ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ 1ΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΠΑ

Θεμελιώδης έννοια Σχετική έννοια/έννοιες Παγκόσμιο πλαίσιο

ΑΛΛΑΓΗ ΑΛΛΗΛΟΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ

Κοινωνική θέση (ρόλοι/κύρος) (σωματική, ψυχική και κοινωνική ανάπτυξη∙ μεταβάσεις∙ υγεία και ευεξία∙ επιλογές
τρόπου ζωής)

Πρόταση/στόχος διερεύνησης

Η ψυχολογική και κοινωνική μας ανάπτυξη αλλάζει διαρκώς μέσα από τις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις.
Διερευνητικές ερωτήσεις
Πραγματολογική:
1.Τι σημαίνει «κοινωνικότητα», «κοινωνία», «κοινωνικά – πολιτισμικά χαρακτηριστικά», «σχέσεις αλληλεπίδρασης», «κοινωνικές ομάδες», «προκαταλήψεις,
«ρατσισμός», «κοινωνική θέση», «κοινωνικοί ρόλοι», «κοινωνικοί κανόνες», «κοινωνική διαστρωμάτωση», «κοινωνική κινητικότητα», «κοινωνική
μεταβολή», «κοινωνικοί θεσμοί», «κοινωνικοποίηση», «κοινωνικός έλεγχος», «κοινωνικά προβλήματα»;
2. Από ποιους εξαρτάται η ανάπτυξή μας;
3. Σε τι χρειάζεται η κοινωνία;
Εννοιολογική:
1. Τι είδους αλλαγές μπορούμε να προκαλέσουμε αλληλεπιδρώντας;
Ανοιχτή:
1. Μήπως τελικά η κοινωνία χρειάζεται για να αντιμετωπίσουμε προβλήματα που δε θα είχαμε χωρίς την κοινωνία;
Τελική αξιολόγηση
Παρουσιάστε τις δραστηριότητες της τελικής αξιολόγησης και τα κριτήρια αξιολόγησης:
Οι μαθητές θα αναλάβουν μια ατομική εργασία στα κοινωνικά προβλήματα, η οποία θα παρουσιαστεί στη σχολική τάξη. Συγκεκριμένα:
1. Κάθε τετραμελής ομάδα θα επιλέξει ένα κοινωνικό πρόβλημα (κάποιο που η ομάδα επιθυμεί ή από τα προτεινόμενα από τον εκπαιδευτικό)
2. Κάθε μαθητής από την τετραμελή ομάδα θα ασχοληθεί με έναν από τους τομείς έρευνας (1. αίτια, 2. συνέπειες, 3. Τρόποι αντιμετώπισης, 4. διάσταση του
κοινωνικού προβλήματος στην Ελλάδα)
3. Οι ομάδες θα παρουσιάσουν την έρευνά τους προφορικά στους συμμαθητές τους σε Pp
3. Κάθε μαθητής και θα παραδώσει στον διδάσκοντα σε αρχείο word:
 μία έκθεση σχετικά με το σχέδιο δράσης και την ερευνητική μέθοδο που ακολούθησε για τη συλλογή και επεξεργασία των πληροφοριών
 το τελικό κείμενο με καταγεγραμμένη τη βιβλιογραφία σε MLA
Οι μαθητές θα αξιολογηθούν ατομικά στα ακόλουθα:

Β:
i. να διατυπώνουν ένα σαφές και εστιασμένο ερώτημα προς διερεύνηση
ii. να διαμορφώνουν και να ακολουθούν ένα σχέδιο δράσης για τη διερεύνηση του ερωτήματος
iii. να χρησιμοποιούν ερευνητικές μεθόδους για τη συλλογή και την καταγραφή κατάλληλων και ποικίλων πληροφοριών

Γ:
i. να μεταδίδουν πληροφορίες και ιδέες αποτελεσματικά με ύφος ανάλογο με τους αποδέκτες και τον στόχο
ii. να οργανώνουν τις πληροφορίες και τις ιδέες με τρόπο ανάλογο με το είδος του κειμένου που ζητείται
iii. να καταγράφουν τις πηγές πληροφόρησης με τη χρήση αναγνωρισμένων συμβάσεων.

Δ:
i. να πραγματεύονται έννοιες, ζητήματα, μοντέλα, οπτικές αναπαραστάσεις και θεωρίες
ii. να συνθέτουν πληροφορίες, προκειμένου να διαμορφώσουν έγκυρα και καλά τεκμηριωμένα επιχειρήματα
 1. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ 1Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ (4 ΩΡΕΣ)
1η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
1.1. Με βάση το οπτικοακουστικό υλικό που παρακολουθήσατε (αγώνας κυριαρχίας, https://www.youtube.com/watch?v=SCACRUj2W2U, 00.00 –
21.24) να εξετάσετε τα στοιχεία εκείνα που ωθούν τον άνθρωπο στη συλλογική διαβίωση και μεταβάλλουν τη ζωή του στο πλαίσιο της
ανθρώπινης κοινωνίας. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

1.2. Να συζητήσετε στις ομάδες και να αντιπαραβάλετε τη συλλογική διαβίωση των ανθρώπων και των ζώων με βάση τα κριτήρια που σας
δίνονται στον ακόλουθο πίνακα. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΑΝΤΙΠΑΡΑΒΟΛΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ - ΖΩΩΝ
Ανθρώπων Ζώων

Μορφή

Λόγοι συγκρότησης (δημιουργίας)

Μεταβολή στο χώρο και το χρόνο

 Εξάρτηση από το φυσικό περιβάλλον

Δημιουργία πολιτισμού

1.3. Με βάση τα στοιχεία του πίνακα να συζητήσετε τον ορισμό του σχολικού βιβλίου για τον όρο «κοινωνία»: «κοινωνία είναι ένα σχετικά
μεγάλο και οργανωμένο σύνολο ανθρώπων που έχει διάρκεια στο χρόνο και διακρίνεται με βάση τον πολιτισμό του».
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
1.4. Να συμπληρώσετε τον ακόλουθο πίνακα αφού παρακολουθήσετε το οπτικοακουστικό υλικό με τον τίτλο «balance»
(https://www.youtube.com/watch?v=oTGg0Z46Af4):
Ποια επεισόδια μπορείτε να
διακρίνετε στην ταινία, με
βάση τη δράση/τις σχέσεις;
 Ποιες έννοιες του μαθήματος
διακρίνετε πίσω από τη
δράση;
(συμβουλευτείτε και το
σχολικό βιβλίο)
Αναφέρετε κάποια απτά
κοινωνικά παραδείγματα τα
οποία θα μπορούσαν να
ανταποκρίνονται στις
καταστάσεις που βλέπουμε
στο φιλμ.
Διατυπώστε ένα προσωπικό
συμπέρασμα για όσα
παρακολουθήσατε στο φιλμ.

3η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
1.5. Αφού παρακολουθήσετε το βίντεο με τον τίτλο «Η φόνευση γυναικών λόγω μη ικανοποιητικής προίκας»
(https://www.youtube.com/watch?v=cQM7tOUHU_A&t=3s) να εντοπίσετε τα διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά στο
Μπαγκλαντές με αυτά του δυτικού κόσμου. Έπειτα να αξιολογήσετε (λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες και τις περιστάσεις κάντε μια
εκτίμηση και προσδιορίστε την αξία, τη σημασία, την ποιότητα ενός πράγματος) τον τρόπο που τα συγκεκριμένα πολιτισμικά χαρακτηριστικά
επιδρούν στους κατοίκους του Μπαγκλαντές και διαμορφώνουν την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά τους. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΕ ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ
 ΑΠΌ ΔΥΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

 

 

 

 


 

1.6. Να συγκεντρώσετε τους όρους - λεξιλόγιο που συναντήσαμε στο 1ο κεφάλαιο της 1ης ενότητας. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
 2. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ (5 ΩΡΕΣ)
2.1. Να εντοπίσετε κοινωνικές ομάδες στις οποίες συμμετέχετε (ΟΛΟΙ ΑΤΟΜΙΚΑ).
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2.2. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Όλοι ανήκουμε σε μια κοινωνία συμμετέχοντας σε πολλές κοινωνικές ομάδες….Κοινωνική ομάδα είναι ένα
οργανωμένο σύνολο ατόμων, που επικοινωνούν, έχουν κοινούς σκοπούς και αποκτούν την αίσθηση του εμείς, δηλαδή συνείδηση ότι αποτελούν
μια ομάδα».
Στον ακόλουθο πίνακα να καταγράψετε παραδείγματα κοινωνικών ομάδων και να εξετάσετε αν πληρούν εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε,
σύμφωνα με τον ορισμό του σχολικού βιβλίου, πράγματι να μπορούν να χαρακτηρισθούν κοινωνικές ομάδες. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
Παραδείγματα Οργανωμένο σύνολο Συχνή επικοινωνία Κοινοί στόχοι - σκοποί Αίσθηση του «εμείς»
κοινωνικών ομάδων ανθρώπων

2.3. Από τις κοινωνικές ομάδες που εντοπίσατε να εξετάσετε σε ποιες εντάσσονται όλα τα άτομα (πρωτογενείς) και σε ποιες το άτομο
εντάσσεται στη διάρκεια της ζωής του με δική του επιλογή (δευτερογενείς). (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Πρωτογενείς κοινωνικές ομάδες Δευτερογενείς κοινωνικές ομάδες

2.4. Από τις κοινωνικές ομάδες που εντοπίσατε να εξετάσετε σε ποιες μπορεί να συμμετέχει όποιος συμφωνεί με τους σκοπούς και τις
επιδιώξεις (ανοιχτές) και ποιες θέτουν αυστηρές προϋποθέσεις για την ένταξη σε αυτές (κλειστές). (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Ανοιχτές κοινωνικές ομάδες Κλειστές κοινωνικές ομάδες

2.5. Αφού παρακολουθήσετε το οπτικοακουστικό υλικό για τη μασονία ( https://www.youtube.com/watch?v=nQh64qtSswk) να κρίνετε αν οι

