Dyfrakcja i interferencja światła w przyrodzie

 Dyfrakcja to zagięcie się fali na przeszkodzie lub podczas przejścia przez szczelinę.
Najłatwiejsza jest do zaobserwowania, gdy wielkość przeszkody lub szczeliny jest
zbliżona do długości fali albo od niej mniejsza.

 Interferencja to superpozycja fal wytwarzanych przez dwa źródła o jednakowej

częstotliwości.

Schemat: 1) dyfrakcji 2) interferencji

 Barwy strukturalne to takie, które możemy zobaczyć w wyniku zmiany przebiegu

promieni świetlnych. W przyrodzie obserwujemy je przy odbiciu światła białego od
powierzchni zbudowanej z warstw. Wówczas zachodzi interferencja, która powoduje
wytłumienie jednych barw oraz wzmocnienie innych, czego efektem jest to, że
widzimy inny kolor niż ma ta powierzchnia w rzeczywistości.
Przykłady:
Mandryl barwnolicy
 Paw

Żuk gnojowy

Motyle

 Bańki mydlane

Podczas padania światła na powierzchnię bańki część odbija się, a reszta załamuje. Z promienia
załamanego część odbija się od wewnętrznej powierzchni, inne przechodzą na drugą stronę
błony (wewnątrz bańki). Tak powstają tęczowe barwy baniek mydlanych.
Dyfrakcja i interferencja a zjawiska w atmosferze
Dyfrakcja i interferencja światła słońca lub księżyca zachodzi przy przechodzeniu przez
bardzo drobne krople wody lub odbiciu od takich kropel. Efektem tego są zjawiska optyczne,
które możemy zaobserwować.
 Widmo BrockMenu jest znane także pod nazwą mamidła górskiego, ponieważ można
je zaobserwować między innymi w górach. Możemy je dostrzec podczas obserwacji
własnego cienia na chmurze, znajdującej się pod nami. Czasami wokół własnego
cienia możemy dostrzec tęczowy okrąg – glorię. Podczas wspólnej obserwacji tego
zjawiska każda osoba zobaczy glorię tylko wokół własnej głowy.
 Słup słoneczny lub słup świetlny - jest to wąska, pionowa smuga światła, rozciągająca
się powyżej lub poniżej słońca albo innego jasnego źródła światła, znajdującego się
nisko na horyzoncie. W rzeczywistości są to miliony kryształków lodu które w
określony sposób odbijają promienie.
 Wieniec świetlny to zjawisko występowania barwnej poświaty (aureoli) wokół słońca
lub księżyca. aby obserwator mógł zobaczyć to zjawisko pomiędzy nim a słońcem
albo księżycem musi znaleźć się cienka warstwa chmur ponieważ efekt ten występuje
dzięki dyfrakcji światła w warstwie chmury (światło załamuje się na drobnych
kropelkach wody lub lodu).
 Tęcza powstaje podczas spotkania kropelek deszczu ze światłem słonecznym, które
przechodzi przez nie i rozszczepia się w różnych kierunkach oraz pod różnymi
kątami, to powoduje że widzimy się siedem różnych barw.
 Miraż – zjawisko obserwowane w atmosferze ziemskiej np. na pustyni. W jego
wyniku powstają obrazy (refrakcja – załamanie promieni świetlnych w
nierównomiernie nagrzanym powietrzu) przedmiotów oddalonych od obserwatora i w
standardowych warunkach niewidocznych. Rodzaje miraży:
A. dolny – obserwujemy go pod horyzontem. Aby można było go zaobserwować,
powierzchnia podłoża musi ulec silnemu nagrzaniu. Wówczas promienie świetlne
są zakrzywiane ku górze, w stronę chłodniejszego, gęstszego powietrza. Często
dzieje się tak na obszarach pustynnych. Miraże dolne mogą być proste lub
odwrócone.
B. górny - powoduje że światło rozchodzi się po linii krzywej, dzięki wielokrotnym
załamaniom w kolejnych warstwach powietrza. Jeżeli obserwator znajdzie się w
miejscu gdzie dochodzi światło odbite od przedmiotu, to na przedłużeniu
promieni wpadających do jego oka zobaczy prosty obraz przedmiotu na tle nieba.
 Ze względu na swoją efektowność, jako pierwszy zostały zaobserwowane
miraże w Cieśninie Mesyńskiej.
 W Polsce miraże możemy zaobserwować na Pustyni Błędowskiej oraz na
Wyżynie Śląskiej