ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ

Ενότητα 2η: Επικοινωνία στο σχολείο

Α. Η παράγραφος

Ασκήσεις

1. Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη (θεματική πρόταση, λεπτομέρειες , κατακλείδα) των παρακάτω

παραγράφων.

α. Οι Έλληνες έχουν μια χαρακτηριστική λέξη που περιγράφει θαυμάσια τη διάθεσή τους απέναντι
στους ξένους: φιλοξενία. Η φιλοξενία είναι μια αρετή των Ελλήνων από τότε που εμφανίστηκαν
στην ιστορία. Ήδη στα ομηρικά έπη περιγράφονται σκηνές πολύ εγκάρδιας φιλοξενίας, όπου ο
ξένος επισκέπτης αντιμετωπίζεται ως ιερό πρόσωπο. Οι θεοί των αρχαίων Ελλήνων – και ειδικά ο
Δίας- πολύ συχνά έπαιρναν ανθρώπινη μορφή και εμφανίζονταν ως ξένοι στα σπίτια των
ανθρώπων, για να τους βοηθήσουν σε διάφορα σημαντικά ζητήματα αλλά και για προσωπικές
τους υποθέσεις. Οι αρχαίοι Έλληνες επομένως, κάθε φορά που ένας ξένος χτυπούσε την πόρτα
τους, τον υποδέχονταν με τιμές και τον αντιμετώπιζαν ως ιερό πρόσωπο, έχοντας πάντα στο νου
τους ότι μπορεί να είναι κάποιος θεός. Του έβαζαν να φάει, του γέμιζαν το ποτήρι με εκλεκτό
κρασί, του έστρωναν να κοιμηθεί, και μόνο όταν είχε χορτάσει και είχε ξεκουραστεί έπαιρναν το
θάρρος να τον ρωτήσουν ποιος είναι και από πού έρχεται.

β. Μια καλύβα Εσκιμώων δεν έχει καμιά απολύτως ομοιότητα με μια καλύβα Ινδιάνων. Οι
τελευταίοι φτιάχνουν την καλύβα τους γύρω από ένα πλαίσιο από κοντάρια. Τα μπήγουν στο χώμα
πλάγια, έτσι που να ενώνονται σ' ένα σημείο στην κορυφή, σχηματίζοντας ένα είδος πυραμίδας.
Την απόσταση ανάμεσα στα κοντάρια την καλύπτουν με φλούδες ή ψάθες ή και με ακατέργαστες
προβιές. Μπαίνουν στην καλύβα τους σηκώνοντας ένα πτερύγιο του εξωτερικού καλύμματος. Οι
Εσκιμώοι αντίθετα φτιάχνουν ημιυπόγεια την καλύβα τους. Τη χτίζουν με πέτρες, που τις
σκεπάζουν κατόπιν με βρύα. Γεμίζουν έπειτα τις ρωγμές με περισσότερα βρύα και τέλος
συσσωρεύουν χιόνι στα πλάγια και πάνω. Για να μπουν στην καλύβα τους, στηρίζονται στα χέρια
και στα γόνατα και σέρνονται μέσα σ' ένα μακρύ διάδρομο, που έχουν σκάψει κάτω από το χιόνι.
Ούτε η ινδιάνικη καλύβα ούτε η καλύβα των Εσκιμώων φαίνεται να είναι μια κατοικία όπου θα
μπορούσε να ζήσει ένας πολιτισμένος άνθρωπος.
(Από το βιβλίο του Ν. Γρηγοριάδη Η'παράγραφος]

2. Υπογραμμίστε τις λέξεις που χρησιμοποιούνται για τη σύνδεση των περιόδων στο
εσωτερικό των παρακάτω παραγράφων.