μασόνοι αποτελούν κοινωνική ομάδα και αν ναι να τη χαρακτηρίσετε (πρωτογενής – δευτερογενής, ανοιχτή - κλειστή). (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
2.6. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Οι σύγχρονες κοινωνίες είναι πολυπολιτισμικές, γιατί σε αυτές συμβιώνουν πολλές διαφορετικές εθνικές,
γλωσσικές, θρησκευτικές, πολιτισμικές ομάδες».
Συμφωνείτε με αυτή τη θέση; Προκειμένου να αιτιολογήσετε τη θέση σας να λάβετε υπόψη το περιεχόμενο του κειμένου που ακολουθεί.
(ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Ο τυπικός σημερινός Αμερικανός πολίτης σηκώνεται από το κρεβάτι του που είναι φτιαγμένο πάνω σε ένα μοντέλο που προέρχεται από την
Εγγύς Ανατολή και τροποποιήθηκε στη Β. Ευρώπη, πριν μεταφερθεί στην Αμερική. Πετάει τις κουβέρτες που είναι από βαμβάκι, εγκλιματισμένο
στην Ινδία από λινό, εγκλιματισμένο στην Εγγύς Ανατολή ή από μετάξι που η χρήση τι ανακαλύφθηκε στην Κίνα. Όλα αυτά τα υλικά
χρησιμοποιήθηκαν με τεχνική επεξεργασία που επινοήθηκε στην Εγγύς Ανατολή. Φοράει τα μοκασίνια του, που εφευρέθηκαν από τους Ινδιάνους των
ανατολικών δασών και πηγαίνει στο μπάνιο του που οι εγκαταστάσεις του είναι ένα κράμα ευρωπαϊκών και αμερικανικών εφευρέσεων. Βγάζει την
πυτζάμα του, ένα ένδυμα που εφευρέθηκε από τους αρχαίους Γαλάτες. Κατόπιν ξυρίζεται, εκτελεί δηλαδή μια μαζοχιστική ιεροτελεστία που φαίνεται
να προέρχεται από τη Σουμερία ή την αρχαία Αίγυπτο. Γυρίζοντας στην κρεβατοκάμαρα παίρνει τα ρούχα του από μια καρέκλα νοτιοευρωπαϊκού
τύπου κι αρχίζει να ντύνεται. Ντύνεται με ρούχα που η φόρμα τους αρχικά προήλθε από τα δερμάτινα ρούχα των νομάδων των ασιατικών στεππών,
φοράει παπούτσια από δέρμα κατεργασμένο με έναν τρόπο που επινοήθηκε στην αρχαία Αίγυπτο, φτιαγμένα σε ένα μοντέλο από τους κλασικούς
πολιτισμούς της Μεσογείου και δένει γύρω από το λαιμό του μια φωτεινόχρωμη υφασματένια λωρίδα, που είναι ένα πολιτιστικό κατάλοιπο από το
σάλι που έριχναν οι Κροάτες στους ώμους τους πριν το 17ο αιώνα. Πριν βγει για πρόγευμα ρίχνει μια ματιά μέσα από το τζάμι, από γυαλί που
εφευρέθηκε στην Αίγυπτο, κι αν βρέχει, φοράει γαλότσες από καουτσούκ που ανακαλύφθηκε από τους Ινδιάνους της Κεντρικής Αμερικής και παίρνει
μια ομπρέλα, εφεύρεση της Ν.Α. Ασίας. Φοράει στο κεφάλι του ένα καπέλο από κετσέ, υλικό που εφευρέθηκε στις ασιατικές στέππες.
Πηγαίνοντας για πρόγευμα σταματάει να αγοράσει μια εφημερίδα πληρώνοντας με νομίσματα, που είναι μια αρχαία εφεύρεση της Λυδίας. Στο
εστιατόριο βρίσκεται απέναντι σε μια ολόκληρη σειρά δανεισμένων στοιχείων. Το πιάτο του είναι ένα είδος αγγειοπλαστικής που εφευρέθηκε στην
Κίνα. Το μαχαίρι του είναι από ατσάλι, ένα μεταλλικό κράμα που πρωτοφτιάχτηκε στη Ν. Ινδία, το πηρούνι του, μια μεσαιωνική ιταλική εφεύρεση,
και το κουτάλι του, ένα παράγωγο ενός ρωμαϊκού πρωτοτύπου. Αρχίζει το πρόγευμα του με πορτοκάλι από την Ανατολική Μεσόγειο, μηλοπέπονο
από την Περσία ή με ένα κομμάτι αφρικανικού καρπουζιού. Έπειτα παίρνει τον καφέ του. προϊόν από ένα φυτό της Αβυσσηνίας, με κρέμα και ζάχαρη.
Η εξημέρωση της αγελάδας και το άρμεγμά της ξεκίνησε από την Εγγύς Ανατολή, ενώ η ζάχαρη ανακαλύφθηκε στην Ινδία. Μετά από το φρούτο και
τον πρώτο καφέ συνεχίζει με γουέϊφελζ (waffles, γλύκισμα) φτιαγμένο με σκανδιναβική τεχνική από σιτάρι εγκλιματισμένο στη Μ. Ασία. Το
περιχύνει με σιρόπι από σφεντάμι. εφεύρεση των Ινδιάνων των ανατολικών δασών. Πιθανόν, σαν δεύτερο πιάτο να πάρει και αυγά από ένα είδος
πουλιού εξημερωμένου στην Ινδοκίνα ή λεπτές φέτες από το κρέας από ένα ζώο εξημερωμένο στην ανατολική Ασία, που αλατίστη κε και καπνίστηκε
με μια μέθοδο που αναπτύχθηκε στη Β. Ευρώπη.
Όταν ο φίλος μας έχει τελειώσει το φαγητό του, κάθεται αναπαυτικά στην καρέκλα του, για να καπνίσει, που είναι μια ινδιανο-αμερικανική
συνήθεια. Για να απολαύσει καπνίζοντας το προϊόν ενός φυτού που εγκλιματίστηκε στη Βραζιλία ή να απολαύσει την πίπα του που προέρχεται από
τους Ινδιάνους της Βιργινίας ή το τσιγάρο του που προέρχεται από το Μεξικό. Αν είναι αρκετά τολμηρός, πιθανόν να επιχειρήσει να καπνίσει ένα
πούρο, που μας ήλθε από τις Αντίλλες μέσω της Ισπανίας. Ενώ καπνίζει, διαβάζει τις ειδήσεις της ημέρας, καταχωρισμένες στον τύπο με στοιχεία που
εφευρέθηκαν στη Γερμανία. Καθώς απορροφάται με τις περιγραφές των ξένων προβλημάτων – κι αν είναι ένας καλός συντηρητικός πολίτης –
ευχαριστεί μια εβραϊκή θεότητα, στην ινδοευρωπαϊκή γλώσσα, για το ότι γεννήθηκε 100% γνήσιος Αμερικάνος!!!
(Λ. Σταυριανός, Ιστορία του ανθρώπινου γένους, Ά Λυκείου, ΟΕΔΒ, 1984)1

1
Η περιγραφή μίας ημέρας ενός αντιπροσωπευτικού τύπου Αμερικανού έγινε από τον ανθρωπολόγο Ραλφ Λίντον.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
2.7. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «οι αρνητικές στάσεις απέναντι σε άτομα διαφορετικών ομάδων είναι αποτέλεσμα προκαταλήψεων, δηλαδή
αρνητικών συνήθως αντιλήψεων και εικόνων για άτομα άλλων ομάδων, που δε βασίζονται στην πραγματικότητα…Οι προκαταλήψεις αυτές
οδηγούν σε αρνητικές διακρίσεις, άνιση δηλαδή μεταχείριση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων…Ο αποκλεισμός αυτών των κοινωνικών ομάδων
καλείται ρατσισμός».
Στο οπτικοακουστικό υλικό που θα προβληθεί να εντοπίσετε την προκατάληψη και την ομάδα την οποία αφορά. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
1ο βίντεο (στάση λεωφορείου) https://www.youtube.com/watch?v=NhIaPWvW07o&t=6s:
 προκατάληψη:………………………………………………………………………………………………………………………………………...
 αρνητική στάση: ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
2ο βίντεο (άστεγος ) https://www.youtube.com/watch?v=47cr_5ZQZyk&t=232s:
 προκατάληψη: ……………………………………………………………………………………………………………………………………….
 αρνητική στάση: ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
3ο βίντεο (πτώση) https://www.youtube.com/watch?v=lAEWPnAcrwA:
  προκατάληψη: ………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 αρνητική στάση: ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
2.8. Να εντοπίσετε τα στοιχεία εκείνα που οδηγούν τον άνθρωπο σε ένταξη σε κοινωνικές ομάδες. Θυμηθείτε το βίντεο « balance» (ΟΛΕΣ ΟΙ
ΟΜΑΔΕΣ)

2.9. Ποιοι είναι οι λόγοι που οδηγούν μια κοινωνική ομάδα σε διάλυση; Θυμηθείτε το βίντεο «balance» (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)

2.10. Να συγκεντρώσετε τους όρους - λεξιλόγιο που συναντήσαμε στο 2ο κεφάλαιο της 1ης ενότητας. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
 3. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ 3Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ (5 - 6 ΩΡΕΣ)
3.1. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «το άτομο…στις κοινωνικές ομάδες που συμμετέχει, καταλαμβάνει μια συγκεκριμένη κοινωνική θέση…Αυτό
σημαίνει ότι κατέχει περισσότερη ή λιγότερη εξουσία / δύναμη σε σχέση με άλλους, περισσότερες ή λιγότερες υποχρεώσεις και δικαιώματα».
Στον ακόλουθο πίνακα να βρείτε τις κοινωνικές θέσεις που υφίστανται σε κάθε κοινωνική ομάδα από αυτές που σας δίνονται και για κάθε
κοινωνική θέση να προσδιορίσετε τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά της (ΟΜΑΔΙΚΑ, 5 λεπτά)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ - ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

ΣΧΟΛΕΙΟ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣ /

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
3.2. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Οι κοινωνικές θέσεις…αποδίδονται στα άτομα με βάση τα κοινωνικά τους χαρακτηριστικά τα οποία
διακρίνονται στα εκ γενετής και στα επίκτητα».
Στον ακόλουθο πίνακα να κατατάξετε τα χαρακτηριστικά που σας δίνονται σε εκ γενετής και επίκτητα. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ, 5 λεπτά)
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΕΠΙΚΤΗΤΑ
Ηλικία
Μόρφωση
Φύλο
Σεξουαλική προτίμηση
Φυλή
Έθνος
Επάγγελμα
Οικονομική κατάσταση / εισόδημα
Θρησκευτική πίστη
Εργατικότητα
Γνώση υπολογιστών
Σωματική διάπλαση

