VERKEERSMEUBILAIR &

03 BLACKSPOT ANALYSE
Yves Blufpand, MSc
Training Verkeerskunde - Ministerie van Openbare Werken 21 okt 2022
Suraj Kishoen Misier, MSc
 OPBOUW COLLEGES
2

WEEK ONDERWERP

01 Inleiding Verkeerskunde & Verkeersveiligheid

02 Wegontwerpen
03 Verkeersmeubilair & Verkeersveiligheid (vervolg)
04 Kruisingen
05 Mobiliteit, verkeersafwikkeling, verkeersmanagement
06 Modaliteiten & Overige onderwerpen
 INHOUD COLLEGE
11

¨ Verkeersmeubilair
¨ Intro blackspot analyse
¨ Intro verkeersveiligheidsaudit
12

INTRO VERKEERSMEUBILAIR
 INTRODUCTIE VERKEERSMEUBILAIR
13

Functie? Verkeersmeubilair of wegmeubilair:

¨ Verkeersregulering
Verkeersregulerende objecten in de openbare ruimte zoals
verkeerszuilen, verlichting, portalen/borden met
wegaanduidingen en richtingaanwijzers, evenals verkeersborden,
Wat? verkeerslichten, parkeermeters en wegmarkeringen .

¨ Bebording

¨ Wegmarkering, bebakening

¨ Bewegwijzering

¨ Snelheidsremmers

¨ Openbare verlichting

¨ Vangrails

¨ Verkeersregelinstallaties

¨ Etc.

? Welk verkeersmeubilair kennen jullie?

 VERKEERSMEUBILAIR
INHOUD
14

¨ Relevante publicaties CROW

¨ Bebording
¨ Wegmarkering
¨ Vangrails
¨ Snelheidsremmers
 VERKEERSMEUBILAIR
CROW PUBLICATIES
15

CROW –Publicatie Crow-Nr

Richtlijn wegbewijzering 222
Richtlijnen voor bebakening en markering van wegen 207
Handboek verkeersveiligheid 261
Handboek Veilige inrichting van bermen – Niet-autosnelwegen buiten de bebouwde kom 202
ASVV 2012, Aanbevelingen voor verkeersvoorzieningen binnen de bebouwde kom 723
Handboek wegontwerp 2013 328 - 331
Handboek verkeerswetgeving 264
Richtlijn verkeersdrempels 172
Traverse: doorgaande weg binnen de bebouwde kom 857
ROA Handboek Bermbeveiligingsvoorzieningen 706
Uitritten en uitritconstructies 228
Veilig oversteken Vanzelfsprekend 226
Etc..
16

VERKEERSBORDEN
 VERKEERSBORDEN
INTRO
17

Waarom?
¤ Verhogen attentieniveau
¤ Mede sturen gewenst
verkeersgedrag

Let op!
¤ Gewenst verkeersgedrag zoveel
mogelijk afdwingen via geometrie
weginfrastructuur
¤ Teveel bebording = gebrek aan
overtuigingskracht en overdaad
aan informatie → saneer
verkeerstekens
¤ Borden hebben juridische basis
(krachtens Staatsbesluit)!
¤ Eenduidigheid!

Voor Surinaamse verkeersborden zie Rijbesluit 1957

Lijst van Nederlandse verkeersborden. Zie ook boek. verwerkt in rijles theorieboeken
 VERKEERSBORDEN
VOORBEELDEN PRAKTIJK
18

? Wat wordt verwacht van weggebruiker?

 VERKEERSBORDEN
VOORBEELDEN PRAKTIJK
19
 VERKEERSBORDEN
VOORBEELDEN PRAKTIJK
20
 VERKEERSBORDEN
VOORBEELDEN PRAKTIJK
21
 VERKEERSBORDEN
VOORBEELDEN PRAKTIJK
22
 VERKEERSBORDEN
VOORBEELDEN PRAKTIJK
23
 VERKEERSBORDEN
VOORBEELDEN PRAKTIJK
24
 VERKEERSBORDEN
UITVOERINGSEISEN
25

¨ Typen verkeersborden gedefinieerd in het Rijbesluit

¨ Verkeersborden uitvoeren conform de NEN 3381: Verkeerstekens,
algemene voorschriften voor borden

Eisen omtrent:
¨ Afmeting

¨ Vorm

¨ Waarneembaarheid, retro reflectie

¨ Plaatsing
 VERKEERSBORDEN
UITVOERINGSEISEN - AFMETINGEN
26

Maatvoering tenminste overeenkomstig in NEN 3381 opgenomen typen:

¨ Type III: bij maximumsnelheid 120 km/h of minder

¨ Type II: bij maximumsnelheid 80 km/h of minder

¨ Type I: bij maximumsnelheid 50 km/h of minder

¨ Type 0: bord B1 als herhalingsbord, alsmede de borden D2 en D3

indien gecombineerd met de gele koker/zuil.

