PROJEKT

TEMA:
“SERAT: NDËRTIMI DHE FUNKSIONI I
TYRE!”
KLASA: IX-A

PUNOI: REINA MATAJ

REISA DIBRA
SABINA OSJA
SABJANA NDREJAJ
 PËRMBLEDHJA

ÇFARË JANË SERAT?

SI NDËTOHEN SERAT ?
 Strukturat e serrës
 Komponentët strukturorë
 Materialet e kornizës
 Materialet Mbuluese

SI FUNKSIONOJNË SERAT?

ANËT POZITIVE DHE NEGATIVE TË

SERAVE.
 ÇFARË JANË SERAT?
Një serë është një strukturë që lejon njerëzit të rregullojnë kushtet
klimatike, të tilla si temperatura dhe lagështia. Ka shumë dizajne të
ndryshme të serave; megjithatë, në përgjithësi këto ndërtesa përfshijnë
zona të mëdha të materialit transparent për të kapur dritën dhe nxehtësinë
e diellit.

Serat mund të variojnë në madhësi nga kasolle të vogla deri te ndërtesat

me përmasa industriale dhe serrat e mëdha. Shembulli më i vogël është një
serë miniaturë e njohur si kornizë e ftohtë, e përdorur zakonisht në shtëpi,
ndërsa serat e mëdha tregtare janë objekte prodhimi të teknologjisë së
lartë për perime, lule ose fruta. Serat e qelqit janë të mbushura me pajisje
duke përfshirë instalime skanimi, ngrohje, ftohje dhe ndriçim dhe mund të
kontrollohen nga një kompjuter për të optimizuar kushtet për rritjen e
bimëve. Më pas përdoren teknika të ndryshme për të menaxhuar kushtet e
rritjes, duke përfshirë temperaturën e ajrit, lagështinë relative dhe deficitin
e presionit të avullit, në mënyrë që të sigurohet mjedisi optimal për
kultivimin e një kulture specifike.

SI NDËRTOHEN SERAT ?
Strukturat e serrës

Efikasiteti dhe produktiviteti i një operacioni serë varet kryesisht nga lloji i
strukturës së rritjes së përdorur. Meqenëse ka shumë modele për të
zgjedhur, është e rëndësishme të njiheni me avantazhet dhe disavantazhet e
secilit.

Komponentët strukturorë
Mahi janë mbështetja kryesore vertikale e një sere. Ato zakonisht vendosen
në 2, 3 ose 4 qendra këmbësh në varësi të kërkesave të forcës. Rafterët
mund të jenë të llojit të trastit, ose harkut të lakuar në varësi të gjerësisë së
serrës.

Purlinat janë mbështetëse horizontale që shkojnë nga mahi në mahi. Këta

komponentë strukturorë zakonisht vendosen 4-8 metra larg njëri-tjetrit në
varësi të madhësisë së serrës. Portretet ndonjëherë mund të lidhen me një
kravatë kryq. Këto ofrojnë mbështetje shtesë dhe mund të kërkohen në
zonat ku erërat e forta janë të shpeshta.

Shtyllat anësore dhe kolonat janë mbështetëse vertikale që zakonisht

variojnë në lartësi nga 1-10 këmbë. Këta komponentë strukturorë
përcaktojnë lartësinë e zonës së prodhimit dhe ndikojnë shumë në
efikasitetin. Muret anësore mund të ajrosen gjithashtu për të siguruar
ftohje dhe izolim.

Materialet e kornizës

Serat mund të ndërtohen nga disa materiale të ndryshme. Ndër më të

njohurit janë alumini, çeliku dhe druri. Nga këto tre, alumini është deri
tani më ekonomik dhe më jetëgjatë. Alumini mund të nxirret në forma dhe
trashësi të ndryshme. Ky material më pas mund të formohet në mahi,
shtylla anësore dhe përbërës të tjerë strukturorë.

Materialet Mbuluese

Mbulesat e serrave duhet të jenë mjaft të qarta për të siguruar

transmetimin optimal të dritës dhe në të njëjtën kohë të jenë të
qëndrueshme dhe ekonomike. Janë zhvilluar disa materiale për të
përmbushur këto nevoja në baza komerciale.

Xhami siguron transmetimin më të mirë të dritës për prodhimin në serra.

Megjithatë, komponentët strukturorë të nevojshëm për të mbështetur
xhamin janë të kushtueshëm.

Tekstil me fije qelqi është një tjetër material mbulues që përdoret shpesh
në serrat komerciale. Tekstil me fije qelqi është me kurriz, jashtëzakonisht
i qëndrueshëm dhe nuk kërkon përbërës të gjerë strukturorë të një shtëpie
xhami. Fatkeqësisht, tekstil me fije qelqi është shumë i ndjeshëm ndaj
shpërbërjes nga drita ultravjollcë (UV). Kjo bën që fibrat të fryhen duke
rezultuar në një ulje të ndjeshme të transmetimit të dritës.

