1.

Harcama defteri tutun

Harcamalarınız yaşamak için gerek duyduğunuz her şeyin toplamıdır. Ne harcadığınızı ve neye harcadığınızı tam olarak
biliyor musunuz? Başkalarının (örneğin babanızın) sizin adınıza yaptığı harcamalar var mı?

2. Aylık harcamalarınızı gözden geçirip başlıklar altında toplayın

Harcamalarınızı sınıflandırırken ev, giyim-kuşam, gıda, tatil, sağlık, hediye gibi başlıklar kullanın. Yaşam tarzınız için
önemli gördüğünüz her harcama türüne ayrı bir başlık açın. Hangi harcamalara odaklandığınızı daha iyi göreceksiniz.

3. Harcamaları zorunlular ve zorunlu olmayanlar diye iki gruba ayırın

Bütçe yapmanın kritik bir aşamasıdır. Zorunlu, yani öncelikli olanla, zorunlu olmayanı yani ertelenebilir olanı
ayırmalısınız. Bu konuda sağduyunuz size yardımcı olacaktır. Bütçeyi kendiniz için yaptığınızı unutmayın, kendinize
dürüst olun.

4. Gelir kaynaklarınızdan düzenli ve güvenilir olanları belirleyin

Maaş, burs gibi gelirler başarınız sürdükçe düzenlidir. Ticaret kârı, prim, bahşiş gibi gelirlerin sürekliliğine
güvenemezsiniz. Bütçenizi yaparken güvenebileceğiniz gelirleri, tutarlarını ve zamanlamalarını belirleyin.

5. Ödeme ve gelirlerinizi bir takvime yerleştirin

Peki, gelir ve ödeme tarihleriniz çakışıyor mu? Bu önemli. Bir ayın tümünü göreceğiniz, her günün önemli gelir ve
ödemelerini yerleştireceğiniz bir takvim bulun. Bu takvimi işleyin ve ödemeleri gelir türüne göre ayarlamaya çalışın.

6. Bir aylık zorunlu harcamalarınızla güvenli gelirlerinizi toplayıp bütçenizi görün

Şimdi, bir aylık zorunlu harcamalarınızla güvenli gelirlerinizi toplayın. Gelirler harcamaları geçiyorsa bütçeniz "fazla
veriyor" demektir. Tersi geçerliyse, bütçeniz "açık vermektedir".

7. Bütçeniz yeteri kadar "fazla veriyorsa" birikimlerinizi ne yapacağınızı düşünmeye başlayın

Bütçeniz "fazla verdi". Zaten amacınız bu fazlaları biriktirip, uzun dönemde büyük hedeflere ulaşmak. Birikimlerinizi
güvenli ve verimli olarak değerlendirmek için yatırım yolları aramaya başlayın. Dikkatli olun, iyi hesap yapın.

8. Bütçeniz yeterli artı vermiyor ya da açık veriyorsa harcamalara dönüp onları kısma yolları arayın
Bütçeniz az miktarda "fazla verdi" ya da "açık verdi". Tehlike işareti! Zorunlu harcamalarınıza bir kez daha bakıp,
kısabilecekleriniz varsa kısmayı deneyin.

9. Harcamalarınızı kısamıyorsanız, ek gelir yaratmanın yollarını düşünün

En temel harcamalarınızı belirlediniz ama geliriniz yine yetersiz. Gelirinizi artırmanın yolları mutlaka vardır. Biraz
kendinizi zorlayıp çağrı merkezlerinde, üniversite kampüslerinde yarı zamanlı veya ek işler bulabilir, ders verebilir,
zamanınızı değerlendirebilirsiniz. Düşünün, arayın, deneyin.

10. Yeni bir aylık bütçe yapın

Bir aylık bütçe çalışmanız çok öğretici oldu. Şimdi önünüzde bir ay daha var. Fırsatlarla dolu yeni bir ay. Oturup yeni bir
bütçe yapın. Unutmayın ki paranızı yönetebildiğiniz ölçüde, kendi yaşamınızı da yöneteceksiniz. Gelecek, sizin
geleceğiniz.