3.3. Σε μία παράγραφο που θα αναπτύσσεται με παραδείγματα να εκφράσετε την άποψή σας για το αν στις σύγχρονες κοινωνίες δίνεται
μεγαλύτερη σημασία στα εκ γενετής ή στα επίκτητα χαρακτηριστικά (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ, 10 λεπτά)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3.4. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Η συμπεριφορά που οφείλει να έχει το άτομο, επειδή κατέχει μια θέση σε μια κοινωνική ομάδα,
προσδιορίζει τον κοινωνικό του ρόλο… Οι κοινωνικοί ρόλοι προσδιορίζονται από συγκεκριμένους κοινωνικούς κανόνες».
Στο οπτικοακουστικό υλικό που θα σας προβληθεί (https://www.youtube.com/watch?v=3TSzZVokjlA) να εντοπίσετε την κοινωνική θέση των
πρωταγωνιστών, το αν ανταποκρίνονται στον κοινωνικό τους ρόλο και τους κανόνες από τους οποίους διαμορφώνεται ο κοινωνικός ρόλος.
(ΑΤΟΜΙΚΑ)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3.5. Να εντοπίσετε τη συμπεριφορά που οφείλει να έχει ένας καθηγητής βάσει του κοινωνικού του ρόλου και της κοινωνικής του θέσης στο
χώρο του σχολείου.
Υπάρχει περιθώριο για ένα εκπαιδευτικό να προσαρμόσει τη συμπεριφορά του για το ρόλο του στη δική του προσωπικότητα;
(ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ, 5 λεπτά)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3.6. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Επειδή το άτομο συμμετέχει σε πολλές κοινωνικές ομάδες και κατέχει διαφορετικές θέσεις, ασκεί και
πολλούς ρόλους ταυτόχρονα. Συχνά, οι υποχρεώσεις που συνεπάγεται ένας ρόλος έρχονται σε σύγκρουση με τις υποχρεώσεις ενός άλλου. Το
φαινόμενο αυτό ονομάζεται σύγκρουση ρόλων».
Στον ακόλουθο πίνακα να εντοπίσετε τους ρόλους που κάθε φορά συγκρούονται και ποιος θεωρείται πως πρέπει κάθε φορά να υπερτερεί.
ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΡΟΛΩΝ ΡΟΛΟΙ ΠΟΥ ΣΥΓΡΟΥΟΝΤΑΙ + ΠΟΙΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΕΡΤΕΡΕΙ
Εργαζόμενη μητέρα που αδυνατεί να πάρει τα παιδιά από το σχολείο και
να τα διαβάσει το απόγευμα

Προπονητής ομάδας μπάσκετ που ο γιος του παίζει στην ομάδα αλλά δεν
είναι καλός παίκτης

Νέγροι αστυνομικοί που οι ανώτεροί τους έχουν την προσδοκία να είναι

πιστοί στο Αστυνομικό Σώμα και οι υπόλοιποι αφροαμερικανοί έχουν
από αυτούς την προσδοκία να είναι πιστοί στην κοινότητά τους (να είναι
πιο ελαστικοί, να κάνουν τα στραβά μάτια, κτλ)
Δικαστής όταν αναγκάζεται να δικάσει ένα συγγενικό πρόσωπο

Ιδιοκτήτης εκπαιδευτικού ιδρύματος που διδάσκει και πρέπει να

ενημερώσει το γονιό ότι ο μαθητής δεν προσπαθεί με κίνδυνο να διακοπεί
η φοίτηση
6η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
3.7. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Οι κοινωνικοί κανόνες είναι πρότυπα συμπεριφοράς που διαμορφώνονται με βάση τις κοινωνικές αξίες
κάθε κοινωνίας ή κοινωνικής ομάδας».
Στο απόσπασμα που ακολουθεί να εντοπίσετε:
 στα πρόσωπα που σας δίνονται στον πίνακα
 την κοινωνική τους θέση
 τον κοινωνικό τους ρόλο - τη συμπεριφορά τους
 τους κοινωνικούς κανόνες που προσδιορίζουν τη συμπεριφορά τους
 τις κοινωνικές αξίες που εκφράζονται μέσα από τους κοινωνικούς κανόνες
(1ο πρόσωπο ΟΜΑΔΕΣ 1-2, 2ο πρόσωπο ΟΜΑΔΕΣ 3-4, 3ο πρόσωπο ΟΜΑΔΕΣ 5 -6, 20 λεπτά)
ΚΕΙΜΕΝΟ:
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣ (1893-1987) Ο τέταρτος άντρας (απόσπασμα)
Η αδελφή των Κοντραίων έπεσε σε βαρύ σφάλμα. Αγάπησε με όλη την τρέλα των εικοσιδυό της χρόνων τον Κωστάκη Ντούφη και του
παραδόθηκε […]. Όταν αισθάνθηκε το σφάλμα της αξίωσε απ’ τον Κωστάκη μέσα σε οχτώ μέρες να την ζητήσει απ’ τ’ αδέλφια της. Κι
όταν είδε πως οι οχτώ μέρες πέρασαν χωρίς να κάμει έτσι, μα και πως την απόφευγε συστηματικά, τότε δε δίστασε καθόλου να τα
μαρτυρήσει όλα στη μάνα της για να πάρει το ζήτημα μια λύση. Τ’ αδέρφια της έγιναν έξω φρενών. Ζήτησαν να τη σκοτώσουν
αμέσως. Και θα τη σκότωναν. Μα η μάνα πρόβλεψε και την έδιωξε στην αδερφή της.
«Να μην ξαναπατήσει στο σπίτι η άτιμη θα τη σφάξω ανάποδα!»
«Στο σουβλί θα την περάσω!»
«Θα την μαδήσω ζωντανή!» κάθε αδερφός κι απόναν σκληρό θάνατο της απειλούσε. Μόνον ο πιο μικρός, ο τέταρτος, δε μιλούσε, παρά,
καθώς αντίκριζε την πρωτόφανη άγρια τρικυμία του σπιτιού του, έτρεμε σύγκορμος κι έκλαιγε μαζεμένος σε μια άκρη. Ήταν παιδί
δεκάξι χρονών και κανείς δεν πρόσεχε σε δαύτο, ούτε περίμενε απ’ αυτό άλλη βοήθεια περισσότερη απ’ τα φοβητσιάρικα δάκρυά του.
Αποφασίστηκε, ο Σωτήρης, ο μεγαλύτερος, να πιάσει τον Κωστάκη και να του απαιτήσει ορθά κοφτά σε τρεις μέρες μέσα ν’
αρραβωνιάσει την προσβλημένη αδελφή τους.
Αν αρνιόταν, τότε θα λάβαιναν άλλην απόφαση. Ο Κωστάκης ορφανό πλουσιόπαιδο, μονάκριβος γιος μιας διαβολεμένης χήρας, που
κρατούσε την περιουσία του άντρα της καλύτερα κι απ’ όταν ζούσε ο ίδιος, δεν είχε δική του γνώμη και θέληση. Αν και πάτησε τώρα
πια τα είκοσι πέντε, δεν έλεγε και δεν έκανε παρά ό,τι κανοναρχούσε η μητέρα του. Γλεντούσε όταν, όπου κι όπως ήθελε εκείνη.
Πήγαινε με τους φίλους που του διάλεγε. Ζούσε τη ζωή που του είχε κανονίσει. Τα είχε όλα στο χέρι, για τίποτα δε φρόντιζε, κι όσο για
την περιουσία του, ήταν ένας απλός υπάλληλος της μητέρας του. Η πρώτη λεύτερη, αυτόβουλη και μυστική απ’ τη μητέρα του πράξη,
ήταν ο έρωτάς του με τη Φωτεινή. Αυτός σπάζει πάντα τις αλυσίδες και των σκλαβωμένων κοριτσιών και των υποταγμένων αγοριών.
Ήταν φυσικό κι επόμενο στο πρώτο απόχτημα της λευτεριάς του να μη λογαριάσει τίποτα, να μην κρατηθεί πουθενά. […]
Τη μέρα που τον φώναξε ιδιαίτερα ο Σωτήρης το προαίσθημά του έγινε βαρύτερο. Κάτι του απάντησε, ούτε ναι ούτε όχι, δεν ξέρει τίποτα,
όμως τη θέλει την αδερφή του μα πρέπει να θελήσει κι η μητέρα του, αλλιώς πώς να το κάνει.
― Αυτές δεν είναι αντρίκιες κουβέντες!... Εκείνο που μας έκανες όμως είναι αντρίκιο και πολύ αντρίκιο μάλιστα… Δεν έχω να κάμω με
τη μητέρα σου τίποτα. Έχω μ’ εσένα… Σε τρεις μέρες περιμένουμε τον αρρεβώνα της αδερφής μας. Αλλιώς είμαστε τρεις… μπορεί να
λείψει ο ένας. Μα κι εσύ δε χωράς άλλο στον απάνω κόσμο!...
― Με φοβερίζεις;…
― Κάθε άλλο. Σε τέτοια ζητήματα δεν πάνε φοβέρες!... Σ’ αφήνω στην καλή σου διάθεση και σε προειδοποιώ…
― Δεν παραδέχομαι τίποτα απ’ όσα μου λες…
― Τότε μας κοροϊδεύει η αδερφή μας και πρέπει να σφάξουμε αυτήν πρώτα…
― Όχι! Όχι! Αν η μητέρα μου παραδεχτεί… την αδερφή σου εγώ θα την πάρω.
― Η μητέρα σου;… Δεν ξέρω!... Σε τρεις μέρες περιμένουμε τον αρρεβώνα. Τίποτ’ άλλο!...
Σε τρεις μέρες. Δε γινόταν αλλιώς. Έπρεπε να το πει της μητέρας του.
― Ξέρεις μητέρα θέλω να παντρευτώ!
― Μακάρι κι απόψε παιδί μου.
― Πρέπει να βρω νύφη…
― Σου ‘χω διαλέξει την καλύτερη…
― Μα τώρα που διάλεξα κι εγώ;…
― Πες μου. Μπορεί να ‘ναι κι η ίδια…
― Η Φωτεινή του Κόντρα…
― Σε καλό σου!... Πιο κάτω δεν κατέβαινες;… Δεν έχουμε αρχοντοπούλες στον τόπο μας όμορφες, πλούσιες και καλές;…
― Αυτήν αγαπώ!
― Μωρέ σόι κι άνθρωπο που διάλεξες!...[…]
Το βράδυ στο σπίτι ξανάγινε η ίδια σκηνή. Όταν μαζεύτηκαν και τα τρία παιδιά, η μάνα, συδαυλίζοντας τη φωτιά στο τζάκι, ρώτησε χωρίς
να τους κοιτάζει.
― Τι θα κάνουμε;
― Να βάλουμε απόψε κλήρο… είπε κάποιος.
― Τι κλήρο και ξεκλήρο! είπε ο άλλος. Να πάει ένας από μας… όποιος!...
― Δεν ξέρω… είστε τρεις άντρες! ξαναείπε μηχανικά στερεότυπα η μάνα.
― Φκιάστε τρεις κλήρους! είπε ο μεγαλύτερος!
Μπήκε ο Λευτέρης με το δίκαννο. Τους κοίταξε περιφρονητικά, ακούγοντας το στερνό λόγο.
― Οι κλήροι ήταν τέσσεροι!..., τους είπε. Και βγήκε ο δικός μου.
Η μάνα τινάχτηκε απ’ το παραγώνι μ’ ένα δαυλί στο χέρι. Οι τρεις αδερφοί πισωπάτησαν αποσβολωμένοι.
― Πώς είπες;
― Τον σκότωσα με το δίκαννο την ώρα που γύριζε απ’ το κτήμα… «Μάνα μου… Φωτεινή μου!», φώναξε καθώς έπεφτε απ’ τ’ άλογο…
― Εσύ!
Η μάνα πέταξε το δαυλί στο τζάκι, χύμηξε, αγκάλιασε το Λευτέρη και τον φίλησε σφιχτά.
― Όλους θα μας πιάσουν τώρα… είπε ο μεγαλύτερος. Θα πούνε πως εμείς σε βάλαμε!...
(Ανθολογία Νεοελληνικού διηγήματος, τ. Α΄, Αναγέννηση-Φιλολογική)

ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ / ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΚΑΝΟΝΕΣ
ΑΔΕΡΦΗ ΚΟΝΤΡΑΙΩΝ
 ΤΑ ΑΔΕΡΦΙΑ
(ΚΟΝΤΡΑΙΟΙ)

Ο ΚΩΣΤΑΚΗΣ
ΝΤΟΥΦΗΣ

3.8. Στον ακόλουθο πίνακα να εντάξετε τις περιπτώσεις κοινωνικών κανόνων που σας δίνονται στο κατάλληλο είδος με βάση τους ορισμούς
των ειδών των κοινωνικών κανόνων (γενικοί – ειδικοί, αυστηροί – ελαστικοί / χαλαροί, τυπικοί - άτυποι).
(ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ, 5 λεπτά)
Περιπτώσεις ΓΕΝΙΚΟΙ: ΕΙΔΙΚΟΙ: ΑΥΣΤΗΡΟΙ: ΕΛΑΣΤΙΚΟΙ: ΤΥΠΙΚΟΙ: ΑΤΥΠΟΙ:
κοινωνικών αφορούν όλο το αφορούν προβλέπουν αφήνουν οι γραπτοί νόμοι τα άγραφα έθιμα
κανόνων κοινωνικό σύνολο επιμέρους ποινές για τους περιθώρια του κράτους και συνήθειες
κοινωνικές παραβάτες ελευθερίας στο
ομάδες άτομο
Τα έθιμα της
αποκριάς
 Κανόνες
συμπεριφοράς
ευροβουλευτή
Η προστασία της
ζωής
Η δυνατότητα
των γυναικών να
ζητήσουν διαζύγιο
Η ελευθερία
λόγου
Κανόνες ευγένειας
Κανόνες ένδυσης
Η προστασία της
ιδιοκτησίας

7η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
3.9. Καθώς παρακολουθείτε προσεκτικά το οπτικοακουστικό υλικό (https://www.youtube.com/watch?v=KeSFEl-HF5Q&t=1s) να διατυπώσετε το
περιεχόμενο των ακόλουθων όρων της κοινωνιολογίας:
κοινωνική διαστρωμάτωση, κοινωνική κινητικότητα, καθοδική κοινωνική κινητικότητα, ανοδική κοινωνική κινητικότητα, οριζόντια
κινητικότητα, ενδογενεακή κινητικότητα,
(ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
ΟΡΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΟΡΟΥ
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
κοινωνική διαστρωμάτωση
κοινωνική κινητικότητα
καθοδική κοινωνική
κινητικότητα
ανοδική κοινωνική
κινητικότητα
 οριζόντια κινητικότητα
ενδογενεακή κινητικότητα
διαγενεακή κινητικότητα

8η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
3.10. Αφού διαβάσετε προσεκτικά το ακόλουθο άρθρο να εντοπίσετε την κοινωνική τάξη στην οποία αναφέρεται, στο είδος της κινητικότητας
(ανοδική – καθοδική - οριζόντια) που υπέστη και στην αιτία αυτής της κινητικότητας. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ, 5 – 7 λεπτά)
ΑΡΘΡΟ
Η μεσαία τάξη συνεχίζει να αποδεκατίζεται και να φτωχοποιείται. Να περνά με τρόπο οδυνηρό και με ρυθμούς ανεμπόδιστους από μια φάση
«νεοπλουτισμού», που συνοδεύτηκε από έντονες καταναλωτικές συμπεριφορές, σε μια φάση κατά την οποία αρχικά προσπάθησε να διατηρήσει το
επίπεδο ζωής της και στη συνέχεια να εξασφαλίσει την επιβίωσή της. Η οικονομική κρίση επέφερε πλήγματα στη μεσαία τάξη όλων των χωρών της
Ευρώπης. Ωστόσο, η ελληνική μεσαία τάξη ήταν εκείνη που πλήρωσε το πιο βαρύ τίμημα. Όπως εκτιμά η βρετανική εφημερίδα «Telegraph» σε
έρευνά της για την κρίση στην Ευρώπη, η μέση ελληνική οικογένεια έχει «χάσει 14 χρόνια προόδου». Τι θα ακολουθήσει μετά και τη νέα φορολογική
καταιγίδα; Οι απαισιόδοξοι ερευνητές βλέπουν έναν κύκλο να ολοκληρώνεται: «Η Ελλάδα, μια φτωχή χώρα με φτωχούς κατοίκους, εξελίχθηκε σε μια
φτωχή χώρα με πλούσιους κατοίκους και ξαναγίνεται μια φτωχή χώρα με φτωχούς κατοίκους» επισημαίνουν.
Στο οικονομικό δελτίο του ΣΕΒ με τίτλο «Η μεσαία τάξη τρώει τις σάρκες της» (Μάρτιος 2016), στο οποίο καταγράφονται οι επιπτώσεις της
κρίσης, αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι το μέσο ελληνικό νοικοκυριό, με βάση το οποίο γίνονται οι υπολογισμοί, είναι μια«στατιστική
κατασκευή». Συμπεριλαμβάνει οικογένειες που έχουν εισοδήματα από εξαρτημένη εργασία, ατομικές επιχειρήσεις και ελεύθερα επαγγέλματα.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης του ΣΕΒ, «το μέσο ελληνικό νοικοκυριό» κατά τη διάρκεια της κρίσης (2009-2014) απώλεσε λόγω της
ύφεσης το 30% του εισοδήματός του. Αυτή η απώλεια, πολλαπλάσια εκείνης των νοικοκυριών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είχε αποτέλεσμα τη
δραματική αριθμητική συρρίκνωση της μεσαίας τάξης. Σύμφωνα με έκθεσή της Credit Suisse (Οκτώβριος 2015), η ελληνική μεσαία τάξη, που
αριθμούσε 5,8 εκατ. πολίτες, μειώθηκε στα χρόνια της κρίσης σε 4,6 εκατ. Σχεδόν 1,2 εκατ. Έλληνες είδαν τα εισοδήματά τους να καταρρέουν.
Ταυτόχρονα, η αξία των περιουσιακών στοιχείων της μεσαίας τάξης μειώθηκε κατά περίπου 500 δισ. ευρώ. Εκτιμάται σε 678 δισ. δολάρια, από
σχεδόν 1,2 τρισ. δολάρια το 2007.
(άρθρο του Χόνδρου Δημήτρη, «Η μεσαία τάξη αποδεκατίζεται», εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 15 / 10/ 2017)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
 4. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΠΡΩΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (1 ΩΡΑ)

5. ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΜΕΤΑΒΟΛΗ (2 – 3 ΩΡΕΣ)
5.1. Δίνω στους μαθητές υλικό σχετικά με τη διαδικασία που ακολουθείται σε μία έρευνα, άρα και με το τι απαιτείται από αυτούς και τα
συζητάμε.

στο 5ο έτος (γ’ γυμν. + Α’ λυκ.)

οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση:

Β. Έρευνα
i. να διατυπώνουν ένα σαφές και εστιασμένο ερώτημα προς διερεύνηση και να αιτιολογούν τη σχέση του με την ενότητα
ii. να διαμορφώνουν και να ακολουθούν ένα σχέδιο δράσης για τη διερεύνηση του ερωτήματος
iii. να χρησιμοποιούν ερευνητικές μεθόδους για τη συλλογή και την καταγραφή κατάλληλων και ποικίλων πληροφοριών σχετικών με το ερώτημα
iv. να αξιολογούν τη διαδικασία και τα αποτελέσματα της διερεύνησης.

ΕΡΕΥΝΑ:
ii. ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ:
 Χρονοδιάγραμμα (με βάση υποχρεώσεις μαθητή και deadline από τον καθηγητή)
 Πότε θέτω τα διερευνητικά ερωτήματα; (να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές ότι τα αρχικά ερωτήματα είναι αρκετά γενικά [ποιος,
πότε, που, πως] και ότι καθώς συλλέγουν το υλικό τα ερωτήματά τους γίνονται πιο εστιασμένα και συγκεκριμένα)
 Που θα ψάξω για υλικό - πληροφορίες και γιατί, δηλαδή ποιες θα είναι οι ΠΗΓΕΣ μου:
 διαδίκτυο (που και γιατί;)
 βιβλιοθήκη σχολείου
 ειδικοί (ποιοι και γιατί;)
 άτομα του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος (ποιοι και γιατί;)
 θεσμοί (π.χ. αστυνομία, ΜΚΟ…)
  Με ποιο τρόπο θα κάνω την παρουσίαση / μορφή τελικού προϊόντος:
 προφορικά
 γραπτά
 προφορικά και Pp
 προφορικά και φυλλάδιο σε συμμαθητές
 δραματοποίηση
 λογοτεχνικό προϊόν
 συνέντευξη
 δημιουργία Video
 Πως θα ταξινομήσω το υλικό κατά την παρουσίαση (π.χ. εισαγωγή, κυρίως θέμα, επίλογος)
 Αναστοχασμός;
iii. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
 Υπογράμμιση στην περίπτωση κειμένων των πληροφοριών που με ενδιαφέρουν
 Καταγραφή των πληροφοριών με μπουλετς (παράφραση)
 Καταγραφή των πληροφοριών σε πίνακα
 Καταγραφή των πληροφοριών σε excel
 Συλλογή και καταγραφή των πληροφοριών σε video
 Συλλογή και καταγραφή των πληροφοριών με ηχογράφηση
 Συλλογή και καταγραφή πληροφοριών με ερωτηματολόγια (πως τα στήνω; πως ταξινομώ τα αποτελέσματα; στατιστική;)
 Συλλογή πληροφοριών με πείραμα (π.χ. κοινωνικό)
 Αξιολόγηση πηγών
iv. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ / ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
 Αξιολόγηση σχεδίου δράσης (π.χ. τι πήγε καλά και τι δεν υπήρξε αποδοτικό, οπότε και αναγκάστηκα να το αλλάξω στην πορεία της
έρευνας)
 Δεξιότητες που χρειάστηκε να χρησιμοποιήσω
 Καινούργια βιώματα και τι έμαθα
10η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
5.2. 1η ΣΥΝΤΟΜΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΓΙΑ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ – ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ + ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (ατομικά 10 λεπτά και
συζήτηση στην τάξη)
Ζητώ από τους μαθητές ανά ομάδες να επιλέξουν ένα άθλημα ή άλλη δραστηριότητα και να μου περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο θα ερευνούσαν
(διερευνητικά ερωτήματα, σχέδιο φράσης, μέθοδοι συλλογής – καταγραφής πληροφοριών) προκειμένου να ενταχθούν σε κάποιο αθλητικό ή άλλο
σύλλογο.
ΕΚΦΩΝΗΣΗ:
Να επιλέξετε ένα άθλημα ή άλλη δραστηριότητα και να περιγράψετε τον τρόπο με τον οποίο θα ερευνούσατε (διερευνητικά ερωτήματα,
σχέδιο δράσης, μέθοδοι συλλογής – καταγραφής πληροφοριών) προκειμένου να γίνετε μέλος σε κάποιο αθλητικό ή άλλο σύλλογο. (μέσα στην
τάξη)

