END312

DÖNEM SONU

PROJE ÖDEVİ

Proje İçeriği

Ekte verilen 3 problem için gerekli modellemeler Arena program kullanılarak yapılacaktır.
Model kurulduktan sonra genel görüntüsü ekran resmi ile cevap dokümanınıza ilk olarak
eklenecektir.
Modellerde kullanılan modüller verilecek ve modelin ekran görüntüleri dokümanlara
açıklanarak eklenecektir.

Belirlenen parametrelerle simulasyon çalıştırılarak, simulasyonun sonuç raporu

oluşturulacaktır. Bu raporların görselleri de cevap dokümanlarınıza eklenebileceği gibi cevap
klasörlerinize de eklenerek dokümanınızda refere edilebilir.

Problemlerin tanımı ve simulasyonun amacıyla bağlantılı olarak sonuçlar yorumlanacaktır.

İlerleyen aşama da sorularda yöneltilen ilgili şıklara ait sorular cevaplanacaktır.

Gerekli durumlarda:

Arena Input Analyzer ile verilere uygun dağılım belirlenip, uygunluk (kikare/kolmogrov)
testleriyle modelde kullanılabilecek en uygun dağılım belirlenecektir.

Problem tanımı ve simulasyonun amacıyla bağlantılı olarak varolan sistemde kaynak yada
işletim politikaları geliştirilerek, oluşturulan seneryo(lar) simule edilecek, varolan sistem ve
önerilen sistem simulasyon sonuçları kıyaslanacaktır.

Teslim:

Projeler 16 HAZİRAN 2022 gününe kadar teslim edilecektir. Teslimde raporun yanı sıra girdi
analizi, Arena modeli, senaryo analizleri, çıktı analizleri dosyaları da CD yada flash disk ile
teslim edilecektir. Raporda kullanılan Arena yazılımının sürümü mutlaka belirtilmelidir.
 Derste oluşturduğumuz proje grupları aşağıdaki gibidir. Sınıf mevcudundaki diğer bireylerde
gruplara aşağıdaki gibi dahil edilmiştir.
Ödevinizi gerçekleştirirken katılım sağlamayan bireyleri ödevinizde mutlaka belirtmelisiniz.
Eğer grubuyla ortaklaşa çalışmakta sorun yaşayan bireyler olursa ödevleri kendi çabaları ile
gerçekleştirip teslim yapabilirler.

İstisna durumlarda bana danışınız. Yoksa not değerlendirmeniz için sakıncalı olabilir.

Başarılar…

HASAN TUNA MAHMUT EMİR MAHMUT FURKAN

1 AÇELYA DARİGA
YAVUZ KARATAŞ KOÇAL

ÖMER TALHA
2 ALİ MACE HEKİMOĞLU ELA NUR BENLİ UFUK SÜRER
TAHTABİÇEN
AMMAR MUSTAFA ADEL AL IMRAN RASOOL
3 HARIRI AMMAR MUSTAFA ABDULLAH ECE YILMAZ
ADEL AL HARIRI ABDULLAH