 VERKEERSBORDEN
UITVOERINGSEISEN – AFMETINGEN PER VORM
27

Vormgeving Maat Type(mm) Type(mm) Type(mm) Type(mm)

0 I II III

Rond diameter 400 600 800 1000

Driehoek zijde 500 700 900 1100

Vierkant zijde 400 600 800 1000

Rechthoek breedte 300 400 600 800
hoogte 450 600 900 1200

Achthoek hoogte X 700 900 X

Bron: NEN 3381
 VERKEERSBORDEN
UITVOERINGSEISEN – RETRO REFLECTIE
28
 VERKEERSBORDEN
UITVOERINGSEISEN – PLAATSING
29

Algemene eisen plaatsing:

¤ Waarneembaarheid moet gewaarborgd zijn
¤ Geen belemmering zicht op verkeer en verkeerstekens

¤ Plaatsing in beginsel haaks op de weg

¤ Buiten bebouwde kom max. 2 borden boven elkaar (NL)

¤ In beginsel aan de linkerzijde van de weg

¤ Plaatsing t.o.v. het actiepunt zodanig dat ze uit het oogpunt van
waarneembaarheid, leesbaarheid en verkeersveiligheid het beste voldoen
 VERKEERSBORDEN
UITVOERINGSEISEN – PLAATSING
30
Plaatsingshoogte:
¤ Plaatsingshoogte geënt op gemiddelde
zichthoogte weggebruikers:
Ooghoogte bestuurder personenauto ca.
1,10m, fietser ca. 1,75m
¤ Plaatsingshoogte waar relevant tevens
gebaseerd op benodigde vrije hoogte
voetgangers en ander verkeer
¤ Buiten bebouwde kom kan
minimale hoogte onderkant (onderste) bord
worden afgestemd op ooghoogte automobilist
:1,20m. Noot: recentelijk ervaring met 1,35m
tot 1,50m (MOW)
¤ Binnen de bebouwde kom op
vrije hoogte voor voetgangers: 2,20 m
Plaatsing t.o.v. wegrand:
¤ Buiten profiel van vrije ruimte rijbaan
¤ Afstand rand bord – kant rijbaan minimaal
0,60m, maximaal 3,60m (wegen bubeko,
zonder parkeer- of vluchtstrook: min. 1,80m)
Plaatsing t.o.v. actiepunt:
Indicatieve plaatsingsafstanden t.o.v. actiepunt:
¤ Bibeko: In of nabij het actiepunt
¤ Bubeko:
n (Brom)fietspaden: 30 – 50m
n 50km/h wegen: 110 – 200m
n 80km/h wegen: 100 – 200m
n 100-120 km/h wegen: 120 – 300m
32

WEGMARKERINGEN
 WEGMARKERING
INTRO
33

? Welk type wegmarkering herken je?

 WEGMARKERING
INTRO
34

Wat is wegmarkering? herkenbaarheid beslissingspunten,

¤ Op het wegdek aangebrachte tekens aangeven keuzemogelijkheden
¤ Ter geleiding, waarschuwing en regeling
van het verkeer Typen:
¤ Lengtemarkering
Waarom wegmarkering? ¤ Dwarsmarkering
¤ Bevordering gewenst verkeersgedrag: ¤ Pijlmarkering
waar stoppen verplicht, waar stilstaan ¤ Tekstmarkeringen
toegestaan, waar voorrang verlenen, ¤ Vlakmarkeringen
welke snelheid
¤ Overige markeringen
¤ Hulpmiddel bij positiebepaling
voertuigen, obstakels
¤ Verhoging attentieniveau door
accentueren discontinuïteiten, verhogen
 WEGMARKERING
TYPE: LENGTEMARKERINGEN
35

In lengterichting die in het algemeen evenwijdig

lopen aan de wegas.
¨ Asstreep:
Scheiding rijstroken in tegengestelde rijrichting
Doorgetrokken of onderbroken 1-3 patroon
(Bibeko)

¨ Deelstreep
Scheiding rijstroken in zelfde rijrichting
Doorgetrokken of onderbroken 1-3 patroon
(Bibeko)

¨ Kantstreep
Begrenzing rijbaan.
Doorgetrokken of onderbroken 1-3 / 3-3
patroon (Bibeko)
 WEGMARKERING
TYPE: DWARSMARKERINGEN
36