11η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
5.3. 2η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΘΕΣΜΩΝ.
5.3.1. Αναθέτω στους μαθητές τρία θέματα για έρευνα από τα οποία θα επιλέξουν ένα, θα βασιστούν σε δύο πηγές της επιλογής τους και θα
παρουσιάσουν σύντομα προφορικά (με Pp ή ό,τι άλλο θέλουν) την έρευνά τους σε 2 – 3 λεπτά.
1. Ο θεσμός της προίκας
2. Ο θεσμός της σχολικής ποδιάς
3. Ο θεσμός των Ολυμπιακών αγώνων σε σχέση με το δικαίωμα συμμετοχής των γυναικών

ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ

Να επιλέξετε ένα από τα τρία θέματα που σας δίνονται σχετικά με τη μεταβολή των κοινωνικών θεσμών (1. Προίκα, 2. Σχολική ποδιά, 3.
Ολυμπιακοί αγώνες και το δικαίωμα συμμετοχής των γυναικών) και βασισμένοι σε δύο πηγές της επιλογής σας να το ερευνήσετε.
Θα παρουσιάσετε τα αποτελέσματα της έρευνάς σας προφορικά στην τάξη (διάρκεια προφορικής παρουσίασης τα δύο λεπτά)
χρησιμοποιώντας Pp ή ό,τι άλλο κρίνετε κατάλληλο για την προφορική παρουσίαση.
Θα συμπληρώσετε το φύλλο έκθεσης για την έρευνά σας.

5.3.2. Τους δίνω φυλλάδιο το οποίο είναι μία σύντομη έκθεση της εργασίας τους:
 τα διερευνητικά ερωτήματα που έθεσαν πριν και κατά τη διάρκεια της έρευνας
 το σχέδιο δράσης τους
 τον τρόπο συλλογής και καταγραφής πληροφοριών

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ

1. Να επιλέξετε για την έρευνά σας ένα από τα ακόλουθα θέματα και να το ερευνήσετε βασισμένοι σε δύο πηγές της επιλογής σας:
1. Ο θεσμός της προίκας
2. Ο θεσμός της σχολικής ποδιάς
3. Ο θεσμός των Ολυμπιακών αγώνων σε σχέση με το δικαίωμα συμμετοχής των γυναικών

2. Διερευνητικά ερωτήματα: να καταγράψετε τα διερευνητικά ερωτήματα που θέσατε πριν και κατά τη διάρκεια της έρευνάς σας.
3. Σχέδιο δράσης: να καταγράψετε το σχέδιο δράσης για την έρευνά σας.
-- ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ:

-- ΠΗΓΕΣ:

-- ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ – ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ:

4. Μέθοδοι για συλλογή και καταγραφή πληροφοριών: να καταγράψετε τις μεθόδους που ακολουθήσατε για την συλλογή και
καταγραφή των πληροφοριών.

5.3.3. ΔΙΟΡΘΩΣΗ: δειγματοληπτικά γίνεται η παρουσίαση στην τάξη δύο ή τριών εργασιών και κάθε φορά συζητάμε – βαθμολογούμε από
κοινού τα ακόλουθα:
1. τα της έρευνας (Β. ΕΡΕΥΝΑ)
 τα διερευνητικά ερωτήματα και το πόσο σαφή και στοχευμένα είναι
  το σχέδιο δράσης και το αν αιτιολογεί κάθε φορά ο μαθητής τις επιλογές του (πότε δούλεψε και γιατί; Ποιες πηγές επέλεξε και γιατί;
Αν επέλεξε στην προφορική παρουσίαση Pp ή φωτογραφίες ή video και γιατί)
 τον τρόπο που συνέλεξε και κατέγραψε τις πληροφορίες (π.χ. κράτησε σημειώσεις από τις πηγές; Ηχογράφησε κάποιο πρόσωπο;)

2. τον τρόπο με τον οποίο έγινε η προφορική παρουσίαση (Γ. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ)

 μετάδοση πληροφοριών με ύφος ανάλογο με τους αποδέκτες και το στόχο (εξωγλωσσικά και παραγλωσσικά στοιχεία της προφορικής
παρουσίασης)
 ο τρόπος των πληροφοριών και ιδεών (π.χ. τα στοιχεία που χρειάζεται ένα καλό Pp: συντομία, αισθητική, χρήση οπτικοακουστικού υλικού)

3. Δ. ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
 η πραγμάτευση των πληροφοριών (έννοιες, ζητήματα, οπτικές, θεωρίες)
 η σύνθεση πληροφοριών προκειμένου να διαμορφώσουν έγκυρα και τεκμηριωμένα επιχειρήματα

ΑΝΑΘΕΤΩ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ

ΤΕΛΙΚΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ» ΤΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΟΝΟΜΑ ΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ:

1. UNIT PLAN
UNIT PLAN 1ης ενότητας στο μάθημα «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» Γ΄ Γυμνασίου
ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΕΝΝΟΙΑ:
 Αλλαγή (μία μετατροπή, ένας μετασχηματισμός ή μία μετατόπιση από μία μορφή, μία κατάσταση ή μία αξία σε άλλη. Η διερεύνηση της έννοιας
καλλιεργεί δεξιότητες κριτικής πρόσληψης και ανάλυσης της τέχνης, της κουλτούρας, της φύσης)
ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ:
Αλληλοεξάρτηση (Κοινωνική θέση - ρόλοι - κύρος)
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ:
Ταυτότητες και σχέσεις (σωματική, ψυχική και κοινωνική ανάπτυξη∙ μεταβάσεις∙ υγεία και ευεξία∙ επιλογές τρόπου ζωής)
ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ:
Η ψυχολογική και κοινωνική μας ανάπτυξη αλλάζει διαρκώς μέσα από τις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις.
ATL:
Αξιοποίηση διάφορων τεχνικών προφορικού λόγου για επικοινωνία με διαφορετικά ακροατήρια (communication skills)
Οργάνωση εργασιών – Παράδοση μέσα στα χρονικά όρια. (self-management skills)
Πρόσβαση σε πληροφορίες για προσωπική ενημέρωση και ενημέρωση τρίτων (research)
Εύρεση, οργάνωση, ανάλυση, αξιολόγηση, σύνθεση και δεοντολογική χρήση πληροφοριών από διάφορες πηγές (research)
Ερμηνεία δεδομένων. (thinking skills)

2. ΘΕΜΑΤΑ
Α. Να επιλέξετε2 ανά ομάδες ένα από τα θέματα που σας δίνονται σχετικά με τα ακόλουθα κοινωνικά προβλήματα:
 Πανδημία covid
 Η βία στον αθλητισμό (χουλιγκανισμός)
 Το ντόπινγκ στον αθλητισμό
 Η ανεργία - φτώχεια
 Η οικογενειακή βία
 Ενδοσχολική βία
 Η παιδική παχυσαρκία
 Η ανθυγιεινή διατροφή
 Η χρήση ναρκωτικών
 Τροχαία ατυχήματα
 Η κατάθλιψη
 Η νευρική ανορεξία
 Η κακοποίηση ζώων
 Ο αναλφαβητισμός

2
Απομονώστε τα στοιχεία ενός συνόλου, καταλόγου, ομάδας, που θεωρείτε καταλληλότερα, που σας εξυπηρετούν περισσότερο.
  Η παραβατικότητα στο διαδίκτυο
 ΜΜΕ και προπαγάνδα
Β. Έπειτα κάθε μαθητής - μαθήτρια από κάθε ομάδα να ερευνήσει 3 μία πτυχή του κοινωνικού προβλήματος βασισμένος – η σε τουλάχιστον
τρεις πηγές: 1. αίτια του κοινωνικού προβλήματος, 2. συνέπειες του κοινωνικού προβλήματος, 3. τρόποι αντιμετώπισης του κοινωνικού
προβλήματος, 4. οι διαστάσεις του κοινωνικού προβλήματος στην Ελλάδα και στον κόσμο
Γ. Να παρουσιάσετε4 τα αποτελέσματα της έρευνάς σας προφορικά στην τάξη (διάρκεια προφορικής παρουσίασης τα τέσσερα - πέντε λεπτά)
χρησιμοποιώντας Pp ή ό,τι άλλο κρίνετε κατάλληλο για την προφορική παρουσίαση. (Το Pp να σταλεί στο mail του / της εκπαιδευτικού
μέχρι την Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2020, aroutsis@anatolia.edu.gr)
Δ. Να συμπληρώσετε το ακόλουθο φύλλο έκθεσης που αφορά την έρευνά σας και να το δώσετε για διόρθωση στον εκπαιδευτικό.

1. Διερευνητικά ερωτήματα: να καταγράψετε5 τα διερευνητικά ερωτήματα που θέσατε πριν και κατά τη διάρκεια της έρευνάς σας.

2. Σχέδιο δράσης: να καταγράψετε το σχέδιο δράσης για την έρευνά σας.

-- ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ:

3
Παρατηρήστε, μελετήστε ή εξετάστε διεξοδικά και συστηματικά για να διαπιστώσετε γεγονότα και να καταλήξετε σε καινούργια συμπεράσματα.
4
Προσφέρετε για λόγους προβολής, παρατήρησης, εξέτασης ή μελέτης.
5
Βρείτε τις απαντήσεις, συνήθως εκμαιεύοντας πληροφορίες. Χρειάζεται μόνο λίγος ή καθόλου υπολογισμός. Ο τρόπος εργασίας δεν είναι απαραίτητο να φαίνεται.
-- ΠΗΓΕΣ (MLA):

-- ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ – ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ:

3. Μέθοδοι για συλλογή και καταγραφή πληροφοριών: να καταγράψετε τις μεθόδους που ακολουθήσατε για την συλλογή και καταγραφή των
πληροφοριών.

