Imię i nazwisko: Rok Grupa: Zespół:

WIMiC 1. Justyna Filipek 2020 2 1

2. Aleksandra Dziedzic
PRACOWNI Temat: Zależność okresu drgań wahadła od amplitudy Nr ćwiczenia:
A 2
FIZYCZNA
WFiIS AGH
Data Data Zwrot do Data Data Ocena:
wykonania: oddania: poprawy: oddania: zaliczenia:
07.06.2020 08.06.2020

Ćwiczenie nr 2: Zależność okresu drgań wahadła od amplitudy

1. Cel ćwiczenia:
Zapoznanie się z ruchem drgającym i parametrami opisującymi ten ruch. Wyznaczenie zależności
okresu drgań od amplitudy dla układu zbliżonego do wahadła matematycznego. Doświadczalne
badanie funkcji gęstości prawdopodobieństwa dla błędów przypadkowych.

2. Opis ćwiczenia:
W ćwiczeniu posługujemy się wahadłem podobnym do matematycznego:
- kulka zawieszona na nitce
- dwa wsporniki (krzesła)
- kątomierz, pozwalający określić kąt wychylenia
- stoper w telefonie

3. Wykonanie ćwiczenia:

Konstruujemy wahadło matematyczne. Uruchamiamy wahadło tak, by drgania odbywały się w

płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny kątomierza. Wyznaczamy okres wahadła T0 przy
najmniejszej amplitudzie wychylenia, która nie powinna przekraczać 3°. Okres T0 należy
wyznaczyć dokładniej niż pozostałe. Zwiększenie dokładności realizujemy przez 6-krotne
powtarzanie pomiaru 40 - 50 okresów. Następnie kontynuujemy pomiary dla różnych wartości θm.
Mierzymy czas liczby okresów stoperem. Pomiar ustalonej liczby m okresów wykonujemy dla
kilkunastu różnych kątów wychylenia w zakresie od 5° do 60° . Wyniki notujemy odpowiednio w
poniższych tabelach.

4. Wyniki pomiarów:

Tabela 1. Pomiar okresu T0 (dla małej amplitudy drgań)

liczba okresów k czas t trwania m okres T = t/m

okresów [s] [s]

45 46,21 1,03
45 46,13 1,03
 45 46,56 1,03

45 47,01 1,04

45 46,89 1,06
45 46,12 1,02

Tabela 2. Pomiar zależności okresu od amplitudy

θ(1m ) [°] θm = θ(1) +θ(2)/2 [°] mT [s]
θ(2m ) [°] T [s] T-T0/T0

10 6 8 47,02
1,04 0,0096

15 7 47,12
11 1,05 0,0117

20 7 46,30
13,5 1,03 -0,0059

30 8 46,15
19 1,03 -0,0091

35 9 47,07
22 1,05 0,0106

40 9 46,42
24,5 1,03 -0,0033

50 11 46,39
30,5 1,03 -0,0040

55 10 46,51
32,5 1,03 -0,0014

60 11 46,59
35,5 1,04 0,0003

5. Opracowanie wyników pomiaru:

Sprawdzamy czy podczas wykonywania pomiarów dla T0 nie pojawił się błąd gruby.
Tśr=1,04 [s]

Dwa wątpliwe wyniki 1,02 i 1,06 mieszczą się w przedziale (Tśr – 3s; Tśr + 3s) zatem nie pojawił
się że żaden błąd gruby.

T0 = 1,035 [s]

Obliczamy niepewność typu A za pomocą Excela:

u(T0) = 0,0138 [s]

Sprawdzamy, że pomiarów zależności okresu od amplitudy nie pojawił się błąd gruby.

Tśr=1,04 [s] każdy otrzymany wynik mieści się w granicach niepewności.

u(T) = 0,0080 [s]

Następnie wyznaczamy wartość średnią między θm(1) + θm(2) korzystając z wzoru poniżej oraz
otrzymane wyniki zapisujemy w Tabeli 2.

(θm(1) + θm(2))
θm(śr) =
2

Wyznaczamy (T – T0)/T0 oraz niepewność dla otrzymanych wyników za pomocą Excela.

uc((T – T0)/T0) = 0,0077 [s]

Po uzyskaniu odpowiednich wartości sporządzono wykres zależności względnej zmiany

okresu wahadła (T – T0)/T0 od średniej amplitudy θm(śr) = (θm(1) +θm(2))/2.