In dwarsrichting waarvan de richting in beginsel ¨ Oversteekplaats

een rechte hoek maakt met de as van de weg. ¤ Voetgangers – zebra markering (breedte
¨ Driehoeksmarkeringen (haaientanden): 4000mm, 500mm blokken)
Voorrangsaanduiding (met of zonder bord) ¤ Voetgangers – kanalisatiestrepen
Op weg welke voorrang moet verlenen. ¤ (brom-)fiets – blokmarkering
¤ (brom-)fiets - kanalisatiestrepen
¨ Stopstreep
T.p.v.
¤ voorrangskruispunten (met stop bord) enkele
streep 300mm.
¤ VRI kruispunt: Enkele- (300mm) of dubbele streep
(3 x 150mm)
¤ (brom)fietspaden t.p.v. kruispunten : enkele streep
200mm
 WEGMARKERING
TYPE: PIJLMARKERINGEN
37

In een rijstrook aangebrachte pijlen

die het verkeer in de
desbetreffende rijstrook de
verplichting geven de aangeduide
rijrichting(en) of rijstrook te volgen
¨ Normale
¨ Bijzondere
 WEGMARKERING
TYPE: TEKSTMARKERINGEN & SYMBOOLMARKERING
38

Woorden of getallen op het wegdek. Kunnen toegepast worden ter

ondersteuning van een verkeersregel of als zelfstandige verkeersregel.
 WEGMARKERING
TYPE: VLAKMARKERINGEN
39

¨ Puntstukken ¨ Witte vlakken

 WEGMARKERING
TYPE: OVERIGE MARKERINGEN
40

¨ Verdrijfstrepen ¨ Doorgetrokken strepen in lengte-

of dwarsrichting of scheef op de
wegas

Pianoklavier markering bij

drempels⬇
41

VANGRAILS
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
42
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
43
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
44
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
45
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
46
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
47
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
48
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
49
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
50
 VANGRAILS
VOORBEELDEN PRAKTIJK
51
 VANGRAILS
WAT –WAAROM- WAAR?
52

Barierre naast (langs) de weg die moet voorkomen ¤ Bij verhoogd risico op ernstige (letsel)schade
dat voertuigen de weg in zijdelingse richting indien voertuig van de weg raakt
verlaten n Onvoldoende vrije uitwijkruimte (clear zone)
Waarom? n Tegenliggers (gescheiden rijstroken)
n Objecten (b.v. stroompalen, stenen, gebouwen,
¤ Afschermen gevaar brughoofden)
¤ Voorkomen van letselschade, schade aan n Wanden (cut)
voertuigen en objecten n Grote hoogteverschillen (ravijnen)
Waar/ Wanneer? n Kantelgevaar (b.v. Weggoten, steile
neerwaartse hellingen)
¤ Bij verhoogd gevaar van de weg raken: n Water! (verdrinkingsgevaar)
n Bochten n Gebieden met kwetsbare mensen (b.v.
n Hoge snelheden schoolplein, wegwerkzaamheden)
n Glad wegdek
n In het verleden (meerdermaals) ongelukken
geweest
 VANGRAILS
TYPEN
53

Typen:
Ø Flexibel: hoge deflectie,
energiedissipatie
Ø Semi-rigide: minder
deflectie
Ø Rigide: geen deflectie,
principe van redirigeren
van voertuig
Noot:
Aandacht voor eindafwerking (gevaar voor spietsen,
kantelgevaar, energiedissipatie)
54

SNELHEIDSREMMERS
 SNELHEIDSREMMERS
INTRO
55

Functie:
Plaatselijk verlagen van de snelheden
Typen:
Ø Drempels

Ø Plateaus

Ø Discontiuiteiten in het horziontale wegverloop (vb. middeneiland,

versmalling rijstrook/ vermindering rijstroken)

Ø Rumble strips

Ø Overige ribbels etc.

 SNELHEIDSREMMERS
MAATVOERING- DREMPELS
56
 SNELHEIDSREMMERS
MAATVOERING- PLATEAU’S
57
 SNELHEIDSREMMERS
VOORBEELDEN
58
59
60
64

VRAGEN?
65

VERKEERSVEILIGHEID (VERVOLG)
INTRO BLACKSPOT ANALYSE & - VERKEERSVEILIGHEIDSAUDIT
 VERKEERSVEILIGHEID (VERVOLG)
INHOUD
66

¨ Intro Blackspot analyse

¨ Data Blackspot analyse Suriname
¨ Intro Verkeersveiligheidsaudit
 VERKEERSVEILIGHEID (VERVOLG)
AANPAK VERKEERS(ON)VEILIGHEID: ENGINEERING (WEG)
67

¨ Curatief: Nagaan op welke locaties de grootste bronnen van

onveiligheid zitten en deze gericht aanpakken
¤ Blackspot Analyse

¨ Preventief: Wegen inherent veilig (proberen te) maken

¤ Verkeersveiligheidsconceptie, Richtlijnen wegontwerp en -inrichting
68

INTRO BLACKSPOT ANALYSE

 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
INHOUD
69

¨ Intro
¨ Criteria & data
¨ Cijfers Blackspot Analyses:
¤ V. Mohan (2013). Verkeersveiligheidsanalyse Groot-Paramaribo. TU Delft.
¤ B. Blinker (2015). Integrale aanpak verkeersveiligheid in Suriname. PTC.