Κριτήριο Β: Έρευνα Κριτήριο Γ: Επικοινωνία Κριτήριο Δ: κριτική

σκέψη
0 Ο μαθητής/τρια δεν ανταποκρίθηκε Ο μαθητής/τρια δεν Ο μαθητής/τρια δεν
σε κανένα από τα ζητούμενα που ανταποκρίθηκε σε κανένα από ανταποκρίθηκε σε
περιγράφονται παρακάτω. τα ζητούμενα που κανένα από τα
 περιγράφονται παρακάτω. ζητούμενα που
περιγράφονται
παρακάτω.
1- 2 Ο μαθητής/τρια: Ο μαθητής/τρια: Ο μαθητής/τρια:
i. διατυπώνει ερώτημα -ατα προς i. μεταδίδει πληροφορίες και ιδέες i. αναλύει έννοιες,
διερεύνηση που δεν είναι σαφή και σε περιορισμένο βαθμό και με ζητήματα, μοντέλα,
στοχευμένα σε σχέση με το προς ύφος που ελάχιστα κατάλληλο οπτικές αναπαραστάσεις
έρευνα κοινωνικό πρόβλημα. για τους αποδέκτες και τον στόχο και/ή θεωρίες σε
ii. διαμορφώνει ένα περιορισμένο (εξωγλωσσικά – παραγλωσσικά περιορισμένο βαθμό
σχέδιο δράσης για τη διερεύνηση του στοιχεία προφορικού λόγου) ii. συνοψίζει πληροφορίες
ερωτήματος ή δεν ακολουθεί κανένα ii. οργανώνει τις πληροφορίες και σε περιορισμένο βαθμό
σχέδιο τις ιδέες σε περιορισμένο βαθμό για να διατυπώσει
iii. συλλέγει και καταγράφει σύμφωνα με τον ζητούμενο τύπο επιχειρήματα
περιορισμένες πληροφορίες όχι πάντα κειμένου (ενότητα, αλληλουχία,
συμβατές με το ερώτημα αισθητική Pp)
iii. καταγράφει πηγές
πληροφόρησης σε περιορισμένο
βαθμό.
3- 4 Ο μαθητής/τρια: Ο μαθητής/τρια: Ο μαθητής/τρια:
i. διατυπώνει ερώτημα -ατα προς i. μεταδίδει πληροφορίες και ιδέες i. αναλύει έννοιες,
διερεύνηση που είναι λίγο σαφή και ικανοποιητικά με ύφος κάπως ζητήματα, μοντέλα,
στοχευμένα σε σχέση με το προς κατάλληλο για τους αποδέκτες οπτικές αναπαραστάσεις
έρευνα κοινωνικό πρόβλημα. και τον στόχο (εξωγλωσσικά – και θεωρίες
ii. διαμορφώνει και σε κάποιο βαθμό παραγλωσσικά στοιχεία ii. συνοψίζει πληροφορίες
ακολουθεί ένα μερικό σχέδιο δράσης προφορικού λόγου) για να διατυπώσει
για τη διερεύνηση του ερωτήματος. ii. οργανώνει τις πληροφορίες και επιχειρήματα
iii. χρησιμοποιεί μια μέθοδο ή τις ιδέες σε κάποιο βαθμό
μεθόδους για να συλλέξει και να σύμφωνα με τον ζητούμενο τύπο
καταγράψει πληροφορίες ως επί το κειμένου (ενότητα, αλληλουχία,
πλείστον σχετικές με το ερώτημα. αισθητική Pp)
iii. κάποιες φορές καταγράφει
πηγές πληροφόρησης σύμφωνα
με αναγνωρισμένες μεθόδους.
5- 6 Ο μαθητής/τρια: Ο μαθητής/τρια: Ο μαθητής/τρια:
i. διατυπώνει ένα σαφές και i. μεταδίδει πληροφορίες και ιδέες i. πραγματεύεται έννοιες,
στοχευμένο ερώτημα -ατα προς με ακρίβεια και με ύφος ως επί ζητήματα, μοντέλα,
διερεύνηση σε σχέση με το προς το πλείστον κατάλληλο για τους οπτικές αναπαραστάσεις
έρευνα κοινωνικό πρόβλημα. αποδέκτες και τον στόχο και θεωρίες
ii. διαμορφώνει και ακολουθεί ένα (εξωγλωσσικά – παραγλωσσικά ii. συνθέτει πληροφορίες
ανεπτυγμένο σχέδιο δράσης για τη στοιχεία προφορικού λόγου) για να διατυπώσει έγκυρα
διερεύνηση του ερωτήματος. ii. οργανώνει τις πληροφορίες και επιχειρήματα
 iii. χρησιμοποιεί μια μέθοδο ή
μεθόδους για να συλλέξει και να
καταγράψει κατάλληλες πληροφορίες
σχετικές με το ερώτημα
7- 8 Ο μαθητής/τρια:
i. διατυπώνει ένα απόλυτα σαφές και
στοχευμένο ερώτημα –ατα προς
διερεύνηση σε σχέση με το προς
έρευνα κοινωνικό πρόβλημα.
ii. διαμορφώνει και ακολουθεί
αποτελεσματικά ένα διεξοδικό σχέδιο
δράσης για τη διερεύνηση του
ερωτήματος.
iii. χρησιμοποιεί μεθόδους για να
συλλέξει και να καταγράψει
κατάλληλες και ποικίλες πληροφορίες
σχετικές με το ερώτημα
6. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ 4Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ (4 ΩΡΕΣ)
12η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
τις ιδέες ως επί το πλείστον
σύμφωνα με τον ζητούμενο τύπο
κειμένου (ενότητα, αλληλουχία,
αισθητική Pp)
iii. συνήθως καταγράφει πηγές
πληροφόρησης σύμφωνα με
αναγνωρισμένες μεθόδους.
Ο μαθητής/τρια: Ο μαθητής/τρια:
i. μεταδίδει πληροφορίες και ιδέες i. πραγματεύεται
αποτελεσματικά και με ύφος ολοκληρωμένα και
απολύτως κατάλληλο για τους λεπτομερώς έννοιες,
αποδέκτες και τον στόχο ζητήματα, μοντέλα,
(εξωγλωσσικά – παραγλωσσικά οπτικές αναπαραστάσεις
στοιχεία προφορικού λόγου) και θεωρίες
ii. οργανώνει τις πληροφορίες και ii. συνθέτει πληροφορίες
τις ιδέες απολύτως σύμφωνα με για να διατυπώσει έγκυρα
τον ζητούμενο τύπο κειμένου και καλά τεκμηριωμένα
(ενότητα, αλληλουχία, αισθητική επιχειρήματα
Pp)
iii. με συνέπεια καταγράφει
πηγές πληροφόρησης σύμφωνα
με αναγνωρισμένες μεθόδους.
1. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Οι οργανωμένες και σταθερές σχέσεις και δραστηριότητες που έχουν σκοπό να ικανοποιήσουν σημαντικές
κοινωνικές ανάγκες αποτελούν τους θεσμούς…βασικά χαρακτηριστικά των θεσμών είναι: α. έχουν σημαντικούς κοινωνικούς σκοπούς…β.
παραμένουν σχετικά σταθεροί».
1.α. Αν μένατε ναυαγοί σε ένα νησί με 100 άλλα άτομα να φανταστείτε και να καταγράψετε στον ακόλουθο πίνακα τις ανάγκες που
φυσιολογικά θα καλούσασταν να καλύψετε από τη στιγμή που μείνατε ναυαγοί και για τα επόμενα 20 χρόνια.
1.β. Με ποιους θεσμούς σήμερα καλύπτονται οι ανάγκες που εντοπίσατε στην προηγούμενη άσκηση;
ΑΝΑΓΚΕΣ ΝΑΥΑΓΩΝ ΘΕΣΜΟΙ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
 Οικογενειακοί
 Εκπαιδευτικοί
 Οικονομικοί
 Πολιτικοί
 θρησκευτικοί

2. Στον ακόλουθο πίνακα να αντιστοιχήσετε τους θεσμούς που σας δίνονται με την κατηγορία στην οποία ανήκουν (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΘΕΣΜΩΝ ΘΕΣΜΟΙ
 1. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ  Δικαστήριο ( )
2. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ  Νηπιαγωγείο ( )
 Βουλή ( )
3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ
 Εκκλησία ( )
4. ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ
 Επιχειρήσεις ( )
5. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ  Τράπεζες ( )
 Στρατός ( )
 Δήμος ( )
 Οργανισμός επιμόρφωσης εκπαιδευτικών ( )
 Οικογένεια ( )
 Νομαρχίες ( )
 γάμος
 Πανεπιστήμια: ΑΕΙ - ΤΕΙ ( )
 Μητρόπολη ( )
 Δημοτικά σχολεία ( )
 Πατριαρχείο ( )
 Κέντρα διαρκούς επιμόρφωσης ( )
 Κόμματα ( )
 Συγγένεια ( )
 Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο ( )

3. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Όσο οι κοινωνίες εξελίσσονται και εκσυγχρονίζονται, νέες κοινωνικές ανάγκες δημιουργούνται και μαζί τους
νέοι θεσμοί…οι κοινωνίες μεταβάλλονται, αλλάζουν αργά ή ραγδαία, επαναστατικά ή ειρηνικά…Όταν μιλάμε για μεταβολή της ελληνικής
κοινωνίας τις τελευταίες δεκαετίες εννοούμε ότι άλλαξαν οι θεσμοί της».
Στον ακόλουθο πίνακα σας παρουσιάζονται κάποιοι θεσμοί. Να τους εντάξετε στους νέους θεσμούς ή σε αυτούς που καταργήθηκαν. Έπειτα να
εξηγήσετε τις αλλαγές στη κοινωνία που αναγκαστικά τους δημιούργησαν η τους κατήργησαν. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
 ΘΕΣΜΟΙ ΝΕΟΣ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΑΝ Η
ΚΑΤΗΡΓΗΜΕΝΟΣ ΚΑΤΗΡΓΗΣΑΝ
Ολοήμερο δημοτικό σχολείο
Διαδικτυακό εμπόριο (π.χ.
amazon…)
Ιδιωτικά πανεπιστήμια
Βασιλεία
Προίκα
Ανοιχτό πανεπιστήμιο
Δώρο Πάσχα και αργίες σε
εργαζομένους
Πολιτικός γάμος
ομοφυλοφίλων
Μη κυβερνητικές οργανώσεις
Θανατική ποινή
Σχολική ποδιά
Μερική απασχόληση
πολιτικός γάμος

4. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Με την αλλαγή των θεσμών, αλλάζουν οι θέσεις, δηλαδή η εξουσία που έχουν τα άτομα μέσα στους θεσμούς
και μαζί αλλάζουν οι ρόλοι και οι κανόνες που τους προσδιορίζουν».
Να επιβεβαιώσετε αυτή τη θέση μελετώντας την περίπτωση της ισοτιμίας της γυναίκας (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
 Αλλαγή θεσμών → Αλλαγή κοινωνικών Αλλαγή εξουσίας ατόμων Αλλαγή κοινωνικών Αλλαγή κοινωνικών
θέσεων → → ρόλων → κανόνων
Ισοτιμία της γυναίκας

5. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο «Όταν ένας θεσμός δημιουργείται με νόμο τότε ονομάζεται τυπικός και η διαδικασία δημιουργίας του
θεσμοθέτηση. Όταν αντίθετα εφαρμόζεται με πρωτοβουλία ορισμένων ατόμων και αποτελεί συνήθεια, τότε ο θεσμός ονομάζεται άτυπος και η
διαδικασία δημιουργίας του θεσμοποίηση».
Να επιλέξετε στους ακόλουθους θεσμούς αν συνδέονται με τα ζεύγη τυπικός – θεσμοθέτηση ή άτυπος – θεσμοποίηση (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
ΘΕΣΜΟΣ ΤΥΠΙΚΟΣ - ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΑΤΥΠΟΣ - ΘΕΣΜΟΠΟΙΗΣΗ
Θανατική ποινή
Πολιτικός γάμος
Έθιμα Χριστουγέννων
Δώρο Πάσχα
Βραβεία Νόμπελ
Έθιμα αποκριάς