α. Το περιοδικό μας "βγαίνει" πρώτα στο INTERNET, φιλοξενούμενο στον τόπο του σχολείου μας
στο Διαδίκτυο. Έτσι το περιοδικό μας έχει τα πλεονεκτήματα της on-line επικοινωνίας και
πληροφόρησης, που σημαίνει ότι γράφεται, διορθώνεται και εμπλουτίζεται σταδιακά, έως ότου
φτάσει στην τελική του μορφή στο τέλος του σχ. έτους, οπότε θα εκδοθεί και με την παραδοσιακή
έντυπη μορφή. Νεοελληνική Γλώσσα Α ́ Γυμνασίου

β. Μέσα από τις στήλες του περιοδικού μας, οι μαθητές και οι μαθήτριες του σχολείου με την
βοήθεια των καθηγητών μας, προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε διάφορα θέματα που
απασχολούν νέους της ηλικίας μας, αλλά και γενικότερα την κοινή γνώμη. Παρουσιάζουμε
επίσης, μερικές από τις δραστηριότητες του σχολείου μας, που δεν περιορίζεται να δίνει μόνο
γνώση και εκπαίδευση μέσα από τα βιβλία και τα μαθήματα, αλλά δραστηριοποιείται σε
πολλούς τομείς της παιδείας και του πολιτισμού. Νεοελληνική Γλώσσα Α ́ Γυμνασίου

1
 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

3. Να βάλεις σε κύκλο τα γράμματα που αντιστοιχούν στις προτάσεις που θα διάλεγες για θεματική
περίοδο μιας παραγράφου με θέμα: «Επίσκεψη στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς».

α) Ο παππούς και η γιαγιά μου με αγαπάνε πολύ.

β) Ο παππούς και η γιαγιά μου είναι πρόσωπα ξεχωριστά για μένα και μου αρέσει να τους
επισκέπτομαι.
γ) Όταν πηγαίνω στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς, με φροντίζουν.
δ) Ο παππούς και η γιαγιά είναι σαν δεύτεροι γονείς μου.
ε) Μου αρέσει να επισκέπτομαι τον παππού και τη γιαγιά μου, γιατί τους αγαπώ πολύ.
στ) Μερικές από τις πιο ευχάριστες ώρες της εβδομάδας είναι αυτές που περνώ στο σπίτι του
παππού και της γιαγιάς μου.
ζ) Μια από τις πιο ευχάριστες επισκέψεις είναι αυτή που κάνω κάθε Παρασκευή στους γονείς της
μητέρας μου.

4. Να βάλεις τις περιόδους σε σειρά ώστε να σχηματίσουν μία παράγραφο:

α) Οι Έλληνες απ’ όλα τα μέρη κατέφευγαν σ’ αυτά, για να πληροφορηθούν το μέλλον και να
ζητήσουν τη συμβουλή των θεών για κάποια υπόθεση τους.
β) Είδαμε κιόλας ότι συμβουλεύονταν τα μαντεία για το θέμα του αποικισμού.
γ) Το πιο γνωστό όμως μαντείο σ’ ολόκληρη την αρχαιότητα, αφιερωμένο στο θεό Απόλλωνα,
ήταν το μαντείο των Δελφών.
δ) Πανελλήνια θρησκευτικά κέντρα ήταν και τα μαντεία.
ε) Ένα από τα πιο παλιά μαντεία ήταν το πανάρχαιο μαντείο της μακρινής Δωδώνης, αφιερωμένο
στο Δία.
στ) Η φήμη του ήταν τόσο μεγάλη, ώστε έρχονταν να το συμβουλευτούν και ξένοι.

5. Να γράψεις μια πιο ακριβή θεματική περίοδο που να δηλώνει το σκοπό τον συγγραφέα για την
παρακάτω παράγραφο:

Θ.Π.:.…………………………………………………………………………………………………………..

Τα ταξίδια προσφέρουν πολλά στον άνθρωπο. Όταν επισκέπτεται κανείς άλλα μέρη, γνωρίζει τον
τρόπο ζωής των κατοίκων της περιοχής και τον πολιτισμό τους. Όταν ταξιδεύει στο εξωτερικό,
προσέχει τις διαφορές των άλλων πολιτισμών από της πατρίδας του και εκτιμά ή προσπαθεί να
βελτιώσει το δικό του. Με τα ταξίδια ο άνθρωπος ξεκουράζεται, γιατί αλλάζει περιβάλλον και
ξεφεύγει από την καθημερινότητα και τις έννοιες της. Τα ταξίδια λοιπόν καλλιεργούν τον
πνευματικό και ψυχικό κόσμο του ανθρώπου και τον ανανεώνουν.