¤ de Koe & van ‘t Loo (2017). Is deze weg verkeersveilig? Een onderzoek
naar blackspotlocaties op het wegennet van Suriname en aanbevelingen
voor verbetering. Hogeschool Windesheim Flevoland.
¨ Effectiviteit
 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
INTRO
70

¨ Black spots = Verkeersonveilige locaties

¨ 3 stappen:
¤ Identificatie locaties: Waar?
¤ Analyse: Waarom?

¤ Maatregelen: Hoe aanpakken?

¨ Na Blackspot analyse: implementatie en evaluatie!

 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
CRITERIA & DATA
71

Vergelijkbaarheid!
¨ ten minste X ongevallen (eventueel met de toevoeging 'van een

bepaald type') in een periode van Y jaar’

¤ In NL praktijk :
n ~6 letsel-ongevallen in een periode van 3 jaar
¤ de Koe & van ‘t Loo (2017): (uitsluitend dodelijke ongevallen)
n 4 dodelijke ongevallen in periode van 5 jaar (kruispunt, overige wegen)
n 4 dodelijke ongevallen in periode van 5 jaar en 1 dode/km’ (nationale
verbindingsweg)
 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
CRITERIA & DATA
72

Vergelijkbaarheid!
¨ per straat

¨ per weglengte

¨ per kruispunt

Verkeersongevallen Groot Paramaribo uit KPS

data jan 2008-jan 2009 (N=1629). Bron: V
Mohan (2014)
 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
CRITERIA & DATA
73

¨ 3 typen ongevallen:
¤ ongevallen met uitsluitend materiële schade (UMS)
¤ letsel-ongevallen

¤ dodelijke ongevallen Dodelijk,

Letsel,
2500 90
¨ Data bronnen:
¤ KPS
¤ Verzekeraars

¤ Ziekenhuizen
UMS,
¤ Nieuws 23500

? Welke data gebruiken?

 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
1. WAAR?
74

Dodelijke Verkeersongevallen Suriname uit nieuws en

KPS data 2012- 2017 (N=423). Bron: de Koe & van
‘t Loo (2017)

Verkeersongevallen Groot Paramaribo uit KPS data jan

2008-jan 2009 (N=1629). Bron: V Mohan (2014)
 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
2. WAAROM?
75

Data variabelen:
¨ Leeftijd

¨ Geslacht

¨ Betrokken
Modaliteiten
¨ Weer/ seizoen

¨ Wegtype
(categorie)
¨ Tijd

¨ Etniciteit

¨ Ernst

¨ Oorzaak

¨ …

Verkeersdoden langzaam verkeer met auto naar weg type en seizoen.

Bron: V Mohan (2014)
 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
3. HOE AANPAKKEN?
76

¨ Identificatie van
factoren en waar
ingegrepen kan
worden

Haddon Matrix toegepast in Groot Paramaribo. Bron: V Mohan (2014)

 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
3. HOE AANPAKKEN? – VB LACHMONSTR (DE KOE & VAN ‘T LOO (2017))
77
 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
3. HOE AANPAKKEN? – VB LACHMONSTR (DE KOE & VAN ‘T LOO (2017))
78

PODOE aanpak
• Probleem
• Oorzaak
• Doel
• Oplossing
• (Evalueer)
 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
3. HOE AANPAKKEN? – VB LACHMONSTR (DE KOE & VAN ‘T LOO (2017))
79
 INTRO BLACKSPOT ANALYSE
EFFECTIVITEIT
80

¨ In NL: slachtofferdaling van

18% bij aanpak black spot

NL # # Doden # Letsel-
Blackspots gewonden
1987-1989 1909 397 4367
2006-2008 275 32 542

SWOV. (2010). De aanpak van verkeersonveilige locaties.

 VOLGEND WEEK
83

WEEK ONDERWERP

01 Inleiding Verkeerskunde & Verkeersveiligheid

02 Wegontwerpen
03 Verkeersmeubilair & Verkeersveiligheid (vervolg)
04 Kruisingen
05 Mobiliteit, verkeersafwikkeling, verkeersmanagement
06 Modaliteiten & Overige onderwerpen