6. Το σχολικό βιβλίο στις σσ. 34 – 35 παρουσιάζει κάποιες μορφές οικογένειας ως εξής:

 Εκτεταμένη οικογένεια →
«Στις παραδοσιακές κοινωνίες συναντάμε τη μορφή της εκτεταμένης οικογένειας, που συνήθως είναι πατριαρχική, δηλαδή αρχηγός της είναι
ο μεγαλύτερος σε ηλικία άνδρας. Η εκτεταμένη οικογένεια περιλαμβάνει πολλές μικρότερες οικογένειες, συνήθως αδελφών, οι οποίες
συγκατοικούν με τους γονείς. Στις οικογένειες αυτές εργάζονται όλα τα μέλη στην οικογενειακή επιχείρηση (αγροτική, κτηνοτροφική ή
οικοτεχνία). Οι δεσμοί των μελών είναι ισχυροί, εφόσον η οικογένεια έχει πολλές λειτουργίες: παράγει, εκπαιδεύει επαγγελματικά τα νέα μέλη,
φροντίζει τα ασθενή, ανάπηρα και ηλικιωμένα μέλη της.»
 Πυρηνική οικογένεια →
 «Στις σύγχρονες κοινωνίες και στα αστικά κέντρα η κύρια μορφή της οικογένειας είναι η πυρηνική οικογένεια. Η πυρηνική οικογένεια
αποτελείται από τους συζύγους και τα παιδιά και κύριες λειτουργίες της είναι η ανατροφή και κοινωνικοποίηση των νέων σε συνθήκες
ασφάλειας, φροντίδας και αγάπης αλλά και η συναισθηματική στήριξη των συζύγων. Σήμερα, άλλοι ειδικοί φορείς έχουν αναλάβει τις λειτουργίες
της παραδοσιακής οικογένειας (οι επιχειρήσεις την παραγωγή αγαθών, τα νοσοκομεία τη φροντίδα των ασθενών, οι οίκοι ευγηρίας τους
ηλικιωμένους, τα σχολεία και τα κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης τη μετάδοση γνώσεων στους νέους).»
 Μονογονεϊκή οικογένεια →
«Συχνή μορφή πυρηνικής οικογένειας στις σύγχρονες κοινωνίες είναι η μονογονεϊκή οικογένεια, στην οποία τα παιδιά ζουν με τον ένα γονέα,
εξαιτίας χηρείας, διαζυγίου ή μερικές φορές προσωπικής επιλογής.»