4 ANIL MERT ASLANCAN ÖMER ÇETİN TOLGA TAŞTEMİR TOLGAHAN CİĞER

ASHRAF MAHER ADEL AL

5 EDANUR UTAR HİRA İLAYDA GÜL ZEYNEP SUDE TAYLAN
HARAYRI

6 ATA SÖNMEZ BERFİN OĞUZ CEM ULAŞ İNCESU EDA ŞENGÜL

ELİF SUDENUR
7 AYÇA KORKMAZ GAMZE KARAGÖZ NİL SENA YILDIZ
KOLAS

8 BAŞAK GAZİOĞLU ESRA AY ŞÜKRANUR KAYHAN SELEN ÜNLÜ

9 BEYZANUR ŞEN EDA BALCI ECEM MUTLUGÜN NİDANUR GÜRKAN

10 BUKET ÇELİKEL EMRE AKPINAR ŞEVVAL ALKASAN TAHA UYSAL

GÜLŞAH RABİA
11 EZGİ TEKİN İREM NUR DOLAPÇI EZGİ BALCIOĞLU
KARAMAN

MUHAMMET FATİH NUR BANU

12 ZEYNEP BOYUNEĞMEZ SENA İŞÇİGİL
EROĞLU ARSLAN

13 CEYDA SEL MİNEL ÖZKAN SELİN YILDIZ CEYDA NUR GÜLDEMİR

14 ERDEM KORKMAZ ORHAN SATIR FUNDA SAĞIR KANİ TAŞ

SÜMEYYE NERMİN
15 EFE TUKSAL ELA NUR YAŞAR MELEK İREM ZENGİN
AKGÜL

16 İREM BEYDA KESİCİ SELVİ BİLAL ELİF ADIGÜZEL ŞEVVAL DURMUŞ

YUSUF KADİR MUSTAFA CAN

17 TAHA MERT YAŞAR YASİN SARIŞAHİN
METLEK KALYONCU
1. Bir elektronik devre üreticisinin kaplama atölyesini ele alalım. Bu isletmede A
ve B parcaları farklı atölyelerde üretilmekte ve kaplanmak üzere kaplama atölyesine
gönderilmektedir.

Kaplama atölyesine A parçaları ortalaması 12 müşteri/saat ve B parçaları 4 adetlik

partiler halinde ortalaması 2 parti/saat olan Poisson dağılımlarına göre gelmektedir.
Gelen A ve B parçaları söküm, temizleme vb. işlemler icin A ve B hazırlık alanlarına
alınmaktadır. Hazırlık alanında B parçaları 4’lü partilerinden ayrılır. A hazırlık alanında
yapılan işlemlerin süresi dakika cinsinden (min=1, max=8 ve mod=4) ve B hazırlık
alanında yapılan işlemler yine dakika cinsinden (min=3, max=10 ve mod=5)
parametreli Üçgensel dağılımlara uymaktadır.

Parçalar hazırlık isleminin ardından kaplama bölümüne alınmaktadır. A parçasının

kaplama işlemi (min=1, max=4, mod=3 (dk)) parametreli Üçgensel dağılıma, B
parçasının kaplama işlemi (dk.) ise ölçek parametresi 2.5 ve şekil parametresi 5.3
olan Weibull dağılımına uymaktadır.

Kaplama ünitesinden çıkan bir parçanın hatalı kaplanmış olma olasılığı % 9’dur ve
hatalı üretilen parçalar yeniden düzeltme işlemine tabi tutulmaktadır. Yeniden düzeltme
işlemine tutulan parçaların % 20’sinde yapılan isleme rağmen ürünün hatası
giderilememekte ve bu parçalar fire olarak atılmaktadır. Diğer % 80’lik kısımdaki
ürünler ise normal bir şekilde fonksiyonunu yerine getirmektedir.
Tüm bu işlemlerden sonra A ve B parçası birleştirilerek montaj edilir ve depoya
gönderilir. Montaj işlemi 5 dk ortalamalı üstel dağılıma uymaktadır.

a) Kaplama ünitesine 1000 parça geldiği anda sonlanacak şekilde sistemi Arena ile
modelleyin.
b) Kaynak kullanım oranlarını belirleyin.
c) Kuyrukta bekleyen ortalama ürün sayısını
d) Kuyrukta geçen ortalama süreleri Fire, kusurlu ama düzeltilmiş, kusursuz
ürünler için ayrı ayrı ortalama çevrim sürelerini belirleyin.
 2.

Istanbul Atatürk havaalanı yönetimi yolcuların ana giriş kapısındaki güvenlik

aramalarında uzun süre beklediklerine ilişkin şikayetler almaktadır. Bu nedenle
yönetim giriş kapısındaki 2 görevli sayısının yeterli olup olmadığını araştırmak
istemektedir.