Wykres zależności względnej zmiany okresu

wahadła
0,0150

0,0100

0,0050
(T – T0)/T0

0,0000
0 5 10 15 20 25 30 35 40
-0,0050

-0,0100

-0,0150
θm(śr)

6. Wnioski:
Krzywa teoretyczna ma tendencję malejącą, punkty na wykresie również. Większe odchylenia
punktów od prostej teoretycznej mogą wynikać z niedokładności osoby wykonującej pomiary lub z
braku profesjonalnego przyrządu do wykonania doświadczenia.
Wykonanie ćwiczenia – badanie funkcji rozkładu błędu pomiaru czasu.

7. Wyniki pomiarów:

Tabela 3: Pomiar czasu t dla małej liczby okresów drgań

Lp mTi Ti 34 3,09 1,03 68 3,00 1,00

1 2,95 0,98 35 3,12 1,04 69 3,02 1,01
2 2,98 0,99 36 3,05 1,02 70 3,21 1,07
3 3,02 1,01 37 3,04 1,01 71 3,03 1,01
4 3,07 1,02 38 3,11 1,04 72 2,98 0,99
5 3,04 1,01 39 3,19 1,06 73 3,10 1,03
6 3,15 1,05 40 3,03 1,01 74 3,04 1,01
7 3,12 1,04 41 3,17 1,06 75 3,22 1,07
8 3,04 1,01 42 3,01 1,00 76 3,09 1,03
9 3,01 1,00 43 3,06 1,02 77 2,97 0,99
10 3,21 1,07 44 3,10 1,03 78 3,10 1,03
11 2,98 0,99 45 3,04 1,01 79 2,98 0,99
12 3,07 1,02 46 3,02 1,01 80 3,13 1,04
13 3,01 1,00 47 3,23 1,08 81 3,04 1,01
14 3,18 1,06 48 2,99 1,00 82 3,12 1,04
15 3,05 1,02 49 3,05 1,02 83 3,15 1,05
16 3,02 1,01 50 3,08 1,03 84 3,03 1,01
17 3,08 1,03 51 2,99 1,00 85 3,03 1,01
18 3,04 1,01 52 3,16 1,05 86 3,07 1,02
19 3,01 1,00 53 3,00 1,00 87 3,04 1,01
20 3,05 1,02 54 3,17 1,06 88 2,98 0,99
21 3,05 1,02 55 3,10 1,03 89 3,23 1,08
22 3,05 1,02 56 2,98 0,99 90 3,01 1,00
23 3,10 1,03 57 3,13 1,04 91 3,02 1,01
24 3,12 1,04 58 2,98 0,99 92 3,11 1,04
25 3,01 1,00 59 3,13 1,04 93 3,14 1,05
26 3,02 1,01 60 2,98 0,99 94 2,95 0,98
27 3,21 1,07 61 3,09 1,03 95 3,28 1,09
28 3,05 1,02 62 3,17 1,06 96 2,93 0,98
29 3,13 1,04 63 3,01 1,00 97 3,09 1,03
30 3,07 1,02 64 3,06 1,02 98 3,05 1,02
31 2,93 0,98 65 3,07 1,02 99 3,06 1,02
32 3,01 1,00 66 3,04 1,01 100 3,02 1,01
33 3,14 1,05 67 3,18 1,06
 8. Opracowanie wyników pomiaru:
Sprawdzamy, że podczas wykonywania pomiarów nie pojawiły się błędy grube, wszystkie wyniki
mieszczą się w granicach. Obliczamy Ti(śr)

Ti(śr) = 1,022 [s]

s = 0,0250 [s]

Dzielimy przedział zmiennej Ti na równe przedziały o szerokości ∆Ti = 0,03 oraz liczymy liczbę
pomiarów ni , które trafiły do każdego przedziału.

Przedziały Ti ni
0,96 – 0,99 13
0,99 – 1,02 48
1,02 – 1,05 26
1,05 – 1,08 12
1,08 – 1,11 1

Na podstawie wzoru obliczamy przeskalowaną krzywą Gaussa i nanosimy na histogram

doświadczalny.

9. Wnioski:
Wyniki uzyskane w postaci histogramu oraz nałożona na niego krzywa teoretyczna są do siebie
podobne. Używając programu Excel określamy, że poza przedziałem (xśr – s; xśr + s), który wynosi
(1,00; 1,05) znalazło się 26 liczb. W przedziale (xśr – 2s; xśr + 2s) wynoszącym (0,97; 1,07) znalazły
się 3 liczby, które stanowią 3% wszystkich wyników, jednak wartość tabelaryczna odchylenia
standardowego wynosi 5%.
Wszelkie mniejsze błędy i różnice wynikają z błędów osoby wykonującej pomiary.