6.α. Με βάση αυτές τις πληροφορίες από το σχολικό βιβλίο να εντάξετε τις ακόλουθες φωτογραφίες στο αντίστοιχο είδος οικογενειακής
οργάνωσης.
13η ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ
7.1. Να εντοπίσετε στην 3η παράγραφο του κειμένου το φαινόμενο το οποίο πραγματεύεται το κείμενο. (ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ)
7.2. Να εντοπίσετε στην 6η παράγραφο του κειμένου τα αίτια του φαινομένου της υπογεννητικότητας (ΟΜΑΔΕΣ 1 - 2)
7.3. Να εντοπίσετε στις παραγράφους 9 και 10 του κειμένου τα αίτια του φαινομένου της υπογεννητικότητας (ΟΜΑΔΕΣ 3 - 4)
7.4. Να εντοπίσετε στην 11η παράγραφο του κειμένου τα αίτια του φαινομένου της υπογεννητικότητας (ΟΜΑΔΕΣ 5 - 6)
1. Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών χωρών, είναι γνωστό εδώ και καιρό.
Αρχικά, ως κύριο αίτιό της ενοχοποιήθηκε η απροθυμία των ατόμων να αποκτήσουν πολλά παιδιά. Τα αίτια, όμως, είναι πιο βαθιά.
2. Στις μέρες μας γίνεται πια αντιληπτό ότι μια από τις βασικές αιτίες για τα χαμηλά ποσοστά γεννητικότητας δεν είναι η «αρνησιπαιδία», αλλά η
αναβολή της γέννησης του πρώτου παιδιού. Το παράδοξο στην αναβολή αυτή έγκειται στο γεγονός ότι ανάμεσα στα αίτιά της είναι δύο από τα
μεγαλύτερα αγαθά για τον άνθρωπο: η εκπαίδευση και η επαγγελματική σταδιοδρομία. Η ολοένα, μάλιστα, μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών σε
αυτά –επίτευγμα της Δεύτερης Δημογραφικής Μετάβασης, με την προώθηση νέων διαφυλικών προτύπων - επιδεινώνει την κατάσταση, αφού η
αυξανόμενη ηλικία απόκτησης του 1ου παιδιού προκαλεί, όχι μόνο προβλήματα υπογονιμότητας, αλλά και μείωση του συνολικού αριθμού παιδιών που
τελικά αποκτώνται. Πραγματικά, η εκπαίδευση, που στις μέρες μας τείνει να είναι πολυετής και που ένα μεγάλο ποσοστό νέων την αποκτά στα
ανώτερα επίπεδά της, καθώς και η επιδίωξη οικοδόμησης επαγγελματικής σταδιοδρομίας λειτουργούν, συχνά εις βάρος της έγκαιρης δημιουργίας
οικογένειας και γίνονται παράγοντες έντασης του φαινομένου της υπογεννητικότητας. Το πρόβλημα θα σταματήσει να υφίσταται, όχι όταν οι δύο
αυτοί παράγοντες εκλείψουν – πράγμα που ούτως ή άλλως δεν είναι ούτε δυνατόν, ούτε επιθυμητό - αλλά όταν, με τη λήψη των κατάλληλων μέτρων,
οι νέοι θα μπορούν να τους συνδυάσουν με την απόκτηση παιδιών.
3. Επίσημο έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφερε το Μάρτιο του 2005 σχετικά με τις ανησυχητικές δημογραφικές αλλαγές που αφορούν
την υπογεννητικότητα: «Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σήμερα μια πρωτοφανή δημογραφική αλλαγή… Τα νέα κράτη-μέλη, με εξαίρεση την Κύπρο και τη
Μάλτα, βλέπουν τον πληθυσμό τους να μειώνεται. Σε πολλές χώρες η εγκατάσταση μεταναστών είναι ζωτικής σημασίας, αφού συμβάλλει στην αύξηση του
πληθυσμού. Η γεννητικότητα έχει πέσει κάτω από το ποσοστό που μπορεί να εξασφαλίσει την ανανέωση του πληθυσμού (περίπου 2.1 παιδιά ανά γυναίκα)
και μάλιστα σε πολλά κράτη-μέλη το ποσοστό είναι πιο χαμηλό και από 1.5 παιδιά ανά γυναίκα » (EuropeanCommission 2005:2). Το παραπάνω
απόσπασμα συνοπτικά περιγράφει το πρόβλημα της υπογεννητικότητας στην Ευρώπη και αποτελεί προειδοποίηση για την ανάγκη λήψης μέτρων,
ώστε να αντιμετωπισθεί το φαινόμενο. […] Χαρακτηριστική είναι η διαπίστωση ότι, ενώ ο συνολικός αριθμός των γεννήσεων στην Ευρώπη το 1964
είχε φτάσει τα 7.3 εκατομμύρια, το 2002 έπεσε στα 4.7 εκατομμύρια (Eurostat, 2004) και εύλογα οι μελετητές προειδοποιούν ότι, εάν τα ποσοστά των
γεννήσεων δεν ξεπεράσουν το όριο των 1.3 παιδιών ανά γυναίκα για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε σε περίπου 40 χρόνια από σήμερα ο πληθυσμός
της Ευρώπης θα έχει μείνει ο μισός. Το ίδιο επισημαίνουν και οι Skirbekk, Lutz και Testa (2006), που κάνουν λόγο για την «παγίδα» της χαμηλής
γεννητικότητας. Υποστηρίζουν, δηλαδή, ότι από τη στιγμή που η γεννητικότητα πέσει κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο, τότε η υπογεννητικότητα
είναι πιθανό να καταστεί μη αναστρέψιμη στο μέλλον. Η παραπάνω θεωρία, βέβαια, δεν αποτελεί κανόνα και δεν επαληθεύεται πάντα, είτε λόγω
μέτρων που λαμβάνονται από την πολιτεία κάθε κράτους για την αντιμετώπιση του προβλήματος, είτε λόγω της μικρότερης ή μεγαλύτερης
πληθυσμιακής τόνωσης που επιφέρει η εισροή μεταναστών σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. Η Ελλάδα, έχοντας γεννητικότητα κάτω από το
καθορισμένο όριο των 1.3 παιδιών ανά γυναίκα από το 1998 και για 6 συνεχόμενα έτη, κατόρθωσε τελικά να το υπερβεί, έστω οριακά, το 2004 και
συνεχίζει να το υπερβαίνει μέχρι σήμερα.
[…]
5. Στη νέα μεταϋλιστική και μεταμοντέρνα εποχή το άτομο επιδιώκει την εσωτερική του ολοκλήρωση και αυτοπραγμάτωση, την πνευματική του
ανάπτυξη, την ικανοποίηση των προσωπικών του φιλοδοξιών, την αναγνώριση, την επαγγελματική ανέλιξη, την αυτονομία και την ελεύθερη έκφραση
ιδεών και απόψεων. Στα πλαίσια αυτά εντάσσονται η έμφαση στην προσωπική μόρφωση και η προσήλωση στη δημιουργία αξιόλογης επαγγελματικής
σταδιοδρομίας. Η επιδίωξη της αυτοπραγμάτωσης παραμερίζει την ιδέα του γάμου. Χαρακτηριστικό είναι ότι ακόμη και στην Ελλάδα, που θεωρείται
παραδοσιακή χώρα και πιστή στο θεσμό της οικογένειας, οι σύναψη γάμων έχει ελαττωθεί σημαντικά κατά τα τελευταία χρόνια. Το 1991
σημειώθηκαν 65.568 γάμοι, σε μια δεκαετία ο αριθμός τους έπεσε σε 58.491, το 2004 μειώθηκε ακόμη περισσότερο και έφτασε τους 51.377.
[…]
6. Επιπλέον, νέες μορφές οικογένειας εμφανίζονται, όπως η ‘συμβίωση’, η οποία πιθανό να οδηγεί -στις λιγότερο συντηρητικές χώρες- στην
απόκτηση παιδιού εκτός γάμου. Ο αριθμός των διαζυγίων αυξάνεται ραγδαία. Τα ποσοστά τους στην Ελλάδα δεν θα μπορούσε να τα διανοηθεί ούτε ο
πιο διορατικός μελετητής μερικές δεκαετίες πριν. Ενώ το 1991 τα διαζύγια δεν ξεπερνούσαν τα 6.351, το 2007 διπλασιάστηκαν και έφτασαν τα
12.994, αριθμός που αντανακλά τις κοινωνικές μεταβολές που διενεργούνται και στον Ελληνικό χώρο. Στο φαινόμενο των διαζυγίων συμβάλλει η
χειραφέτηση της γυναίκας- αποτέλεσμα της μόρφωσης, της δυναμικής της ένταξης στον εργασιακό χώρο και της οικονομικής ανεξαρτητοποίησής της
στα πλαίσια της ισότητας των δύο φύλων. Πράγματι, η ισότητα μεταξύ αντρών και γυναικών είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα της Δεύτερης
Δημογραφικής Μετάβασης, που θέλει τη γυναίκα ισότιμη με τον άντρα και εξίσου δραστήρια επαγγελματικά και υπεύθυνη για την οικονομική
ευμάρεια της οικογένειας. Αξιοσημείωτη πρόοδος έχει συντελεστεί σχετικά με την ισότητα ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα, τόσο ως προς τις
εκπαιδευτικές όσο και ως προς τις επαγγελματικές ευκαιρίες. Ωστόσο, στα στενά πλαίσια της οικογένειας οι ρόλοι αντρών και γυναικών είναι ακόμη
διακριτοί και το μεγάλωμα και η φροντίδα των παιδιών ανήκουν κατά κύριο λόγο ή και αποκλειστικά στις αρμοδιότητές των γυναικών, γεγονός που
καθιστά δύσκολο το συνδυασμό οικογένειας με εκπαίδευση και επαγγελματική σταδιοδρομία.
[…]
7. Έτσι, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, από τα μέσα κιόλας της δεκαετίας του ’70, σημειώνουν άνοδο στους μέσους όρους απόκτησης του πρώτου
παιδιού αδιάκοπα για τρεις δεκαετίες. Ως αποτέλεσμα, η μετάβαση στη μητρότητα πραγματοποιείται 4-5 χρόνια αργότερα από την προηγούμενη
γενιά. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη, το 1980 η Ελβετία, η Ολλανδία, η
Φινλανδία, η Σουηδία, η Γερμανία και η Ιταλία ήταν οι χώρες με τους μεγαλύτερους μέσους όρους, οι οποίοι ξεπερνούσαν την ηλικία των 25 ετών. Η
Ελλάδα, χώρα παραδοσιακή, πιστή στο θεσμό της οικογένειας και περισσότερο συντηρητική, σε σύγκριση με τις Βόρειες Ευρωπαϊκές, άρχισε να
βιώνει το φαινόμενο πιο έντονα λίγο αργότερα. Έτσι, το 1980 ο μέσος όρος απόκτησης του πρώτου παιδιού ήταν σχετικά χαμηλός (23.3). Ωστόσο,
στη συνέχεια εμφάνισε μια ραγδαία αύξηση στους μέσους όρους, σε τέτοιο βαθμό, ώστε το 2007 η μέση ηλικία απόκτησης του πρώτου παιδιού να
ανέρχεται σε 29.2, δηλαδή 5.9 χρόνια περισσότερα συγκριτικά με τη μέση ηλικία του 1980. Ως εκ τούτου, το φαινόμενο αναμφισβήτητα χρήζει
κοινωνιολογικής μελέτης, αφού η ηλικία των 29.2 αποτελεί πλέον από τους μεγαλύτερους μέσους όρους στην Ευρώπη, ξεπερνώντας ακόμη και
αυτούς από πολλές προοδευτικές χώρες του Βορρά.
8. Από κοινωνιολογικής άποψης τα αίτια μπορούν να εντοπιστούν στις ιδεολογικές τάσεις της Δεύτερης Δημογραφικής Μετάβασης (Lesthaeghe,
2001), καθώς και στο πολιτισμικό και κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο κάθε χώρας. Παρακάτω απαριθμούνται μερικά από τα πιθανά αίτια της αναβολής
των γεννήσεων:
 Η πολυετής εκπαίδευση σε ολοένα υψηλότερα επίπεδα.
 Η ανεπαρκής υποστήριξη από το κράτος πρόνοιας σε νέες μητέρες
 Η ανεργία
 Η προσήλωση στη δημιουργία επαγγελματικής σταδιοδρομίας
 Η χειραφέτηση της γυναίκας
 Η δυναμική ένταξη της γυναίκας στον εργασιακό τομέα
 Ο αυξανόμενος εργασιακός ανταγωνισμός
 Τα μη ελαστικά εργασιακά ωράρια
 Η επιδίωξη για ολοένα μεγαλύτερη ποιότητα ζωής και απόκτηση ελεύθερου χρόνου
 Η ανάγκη για προσωπική ανάπτυξη, ικανοποίηση ατομικών αναγκών, αυτοπραγμάτωση και αυτονομία
 Ο καταναλωτισμός, ο οποίος απαιτεί και τους αντίστοιχους οικονομικούς πόρους και οδηγεί πολλές φορές σε περισσότερες ώρες εργασίας
 Ο αυξανόμενος αριθμός διαζυγίων
 Η συμβίωση που συχνά δε συνοδεύεται από την απόκτηση παιδιών
  Η ευρεία χρήση μεθόδων αντισύλληψης
Ο βαθμός της επίδρασης των παραπάνω αιτίων μπορεί να διαφοροποιείται ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες, από χώρα σε χώρα ή ακόμα και ανάμεσα
σε περιοχές (π.χ. αγροτικές, ημιαστικές, αστικές) του ίδιου κράτους.
[…]
9. Η πορεία της ζωής των ανθρώπων έχει αλλάξει σημαντικά, συγκρινόμενη με αυτήν μερικές δεκαετίες πριν. Μετά την ολοκλήρωση του
σχολείου, στην οποία λίγοι κατόρθωναν να φτάσουν λόγω οικονομικών κυρίως λόγων ή έλλειψης υποστήριξης από το περιβάλλον, ο αντρικός
πληθυσμός στο παρελθόν εντασσόταν όσο το δυνατό γρηγορότερα στο εργατικό δυναμικό της χώρας, ενώ ο γυναικείος προχωρούσε στη δημιουργία
οικογένειας. Οι μεταλυκιακές σπουδές, ωστόσο, στις μέρες μας θεωρούνται σχεδόν δεδομένες και στόχος της πλειοψηφίας των μαθητών είναι η
εισαγωγή τους σε κάποιο Πανεπιστημιακό Ίδρυμα. Οι οικονομίες της Μεταβιομηχανικής εποχής και η έντονη ανταγωνιστικότητα που τις διακρίνει,
απαιτούν υψηλά μορφωμένο ανθρώπινο δυναμικό και δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για εφησυχασμό. Η υψηλή εκπαίδευση τείνει να γίνει
μονόδρομος για την εξασφάλιση σταθερής και σχετικά καλά αμειβόμενης εργασίας. […] Στην Ελλάδα τα μεγάλα ποσοστά των νέων που σπουδάζουν
εκθέτουν τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα και επιτρέπουν τη διεξαγωγή συμπερασμάτων, σχετικά με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
Κατά μέσο όρο περίπου 350.000 νέοι εισάγονται κάθε χρόνο στην Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, από τους οποίους η πλειοψηφία είναι γυναίκες
(πίνακας 9, διάγραμμα 1). Ο αριθμός αυτός είναι κατά πολύ μεγαλύτερος, αν προστεθούν οι φοιτητές των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων.
[…]
10. Για ένα σημαντικό, λοιπόν, ποσοστό νέων η εκπαίδευση μετά την αποφοίτηση από το σχολείο μπορεί να συνεχίζεται για δέκα περίπου χρόνια.
Ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος, αν καθυστερήσει η εισαγωγή στο επιθυμητό Πανεπιστημιακό Ίδρυμα ή Μεταπτυχιακό/Διδακτορικό πρόγραμμα ή
παραταθεί η επιτυχής ολοκλήρωση των σπουδών. […] Λόγω των σπουδών και, επομένως, της αργοπορημένης ένταξης στην αγορά εργασίας,
καθυστερεί και το πέρασμα στην ενηλικίωση. Όπως παρατηρούν πολλοί ερευνητές (Kohler et al. 2002; Billari, 2004; Billari, Philipov and Baizan,
2001), το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τους Έλληνες νέους, οι οποίοι δεν
εγκαταλείπουν την πατρική εστία, παρά μόνο όταν αποκατασταθούν πλήρως επαγγελματικά και αποκτήσουν ένα αξιόπιστο, σταθερό εισόδημα.
Σχετική έρευνα στην Ιταλία και την Ισπανία έδειξε ότι η είσοδος στην αγορά εργασίας επιταχύνει την απομάκρυνση από την πατρική εστία και τη
δημιουργία οικογένειας (Billari et al. 2005)
[…]
11. Το φιλελεύθερο μοντέλο χαρακτηρίζεται από χαμηλό επίπεδο κρατικών παροχών σε φοιτήτριες παντρεμένες ή άγαμες μητέρες και
περιορίζονται μόνο σε περιπτώσεις απόλυτης φτώχειας και ανέχειας. Καθώς οι επιλογές για εργασία μερικής απασχόλησης είναι περιορισμένες και η
οικονομική κρατική ενίσχυση ελλιπής, οι γυναίκες συχνά εγκαταλείπουν σπουδές ή εργασία προκειμένου να προχωρήσουν στη δημιουργία
οικογένειας και να ασχοληθούν με την ανατροφή των παιδιών τους. Υπάρχει διαχωρισμός αντρικών και γυναικείων επαγγελμάτων σε αρκετά μεγάλο
βαθμό (Dally, 2000). Aντίθετα, στο σοσιαλδημοκρατικό κράτος πρόνοιας οι πολιτικές του κράτους προωθούν την ισότητα των δύο φύλων και
παρέχονται ίσες ευκαιρίες εργασίας σε όλους τους πολίτες. Η νέα γυναίκα ενισχύεται, μέσω γενναιόδωρων κρατικών παροχών, ώστε να είναι σε θέση
να επιδιώξει την πραγματοποίηση των προσωπικών της φιλοδοξιών, εκπαιδευτικών ή επαγγελματικών, σε συνδυασμό με την απόκτηση και την
ανατροφή των παιδιών της. Η δυνατότητα εύρεσης εργασίας μερικής απασχόλησης και, μάλιστα, καλά αμειβόμενης, θεωρείται το μεγάλο προσόν του
σοσιαλδημοκρατικού μοντέλου κρατικής πρόνοιας.
(Απόσπασμα από την εργασία των Ε. Παπάνη, Α. Μπαλάσα, Ε. Παπάνη με τίτλο «Υπογεννητικότητα, αστικοποίηση και εκπαίδευση», 12 / 08 / 2010,
http://epapanis.blogspot.gr/2010/08/blog-post.html)
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΠΟΥ
ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΕΤΑΙ ΤΟ
ΚΕΙΜΕΝΟ
ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ
ΥΠΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 





 



ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Αν δεν βγαίνει η 4η ενότητα κάνουμε τις πρώτες τρεις με το διαγώνισμα και μετά
τις 2 διαμορφωτικές για την έρευνα