Güvenlikten sorumlu bu iki görevli 2 saat çalıştıktan sonra sırayla 30 dk mola

vermektedir. Açıklamak gerekirse; örneğin saat 13:00’de mola zamanı geldiyse görevli
A 13:00-13:30 arası mola yaparken, görevli B 13:30-14:00 arası mola yapmaktadır.

Havaalanına yurtdışından gelen yolcuların bavul sayısı daha fazla olduğundan güvenlik
süreleri yurtiçi yolcularına göre daha fazladır. Bu nedenle yurtdışı yolcularının arama
işlemleri daha uzun sürmektedir. Geçmiş veriler incelendiğinde ana giriş kapısına
yolcuların 30 müşteri /saat ortalamalı Poisson dağılımına uyduğu tespit
edilmiştir.Ayrıca ana giriş kapısından giren yolcuların %70’inin yurtdışı yolcusu olduğu
gözlemlenmiştir. Yolcu dağılımları ile ilgili bilgiyi programa DISC komutunu
kullanarak giriniz.

Giriş kapısındaki güvenlik bölümünde gerçekleştirilen ölçümler sonucunda dış hatlar

yolcusunun kontrol işlemlerinin en kısa 3 dk vee n uzun 5 dk ; iç hatlar yolcusunun
kontrol süresinin ise
En kısa 1 dk ve en uzun 3 dk olan düzgün dağılımına uyduğu tahmin edilmektedir.
Kontrol süreleri ile ilgili bu iki farklı bilgiyi EXPRESSION modülünü kullanarak
programa giriniz. Kontrolleri yapılan yolcular pasaport kontrolüne geçerler.

a) Verilen sistemi çalışma zamanı 24 saat olacak şekilde Arena ile modelleyin.
b) Güvenlik görevlileri ile ilgili performans ölçümlerini yapınız.
c) Yolcular ile ilgili performans ölçümlerini yapınız.
d) Personel sayısını değiştirerek ve vardiya sistemini değiştirerek iyileştirilmiş
modeler kurunuz. Bu modellerinizi birbiriyle ve mevcut sistem ile PROCESS
ANALYZER kullanarak karşılaştırınız. Yorumlayınız.
3.
Bir kuru temizlemecide sadece ikili parça (ceket ve pantolon) temizleme işlerinin
yapıldığını düşünelim. Müşteriler kuru temizleyiciye λ=6 müşteri/saat ortalamalı
Poisson sürecine göre gelmektedir.

Müşterilerin getirdikleri takım elbiseler ön kabul bölümünde teslim alınmakta ve diğer

takım elbiselerle karışmaması için bu bölümde elbiselere kayıt numarası verilmektedir.
Ön kabul bölümünde yapılan bu işlemler, en az 1 dk. ve en çok 3 dk. olan Düzgün
dağılıma uymaktadır. Sonrasında ceket ve pantolon birbirinden ayrılmakta ve ceket,
ceket temizleme; pantolon, pantolon temizleme bölümlerine gönderilmektedir.
Pantolonların temizlenme süresi, ortalaması 7 dk., ceketlerin temizlenme süresi ise
ortalaması 4 dk. olan Üstel dağılıma uymaktadır.

İşlemleri tamamlanan ceket ve pantolonlar ön kabulde aldıkları kayıt numarasına göre

eşleştirilerek, kontrol ve tamir bölümüne gönderilmektedir. Ceket temizleme
bölümünde bir ceketin hasar görme olasılığı 0.05, pantolon temizleme bölümünde bir
pantolonun hasar görme olasılığı ise 0.10 olarak belirlenmiştir. Eğer ceket yada
pantolondan biri yada her ikisi de hasarlıysa, kontrol ve tamirat bölümündeki işlemlerin
süresi ortalaması 8 dk. olan Üstel dağılıma uymaktadır. Eğer her iki parçada hasarsızsa,
kontrol ve tamirat bölümündeki işlemlerin süresi ortalaması 5 dk. olan Üstel dağılıma
uymaktadır.