SI FUNKSIONOJNË SERAT ?
Në zemër të funksionimit të serrës qëndrojnë parimet e thjeshta të fizikës -
rrezatimi termik dhe shkëmbimi i nxehtësisë. Sera mbledh nxehtësinë që
hyn nga jashtë, e kthen në nxehtësi dhe ruan ajrin e ngrohtë. Kjo u lejon
kopshtarëve të mbajnë një nivel të caktuar të qëndrueshëm të
temperaturës brenda serrës, duke krijuar mjedisin më të favorshëm për
rritjen dhe jetesën e kulturave hortikulturore. Përveç kësaj, serra mbron si
nga efektet e mjedisit të jashtëm .

Bimët kanë nevojë për temperaturë të mjaftueshme të ngrohtë, dritë, ujë,

ajër dhe lëndë ushqyese të rëndësishme për t'u rritur dhe mbijetuar. Ka
kërkesa të ndryshme për bimë të ndryshme. Një serë funksionon duke
siguruar dritën, temperaturën e ngrohtë dhe ajrin që janë kritike për
mbijetesën e bimës. Pjesa tjetër e elementeve si uji, lëndët ushqyese dhe
nevojat shtesë për të mbështetur rritjen e bimës varen nga ju.

Këta janë 5 hapat bazë se si funksionon një serë.

Hapi 1: Drita e diellit është bllokuar

Për të kapur dritën, serat përdorin shumë materiale që janë bërë kryesisht
nga materiale transparente ose të tejdukshme, si fletët e polikarbonatit prej
qelqi ose plastike. Drita e bllokuar u siguron bimëve akses të mjaftueshëm
në rrezet e diellit.

Hapi 2: Drita e diellit shndërrohet në energji

Bimët dhe elementët e tjerë në serë thithin dritën dhe e shndërrojnë atë në
energji infra të kuqe (nxehtësi). Elementet e errët priren të thithin më
shumë energji dhe të rrisin temperaturën e serrës. Kjo është arsyeja pse
sipërfaqja e zezë bëhet vërtet e nxehtë në verë, sepse thith shumë nxehtësi.

Hapi 3: Nxehtësia bllokohet

Mbledhja e nxehtësisë është një nga funksionet kryesore të serrës që quhet

"Efekti serë". Kur drita shndërrohet në energji infra të kuqe (nxehtësi),
ajo merr një formë tjetër (gjatësi vale). Transformimi i energjisë në një
gjatësi vale të ndryshme e bën të vështirë që nxehtësia të largohet lehtësisht
nga muret e serrës.

Hapi 4: Ngrohja e serrës

Kur nxehtësia bllokohet brenda serrës, ajo ngroh ajrin brenda. Ajri i
ngrohtë shkakton rritjen e temperaturës brenda serrës. Meqenëse serra
është relativisht e ajrosur, ajri më i ngrohtë qëndron brenda dhe
temperatura qëndron për një periudhë më të gjatë kohore.

Hapi 5: Mbështetja e fotosintezës

Drita e mjaftueshme dhe temperaturat e mjaftueshme të ngrohta ofrojnë

kushte të mjaftueshme për rritjen e bimëve. Një sasi e mjaftueshme e dritës
dhe temperaturës lejon që të ndodhë fotosinteza. Fotosinteza është procesi
me të cilin bimët sintetizojnë lëndët ushqyese nga dioksidi i karbonit nga
ajri, energjia nga rrezet e diellit dhe uji, të cilin bima e përdor më pas si
ushqim. Fotosinteza në përgjithësi përfshin pigmentin e gjelbër në bimë të
quajtur "klorofil" dhe prodhon oksigjen si një nënprodukt.
ANËT POZITIVE DHE NEGATIVE TË SERAVE
ANËT POZITIVE
1. Rritja e prodhimit bujqësor dhe siguria ushqimore
2. Përmirësimi i kushteve të rritjes për bimët dhe kulturat
3. Rritja e efikasitetit të burimeve dhe ruajtjes së ujit
4. Kontrolli i përmirësuar i klimës dhe cilësia e ajrit
5. Kontroll më i mirë mbi menaxhimin e dëmtuesve dhe sëmundjeve
6. Rritja e të ardhurave të fermerëve dhe rritjes ekonomike

ANËT NEGATIVE
1. Kostoja e lartë e investimeve fillestare dhe e mirëmbajtjes
2. Varësia nga lëndët djegëse fosile dhe burimet e energjisë
3. Pasojat e paqëllimshme ekologjike
4. Reduktimi i mundshëm i biodiversitetit dhe diversitetit gjenetik
5. Konflikti me praktikat dhe vlerat tradicionale bujqësore