalam sebelumnya adalah naqis (tidak sempurna), contoh:‬‬
‫ت إاهل بِازيحد‬
‫ت إاهل ازيح ًدا‪َ ,‬ما َمَرحر ُ‬ ‫َما قَ َام إاهل ازيح ٌد‪َ ,‬ما َ‬
‫ضَربح ُ‬
‫س َواءُ ‪Mustastna dengan‬‬ ‫ا‬
‫َغ حْيُ‪ ,‬س َوى‪ُ ,‬س َوى‪َ ,‬‬
‫‪1. Selalu dibaca jer, menjadi mudhof ilaih‬‬
‫إَِاّل ‪َ dii’robi seperti mustastnanya‬غ حْيُ‪ ,‬اس َوى‪ُ ,‬س َوى‪َ ,‬س َواءٌ ‪2. Namun,‬‬

‫اشا ‪Mustastna dengan‬‬


‫َخ ََل‪َ ,‬ع َدا‪َ ,‬ح َ‬
‫اشا ‪1. Bisa dibaca jer, menjadi majrur dari huruf-huruf jer‬‬ ‫َخ ََل‪َ ,‬ع َدا‪َ ,‬ح َ‬
‫اشا ‪2. Bisa dibaca nasob, menjadi maf’ul bih dari fiil-fiil‬‬
‫َخ ََل‪َ ,‬ع َدا‪َ ,‬ح َ‬
LATIHAN!
1. Hal itu harus berupa isim sifat. Apa saja yang termasuk isim sifat?
2. Tamyiz itu penjelas bagi .... yang samar. Sedangkan hal itu penjelas bagi ....
yang samar.
3. Adat istisna ada berapa? .... Sebutkan!
4. Yang terletak setelah adat isitsna disebut ....., Sedangkan yang terletak
sebelum adat istisna disebut ......
5. Isilah titik-titik dibawah ini sebagai jawaban dari kata yang ditebali!
Lafadz Apa Kenapa? Tanda Kenapa?
I’robnya? (kedudukan) i’rob (isim mu’rob)

‫َح َد َع َشَر طاالِبًا‬ َ‫بأ‬ ُّ ‫أ اُح‬ ... ... ... ...

‫سا‬ ِ ‫قَرأح ا‬ ... ... ...


ً ‫اب اجال‬
...
َ َ‫ت الحكت‬ ُ َ
‫صلُّ حو َن قاائِ ِم حا‬ ‫اا‬
َ ‫إ هن الح ُم حسلم ح‬
‫ي‬ ... ... ... ...
َ ُ‫ني ي‬
‫ب إاهل ازيح ًدا‬ ُ ‫َجاءَ الطُّهَل‬
... ... ... ...

‫ب إاهل اع حم ٌر‬
ُ ‫ضَر الطُّهَل‬
َ ‫َما َح‬
... ... ... ...

You might also like