Kuru temizlemeci saat 08.00-18.00 saatleri arasında açıktır ve her bir bölümde 1’er
çalışan görev yapmaktadır.

Müşteri Gelisi Pois (6 müsteri/saat)

Ön Kabul Düzgün (1,3) dk.

Ceket Temizleme Üstel (4) dk.

Pantolon Temizleme Üstel (7) dk.

Kontrol ve Tamirat Üstel (5) dk. (Hasarsızsa)

Üstel (8) dk. (Hasarlıysa)

a) Oluşturduğunuz Arena modelini 10 gün için çalıştırarak 10 replikasyon için
çalıştırın. Bir takımın kuru temizlemecide geçirdiği ortalama sürenin % 95’lik
güven aralığını yazın.

Kuru Temizleme Müdürü, bir takım elbisenin kuru temizlemede geçirdiği ortalama
sürenin çok uzun olduğunu ve darboğazın pantolon temizleme bölümünden
kaynaklandığını düşünmektedir. Buna göre eğer bir takımın ortalama sistem
süresinin en az 5 dakika kısalacağına ilişkin kanıt elde edebilirse, pantolon
bölümünün kapasitesi 2’ye çıkarmayı düşünmektedir.

b) Müdürün kurması gereken H0 ve H1 hipotezlerini yazın. Bir takımın kuru

temizlemecide geçirdiği ortalama sürenin % 95’lik güven aralığını yazın.

c) Yeni (kapasite arttırılmış) sistemde bir takım için ortalama sistem süresi % 95
lik yarı güven genişliğinin en çok 2 dakika olması gerekli yineleme sayısını
belirleyin.

d) İki sistemde bulduğunuz güven aralıklarını karşılaştırarak, testin sonucuna karar

verin. Yeni sistemin müdürün isteğini karşılayıp, karşılamadığını belirtip,
açıklayın.

100 adet ceketin temizleme süreleri kayıt altına alınmıştır. Bu verilerin INPUT
ANALYZER ile uygun dağılımını tespit ediniz.

e) Bulduğunuz sonuçları belirtiniz.

f) Bu bilgi sorudaki 4dk Üstel dağılım bilgisine uygun mu?

g) İlgili 100 veri ile ilgili Ki-Kare ve Kolmogorov Smirnov testlerini üstel
dağılıma uygun olup olmayacağını belirleyecek şekilde yapınız.
 1 0.27 21 0.28 41 1.51 61 1.34 81 1.52
2 0.26 22 4.87 42 4.43 62 3.65 82 2.71
3 1.93 23 2.95 43 0.21 63 0.27 83 0.25
4 6.35 24 2.75 44 3.13 64 2.29 84 0.14
5 0.38 25 0.26 45 5.04 65 2.04 85 0.12
6 1.54 26 1.07 46 3.55 66 1.54 86 0.17
7 0.31 27 0.84 47 0.60 67 0.15 87 2.74
8 1.15 28 2.57 48 0.82 68 1.98 88 0.01
9 0.61 29 1.53 49 1.01 69 1.52 89 1.05
10 4.53 30 2.31 50 0.20 70 5.74 90 0.74
11 2.22 31 1.19 51 0.02 71 13.22 91 7.95
12 1.20 32 1.46 52 0.90 72 6.52 92 0.19
13 0.95 33 3.41 53 3.07 73 2.46 93 2.48
14 3.69 34 1.31 54 1.41 74 1.26 94 0.97
15 1.79 35 2.44 55 1.75 75 2.36 95 0.56
16 0.73 36 4.28 56 0.15 76 1.86 96 6.18
17 1.02 37 0.17 57 0.79 77 2.98 97 1.46
18 1.97 38 0.36 58 1.66 78 0.08 98 0.61
19 0.07 39 0.16 59 0.32 79 0.23 99 0.70
20 0.13 40 1.38 60 2.20 80 2.81 100 0.39